176
ความผกพนตอองคการของบคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย ORGANIZATIONAL COMMITMENT OF STAFF AT NATIONAL INSTITUTE OF
HEALTH, DEPARTMENT OF MEDICAL SCIENCES
รนทรลภส อรรถเธยรไชย Rinrapas Autthateinchai
มหาวทยาลยมหดล ต าบลศาลายา อ าเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170
e-mail: [email protected]
บทคดยอ การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา เพอศกษาวฒนธรรมองคการ บรรยากาศองคการ และความผกพนตอองคการของบคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข จ านวน 149 ราย ไดรบแบบสอบถามคน 144 ราย (รอยละ96.6) โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบขอมล ระหวางเดอนกนยายน-ตลาคม 2556 วเคราะหขอมลดวยสถตเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation) สถตไคสแควร (Chi-square) และสถตถดถอยเชงพห Multiple regression analysis แบบขนตอน (Stepwise) ผลการวจยพบวาระดบความคดเหนความผกพนตอองคการของกลมตวอยางโดยรวมอยในระดบปานกลาง โดยดานการยอมรบคานยมและเปาหมายขององคการและดานความเตมใจทจะใชพลงอยางเตมทในการปฏบตงานใหองคการ อยในระดบสง ดานความตองการรกษาความเปนสมาชกขององคการอยในระดบปานกลาง ปจจยสวนบคคลพบวาเพศและระยะเวลาการปฏบตงานมความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตท p<0.05 ปจจยวฒนธรรมองคการมความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถต (r= 0.374, p<0.001) ปจจยบรรยากาศองคการมความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถต(r= 0.385, p<0.001) และตวแปรวฒนธรรมองคการและบรรยากาศองคการสามารถท านายความผกพน ตอองคการไดถกตองรอยละ 18.50 (r=0.374, r=0.385 p<0.001) ขอเสนอแนะจากการวจยผบรหารควรมการก าหนดนโยบายเพอสรางโอกาสความกาวหนาในสายอาชพตามความรความสามารถของบคลากร มการสอดแทรกวฒนธรรมองคการแหงการเรยนร ลงไปในทกๆ กจกรรม สรางบรรยากาศในการท างานใหเปนกนเองโดย เปดโอกาสใหบคลากรแสดงความคดเหนกนไดอยางเตมท ค าส าคญ: ความผกพนตอองคการ วฒนธรรมองคการ บรรยากาศองคการ
177
ABSTRACT
This study was descriptive research with the objective of explaining
organizational culture, organizational climate and organizational commitment of 149
personnel of the National Institute of Health Research. The research tool was a
questionnaire, with data collected during September - October 2556 B.E. There were 144
returned questionnaires (96.64%) The data were statistically analyzed by using Pearson's
Product Moment Correlation Coefficient, Chi-square statistics and Stepwise Multiple
Regression Analysis.
The study found that the level of overall organizational commitment of the
studied sample was medium. Analysis per aspect found that acceptance of organization
values and goals, including willingness to fully work for the organization were at a high
level, while the aspect of the desire to retain membership in the organization was at a
medium level. The personal characteristics of sex and duration of working experience had
association with organizational commitment, with statistical significance at p <0.05. The
overall perception of organizational climate had a low level of association with organizational
commitment (r=0.374, p<0.001); overall organizational climate had a positive low level of
association with organization climate with statistical significance (r=0.385,p<0.001). The
study found that organization culture and organization climate had a low but positive
association with organizational commitment (r=0.374,r=0.385), with statistical significance at
p=0.01. Organization culture accounted for 18.50% of predictable variation in organization
climate.
The research recommendations were that the administration should establish a
policy guideline for promoting and strengthening the organization commitment of the
personnel so that there would be a distinct career ladder for the personnel to be in accord with
their knowledge and capability, undertake a yearly health check for all personnel, integrate
learning organization culture in to all activities of the organization, and create informality in
the working climate by facilitating everyone to fully express their idea and knowledge.
