KIRMA-ELEME TESİSLERİNDEÇEVRE SORUNLARI
VE
ÇÖZÜM ÖNERİLERİTÇMB – AGÜB – KİSAD
3 Haziran 2009, Ankara
TÜRKİYE’DE ÇİMENTO SEKTÖRÜ
Türkiye’de halen; - 45 entegre, - 17 öğütme-paketleme olmak üzere Toplam 62 tesiste üretim yapılmaktadır.
GSMH içindeki payı %1 civarında olan sektör, 14.000 kişiye istihdam olanağı sağlamakta, diğer hizmet sektörleriyle birlikte bu sayı 25.000 civarına ulaşmaktadır.
Kapasite,Üretim ve Satış / Milyon ton
Klinker Üretimi 47.0
Klinker İhracatı 2.4
Çimento Üretimi 54.0
Çimento Tüketimi 42.0
Çimento İhracatı 11.9
57 57 milyon ton Klinker üretim kapasitesimilyon ton Klinker üretim kapasitesi ve 94 milyon ton94 milyon ton Çimento öğütme kapasitesiÇimento öğütme kapasitesine karşılık 2008 yılında ;
Olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlarla Türkiye Üretimde Dünya’da 12. ve İhracatta 3., Avrupa’da üretim ve ihracatta 1. durumdadır.
• Dünya genelinde yapılan maden üretiminin ~% 58’lik bölümünü agrega üretimi oluşturur (UEPG verileri),• Türkiye’ de yapılan maden üretiminin ~% 66’ sı agrega üretimidir,• Pazar değeri petrol, doğalgaz ve kömürden sonra 4. sırada yer alır,• Dünyada agrega üretimi ~7 ton/kişi iken, Türkiye’de bu rakam ~4 ton/kişidir,• Çalışan işletme sayısı ~770,• Türkiye’ de yıllık agrega üretimi ~300 milyon ton,• Yıllık üretimin % 35’lik bölümü asfalt ve dolgu agregası olarak kullanılırken, % 65’lik bölümü ise hazır beton sektöründe kullanılmaktadır.
Türkiye ve Dünyada Agrega Sektörü
DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE KİREÇ SEKTÖRÜ
Türkiye’de halen; - 40 sanayi tesisi, - Soda, Şeker, bazı Demir Çelik tesislerinde kendi ihtiyacı için üretenler- Mevzuata uygun olmayan “70-100 Çalı ve yamaç tipi Ocak” olmak üzere Toplam 140 tesiste üretim yapılmaktadır.
Kapasite,Üretim ve Satış / Bin ton
Sönmemiş Kireç 3.359 Kendi ihtiyacı için üretenler
1.250
Sanayi üretimi 1.189 İnşaat 850 Kireç İhracatı 70
5 milyon ton KİREÇ üretim kapasitesine 5 milyon ton KİREÇ üretim kapasitesine karşılık 2008 yılında ;
Olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlarla Türkiye Üretimde Dünya 5.si durumdadır.
Agrega üretimi Kireç hammaddesi üretimi Endüstriyel hammadde üretimi
• Alçıtaşı• Demir cevheri• Feldspat vb.
Üretimler Özel Sektör ve Kamu tarafından yapılmaktadır.
Kırma-Eleme Tesisleri
KURUMLAR VERİLEN HAMMADDE ÜRETİM İZİN BELGESİ
KGM 1417
KÖY HİZMETLERİ 47
TCDD 36
DLH 17
DSİ 712
BELEDİYELER 225
ÖZEL İDARE 113
ASKİ 1
ETİ MADEN 3
EÜAŞ 5
DİĞERLERİ 138
GENEL TOPLAM 2714
HAMMADDE ÜRETİM İZİNİ VERİLEN KAMU KURULUŞLARI(MIGEM, 2007)
Kırma-eleme tesisleri Toz Emisyon kaynakları
• Besleme• Kırma• Eleme
• Konveyör bantlar
Kaynak: European Aggregates Association
Daha etkin toz emisyonu kontrolü için;
• Tesisteki her bir ünitenin (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) ayrı ayrı kapatılması
• Kapatılan ünitelere toz indirgeme sistemi
Kaynak: Secretary of State's Guidance for Quarry Processes, 2004
İngiltere Çevre Gıda ve Kırsal Alanlar Departmanı
Ocaklar için Kılavuz Doküman
Yurtdışı Uygulamalar- İngiltere
Yurtdışı Uygulamalar- Almanya
Almanya Hava Kalitesi Kontrolü Teknik Kılavuz- TA LUFT
Katı maddeler ile Yükleme Yapma, Depolama ve Çalışma Sırasında Oluşan Toz Emisyonları
Tesisin bulunduğu bölgenin jeolojik yapısı, Tesisin bulunduğu alanın fiziki durumu, Tesiste bulunan makina ekipmanların yerleşimi, Tesisin genel yerleşim planı
ÜNİTELERİN TOZ İNDİRGEME AMAÇLI KAPATILMASI
İlgili parametreler;
Komple kapatmanın olumsuzlukları
• Toz ve egsoz gazına bağlı potansiyel sorunlar• Etkisiz ilave önlem ve maliyet• Bakım-Onarım güçlükleri
Toz Emisyonu
Toz İndirgeme Sistemleri Öncesi Toz İndirgeme Sistemleri Sonrası
Kapatmalar Yapılmadan Öncesi Kapatmalar Yapıldıktan Sonrası
Örnek Kırma Eleme Tesisleri
Ünite Bazında Kapatma Yapılmadan Önce
Ünite Bazında Kapatma Yapıldıktan Sonra
Örnek Kırma Eleme Tesisleri
Sonuçlar
Avrupa ülkelerinde de kullanılanÜnite bazlı kapatma ve toz indirgeme
sistemleri;Toz emisyonu kontrolünde etkili ve yeterlidir,Görüntü disiplinini sağlamaktadır.
Öneriler
Kırma-eleme yapılan Özel ve Kamu’ya ait tüm madencilik faaliyetlerinde uygulanmalıdır
Mevcut tesisler geçiş süreci; Kritik lokasyonlar için en az 5 yıl Diğer tesisler için 10 yıl, olmalıdır
Idare’ce izleme ve denetim mutlaka yapılmalıdır.