Personeelsbeleid en medezeggenschap

Leergang HRM voor ondernemingsraden

CAOP Unit Arbeidsverhoudingen Medezeggenschapwww.caop.nl/opleidingen

Corrie van VeggelTheo van der Bijl

De arbeidsmarkt: werving, krapte en diversiteitsbeleid

Blok 2

CAOP Unit Arbeidsverhoudingen Medezeggenschapwww.caop.nl/opleidingen

Corrie van VeggelTheo van der Bijl

3

ProgrammaWerving en selectie in relatie tot HRM

Arbeidsmarkt(beleid) overheid

Inzoomen op de (eigen) praktijk

en

aandachts-punten OR

Eigen stukken

4

Voorbereidingsopdracht• Overzicht leeftijdsopbouw medewerkers

• Recente wervingsadvertentie

5

Trends, Uitdagingen en HRMRuwaard van Putten ziekenhuis

Wat zijn de belangrijkste Trends?Maatschappelijk Politiek: Kleinschaligheid behouden ondanks politieke trend schaalvergroting Luisteren naar de klant,bv avondpoli’s. 9-5 mentaliteit past niet meer.Economisch: MarktwerkingSociaal-Cultureel: Klant stelt meer eisen aan kwaliteit (niet meer automatisch doorverwezen) Inspelen op vergrijzing in de regioArbeidsmarkt: Krapte op gespecialiseerde functies

Belangrijkste uitdagingen voor organisaties de komende jaren?:1. Vergrijzing2. Bezuinigingen3. Marktwerking4. Imago verbeteren5. Productieafspraken nakomen6. Behoud van werk7. Strategische Keuzes maken om te blijven onderscheiden

P&O meer adviserend/ondersteunend in plaats van uitvoerend. Leidinggevende moet meer uitvoerend worden

6

Trends, Uitdagingen en HRMGemeente Heemskerk

Wat zijn de belangrijkste Trends?Maatschappelijk Politiek:BezuinigingenVerschuiven van taken van Rijk naar gemeentePolitiek: 0-lijn salaris levert imagoschade opEconomisch:Snoeien overhead: van 3 naar 1 afdelingshoofd, Bureauhoofden ook teruggebrachtProberen inkomsten te verhogen Sociaal-Cultureel:Snoeien in subsidies: hulpbehoevenden de dupeInspelen op vergrijzing in de regioArbeidsmarkt:Opkomst sociale mediaVergrijzing, minder instroom jongeren

Belangrijkste 3 uitdagingen voor organisaties de komende jaren?:1.Binnenhalen en binnenhouden personeel met voldoende kennis en ervaring2.Nieuwe werken3.Klantgericht werken, bredere professionals in klantcontact4.Slankere organisatie, meer competenties per persoon, afstoten taken

7

Ruwaard van Putten ziekenhuisBlok Wat is er? Wat speelt? Bevoegdheden OR In control

+ / = / -

1 Strategisch HRMIntegraal Personeelsbeleid

RIESociaal Plan

Initiatief benut +

2 Instroom:ArbeidsmarktbeleidWerving & SelectieDiversiteitsbeleid

Werving & Selectiebeleid (Open dagen)

Binden en boeien: onderscheiden in medewerkers

Instemming gegeven +

3 Aansturen, leiderschap, beoordelen, belonen, arbeidsvoorwaarden,

MD-projectArbeidsmarktkrapte-toeslagGratificatieMKSASlaapurenWerkkostenregeling

InstemmingInstemmingInstemmingInstemmingInstemmingInstemming

++++++

4 Ontwikkelen, opleiden, MD, Doorstroom,

Loopbaanbeleid, POP, competentiemanagement

OpleidingsbeleidMD 180/360POP onderdeel jaargesprek

Instemming +-

5 Vitaliteitsbeleid InzetbaarheidVerzuimbeleidLevensfasen

Verzuimbeleid Instemming +

8

Gemeente HeemskerkBlok Wat is er? Wat speelt? Bevoegdheden OR In control

+ / = / -

1 Strategisch HRMIntegraal Personeelsbeleid

Sociaal jaarverslagNotitie integraal P.beleid

+

2 Instroom:ArbeidsmarktbeleidWerving & SelectieDiversiteitsbeleid

StagebeleidDoel interesse wekken / afstand

arbeidsmarkt verkleinen.35 stage- plaatsen.

Goed werkgeverschapDoel is in top 25 meest

aantrekkelijke werkgevers Non-profit.

Diversiteit Streven afspiegelingsbeginsel

maatschappij. Vrouwen voor bij gelijke geschiktheid.

Instemmingsplichtig. OR toetst of geen reguliere arbeids-plaatsen worden ingenomen.