Keywords: organizational commitment, organizational culture, organizational climate
บทน า
สถานการณทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวในปจจบน ท าใหองคการทงภาครฐและภาคเอกชน มการตนตวอยตลอดเวลา รองรบการเปลยนแปลงของระบบเศรษฐกจทมความผนแปร องคการจะตองมการปรบเปลยนการท างานใหตอบรบกบสถานการณ ตอบรบความตองการทสงมากขนของประชาชน และตองตอบสนองหรอสอดคลองกบนโยบายของภาครฐ องคการหรอหนวยงานตางหนมาใหความส าคญกบการ
178
บรหารทรพยากรบคคล หรอการมงเนนพฒนาทรพยากรบคคลเปนอยางมาก มการน าแนวคด ทฤษฎ ตางๆ เขามาใชเพอพฒนางานทางดานทรพยากรบคคล การเตบโตขององคการนนสวนหนงคอการทบคคลในองคการชวยกนท างานใหบรรลวตถประสงคขององคการทตงเปาหมายไว ดวยภาระงานทมากขน บคลากรจะตองกระตอรอรนในการท างาน ศกษาหาความรใหมๆตลอดเวลา เกดภาวะเครยดและกดดนเหนอยลาในการท างาน หนไปมงเนนวตถนยม เกดความสมพนธทหางเหนขาดความเอออาทรตอกน (วรช สงวนวงศวาน, 2551) ปจจบนองคการทจะรกษาบคลากรใหอยกบองคการนานๆนน จะตองมการมการวางแผนพฒนาบคลากร มการสรางระบบความคด ความเชอและการรบรรวมกนเพอถายทอดไปยงรนใหมๆตอไป การสรางวฒนธรรมองคการมความส าคญจะท าใหบคลากรเกดความเชอมน และทมเทพลงกายพลงใจในการปฏบตงานใหกบองคการได (กญญวณ สวทยวรกล, 2550) โรเบรตสนและแตงคกลาววาการท าใหสมาชกในองคการเกดความผกพนตอองคการนนเปนสงทส าคญมาก เพราะเปนกลไกส าหรบชน าพฤตกรรมของบคคลไปสการบรรลเปาหมายรวมกน (Robertson & Tang, 1995) สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย เปนหนวยงานสงกดกระทรวงสาธารณสข มการปรบปรงเปลยนแปลงโครงสรางหลายครง เพอใหเกดความเหมาะสมกบภาระหนาท บคลากรทปฎบตงานตองใชทงความรความสามารถและทกษะเฉพาะตนในการปฏบตงานอยางสง จากภาระหนาททใหญหลวงทองคการจะตองชวยกนผลกดนใหงานบรรลเปาหมายขององคการ พบขอมลการลาออกของบคลากรดงตอไปน ขาราชการ ในปงบประมาณ 2551-2554 อตราการลาออกคดเปนรอยละ 4.41 ส าหรบลกจางชวคราวพบวาป 2554 และ ป 2555 พบมการลาออกของลกจางชวคราว 48 คน คดเปนรอยละ 68 องคการจงขาดความมเสถยรภาพในดานการพฒนาบคลากรอยางตอเนอง (ฝายการเจาหนาทสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข, 2555)
ผวจ ยมความสนใจทจะศกษาความผกพนตอองคการของบคลากรทปฏบตงานในสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย รวมทงศกษาความสมพนธของปจจยสวนบคคล การรบรวฒนธรรมองคการ และการรบรบรรยากาศองคการทจะมผลตอความผกพนตอองคการ และปจจยทสามารถท านายผลความผกพนตอองคการ เพอน าผลการวจยไปพจารณาเปนแนวทางในการแกไขปญหา ปรบปรง สงเสรมวางแผนในการพฒนาบคลากรและการรกษาไวซงบคลากรทมความรความสามารถ ใหอยกบองคการใหยาวนานทสด เพอประโยชนสงสดตอองคการตอไป
วตถประสงค
1. เพอศกษาระดบความผกพนตอองคการของบคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข 2. เพอศกษาปจจยสวนบคคล วฒนธรรมองคการ และบรรยากาศองคการของบคลากรสถาบนวจย
วทยาศาสตรสาธารณสข
179
3. เพอหาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล วฒนธรรมองคการ และบรรยากาศองคการกบความผกพนตอองคการของบคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข
4. เพอหาตวแปรทสามารถท านายความผกพนตอองคการของบคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข
งานวจยทเกยวของ
