Media Kt...Neuburger kent een spannende geschiedenis. Het verhaal gaat dat wijnmakers Christoph Ferstl en Franz Marchendl rond 1860 een bundel druivenstok - ken vonden op de Donau-oever

MediaKit

WWW.OOSTENRIJKMAGAZINE.NL

WELKOM IN HET HART VAN EUROPA

Zien&doen

© NIKOHAV

RANEK.COM

De expositie Draustadt – Braustadt in het stadsmuseum van Villach belicht de lange geschiedenis van bier als genotsmiddel: van het ontstaan in Mesopotamië (zo’n 4500 jaar geleden, waarschijnlijk per toeval door spontane gisting

Viennacontempory,

26-29 september

Internationale kunst-

beurs in de Marx

Halle in Wenen,

met circa honderd

deelnemende gale-

ries uit vijfentwintig

landen. Vooral veel

eigentijdse kunst

uit Centraal- en

Oost-Europa.

i viennacontempory.at

DRAUSTADT-BRAUSTADTvan graan) tot aan de huidige craftbeer-trend. Met name de middeleeuwen blijken een inte-ressante tijd, omdat burgers van steden toen vaak het recht hadden om zelf bier te brouwen en te ver-kopen – mits ze daar een redelijke

prijs voor vroegen. Vermoedelijk was het indertijd gebrouwen bier zelfs gezonder dan het in veel ste-den sterk verontreinigde water. De stenen bierkruik dateert uit de late middeleeuwen en werd toen alleen in de betere kringen gebruikt als statussymbool.De multimediale expositie ruimt een speciale plek in voor Villach: in de 18e eeuw de ‘bierhoofdstad’ van Karinthië met wel twintig brouwerijen die vooral Steinbier produceerden: een specialiteit uit Karinthië, Stiermarken en Slo-venië waarbij de maische (mout en water) niet in een brouwketel werd gekookt maar in kuipen gevuld met gloeiend hete ste-nen – wat het bier een smaak van karamel en roet gaf. T/m 31 oktober i villach.at/museum

EXPOSITIE

EXPOSITIES, EVENEMENTEN EN ANDERE CULTURELE TIPS

Kort

Tijdens de jaarlijkse Tag des Denkmals

(29 september) zijn circa driehonderd

monumenten in heel Oostenrijk gratis

toegankelijk, zoals kastelen, burch-

ten, binnenhoven, archeologische

opgravingen, historische woonhuizen

en technische installaties. De open

monumentendag heeft elk jaar een

ander thema, dit keer: Kaiser, Könige

und Philosophen. Programma en toe-

gankelijke gebouwen per deelstaat:

i tagdesdenkmals.at

MONUMENTENDAGEVENEMENT

©BDA - KOPIE

Schubert in Gastein,

12-15 september

Festival rondom

componist Franz

Schubert, die tij-

dens een vakantie in

Bad Gastein in 1825

onder meer zijn

Gmunden-Gasteiner

Symphonie schreef.

Met medewerking

van Camarata Salz-

burg en het Salz-

burger Bachkoor.

i gastein.com

nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl46

NNeuburger kent een spannende geschiedenis. Het verhaal gaat dat wijnmakers Christoph Ferstl en Franz Marchendl rond 1860 een bundel druivenstok-ken vonden op de Donau-oever bij Ober arnsdorf in Neder-Oostenrijk. Ze visten de bundel op en plantten de stokken. Een eerste wijn ervan wordt vermeld in 1872. Aan de overkant van de rivier in Spitz an der Donau, bij een locatie die Burg heette, bleken de druiven het ook heel goed te doen. Nog altijd staat hier de grootste aanplant van de neuburger-druif in de Wachau. Deze plek zou later bovendien de naam aan het druivenras hebben gegeven: neuburger, de ‘nieuwe’ van Burg.

Notige tonenIn de 20ste eeuw verspreidde neuburger zich verder oosten zuidwaarts, naar de Thermenregion en het Burgenland. Samen met de omgeving van Spitz zijn dit de gebieden waar zich nu de meeste neuburger-stok-ken bevinden. Dankzij DNA-onderzoek is vast komen te staan dat neuburger een natuurlijke kruising is van de druiven roter veltliner en sylvaner. Het is dus een echt autochtone Oostenrijkse druif. Helaas is er van de eens zo forse aanplant nog minder dan 500 hectare over. De concurrentie van populaire druivenrassen als grüner veltliner is groot en vanwege de compacte

Al tijdens mijn eerste wijnreis naar Burgenland ontwikkelde

ik een voorliefde voor Neuburger-wijnen. Nog altijd ben ik

een grote fan van deze autochtone Oostenrijkse druif,

waar helaas te weinig van wordt aangeplant.

TEKST: MARIËLLA BEUKERS

Neuburger COMPLEXE AUTOCHTOON

trossen en dunne schillen is neuburger erg gevoelig voor rot. Toch heeft de druif ook voordelen: de plan-ten kunnen goed tegen droge en arme bodems en het interessante smaakprofiel voegt absoluut iets toe aan het rijke assortiment Oostenrijkse wijnen. Neuburger levert over het algemeen krachtige, vaak complexe witte wijnen, met bescheiden notige tonen en milde zuren. Jonge wijnen zijn vooral licht krui-dig, soms ook bloemig; als de wijnen ouder worden, komen de notige tonen steeds meer naar voren. Tegenwoordig zijn de meeste Neuburger droog, maar er zijn ook uitstekende edelzoete en halfzoete wijnen op de markt. In Wenen maakt de druif vaak onder-deel uit van de Gemischter Satz (en is dan in de blend vaak heel herkenbaar). Elders wordt neuburger vooral als mono- cepage gebotteld: pure Neuburgers dus. In Leithaberg mag neuburger zelfs als DAC-wijn gelabeld worden. Dat zegt iets over de kwaliteiten van deze druif, want de overige witte druiven die als Leithaberg DAC op de markt mogen komen zijn erkende klas-siekers als weissburgunder, chardonnay en grüner veltltiner.Waar je een Neuburger bij drinkt? De wijnen passen bijvoorbeeld prima bij asperges, vanwege de milde zuren, en bij vis. Een wat gerijptere Neuburger bij een plateau met mooie kazen is evenmin een straf.

© GERARD

WITTEVEEN

OVER DE AUTEUR Mariëlla Beukers is freelance wijnschrijver en auteur van onder andere Wijn-

kronieken. Twintig eeuwen Nederlanders en wijn . Zij publiceert regelmatig over wijn en wijn-

geschiedenis en is een groot lief hebber van Oostenrijkse wijn. i wijnkronieken.nl


WIJN

VASTGOED IN OOSTENRIJK KARIN EEGDEMAN

DEZE CO

LUMN VALT BUITEN

DE VERANTW

OORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE

ZWEITWOHNSITZ-VERGUNNING

Karin Eegdeman, in

Oostenrijk gecertificeerd

als makelaar, over alles

wat er komt kijken bij

de aankoop van een

appartement, huis, chalet

of horeca-object in het

land. Ze woont in Heeze

en is bereikbaar onder

nummer 04071-10322.

Begin 2018 heeft er in het Salzburgerland een

ingrijpende wetswijziging plaatsgevonden waar-

door het niet langer toegestaan is om huizen en

appartementen in gebouwen met een woonbe-

stemming (maximaal vijf appartementen) aan toe-

risten te verhuren. De maatregel werd genomen

omdat de hoge vraag naar onroerend goed door

(buitenlandse) investeerders het voor de lokale

bevolking steeds lastiger maakt om een eigen huis

te kopen. Wie zo’n woning of het appartement al

voor 1 januari 2018 legaal aan toeristen verhuurde,

mag daar overigens gewoon mee doorgaan.

Een andere doorn in het oog van de regionale

politiek is het hoge aantal illegale Zweitwohn-

sitze. Zweitwohnsitz is het

Oostenrijkse woord voor

appartementen of huizen

die door de eigenaar zelf

recreatief worden gebruikt,

bijvoorbeeld in weekenden

en vakanties. Een Zweit-

wohnsitz is illegaal als dit

volgens het bestemmings-

plan niet is toegestaan en

dat is dus het geval bij pan-

den met een woonbestem-

ming. Helaas zijn er nogal

wat buitenlandse huiseigenaren die zulke pan-

den in het verleden hebben gekocht en er toch

alleen in weekenden en vakanties wonen. Ook al

werd en wordt dit oogluikend toegestaan, in feite

bezitten zij een ‘illegale Zweitwohnsitz’. Inmiddels

moeten zulke panden actief als Hauptwohnsitz

worden aangemeld, wat erop neerkomt dat je

bij ondertekening van het koopcontract in een

apart document vastlegt dat je het pand niet als

Zweitwohnsitz zult gebruiken. Gebeurt dat wel,

dan kan er een boete worden opgelegd of zelfs

tot dwangverkoop worden overgegaan.

De controle op het juiste gebruik van de woning

blijkt in de praktijk moeilijk. Zo is het weliswaar

toegestaan het elektriciteits- of waterverbruik af

te lezen om een illegale Zweitwohnsitz te ont-

dekken en aan te pakken, maar er is simpelweg

te weinig menskracht om zulke controles uit te

voeren. De lokale politiek heeft daarom onlangs

besloten tot een soort generaal pardon. Dit werkt

als volgt: als u voor 2016 eigenaar was van een

pand met een woonbestemming en dit toch

alleen voor uw eigen vakanties gebruikt, dan

heeft u gedurende heel 2019 alsnog de moge-

lijkheid een Zweitwohnsitz-vergunning op per-

soonlijke titel aan te vragen.

Hiermee wordt het pand een

officiële vakantiewoning die

u dus ook in de toekomst

als zodanig mag gebruiken.

U betaalt dan waarschijn-

lijk een iets hogere lokale

belasting (besondere Orts-

taxe). Let wel: deze vergun-

ning rust niet op het huis of

appartement, maar alleen

op de huidige eigenaar.

Mocht u de woning verko-

pen, dan vervalt de Zweitwohnsitz- vergunning.

Het spreekt bovendien voor zich dat u aan deze

persoonsgebonden vergunning niet alsnog het

recht ontleent om de woning aan toeristen te

mogen verhuren. Om het nog ingewikkelder te

maken, honoreert een aantal gemeenten in het

Salzburgerland de aanvraag voor de persoonsge-

bonden Zweitwohnsitz- vergunning ook wanneer

u het huis of appartement na 2016 hebt aange-

schaft. Alleen al daarom loont het om bij twijfel

contact op te nemen met de gemeente.

ILLEGALE ZWEITWOHNSITZ

KAN TOT BOETES OF ZELFS

GEDWONGEN VERKOOP LEIDEN

nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl 95

WWanneer werd het opgericht? Oostenrijks grootste zelfstandige brouwerij wordt in 1492 voor het

eerst in een oorkonde genoemd als het Prewhaus bey dem Stieg-

lein auf der Gstätten. Stiegl kan dus terugkijken op ruim 525 jaar

historie. Naam en logo zijn ontleend aan het trapje (Stiege) dat van

het originele pand (nu een klooster) naar het Almkanaal voerde. De

brouwerij was altijd al in privébezit en wordt sinds 1899 geleid door

Heinrich Dieter en Alessandra Kiener. Stiegl produceert per jaar

ongeveer een miljoen hectoliter bier in ruim twintig smaakrichtin-

gen: naast klassiekers ook jaargangs- en craftbieren en het gluten-

vrije Stiegl-Paracelsus.

Wie maken het nu? Circa 750 medewerkers. Een belangrijke rol is weggelegd voor

chef-brouwmeester Christian Pöpperl (foto rechts). Hem wordt vaak

gevraagd of brouwen gezien alle automatisering nog wel een hand-

werk is. Ja dus. ‘De volautomatische sturing zorgt ervoor dat er in

de brouwketels precies gebeurt wat we programmeren, maar die

programma’s moet je wel schrijven en bijsturen. Mijn belangrijkste

taak is het ontwikkelen van recepten en het voortdurend aanpas-

sen ervan. Dat laatste is nodig omdat we nu eenmaal met levende

grondstoffen werken. De ene gerstoogst is de andere niet. Mout is

niet altijd exact hetzelfde gebrand. Elke gist reageert anders. De

kunst van de brouwmeester is het om op die wisselende omstandig-

BIER UIT SALZBURG

Stiegl

Hoe een van Oostenrijks oudste en bekendste bieren ruim vijfhonderd

jaar traditie koestert en met slow brewing ook de toekomst omarmt.

MADE IN AUSTRIA

© STIEGL / RITA NEW

MAN

© STIEGL / WWW.NEUMAYR.CC

TEKST: EMELY NOBIS

nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 - 2019oostenrijkmagazine.nl76 77

GGoldhaube is het overkoepelende begrip voor rijk versierde, goudkleurige kapjes die vrouwen in delen van Oostenrijk en Beieren dragen bij de traditionele feest-dracht van hun streek. De eerste draagsters, in de 18e eeuw, waren gehuwde vrouwen uit de geprivilegieerde stedelijke elite. Ze wilden zich zo onderscheiden van gehuwde vrou-wen uit het gewone volk, die al sinds de middeleeuwen eenvoudige stoffen hoofdkapjes droegen. Vanaf de 19e eeuw raakten Goldhauben én de kunst van het maken ervan in de vergetelheid, maar in de jaren zeventig van de vorige eeuw laaide de ‘goudkoorts’ weer op. Alleen al Opper-Oostenrijk telt nu ruim vierhonderd Goldhauben-groepen met zo’n achttienduizend leden. Ook in het Salzburgerland (Flachau, Tennengau) en de stad Salz-burg herleeft de traditie. Tijdens festiviteiten zamelen de groepen meestal geld in voor goede doelen. Omdat het beroep van Goldhauben-maakster zo goed als uitgestorven is, maken de leden hun eigen kapje in drukbezochte cursussen. Dat is arbeidsintensief (250 tot 300 uur per kapje) en kostbaar door het gebruik van materialen als brokaat, kant, zijde, gouddraad, goudkleurige pareltjes en koperen pailletten. De vorm van Goldhaube verschilt per regio. Zo dragen vrouwen in de Wachau (Neder-Oostenrijk) een Brettlhaube: met een opstaande, stijve ronde achterkant (Brettl, zie postzegel hiernaast). Tussen 1974 en 2001 sierde dit model zelfs de Oostenrijkse 10-schilling-munt. De zogeheten Linzer Goldhaube (foto boven) heeft een spits toelopende achterkant (Schwalbe) en een soort knotje (Knauf) bovenop. Ondanks de naam wordt dit model in heel Opper-Oostenrijk en delen van Neder-Oostenrijk en Salzburg gedragen. Dat is opgevallen: In 2016 heeft UNESCO het maken en dragen van de Linzer Goldhaube opgenomen in de lijst van immaterieel cultureel werelderfgoed.

GoldhaubeBij processies en feestelijke gelegenheden dragen Oostenrijkse vrouwen vaak een goudkleurige

hoofdkap bij hun klederdracht. Waar komen deze Goldhauben vandaan en welke varianten zijn er?

BEELD VAN HERKENNING

FOTO BOVEN

: © DOROTHEUM / FOTO RECHTS: OOSTEN

RIJK MAGAZINE / FRITS ROEST


VAN DE VORST- AARTSBISSCHOPPEN

TEKST: EMELY NOBIS

Erfenis

Salzburg dankt z’n barokke

aanzien aan de vorst-aarts-

bisschoppen die er vanaf

de middeleeuwen tot het

begin van de 19e eeuw

de dienst uitmaakten.

Ze gaven blijk van groot

bouwkundig vernuft.

Stedentrip naar het Rome

van het noorden.

STEDENTRIP SALZBURG

SALZBURG


LANGS DE Weg Lech

WANDELREPORTAGE

EEen langeafstandswandeling door de Alpen die voldoende uitdaging biedt en toch goed te doen is voor iedereen met enige condi-tie: daarvoor staat de Lechweg. Bij de opening in 2012 was het de eerste langeafstandsroute die het predicaat ‘Leading Quality Trails - Best of Europe’ verwierf, een kwaliteitskeurmerk dat onder meer garant staat voor goed begaanbare wandelwegen, een afwisselend landschap en een uitstekende infrastructuur.De Lech, een zijrivier van de Donau, stroomt door Oostenrijk en Duitsland. De 125 kilometer lange Lechweg begint bij de bron nabij de Forma-rinsee in Allgäu (Vorarlberg), doorkruist vervol-gens natuurparkregio Lechtal-Reutte (Tirol) en eindigt bij de Lech-waterval in het Duitse Füssen. Deels loop je direct langs de rivieroever en over vlakke dalbodems, deels op berghellingen tot ongeveer 200 meter boven de rivier – met pano-ramische uitzichten op het berglandschap. Wij testen de route vanaf Lech am Arlberg (Vorarl-berg) naar Höfen (Tirol), langs deeletappes die representatief zijn voor de variëteit van het landschap langs een van Europa’s laatste niet- gereguleerde rivieren.

TEKST: EMELY NOBIS

De 125 kilometer lange Lechweg

volgt de loop van één van de

laatste wildwaterrivieren van

Europa. Wandeltrektocht met

middelzware hoogtemeters,

gemoedelijke dalwandelingen

én alle tijd om het gevarieerde

landschap te ontdekken.

© LECHTAL.AT / FOTO: GERHARD EISEN

SCHINK


KLEURRIJK ARCHITECTFriedensreich

Hundertwasser

Het Hundertwasserhaus is

een van de architectonische

highlights van Oostenrijk en

met 200 bomen en struiken

op de balkons en terrassen

ook een groene oase.

TEKST: EMELY NOBIS

De Oostenrijkse kunstenaar en architect Friedensreich Hundertwasser

werd op 15 december 1928 als Friedrich Stowasser geboren in

Wenen. Rondgang langs zijn fantasierijke gebouwen in de

Oostenrijkse hoofdstad.

ZZo maar twee uitspraken van Friedens-reich Hundertwasser, een van Oostenrijks belang-rijkste moderne kunstenaars en architecten en een groot voorvechter van een mensen milieuvriende-lijke bouwwijze. Hundertwasser liet geen kans voor-bijgaan om vakgenoten te verketteren die sobere, minimalistische en in zijn ogen mensonwaardige

gebouwen ontwierpen. Zo publiceerde hij in 1968 het manifest Los van Loos – waarin hij zich afzet tegen de invloedrijke architect Adolf Loos en diens ratio-nele architectuur. Zijn eigen werk, zowel schilde-rijen als gebouwen, kenmerkt zich door organische vormen (gebaseerd op planten, dieren of mensen), heldere kleuren, golvende lijnen en spiraalvormen.

‘De rechte lijn is goddeloos en amoreel’

‘Ramen keurig in het gelid zijn treurig. Ramen moeten kunnen dansen.’

© WIKIMEDIA COMMONS / HANNES GROBE


IN HET SPOOR VAN...

Een regenpijp is

maar een saai ding in

vergelijking met de

fantasievolle water

spuwers die in vorige

eeuwen aan daken

en kantelen werden

bevestigd om hemel

water af te voeren.

Fotoimpressie van

gargouilles vol

symboliek.

BEELDSCHOON

les

Gargouil

GROTESKE

STEPHANSDOMWaterspuwers of gargouilles

moesten voorkomen dat de

fundering werd aangetast en

muren nat werden. Daarom

steken ze ter hoogte van de

dakrand een à twee meter uit.

Er zit echter ook veel symbo-

liek achter. De dierkoppen en

mombakkes symboliseren de

strijd tussen goed en kwaad.

Dat geldt ook voor deze leeuw:

een van vele waterspuwers op

de Stephansdom in Wenen. Ze

moesten het buiten de kerk

rondspokende kwaad afweren.

De boze krachten zouden in

de angstaanjagende dieren

een spiegel van zichzelf zien,

schrikken en hun heil elders

zoeken. i stephanskirche.at

nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl50 51

HOHEN-SALZBURG

HISTORISCHE ATTRACTIE

MMajestueus torent ze boven de stad Salzburg uit: de ommuurde ves-ting Hohensalzburg: 250 meter lang, 150 meter breed en daarmee een van Europa’s grootste middeleeuwse kastelen. Nu is het een toeristische attractie vanwege het uitzicht over de Mozartstad én de diverse musea, zoals een tuighuis, een marionetten-museum en vooral de Fürstenzim-mer: drie pronkzalen waar ooit de vorst-aarstbisschoppen van Salz-burg resideerden. De eerste bouw-heer was aartsbisschop Gebhard. Het fort dat hij in 1077 liet neerzetten, werd in de eeuwen daarna door zijn opvolgers versterkt en vergroot. Vooral Leonhard von Keutschach, vorst-aartsbisschop vanaf 1495, drukte zijn stempel. Hij liet een kerk, een waterput en tal van extra panden bouwen voor de indertijd vele permanente bewoners: clerus, bedienden, bouwvakkers, wachters, ambachtslieden, kunstenaars... Ook versterkte hij de weg omhoog met extra muren, torens en een ophaal-brug. Hohensalzburg was toen meer economisch dan religieus centrum, omdat zout en goud uit de omlig-gende mijnen (eigendom van de kerk) hier veilig konden worden opgeslagen. Hohensalzburg is nooit ingenomen en goed bewaard geble-ven. Van het interieur ging tijdens de Napoleontische oorlogen wel veel verloren toen Colloredo, de laatste vorst-aartsbisschop, in 1800 moest vluchtten en de burcht zonder ver-zet prijsgaf. Na de bezetting volgde secularisatie van het vorstenbisdom. In 1816 werd Hohensalzburg eigen-dom van het Oostenrijkse keizerhuis en later de staat. Die heeft de vesting in 2016 officieel overgedragen aan het Salzburgerland. Hohensalzburg is het hele jaar door geo-pend en te voet of (al vanaf 1892!) met de Festungsbahn (kabelbaan) bereikbaar. i salzburg-burgen.at

© TOURISMUS SALZBURG GMBH


Design&LifestylePLANTENHEMEL1. Himmeli (Zweeds voor hemel)

zijn geometrische ornamenten.