Gevolgd door ORInstemmingsplichtig

+++

3 Aansturen, leiderschap, beoordelen, belonen, arbeidsvoorwaarden,

Nieuw functiewaarderings-systeem wordt landelijk ontwikkeld, 1 april gereed

AVR-regeling

CAR-UOLandelijke afspraken, geen

instemmings-recht

+

4 Ontwikkelen, opleiden, MD, Doorstroom,

Loopbaanbeleid, POP, competentiemanagement

Management Development: loopt nu, omslag naar coachend leiderschap

Opleidingsplan. Jaarlijks vastgesteld, nog te weinig gekoppeld aan strategische doelen.

POP staat in Sociaal Verslag

Geïnformeerd, geen instemming gevraagd

Instemming gegevenInformatie gekregen, nog

geen instemmingsvraag

-++

5 Vitaliteitsbeleid InzetbaarheidVerzuimbeleidLevensfasen

Levensfasebewust beleid, loopt nu, notitie + workshops

RIE, KAM-beleid

InitiatiefInstemminginstemming

+

9

Opbouw• Werving en selectie als onderdeel van HRM.• Ken- en stuurgetallen overheid. (opbouw bestand, in-, door- en uitstroom)• Arbeidsmarktbeleid:

- De x-, y- en z-generatie.- Trends.- Thema’s.

10

Werving en selectie & HRMOndernemingsplan:- Strategisch beleid- Meerjarenplanning- Doelstellingen op financieel-economisch, technisch-organisatorisch en sociaal terrein

Interne analyse

Externe analyse

Huidige situatie:- organisatie sociaal beleid- personeelsbestand- aandachtsgebieden/instrumenten- kengetallen sociaal beleid

Gewenste situatie:- organisatie sociaal beleid- personeelsbestand- aandachtsgebieden/instrumenten kengetallen sociaal beleid

Beleidsprioriteiten:- veranderingen in organisatie sociaal beleid- te stellen doelen en prioriteiten- ontwikkeling personeelsinstrumenten

Sociaal beleidsplan:

11

Personeelsplanning

12

Toekomstige personeelsbehoefte• Externe ontwikkelingen

• Technologische ontwikkelingen

• Omvang dienstverlening

• Aard van de dienstverlening

• Flexibiliteit

• Functie-inhoud

• Functie-eisen

13

Personeelsbeschikbaarheid Inzicht in ontwikkelingen huidige bestand

• Kwaliteit en kwantiteit bestand• In-, door en uitstroom• Ziekteverzuim• Productiviteit

14

Kern Personeelsplanning

Personeelsbehoefte Personeelsbeschikbaarheid

Eventueel verschillen

Afstemmen !

15

Personeelsplan

Personeelsplan

Instroom Doorstroom Uitstroom

Arbeidsmarktbeleid

Werving- en selectie

16

Doelen P-Instrumenten

Flexibiliteit VoldoendeOpl.niveau

Efficiency Doorstroming

Werving &Selectie

Flexibele mensen werven

Opleidings-niveau/- potentieel

Efficiënte mensen aantrekken

Interne werving bevorderen

Introductie Flexibiliteit benadrukken

Gewenste vaardigheden laten zien

Efficiëntie bendrukken

--

Loopbaan-begeleiding

Regelmatig van functie wisselen

Mensen op juiste plaats zien te krijgen

-- Doorstroming en mobiliteit bevorderen

Opleiden Flexibele instelling meegeven

Vereiste vaardigheden aanleveren

Efficiënte werkmethoden aanleren

Bijscholing om op andere functies te komen

Functionerings-gesprekken

Flexibiliteit benadrukken en checken

Opleidings-manco’s constateren

Efficiency bendrukken en checken

Goede functie of andere gewenst?

(Werk)overleg Houdt mensen alert, snellere taakverdeling

Uitwisselen ervaringen en werkmethodes

Werkafspraken maken

--

17

De arbeidsmarkt bij de overheid• Kengetallen:

- Opbouw personeelsbestand- In-, door-, en uitstroom

18

Opbouw personeelsbestand< 30 jaar > 50 jaar Aandeel

vrouwenAandeel

allochtonenRijk 10% 32% 42% 8,2%

Provincie 6% 40% 41% 3,7%

Gemeente 7% 37% 45% 8,0%

Openbaar bestuur

8% 36% 43% 7,6%

Recht.Macht

3% 42% 53% 1,9%

Markt(incl Z&W)

30% 19%

19

Opleidingsniveau personeelsbestandLager Middelbaar Hoger Universitair

Rijk 17 % 40 % 18 % 24 %

Provincie - - - 38 %

Gemeente 6 % 44 % 30 % 20 %

Openbaar bestuur

11% 41 % 26 % 23 %

Recht.Macht

0 % 0 % 0 % 100 %

Markt(incl Z&W)

35 % 47 % 13 % 5 %

20

In- door en uitstroomInstroom Doorstroom Uitstroom

Rijk 6 % ? 6 %

Provincie 7 % ? 8 %

Gemeente 8 % ? 8 %

Openbaar bestuur

7 % ? 7 %

Recht.Macht

6 % ? 4 %

21

In- en uitstroom jongerenInstroom Uitstroom

Rijk 41 % 23 %

Provincie 31 % 11 %

Gemeente 35 % 13 %

Openbaar bestuur

37 % 16 %

Recht.Macht

22 % 7 %

Bron: ABP, 2006

22

Kenmerken in- en uitstromers• Instromers

=> Intrinsieke baanaspectenInhoud van het werk, Mate van zelfstandigheid en/of verantwoordelijkheid

categorie lager opgeleide vrouwen met thuiswonendekinderen en instromend vanuit de marktsector of uitzendwerk

• Uitstromers Management & organisatieaspecten

Resultaatgerichtheid organisatie Wijze waarop organisatie wordt bestuurd Informatie en communicatie in organisatie

werknemers tussen de 31 en 45 jaar met een relatief korte anciënniteit die vanwege de management & organisatieaspecten van organisaties in de collectieve sector uitstromen naar een baan in de markt- of zorgsector

23

Ontwikkelingen arbeidsmarkt overheid• In 2015 in veel sectoren 40% personeel > 50 jaar• Uittreding babyboomgeneratie -> toename

vervangingsvraag• Kennisintensivering -> toename vraag hoger opgeleiden• Concurrentiepositie t.o.v. publieke sector• Spitsstrookfunctie overheid:

- Gunstige secundaire voorwaarden- Meer mogelijkheden combinatie arbeid&zorg

24

Verwacht personeelsbestand 2015

< 30 jaar 30 – 40 jaar

> 50 jaar

Rijk 9 % 49 % 41 %

Provincie 8 % 51 % 41 %

Gemeente 9 % 51 % 40 %

Openbaar bestuur

9 % 50 % 41 %

Recht.Macht

3 % 48 % 49 %

25

Aandachtspunten arbeidsmarkt overheid• Verbeteren loopbaanperspectief• HRM gericht op brede en duurzame inzetbaarheid.• Binden van medewerkers -> vergroting professionaliteit

door opscholing en omscholing• Vasthouden van jongeren:

- Goede begeleiding- Voldoende uitdaging- Interesse in prestatiebeloning

• Voeren van exitgesprekken• Goede arbeidsmarktcommunicatie naar jongeren

26

Hoe zit het met de leeftijdsopbouw in jullie organisatie?

Wat valt op?Wat zijn aandachtspunten?

27

X-, Y- en Z-generaties• Generatie X

1960 – 1980 Slim, sterk, sociaal, toenemende individualisme, idealistisch, voorlopers internetgeneratie, generatie in ontwikkeling, praktisch, anderhalf verdienersmodel.

• Generatie Y1980 – 1995 Internetgeneratie, sociaal, weten wat ze willen, creatief en intuïtief, gemotiveerd door zelfontplooiing, vertroeteld, zeer positief over eigen kansen, multitaskers, gericht op gezelligheid, sfeer, plezier in leven.

• Generatie Z/Einstein1988 – nu Zedonisten, conformistisch, rustig, braaf, hard studeren, eigen zaak als ideaal, realisten pur sang, meest ‘connected’ ooit.

28

Het nieuwe wervenKanalen• Hyves (20% lageropgeleiden zoekt op bedrijfsHyve).

• Linkedin (19% en bij hoger opgeleiden 31%).

• Ratingsites (20% 35 – 44 jarigen).

• Discussiefora (25% 35 – 45 jarigen).

• Youtube (17% van 15 – 24 jarigen).

29

• Advertentie op het internet 19,7 %• Stage/school 15,8 %• Open sollicitatie brief/tel 13,2%• Gevraagd door nieuwe werkgever 12,9%• Advertentie in krant of tijdschrift 11,3%• Vacature via vrienden/bekenden 10,2%• Vacature via (ex-)collega's 4,8%• Gereageerd op een grote wervingscampagne 3,5%• Open sollicitatie via het internet 3,3%• Uitzendbureau of detacheringbureau 2,6%• Via vorige werkgever (bijvoorbeeld outplacement) 1,7%• Via arbeidsbureau of uitkeringsinstantie 0,6%• Via headhunter of wervingsbureau 0,5%

Bron: Mobiliteitsonderzoek 2006

Wijze waarop jongeren baan zoeken

30

Wijze van baan zoeken algemeen

• Internet: vacaturesite 69 %• Krant 55 %• Bekenden/netwerk 49 %• Internet: zoekmachine 41 %• Open sollicitatie 39 %• Interne vacatures 38 %• Internet: bedrijvensite 36 %• Huis-aan-huisblad 36%• Uitzendbureau 29 %• Vakblad of tijdschrift 28 %

Bron: AGO ArbeidsmarktGedragsOnderzoek van Intelligence Group

31

Vernieuwende arbeidsmarktcampagnes

Heb jij talent? Wij zoeken de baan erbij!Gemeente-Leidschendam-Voorburg

32

Werving via YouTube• YouTube - Werken bij de NMa.

• YouTube - Wil jij ook werken bij de Federale Overheid?

• YouTube - Plv. directeur-generaal over webcam-solliciteren bij Rijkswaterstaat.

• YouTube - Solliciteren via LinkedIn (korte versie).

33

Andere opmerkelijke werving• Tsjechie: werving in de zorg; geen auto maar borsten.

• ACA Jes zet klanten in voor werving.

• Openbaar Ministerie: Wordt vervolgd (thriller).

34

Eigen stukken

35

Beoordelen van de stukken• Wat zijn de strategische doelen van de organisatie?• Hoe zijn deze gekoppeld aan het HRM-beleid?• Wat betekent dit voor de:

- Werving en selectie van personeel- Opleidings/ontwikkelingsbeleid- Beoordelings-/beloningsbeleid- Toekomstig arbeidsmarktbeleid

• Benoem de tops en tips• Formuleer aandachtspunten voor de OR

36

Werving & selectie

37

Fasen

• Voorbereiding

• Werving

• Selectie

• Aanstelling

38

Voorbereiding• Vacature:

- Reden ontstaan?- Vervullen of niet?- Hoe?

• Functie:- Functieomschrijving.- Functieprofiel.- Functie-eisen/selectiecriteria.

• Wervingsdrempel.

39

Werving• Sollicitatiecode NVP:

Advertentie:• Kenmerken vacature;• Wijze van solliciteren;• Te verstrekken info;• Eventueel aanvullende selectiemethoden.

(assessment, keuring etc) Eventueel leeftijdsgrens met reden. Eventueel voorkeursbeleid. Pasfoto mag niet vooraf worden gevraagd.

40

Werving• Intern.

• Extern.- Zelf zoeken:

• Portefeuille• Internet• Databanken

- Advertentie plaatsen.- Uitbesteden.

41

Advertentie• Doelgroep bepalen:

- Wie, waar en hoe• Vormgeving• Taalgebruik• Inhoud:

- Functie-benaming- Functie-informatie- Arbeidsvoorwaarden- Sollicitatieprocedure- Wijze van solliciteren

42

Hoe ziet het wervings- en selectiebeleid van jullie organisatie

eruit?

Wat vind je van de vacature?TopsTips

43

Algemene wervingtips• Eigen website als wervingskanaal.

• Zet de juiste kanalen in.

• Mogelijkheden van social networks.

• Kijk naar alternatieve doelgroepen.

• Benut de kracht van culturele diversiteit.

• Creëer talentenpools.

• Maak vertaalslag naar jongeren.

44

SelectieSollicitatiecode NVP

• Z.s.m. (binnen enkele weken) na sluitingsdatum berichten van kandidaten over vervolg:- Afwijzing.- Aanhouding.- Uitnodiging.

• Lengte en inhoud procedure.

• Gesprek:- Alleen voor functie(vervulling) relevante vragen.- Eerlijke en volledige info verstrekken over organisatie.- Reiskostenvergoeding.

45

SelectieVoorselectie:• Door kleine commissie (min. P&O en leidinggevende).• Op basis van objectieve criteria.• Bij voorkeur 4 -6 kandidaten.

Selectie:• Bij voorkeur 2 gespreksrondes.• Inhoud:

- Objectieve criteria.- Visie en verwachtingen sollicitant.- Subjectieve criteria.

• Methode.• De “click”.

46

Aanstelling• Dienstverband:

- Aard.- Duur.- Omvang.

• Arbeidsvoorwaarden:- Salaris bij aanvang.- Vakantiegeld.- Functieniveau/functiegroep.- Secundaire arbeidsvoorwaarden.

• Introductie.• Proeftijdgesprek.

47

Bevoegdheden ORInstemmingsrecht bij besluit tot vaststelling van:

- Regeling op het gebied van aanstellings- ontslag of bevorderingsbeleid.

- Regeling omtrent verwerken/beschermen van persoonsgegevens.

48

Zorgtaken OR (art 28)• Naleving regelingen arbeidsvoorwaarden &

arbeidstijden:- Bv Wet gelijke behandeling tijdelijke

contracten/deeltijd; Wet Arbeid en Zorg; Wet Aanpassing Arbeidsduur.

• Waken tegen discriminatie.

• Gelijke behandeling mannen en vrouwen.

• Inschakeling gehandicapten en minderheden.