MediaKit
WWW.OOSTENRIJKMAGAZINE.NL
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA
Zien&doen
© NIKOHAV
RANEK.COM
De expositie Draustadt – Braustadt in het stadsmuseum van Villach belicht de lange geschiedenis van bier als genotsmiddel: van het ontstaan in Mesopotamië (zo’n 4500 jaar geleden, waarschijnlijk per toeval door spontane gisting
Viennacontempory,
26-29 september
Internationale kunst-
beurs in de Marx
Halle in Wenen,
met circa honderd
deelnemende gale-
ries uit vijfentwintig
landen. Vooral veel
eigentijdse kunst
uit Centraal- en
Oost-Europa.
i viennacontempory.at
DRAUSTADT-BRAUSTADTvan graan) tot aan de huidige craftbeer-trend. Met name de middeleeuwen blijken een inte-ressante tijd, omdat burgers van steden toen vaak het recht hadden om zelf bier te brouwen en te ver-kopen – mits ze daar een redelijke
prijs voor vroegen. Vermoedelijk was het indertijd gebrouwen bier zelfs gezonder dan het in veel ste-den sterk verontreinigde water. De stenen bierkruik dateert uit de late middeleeuwen en werd toen alleen in de betere kringen gebruikt als statussymbool.De multimediale expositie ruimt een speciale plek in voor Villach: in de 18e eeuw de ‘bierhoofdstad’ van Karinthië met wel twintig brouwerijen die vooral Steinbier produceerden: een specialiteit uit Karinthië, Stiermarken en Slo-venië waarbij de maische (mout en water) niet in een brouwketel werd gekookt maar in kuipen gevuld met gloeiend hete ste-nen – wat het bier een smaak van karamel en roet gaf. T/m 31 oktober i villach.at/museum
EXPOSITIE
EXPOSITIES, EVENEMENTEN EN ANDERE CULTURELE TIPS
Kort
Tijdens de jaarlijkse Tag des Denkmals
(29 september) zijn circa driehonderd
monumenten in heel Oostenrijk gratis
toegankelijk, zoals kastelen, burch-
ten, binnenhoven, archeologische
opgravingen, historische woonhuizen
en technische installaties. De open
monumentendag heeft elk jaar een
ander thema, dit keer: Kaiser, Könige
und Philosophen. Programma en toe-
gankelijke gebouwen per deelstaat:
i tagdesdenkmals.at
MONUMENTENDAGEVENEMENT
©BDA - KOPIE
Schubert in Gastein,
12-15 september
Festival rondom
componist Franz
Schubert, die tij-
dens een vakantie in
Bad Gastein in 1825
onder meer zijn
Gmunden-Gasteiner
Symphonie schreef.
Met medewerking
van Camarata Salz-
burg en het Salz-
burger Bachkoor.
i gastein.com
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl46
NNeuburger kent een spannende geschiedenis. Het verhaal gaat dat wijnmakers Christoph Ferstl en Franz Marchendl rond 1860 een bundel druivenstok-ken vonden op de Donau-oever bij Ober arnsdorf in Neder-Oostenrijk. Ze visten de bundel op en plantten de stokken. Een eerste wijn ervan wordt vermeld in 1872. Aan de overkant van de rivier in Spitz an der Donau, bij een locatie die Burg heette, bleken de druiven het ook heel goed te doen. Nog altijd staat hier de grootste aanplant van de neuburger-druif in de Wachau. Deze plek zou later bovendien de naam aan het druivenras hebben gegeven: neuburger, de ‘nieuwe’ van Burg.
Notige tonenIn de 20ste eeuw verspreidde neuburger zich verder oost- en zuidwaarts, naar de Thermenregion en het Burgenland. Samen met de omgeving van Spitz zijn dit de gebieden waar zich nu de meeste neuburger-stok-ken bevinden. Dankzij DNA-onderzoek is vast komen te staan dat neuburger een natuurlijke kruising is van de druiven roter veltliner en sylvaner. Het is dus een echt autochtone Oostenrijkse druif. Helaas is er van de eens zo forse aanplant nog minder dan 500 hectare over. De concurrentie van populaire druivenrassen als grüner veltliner is groot en vanwege de compacte
Al tijdens mijn eerste wijnreis naar Burgenland ontwikkelde
ik een voorliefde voor Neuburger-wijnen. Nog altijd ben ik
een grote fan van deze autochtone Oostenrijkse druif,
waar helaas te weinig van wordt aangeplant.
TEKST: MARIËLLA BEUKERS
Neuburger COMPLEXE AUTOCHTOON
trossen en dunne schillen is neuburger erg gevoelig voor rot. Toch heeft de druif ook voordelen: de plan-ten kunnen goed tegen droge en arme bodems en het interessante smaakprofiel voegt absoluut iets toe aan het rijke assortiment Oostenrijkse wijnen. Neuburger levert over het algemeen krachtige, vaak complexe witte wijnen, met bescheiden notige tonen en milde zuren. Jonge wijnen zijn vooral licht krui-dig, soms ook bloemig; als de wijnen ouder worden, komen de notige tonen steeds meer naar voren. Tegenwoordig zijn de meeste Neuburger droog, maar er zijn ook uitstekende edelzoete en halfzoete wijnen op de markt. In Wenen maakt de druif vaak onder-deel uit van de Gemischter Satz (en is dan in de blend vaak heel herkenbaar). Elders wordt neuburger vooral als mono- cepage gebotteld: pure Neuburgers dus. In Leithaberg mag neuburger zelfs als DAC-wijn gelabeld worden. Dat zegt iets over de kwaliteiten van deze druif, want de overige witte druiven die als Leithaberg DAC op de markt mogen komen zijn erkende klas-siekers als weissburgunder, chardonnay en grüner veltltiner.Waar je een Neuburger bij drinkt? De wijnen passen bijvoorbeeld prima bij asperges, vanwege de milde zuren, en bij vis. Een wat gerijptere Neuburger bij een plateau met mooie kazen is evenmin een straf.
© GERARD
WITTEVEEN
OVER DE AUTEUR Mariëlla Beukers is freelance wijnschrijver en auteur van onder andere Wijn-
kronieken. Twintig eeuwen Nederlanders en wijn . Zij publiceert regelmatig over wijn en wijn-
geschiedenis en is een groot lief hebber van Oostenrijkse wijn. i wijnkronieken.nl
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl88
WIJN
VASTGOED IN OOSTENRIJK KARIN EEGDEMAN
DEZE CO
LUMN VALT BUITEN
DE VERANTW
OORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE
ZWEITWOHNSITZ-VERGUNNING
Karin Eegdeman, in
Oostenrijk gecertificeerd
als makelaar, over alles
wat er komt kijken bij
de aankoop van een
appartement, huis, chalet
of horeca-object in het
land. Ze woont in Heeze
en is bereikbaar onder
nummer 04071-10322.
Begin 2018 heeft er in het Salzburgerland een
ingrijpende wetswijziging plaatsgevonden waar-
door het niet langer toegestaan is om huizen en
appartementen in gebouwen met een woonbe-
stemming (maximaal vijf appartementen) aan toe-
risten te verhuren. De maatregel werd genomen
omdat de hoge vraag naar onroerend goed door
(buitenlandse) investeerders het voor de lokale
bevolking steeds lastiger maakt om een eigen huis
te kopen. Wie zo’n woning of het appartement al
voor 1 januari 2018 legaal aan toeristen verhuurde,
mag daar overigens gewoon mee doorgaan.
Een andere doorn in het oog van de regionale
politiek is het hoge aantal illegale Zweitwohn-
sitze. Zweitwohnsitz is het
Oostenrijkse woord voor
appartementen of huizen
die door de eigenaar zelf
recreatief worden gebruikt,
bijvoorbeeld in weekenden
en vakanties. Een Zweit-
wohnsitz is illegaal als dit
volgens het bestemmings-
plan niet is toegestaan en
dat is dus het geval bij pan-
den met een woonbestem-
ming. Helaas zijn er nogal
wat buitenlandse huiseigenaren die zulke pan-
den in het verleden hebben gekocht en er toch
alleen in weekenden en vakanties wonen. Ook al
werd en wordt dit oogluikend toegestaan, in feite
bezitten zij een ‘illegale Zweitwohnsitz’. Inmiddels
moeten zulke panden actief als Hauptwohnsitz
worden aangemeld, wat erop neerkomt dat je
bij ondertekening van het koopcontract in een
apart document vastlegt dat je het pand niet als
Zweitwohnsitz zult gebruiken. Gebeurt dat wel,
dan kan er een boete worden opgelegd of zelfs
tot dwangverkoop worden overgegaan.
De controle op het juiste gebruik van de woning
blijkt in de praktijk moeilijk. Zo is het weliswaar
toegestaan het elektriciteits- of waterverbruik af
te lezen om een illegale Zweitwohnsitz te ont-
dekken en aan te pakken, maar er is simpelweg
te weinig menskracht om zulke controles uit te
voeren. De lokale politiek heeft daarom onlangs
besloten tot een soort generaal pardon. Dit werkt
als volgt: als u voor 2016 eigenaar was van een
pand met een woonbestemming en dit toch
alleen voor uw eigen vakanties gebruikt, dan
heeft u gedurende heel 2019 alsnog de moge-
lijkheid een Zweitwohnsitz-vergunning op per-
soonlijke titel aan te vragen.
Hiermee wordt het pand een
officiële vakantiewoning die
u dus ook in de toekomst
als zodanig mag gebruiken.
U betaalt dan waarschijn-
lijk een iets hogere lokale
belasting (besondere Orts-
taxe). Let wel: deze vergun-
ning rust niet op het huis of
appartement, maar alleen
op de huidige eigenaar.
Mocht u de woning verko-
pen, dan vervalt de Zweitwohnsitz- vergunning.
Het spreekt bovendien voor zich dat u aan deze
persoonsgebonden vergunning niet alsnog het
recht ontleent om de woning aan toeristen te
mogen verhuren. Om het nog ingewikkelder te
maken, honoreert een aantal gemeenten in het
Salzburgerland de aanvraag voor de persoonsge-
bonden Zweitwohnsitz- vergunning ook wanneer
u het huis of appartement na 2016 hebt aange-
schaft. Alleen al daarom loont het om bij twijfel
contact op te nemen met de gemeente.
ILLEGALE ZWEITWOHNSITZ
KAN TOT BOETES OF ZELFS
GEDWONGEN VERKOOP LEIDEN
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 95
WWanneer werd het opgericht? Oostenrijks grootste zelfstandige brouwerij wordt in 1492 voor het
eerst in een oorkonde genoemd als het Prewhaus bey dem Stieg-
lein auf der Gstätten. Stiegl kan dus terugkijken op ruim 525 jaar
historie. Naam en logo zijn ontleend aan het trapje (Stiege) dat van
het originele pand (nu een klooster) naar het Almkanaal voerde. De
brouwerij was altijd al in privébezit en wordt sinds 1899 geleid door
Heinrich Dieter en Alessandra Kiener. Stiegl produceert per jaar
ongeveer een miljoen hectoliter bier in ruim twintig smaakrichtin-
gen: naast klassiekers ook jaargangs- en craftbieren en het gluten-
vrije Stiegl-Paracelsus.
Wie maken het nu? Circa 750 medewerkers. Een belangrijke rol is weggelegd voor
chef-brouwmeester Christian Pöpperl (foto rechts). Hem wordt vaak
gevraagd of brouwen gezien alle automatisering nog wel een hand-
werk is. Ja dus. ‘De volautomatische sturing zorgt ervoor dat er in
de brouwketels precies gebeurt wat we programmeren, maar die
programma’s moet je wel schrijven en bijsturen. Mijn belangrijkste
taak is het ontwikkelen van recepten en het voortdurend aanpas-
sen ervan. Dat laatste is nodig omdat we nu eenmaal met levende
grondstoffen werken. De ene gerstoogst is de andere niet. Mout is
niet altijd exact hetzelfde gebrand. Elke gist reageert anders. De
kunst van de brouwmeester is het om op die wisselende omstandig-
BIER UIT SALZBURG
Stiegl
Hoe een van Oostenrijks oudste en bekendste bieren ruim vijfhonderd
jaar traditie koestert en met slow brewing ook de toekomst omarmt.
MADE IN AUSTRIA
© STIEGL / RITA NEW
MAN
© STIEGL / WWW.NEUMAYR.CC
TEKST: EMELY NOBIS
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl76 77
GGoldhaube is het overkoepelende begrip voor rijk versierde, goudkleurige kapjes die vrouwen in delen van Oostenrijk en Beieren dragen bij de traditionele feest-dracht van hun streek. De eerste draagsters, in de 18e eeuw, waren gehuwde vrouwen uit de geprivilegieerde stedelijke elite. Ze wilden zich zo onderscheiden van gehuwde vrou-wen uit het gewone volk, die al sinds de middeleeuwen eenvoudige stoffen hoofdkapjes droegen. Vanaf de 19e eeuw raakten Goldhauben én de kunst van het maken ervan in de vergetelheid, maar in de jaren zeventig van de vorige eeuw laaide de ‘goudkoorts’ weer op. Alleen al Opper-Oostenrijk telt nu ruim vierhonderd Goldhauben-groepen met zo’n achttienduizend leden. Ook in het Salzburgerland (Flachau, Tennengau) en de stad Salz-burg herleeft de traditie. Tijdens festiviteiten zamelen de groepen meestal geld in voor goede doelen. Omdat het beroep van Goldhauben-maakster zo goed als uitgestorven is, maken de leden hun eigen kapje in drukbezochte cursussen. Dat is arbeidsintensief (250 tot 300 uur per kapje) en kostbaar door het gebruik van materialen als brokaat, kant, zijde, gouddraad, goudkleurige pareltjes en koperen pailletten. De vorm van Goldhaube verschilt per regio. Zo dragen vrouwen in de Wachau (Neder-Oostenrijk) een Brettlhaube: met een opstaande, stijve ronde achterkant (Brettl, zie postzegel hiernaast). Tussen 1974 en 2001 sierde dit model zelfs de Oostenrijkse 10-schilling-munt. De zogeheten Linzer Goldhaube (foto boven) heeft een spits toelopende achterkant (Schwalbe) en een soort knotje (Knauf) bovenop. Ondanks de naam wordt dit model in heel Opper-Oostenrijk en delen van Neder-Oostenrijk en Salzburg gedragen. Dat is opgevallen: In 2016 heeft UNESCO het maken en dragen van de Linzer Goldhaube opgenomen in de lijst van immaterieel cultureel werelderfgoed.
GoldhaubeBij processies en feestelijke gelegenheden dragen Oostenrijkse vrouwen vaak een goudkleurige
hoofdkap bij hun klederdracht. Waar komen deze Goldhauben vandaan en welke varianten zijn er?
BEELD VAN HERKENNING
FOTO BOVEN
: © DOROTHEUM / FOTO RECHTS: OOSTEN
RIJK MAGAZINE / FRITS ROEST
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 15
VAN DE VORST- AARTSBISSCHOPPEN
TEKST: EMELY NOBIS
Erfenis
Salzburg dankt z’n barokke
aanzien aan de vorst-aarts-
bisschoppen die er vanaf
de middeleeuwen tot het
begin van de 19e eeuw
de dienst uitmaakten.
Ze gaven blijk van groot
bouwkundig vernuft.
Stedentrip naar het Rome
van het noorden.
STEDENTRIP SALZBURG
SALZBURG
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl16 17
LANGS DE Weg Lech
WANDELREPORTAGE
EEen langeafstandswandeling door de Alpen die voldoende uitdaging biedt en toch goed te doen is voor iedereen met enige condi-tie: daarvoor staat de Lechweg. Bij de opening in 2012 was het de eerste langeafstandsroute die het predicaat ‘Leading Quality Trails - Best of Europe’ verwierf, een kwaliteitskeurmerk dat onder meer garant staat voor goed begaanbare wandelwegen, een afwisselend landschap en een uitstekende infrastructuur.De Lech, een zijrivier van de Donau, stroomt door Oostenrijk en Duitsland. De 125 kilometer lange Lechweg begint bij de bron nabij de Forma-rinsee in Allgäu (Vorarlberg), doorkruist vervol-gens natuurparkregio Lechtal-Reutte (Tirol) en eindigt bij de Lech-waterval in het Duitse Füssen. Deels loop je direct langs de rivieroever en over vlakke dalbodems, deels op berghellingen tot ongeveer 200 meter boven de rivier – met pano-ramische uitzichten op het berglandschap. Wij testen de route vanaf Lech am Arlberg (Vorarl-berg) naar Höfen (Tirol), langs deeletappes die representatief zijn voor de variëteit van het landschap langs een van Europa’s laatste niet- gereguleerde rivieren.
TEKST: EMELY NOBIS
De 125 kilometer lange Lechweg
volgt de loop van één van de
laatste wildwaterrivieren van
Europa. Wandeltrektocht met
middelzware hoogtemeters,
gemoedelijke dalwandelingen
én alle tijd om het gevarieerde
landschap te ontdekken.
© LECHTAL.AT / FOTO: GERHARD EISEN
SCHINK
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl56 57
KLEURRIJK ARCHITECTFriedensreich
Hundertwasser
Het Hundertwasserhaus is
een van de architectonische
highlights van Oostenrijk en
met 200 bomen en struiken
op de balkons en terrassen
ook een groene oase.
TEKST: EMELY NOBIS
De Oostenrijkse kunstenaar en architect Friedensreich Hundertwasser
werd op 15 december 1928 als Friedrich Stowasser geboren in
Wenen. Rondgang langs zijn fantasierijke gebouwen in de
Oostenrijkse hoofdstad.
ZZo maar twee uitspraken van Friedens-reich Hundertwasser, een van Oostenrijks belang-rijkste moderne kunstenaars en architecten en een groot voorvechter van een mens- en milieuvriende-lijke bouwwijze. Hundertwasser liet geen kans voor-bijgaan om vakgenoten te verketteren die sobere, minimalistische en in zijn ogen mensonwaardige
gebouwen ontwierpen. Zo publiceerde hij in 1968 het manifest Los van Loos – waarin hij zich afzet tegen de invloedrijke architect Adolf Loos en diens ratio-nele architectuur. Zijn eigen werk, zowel schilde-rijen als gebouwen, kenmerkt zich door organische vormen (gebaseerd op planten, dieren of mensen), heldere kleuren, golvende lijnen en spiraalvormen.
‘De rechte lijn is goddeloos en amoreel’
‘Ramen keurig in het gelid zijn treurig. Ramen moeten kunnen dansen.’
© WIKIMEDIA COMMONS / HANNES GROBE
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl28 29
IN HET SPOOR VAN...
Een regenpijp is
maar een saai ding in
vergelijking met de
fantasievolle water
spuwers die in vorige
eeuwen aan daken
en kantelen werden
bevestigd om hemel
water af te voeren.
Fotoimpressie van
gargouilles vol
symboliek.
BEELDSCHOON
les
Gargouil
GROTESKE
STEPHANSDOMWaterspuwers of gargouilles
moesten voorkomen dat de
fundering werd aangetast en
muren nat werden. Daarom
steken ze ter hoogte van de
dakrand een à twee meter uit.
Er zit echter ook veel symbo-
liek achter. De dierkoppen en
mombakkes symboliseren de
strijd tussen goed en kwaad.
Dat geldt ook voor deze leeuw:
een van vele waterspuwers op
de Stephansdom in Wenen. Ze
moesten het buiten de kerk
rondspokende kwaad afweren.
De boze krachten zouden in
de angstaanjagende dieren
een spiegel van zichzelf zien,
schrikken en hun heil elders
zoeken. i stephanskirche.at
nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl50 51
HOHEN-SALZBURG
HISTORISCHE ATTRACTIE
MMajestueus torent ze boven de stad Salzburg uit: de ommuurde ves-ting Hohensalzburg: 250 meter lang, 150 meter breed en daarmee een van Europa’s grootste middeleeuwse kastelen. Nu is het een toeristische attractie vanwege het uitzicht over de Mozartstad én de diverse musea, zoals een tuighuis, een marionetten-museum en vooral de Fürstenzim-mer: drie pronkzalen waar ooit de vorst-aarstbisschoppen van Salz-burg resideerden. De eerste bouw-heer was aartsbisschop Gebhard. Het fort dat hij in 1077 liet neerzetten, werd in de eeuwen daarna door zijn opvolgers versterkt en vergroot. Vooral Leonhard von Keutschach, vorst-aartsbisschop vanaf 1495, drukte zijn stempel. Hij liet een kerk, een waterput en tal van extra panden bouwen voor de indertijd vele permanente bewoners: clerus, bedienden, bouwvakkers, wachters, ambachtslieden, kunstenaars... Ook versterkte hij de weg omhoog met extra muren, torens en een ophaal-brug. Hohensalzburg was toen meer economisch dan religieus centrum, omdat zout en goud uit de omlig-gende mijnen (eigendom van de kerk) hier veilig konden worden opgeslagen. Hohensalzburg is nooit ingenomen en goed bewaard geble-ven. Van het interieur ging tijdens de Napoleontische oorlogen wel veel verloren toen Colloredo, de laatste vorst-aartsbisschop, in 1800 moest vluchtten en de burcht zonder ver-zet prijsgaf. Na de bezetting volgde secularisatie van het vorstenbisdom. In 1816 werd Hohensalzburg eigen-dom van het Oostenrijkse keizerhuis en later de staat. Die heeft de vesting in 2016 officieel overgedragen aan het Salzburgerland. Hohensalzburg is het hele jaar door geo-pend en te voet of (al vanaf 1892!) met de Festungsbahn (kabelbaan) bereikbaar. i salzburg-burgen.at
© TOURISMUS SALZBURG GMBH
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl6 7
Design&LifestylePLANTENHEMEL1. Himmeli (Zweeds voor hemel)
zijn geometrische ornamenten.