Sabine Schwald uit Vorarlberg

maakt voor haar eigen label

Zen-zi puristische exemplaren

uit draad en messing buizen,

geleverd inclusief luchtplanten

(Tillandsia: planten die geen

aarde nodig hebben) en een

leren ophangkoord. In

drie modellen (Emil, Frie-

dolin en Gandalf), vanaf

€ 28,-. i zen-zi.com

De Robin-tassen van

het label Gary Mash

(duurzaam, fairtrade

en veganistisch) zijn

zowel als schouder-

tas als rugzak te dra-

gen, simpelweg door

het verplaatsen van

enkele riemen. De 2-in-1-tassen

zijn gemaakt van gecertificeerd

katoen en kunstleer en kunnen

zelfs in de wasmachine

(tot 30 graden). Meer-

dere kleuren en uitvoe-

ringen, 42x35 cm, vanaf

€ 89,90 i garymash.com

4. Het Weense label Frey

Wille is gespecialiseerd

in kleurrijke email-siera-

den geïnspireerd door

het werk van beroemde

kunstenaars. Na Claude

Monet, Friedensreich

Hundertwasser, Gustav

Klimt en Alphonse Mucha

is nu Vincent van Gogh

aan de beurt. Drie van

zijn schilderijen (De ster-

rennacht, Zonnebloemen

en Amandelbloesem)

vormen de basis voor de

nieuwste collectie.

i shop.freywille.com

2-IN-1

HOMMAGE VAN GOGH

LINTENROK3. De vintage-geïn-

spireerde mode van

Lena Hoschek uit Graz

is veelbekroond. Haar

‘signature’-Bänderrock

(lintenrok) is er nu ook in

een mini-versie voor kin-

deren tot 8 jaar. De bont-

gekleurde rokken met

vrolijke namen als Club

Tropicana (afbeelding)

zijn gemaakt van bonte

repen stof en zitten com-

fortabel dankzij de elasti-

sche tailleband. Vanaf

€ 185,- (kindermodel)

i shop.lenahoschek.com

1

2

3

4

MOOIS UIT OOSTENRIJK


SCHILCHERLAND

TEKST: EMELY NOBIS

LuilekkerlandHet Schilcherland in Stiermarken doorkruist niet alleen een

betoverend landschap, maar lokt ook met wijnrariteiten,

culinaire specialiteiten en bijzondere culturele uitstapjes.

Op reportage in een regio voor fijnproevers.

REGIOREPORTAGE STIERMARKEN

© OOSTEN


© STEIERMARK TOURISMUS / HARRY SCH

IFFER


Maanzaad (Mohn) wordt in de Oostenrijkse keuken

in grote hoeveelheden gebruikt, zowel in zoete als hartige

gerechten. Zes traditionele recepten met deze nootachtig

smakende delicatesse.

MaanzaadMACHTIG MOOI

RECEPTEN


Trips&Tips

Mary Whitehead (Groot-Brittannië) en Anna von Frey (Oostenrijk) waren in 1869 op res-pectievelijk 24 en 25 juli de eerste vrouwen van wie officieel is vastgelegd dat ze de top van Oostenrijks hoogste berg de Großglockner bereikten. Naar aanleiding van het 150-jarig jubileum is er nu een permanente tentoonstel-ling over deze en andere vrouwelijke bergbe-klimmers ingericht op de tweede verdieping van het bezoekerscentrum op de Kaiser-Franz-Josefs-Höhe: een panoramisch uitzichtpunt op 2369 meter langs de Großglockner Hoch-alpenstraße. Wat dreef deze vrouwen, meestal afkomstig uit de adel of gegoede burgerij, en welke vooroordelen en hindernissen moesten ze overwinnen? Berg, die Frauen im Aufstieg i grossglockner.at

In Carnuntum is het ‘huis van de oliehandelaar’ als nieuwste recon-structie geopend. Carnuntum was

in de eerste vier eeuwen na Christus een belangrijke Romeinse civiele

stad en is nu een van Europa’s groot-ste archeologie parken. Met oude

technieken zijn meerdere panden, zoals een badhuis en een stadspaleis,

herbouwd. i carnuntum.at

WEINHERBSTWijn wordt elke herfst

gevierd tijdens tal

van feesten en eve-

nementen in honderd

wijnbouw gemeentes in

Neder-Oostenrijk: onder

meer Kellergassenfees-

ten, wijnproeverijen en

concerten.

i niederoesterreich.at/

weinherbst

Zo’n 200 parachutisten

uit 20 landen zullen tij-

dens de jaarlijkse editie

van de Parachute World

Cup Series in Thalgau

(Salzburgerland) circa

1500 sprongen laten

zien. Met feestelijk

randprogramma. 23-25

augustus i thalgau.at;

hsv-redbull.at

KortVROUWEN OP DE GROSSGLOCKNER

Romeinse oliehandelaar

KARINTHIË

NEDER-OOSTENRIJK

DE MOOISTE BESTEMMINGEN EN ANDERE REISTIPS

WK PARACHUTE-SPRINGEN

© WEINVIERTEL.AT / LAHOFER

© WWW.NEUMAYR.CC

© RÖMERSTADT CARN

UNTUM


Eclectische kok

Alexander Posch

SMAAKMAKER

©HELDEN

THEATER


WELKOM IN HET HART VAN EUROPA NR 4 - 2019 I € 6,95 | WWW.OOSTENRIJKMAGAZINE.NL

REIZEN CULTUUR CULINAIR MENSEN LIFESTYLE

IN HET SPOOR VAN HUNDERTWASSER

WENEN

LANGEAFSTANDS-WANDELING LECHWEG

COMFORTABEL ÉN UITDAGEND

WIJNREIS NAAR HET SCHILCHERLAND

STIERMARKEN

RECEPTEN

6x

SalzburgVORSTELIJKE STEDENTRIP

maanzaad

BP

EN VERDER...6 Historische attractie Hohensalzburg 9 Trips & Tips 13 Wellness Waidringerhof in Tirol 15 Beeld van herkenning

Goldhaube 46 Zien & Doen 65 Design & Lifestyle 75 Column Taal & Mores Schandaalwijn 80 Word abonnee

88 Wijn Neuburger 95 Vastgoed Zweitwohnsitz-vergunning 97 Thuis in Oostenrijk 98 Volgend nummer & colofon

In dit nummer

81 Maanzaad (Mohn) wordt in

de Oostenrijkse keuken

in grote hoeveelheden gebruikt.

6 zoete en hartige recepten met

deze delicatesse.

76 90Sergio Hermann was

de eerste sterrenkok bij wie

Alexander Poch te gast

was. Sindsdien streeft hij naar

eenzelfde nieveau. Als chef van

restaurant Essenzz in Stainz

is hij aardig op weg.

56 Wandelvakantie langs de 125

kilometer lange Lechweg,

die de loop volgt van één van

Europa’s laatste wildwater-rivieren .

50Foto-reportage: beeldschone

waterspuwers op

historische gebouwen.

68Nergens in Europa vind je

zoveel ijssalons als in

Wenen. Hoe is deze traditie

ontstaan? En waar in de stad

proef je het lekkerste ijs?

28De beroemde Oostenrijkse

kunstenaar en architect

Hundertwasser werd

geboren in Wenen. Rond-

gang langs zijn kleurrijke gebouwen in Oostenrijks

hoofdstad.

16Het centrum van Salzburg

staat in z’n geheel op de

Wereld erfgoedlijst van UNESCO.

Stedentrip naar dit

Rome van het noorden.

Made in Austria: op bezoek bij

Stiegl in Salzburg: een

van Oostenrijks oudste

bierbrouwerijen.

34Het Schilcherland in

Stiermarken moet je proeven.

Op smaakreportage door een

betoverend landschap met

wijnrariteiten en andere

culinaire specialiteiten.

16

50

68

34

81





IN HET SPOOR VAN HUNDERTWASSER

WENEN

LANGEAFSTANDS-WANDELING LECHWEG

COMFORTABEL ÉN UITDAGEND

WIJNREIS NAAR HET SCHILCHERLAND

STIERMARKEN

RECEPTEN

6x

SalzburgVORSTELIJKE STEDENTRIP

maanzaad

BP

Voorwoord

De meeste Nederlandse en Belgische toeristen gaan voor hun Oostenrijkse vakantie naar Tirol, Salzburg, Karinthië en Vorarlberg. Bij Oostenrijkers zelf is Stiermarken de populairste bestemming. Bijna een kwart van alle vakanties in eigen land brengen ze door in deze deelstaat, vooral door de combinatie van bergen, meren, lekker eten én uitstekende wijnen. Wij bezochten voor deze editie het Schilcherland in Stiermarken. Deze pittoreske regio is vernoemd naar de Schilcher, een droge roséwijn die elders vrijwel niet verkrijgbaar is. Voor onze wandelreportage testten we enkele etappes van de 125 kilometer lange Lechweg in Vorarlberg en Tirol, langs de loop van één van Europa’s laatste wildwaterrivieren. Het najaar is de ideale tijd voor een stedentrip. In dit nummer staan Salzburg en Wenen centraal. Salzburg – ook wel het Rome van het noorden genoemd – verkennen we in het spoor van de vorst-aartsbisschoppen die hier eeuwenlang de dienst uitmaakten en aan wie de stad haar barokke uiterlijk dankt. Ook brengen we een bezoek aan Stiegl: een van Oostenrijks oudste en bekendste bierbrouwerijen. In Wenen, geboorteplaats van de beroemde kunstenaar/architect Friedensreich Hundertwasser, maken we een rondgang langs de sprookjesachtige gebouwen die hij de stad heeft nagelaten.

Geniet van Oostenrijk Magazine. Geniet van Oostenrijk.

(WIJN-)REIS & STEDENTRIPS

Frits Roest & Emely Nobis© OOSTEN

RIJK MAGAZINE / EM

ELY NOBIS


Redaktionelle FormelOostenrijk Magazine berichtet über Österreich als Urlaubs-destination in allen Saisonen von ihrer schönsten Seite, mit Reportagen über Städte und Regionen, über Skifahren, Rodeln, Wandern und Radfahren, über Erholen und Genießen.