ดวงพร พรวทยา (2550) ท าการศกษาปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอสถาบนของอาจารยพยาบาล สงกดวทยาลยพยาบาล สถาบนพระบรมราชชนก ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข พบวา อาจารยพยาบาลมความผกพนตอวทยาลยพยาบาลอยในระดบปานกลาง ปจจยดานลกษณะสวนบคคล ปจจยดานลกษณะงาน ปจจยดานประสบการณทไดรบจากการปฏบตงานในวทยาลยพยาบาล มความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอวทยาลยพยาบาลของอาจารยพยาบาลอยางมนยส าคญทางสถต มตวแปร 6 ตว ทสามารถรวมกนพยากรณความผนแปรของความผกพนตอวทยาลยพยาบาล เรยงล าดบตามอทธพลของตวแปรดงน ความสมพนธกบผบงคบบญชา และเพอนรวมงาน ลกษณะงานทมความทาทาย ความรสกวาตนเองมความส าคญตอวทยาลยพยาบาล ระบบการพจารณาความดความชอบ ความนาเชอถอและพงพาไดของวทยาลยพยาบาล และเจตคตของผรวมงานตอวทยาลยพยาบาล
ปภาวด เหลาพาณชยเจรญ (2553) ความผกพนตอองคกรของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลรามาธบด ผลการศกษาพบวาพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลศรราชมความผกพนตอองคกรโดยรวมอยในระดบสง ดานปจจยสวนบคคล คอสถานภาพสมรสและระดบการศกษาไมมความสมพนธกบความผกพนองคกร สวนอาย ระยะเวลาในการท างาน ลกษณะงาน การปฏบตงานในองคกร และโครงสรางองคกร มความสมพนธกบความผกพนองคกรของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลศรราช ดานวฒนธรรมองคกรตามแนวคดเหนของพยาบาลวชาชพศรราชในปจจบนคอวฒนธรรมการตลาด
เมเยอร อลเลน และสมท (Mayer Allen and Smith, 1993 :A) ท าการศกษาความสมพนธของความผกพนในอาชพของพยาบาล พบวา ความพงพอใจในงานมความสมพนธทางบวกกบทงความผกพนในองคการและความผกพนในอาชพ โดยพบวา ความพงพอใจในงานมความสมพนธทางบวกอนเนองมาจากอารมณ ความผกพนอนเนองมาจากหนาท และมความผกพนอนเนองมาจากการลงทน กรอบแนวคด
ตวแปรตน ไดแก ปจจยสวนบคคล วฒนธรรมองคการ และบรรยากาศองคการ ตวแปรตาม ไดแก ความผกพนตอองคการ
180
วธการวจย ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ บคลากรทปฏบตงานในสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข
กรมวทยาศาสตรการแพทย จ านวน 367 คน ไดแกบคลากรทเปนขาราชการ พนกงานราชการ ลกจางประจ า ลกจางชวคราวทปฏบตงานตงแต 1 ปขนไป ค านวณหาขนาดกลมตวอยางเพอประมาณคาเฉลยกรณทราบจ านวนประชากรแนนอน (อรณ จรวฒนกล,2546) โดยคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.36 (วชพร ชยชนะและวทศน จนทรโพธศร,2551) ไดกลมตวอยางทงหมด เทากบ 124 คน ส ารองไวในกรณตอบแบบสอบถามไมสมบรณ อก 20% เทากบ 25 คน รวมขนาดตวอยางทเกบขอมลทงหมด 149 คน ไดรบกลบคนมา 144 คน คดเปนรอยละ 96.64 เครองมอทใชในการวจยสถตเชงพรรณนา (Descriptive statistics) ไดแก คาความถ รอยละ คาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) สถตเชงอนมาน(Inferential Statistics) ไดแก คาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s Product Moment Correlation) สถตไคสแควร (Chi-square) คานยส าคญทางสถตใชในการวเคราะหก าหนดไวทระดบ 0.05 และวเคราะหหาตวแปรทท านายความผกพนตอองคการโดยใชสถตถดถอยเชงพห Multiple regression analysis แบบขนตอน (Stepwise) ผลการวจย
1. ปจจยสวนบคคล ผลการวจยพบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ 80.6) อายระหวาง 31 – 40 ป (รอยละ 36.1) สถานภาพโสด (รอยละ 62.5) การศกษาปรญญาตร (รอยละ 57.6) มรายได ≤ 20,000 บาท (รอยละ 72.9) รายไดเฉลย 17,989.62 บาท ระยะเวลาการปฏบตงาน ≤ 10 ป (รอยละ 61.1) เปนลกจางชวคราว (รอยละ 59.7) และปฏบตงานในหองปฏบตการ (รอยละ 54.2)
2. ระดบความคดเหนเกยวกบวฒนธรรมองคการของกลมตวอยางพบวา โดยรวมอยในระดบมาก คาเฉลยเทากบ 3.79 เมอพจารณารายดานพบวาอยในระดบมากทกดาน โดยความคดเหนดานความสอดคลองตองกนอยในระดบมากทสด ขอทมคะแนนสงทสด คอ ผปฏบตงานตงใจท างานเพอใหองคการประสบความส าเรจ คาเฉลยเทากบ 4.28 ดานการมสวนรวมในการประกอบพนธกจ ขอทมคะแนนสงทสด คอ มการเปดเผยและแลกเปลยนประสบการณในการท างานรวมกนระหวางหนวยงาน คาเฉลยเทากบ 3.78 และดานความสามารถในการปรบตว ขอทมคะแนนสงทสด คอ องคการตอบสนองความตองการใหกบลกคา คาเฉลยเทากบ 3.85
181
ตารางท 1 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนเกยวกบวฒนธรรมองคการของบคลากร สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข จ าแนกตามรายดานและโดยรวม (n=144)
วฒนธรรมองคการ (ชวงคะแนน) Mean S.D. ระดบ ความสอดคลองตองกน
การมสวนรวมในการปฏบตพนธกจ ความสามารถในการปรบตว
รวม
4.04 3.73 3.62 3.79
0.50 0.51 0.64 0.43
มาก มาก มาก มาก
ระดบความคดเหนเกยวกบวฒนธรรมองคการ โดยรวมอยในระดบมาก (คาเฉลยเทากบ 3.79 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.43) เมอพจารณารายดานพบวาบคลากรมความคดเหนเกยวกบวฒนธรรมองคการอยในระดบมากทกดาน โดยความคดเหนดานความสอดคลองตองกนอยในระดบมากทสด (คาเฉลยเทากบ 4.04 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.50) (ดงตารางท 1)
3. ระดบความคดเหนเกยวกบบรรยากาศองคการของกลมตวอยางพบวาโดยรวมอยในระดบมาก คาเฉลยเทากบ 3.69 เมอพจารณารายดานพบวาอยในระดบมากทกดาน โดยความคดเหนดานโครงสรางองคการอยในระดบมากทสดคอ คาเฉลยเทากบ 3.91 ขอทมคะแนนสงทสด คอ หนวยงานมกฎระเบยบทชดเจนท าใหปฏบตงานผดพลาดนอยลง คาเฉลยเทากบ 4.22 และดานทมคะแนนต าสด คอ ดานการไดรบการสนบสนน คาเฉลยเทากบ 3.22 โดยขอทมคะแนนสงสด คอ เมองานมปญหา หวหนาและเพอนรวมงานจะชวยแกไข คาเฉลยเทากบ 4.12
ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนเกยวกบบรรยากาศองคการของบคลากร ทปฏบตงานในสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข (n=144)
บรรยากาศองคการ Mean S.D. ระดบ โครงสรางองคการ 3.91 0.55 มาก การตดตอสอสาร 3.71 0.62 มาก ความขดแยงในองคการ 3.59 0.62 มาก การใหรางวลและการลงโทษ 3.34 0.64 มาก การไดรบการสนบสนน 3.22 0.40 มาก
รวม 3.69 0.43 มาก
182
ระดบความคดเหนเกยวกบบรรยากาศองคการ โดยรวมอยในระดบมาก (คาเฉลยเทากบ 3.69 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.43) เมอพจารณารายดานพบวามบคลากรมความคดเหนเกยวกบบรรยากาศองคการอยในระดบมากทกดาน โดยความคดเหนดานโครงสรางองคการมคาเฉลยอยในระดบมากทสดคอ (คาเฉลยเทากบ 3.91 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.55) (ดงตารางท 2)
4. ระดบความผกพนตอองคการของกลมตวอยางพบวา โดยรวมอยในระดบปานกลาง คาเฉลยเทากบ 3.62 พจารณารายดานพบวาดานการยอมรบคานยมและเปาหมายขององคการ คาเฉลยเทากบ 3.95 ขอทมคาเฉลยสงสดคอผปฏบตงานตงใจอยางเตมทในการท างานเพอจะชวยใหหนวยงานประสบความส าเรจ คาเฉลยเทากบ 4.38 ดานความเตมใจทจะใชพลงอยางเตมทในการปฏบตงานใหองคการ คาเฉลยเทากบ 3.76 ขอทมคาเฉลยสงสดคอผปฏบตงานภมใจทจะบอกกบผอนวาท างานทหนวยงานน คาเฉลยเทากบ 4.19 และดานความตองการรกษาความเปนสมาชกองคการ คาเฉลยเทากบ 3.15 ขอทมคาเฉลยสงสดคอผปฏบตงานคดวาการเขาท างานทหนวยงานนเปนการตดสนใจทถกตองมคาเฉลยเทากบ3.93
ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนความผกพนตอองคการของบคลากร สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข
ความผกพนองคการ Mean S.D. ระดบ การยอมรบคานยมและเปาหมายขององคการ 3.95 0.50 สง ความเตมใจทจะใชพลงอยางเตมทในการปฏบตงานใหองคการ
3.76 0.55 สง
ความตองการรกษาความเปนสมาชกขององคการ 3.15 0.63 ปานกลาง รวม 3.62 0.46 ปานกลาง
ผลการวจยพบวาระดบความผกพนตอองคการโดยรวมอยในระดบปานกลาง (คาเฉลยเทากบ 3.62
สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.46) พจารณารายดานพบวาดานทมคาเฉลยสงทสดคอ ดานการยอมรบคานยมและเปาหมายขององคการ (คาเฉลยเทากบ 3.95 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.50) (ดงตารางท 3)
5. ความสมพนธปจจยสวนบคคล วฒนธรรมองคการ บรรยากาศองคการ กบความผกพนตอองคการของบคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข 5.1. ปจจยสวนบคคล ไดแก อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา ต าแหนงงาน ปฏบตงานในหนวยงาน รายได กบความผกพนตอองคการของบคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข พบวาไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ อยางมนยส าคญทางสถต (p>0.05) สวนเพศ และระยะเวลาการปฏบตงานพบวามความสมพนธกบความผกพนตอองคการ อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05)
183
ตารางท 4 ความสมพนธระหวางรายได และระยะเวลาการปฏบตงานกบความผกพนตอองคการของ บคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข (n=144)
ตวแปร สมประสทธสหสมพนธ(r) p-value ระดบความสมพนธ รายได 0.138 0.099 -
ระยะเวลาการปฏบตงาน 0.165 0.048 ระดบต า
5.2. วฒนธรรมองคการ ไดแก ดานความสามารถในการปรบตว ดานการมสวนรวมในการ
ประกอบพนธกจ มความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการ อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.01) ดานความสอดคลองตองกน มความสมพนธเชงบวกระดบต ากบความผกพนตอองคการ อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05)
5.3. บรรยากาศองคการ ไดแก ดานการตดตอสอสาร ดานการไดรบการสนบสนนดาน การมสวนรวมในการตดสนใจ ดานการใหรางวลและการลงโทษ มความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการ อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.01) สวนดวยความขดแยงในองคการพบวาไมมความสมพนธท (p>0.05) ตารางท 5 ความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคการ บรรยากาศองคการ กบความผกพนตอองคการของ บคลากรสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข (n=144)
ตวแปร สมประสทธสหสมพนธ(r) p-value ระดบความสมพนธ
วฒนธรรมองคการ -ดานความสามารถในการปรบตว 0.293 <0.001 ระดบคอนขางต า -ดานการมสวนรวมในการประกอบพนธกจ 0.349 <0.001 ระดบคอนขางต า -ดานความสอดคลองตองกน 0.230 0.006 ระดบต า
รวม 0.374 <0.001 ระดบคอนขางต า บรรยากาศองคการ -ดานโครงสรางองคการ 0.223 0.007 ระดบต า -ดานการตดตอสอสาร 0.346 <0.001 ระดบคอนขางต า -ดานการไดรบการสนบสนน 0.294 <0.001 ระดบคอนขางต า -ดานความขดแยงในองคการ 0.149 0.075 - -ดานการใหรางวลและการลงโทษ 0.449 <0.001 ระดบคอนขางต า
รวม 0.385 <0.001 ระดบคอนขางต า
184
ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคการ บรรยากาศองคการ กบความผกพนตอองคการของกลมตวอยาง โดยใชสถตสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนพบวา วฒนธรรมองคการและบรรยากาศองคการโดยรวมมความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถต (r=0.374, p<0.001, r=0.385, p<0.001 ตามล าดบ) เมอวเคราะหรายดานพบวา ดานการมสวนรวมในการประกอบพนธกจ ดานการใหรางวลและการลงโทษมความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถต (r=0.349, p<0.001, r=0.449, p<0.001 ตามล าดบ) (ดงตารางท 5)
6. วเคราะหหาตวแปรทท านายความผกพนตอองคการของกลมตวอยาง ระหวางวฒนธรรมองคการและบรรยากาศองคการ
จากการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise) พบวาตวแปรวฒนธรรมองคการ และบรรยากาศองคการสามารถเขาสมการถดถอยไดทงสองตวแปร สามารถรวมกนอธบายความแปรปรวนความผกพนตอองคการไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยคาสมประสทธการถดถอยเทากบ 0.185 (R2 = 0.185) แสดงวาตวแปรวฒนธรรมองคการ และบรรยากาศองคการสามารถท านายความผกพนตอองคการ ไดถกตองรอยละ 18.50 อธบายไดวา ตวแปรวฒนธรรมองคการ และบรรยากาศองคการมความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอองคการ หมายความวา เมอคะแนนของวฒนธรรมองคการเพมขน 1 ความผกพนตอองคการจะเพมขน 0.418 และคะแนนบรรยากาศองคการ เพมขน 1 ความผกพนตอองคการจะเพมขน 0.175
185
ตารางท 6 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางวฒนธรรมองคการ บรรยากาศองคการ กบความผกพนตอ องคการ (n=144)
ตวแปร วฒนธรรมองคการ บรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ วฒนธรรมองคการ 1.00 บรรยากาศองคการ 0.558** 1.00 ค ว า ม ผ ก พ น ต อองคการ
0.374** 0.385** 1.00
** นยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 พบวาวฒนธรรมองคการมความสมพนธเชงบวกในระดบคอนขางต ากบความผกพนตอ
องคการ (r=0.374) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 หมายถง วฒนธรรมองคการสงจะเพมความผกพนตอองคการสงขนดวย และบรรยากาศองคการมความสมพนธเชงบวกในระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการ (r=0.385) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 หมายถง บรรยากาศองคการสงจะเพมความผกพนตอองคการสงขนดวย (ดงตารางท 6) อภปรายผลการวจย
จากผลการวจยพบวาความผกพนธตอองคการโดยรวมอยในระดบปานกลาง คาเฉลยเทากบ 3.59 ทงนเนองเปนองคการช นน าระดบประเทศมบทบาทหนาทดานหองปฏบตการอางองของประเทศดานวทยาศาสตรการแพทยและสาธารณสข ท าใหบคลากรท างานดวยความมงมน ตงใจอยางเตมก าลง เพอใหองคการประสบความส าเรจและรสกเปนอนหนงอนเดยวกนกบองคการ สอดคลองกบการศกษาของ เนาวรตน เจรญสข (2553)
ดานการรบรวฒนธรรมองคการของกลมตวอยางโดยรวมอยในระดบมาก คาเฉลยเทากบ 3.79 พบวาดานความสอดคลองตองกนมคาเฉลยสงสด คาเฉลยเทากบ 4.04 โดยในรายขอคะแนนทสงสดคอผปฏบตงานตงใจท างานเพอใหองคการประสบความส าเรจ อธบายไดวาบคลากรมความมงมนตงใจทจะรวมกนท างานใหประสบผลส าเรจตามตวชวดทตงเปาไว มการสรางตวชวดผลส าเรจของงานไวในทกกจกรรมซงกเปนอกวฒนธรรมอยางหนงขององคการทสรางใหมการท างานแบบมทศทาง เพอใหบคลากรท างานใหไดตามเปาหรอตามตวชวดทตงไว
ดานการรบรบรรยากาศองคการของกลมตวอยางโดยรวมอยในระดบมาก คาเฉลยเทากบ 3.69 พบวาบคลากรมความคดเหนเกยวกบบรรยากาศองคการอยในระดบมากทกดานโดยความคดเหนดานโครงสรางองคการอยในระดบมากทสดมคาเฉลยเทากบ 3.91 เนองจากเปนองคการคอนขางใหญ มการก าหนดโครงสราง อ านาจหนาททชดเจน ท าใหบคลากรทราบบทบาทหนาทของตนเองชดเจน และรวมถงการท างานอยางเปนระบบมขนตอนชดเจนท าใหการท างานเกดความผดพลาดนอยลง
ความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคการกบความผกพนตอองคการ พบวามความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต า (r=0.374) พบวาดานความสามารถในการปรบตวและดานการมสวนรวมในการประกอบ
186
พนธกจมความสมพนธระดบคอนขางต า วฒนธรรมมความส าคญในการด าเนนงานของแตละองคการและถกน าไปใชในการพฒนาองคการ (Organizational Development) เพอปรบเปลยนองคการใหสามารถเผชญหนากบสภาพแวดลอมขององคการไดอยางมประสทธภาพ (วรนารถ แสงมณ, 2544)
ความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการกบความผกพนตอองคการ พบวามความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต า (r=0.385) เมอวเคราะหรายดานพบวาดานการใหรางวลและการลงโทษมความสมพนธเชงบวกระดบคอนขางต ากบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถต (r=0.449, p<0.001)
ดานการตดตอสอสาร การไดรบการสนบสนน ดานการใหรางวลและการลงโทษมความสมพนธระดบคอนขางต า ดานโครงสรางองคการมความสมพนธระดบต า และดานความขดแยงในองคการไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ อธบายไดวาบคลากรมการสอสารทดตอกน มความเขาใจในโครงสรางองคการ เขาใจบทบาทหนาทชดเจน กฎเกณฑ ขอบงคบตาง ๆ การใหรางวลหรอการลงโทษมผลตอความรสกผกพนตอองคการเพราะถอเปนขวญและก าลงใจในการท างาน ดงนนหากผปฏบตงานมความพอใจในบรรยากาศองคการของหนวยงานทตนเองปฏบตงานอยเขาก รสกทจะท างานน นอยางเตมความสามารถ ท าใหเกดประสทธภาพมากทสด (ธงชย สมบรณ, 2549) จากผลการศกษาของ Brown & Leigh (1996 อางในเจนนารา สทธเหรยญชย, 2541) กพบวา บรรยากาศองคการมความสมพนกบความผกพนในงานของบคลากร ส าหรบปจจยสวนบคคลของกลมตวอยางพบวาเพศและระยะเวลาการปฏบตงานมความสมพนธกบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตท p=0.035 ,p=0.048 ตามล าดบ อธบายไดวาเพศหญงมกมความผกพนกบองคการมากกวาเพศชาย ซงสอดคลองตามแนวคดของ เชยรรงตน (Cherrington, 1994) สวนเชลดอน (Sheldon, 1971) กลาววา บคลากรยงปฏบตงานในองคกรนานเทาไหรกจะเกดความผกพนตอองคกรสงมากขนเทาน น เนองจากระยะเวลาทปฏบตงานถอเปนปจจยทมคาในตนเอง พบวาไมมความส าคญทางสถตอยางมนยส าคญทางสถตท p<0.05
ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise) พบวาตวแปรวฒนธรรมองคการ และตวแปรบรรยากาศองคการสามารถเขาสมการถดถอยไดทงสองตวแปร สามารถรวมกนอธบายความแปรปรวนความผกพนตอองคการ โดยคาสมประสทธการถดถอยเทากบ 0.185 (R2 = 0.185) แสดงวาตวแปรวฒนธรรมองคการ และบรรยากาศองคการสามารถท านายความผกพนตอองคการ ไดถกตองรอยละ 18.50 (p<0.001)อธบายไดวา ตวแปรวฒนธรรมองคการ และตวแปรบรรยากาศองคการมความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอองคการ หมายความวา เมอคะแนนของวฒนธรรมองคการ เพมขน 1 ความผกพนตอองคการจะเพมขน 0.418 และเมอคะแนนบรรยากาศองคการเพมขน 1 ความผกพนตอองคการจะเพมขน 0.175
ดงนนผบรหารควรเปดโอกาสใหบคลากรมสวนรวมในการก าหนดนโยบาย ภารกจ การวางแผนงาน ใหบคลากรรสกมสวนรวมในการวางนโยบายขององคการ มการสงเสรมการสรางวฒนธรรมองคการปลกฝงคานยมใหสอดคลองกบคานยมขององคการ สรางบรรยากาศทดในองคการใหเกดความรสกผกพน
187
ตอองคการเพอใหบคลากรมความรก ความผกพนไมรสกอยากลาออกไปอยหนวยงานอน รวมถงการค านงถงความกาวหนาในต าแหนงหนาทการงานใหกบบคลากร คาตอบแทนสวสดการ การสงเสรมใหก าลงใจในการท างาน
ขอเสนอแนะ
1. ผบรหารควรมการก าหนดนโยบายเพอสรางโอกาสความกาวหนาในสายอาชพตามความรความสามารถของบคลากร เพอใหบคลากรรสกมนคงในสายอาชพของตน
2. สรางขวญและก าลงใจใหกบบคลากร โดยการจดใหมการตรวจสขภาพประจ าปใหแกบคลากรทกระดบ เพอใหบคลากรเกดความรสกเทาเทยมกนและการไดรบการดแลจากหนวยงาน
3. ควรมการสอดแทรกวฒนธรรมองคการ ปลกฝงใหเปนวฒนธรรมองคการแหงการเรยนร แนวทางการท างานทองคการคาดหวง ลงไปในทกๆ กจกรรม
4. สรางบรรยากาศในการท างานใหเปนกนเองโดย เปดโอกาสใหบคลากรแสดงความคดเหนกนไดอยางเตมทสรางสายสมพนธทดระหวางหวหนาและผปฎบตงาน
บรรณานกรม
กญญวณ สวทยวรกล, (2550). อทธพลของการรบรวฒนธรรมองคการ คณภาพชวตการท างานตอผลการ
ปฏบตงานของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลของรฐในกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญา
ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประชากรศกษา). มหาวทยาลยมหดล.
เจนนารา สทธเหรยญชย, (2541). บรรยากาศองคการกบความสมพนในงานของอาจารยพยาบาลวทยาลยพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล มหาวทยาลยเชยงใหม.
ดวงพร พรวทยา, (2550). ปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอสถาบนของอาจารยพยาบาล สงกดวทยาลยพยาบาล สถาบนพระบรมราชชนก ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา. ชลบร: มหาวทยาลยบรพา
เนาวรตน เจรญสข, (2553). แรงจงใจและบรรยากาศองคกรทสงผลตอความยดมนผกพนตอองคกรของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลชมชน จงหวดบรรมย ประเทศไทย. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาเอกการบรหารโรงพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.
บญใจ ศรสถตนรากร, (2551). ภาวะผน าและกลยทธการจดการองคการพยาบาลในศตวรรษท 21. (พมพครงท 1). กรงเทพมหานคร: ส านกพมพจฬาลงกรณ.
188
ปภาวด เหลาพาณชยเจรญ, (2553). ความผกพนตอองคกรของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลรามาธบด . วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาเอกบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.
ธงชย สมบรณ, (2549). การบรหารและจดการมนษยในองคการ. กรงเทพมหานคร:ปราชญสยาม. วรนารถ แสงมณ, (2544). องคการและการจดการองคการ. (พมพครงท 3). กรงเทพมหานคร: บรษทเพยร
สนเอดดเคชนอนโดไชนา จ ากด. วรช สงวนวงศวาน, (2551). การจดการและพฤตกรรมองคการ. (พมพครงท 1). กรงเทพมหานคร:
ส านกพมพจฬาลงกรณ. วชพร ชยชนะและวทศน จนทรโพธศร, (2551). ความยดมนผกพนตอองคการของบคลากรสาธารณสขใน
ศนยสขภาพชมชน จงหวดหนองคาย. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.
อรณ จรวฒนกล, (2546). ชวสถต . (พมพครงท3). ขอนแกน : คลงนานาวทยา. Cherrington, J. D., (1994). Organization Behavior : The Management of Individual and Organizational
Performance. (2nd ed). Boston: Allynand Barcon inc. Mayer, J.P., Allen, N.J., and Smith, C.A., (1993). Commitment to organizational and occupation:
Extension test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology. Robertson, P.J. and Tang, S.Y., (1995). The role of commitment in collective action: Comparing the
organizational behavior and rational choice perspectives. Public Administrationn Review, 55(1): 67-80.
Sheldon , M. E., (1971). Investment and involvement as mechanism producing commitment to the organization. Administrative Science Quarterly 16 : 143-150.
Recommended