Sabine Schwald uit Vorarlberg
maakt voor haar eigen label
Zen-zi puristische exemplaren
uit draad en messing buizen,
geleverd inclusief luchtplanten
(Tillandsia: planten die geen
aarde nodig hebben) en een
leren ophangkoord. In
drie modellen (Emil, Frie-
dolin en Gandalf), vanaf
€ 28,-. i zen-zi.com
De Robin-tassen van
het label Gary Mash
(duurzaam, fairtrade
en veganistisch) zijn
zowel als schouder-
tas als rugzak te dra-
gen, simpelweg door
het verplaatsen van
enkele riemen. De 2-in-1-tassen
zijn gemaakt van gecertificeerd
katoen en kunstleer en kunnen
zelfs in de wasmachine
(tot 30 graden). Meer-
dere kleuren en uitvoe-
ringen, 42x35 cm, vanaf
€ 89,90 i garymash.com
4. Het Weense label Frey
Wille is gespecialiseerd
in kleurrijke email-siera-
den geïnspireerd door
het werk van beroemde
kunstenaars. Na Claude
Monet, Friedensreich
Hundertwasser, Gustav
Klimt en Alphonse Mucha
is nu Vincent van Gogh
aan de beurt. Drie van
zijn schilderijen (De ster-
rennacht, Zonnebloemen
en Amandelbloesem)
vormen de basis voor de
nieuwste collectie.
i shop.freywille.com
2-IN-1
HOMMAGE VAN GOGH
LINTENROK3. De vintage-geïn-
spireerde mode van
Lena Hoschek uit Graz
is veelbekroond. Haar
‘signature’-Bänderrock
(lintenrok) is er nu ook in
een mini-versie voor kin-
deren tot 8 jaar. De bont-
gekleurde rokken met
vrolijke namen als Club
Tropicana (afbeelding)
zijn gemaakt van bonte
repen stof en zitten com-
fortabel dankzij de elasti-
sche tailleband. Vanaf
€ 185,- (kindermodel)
i shop.lenahoschek.com
1
2
3
4
MOOIS UIT OOSTENRIJK
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 65
SCHILCHERLAND
TEKST: EMELY NOBIS
LuilekkerlandHet Schilcherland in Stiermarken doorkruist niet alleen een
betoverend landschap, maar lokt ook met wijnrariteiten,
culinaire specialiteiten en bijzondere culturele uitstapjes.
Op reportage in een regio voor fijnproevers.
REGIOREPORTAGE STIERMARKEN
© OOSTEN
RIJK MAGAZINE / FRITS ROEST
© STEIERMARK TOURISMUS / HARRY SCH
IFFER
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl34 35
Maanzaad (Mohn) wordt in de Oostenrijkse keuken
in grote hoeveelheden gebruikt, zowel in zoete als hartige
gerechten. Zes traditionele recepten met deze nootachtig
smakende delicatesse.
MaanzaadMACHTIG MOOI
RECEPTEN
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 81
Trips&Tips
Mary Whitehead (Groot-Brittannië) en Anna von Frey (Oostenrijk) waren in 1869 op res-pectievelijk 24 en 25 juli de eerste vrouwen van wie officieel is vastgelegd dat ze de top van Oostenrijks hoogste berg de Großglockner bereikten. Naar aanleiding van het 150-jarig jubileum is er nu een permanente tentoonstel-ling over deze en andere vrouwelijke bergbe-klimmers ingericht op de tweede verdieping van het bezoekerscentrum op de Kaiser-Franz-Josefs-Höhe: een panoramisch uitzichtpunt op 2369 meter langs de Großglockner Hoch-alpenstraße. Wat dreef deze vrouwen, meestal afkomstig uit de adel of gegoede burgerij, en welke vooroordelen en hindernissen moesten ze overwinnen? Berg, die Frauen im Aufstieg i grossglockner.at
In Carnuntum is het ‘huis van de oliehandelaar’ als nieuwste recon-structie geopend. Carnuntum was
in de eerste vier eeuwen na Christus een belangrijke Romeinse civiele
stad en is nu een van Europa’s groot-ste archeologie parken. Met oude
technieken zijn meerdere panden, zoals een badhuis en een stadspaleis,
herbouwd. i carnuntum.at
WEINHERBSTWijn wordt elke herfst
gevierd tijdens tal
van feesten en eve-
nementen in honderd
wijnbouw gemeentes in
Neder-Oostenrijk: onder
meer Kellergassenfees-
ten, wijnproeverijen en
concerten.
i niederoesterreich.at/
weinherbst
Zo’n 200 parachutisten
uit 20 landen zullen tij-
dens de jaarlijkse editie
van de Parachute World
Cup Series in Thalgau
(Salzburgerland) circa
1500 sprongen laten
zien. Met feestelijk
randprogramma. 23-25
augustus i thalgau.at;
hsv-redbull.at
KortVROUWEN OP DE GROSSGLOCKNER
Romeinse oliehandelaar
KARINTHIË
NEDER-OOSTENRIJK
DE MOOISTE BESTEMMINGEN EN ANDERE REISTIPS
WK PARACHUTE-SPRINGEN
© WEINVIERTEL.AT / LAHOFER
© WWW.NEUMAYR.CC
© RÖMERSTADT CARN
UNTUM
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 9
Eclectische kok
Alexander Posch
SMAAKMAKER
©HELDEN
THEATER
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl90
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA NR 4 - 2019 I € 6,95 | WWW.OOSTENRIJKMAGAZINE.NL
REIZEN CULTUUR CULINAIR MENSEN LIFESTYLE
IN HET SPOOR VAN HUNDERTWASSER
WENEN
LANGEAFSTANDS-WANDELING LECHWEG
COMFORTABEL ÉN UITDAGEND
WIJNREIS NAAR HET SCHILCHERLAND
STIERMARKEN
RECEPTEN
6x
SalzburgVORSTELIJKE STEDENTRIP
maanzaad
BP
EN VERDER...6 Historische attractie Hohensalzburg 9 Trips & Tips 13 Wellness Waidringerhof in Tirol 15 Beeld van herkenning
Goldhaube 46 Zien & Doen 65 Design & Lifestyle 75 Column Taal & Mores Schandaalwijn 80 Word abonnee
88 Wijn Neuburger 95 Vastgoed Zweitwohnsitz-vergunning 97 Thuis in Oostenrijk 98 Volgend nummer & colofon
In dit nummer
81 Maanzaad (Mohn) wordt in
de Oostenrijkse keuken
in grote hoeveelheden gebruikt.
6 zoete en hartige recepten met
deze delicatesse.
76 90Sergio Hermann was
de eerste sterrenkok bij wie
Alexander Poch te gast
was. Sindsdien streeft hij naar
eenzelfde nieveau. Als chef van
restaurant Essenzz in Stainz
is hij aardig op weg.
56 Wandelvakantie langs de 125
kilometer lange Lechweg,
die de loop volgt van één van
Europa’s laatste wildwater-rivieren .
50Foto-reportage: beeldschone
waterspuwers op
historische gebouwen.
68Nergens in Europa vind je
zoveel ijssalons als in
Wenen. Hoe is deze traditie
ontstaan? En waar in de stad
proef je het lekkerste ijs?
28De beroemde Oostenrijkse
kunstenaar en architect
Hundertwasser werd
geboren in Wenen. Rond-
gang langs zijn kleurrijke gebouwen in Oostenrijks
hoofdstad.
16Het centrum van Salzburg
staat in z’n geheel op de
Wereld erfgoedlijst van UNESCO.
Stedentrip naar dit
Rome van het noorden.
Made in Austria: op bezoek bij
Stiegl in Salzburg: een
van Oostenrijks oudste
bierbrouwerijen.
34Het Schilcherland in
Stiermarken moet je proeven.
Op smaakreportage door een
betoverend landschap met
wijnrariteiten en andere
culinaire specialiteiten.
16
50
68
34
81
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl4 5
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA NR 4 - 2019 I € 6,95 | WWW.OOSTENRIJKMAGAZINE.NL
REIZEN CULTUUR CULINAIR MENSEN LIFESTYLE
IN HET SPOOR VAN HUNDERTWASSER
WENEN
LANGEAFSTANDS-WANDELING LECHWEG
COMFORTABEL ÉN UITDAGEND
WIJNREIS NAAR HET SCHILCHERLAND
STIERMARKEN
RECEPTEN
6x
SalzburgVORSTELIJKE STEDENTRIP
maanzaad
BP
Voorwoord
De meeste Nederlandse en Belgische toeristen gaan voor hun Oostenrijkse vakantie naar Tirol, Salzburg, Karinthië en Vorarlberg. Bij Oostenrijkers zelf is Stiermarken de populairste bestemming. Bijna een kwart van alle vakanties in eigen land brengen ze door in deze deelstaat, vooral door de combinatie van bergen, meren, lekker eten én uitstekende wijnen. Wij bezochten voor deze editie het Schilcherland in Stiermarken. Deze pittoreske regio is vernoemd naar de Schilcher, een droge roséwijn die elders vrijwel niet verkrijgbaar is. Voor onze wandelreportage testten we enkele etappes van de 125 kilometer lange Lechweg in Vorarlberg en Tirol, langs de loop van één van Europa’s laatste wildwaterrivieren. Het najaar is de ideale tijd voor een stedentrip. In dit nummer staan Salzburg en Wenen centraal. Salzburg – ook wel het Rome van het noorden genoemd – verkennen we in het spoor van de vorst-aartsbisschoppen die hier eeuwenlang de dienst uitmaakten en aan wie de stad haar barokke uiterlijk dankt. Ook brengen we een bezoek aan Stiegl: een van Oostenrijks oudste en bekendste bierbrouwerijen. In Wenen, geboorteplaats van de beroemde kunstenaar/architect Friedensreich Hundertwasser, maken we een rondgang langs de sprookjesachtige gebouwen die hij de stad heeft nagelaten.
Geniet van Oostenrijk Magazine. Geniet van Oostenrijk.
(WIJN-)REIS & STEDENTRIPS
Frits Roest & Emely Nobis© OOSTEN
RIJK MAGAZINE / EM
ELY NOBIS
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 3
Redaktionelle FormelOostenrijk Magazine berichtet über Österreich als Urlaubs-destination in allen Saisonen von ihrer schönsten Seite, mit Reportagen über Städte und Regionen, über Skifahren, Rodeln, Wandern und Radfahren, über Erholen und Genießen.
Artikel und RubrikenIn jeder Ausgabe werden zwei Regionen beschrieben und eine Stadt. Wir geben Tipps über Sehenswürdigkeiten, besondere Restaurants und Hotels und lokale Produkte.Feste Rubriken sind:
Historische attractie Historische Attraktion Sehenswürdigkeit Beeld van herkenning Erkennungsbild Ikonisches ObjektBeeldschoon Bildhübsch BilderreportageTrips & Tips Trips & Tipps AusflügeZien & Doen Sehen & Tun KulturellesDesign & Lifestyle Design & Lifestyle Öst. ProdukteMade in Austria Made in Austria Öst. FirmenSmaakmakers Topchefs GastronomieWijn Wein WeinrubrikRecepten Rezepte KochrubrikVastgoed Immobilien Maklertipps
Wir widmen außerdem eine eigene Kolumne der Österreichi-schen Kultur und bitten manchmal Gäste eine Kolumne zu schreiben. Besondere Aufmerksamkeit bekommt manchmal auch ein(e) österreichische(r) KünstlerIn oder historische Figur.
ZielgruppeUnsere wichtigste Zielgruppe sind Urlauber, mit oder ohne Kinder, die das großartige Angebot Österreichs zu schätzen wissen. Unsere Leser sind durchschnittlich ca. 45 Jahre alt. Mehr Information findet sich auf unserer Webseite.
Auflage und VertriebOostenrijk Magazine erscheint als touristisches Hochglanz-magazin und kommt fünf Mal im Jahr heraus. Oostenrijk Magazine wird in den Niederlanden und Flandern vertrieben in einer Auflage von 15.000 Stück und ist als Abonnement und im Einzelhandel (ca. 2500 Verkaufspunkte) erhältlich.
Digitale Kopie anschauen? www.oostenrijkmagazine.nl/ompdf
EN VERDER...6 Historische attractie Hohensalzburg 9 Trips & Tips 13 Wellness Waidringerhof in Tirol 15 Beeld van herkenning
Goldhaube 46 Zien & Doen 65 Design & Lifestyle 75 Column Taal & Mores Schandaalwijn 80 Word abonnee
88 Wijn Neuburger 95 Vastgoed Zweitwohnsitz-vergunning 97 Thuis in Oostenrijk 98 Volgend nummer & colofon
In dit nummer
81 Maanzaad (Mohn) wordt in
de Oostenrijkse keuken
in grote hoeveelheden gebruikt.
6 zoete en hartige recepten met
deze delicatesse.
76 90Sergio Hermann was
de eerste sterrenkok bij wie
Alexander Poch te gast
was. Sindsdien streeft hij naar
eenzelfde nieveau. Als chef van
restaurant Essenzz in Stainz
is hij aardig op weg.
56 Wandelvakantie langs de 125
kilometer lange Lechweg,
die de loop volgt van één van
Europa’s laatste wildwater-rivieren .
50Foto-reportage: beeldschone
waterspuwers op
historische gebouwen.
68Nergens in Europa vind je
zoveel ijssalons als in
Wenen. Hoe is deze traditie
ontstaan? En waar in de stad
proef je het lekkerste ijs?
28De beroemde Oostenrijkse
kunstenaar en architect
Hundertwasser werd
geboren in Wenen. Rond-
gang langs zijn kleurrijke gebouwen in Oostenrijks
hoofdstad.
16Het centrum van Salzburg
staat in z’n geheel op de
Wereld erfgoedlijst van UNESCO.
Stedentrip naar dit
Rome van het noorden.
Made in Austria: op bezoek bij
Stiegl in Salzburg: een
van Oostenrijks oudste
bierbrouwerijen.
34Het Schilcherland in
Stiermarken moet je proeven.
Op smaakreportage door een
betoverend landschap met
wijnrariteiten en andere
culinaire specialiteiten.
16
50
68
34
81
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl4 5
HOHEN-SALZBURG
HISTORISCHE ATTRACTIE
MMajestueus torent ze boven de stad Salzburg uit: de ommuurde ves-ting Hohensalzburg: 250 meter lang, 150 meter breed en daarmee een van Europa’s grootste middeleeuwse kastelen. Nu is het een toeristische attractie vanwege het uitzicht over de Mozartstad én de diverse musea, zoals een tuighuis, een marionetten-museum en vooral de Fürstenzim-mer: drie pronkzalen waar ooit de vorst-aarstbisschoppen van Salz-burg resideerden. De eerste bouw-heer was aartsbisschop Gebhard. Het fort dat hij in 1077 liet neerzetten, werd in de eeuwen daarna door zijn opvolgers versterkt en vergroot. Vooral Leonhard von Keutschach, vorst-aartsbisschop vanaf 1495, drukte zijn stempel. Hij liet een kerk, een waterput en tal van extra panden bouwen voor de indertijd vele permanente bewoners: clerus, bedienden, bouwvakkers, wachters, ambachtslieden, kunstenaars... Ook versterkte hij de weg omhoog met extra muren, torens en een ophaal-brug. Hohensalzburg was toen meer economisch dan religieus centrum, omdat zout en goud uit de omlig-gende mijnen (eigendom van de kerk) hier veilig konden worden opgeslagen. Hohensalzburg is nooit ingenomen en goed bewaard geble-ven. Van het interieur ging tijdens de Napoleontische oorlogen wel veel verloren toen Colloredo, de laatste vorst-aartsbisschop, in 1800 moest vluchtten en de burcht zonder ver-zet prijsgaf. Na de bezetting volgde secularisatie van het vorstenbisdom. In 1816 werd Hohensalzburg eigen-dom van het Oostenrijkse keizerhuis en later de staat. Die heeft de vesting in 2016 officieel overgedragen aan het Salzburgerland. Hohensalzburg is het hele jaar door geo-pend en te voet of (al vanaf 1892!) met de Festungsbahn (kabelbaan) bereikbaar. i salzburg-burgen.at
© TOURISMUS SALZBURG GMBH
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl6 7
Trips&Tips
Mary Whitehead (Groot-Brittannië) en Anna von Frey (Oostenrijk) waren in 1869 op res-pectievelijk 24 en 25 juli de eerste vrouwen van wie officieel is vastgelegd dat ze de top van Oostenrijks hoogste berg de Großglockner bereikten. Naar aanleiding van het 150-jarig jubileum is er nu een permanente tentoonstel-ling over deze en andere vrouwelijke bergbe-klimmers ingericht op de tweede verdieping van het bezoekerscentrum op de Kaiser-Franz-Josefs-Höhe: een panoramisch uitzichtpunt op 2369 meter langs de Großglockner Hoch-alpenstraße. Wat dreef deze vrouwen, meestal afkomstig uit de adel of gegoede burgerij, en welke vooroordelen en hindernissen moesten ze overwinnen? Berg, die Frauen im Aufstieg i grossglockner.at
In Carnuntum is het ‘huis van de oliehandelaar’ als nieuwste recon-structie geopend. Carnuntum was
in de eerste vier eeuwen na Christus een belangrijke Romeinse civiele
stad en is nu een van Europa’s groot-ste archeologie parken. Met oude
technieken zijn meerdere panden, zoals een badhuis en een stadspaleis,
herbouwd. i carnuntum.at
WEINHERBSTWijn wordt elke herfst
gevierd tijdens tal
van feesten en eve-
nementen in honderd
wijnbouw gemeentes in
Neder-Oostenrijk: onder
meer Kellergassenfees-
ten, wijnproeverijen en
concerten.
i niederoesterreich.at/
weinherbst
Zo’n 200 parachutisten
uit 20 landen zullen tij-
dens de jaarlijkse editie
van de Parachute World
Cup Series in Thalgau
(Salzburgerland) circa
1500 sprongen laten
zien. Met feestelijk
randprogramma. 23-25
augustus i thalgau.at;
hsv-redbull.at
KortVROUWEN OP DE GROSSGLOCKNER
Romeinse oliehandelaar
KARINTHIË
NEDER-OOSTENRIJK
DE MOOISTE BESTEMMINGEN EN ANDERE REISTIPS
WK PARACHUTE-SPRINGEN
© WEINVIERTEL.AT / LAHOFER
© WWW.NEUMAYR.CC
© RÖMERSTADT CARN
UNTUM
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 9
GGoldhaube is het overkoepelende begrip voor rijk versierde, goudkleurige kapjes die vrouwen in delen van Oostenrijk en Beieren dragen bij de traditionele feest-dracht van hun streek. De eerste draagsters, in de 18e eeuw, waren gehuwde vrouwen uit de geprivilegieerde stedelijke elite. Ze wilden zich zo onderscheiden van gehuwde vrou-wen uit het gewone volk, die al sinds de middeleeuwen eenvoudige stoffen hoofdkapjes droegen. Vanaf de 19e eeuw raakten Goldhauben én de kunst van het maken ervan in de vergetelheid, maar in de jaren zeventig van de vorige eeuw laaide de ‘goudkoorts’ weer op. Alleen al Opper-Oostenrijk telt nu ruim vierhonderd Goldhauben-groepen met zo’n achttienduizend leden. Ook in het Salzburgerland (Flachau, Tennengau) en de stad Salz-burg herleeft de traditie. Tijdens festiviteiten zamelen de groepen meestal geld in voor goede doelen. Omdat het beroep van Goldhauben-maakster zo goed als uitgestorven is, maken de leden hun eigen kapje in drukbezochte cursussen. Dat is arbeidsintensief (250 tot 300 uur per kapje) en kostbaar door het gebruik van materialen als brokaat, kant, zijde, gouddraad, goudkleurige pareltjes en koperen pailletten. De vorm van Goldhaube verschilt per regio. Zo dragen vrouwen in de Wachau (Neder-Oostenrijk) een Brettlhaube: met een opstaande, stijve ronde achterkant (Brettl, zie postzegel hiernaast). Tussen 1974 en 2001 sierde dit model zelfs de Oostenrijkse 10-schilling-munt. De zogeheten Linzer Goldhaube (foto boven) heeft een spits toelopende achterkant (Schwalbe) en een soort knotje (Knauf) bovenop. Ondanks de naam wordt dit model in heel Opper-Oostenrijk en delen van Neder-Oostenrijk en Salzburg gedragen. Dat is opgevallen: In 2016 heeft UNESCO het maken en dragen van de Linzer Goldhaube opgenomen in de lijst van immaterieel cultureel werelderfgoed.
GoldhaubeBij processies en feestelijke gelegenheden dragen Oostenrijkse vrouwen vaak een goudkleurige
hoofdkap bij hun klederdracht. Waar komen deze Goldhauben vandaan en welke varianten zijn er?
FOTO BOVEN
: © DOROTHEUM / FOTO RECHTS: OOSTEN
RIJK MAGAZINE / FRITS ROEST
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 15
Zien&doen
© NIKOHAV
RANEK.COM
De expositie Draustadt – Braustadt in het stadsmuseum van Villach belicht de lange geschiedenis van bier als genotsmiddel: van het ontstaan in Mesopotamië (zo’n 4500 jaar geleden, waarschijnlijk per toeval door spontane gisting
Viennacontempory,
26-29 september
Internationale kunst-
beurs in de Marx
Halle in Wenen,
met circa honderd
deelnemende gale-
ries uit vijfentwintig
landen. Vooral veel
eigentijdse kunst
uit Centraal- en
Oost-Europa.
i viennacontempory.at
DRAUSTADT-BRAUSTADTvan graan) tot aan de huidige craftbeer-trend. Met name de middeleeuwen blijken een inte-ressante tijd, omdat burgers van steden toen vaak het recht hadden om zelf bier te brouwen en te ver-kopen – mits ze daar een redelijke
prijs voor vroegen. Vermoedelijk was het indertijd gebrouwen bier zelfs gezonder dan het in veel ste-den sterk verontreinigde water. De stenen bierkruik dateert uit de late middeleeuwen en werd toen alleen in de betere kringen gebruikt als statussymbool.De multimediale expositie ruimt een speciale plek in voor Villach: in de 18e eeuw de ‘bierhoofdstad’ van Karinthië met wel twintig brouwerijen die vooral Steinbier produceerden: een specialiteit uit Karinthië, Stiermarken en Slo-venië waarbij de maische (mout en water) niet in een brouwketel werd gekookt maar in kuipen gevuld met gloeiend hete ste-nen – wat het bier een smaak van karamel en roet gaf. T/m 31 oktober i villach.at/museum
EXPOSITIE
EXPOSITIES, EVENEMENTEN EN ANDERE CULTURELE TIPS
Kort
Tijdens de jaarlijkse Tag des Denkmals
(29 september) zijn circa driehonderd
monumenten in heel Oostenrijk gratis
toegankelijk, zoals kastelen, burch-
ten, binnenhoven, archeologische
opgravingen, historische woonhuizen
en technische installaties. De open
monumentendag heeft elk jaar een
ander thema, dit keer: Kaiser, Könige
und Philosophen. Programma en toe-
gankelijke gebouwen per deelstaat:
i tagdesdenkmals.at
MONUMENTENDAGEVENEMENT
©BD
A - KOPIE
Schubert in Gastein,
12-15 september
Festival rondom
componist Franz
Schubert, die tij-
dens een vakantie in
Bad Gastein in 1825
onder meer zijn
Gmunden-Gasteiner
Symphonie schreef.
Met medewerking
van Camarata Salz-
burg en het Salz-
burger Bachkoor.
i gastein.com
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl46
Design&LifestylePLANTENHEMEL1. Himmeli (Zweeds voor hemel)
zijn geometrische ornamenten.
Sabine Schwald uit Vorarlberg
maakt voor haar eigen label
Zen-zi puristische exemplaren
uit draad en messing buizen,
geleverd inclusief luchtplanten
(Tillandsia: planten die geen
aarde nodig hebben) en een
leren ophangkoord. In
drie modellen (Emil, Frie-
dolin en Gandalf), vanaf
€ 28,-. i zen-zi.com
De Robin-tassen van
het label Gary Mash
(duurzaam, fairtrade
en veganistisch) zijn
zowel als schouder-
tas als rugzak te dra-
gen, simpelweg door
het verplaatsen van
enkele riemen. De 2-in-1-tassen
zijn gemaakt van gecertificeerd
katoen en kunstleer en kunnen
zelfs in de wasmachine
(tot 30 graden). Meer-
dere kleuren en uitvoe-
ringen, 42x35 cm, vanaf
€ 89,90 i garymash.com
4. Het Weense label Frey
Wille is gespecialiseerd
in kleurrijke email-siera-
den geïnspireerd door
het werk van beroemde
kunstenaars. Na Claude
Monet, Friedensreich
Hundertwasser, Gustav
Klimt en Alphonse Mucha
is nu Vincent van Gogh
aan de beurt. Drie van
zijn schilderijen (De ster-
rennacht, Zonnebloemen
en Amandelbloesem)
vormen de basis voor de
nieuwste collectie.
i shop.freywille.com
2-IN-1
HOMMAGE VAN GOGH
LINTENROK3. De vintage-geïn-
spireerde mode van
Lena Hoschek uit Graz
is veelbekroond. Haar
‘signature’-Bänderrock
(lintenrok) is er nu ook in
een mini-versie voor kin-
deren tot 8 jaar. De bont-
gekleurde rokken met
vrolijke namen als Club
Tropicana (afbeelding)
zijn gemaakt van bonte
repen stof en zitten com-
fortabel dankzij de elasti-
sche tailleband. Vanaf
€ 185,- (kindermodel)
i shop.lenahoschek.com
1
2
3
4
MOOIS UIT OOSTENRIJK
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 65
Maanzaad (Mohn) wordt in de Oostenrijkse keuken
in grote hoeveelheden gebruikt, zowel in zoete als hartige
gerechten. Zes traditionele recepten met deze nootachtig
smakende delicatesse.
MaanzaadMACHTIG MOOI
RECEPTEN
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 81
Eclectische kok
Alexander Posch
SMAAKMAKER
©HELDEN
THEATER
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl90
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA
ALLGEMEINE INFORMATION
Titel Oostenrijk MagazineISSN 2352-9083Website: www.oostenrijkmagazine.nlChefredakteurin Emely NobisHerausgeber Frits Roest, FREN MediaErscheint 5x pro JahrAbonnementspreis € 25,00Einzelverkaufspreis € 6,95
Vertrieb Frits Roest T +31 35 533 7012 [email protected] Betapress, Gilze
Material an [email protected] Siehe Erscheinungs- und Liefertermine
TECHNISCHE DATEN
Format 230 x 295 mm (b x h)Satzpiegel 200 x 265 mm (b x h)Druckverfahren Rotation OffsetPapier Umschlag: 170 gr hf sat mc Innen: 90 gr nwc mb 1.05, GalerieArt Vol 1.05Auflage 15.000 StückZielgruppengröße 100.000 Leser
Alle Aufträge werden den Regeln des Inseratenwesens (Brancheregeln sind bei Gericht und Handelskammer hinterlegt) entsprechend abgeschlossen und ausgeführt.
FREN Media Postfach 480 1200 AL Hilversum NiederlandeNL Handelskammernr. 64648303MWSt NL855760862B01IBAN NL55 RABO 0301 2857 21 Oostenrijk Magazine
Instappen, opstijgen en je vrij voelen...
Winterse ballonvluchten hebben iets hemels.
Tijdens tal van festivals in Oostenrijk brengen
de reuzen van de lucht kleur in de witte
(berg-)wereld. Een foto-impressie.
BEELDSCHOON
©TVB TANNHEIMER TAL / MEURER ACH
IM
INTERNATIONAAL BALLONFESTIVAL TANNHEIMER TALTijdens het 24ste Internationale Ballonfestival Tannheimer Tal – van 12-17 januari 2019 –
stijgen dagelijks zo’n 25 heteluchtballons tussen 11 en 12 uur gezamenlijk op boven het
Tiroolse hoogdal, tot ze alleen nog als een gekleurde stip boven de bergtoppen te zien
zijn. Bezoekers kunnen toekijken of zelf een vlucht boeken. Een van de hoogtepunten is
het ‘ballonglühen’, waarbij de verlichte luchtballonnen worden verankerd aan de grond
en in het donker langzaam heen en weer zweven door de wind.
i tannheimertal.com (zoekterm: ballonfestival)
BA
LLO
NF
ES
TIV
AL
S
nummer 4 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2018oostenrijkmagazine.nl46 47
OVER DE ALPEN
ALPE ADRIA RADWEG
Met de fiets
FIETSREPORTAGE
DDe Alpe Adria Radweg, in 2008 met hulp van de Europese Unie gerealiseerd, werd tijdens de Fiets- en Wandelbeurs 2015 in Amsterdam uitgeroepen tot ‘Europese fietsroute van het jaar’. Waarom? De grensoverschrijdende fiets-tocht van Salzburg tot aan het Italiaanse Grado aan de Adriatische Zee, in totaal 410 kilometer lang, slingert zich door een prachtig bergland-schap en bestaat voor het grootste deel uit vrij liggende fietspaden met duidelijke bewegwij-zering. Hoewel de weg door en over de Alpen loopt, is het toch geen al te zware route, onder andere doordat er een paar tunnels in zijn opge-nomen. Zo ‘bedwing’ je de acht kilometer lange Tauerntunnel per trein onder de bergen door. Met een basisconditie is de Alpe Adria kortom prima te doen. Het klimwerk vindt vooral plaats in de eerste helft. Wie daar tegenop ziet, doet er goed aan een e-bike te huren. Wij verkennen het Oostenrijkse deel van de tocht: vier etappes (200 kilometer) vanaf Salzburg door het Salzbur-gerland naar Villach in Karintië, niet ver van de Italiaanse en Sloveense grens.
TEKST: BINNERT DE BEAUFORT
Van Salzburg naar Villach: het
Oostenrijkse deel van de
Alpe Adria Radweg voert
langs gemoedelijke riviertjes,
door stadjes, hier en daar een
bos en af en toe over pittige
heuvels. Avontuur op de fiets,
met de zon als brandstof.
© SALZBURGERLAND TOURISMUS / EDUARDO GELLNER
nummer 1 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 1 - 2019oostenrijkmagazine.nl52 53
LANGS DE Weg Lech
WANDELREPORTAGE
EEen langeafstandswandeling door de Alpen die voldoende uitdaging biedt en toch goed te doen is voor iedereen met enige condi-tie: daarvoor staat de Lechweg. Bij de opening in 2012 was het de eerste langeafstandsroute die het predicaat ‘Leading Quality Trails - Best of Europe’ verwierf, een kwaliteitskeurmerk dat onder meer garant staat voor goed begaanbare wandelwegen, een afwisselend landschap en een uitstekende infrastructuur.De Lech, een zijrivier van de Donau, stroomt door Oostenrijk en Duitsland. De 125 kilometer lange Lechweg begint bij de bron nabij de Forma-rinsee in Allgäu (Vorarlberg), doorkruist vervol-gens natuurparkregio Lechtal-Reutte (Tirol) en eindigt bij de Lech-waterval in het Duitse Füssen. Deels loop je direct langs de rivieroever en over vlakke dalbodems, deels op berghellingen tot ongeveer 200 meter boven de rivier – met pano-ramische uitzichten op het berglandschap. Wij testen de route vanaf Lech am Arlberg (Vorarl-berg) naar Höfen (Tirol), langs deeletappes die representatief zijn voor de variëteit van het landschap langs een van Europa’s laatste niet- gereguleerde rivieren.
TEKST: EMELY NOBIS
De 125 kilometer lange Lechweg
volgt de loop van één van de
laatste wildwaterrivieren van
Europa. Wandeltrektocht met
middelzware hoogtemeters,
gemoedelijke dalwandelingen
én alle tijd om het gevarieerde
landschap te ontdekken.
© LECHTAL.AT / FOTO: GERHARD EISEN
SCHINK
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl56 57
MET KINDEREN
STUBAITAL
TEKST: EMELY NOBIS
WinterpretJe bent nooit te jong om te leren skiën. Of toch?
In het Stubaital in Tirol – al meerdere keren uitgeroepen tot
top-familieskigebied – weten ze wat er zoal komt kijken bij
het lesgeven aan kinderen.
REGIOREPORTAGE TIROL
© TVB STUBAI / ANDRE SCHOEN
HERR
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl54 55
KLEURRIJK ARCHITECTFriedensreich
Hundertwasser
Het Hundertwasserhaus is
een van de architectonische
highlights van Oostenrijk en
met 200 bomen en struiken
op de balkons en terrassen
ook een groene oase.
TEKST: EMELY NOBIS
De Oostenrijkse kunstenaar en architect Friedensreich Hundertwasser
werd op 15 december 1928 als Friedrich Stowasser geboren in
Wenen. Rondgang langs zijn fantasierijke gebouwen in de
Oostenrijkse hoofdstad.
ZZo maar twee uitspraken van Friedens-reich Hundertwasser, een van Oostenrijks belang-rijkste moderne kunstenaars en architecten en een groot voorvechter van een mens- en milieuvriende-lijke bouwwijze. Hundertwasser liet geen kans voor-bijgaan om vakgenoten te verketteren die sobere, minimalistische en in zijn ogen mensonwaardige
gebouwen ontwierpen. Zo publiceerde hij in 1968 het manifest Los van Loos – waarin hij zich afzet tegen de invloedrijke architect Adolf Loos en diens ratio-nele architectuur. Zijn eigen werk, zowel schilde-rijen als gebouwen, kenmerkt zich door organische vormen (gebaseerd op planten, dieren of mensen), heldere kleuren, golvende lijnen en spiraalvormen.
‘De rechte lijn is goddeloos en amoreel’
‘Ramen keurig in het gelid zijn treurig. Ramen moeten kunnen dansen.’
© WIKIMED
IA COMMONS / HANNES GROBE
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl28 29
IN HET SPOOR VAN...
WWanneer werd het opgericht? Oostenrijks grootste zelfstandige brouwerij wordt in 1492 voor het
eerst in een oorkonde genoemd als het Prewhaus bey dem Stieg-
lein auf der Gstätten. Stiegl kan dus terugkijken op ruim 525 jaar
historie. Naam en logo zijn ontleend aan het trapje (Stiege) dat van
het originele pand (nu een klooster) naar het Almkanaal voerde. De
brouwerij was altijd al in privébezit en wordt sinds 1899 geleid door
Heinrich Dieter en Alessandra Kiener. Stiegl produceert per jaar
ongeveer een miljoen hectoliter bier in ruim twintig smaakrichtin-
gen: naast klassiekers ook jaargangs- en craftbieren en het gluten-
vrije Stiegl-Paracelsus.
Wie maken het nu? Circa 750 medewerkers. Een belangrijke rol is weggelegd voor
chef-brouwmeester Christian Pöpperl (foto rechts). Hem wordt vaak
gevraagd of brouwen gezien alle automatisering nog wel een hand-
werk is. Ja dus. ‘De volautomatische sturing zorgt ervoor dat er in
de brouwketels precies gebeurt wat we programmeren, maar die
programma’s moet je wel schrijven en bijsturen. Mijn belangrijkste
taak is het ontwikkelen van recepten en het voortdurend aanpas-
sen ervan. Dat laatste is nodig omdat we nu eenmaal met levende
grondstoffen werken. De ene gerstoogst is de andere niet. Mout is
niet altijd exact hetzelfde gebrand. Elke gist reageert anders. De
kunst van de brouwmeester is het om op die wisselende omstandig-
BIER UIT SALZBURG
Stiegl
Hoe een van Oostenrijks oudste en bekendste bieren ruim vijfhonderd
jaar traditie koestert en met slow brewing ook de toekomst omarmt.
MADE IN AUSTRIA
© STIEGL / RITA NEW
MAN
© STIEGL / WWW.NEUMAYR.CC
TEKST: EMELY NOBIS
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl76 77
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA
FORMATE, GRÖSSEN UND TARIFE
Format (Breite x Höhe) Satzspiegel Abfallend Tarif2/1 Seite (Panorama) 430 x 265 460 x 295 € 1,9501/1 Seite 200 x 265 230 x 295 € 1.0751/2 Seite hoch 95 x 265 110 x 295 € 5951/2 Seite quer 200 x 130 230 x 145 € 5951/4 Seite Kasten 95 x 130 € 3251/8 Seite Kasten 95 x 63 € 175
Abfallend + 3 mm Überfüller an jeder Seite
Frequenzrabatte2 Ausgaben 5% Ermäßigung3 Ausgaben 7,5% Ermäßigung4 Ausgaben 10% Ermäßigung5 Ausgaben 15% Ermäßigung
ZuschlägeRückseite 25% ZuschlagUmschlag 2 und 3 20% ZuschlagVorzugsplatzierung 10% Zuschlag
Online (für die Dauer der Erscheinung einer Ausgabe = ca. 11 Wochen)Webseite Bericht (1 Foto + max. 500 Wörter) € 150 Extra Foto € 15 Extra Text (pro angefangene 500 Wörter) € 50 Banner (260 x 260 px) € 50Facebook* Bericht € 50 Promotion, nach Wunsch, ab € 150Instagram* Foto € 50
* Nur in Kombination mit einem Bericht auf unserer Webseite
Übersetzung Deutsch - Niederländisch, pro Wort € 0,10
Alle Preise pro Platzierung und ohne MwSt.
Beilagen in Post-Abonnements, schwere Prospekte, Sonderformate und mögliche Teilbelegungen auf Anfrage. Für Belegungen wird ein Handlingzuschlag von € 400,– verrechnet. Material für Inserate kann digital mittels “Certified PDF” geliefert werden. Spezifikationen werden auf Wunsch zugeschickt. Bei der Erstellung sind wir Ihnen gerne Behilflich. Kosten die entstehen durch nicht zertifizierte Anlieferung können in Rechnung gebracht werden.
Een regenpijp is
maar een saai ding in
vergelijking met de
fantasievolle water
spuwers die in vorige
eeuwen aan daken
en kantelen werden
bevestigd om hemel
water af te voeren.
Fotoimpressie van
gargouilles vol
symboliek.
BEELDSCHOON
les
Gargouil
GROTESKE
STEPHANSDOMWaterspuwers of gargouilles
moesten voorkomen dat de
fundering werd aangetast en
muren nat werden. Daarom
steken ze ter hoogte van de
dakrand een à twee meter uit.
Er zit echter ook veel symbo-
liek achter. De dierkoppen en
mombakkes symboliseren de
strijd tussen goed en kwaad.
Dat geldt ook voor deze leeuw:
een van vele waterspuwers op
de Stephansdom in Wenen. Ze
moesten het buiten de kerk
rondspokende kwaad afweren.
De boze krachten zouden in
de angstaanjagende dieren
een spiegel van zichzelf zien,
schrikken en hun heil elders
zoeken. i stephanskirche.at
nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl50 51
Zien&doen
© NIKOHAV
RANEK.COM
De expositie Draustadt – Braustadt in het stadsmuseum van Villach belicht de lange geschiedenis van bier als genotsmiddel: van het ontstaan in Mesopotamië (zo’n 4500 jaar geleden, waarschijnlijk per toeval door spontane gisting
Viennacontempory,
26-29 september
Internationale kunst-
beurs in de Marx
Halle in Wenen,
met circa honderd
deelnemende gale-
ries uit vijfentwintig
landen. Vooral veel
eigentijdse kunst
uit Centraal- en
Oost-Europa.
i viennacontempory.at
DRAUSTADT-BRAUSTADT
van graan) tot aan de huidige craftbeer-trend. Met name de middeleeuwen blijken een inte-ressante tijd, omdat burgers van steden toen vaak het recht hadden om zelf bier te brouwen en te ver-kopen – mits ze daar een redelijke
prijs voor vroegen. Vermoedelijk was het indertijd gebrouwen bier zelfs gezonder dan het in veel ste-den sterk verontreinigde water. De stenen bierkruik dateert uit de late middeleeuwen en werd toen alleen in de betere kringen gebruikt als statussymbool.De multimediale expositie ruimt een speciale plek in voor Villach: in de 18e eeuw de ‘bierhoofdstad’ van Karinthië met wel twintig brouwerijen die vooral Steinbier produceerden: een specialiteit uit Karinthië, Stiermarken en Slo-venië waarbij de maische (mout en water) niet in een brouwketel werd gekookt maar in kuipen gevuld met gloeiend hete ste-nen – wat het bier een smaak van karamel en roet gaf. T/m 31 oktober i villach.at/museum
EXPOSITIE
EXPOSITIES, EVENEMENTEN EN ANDERE CULTURELE TIPS
Kort
Tijdens de jaarlijkse Tag des Denkmals
(29 september) zijn circa driehonderd
monumenten in heel Oostenrijk gratis
toegankelijk, zoals kastelen, burch-
ten, binnenhoven, archeologische
opgravingen, historische woonhuizen
en technische installaties. De open
monumentendag heeft elk jaar een
ander thema, dit keer: Kaiser, Könige
und Philosophen. Programma en toe-
gankelijke gebouwen per deelstaat:
i tagdesdenkmals.at
MON UMENTENDAGEVENEMENT
Zien&doen
Is de Middellandse Zee nu in het nieuws vanwege de bootvluchte-lingen, in de 16e eeuw werd hier een militair conflict uitgevoch-ten tussen het Habsburgse en Osmaanse rijk, met als inzet de controle over het Middellandse Zeegebied en de Noord-Afrikaanse kust. Bekend geworden is vooral de belegering van Tunis in 1535 door keizer Karel V. Een expositie in kasteel Ambrass in Innsbruck thematiseert deze vroege botsing tussen christelijk Europa en het
PIRATERIJ
Tijdens de Lange Nacht der Museen, op zaterdag 5 oktober, openen zevenhonderd musea en galerieën in heel Oostenrijk de deuren (tot 1 uur ’s nachts) voor cultuurliefhebbers. Toegang is vaak gratis. i langenacht.orf.at
islamitische Osmaanse rijk aan de hand van onder meer oorlogs-verslagen, scheepsmodellen en schilderijen. De hoofdrolspelers (veldheren, piraten en zeehel-den) worden voorgesteld én er is aandacht voor de toen levendige slavenhandel: Voor beide partijen bleken ontvoeringen om losgeld af te persen een belangrijk verdien-model. Piraten und Sklaven im Mittelmeer, t/m 6 oktober i schlossambras-innsbruck.at
EXPOSITIE
EXPOSITIE
Kunstschilder Caravaggio (1571-1610) en beeldhouwer Bernini (1598-1680) heb-ben beide een groot stempel op de kunst van hun tijd gedrukt, als meesters in het uitdrukken van kracht en emotio naliteit. Een expositie van hun beider werk (waaronder veel uit privébezit) is eerst te zien in het Kunsthistorisch Museum Wenen en later (vanaf 14 februari) in het Rijksmuseum in Amsterdam. Caravaggio & Bernini, 15 oktober 2019 t/m 19 januari 2020 i khm.at
MEESTERLIJKE EMOTIES
Van de Vlaamse kunstschilder Jan van Eyck (circa 1390–1441) is slechts een klein aantal werken behouden. Drie ervan zijn nu te zien in de expositie Als Ich Can in het Kunsthistorisch Museum in Wenen. Hoogtepunt is Madonna bij de
Fontein, in bruikleen gekregen van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen. Daarnaast toont de expositie Oude Nederlandse Schilderkunst uit de eigen museumcollectie. T/m 20 oktober i khm.at
Vlaming in WenenEXPOSITIE
© K
HM
-MU
SEU
MSV
ERBA
ND
©BD
A -
KO
PIE
© F
OTO
: MU
SEO
NA
CIO
NA
L TH
YSSE
N-B
OR
NEM
ISZA
, MA
DR
ID
© L
ND
M
© 2
016
D.P
RO
VOST
Schubert in Gastein,
12-15 september
Festival rondom
componist Franz
Schubert, die tij-
dens een vakantie in
Bad Gastein in 1825
onder meer zijn
Gmunden-Gasteiner
Symphonie schreef.
Met medewerking
van Camarata Salz-
burg en het Salz-
burger Bachkoor.
i gastein.com
nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl46 47
TIROLER SCHÜTZEN
Meer dan folklore
De Tiroler schuttersfeesten, een bont spektakel waar ook
veel toeristen op afkomen, zijn meer dan alleen een
folkloristisch gebeuren. Over de historische wortels en de
huidige betekenis van een eeuwenoude traditie.
TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FRITS ROEST
LEVENDE TRADITIE
nummer 3 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 3 - 2019oostenrijkmagazine.nl74 75
WWie richtte het op? Josef Fischer uit Ried im Innkreis (Opper-Oostenrijk). Hij begon in 1924 een timmerbedrijf voor ladderwagens en sleeën. De fanatieke hobbyskiër besloot al snel zijn kennis van het buigen en persen van hout ook toe te passen op het maken van ski’s. De eerste rekening voor een paar ski’s – op naam van meneer Klimesch uit Wels – dateert van 27 januari 1925. Aanvan-kelijk werden de ski’s in een kleine werkplaats stuksgewijs geproduceerd. In 1936 opende Josef een timmerfabriek en begon de serieproductie. Bij zijn dood had hij een half miljoen ski’s vervaardigd. Hij werd opgevolgd door zoon Josef Fischer junior en dochter Selma Sturmberger. Selma overleed in 2010. Josef is nog actief in de firma, maar heeft de dagelijkse leiding inmid-dels uit handen gegeven. Fischer Sports is als enige grote ski producent in Oostenrijk nog in familiehanden. Hoewel Josefs drie dochters niet in de firma werken, is het wel de bedoeling dat het bedrijf ook na zijn overlijden in de familie blijft.
Wanneer was de internationale doorbraak?Onder Fischer senior werden ski’s nog uit één stuk hout vervaardigd. Fischer junior ontwikkelde – ook al vond zijn vader dat maar onzin – ski’s met meerdere lagen aan elkaar gelijmd hout en begon ook met alumi-nium te experimenteren. Terwijl zus Selma na het overlijden van hun vader personeelszaken op zich nam, maakte Josef junior werk van tech-
SKI’SDIE MEDAILLES
WINNEN
Fischer Sports
Hoe een wagen- en sledemaker in Opper-Oostenrijk een skifabriekje
begon en uitgroeide tot producent van hoogwaardige ski’s.
MADE IN AUSTRIA
Josef Fischer jr., inmiddels met pensioen
TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FISCHER SPORTS
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl80 81
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA
ERSCHEINUNGS- UND LIEFERTERMINE
Ausgabe Erscheinungsdatum Liefertermin InserateOostenrijk Magazine 1/20 24 Januar 2020 6 Januar 2020Oostenrijk Magazine 2/20 10 April 2020 23 März 2020Oostenrijk Magazine 3/20 19 Juni 2020 1 Juni 2020Oostenrijk Magazine 4/20 28 August 2020 10 August 2020Oostenrijk Magazine 5/20 13 November 2020 26 Oktober 2020Oostenrijk Magazine 1/21 22 Januar 2020 4 Januar 2020
Stornierung spätestens 4 Wochen vor dem Erscheinungstermin
Für den Inhalt verantwortlich: FREN Media, Frits Roest (+31 35 533 7012)
© FREN Media, 2019
VASTGOED IN OOSTENRIJK KARIN EEGDEMAN
DEZE CO
LUMN VALT BUITEN
DE VERANTW
OORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE
WINST BIJ VERKOOP: EEN HEEL GEPUZZEL!
Karin Eegdeman, in
Oostenrijk gecertificeerd
als makelaar, over alles
wat er komt kijken bij
de aankoop van een
appartement, huis, chalet
of horeca-object in het
land. Ze woont in Heeze
en is bereikbaar onder
nummer 04071-10322.
In 2012 zijn de Oostenrijkse wetten ten aanzien van
winstbelasting bij verkoop van onroerend goed
gewijzigd. Hoewel dat alweer zes jaar geleden is,
kom ik nog geregeld mensen tegen die denken dat
de oude wet nog geldt. Ook op internet en in de
bestaande literatuur wordt deze nog regelmatig
geciteerd. Daarom zet ik nog eens op een rij hoe
het dan wel zit. Volgens de wet die geldig was tot
april 2012 hoefde u geen winstbelasting te betalen
als u Oostenrijks onroerend goed verkocht dat lan-
ger dan tien jaar uw eigendom was. Dat gold ook
als u niet permanent woonachtig was in Oostenrijk.
Deze wet is inmiddels vervangen door een nieuwe.
Helaas gelden de nieuwe
regels ook voor een huis of
appartement dat u al voor
april 2012 heeft gekocht. De
huidige wet op de winstbe-
lasting (de zogeheten Immo-
bilienertragsteuer) stelt dat
er bij verkoop 30 procent
winstbelasting moet worden
afgedragen over alle onroe-
rend goed dat na 1 april 2002 is gekocht en waar
niet permanent in wordt gewoond. U berekent dit
bedrag door uw eigen aankoopbedrag plus kosten
koper plus uw investeringen af te trekken van het
bedrag waarvoor u het pand heeft verkocht. Maar
let op: bij het berekenen van het aankoopbedrag
gaat de belastingdienst uit van de huidige boek-
waarde. Met andere woorden: als u op het pand
heeft afgeschreven (wat normaal gesproken het
geval is indien u het aan gasten verhuurt) is de
waarde inmiddels lager en uw verkoopwinst dus
hoger. Een exacte berekening is overigens moeilijk
te maken; meestal heeft u een belastingadviseur
nodig om het goed uit te laten rekenen.
Wanneer u uw woning voor 1 april 2002 heeft aan-
geschaft, geldt er een andere regel: In dat geval
mag u kiezen of u in de nieuwe 30 procent regel
wilt vallen of dat u simpelweg 4,2 procent over de
verkoopprijs betaalt. Let op: dit percentage wordt
niet berekend over de winst maar over de gehele
verkoopsom. Desalniettemin is dit meestal voor-
deliger dan die 30 procent regel omdat de prijzen
in Oostenrijk sinds 2002 behoorlijk gestegen zijn.
Om het extra ingewikkeld te maken: De nieuwe
wet op de winstbelasting kent twee uitzonde-
ringen. De eerste uitzondering geldt wanneer
u permanent woonachtig bent in Oostenrijk en
uw woning dus uw zoge-
naamde Hauptwohnsitz is.
U hoeft dan geen winstbe-
lasting te betalen indien u
de laatste twee jaar voor
verkoop of vijf aaneenge-
sloten jaren gedurende
de laatste tien jaar zelf in
het huis of appartement
woonde dat u nu verkoopt.
Een tweede uitzondering is van toepassing wan-
neer u het huis zelf heeft gebouwd. In dat geval
betaalt u alleen winstbelasting over de winst op
het grondstuk (de Hersteller-regel). Voor de mees-
ten van u zal echter gelden dat u over de gehele
verkoopwinst 30 procent belasting zult moeten
afdragen. Als u uw huis of appartement dus wilt
verkopen, is het verstandig u hierover goed te
laten voorlichten voordat u een bod accepteert.
De regeling die op uw situatie van toepassing is,
bepaalt immers wat u overhoudt indien u het bod
accepteert. Winstbelasting moeten afdragen is al
niet leuk, maar het is nog vervelender om door de
hoogte ervan te worden verrast.
ZELF DE EXACTE WINSTBELASTING BEREKENEN IS
LASTIG
103
EN SKIËN
BEATLES,OBERTAUERN
TEKST: EMELY NOBIS
sneeuwObertauern is de hoogstgelegen wintersportplaats
in het Salzburgerland én de meest sneeuwrijke regio van
heel Oostenrijk. Dat wisten ook de Beatles al.
Zij namen er de film Help! op.
REGIOREPORTAGE SALZBURGERLAND
© OBERTAUERN.COM
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl16 17
Trips&Tips
In 2019 viert Tirol de 500ste sterfdag van Keizer Maximiliaan I (1459-1519) met tal van activiteiten. Het feest begint al dit jaar. Vanaf 20 november 2018 t/m 20 januari 2019 is op de binnenhof van de Innsbrucker Hofburg dagelijks het 20 minuten durende lichtspektakel MAX 500. Die Zeitreise des Kaiser Maximilian I te zien (zondag t/m donderdag: 18 en 19 uur; vrijdag en zaterdag: 18, 19, 20 en 21 uur). Maximiliaan I regeerde van 1493 tot 1519 en was vanaf 1508 ook keizer van het Heilige Roomse Rijk. Door zijn huwelijk met Maria van Bourgondië in 1477 werd hij na haar dood in 1482 de feitelijke machthebber over de Nederlanden. i maximilian2019.tirol
In 1958 zorgden de FIS Alpine Ski-wereldkampioenschappen voor de internationale doorbraak van het Gasteinertal als wintersport-gebied. Dit jubileum wordt gevierd tijdens het festival Art on Snow (26 januari-1 februari 2019), als er in het dal overal sneeuwsculpturen te zien zijn rond het motto: Alpine Ski WM 1958 – 60 Jahre internatio-naler Skisport in Gastein.i gastein.com
De IBU wereldbeker
biatlon 2018/2019 doet
in december het Piller-
seetal (Tirol) aan. Van
10-16 december verza-
melen de beste biatlon-
atleten zich in het op
1.000 meter hoogte
gelegen Hochfilzen.
i biathlon-hochfilzen.at
Tijdens de multime-
diale winteropening
in skigebied Lech-
Zürs (8 december)
kun je dansen in
liftgondels, zijn er
lichtprojecties op
bergwanden en tal
van live-acts.
i lech-zuers.at
KortMAX 500
Ski-sneeuw-sculpturen
INNSBRUCK
SALZBURGERLAND
DE MOOISTE BESTEMMINGEN EN ANDERE REISTIPS
FANTASTIC GONDOLAS
WERELDCUP BIATHLON
© F. FITZKE
© INNSBRUCK TOURISMUS
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl 9
OOp dinsdag 1 januari 2019 is het weer zover. Dan spelen de Wiener Philhar-moniker als laatste toegift van het Nieuwjaarsconcert traditiegetrouw de Radetzkymars van Johann Strauss sr., waarbij het publiek sommige delen in het ritme (tatadám tat-adám tatadám tamtám etc.) meeklapt. De uit Bohemen afkomstige Joseph Wenzel Graf Radetzy von Radetz (1766-1858, foto onder) – aan wie het werk is opgedragen – was een succesvolle én omstreden Oostenrijkse legeraanvoerder ten tijde van de Italiaanse onafhankelijkheidsoorlogen tegen het Oostenrijkse keizerrijk. Toen zijn soldaten in 1848 na de eerste gewonnen slacht bij Custoza naar Wenen terugmarcheerden, zongen ze onderweg het indertijd populaire volkslied ‘Tinerl’. Strauss (foto rechts) liet zich hier door inspireren, zette de melodie vrijwel ongewijzigd om naar een marsritme en verwerkte het in zijn Radetzkymars. De wereldpremière vond plaats op 31 augustus 1848 in het Weense Wasserglacis, een schietveld voor de stadsmuur op de plek van het huidige Stadtpark. De makkelijk in het gehoor liggende melodie verleidt het televisiekijkend publiek elk Nieuwjaarsconcert tot het via Twitter verspreiden van flauwe teksten op het markante ritme (in Nederland ‘Tieten kont tieten kont’ etc., in navolging van Erik in Jan Wolkers roman Turks Fruit). Meer serieus kun je zeggen dat de Radetzkymars (ook wel: Armeemarsch II, 145) oorlogsgeweld verheerlijkt. Het was dan ook niet zonder symboliek toen dirigent Daniel Barenboim tijdens het Nieuwjaarsconcert 2014 – honderd jaar na het begin van de Eerste Wereldoorlog – het publiek met een handgebaar tot stilte maande toen het orkest de mars inzette. Zelf stopte hij met dirigeren en schudde hij alle orkestleden de hand als gebaar van vrede. Als je niet al te veel stilstaat bij die achtergrond is en blijft de Radetzky-mars dat bekende vrolijke deuntje om het nieuwe jaar mee in te luiden.
RadetskymarsVrijwel iedereen kent de Radetskymars waarmee de Wiener Philharmoniker hun Nieuwjaarsconcert
traditioneel afsluiten. Voor wie componeerde Johann Strauss sr. zijn mars eigenlijk?
BEELD VAN HERKENNING
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl 15
MET KINDEREN
STUBAITAL
TEKST: EMELY NOBIS
WinterpretJe bent nooit te jong om te leren skiën. Of toch?
In het Stubaital in Tirol – al meerdere keren uitgeroepen tot
top-familieskigebied – weten ze wat er zoal komt kijken bij
het lesgeven aan kinderen.
REGIOREPORTAGE TIROL
© TVB STUBAI / ANDRE SCHOEN
HERR
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl54 55
Heimwee naar kerst zoals het vroeger was? In het schilderachtige
Steyr in Opper-Oostenrijk werkt alles mee om dat nostalgische gevoel
te herbeleven. Alleen de sneeuw is niet gegarandeerd.
TEKST: EMELY NOBIS
STEDENTRIP OPPER-OOSTENRIJK
HOOFDSTADVAN DE CHRISTKINDL-REGIO
© MARTIN SPANNRING
30 31nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl
Instappen, opstijgen en je vrij voelen...
Winterse ballonvluchten hebben iets hemels.
Tijdens tal van festivals in Oostenrijk brengen
de reuzen van de lucht kleur in de witte
(berg-)wereld. Een foto-impressie.