Artikel und RubrikenIn jeder Ausgabe werden zwei Regionen beschrieben und eine Stadt. Wir geben Tipps über Sehenswürdigkeiten, besondere Restaurants und Hotels und lokale Produkte.Feste Rubriken sind:

Historische attractie Historische Attraktion Sehenswürdigkeit Beeld van herkenning Erkennungsbild Ikonisches ObjektBeeldschoon Bildhübsch BilderreportageTrips & Tips Trips & Tipps AusflügeZien & Doen Sehen & Tun KulturellesDesign & Lifestyle Design & Lifestyle Öst. ProdukteMade in Austria Made in Austria Öst. FirmenSmaakmakers Topchefs GastronomieWijn Wein WeinrubrikRecepten Rezepte KochrubrikVastgoed Immobilien Maklertipps

Wir widmen außerdem eine eigene Kolumne der Österreichi-schen Kultur und bitten manchmal Gäste eine Kolumne zu schreiben. Besondere Aufmerksamkeit bekommt manchmal auch ein(e) österreichische(r) KünstlerIn oder historische Figur.

ZielgruppeUnsere wichtigste Zielgruppe sind Urlauber, mit oder ohne Kinder, die das großartige Angebot Österreichs zu schätzen wissen. Unsere Leser sind durchschnittlich ca. 45 Jahre alt. Mehr Information findet sich auf unserer Webseite.

Auflage und VertriebOostenrijk Magazine erscheint als touristisches Hochglanz-magazin und kommt fünf Mal im Jahr heraus. Oostenrijk Magazine wird in den Niederlanden und Flandern vertrieben in einer Auflage von 15.000 Stück und ist als Abonnement und im Einzelhandel (ca. 2500 Verkaufspunkte) erhältlich.

Digitale Kopie anschauen? www.oostenrijkmagazine.nl/ompdf

EN VERDER...6 Historische attractie Hohensalzburg 9 Trips & Tips 13 Wellness Waidringerhof in Tirol 15 Beeld van herkenning

Goldhaube 46 Zien & Doen 65 Design & Lifestyle 75 Column Taal & Mores Schandaalwijn 80 Word abonnee

88 Wijn Neuburger 95 Vastgoed Zweitwohnsitz-vergunning 97 Thuis in Oostenrijk 98 Volgend nummer & colofon

In dit nummer

81 Maanzaad (Mohn) wordt in

de Oostenrijkse keuken

in grote hoeveelheden gebruikt.

6 zoete en hartige recepten met

deze delicatesse.

76 90Sergio Hermann was

de eerste sterrenkok bij wie

Alexander Poch te gast

was. Sindsdien streeft hij naar

eenzelfde nieveau. Als chef van

restaurant Essenzz in Stainz

is hij aardig op weg.

56 Wandelvakantie langs de 125

kilometer lange Lechweg,

die de loop volgt van één van

Europa’s laatste wildwater-rivieren .

50Foto-reportage: beeldschone

waterspuwers op

historische gebouwen.

68Nergens in Europa vind je

zoveel ijssalons als in

Wenen. Hoe is deze traditie

ontstaan? En waar in de stad

proef je het lekkerste ijs?

28De beroemde Oostenrijkse

kunstenaar en architect

Hundertwasser werd

geboren in Wenen. Rond-

gang langs zijn kleurrijke gebouwen in Oostenrijks

hoofdstad.

16Het centrum van Salzburg

staat in z’n geheel op de

Wereld erfgoedlijst van UNESCO.

Stedentrip naar dit

Rome van het noorden.

Made in Austria: op bezoek bij

Stiegl in Salzburg: een

van Oostenrijks oudste

bierbrouwerijen.

34Het Schilcherland in

Stiermarken moet je proeven.

Op smaakreportage door een

betoverend landschap met

wijnrariteiten en andere

culinaire specialiteiten.

16

50

68

34

81


HOHEN-SALZBURG


MMajestueus torent ze boven de stad Salzburg uit: de ommuurde ves-ting Hohensalzburg: 250 meter lang, 150 meter breed en daarmee een van Europa’s grootste middeleeuwse kastelen. Nu is het een toeristische attractie vanwege het uitzicht over de Mozartstad én de diverse musea, zoals een tuighuis, een marionetten-museum en vooral de Fürstenzim-mer: drie pronkzalen waar ooit de vorst-aarstbisschoppen van Salz-burg resideerden. De eerste bouw-heer was aartsbisschop Gebhard. Het fort dat hij in 1077 liet neerzetten, werd in de eeuwen daarna door zijn opvolgers versterkt en vergroot. Vooral Leonhard von Keutschach, vorst-aartsbisschop vanaf 1495, drukte zijn stempel. Hij liet een kerk, een waterput en tal van extra panden bouwen voor de indertijd vele permanente bewoners: clerus, bedienden, bouwvakkers, wachters, ambachtslieden, kunstenaars... Ook versterkte hij de weg omhoog met extra muren, torens en een ophaal-brug. Hohensalzburg was toen meer economisch dan religieus centrum, omdat zout en goud uit de omlig-gende mijnen (eigendom van de kerk) hier veilig konden worden opgeslagen. Hohensalzburg is nooit ingenomen en goed bewaard geble-ven. Van het interieur ging tijdens de Napoleontische oorlogen wel veel verloren toen Colloredo, de laatste vorst-aartsbisschop, in 1800 moest vluchtten en de burcht zonder ver-zet prijsgaf. Na de bezetting volgde secularisatie van het vorstenbisdom. In 1816 werd Hohensalzburg eigen-dom van het Oostenrijkse keizerhuis en later de staat. Die heeft de vesting in 2016 officieel overgedragen aan het Salzburgerland. Hohensalzburg is het hele jaar door geo-pend en te voet of (al vanaf 1892!) met de Festungsbahn (kabelbaan) bereikbaar. i salzburg-burgen.at

© TOURISMUS SALZBURG GMBH


Trips&Tips

Mary Whitehead (Groot-Brittannië) en Anna von Frey (Oostenrijk) waren in 1869 op res-pectievelijk 24 en 25 juli de eerste vrouwen van wie officieel is vastgelegd dat ze de top van Oostenrijks hoogste berg de Großglockner bereikten. Naar aanleiding van het 150-jarig jubileum is er nu een permanente tentoonstel-ling over deze en andere vrouwelijke bergbe-klimmers ingericht op de tweede verdieping van het bezoekerscentrum op de Kaiser-Franz-Josefs-Höhe: een panoramisch uitzichtpunt op 2369 meter langs de Großglockner Hoch-alpenstraße. Wat dreef deze vrouwen, meestal afkomstig uit de adel of gegoede burgerij, en welke vooroordelen en hindernissen moesten ze overwinnen? Berg, die Frauen im Aufstieg i grossglockner.at

In Carnuntum is het ‘huis van de oliehandelaar’ als nieuwste recon-structie geopend. Carnuntum was

in de eerste vier eeuwen na Christus een belangrijke Romeinse civiele

stad en is nu een van Europa’s groot-ste archeologie parken. Met oude

technieken zijn meerdere panden, zoals een badhuis en een stadspaleis,

herbouwd. i carnuntum.at

WEINHERBSTWijn wordt elke herfst

gevierd tijdens tal

van feesten en eve-

nementen in honderd

wijnbouw gemeentes in

Neder-Oostenrijk: onder

meer Kellergassenfees-

ten, wijnproeverijen en

concerten.

i niederoesterreich.at/

weinherbst

Zo’n 200 parachutisten

uit 20 landen zullen tij-

dens de jaarlijkse editie

van de Parachute World

Cup Series in Thalgau

(Salzburgerland) circa

1500 sprongen laten

zien. Met feestelijk

randprogramma. 23-25

augustus i thalgau.at;

hsv-redbull.at

KortVROUWEN OP DE GROSSGLOCKNER

Romeinse oliehandelaar

KARINTHIË

NEDER-OOSTENRIJK


WK PARACHUTE-SPRINGEN

© WEINVIERTEL.AT / LAHOFER

© WWW.NEUMAYR.CC

© RÖMERSTADT CARN

UNTUM


GGoldhaube is het overkoepelende begrip voor rijk versierde, goudkleurige kapjes die vrouwen in delen van Oostenrijk en Beieren dragen bij de traditionele feest-dracht van hun streek. De eerste draagsters, in de 18e eeuw, waren gehuwde vrouwen uit de geprivilegieerde stedelijke elite. Ze wilden zich zo onderscheiden van gehuwde vrou-wen uit het gewone volk, die al sinds de middeleeuwen eenvoudige stoffen hoofdkapjes droegen. Vanaf de 19e eeuw raakten Goldhauben én de kunst van het maken ervan in de vergetelheid, maar in de jaren zeventig van de vorige eeuw laaide de ‘goudkoorts’ weer op. Alleen al Opper-Oostenrijk telt nu ruim vierhonderd Goldhauben-groepen met zo’n achttienduizend leden. Ook in het Salzburgerland (Flachau, Tennengau) en de stad Salz-burg herleeft de traditie. Tijdens festiviteiten zamelen de groepen meestal geld in voor goede doelen. Omdat het beroep van Goldhauben-maakster zo goed als uitgestorven is, maken de leden hun eigen kapje in drukbezochte cursussen. Dat is arbeidsintensief (250 tot 300 uur per kapje) en kostbaar door het gebruik van materialen als brokaat, kant, zijde, gouddraad, goudkleurige pareltjes en koperen pailletten. De vorm van Goldhaube verschilt per regio. Zo dragen vrouwen in de Wachau (Neder-Oostenrijk) een Brettlhaube: met een opstaande, stijve ronde achterkant (Brettl, zie postzegel hiernaast). Tussen 1974 en 2001 sierde dit model zelfs de Oostenrijkse 10-schilling-munt. De zogeheten Linzer Goldhaube (foto boven) heeft een spits toelopende achterkant (Schwalbe) en een soort knotje (Knauf) bovenop. Ondanks de naam wordt dit model in heel Opper-Oostenrijk en delen van Neder-Oostenrijk en Salzburg gedragen. Dat is opgevallen: In 2016 heeft UNESCO het maken en dragen van de Linzer Goldhaube opgenomen in de lijst van immaterieel cultureel werelderfgoed.

GoldhaubeBij processies en feestelijke gelegenheden dragen Oostenrijkse vrouwen vaak een goudkleurige

hoofdkap bij hun klederdracht. Waar komen deze Goldhauben vandaan en welke varianten zijn er?

FOTO BOVEN

: © DOROTHEUM / FOTO RECHTS: OOSTEN



Zien&doen

© NIKOHAV

RANEK.COM


Viennacontempory,

26-29 september


beurs in de Marx

Halle in Wenen,

met circa honderd

deelnemende gale-


landen. Vooral veel

eigentijdse kunst

uit Centraal- en

Oost-Europa.


DRAUSTADT-BRAUSTADTvan graan) tot aan de huidige craftbeer-trend. Met name de middeleeuwen blijken een inte-ressante tijd, omdat burgers van steden toen vaak het recht hadden om zelf bier te brouwen en te ver-kopen – mits ze daar een redelijke


EXPOSITIE


Kort












i tagdesdenkmals.at

MONUMENTENDAGEVENEMENT

©BD

A - KOPIE


12-15 september

Festival rondom

componist Franz

Schubert, die tij-


Bad Gastein in 1825

onder meer zijn

Gmunden-Gasteiner

Symphonie schreef.

