Nieświadomość Historia idei
Damian Janus
Projekt „Kulturalna inicjatywa edukacyjno-naukowa RAZEM DLA POGRANICZA” jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Funduszu Mikroprojektów z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska –
Rzeczpospolita Polska 2007-2013 i budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński
Nie-świadomość definicja cząstkowa
świadomie (świedomie, swyadomo) świadomy wiadomy świadek
nieświadomość Unbewußte inconstient unconscious inconscio
Skąd wiemy o
istnieniu
nieświadomości?
Urbain le Verrier Johann-Gottfried Galle
odkrycie Neptuna - 1864
hipoteza ciemnej materii - 1932
istnieje to, co powoduje skutki
Przesłanki hipotezy nieświadomości
z dziedziny życia codziennego:
o „pierwsze wrażenie”
o intuicja, wgląd, „olśnienie”
o działania „automatyczne”
o nieuzasadniona zmienność nastroju
o reminiscencje i „okruchy pamięci”
o sny
Prekursorzy
idei nieświadomości
Platon 424 – 347 p.n.e.
αναμνησις
koncepcja anamnezy
Plotyn ok. 203 – ok. 269
Oto nie znamy wszystkiego, co wzbiera w danej części
duszy, dopóki nie wejdzie do całej duszy. Znana nam
jest na przykład żądza, która przebywa w części
pożądającej, lecz znana dopiero wtedy, kiedy ją sobie
uświadomimy wewnętrzną mocą postrzegania albo też
rozważania, lub kiedy zachodzi jedno i drugie.
Bo co innego myśl, a co innego uświadamianie sobie myśli
– i myślimy wprawdzie zawsze, ale nie zawsze sobie
uświadamiamy.
„Enneady”
Augustyn z Hippony 354 - 430
Sam nie mogę ogarnąć tego wszystkiego,
czym jestem! Jestże więc duch zbyt ciasny, by mógł samego siebie ująć w pełni? Gdzie zostaje ta jego część, której on nie obejmuje? Czy jest ona nie wewnątrz niego, ale gdzieś poza nim? Jakże to w ogóle jest możliwe, że on jej nie obejmuje?
„Wyznania”
Gottfried Wilhelm Leibniz 1646-1716
zanikająca ilość, która jeszcze zachowuje charakter tego, co znika
wielkość nieskończenie mała (różniczka)
grubo pobłądzili kartezjanie, policzywszy za nic percepcje, których się nie zauważa
petitio percipi
Immanuel Kant
1724 - 1804
Mieć idee, a jednak nie być ich świadomym, wygląda na to, że zdanie to zawiera sprzeczność; jak bowiem możemy wiedzieć, że je mamy jeśli nie jesteśmy ich świadomi? Niemniej, że posiadamy ideę możemy stać się świadomi pośrednio, chociaż jej samej nie będziemy bezpośrednio świadomi. „Antropologia”
Cztery
ŹródŁa badaŃ NAD NIEŚwiadomoŚciĄ
Mesmeryzm magnetyzm zwierzęcy
Franz Anton Mesmer 1734 - 1815
Jacques de Chastenet Chevalier Seigneur de Puysegur
Hipnotyzm
Hippolite Bernheim 1840 - 1919 James Braid
1795 - 1860
Psychopatologia
Jean-Martin Charcot 1825 - 1893
histeria
Mediumizm spirytyzm
Julian Ochorowicz 1850 - 1917 Charles Richet
1850-1935
William Crookes 1832-1919
idea telewizji-1878
głośnomówiący telefon
ektoplazma
Koncepcje nieświadomości
przed psychoanalizĄ Freuda
Świadomość
Nieświadomość
Gustav Theodor Fechner 1801-1887
Próg świadomości
Twórca tzw. psychofizyki badającej zależności
pomiędzy subiektywnymi wrażeniami a
obiektywnymi bodźcami fizycznymi. Odkrył, że
istnieją tu ścisłe matematyczne związki (prawo
Webera-Fechnera).
Wiktor Feliks Szokalski 1811 - 1891
Fantazyjne objawy zmysłowe t.1 1861, t.2 1863
Pobudką do widziadeł stają się niekiedy stłumione uczuciowe popędy
Samowiedza nasza w dziedzinie ducha jest tylko jakby latarka, która nam bliższe jego ciemności rozwidla, ale do ich głębi nie sięga
Można być namiętnie zakochanym, a nie wiedzieć o tem, dopóki jakiś wypadek miłości nam poznać nie dozwoli
Karl Robert Eduard von Hartmann 1842 - 1906
„Die Philosophie des Unbewussten”, 1869
Odróżniał to, co jest relatywnie nieświadome od tego, co jest absolutnie nieświadome. Absolutna nieświadomość jest równoważna duchowi absolutnemu.
Jeżeli u człowieka dzisiejszego znajdują się objawy z
dziedziny ruchów, popędów i uczuć […] których pochodzenia
nie zna […], i jeżeli nadto […] badania […] wykryją ich
pochodzenie od przyzwyczajeń, które dawno straciły cel
pierwotny, to taka dziedziczność będzie skrytą, i dla jednostki
zwykle całkiem niezrozumiałą, bezwiedną.
„Bezwiedne tradycje ludzkości. Studjum z psychologji historji”, 1880
Julian Ochorowicz
Pierre Janet 1859-1947
Dysocjacja
histeria
sennowłóctwo
hipnoza
pismo automatyczne
spirytyzm
osobowość wieloraka
Nieświadomość w
psychoanalizie Freuda
Dr. Jos. Breuer und dr. Sigm. Freud
Studien über Hysterie
Josif Breuer
Sigmund Freud talking cure chimney sweeping
Bertha Pappenheim (Anna O)
1856 - 1939
1842 - 1925
marzenia senne
przejęzyczenia i pomyłki „kto jeszcze nie miał czasu na zadymę…zadumę…”
symptomy
swobodne skojarzenia
Francis Galton 1822-1911
Z zadziwiającą wyrazistością obnażają one fundamenty ludzkiej myśli, eksponując mentalną anatomię człowieka bardziej obrazowo i prawdziwie, niż miałby zapewne ochotę obwieścić to światu.
A. D. 1900
Freudowskie drogi do nieświadomości:
Nieśw iadome unbewusst
• nieodróżnianie myśli od rzeczywistości
• nie uznawanie negacji i sprzeczności
• bezczasowość
• ambiwalencja
• biseksualność
• utrzymywanie śladów dziecięcych zaspokojeń, przywiązań i urazów
• zasadniczo językowy charakter
Kopernik Darwin Freud
Projekt „Kulturalna inicjatywa edukacyjno-naukowa RAZEM DLA POGRANICZA” jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Funduszu Mikroprojektów z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska –
Rzeczpospolita Polska 2007-2013 i budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński