TH GII NGM V TC HIN T "LNH GY" CA NGI MAYATrong mt h nc ngm tuyt
p gia rng li n cha nhng b n gh rn v mt ch Maya c i hng mnh.Maya l
mt trong nhng nn vn minh c i nht ca nhn loi. Bn trong ch ny lun tn
ti s b n to ln. Gii m c mt phn nhng b n ca ngi Maya em n cho nhn
loi nhiu iu bt ng.Mt trong s l vic cc nh khoa hc pht hin ra mt
"ging thnh" tuyt p ca ngi Maya, nhng qua , h li v tnh c c bng chng
gh rn v h tc t ngi man r ca ch nyCng hiu hn v nn vn minh c i v truy
tm nhng b mt trong th gii ngm ca ngi Maya qua chm nh di y.
Nn vn minh Maya c xy dng bi mt b tc th dn chu M trn vng t mang
tn Cuello cch nay 4.000 nm. T mnh t ny, ngi Maya phn chia thnh nhiu
nhnh, trong , nhnh ln nht tin v vng t l vnh Mexico ngy nay. Ti y,
cc nh kho c vn tip tc khai qut hng lot cc thnh ph c i ln nh.
Mt trong s l thnh ph Chichen Itza - tuyt phm ca nn vn minh Maya.
Trong ting Maya, chichen c ngha l ming ging cn Itza l ca ngi Itza.
Nh vy Chichen Itza c ngha l ming ging ca ngi Itza.S d ni y c ci tn
nh vy v Chichen Itza nm trong khu vc kh hn ca Trung M v ngun nc ch
yu ly t nhng hang ng trn ni nham thch, thnh c nm gn ngun nc quan
trng, nn mi c gi bng ci tn nh vy.
Tn gio ng mt vai tr quan trng trong i sng tinh thn ca ngi dn
Maya thnh Itza. Cc v thn nh thn Mt tri, Thy thn lun c coi trng bi h
tin, v thn ny c nh hng ln n nhng v ma bi thu. Kim t thp Chichen
Itza cng c xy dng v mc ch . Ni y din ra cc nghi l th cng cc v thn
ng trn nh thp.
c bit hn, cch thnh ph chng 1,5km c hai h nc t nhin ng knh khong
60m. Mt h c dng lm nc ti sinh hot trong nng nghip thi c i. Cn h kia
dng vo mc ch quan trng hn, l ging thnh ni din ra cc hot ng t Thy
thn m mu.
Theo cc vn bn c i ca ngi Maya ghi li, thi tit hn hn l do Thy thn
ni gin. lm cho v thn tr nn vui v, h phi a vo ging mt c gi ng trinh
14 tui. Ngi xa quan nim rng, c gi khi c vt vo ging s tr thnh ngi hu
ca thy thn, c n ngon mc p v tn hng cuc sng an nhn.Tuy nhin, d cho
kh hu quanh nm n nh, khng c hn hn hay thin tai, gii tng l Maya cng
chn mt c gi xinh p cm n Thy thn. Ngi dn khp ni ko n tp trung ngi
miu thn cnh ging php. Ngi miu ny di 60m, cao 30m, ng thi trong miu
cn khc hnh ca Thy thn, mt con rn c cnh.
C gi c tuyn chn mang mt b lng ly, ngi i trong miu. ng cnh c gi l
nhiu chng trai khe mnh khoc trn mnh mt b gip vng, sn sng a c du ca
thn ma ti ging thnh an ton.
Bui l s bt u vo lc rng sng, c du ca Thy thn c t trong kiu hoa v
c cc php s lm php, chc phc. C gi ti nghip cn c ung mt th nc ma thut
gip an thn, gi bnh tnh. on ngi s rc c gi ti ging thnh trn mt con ng
di 400m.
Khi ti ni, c gi tr b cc chng trai v s tung ln khng trung ri ri t
do vo ging thnh. Lc ny ting trng ni ln, m ng s nhy ma ht h, nhng
ngi giu c s nm vng bc, chu bu xung ging cu xin s bnh an.
T gia th k XVI, thc dn chu u chinh phc Nam M, cc thnh ph Maya nh
Chichen Itza dn dit vong. T tr i, khng cn ai t chc cng t ngi sng
ging thnh na.Ngy nay, nhng c dn ca ngi lng Yaxun - khu vc gn nht vi
thnh ph Itza chuyn qua s dng d v g th cng Thy thn thay v ngi nh
trc. Trong nhng bui l cu ma v cm n t tin , nhng ngi n ng s i vng
trn quanh vt hin t. Nhng a tr s ngi xung di bn gi ting ch ku khi
tri ma mong c "ma thun gi ha".
Cuc sng ca ngi dn Maya hin i khng khc g lm so vi t tin xa xa.
Nhng ngi dn lng Yaxun cn gp nhiu kh khn do ph thuc ch yu vo nng
nghip. Vi nm gy y, nh lng du khch v ngy mt ng m cuc sng ca dn c ti
lng Yaxun d th hn.
Ging thnh l mt trong nhng khu vc hp dn khch du lch. Ti y, du
khch c xem ngi dn bn a ti din li l t Thy thn. Bui l c s tham gia ca
y cc php s, vt t cng nhiu chng trai vm v mt gip vng, nhng b ha
trang k d cng m nhc ma qui Mi ngi s c m chm trong qu kh thn b ca nn
vn minh Maya c i.
Mt khc cc ging thnh rt l tng cc nh kho c tc nghip. Vic khm ph
chng s gip cc nh khoa hc tr li nhiu cu hi hc ba nh: con ngi c mt
chu M vo thi gian no, lc a c hnh thnh ra sao
Qua nghin cu, cc nh kho c tm thy hn 100 b xng ngi di y ging
thnh, nhiu chu bu, dng thi xa. chnh l m t r rng nht nhng c im c th,
vn ha ca ngi Maya c i. T y gip nhn loi dn khm ph s pht trin v suy
tn ca ch v i ny.Ngun: http://knh14.vn1