Met medewerking

van Camarata Salz-

burg en het Salz-

burger Bachkoor.

i gastein.com


Design&LifestylePLANTENHEMEL1. Himmeli (Zweeds voor hemel)

zijn geometrische ornamenten.

Sabine Schwald uit Vorarlberg

maakt voor haar eigen label

Zen-zi puristische exemplaren

uit draad en messing buizen,

geleverd inclusief luchtplanten

(Tillandsia: planten die geen

aarde nodig hebben) en een

leren ophangkoord. In

drie modellen (Emil, Frie-

dolin en Gandalf), vanaf

€ 28,-. i zen-zi.com

De Robin-tassen van

het label Gary Mash

(duurzaam, fairtrade

en veganistisch) zijn

zowel als schouder-

tas als rugzak te dra-

gen, simpelweg door

het verplaatsen van

enkele riemen. De 2-in-1-tassen

zijn gemaakt van gecertificeerd

katoen en kunstleer en kunnen

zelfs in de wasmachine

(tot 30 graden). Meer-

dere kleuren en uitvoe-

ringen, 42x35 cm, vanaf

€ 89,90 i garymash.com

4. Het Weense label Frey

Wille is gespecialiseerd

in kleurrijke email-siera-

den geïnspireerd door

het werk van beroemde

kunstenaars. Na Claude

Monet, Friedensreich

Hundertwasser, Gustav

Klimt en Alphonse Mucha

is nu Vincent van Gogh

aan de beurt. Drie van

zijn schilderijen (De ster-

rennacht, Zonnebloemen

en Amandelbloesem)

vormen de basis voor de

nieuwste collectie.

i shop.freywille.com

2-IN-1

HOMMAGE VAN GOGH

LINTENROK3. De vintage-geïn-

spireerde mode van

Lena Hoschek uit Graz

is veelbekroond. Haar

‘signature’-Bänderrock

(lintenrok) is er nu ook in

een mini-versie voor kin-

deren tot 8 jaar. De bont-

gekleurde rokken met

vrolijke namen als Club

Tropicana (afbeelding)

zijn gemaakt van bonte

repen stof en zitten com-

fortabel dankzij de elasti-

sche tailleband. Vanaf

€ 185,- (kindermodel)

i shop.lenahoschek.com

1

2

3

4



Maanzaad (Mohn) wordt in de Oostenrijkse keuken

in grote hoeveelheden gebruikt, zowel in zoete als hartige

gerechten. Zes traditionele recepten met deze nootachtig

smakende delicatesse.

MaanzaadMACHTIG MOOI

RECEPTEN


Eclectische kok

Alexander Posch

SMAAKMAKER

©HELDEN

THEATER




ALLGEMEINE INFORMATION

Titel Oostenrijk MagazineISSN 2352-9083Website: www.oostenrijkmagazine.nlChefredakteurin Emely NobisHerausgeber Frits Roest, FREN MediaErscheint 5x pro JahrAbonnementspreis € 25,00Einzelverkaufspreis € 6,95

Vertrieb Frits Roest T +31 35 533 7012 [email protected] Betapress, Gilze

Material an [email protected] Siehe Erscheinungs- und Liefertermine

TECHNISCHE DATEN

Format 230 x 295 mm (b x h)Satzpiegel 200 x 265 mm (b x h)Druckverfahren Rotation OffsetPapier Umschlag: 170 gr hf sat mc Innen: 90 gr nwc mb 1.05, GalerieArt Vol 1.05Auflage 15.000 StückZielgruppengröße 100.000 Leser

Alle Aufträge werden den Regeln des Inseratenwesens (Brancheregeln sind bei Gericht und Handelskammer hinterlegt) entsprechend abgeschlossen und ausgeführt.

FREN Media Postfach 480 1200 AL Hilversum NiederlandeNL Handelskammernr. 64648303MWSt NL855760862B01IBAN NL55 RABO 0301 2857 21 Oostenrijk Magazine

Instappen, opstijgen en je vrij voelen...

Winterse ballonvluchten hebben iets hemels.

Tijdens tal van festivals in Oostenrijk brengen

de reuzen van de lucht kleur in de witte

(berg-)wereld. Een foto-impressie.

BEELDSCHOON

©TVB TANNHEIMER TAL / MEURER ACH

IM

INTERNATIONAAL BALLONFESTIVAL TANNHEIMER TALTijdens het 24ste Internationale Ballonfestival Tannheimer Tal – van 12-17 januari 2019 –

stijgen dagelijks zo’n 25 heteluchtballons tussen 11 en 12 uur gezamenlijk op boven het

Tiroolse hoogdal, tot ze alleen nog als een gekleurde stip boven de bergtoppen te zien

zijn. Bezoekers kunnen toekijken of zelf een vlucht boeken. Een van de hoogtepunten is

het ‘ballonglühen’, waarbij de verlichte luchtballonnen worden verankerd aan de grond

en in het donker langzaam heen en weer zweven door de wind.

i tannheimertal.com (zoekterm: ballonfestival)

BA

LLO

NF

ES

TIV

AL

S


OVER DE ALPEN

ALPE ADRIA RADWEG

Met de fiets

FIETSREPORTAGE

DDe Alpe Adria Radweg, in 2008 met hulp van de Europese Unie gerealiseerd, werd tijdens de Fiets- en Wandelbeurs 2015 in Amsterdam uitgeroepen tot ‘Europese fietsroute van het jaar’. Waarom? De grensoverschrijdende fiets-tocht van Salzburg tot aan het Italiaanse Grado aan de Adriatische Zee, in totaal 410 kilometer lang, slingert zich door een prachtig bergland-schap en bestaat voor het grootste deel uit vrij liggende fietspaden met duidelijke bewegwij-zering. Hoewel de weg door en over de Alpen loopt, is het toch geen al te zware route, onder andere doordat er een paar tunnels in zijn opge-nomen. Zo ‘bedwing’ je de acht kilometer lange Tauerntunnel per trein onder de bergen door. Met een basisconditie is de Alpe Adria kortom prima te doen. Het klimwerk vindt vooral plaats in de eerste helft. Wie daar tegenop ziet, doet er goed aan een e-bike te huren. Wij verkennen het Oostenrijkse deel van de tocht: vier etappes (200 kilometer) vanaf Salzburg door het Salzbur-gerland naar Villach in Karintië, niet ver van de Italiaanse en Sloveense grens.

TEKST: BINNERT DE BEAUFORT

Van Salzburg naar Villach: het

Oostenrijkse deel van de

Alpe Adria Radweg voert

langs gemoedelijke riviertjes,

door stadjes, hier en daar een

bos en af en toe over pittige

heuvels. Avontuur op de fiets,

met de zon als brandstof.

© SALZBURGERLAND TOURISMUS / EDUARDO GELLNER


LANGS DE Weg Lech

WANDELREPORTAGE

EEen langeafstandswandeling door de Alpen die voldoende uitdaging biedt en toch goed te doen is voor iedereen met enige condi-tie: daarvoor staat de Lechweg. Bij de opening in 2012 was het de eerste langeafstandsroute die het predicaat ‘Leading Quality Trails - Best of Europe’ verwierf, een kwaliteitskeurmerk dat onder meer garant staat voor goed begaanbare wandelwegen, een afwisselend landschap en een uitstekende infrastructuur.De Lech, een zijrivier van de Donau, stroomt door Oostenrijk en Duitsland. De 125 kilometer lange Lechweg begint bij de bron nabij de Forma-rinsee in Allgäu (Vorarlberg), doorkruist vervol-gens natuurparkregio Lechtal-Reutte (Tirol) en eindigt bij de Lech-waterval in het Duitse Füssen. Deels loop je direct langs de rivieroever en over vlakke dalbodems, deels op berghellingen tot ongeveer 200 meter boven de rivier – met pano-ramische uitzichten op het berglandschap. Wij testen de route vanaf Lech am Arlberg (Vorarl-berg) naar Höfen (Tirol), langs deeletappes die representatief zijn voor de variëteit van het landschap langs een van Europa’s laatste niet- gereguleerde rivieren.

TEKST: EMELY NOBIS

De 125 kilometer lange Lechweg

volgt de loop van één van de

laatste wildwaterrivieren van

Europa. Wandeltrektocht met

middelzware hoogtemeters,

gemoedelijke dalwandelingen

én alle tijd om het gevarieerde

landschap te ontdekken.

© LECHTAL.AT / FOTO: GERHARD EISEN

SCHINK


MET KINDEREN

STUBAITAL

TEKST: EMELY NOBIS

WinterpretJe bent nooit te jong om te leren skiën. Of toch?

In het Stubaital in Tirol – al meerdere keren uitgeroepen tot

top-familieskigebied – weten ze wat er zoal komt kijken bij

het lesgeven aan kinderen.

REGIOREPORTAGE TIROL

© TVB STUBAI / ANDRE SCHOEN

HERR


KLEURRIJK ARCHITECTFriedensreich

Hundertwasser

Het Hundertwasserhaus is

een van de architectonische

highlights van Oostenrijk en

met 200 bomen en struiken

op de balkons en terrassen

ook een groene oase.

TEKST: EMELY NOBIS

De Oostenrijkse kunstenaar en architect Friedensreich Hundertwasser

werd op 15 december 1928 als Friedrich Stowasser geboren in

Wenen. Rondgang langs zijn fantasierijke gebouwen in de

Oostenrijkse hoofdstad.

ZZo maar twee uitspraken van Friedens-reich Hundertwasser, een van Oostenrijks belang-rijkste moderne kunstenaars en architecten en een groot voorvechter van een mensen milieuvriende-lijke bouwwijze. Hundertwasser liet geen kans voor-bijgaan om vakgenoten te verketteren die sobere, minimalistische en in zijn ogen mensonwaardige

gebouwen ontwierpen. Zo publiceerde hij in 1968 het manifest Los van Loos – waarin hij zich afzet tegen de invloedrijke architect Adolf Loos en diens ratio-nele architectuur. Zijn eigen werk, zowel schilde-rijen als gebouwen, kenmerkt zich door organische vormen (gebaseerd op planten, dieren of mensen), heldere kleuren, golvende lijnen en spiraalvormen.

‘De rechte lijn is goddeloos en amoreel’

‘Ramen keurig in het gelid zijn treurig. Ramen moeten kunnen dansen.’

© WIKIMED

IA COMMONS / HANNES GROBE


IN HET SPOOR VAN...

WWanneer werd het opgericht? Oostenrijks grootste zelfstandige brouwerij wordt in 1492 voor het

eerst in een oorkonde genoemd als het Prewhaus bey dem Stieg-

lein auf der Gstätten. Stiegl kan dus terugkijken op ruim 525 jaar

historie. Naam en logo zijn ontleend aan het trapje (Stiege) dat van

het originele pand (nu een klooster) naar het Almkanaal voerde. De

brouwerij was altijd al in privébezit en wordt sinds 1899 geleid door

Heinrich Dieter en Alessandra Kiener. Stiegl produceert per jaar

ongeveer een miljoen hectoliter bier in ruim twintig smaakrichtin-

gen: naast klassiekers ook jaargangs- en craftbieren en het gluten-

vrije Stiegl-Paracelsus.

Wie maken het nu? Circa 750 medewerkers. Een belangrijke rol is weggelegd voor

chef-brouwmeester Christian Pöpperl (foto rechts). Hem wordt vaak

gevraagd of brouwen gezien alle automatisering nog wel een hand-

werk is. Ja dus. ‘De volautomatische sturing zorgt ervoor dat er in

de brouwketels precies gebeurt wat we programmeren, maar die

programma’s moet je wel schrijven en bijsturen. Mijn belangrijkste

taak is het ontwikkelen van recepten en het voortdurend aanpas-

sen ervan. Dat laatste is nodig omdat we nu eenmaal met levende

grondstoffen werken. De ene gerstoogst is de andere niet. Mout is

niet altijd exact hetzelfde gebrand. Elke gist reageert anders. De

kunst van de brouwmeester is het om op die wisselende omstandig-

BIER UIT SALZBURG

Stiegl

Hoe een van Oostenrijks oudste en bekendste bieren ruim vijfhonderd

jaar traditie koestert en met slow brewing ook de toekomst omarmt.

MADE IN AUSTRIA

© STIEGL / RITA NEW

MAN

© STIEGL / WWW.NEUMAYR.CC

TEKST: EMELY NOBIS



FORMATE, GRÖSSEN UND TARIFE

Format (Breite x Höhe) Satzspiegel Abfallend Tarif2/1 Seite (Panorama) 430 x 265 460 x 295 € 1,9501/1 Seite 200 x 265 230 x 295 € 1.0751/2 Seite hoch 95 x 265 110 x 295 € 5951/2 Seite quer 200 x 130 230 x 145 € 5951/4 Seite Kasten 95 x 130 € 3251/8 Seite Kasten 95 x 63 € 175

Abfallend + 3 mm Überfüller an jeder Seite

Frequenzrabatte2 Ausgaben 5% Ermäßigung3 Ausgaben 7,5% Ermäßigung4 Ausgaben 10% Ermäßigung5 Ausgaben 15% Ermäßigung

ZuschlägeRückseite 25% ZuschlagUmschlag 2 und 3 20% ZuschlagVorzugsplatzierung 10% Zuschlag

Online (für die Dauer der Erscheinung einer Ausgabe = ca. 11 Wochen)Webseite Bericht (1 Foto + max. 500 Wörter) € 150 Extra Foto € 15 Extra Text (pro angefangene 500 Wörter) € 50 Banner (260 x 260 px) € 50Facebook* Bericht € 50 Promotion, nach Wunsch, ab € 150Instagram* Foto € 50

* Nur in Kombination mit einem Bericht auf unserer Webseite

Übersetzung Deutsch - Niederländisch, pro Wort € 0,10

Alle Preise pro Platzierung und ohne MwSt.

Beilagen in Post-Abonnements, schwere Prospekte, Sonderformate und mögliche Teilbelegungen auf Anfrage. Für Belegungen wird ein Handlingzuschlag von € 400,– verrechnet. Material für Inserate kann digital mittels “Certified PDF” geliefert werden. Spezifikationen werden auf Wunsch zugeschickt. Bei der Erstellung sind wir Ihnen gerne Behilflich. Kosten die entstehen durch nicht zertifizierte Anlieferung können in Rechnung gebracht werden.

Een regenpijp is

maar een saai ding in

vergelijking met de

fantasievolle water

spuwers die in vorige

eeuwen aan daken

en kantelen werden

bevestigd om hemel

water af te voeren.

Fotoimpressie van

gargouilles vol

symboliek.

BEELDSCHOON

les

Gargouil

GROTESKE

STEPHANSDOMWaterspuwers of gargouilles

moesten voorkomen dat de

fundering werd aangetast en

muren nat werden. Daarom

steken ze ter hoogte van de

dakrand een à twee meter uit.

Er zit echter ook veel symbo-

liek achter. De dierkoppen en

mombakkes symboliseren de

strijd tussen goed en kwaad.

Dat geldt ook voor deze leeuw:

een van vele waterspuwers op

de Stephansdom in Wenen. Ze

moesten het buiten de kerk

rondspokende kwaad afweren.

De boze krachten zouden in

de angstaanjagende dieren

een spiegel van zichzelf zien,

schrikken en hun heil elders

zoeken. i stephanskirche.at

nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl nummer 4 2019oostenrijkmagazine.nl50 51

Zien&doen

© NIKOHAV

RANEK.COM


Viennacontempory,

26-29 september


beurs in de Marx

Halle in Wenen,

met circa honderd

deelnemende gale-


landen. Vooral veel

eigentijdse kunst

uit Centraal- en

Oost-Europa.


DRAUSTADT-BRAUSTADT

van graan) tot aan de huidige craftbeer-trend. Met name de middeleeuwen blijken een inte-ressante tijd, omdat burgers van steden toen vaak het recht hadden om zelf bier te brouwen en te ver-kopen – mits ze daar een redelijke


EXPOSITIE


Kort












i tagdesdenkmals.at

MON UMENTENDAGEVENEMENT

Zien&doen

Is de Middellandse Zee nu in het nieuws vanwege de bootvluchte-lingen, in de 16e eeuw werd hier een militair conflict uitgevoch-ten tussen het Habsburgse en Osmaanse rijk, met als inzet de controle over het Middellandse Zeegebied en de Noord-Afrikaanse kust. Bekend geworden is vooral de belegering van Tunis in 1535 door keizer Karel V. Een expositie in kasteel Ambrass in Innsbruck thematiseert deze vroege botsing tussen christelijk Europa en het

PIRATERIJ

Tijdens de Lange Nacht der Museen, op zaterdag 5 oktober, openen zevenhonderd musea en galerieën in heel Oostenrijk de deuren (tot 1 uur ’s nachts) voor cultuurliefhebbers. Toegang is vaak gratis. i langenacht.orf.at

islamitische Osmaanse rijk aan de hand van onder meer oorlogs-verslagen, scheepsmodellen en schilderijen. De hoofdrolspelers (veldheren, piraten en zeehel-den) worden voorgesteld én er is aandacht voor de toen levendige slavenhandel: Voor beide partijen bleken ontvoeringen om losgeld af te persen een belangrijk verdien-model. Piraten und Sklaven im Mittelmeer, t/m 6 oktober i schlossambras-innsbruck.at

EXPOSITIE

EXPOSITIE

Kunstschilder Caravaggio (1571-1610) en beeldhouwer Bernini (1598-1680) heb-ben beide een groot stempel op de kunst van hun tijd gedrukt, als meesters in het uitdrukken van kracht en emotio naliteit. Een expositie van hun beider werk (waaronder veel uit privébezit) is eerst te zien in het Kunsthistorisch Museum Wenen en later (vanaf 14 februari) in het Rijksmuseum in Amsterdam. Caravaggio & Bernini, 15 oktober 2019 t/m 19 januari 2020 i khm.at

MEESTERLIJKE EMOTIES

Van de Vlaamse kunstschilder Jan van Eyck (circa 1390–1441) is slechts een klein aantal werken behouden. Drie ervan zijn nu te zien in de expositie Als Ich Can in het Kunsthistorisch Museum in Wenen. Hoogtepunt is Madonna bij de

Fontein, in bruikleen gekregen van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen. Daarnaast toont de expositie Oude Nederlandse Schilderkunst uit de eigen museumcollectie. T/m 20 oktober i khm.at

Vlaming in WenenEXPOSITIE

© K

HM

-MU

SEU

MSV

ERBA

ND

©BD

A -

KO

PIE

© F

OTO

: MU

SEO

NA

CIO

NA

L TH

YSSE

N-B

OR

NEM

ISZA

, MA

DR

ID

© L

ND

M

© 2

016

D.P

RO

VOST


12-15 september

Festival rondom

componist Franz

Schubert, die tij-


Bad Gastein in 1825

onder meer zijn

Gmunden-Gasteiner

Symphonie schreef.

Met medewerking

van Camarata Salz-

burg en het Salz-

burger Bachkoor.

i gastein.com


TIROLER SCHÜTZEN

Meer dan folklore

De Tiroler schuttersfeesten, een bont spektakel waar ook

veel toeristen op afkomen, zijn meer dan alleen een

folkloristisch gebeuren. Over de historische wortels en de

huidige betekenis van een eeuwenoude traditie.

TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FRITS ROEST

LEVENDE TRADITIE


WWie richtte het op? Josef Fischer uit Ried im Innkreis (Opper-Oostenrijk). Hij begon in 1924 een timmerbedrijf voor ladderwagens en sleeën. De fanatieke hobbyskiër besloot al snel zijn kennis van het buigen en persen van hout ook toe te passen op het maken van ski’s. De eerste rekening voor een paar ski’s – op naam van meneer Klimesch uit Wels – dateert van 27 januari 1925. Aanvan-kelijk werden de ski’s in een kleine werkplaats stuksgewijs geproduceerd. In 1936 opende Josef een timmerfabriek en begon de serieproductie. Bij zijn dood had hij een half miljoen ski’s vervaardigd. Hij werd opgevolgd door zoon Josef Fischer junior en dochter Selma Sturmberger. Selma overleed in 2010. Josef is nog actief in de firma, maar heeft de dagelijkse leiding inmid-dels uit handen gegeven. Fischer Sports is als enige grote ski producent in Oostenrijk nog in familiehanden. Hoewel Josefs drie dochters niet in de firma werken, is het wel de bedoeling dat het bedrijf ook na zijn overlijden in de familie blijft.

Wanneer was de internationale doorbraak?Onder Fischer senior werden ski’s nog uit één stuk hout vervaardigd. Fischer junior ontwikkelde – ook al vond zijn vader dat maar onzin – ski’s met meerdere lagen aan elkaar gelijmd hout en begon ook met alumi-nium te experimenteren. Terwijl zus Selma na het overlijden van hun vader personeelszaken op zich nam, maakte Josef junior werk van tech-

SKI’SDIE MEDAILLES

WINNEN

Fischer Sports

Hoe een wagen- en sledemaker in Opper-Oostenrijk een skifabriekje

begon en uitgroeide tot producent van hoogwaardige ski’s.

MADE IN AUSTRIA

Josef Fischer jr., inmiddels met pensioen

TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FISCHER SPORTS



ERSCHEINUNGS- UND LIEFERTERMINE

Ausgabe Erscheinungsdatum Liefertermin InserateOostenrijk Magazine 1/20 24 Januar 2020 6 Januar 2020Oostenrijk Magazine 2/20 10 April 2020 23 März 2020Oostenrijk Magazine 3/20 19 Juni 2020 1 Juni 2020Oostenrijk Magazine 4/20 28 August 2020 10 August 2020Oostenrijk Magazine 5/20 13 November 2020 26 Oktober 2020Oostenrijk Magazine 1/21 22 Januar 2020 4 Januar 2020

Stornierung spätestens 4 Wochen vor dem Erscheinungstermin

Für den Inhalt verantwortlich: FREN Media, Frits Roest (+31 35 533 7012)

© FREN Media, 2019

VASTGOED IN OOSTENRIJK KARIN EEGDEMAN

DEZE CO

LUMN VALT BUITEN

DE VERANTW

OORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE

WINST BIJ VERKOOP: EEN HEEL GEPUZZEL!

Karin Eegdeman, in

Oostenrijk gecertificeerd

als makelaar, over alles

wat er komt kijken bij

de aankoop van een

appartement, huis, chalet

of horeca-object in het

land. Ze woont in Heeze

en is bereikbaar onder

nummer 04071-10322.

In 2012 zijn de Oostenrijkse wetten ten aanzien van

winstbelasting bij verkoop van onroerend goed

gewijzigd. Hoewel dat alweer zes jaar geleden is,

kom ik nog geregeld mensen tegen die denken dat

de oude wet nog geldt. Ook op internet en in de

bestaande literatuur wordt deze nog regelmatig

geciteerd. Daarom zet ik nog eens op een rij hoe

het dan wel zit. Volgens de wet die geldig was tot

april 2012 hoefde u geen winstbelasting te betalen

als u Oostenrijks onroerend goed verkocht dat lan-

ger dan tien jaar uw eigendom was. Dat gold ook

als u niet permanent woonachtig was in Oostenrijk.

Deze wet is inmiddels vervangen door een nieuwe.

Helaas gelden de nieuwe

regels ook voor een huis of

appartement dat u al voor

april 2012 heeft gekocht. De

huidige wet op de winstbe-

lasting (de zogeheten Immo-

bilienertragsteuer) stelt dat

er bij verkoop 30 procent

winstbelasting moet worden

afgedragen over alle onroe-

rend goed dat na 1 april 2002 is gekocht en waar

niet permanent in wordt gewoond. U berekent dit

bedrag door uw eigen aankoopbedrag plus kosten

koper plus uw investeringen af te trekken van het

bedrag waarvoor u het pand heeft verkocht. Maar

let op: bij het berekenen van het aankoopbedrag

gaat de belastingdienst uit van de huidige boek-

waarde. Met andere woorden: als u op het pand

heeft afgeschreven (wat normaal gesproken het

geval is indien u het aan gasten verhuurt) is de

waarde inmiddels lager en uw verkoopwinst dus

hoger. Een exacte berekening is overigens moeilijk

te maken; meestal heeft u een belastingadviseur

nodig om het goed uit te laten rekenen.

Wanneer u uw woning voor 1 april 2002 heeft aan-

geschaft, geldt er een andere regel: In dat geval

mag u kiezen of u in de nieuwe 30 procent regel

wilt vallen of dat u simpelweg 4,2 procent over de

verkoopprijs betaalt. Let op: dit percentage wordt

niet berekend over de winst maar over de gehele

verkoopsom. Desalniettemin is dit meestal voor-

deliger dan die 30 procent regel omdat de prijzen

in Oostenrijk sinds 2002 behoorlijk gestegen zijn.

Om het extra ingewikkeld te maken: De nieuwe

wet op de winstbelasting kent twee uitzonde-

ringen. De eerste uitzondering geldt wanneer

u permanent woonachtig bent in Oostenrijk en

uw woning dus uw zoge-

naamde Hauptwohnsitz is.

U hoeft dan geen winstbe-

lasting te betalen indien u

de laatste twee jaar voor

verkoop of vijf aaneenge-

sloten jaren gedurende

de laatste tien jaar zelf in

het huis of appartement

woonde dat u nu verkoopt.

Een tweede uitzondering is van toepassing wan-

neer u het huis zelf heeft gebouwd. In dat geval

betaalt u alleen winstbelasting over de winst op

het grondstuk (de Hersteller-regel). Voor de mees-

ten van u zal echter gelden dat u over de gehele

verkoopwinst 30 procent belasting zult moeten

afdragen. Als u uw huis of appartement dus wilt

verkopen, is het verstandig u hierover goed te

laten voorlichten voordat u een bod accepteert.

De regeling die op uw situatie van toepassing is,

bepaalt immers wat u overhoudt indien u het bod

accepteert. Winstbelasting moeten afdragen is al

niet leuk, maar het is nog vervelender om door de

hoogte ervan te worden verrast.

ZELF DE EXACTE WINSTBELASTING BEREKENEN IS

LASTIG

103

EN SKIËN

BEATLES,OBERTAUERN

TEKST: EMELY NOBIS

sneeuwObertauern is de hoogstgelegen wintersportplaats

in het Salzburgerland én de meest sneeuwrijke regio van

heel Oostenrijk. Dat wisten ook de Beatles al.

Zij namen er de film Help! op.

REGIOREPORTAGE SALZBURGERLAND

© OBERTAUERN.COM


Trips&Tips

In 2019 viert Tirol de 500ste sterfdag van Keizer Maximiliaan I (1459-1519) met tal van activiteiten. Het feest begint al dit jaar. Vanaf 20 november 2018 t/m 20 januari 2019 is op de binnenhof van de Innsbrucker Hofburg dagelijks het 20 minuten durende lichtspektakel MAX 500. Die Zeitreise des Kaiser Maximilian I te zien (zondag t/m donderdag: 18 en 19 uur; vrijdag en zaterdag: 18, 19, 20 en 21 uur). Maximiliaan I regeerde van 1493 tot 1519 en was vanaf 1508 ook keizer van het Heilige Roomse Rijk. Door zijn huwelijk met Maria van Bourgondië in 1477 werd hij na haar dood in 1482 de feitelijke machthebber over de Nederlanden. i maximilian2019.tirol

In 1958 zorgden de FIS Alpine Ski-wereldkampioenschappen voor de internationale doorbraak van het Gasteinertal als wintersport-gebied. Dit jubileum wordt gevierd tijdens het festival Art on Snow (26 januari-1 februari 2019), als er in het dal overal sneeuwsculpturen te zien zijn rond het motto: Alpine Ski WM 1958 – 60 Jahre internatio-naler Skisport in Gastein.i gastein.com

De IBU wereldbeker

biatlon 2018/2019 doet

in december het Piller-

seetal (Tirol) aan. Van

10-16 december verza-

melen de beste biatlon-

atleten zich in het op

1.000 meter hoogte

gelegen Hochfilzen.

i biathlon-hochfilzen.at

Tijdens de multime-

diale winteropening

in skigebied Lech-

Zürs (8 december)

kun je dansen in

liftgondels, zijn er

lichtprojecties op

bergwanden en tal

van live-acts.

i lech-zuers.at

KortMAX 500

Ski-sneeuw-sculpturen

INNSBRUCK

SALZBURGERLAND


FANTASTIC GONDOLAS

WERELDCUP BIATHLON

© F. FITZKE

© INNSBRUCK TOURISMUS


OOp dinsdag 1 januari 2019 is het weer zover. Dan spelen de Wiener Philhar-moniker als laatste toegift van het Nieuwjaarsconcert traditiegetrouw de Radetzkymars van Johann Strauss sr., waarbij het publiek sommige delen in het ritme (tatadám tat-adám tatadám tamtám etc.) meeklapt. De uit Bohemen afkomstige Joseph Wenzel Graf Radetzy von Radetz (1766-1858, foto onder) – aan wie het werk is opgedragen – was een succesvolle én omstreden Oostenrijkse legeraanvoerder ten tijde van de Italiaanse onafhankelijkheidsoorlogen tegen het Oostenrijkse keizerrijk. Toen zijn soldaten in 1848 na de eerste gewonnen slacht bij Custoza naar Wenen terugmarcheerden, zongen ze onderweg het indertijd populaire volkslied ‘Tinerl’. Strauss (foto rechts) liet zich hier door inspireren, zette de melodie vrijwel ongewijzigd om naar een marsritme en verwerkte het in zijn Radetzkymars. De wereldpremière vond plaats op 31 augustus 1848 in het Weense Wasserglacis, een schietveld voor de stadsmuur op de plek van het huidige Stadtpark. De makkelijk in het gehoor liggende melodie verleidt het televisiekijkend publiek elk Nieuwjaarsconcert tot het via Twitter verspreiden van flauwe teksten op het markante ritme (in Nederland ‘Tieten kont tieten kont’ etc., in navolging van Erik in Jan Wolkers roman Turks Fruit). Meer serieus kun je zeggen dat de Radetzkymars (ook wel: Armeemarsch II, 145) oorlogsgeweld verheerlijkt. Het was dan ook niet zonder symboliek toen dirigent Daniel Barenboim tijdens het Nieuwjaarsconcert 2014 – honderd jaar na het begin van de Eerste Wereldoorlog – het publiek met een handgebaar tot stilte maande toen het orkest de mars inzette. Zelf stopte hij met dirigeren en schudde hij alle orkestleden de hand als gebaar van vrede. Als je niet al te veel stilstaat bij die achtergrond is en blijft de Radetzky-mars dat bekende vrolijke deuntje om het nieuwe jaar mee in te luiden.

RadetskymarsVrijwel iedereen kent de Radetskymars waarmee de Wiener Philharmoniker hun Nieuwjaarsconcert

traditioneel afsluiten. Voor wie componeerde Johann Strauss sr. zijn mars eigenlijk?

BEELD VAN HERKENNING


MET KINDEREN

STUBAITAL

TEKST: EMELY NOBIS

WinterpretJe bent nooit te jong om te leren skiën. Of toch?

In het Stubaital in Tirol – al meerdere keren uitgeroepen tot

top-familieskigebied – weten ze wat er zoal komt kijken bij

het lesgeven aan kinderen.

REGIOREPORTAGE TIROL

© TVB STUBAI / ANDRE SCHOEN

HERR


Heimwee naar kerst zoals het vroeger was? In het schilderachtige

Steyr in Opper-Oostenrijk werkt alles mee om dat nostalgische gevoel

te herbeleven. Alleen de sneeuw is niet gegarandeerd.

TEKST: EMELY NOBIS

STEDENTRIP OPPER-OOSTENRIJK

HOOFDSTADVAN DE CHRISTKINDL-REGIO

© MARTIN SPANNRING

30 31nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl

Instappen, opstijgen en je vrij voelen...

Winterse ballonvluchten hebben iets hemels.

Tijdens tal van festivals in Oostenrijk brengen

de reuzen van de lucht kleur in de witte

(berg-)wereld. Een foto-impressie.

BEELDSCHOON

©TVB TANNHEIMER TAL / MEURER ACH

IM

INTERNATIONAAL BALLONFESTIVAL TANNHEIMER TALTijdens het 24ste Internationale Ballonfestival Tannheimer Tal – van 12-17 januari 2019 –

stijgen dagelijks zo’n 25 heteluchtballons tussen 11 en 12 uur gezamenlijk op boven het

Tiroolse hoogdal, tot ze alleen nog als een gekleurde stip boven de bergtoppen te zien

zijn. Bezoekers kunnen toekijken of zelf een vlucht boeken. Een van de hoogtepunten is

het ‘ballonglühen’, waarbij de verlichte luchtballonnen worden verankerd aan de grond

en in het donker langzaam heen en weer zweven door de wind.

i tannheimertal.com (zoekterm: ballonfestival)

BA

LLO

NF

ES

TIV

AL

S


WWie richtte het op? Josef Fischer uit Ried im Innkreis (Opper-Oostenrijk). Hij begon in 1924 een timmerbedrijf voor ladderwagens en sleeën. De fanatieke hobbyskiër besloot al snel zijn kennis van het buigen en persen van hout ook toe te passen op het maken van ski’s. De eerste rekening voor een paar ski’s – op naam van meneer Klimesch uit Wels – dateert van 27 januari 1925. Aanvan-kelijk werden de ski’s in een kleine werkplaats stuksgewijs geproduceerd. In 1936 opende Josef een timmerfabriek en begon de serieproductie. Bij zijn dood had hij een half miljoen ski’s vervaardigd. Hij werd opgevolgd door zoon Josef Fischer junior en dochter Selma Sturmberger. Selma overleed in 2010. Josef is nog actief in de firma, maar heeft de dagelijkse leiding inmid-dels uit handen gegeven. Fischer Sports is als enige grote ski producent in Oostenrijk nog in familiehanden. Hoewel Josefs drie dochters niet in de firma werken, is het wel de bedoeling dat het bedrijf ook na zijn overlijden in de familie blijft.

Wanneer was de internationale doorbraak?Onder Fischer senior werden ski’s nog uit één stuk hout vervaardigd. Fischer junior ontwikkelde – ook al vond zijn vader dat maar onzin – ski’s met meerdere lagen aan elkaar gelijmd hout en begon ook met alumi-nium te experimenteren. Terwijl zus Selma na het overlijden van hun vader personeelszaken op zich nam, maakte Josef junior werk van tech-

SKI’SDIE MEDAILLES

WINNEN

Fischer Sports

Hoe een wagen- en sledemaker in Opper-Oostenrijk een skifabriekje

begon en uitgroeide tot producent van hoogwaardige ski’s.

MADE IN AUSTRIA

Josef Fischer jr., inmiddels met pensioen

TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FISCHER SPORTS


VAKMANSCHAP &

PASSIE

Kerststalletjes bouwen

© STM

G / FOTOGRAF:WOLFGANG STADLER

LEVENDE TRADITIE

UUitgevonden is de kerststal in Italië. Om de geboorte van Jezus aanschouwelijk te maken, liet de heilige Franciscus van Assisi in 1233 in het bos van Greccio het verhaal naboot-sen – toen nog zonder mensen en met alleen een levende os en ezel in een grot. Volgens de overlevering kwam het volk in de kerstnacht naar deze plek om hem te horen spreken. Het geldt als de eerste gedocumenteerde vermelding van een kerststal. Daarnaast worden ook Middeleeuwse heiligenspelen en het gebruik onder kloosterzusters om tijdens de kerstviering met een wieg te schommelen als voorloper gezien. Vanuit Italië breidde de kerststal zich uit naar Spanje, Oos-tenrijk en Duitsland, pas veel later gevolgd door de rest van Europa. Aanvankelijk waren het vooral levende kerststallen, met naast os en ezel geleidelijk meer dieren en ook mensen. Pas in de 17e eeuw ontstond de kerststal met figuren geplaatst in een decor, toen nog vooral in de kerken en kloosters van de franciscanen en jezuïeten. Alle mogelijke technieken op het gebied van licht, driedimensionaliteit en optische illusies werden ingezet om het volk het kerstverhaal in te trekken in een tijd dat vrijwel niemand kon lezen en schrijven.

Eerder dan de kerstboom en kerst-

versiering deden kerststalletjes al hun

intrede in de woonkamer. In Oostenrijk,

een van de oudste ‘kerststal-landen’ van

Europa, wordt het zelf maken van

stalletjes nog steeds gekoesterd.

TEKST: EMELY NOBIS


HANDWERK

HET GEHEIM VAN DE SMID

De broers Johann en Georg Schmidberger

zetten in hun smederij een eeuwenoude

familietraditie voort. Ze zijn onder meer

‘huissmid’ van de pauselijke

Zwitserse garde.

SStap uit de auto bij de Schmiede Smidberger en je hoort meteen het typische geluid van staal op staal. Maar goed dat de smidse buiten de bebouwde kom van het plaatsje Molln (Opper-Oostenrijk) ligt. De ‘Schmidten bei der Lacken’ bestaat al sinds de 14e eeuw en is sinds tweehonderd jaar in het bezit van de familie Schmidberger. Johann (foto links) en Georg namen het bedrijf in 2007 over van hun vader, die het weer van zijn vader overnam enzovoorts. ‘In onze familie gaat het ambacht van smid al sinds de 13e eeuw over van vader op zoon’, vertelt Johann. ‘Er is nog nooit een generatie tussenuit gevallen.’De broers werken niet meer in de Middeleeuwse smidse zelf, maar aan de overkant in een grote schuur. De herrie is er oor-verdovend en de hitte overweldigend. Elk stuk ijzer wordt in een (kolengestookt) smidsvuur verhit en daarna met gerichte hamerslagen op het aambeeld gevormd tot bijvoorbeeld rijk-versierde traliewerken, ijzeren kisten met complexe sloten, harnassen, messen, zwaarden... ‘Ons palet is heel breed’, zegt

TEKST: EMELY NOBIS / FOTOGRAFIE: FRITS ROEST

nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl nummer 5 - 2018oostenrijkmagazine.nl70 71Design&LifestyleSNOEPKOGEL1. Al het zoet smaakt nog

zoeter uit deze glazen

bonbonnière, een ont-

werp van architect Oswald

Haerdtl voor het Weense

Lobmeyr. De snoepkogel

was voor het eerst te zien

in 1925 op de Exposition

des Arts Décoratifs in

Parijs en is nog net zo

decoratief als toen. Flin-

terdun mondgeblazen

van loodvrij kristal. In drie

maten. Adressen retailers:

i lobmeyr.at

2. De natuur vult je kamer

met de grasgroene Botanic

Chaiselongue met gebogen

voetjes van Joka. Hij is niet

alleen mooi maar ook prak-

tisch als slaapbank: door de

zijleuning terug te klap-

pen ontstaat er in een

mum van tijd een bed

met een ligopper-

vlak van 1.90 meter.

Onder de zitting is

bergruimte voor

bijvoorbeeld

kussen en dek-

bed. Adressen

retailers:

i joka.at

4. Theezakjes val-

len nooit meer in het

hete water met de

Teame-mokken van de

Weense Vera Wieder-

man. Een verticale snee

in de bovenkant houdt

het label van het zakje

tegen. Het schoteltje kan

na het ‘trekken’ van de

thee worden gebruikt om

het zakje op te leggen.

Van wit porselein met

een kleurige siliconen

ring die voorkomt dat je

je vingers verbrandt.

i moa-eatingproducts.com

GROEN ALS GRAS

© DAV

IES+STARR

THEETIJD

SMAAKWATER3. De kleurrijke Nuapua-

waterflessen stellen de

gebruiker in staat kraan-

water te ‘veredelen’ met

natuurlijke smaken van

vruchten en kruiden,

zonder suiker(vervan-

gers), smaakverster-

kers of kleurstoffen. De

smaakcapsule gaat in

de dop. Onderin is plek

voor extra capsules. De

vinding van het bedrijf

uit Kremsmünster in

Opper-Oostenrijk is een

prima alternatief voor

water met een smaakje

uit de supermarkt. Vanaf

€ 42,90 i nuapua.com

1

2

3

4



RATTENBERG


‘D‘De stad Rattenberg is iedere dag gratis toegankelijk’, aldus de website van het Tiroolse toerisme-bureau. Het is een knipoog naar het feit dat Oostenrijks kleinste stad (400 inwoners, 11 hectare) een erg geliefd dagtripje is vanwege het nagenoeg intacte middeleeuws/barokke stadsbeeld en de schil-derachtige ligging tussen Inn en Schlossberg. De vele glasblazerijen in de voetgangerszone vormen een extra attractie. Rattenberg bete-kent: Berg van Rato, een voornaam uit het Beierse adellijke geslacht Rapotonen dat omstreeks 1000 in deze regio (bij grensovergang Kuf-stein) heerste. Het stadje kent met name twee typen huizen. Aan de rand staan de ‘Nagelschmiedhäu-ser’, deels uitgehouwen in de rot-sen en met houten dakconstructies zoals je die op het Tiroolse platte-land ziet. Ze lijken in niets op de pronkvolle burgerhuizen in het centrum. Toch zagen die er oor-spronkelijk meestal ook zo uit, alleen hebben de rijke burgers die hier woonden ze in de 16e eeuw verfraaid met barokke façades en brandveilige dakconstructies. Omdat handwerklieden zich dat niet konden veroorloven, behielden hun huizen het landelijke karakter uit de 12e eeuw. Gratis is de toegang tot Rattenberg trouwens niet altijd. In de advents-periode vindt hier een van de meest traditionele kerstmarkten van Oos-tenrijk plaats. Tijdens de zaterda-gen wordt dan zelfs alle elektriciteit uitgeschakeld en is de binnenstad alleen verlicht met kaarsen, fakkels en open vuren. Alleen dan betalen bezoekers een kleine entreeprijs, maar zo veel romantiek is het geld uiteraard waard. Meer info over sightseeing, rondlei-dingen, gastronomie en evenementen: i rattenberg.at

© TIROL WERBUNG


Weetje De meeste tamme

ganzen in Oostenrijk zijn scharrel

ganzen (Weidegans) uit Burgenland.

In acht gemeentes hier vindt elke

herfst het Genussfestival Gans Bur

genland plaats, met culinaire evene

menten rondom de gans uiteraard

begeleidt door wijnen uit de regio.

i burgenland.info (Aktivitäten)

Tijdens feestdagen staat in menig Oostenrijks huishouden

gans op het menu. Met de restjes van onze traditionele

‘Weihnachtsgans’ maak je in de dagen erna bovendien

heerlijke salades.

kerstgansKNAPPERIGE

RECEPTEN




BP

RECEPTEN

gansKERSTMENU

MET

SKIGEBIED VOOR DE HELE FAMILIE

STUBAITAL TIROL

PASSIE VOOR KERSTSTALLETJES

LEVENDE TRADITIE

WAAR KERST NOG NOSTALGISCH IS!

STEDENTRIP STEYR

Sneeuwrijk WINTERPRET IN HET SALZBURGERLAND

OBERTAUERN

De natuur op het bord

Vitus Winkler

SMAAKMAKER

© JOERG LEHMANN


Documents

Media Kt...Neuburger kent een spannende geschiedenis. Het verhaal gaat dat wijnmakers Christoph Ferstl en Franz Marchendl rond 1860 een bundel druivenstok - ken vonden op de Donau-oever