BEELDSCHOON
©TVB TANNHEIMER TAL / MEURER ACH
IM
INTERNATIONAAL BALLONFESTIVAL TANNHEIMER TALTijdens het 24ste Internationale Ballonfestival Tannheimer Tal – van 12-17 januari 2019 –
stijgen dagelijks zo’n 25 heteluchtballons tussen 11 en 12 uur gezamenlijk op boven het
Tiroolse hoogdal, tot ze alleen nog als een gekleurde stip boven de bergtoppen te zien
zijn. Bezoekers kunnen toekijken of zelf een vlucht boeken. Een van de hoogtepunten is
het ‘ballonglühen’, waarbij de verlichte luchtballonnen worden verankerd aan de grond
en in het donker langzaam heen en weer zweven door de wind.
i tannheimertal.com (zoekterm: ballonfestival)
BA
LLO
NF
ES
TIV
AL
S
nummer 4 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2018oostenrijkmagazine.nl46 47
WWie richtte het op? Josef Fischer uit Ried im Innkreis (Opper-Oostenrijk). Hij begon in 1924 een timmerbedrijf voor ladderwagens en sleeën. De fanatieke hobbyskiër besloot al snel zijn kennis van het buigen en persen van hout ook toe te passen op het maken van ski’s. De eerste rekening voor een paar ski’s – op naam van meneer Klimesch uit Wels – dateert van 27 januari 1925. Aanvan-kelijk werden de ski’s in een kleine werkplaats stuksgewijs geproduceerd. In 1936 opende Josef een timmerfabriek en begon de serieproductie. Bij zijn dood had hij een half miljoen ski’s vervaardigd. Hij werd opgevolgd door zoon Josef Fischer junior en dochter Selma Sturmberger. Selma overleed in 2010. Josef is nog actief in de firma, maar heeft de dagelijkse leiding inmid-dels uit handen gegeven. Fischer Sports is als enige grote ski producent in Oostenrijk nog in familiehanden. Hoewel Josefs drie dochters niet in de firma werken, is het wel de bedoeling dat het bedrijf ook na zijn overlijden in de familie blijft.
Wanneer was de internationale doorbraak?Onder Fischer senior werden ski’s nog uit één stuk hout vervaardigd. Fischer junior ontwikkelde – ook al vond zijn vader dat maar onzin – ski’s met meerdere lagen aan elkaar gelijmd hout en begon ook met alumi-nium te experimenteren. Terwijl zus Selma na het overlijden van hun vader personeelszaken op zich nam, maakte Josef junior werk van tech-
SKI’SDIE MEDAILLES
WINNEN
Fischer Sports
Hoe een wagen- en sledemaker in Opper-Oostenrijk een skifabriekje
begon en uitgroeide tot producent van hoogwaardige ski’s.
MADE IN AUSTRIA
Josef Fischer jr., inmiddels met pensioen
TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FISCHER SPORTS
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl80 81
VAKMANSCHAP &
PASSIE
Kerststalletjes bouwen
© STM
G / FOTOGRAF:WOLFGANG STADLER
LEVENDE TRADITIE
UUitgevonden is de kerststal in Italië. Om de geboorte van Jezus aanschouwelijk te maken, liet de heilige Franciscus van Assisi in 1233 in het bos van Greccio het verhaal naboot-sen – toen nog zonder mensen en met alleen een levende os en ezel in een grot. Volgens de overlevering kwam het volk in de kerstnacht naar deze plek om hem te horen spreken. Het geldt als de eerste gedocumenteerde vermelding van een kerststal. Daarnaast worden ook Middeleeuwse heiligenspelen en het gebruik onder kloosterzusters om tijdens de kerstviering met een wieg te schommelen als voorloper gezien. Vanuit Italië breidde de kerststal zich uit naar Spanje, Oos-tenrijk en Duitsland, pas veel later gevolgd door de rest van Europa. Aanvankelijk waren het vooral levende kerststallen, met naast os en ezel geleidelijk meer dieren en ook mensen. Pas in de 17e eeuw ontstond de kerststal met figuren geplaatst in een decor, toen nog vooral in de kerken en kloosters van de franciscanen en jezuïeten. Alle mogelijke technieken op het gebied van licht, driedimensionaliteit en optische illusies werden ingezet om het volk het kerstverhaal in te trekken in een tijd dat vrijwel niemand kon lezen en schrijven.
Eerder dan de kerstboom en kerst-
versiering deden kerststalletjes al hun
intrede in de woonkamer. In Oostenrijk,
een van de oudste ‘kerststal-landen’ van
Europa, wordt het zelf maken van
stalletjes nog steeds gekoesterd.
TEKST: EMELY NOBIS
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl74 75
HANDWERK
HET GEHEIM VAN DE SMID
De broers Johann en Georg Schmidberger
zetten in hun smederij een eeuwenoude
familietraditie voort. Ze zijn onder meer
‘huissmid’ van de pauselijke
Zwitserse garde.
SStap uit de auto bij de Schmiede Smidberger en je hoort meteen het typische geluid van staal op staal. Maar goed dat de smidse buiten de bebouwde kom van het plaatsje Molln (Opper-Oostenrijk) ligt. De ‘Schmidten bei der Lacken’ bestaat al sinds de 14e eeuw en is sinds tweehonderd jaar in het bezit van de familie Schmidberger. Johann (foto links) en Georg namen het bedrijf in 2007 over van hun vader, die het weer van zijn vader overnam enzovoorts. ‘In onze familie gaat het ambacht van smid al sinds de 13e eeuw over van vader op zoon’, vertelt Johann. ‘Er is nog nooit een generatie tussenuit gevallen.’De broers werken niet meer in de Middeleeuwse smidse zelf, maar aan de overkant in een grote schuur. De herrie is er oor-verdovend en de hitte overweldigend. Elk stuk ijzer wordt in een (kolengestookt) smidsvuur verhit en daarna met gerichte hamerslagen op het aambeeld gevormd tot bijvoorbeeld rijk-versierde traliewerken, ijzeren kisten met complexe sloten, harnassen, messen, zwaarden... ‘Ons palet is heel breed’, zegt
TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FRITS ROEST
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl70 71Design&LifestyleSNOEPKOGEL1. Al het zoet smaakt nog
zoeter uit deze glazen
bonbonnière, een ont-
werp van architect Oswald
Haerdtl voor het Weense
Lobmeyr. De snoepkogel
was voor het eerst te zien
in 1925 op de Exposition
des Arts Décoratifs in
Parijs en is nog net zo
decoratief als toen. Flin-
terdun mondgeblazen
van loodvrij kristal. In drie
maten. Adressen retailers:
i lobmeyr.at
2. De natuur vult je kamer
met de grasgroene Botanic
Chaiselongue met gebogen
voetjes van Joka. Hij is niet
alleen mooi maar ook prak-
tisch als slaapbank: door de
zijleuning terug te klap-
pen ontstaat er in een
mum van tijd een bed
met een ligopper-
vlak van 1.90 meter.
Onder de zitting is
bergruimte voor
bijvoorbeeld
kussen en dek-
bed. Adressen
retailers:
i joka.at
4. Theezakjes val-
len nooit meer in het
hete water met de
Teame-mokken van de
Weense Vera Wieder-
man. Een verticale snee
in de bovenkant houdt
het label van het zakje
tegen. Het schoteltje kan
na het ‘trekken’ van de
thee worden gebruikt om
het zakje op te leggen.
Van wit porselein met
een kleurige siliconen
ring die voorkomt dat je
je vingers verbrandt.
i moa-eatingproducts.com
GROEN ALS GRAS
© DAV
IES+STARR
THEETIJD
SMAAKWATER3. De kleurrijke Nuapua-
waterflessen stellen de
gebruiker in staat kraan-
water te ‘veredelen’ met
natuurlijke smaken van
vruchten en kruiden,
zonder suiker(vervan-
gers), smaakverster-
kers of kleurstoffen. De
smaakcapsule gaat in
de dop. Onderin is plek
voor extra capsules. De
vinding van het bedrijf
uit Kremsmünster in
Opper-Oostenrijk is een
prima alternatief voor
water met een smaakje
uit de supermarkt. Vanaf
€ 42,90 i nuapua.com
1
2
3
4
MOOIS UIT OOSTENRIJK
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl 67
RATTENBERG
HISTORISCHE ATTRACTIE
‘D‘De stad Rattenberg is iedere dag gratis toegankelijk’, aldus de website van het Tiroolse toerisme-bureau. Het is een knipoog naar het feit dat Oostenrijks kleinste stad (400 inwoners, 11 hectare) een erg geliefd dagtripje is vanwege het nagenoeg intacte middeleeuws/barokke stadsbeeld en de schil-derachtige ligging tussen Inn en Schlossberg. De vele glasblazerijen in de voetgangerszone vormen een extra attractie. Rattenberg bete-kent: Berg van Rato, een voornaam uit het Beierse adellijke geslacht Rapotonen dat omstreeks 1000 in deze regio (bij grensovergang Kuf-stein) heerste. Het stadje kent met name twee typen huizen. Aan de rand staan de ‘Nagelschmiedhäu-ser’, deels uitgehouwen in de rot-sen en met houten dakconstructies zoals je die op het Tiroolse platte-land ziet. Ze lijken in niets op de pronkvolle burgerhuizen in het centrum. Toch zagen die er oor-spronkelijk meestal ook zo uit, alleen hebben de rijke burgers die hier woonden ze in de 16e eeuw verfraaid met barokke façades en brandveilige dakconstructies. Omdat handwerklieden zich dat niet konden veroorloven, behielden hun huizen het landelijke karakter uit de 12e eeuw. Gratis is de toegang tot Rattenberg trouwens niet altijd. In de advents-periode vindt hier een van de meest traditionele kerstmarkten van Oos-tenrijk plaats. Tijdens de zaterda-gen wordt dan zelfs alle elektriciteit uitgeschakeld en is de binnenstad alleen verlicht met kaarsen, fakkels en open vuren. Alleen dan betalen bezoekers een kleine entreeprijs, maar zo veel romantiek is het geld uiteraard waard. Meer info over sightseeing, rondlei-dingen, gastronomie en evenementen: i rattenberg.at
© TIROL WERBUNG
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl6 7
Weetje De meeste tamme
ganzen in Oostenrijk zijn scharrel
ganzen (Weidegans) uit Burgenland.
In acht gemeentes hier vindt elke
herfst het Genussfestival Gans Bur
genland plaats, met culinaire evene
menten rondom de gans uiteraard
begeleidt door wijnen uit de regio.
i burgenland.info (Aktivitäten)
Tijdens feestdagen staat in menig Oostenrijks huishouden
gans op het menu. Met de restjes van onze traditionele
‘Weihnachtsgans’ maak je in de dagen erna bovendien
heerlijke salades.
kerstgansKNAPPERIGE
RECEPTEN
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl 85
WELKOM IN HET HART VAN EUROPA NR 5 - 2018 I € 5,95 | WWW.OOSTENRIJKMAGAZINE.NL
REIZEN CULTUUR CULINAIR MENSEN LIFESTYLE
BP
RECEPTEN
gansKERSTMENU
MET
SKIGEBIED VOOR DE HELE FAMILIE
STUBAITAL TIROL
PASSIE VOOR KERSTSTALLETJES
LEVENDE TRADITIE
WAAR KERST NOG NOSTALGISCH IS!
STEDENTRIP STEYR
Sneeuwrijk WINTERPRET IN HET SALZBURGERLAND
OBERTAUERN
De natuur op het bord
Vitus Winkler
SMAAKMAKER
© JOERG LEHMANN
nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl98