Personeelsbeleid en medezeggenschap
Leergang HRM voor ondernemingsraden
CAOP Unit Arbeidsverhoudingen Medezeggenschapwww.caop.nl/opleidingen
Corrie van VeggelTheo van der Bijl
De arbeidsmarkt: werving, krapte en diversiteitsbeleid
Blok 2
CAOP Unit Arbeidsverhoudingen Medezeggenschapwww.caop.nl/opleidingen
Corrie van VeggelTheo van der Bijl
3
ProgrammaWerving en selectie in relatie tot HRM
Arbeidsmarkt(beleid) overheid
Inzoomen op de (eigen) praktijk
en
aandachts-punten OR
Eigen stukken
4
Voorbereidingsopdracht• Overzicht leeftijdsopbouw medewerkers
• Recente wervingsadvertentie
5
Trends, Uitdagingen en HRMRuwaard van Putten ziekenhuis
Wat zijn de belangrijkste Trends?Maatschappelijk Politiek: Kleinschaligheid behouden ondanks politieke trend schaalvergroting Luisteren naar de klant,bv avondpoli’s. 9-5 mentaliteit past niet meer.Economisch: MarktwerkingSociaal-Cultureel: Klant stelt meer eisen aan kwaliteit (niet meer automatisch doorverwezen) Inspelen op vergrijzing in de regioArbeidsmarkt: Krapte op gespecialiseerde functies
Belangrijkste uitdagingen voor organisaties de komende jaren?:1. Vergrijzing2. Bezuinigingen3. Marktwerking4. Imago verbeteren5. Productieafspraken nakomen6. Behoud van werk7. Strategische Keuzes maken om te blijven onderscheiden
P&O meer adviserend/ondersteunend in plaats van uitvoerend. Leidinggevende moet meer uitvoerend worden
6
Trends, Uitdagingen en HRMGemeente Heemskerk
Wat zijn de belangrijkste Trends?Maatschappelijk Politiek:BezuinigingenVerschuiven van taken van Rijk naar gemeentePolitiek: 0-lijn salaris levert imagoschade opEconomisch:Snoeien overhead: van 3 naar 1 afdelingshoofd, Bureauhoofden ook teruggebrachtProberen inkomsten te verhogen Sociaal-Cultureel:Snoeien in subsidies: hulpbehoevenden de dupeInspelen op vergrijzing in de regioArbeidsmarkt:Opkomst sociale mediaVergrijzing, minder instroom jongeren
Belangrijkste 3 uitdagingen voor organisaties de komende jaren?:1.Binnenhalen en binnenhouden personeel met voldoende kennis en ervaring2.Nieuwe werken3.Klantgericht werken, bredere professionals in klantcontact4.Slankere organisatie, meer competenties per persoon, afstoten taken
7
Ruwaard van Putten ziekenhuisBlok Wat is er? Wat speelt? Bevoegdheden OR In control
+ / = / -
1 Strategisch HRMIntegraal Personeelsbeleid
RIESociaal Plan
Initiatief benut +
2 Instroom:ArbeidsmarktbeleidWerving & SelectieDiversiteitsbeleid
Werving & Selectiebeleid (Open dagen)
Binden en boeien: onderscheiden in medewerkers
Instemming gegeven +
3 Aansturen, leiderschap, beoordelen, belonen, arbeidsvoorwaarden,
MD-projectArbeidsmarktkrapte-toeslagGratificatieMKSASlaapurenWerkkostenregeling
InstemmingInstemmingInstemmingInstemmingInstemmingInstemming
++++++
4 Ontwikkelen, opleiden, MD, Doorstroom,
Loopbaanbeleid, POP, competentiemanagement
OpleidingsbeleidMD 180/360POP onderdeel jaargesprek
Instemming +-
5 Vitaliteitsbeleid InzetbaarheidVerzuimbeleidLevensfasen
Verzuimbeleid Instemming +
8
Gemeente HeemskerkBlok Wat is er? Wat speelt? Bevoegdheden OR In control
+ / = / -
1 Strategisch HRMIntegraal Personeelsbeleid
Sociaal jaarverslagNotitie integraal P.beleid
+
2 Instroom:ArbeidsmarktbeleidWerving & SelectieDiversiteitsbeleid
StagebeleidDoel interesse wekken / afstand
arbeidsmarkt verkleinen.35 stage- plaatsen.
Goed werkgeverschapDoel is in top 25 meest
aantrekkelijke werkgevers Non-profit.
Diversiteit Streven afspiegelingsbeginsel
maatschappij. Vrouwen voor bij gelijke geschiktheid.
Instemmingsplichtig. OR toetst of geen reguliere arbeids-plaatsen worden ingenomen.
Gevolgd door ORInstemmingsplichtig
+++
3 Aansturen, leiderschap, beoordelen, belonen, arbeidsvoorwaarden,
Nieuw functiewaarderings-systeem wordt landelijk ontwikkeld, 1 april gereed
AVR-regeling
CAR-UOLandelijke afspraken, geen
instemmings-recht
+
4 Ontwikkelen, opleiden, MD, Doorstroom,
Loopbaanbeleid, POP, competentiemanagement
Management Development: loopt nu, omslag naar coachend leiderschap
Opleidingsplan. Jaarlijks vastgesteld, nog te weinig gekoppeld aan strategische doelen.
POP staat in Sociaal Verslag
Geïnformeerd, geen instemming gevraagd
Instemming gegevenInformatie gekregen, nog
geen instemmingsvraag
-++
5 Vitaliteitsbeleid InzetbaarheidVerzuimbeleidLevensfasen
Levensfasebewust beleid, loopt nu, notitie + workshops
RIE, KAM-beleid
InitiatiefInstemminginstemming
+
9
Opbouw• Werving en selectie als onderdeel van HRM.• Ken- en stuurgetallen overheid. (opbouw bestand, in-, door- en uitstroom)• Arbeidsmarktbeleid:
- De x-, y- en z-generatie.- Trends.- Thema’s.
10
Werving en selectie & HRMOndernemingsplan:- Strategisch beleid- Meerjarenplanning- Doelstellingen op financieel-economisch, technisch-organisatorisch en sociaal terrein
Interne analyse
Externe analyse
Huidige situatie:- organisatie sociaal beleid- personeelsbestand- aandachtsgebieden/instrumenten- kengetallen sociaal beleid
Gewenste situatie:- organisatie sociaal beleid- personeelsbestand- aandachtsgebieden/instrumenten kengetallen sociaal beleid
Beleidsprioriteiten:- veranderingen in organisatie sociaal beleid- te stellen doelen en prioriteiten- ontwikkeling personeelsinstrumenten
Sociaal beleidsplan:
11
Personeelsplanning
12
Toekomstige personeelsbehoefte• Externe ontwikkelingen
• Technologische ontwikkelingen
• Omvang dienstverlening
• Aard van de dienstverlening
• Flexibiliteit
• Functie-inhoud
• Functie-eisen
13
Personeelsbeschikbaarheid Inzicht in ontwikkelingen huidige bestand
• Kwaliteit en kwantiteit bestand• In-, door en uitstroom• Ziekteverzuim• Productiviteit
14
Kern Personeelsplanning
Personeelsbehoefte Personeelsbeschikbaarheid
Eventueel verschillen
Afstemmen !
15
Personeelsplan
Personeelsplan
Instroom Doorstroom Uitstroom
Arbeidsmarktbeleid
Werving- en selectie
16
Doelen P-Instrumenten
Flexibiliteit VoldoendeOpl.niveau
Efficiency Doorstroming
Werving &Selectie
Flexibele mensen werven
Opleidings-niveau/- potentieel
Efficiënte mensen aantrekken
Interne werving bevorderen
Introductie Flexibiliteit benadrukken
Gewenste vaardigheden laten zien
Efficiëntie bendrukken
--
Loopbaan-begeleiding
Regelmatig van functie wisselen
Mensen op juiste plaats zien te krijgen
-- Doorstroming en mobiliteit bevorderen
Opleiden Flexibele instelling meegeven
Vereiste vaardigheden aanleveren
Efficiënte werkmethoden aanleren
Bijscholing om op andere functies te komen
Functionerings-gesprekken
Flexibiliteit benadrukken en checken
Opleidings-manco’s constateren
Efficiency bendrukken en checken
Goede functie of andere gewenst?
(Werk)overleg Houdt mensen alert, snellere taakverdeling
Uitwisselen ervaringen en werkmethodes
Werkafspraken maken
--
17
De arbeidsmarkt bij de overheid• Kengetallen:
- Opbouw personeelsbestand- In-, door-, en uitstroom
18
Opbouw personeelsbestand< 30 jaar > 50 jaar Aandeel
vrouwenAandeel
allochtonenRijk 10% 32% 42% 8,2%
Provincie 6% 40% 41% 3,7%
Gemeente 7% 37% 45% 8,0%
Openbaar bestuur
8% 36% 43% 7,6%
Recht.Macht
3% 42% 53% 1,9%
Markt(incl Z&W)
30% 19%
19
Opleidingsniveau personeelsbestandLager Middelbaar Hoger Universitair
Rijk 17 % 40 % 18 % 24 %
Provincie - - - 38 %
Gemeente 6 % 44 % 30 % 20 %
Openbaar bestuur
11% 41 % 26 % 23 %
Recht.Macht
0 % 0 % 0 % 100 %
Markt(incl Z&W)
35 % 47 % 13 % 5 %
20
In- door en uitstroomInstroom Doorstroom Uitstroom
Rijk 6 % ? 6 %
Provincie 7 % ? 8 %
Gemeente 8 % ? 8 %
Openbaar bestuur
7 % ? 7 %
Recht.Macht
6 % ? 4 %
21
In- en uitstroom jongerenInstroom Uitstroom
Rijk 41 % 23 %
Provincie 31 % 11 %
Gemeente 35 % 13 %
Openbaar bestuur
37 % 16 %
Recht.Macht
22 % 7 %
Bron: ABP, 2006
22
Kenmerken in- en uitstromers• Instromers
=> Intrinsieke baanaspectenInhoud van het werk, Mate van zelfstandigheid en/of verantwoordelijkheid
categorie lager opgeleide vrouwen met thuiswonendekinderen en instromend vanuit de marktsector of uitzendwerk
• Uitstromers Management & organisatieaspecten
Resultaatgerichtheid organisatie Wijze waarop organisatie wordt bestuurd Informatie en communicatie in organisatie
werknemers tussen de 31 en 45 jaar met een relatief korte anciënniteit die vanwege de management & organisatieaspecten van organisaties in de collectieve sector uitstromen naar een baan in de markt- of zorgsector
23
Ontwikkelingen arbeidsmarkt overheid• In 2015 in veel sectoren 40% personeel > 50 jaar• Uittreding babyboomgeneratie -> toename
vervangingsvraag• Kennisintensivering -> toename vraag hoger opgeleiden• Concurrentiepositie t.o.v. publieke sector• Spitsstrookfunctie overheid:
- Gunstige secundaire voorwaarden- Meer mogelijkheden combinatie arbeid&zorg
24
Verwacht personeelsbestand 2015
< 30 jaar 30 – 40 jaar
> 50 jaar
Rijk 9 % 49 % 41 %
Provincie 8 % 51 % 41 %
Gemeente 9 % 51 % 40 %
Openbaar bestuur
9 % 50 % 41 %
Recht.Macht
3 % 48 % 49 %
25
Aandachtspunten arbeidsmarkt overheid• Verbeteren loopbaanperspectief• HRM gericht op brede en duurzame inzetbaarheid.• Binden van medewerkers -> vergroting professionaliteit
door opscholing en omscholing• Vasthouden van jongeren:
- Goede begeleiding- Voldoende uitdaging- Interesse in prestatiebeloning
• Voeren van exitgesprekken• Goede arbeidsmarktcommunicatie naar jongeren
26
Hoe zit het met de leeftijdsopbouw in jullie organisatie?
Wat valt op?Wat zijn aandachtspunten?
27
X-, Y- en Z-generaties• Generatie X
1960 – 1980 Slim, sterk, sociaal, toenemende individualisme, idealistisch, voorlopers internetgeneratie, generatie in ontwikkeling, praktisch, anderhalf verdienersmodel.
• Generatie Y1980 – 1995 Internetgeneratie, sociaal, weten wat ze willen, creatief en intuïtief, gemotiveerd door zelfontplooiing, vertroeteld, zeer positief over eigen kansen, multitaskers, gericht op gezelligheid, sfeer, plezier in leven.
• Generatie Z/Einstein1988 – nu Zedonisten, conformistisch, rustig, braaf, hard studeren, eigen zaak als ideaal, realisten pur sang, meest ‘connected’ ooit.
28
Het nieuwe wervenKanalen• Hyves (20% lageropgeleiden zoekt op bedrijfsHyve).
• Linkedin (19% en bij hoger opgeleiden 31%).
• Ratingsites (20% 35 – 44 jarigen).
• Discussiefora (25% 35 – 45 jarigen).
• Youtube (17% van 15 – 24 jarigen).
29
• Advertentie op het internet 19,7 %• Stage/school 15,8 %• Open sollicitatie brief/tel 13,2%• Gevraagd door nieuwe werkgever 12,9%• Advertentie in krant of tijdschrift 11,3%• Vacature via vrienden/bekenden 10,2%• Vacature via (ex-)collega's 4,8%• Gereageerd op een grote wervingscampagne 3,5%• Open sollicitatie via het internet 3,3%• Uitzendbureau of detacheringbureau 2,6%• Via vorige werkgever (bijvoorbeeld outplacement) 1,7%• Via arbeidsbureau of uitkeringsinstantie 0,6%• Via headhunter of wervingsbureau 0,5%
Bron: Mobiliteitsonderzoek 2006
Wijze waarop jongeren baan zoeken
30
Wijze van baan zoeken algemeen
• Internet: vacaturesite 69 %• Krant 55 %• Bekenden/netwerk 49 %• Internet: zoekmachine 41 %• Open sollicitatie 39 %• Interne vacatures 38 %• Internet: bedrijvensite 36 %• Huis-aan-huisblad 36%• Uitzendbureau 29 %• Vakblad of tijdschrift 28 %
Bron: AGO ArbeidsmarktGedragsOnderzoek van Intelligence Group
31
Vernieuwende arbeidsmarktcampagnes
Heb jij talent? Wij zoeken de baan erbij!Gemeente-Leidschendam-Voorburg
32
Werving via YouTube• YouTube - Werken bij de NMa.
• YouTube - Wil jij ook werken bij de Federale Overheid?
• YouTube - Plv. directeur-generaal over webcam-solliciteren bij Rijkswaterstaat.
• YouTube - Solliciteren via LinkedIn (korte versie).
33
Andere opmerkelijke werving• Tsjechie: werving in de zorg; geen auto maar borsten.
• ACA Jes zet klanten in voor werving.
• Openbaar Ministerie: Wordt vervolgd (thriller).
34
Eigen stukken
35
Beoordelen van de stukken• Wat zijn de strategische doelen van de organisatie?• Hoe zijn deze gekoppeld aan het HRM-beleid?• Wat betekent dit voor de:
- Werving en selectie van personeel- Opleidings/ontwikkelingsbeleid- Beoordelings-/beloningsbeleid- Toekomstig arbeidsmarktbeleid
• Benoem de tops en tips• Formuleer aandachtspunten voor de OR
36
Werving & selectie
37
Fasen
• Voorbereiding
• Werving
• Selectie
• Aanstelling
38
Voorbereiding• Vacature:
- Reden ontstaan?- Vervullen of niet?- Hoe?
• Functie:- Functieomschrijving.- Functieprofiel.- Functie-eisen/selectiecriteria.
• Wervingsdrempel.
39
Werving• Sollicitatiecode NVP:
Advertentie:• Kenmerken vacature;• Wijze van solliciteren;• Te verstrekken info;• Eventueel aanvullende selectiemethoden.
(assessment, keuring etc) Eventueel leeftijdsgrens met reden. Eventueel voorkeursbeleid. Pasfoto mag niet vooraf worden gevraagd.
40
Werving• Intern.
• Extern.- Zelf zoeken:
• Portefeuille• Internet• Databanken
- Advertentie plaatsen.- Uitbesteden.
41
Advertentie• Doelgroep bepalen:
- Wie, waar en hoe• Vormgeving• Taalgebruik• Inhoud:
- Functie-benaming- Functie-informatie- Arbeidsvoorwaarden- Sollicitatieprocedure- Wijze van solliciteren
42
Hoe ziet het wervings- en selectiebeleid van jullie organisatie
eruit?
Wat vind je van de vacature?TopsTips
43
Algemene wervingtips• Eigen website als wervingskanaal.
• Zet de juiste kanalen in.
• Mogelijkheden van social networks.
• Kijk naar alternatieve doelgroepen.
• Benut de kracht van culturele diversiteit.
• Creëer talentenpools.
• Maak vertaalslag naar jongeren.
44
SelectieSollicitatiecode NVP
• Z.s.m. (binnen enkele weken) na sluitingsdatum berichten van kandidaten over vervolg:- Afwijzing.- Aanhouding.- Uitnodiging.
• Lengte en inhoud procedure.
• Gesprek:- Alleen voor functie(vervulling) relevante vragen.- Eerlijke en volledige info verstrekken over organisatie.- Reiskostenvergoeding.
45
SelectieVoorselectie:• Door kleine commissie (min. P&O en leidinggevende).• Op basis van objectieve criteria.• Bij voorkeur 4 -6 kandidaten.
Selectie:• Bij voorkeur 2 gespreksrondes.• Inhoud:
- Objectieve criteria.- Visie en verwachtingen sollicitant.- Subjectieve criteria.
• Methode.• De “click”.
46
Aanstelling• Dienstverband:
- Aard.- Duur.- Omvang.
• Arbeidsvoorwaarden:- Salaris bij aanvang.- Vakantiegeld.- Functieniveau/functiegroep.- Secundaire arbeidsvoorwaarden.
• Introductie.• Proeftijdgesprek.
47
Bevoegdheden ORInstemmingsrecht bij besluit tot vaststelling van:
- Regeling op het gebied van aanstellings- ontslag of bevorderingsbeleid.
- Regeling omtrent verwerken/beschermen van persoonsgegevens.
48
Zorgtaken OR (art 28)• Naleving regelingen arbeidsvoorwaarden &
arbeidstijden:- Bv Wet gelijke behandeling tijdelijke
contracten/deeltijd; Wet Arbeid en Zorg; Wet Aanpassing Arbeidsduur.
• Waken tegen discriminatie.
• Gelijke behandeling mannen en vrouwen.
• Inschakeling gehandicapten en minderheden.