KIRMA-ELEME TESİSLERİNDEÇEVRE SORUNLARI

VE

ÇÖZÜM ÖNERİLERİTÇMB – AGÜB – KİSAD

3 Haziran 2009, Ankara

TÜRKİYE’DE ÇİMENTO SEKTÖRÜ

Türkiye’de halen; - 45 entegre, - 17 öğütme-paketleme olmak üzere Toplam 62 tesiste üretim yapılmaktadır.

GSMH içindeki payı %1 civarında olan sektör, 14.000 kişiye istihdam olanağı sağlamakta, diğer hizmet sektörleriyle birlikte bu sayı 25.000 civarına ulaşmaktadır.

Kapasite,Üretim ve Satış / Milyon ton

Klinker Üretimi 47.0

Klinker İhracatı 2.4

Çimento Üretimi 54.0

Çimento Tüketimi 42.0

Çimento İhracatı 11.9

57 57 milyon ton Klinker üretim kapasitesimilyon ton Klinker üretim kapasitesi ve 94 milyon ton94 milyon ton Çimento öğütme kapasitesiÇimento öğütme kapasitesine karşılık 2008 yılında ;

Olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlarla Türkiye Üretimde Dünya’da 12. ve İhracatta 3., Avrupa’da üretim ve ihracatta 1. durumdadır.

• Dünya genelinde yapılan maden üretiminin ~% 58’lik bölümünü agrega üretimi oluşturur (UEPG verileri),• Türkiye’ de yapılan maden üretiminin ~% 66’ sı agrega üretimidir,• Pazar değeri petrol, doğalgaz ve kömürden sonra 4. sırada yer alır,• Dünyada agrega üretimi ~7 ton/kişi iken, Türkiye’de bu rakam ~4 ton/kişidir,• Çalışan işletme sayısı ~770,• Türkiye’ de yıllık agrega üretimi ~300 milyon ton,• Yıllık üretimin % 35’lik bölümü asfalt ve dolgu agregası olarak kullanılırken, % 65’lik bölümü ise hazır beton sektöründe kullanılmaktadır.

Türkiye ve Dünyada Agrega Sektörü

DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE KİREÇ SEKTÖRÜ

Türkiye’de halen; - 40 sanayi tesisi, - Soda, Şeker, bazı Demir Çelik tesislerinde kendi ihtiyacı için üretenler- Mevzuata uygun olmayan “70-100 Çalı ve yamaç tipi Ocak” olmak üzere Toplam 140 tesiste üretim yapılmaktadır.

Kapasite,Üretim ve Satış / Bin ton

Sönmemiş Kireç 3.359 Kendi ihtiyacı için üretenler

1.250

Sanayi üretimi 1.189 İnşaat 850 Kireç İhracatı 70

5 milyon ton KİREÇ üretim kapasitesine 5 milyon ton KİREÇ üretim kapasitesine karşılık 2008 yılında ;

Olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlarla Türkiye Üretimde Dünya 5.si durumdadır.

Agrega üretimi Kireç hammaddesi üretimi Endüstriyel hammadde üretimi

• Alçıtaşı• Demir cevheri• Feldspat vb.

Üretimler Özel Sektör ve Kamu tarafından yapılmaktadır.

Kırma-Eleme Tesisleri

KURUMLAR VERİLEN HAMMADDE ÜRETİM İZİN BELGESİ

KGM 1417

KÖY HİZMETLERİ 47

TCDD 36

DLH 17

DSİ 712

BELEDİYELER 225

ÖZEL İDARE 113

ASKİ 1

ETİ MADEN 3

EÜAŞ 5

DİĞERLERİ 138

GENEL TOPLAM 2714

HAMMADDE ÜRETİM İZİNİ VERİLEN KAMU KURULUŞLARI(MIGEM, 2007)

Kırma-eleme tesisleri Toz Emisyon kaynakları

• Besleme• Kırma• Eleme

• Konveyör bantlar

Kaynak: European Aggregates Association

Daha etkin toz emisyonu kontrolü için;

• Tesisteki her bir ünitenin (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) ayrı ayrı kapatılması

• Kapatılan ünitelere toz indirgeme sistemi

Kaynak: Secretary of State's Guidance for Quarry Processes, 2004

İngiltere Çevre Gıda ve Kırsal Alanlar Departmanı

Ocaklar için Kılavuz Doküman

Yurtdışı Uygulamalar- İngiltere

Yurtdışı Uygulamalar- Almanya

Almanya Hava Kalitesi Kontrolü Teknik Kılavuz- TA LUFT

Katı maddeler ile Yükleme Yapma, Depolama ve Çalışma Sırasında Oluşan Toz Emisyonları

Tesisin bulunduğu bölgenin jeolojik yapısı, Tesisin bulunduğu alanın fiziki durumu, Tesiste bulunan makina ekipmanların yerleşimi, Tesisin genel yerleşim planı

ÜNİTELERİN TOZ İNDİRGEME AMAÇLI KAPATILMASI

İlgili parametreler;

Komple kapatmanın olumsuzlukları

• Toz ve egsoz gazına bağlı potansiyel sorunlar• Etkisiz ilave önlem ve maliyet• Bakım-Onarım güçlükleri

Toz Emisyonu

Toz İndirgeme Sistemleri Öncesi Toz İndirgeme Sistemleri Sonrası

Kapatmalar Yapılmadan Öncesi Kapatmalar Yapıldıktan Sonrası

Örnek Kırma Eleme Tesisleri

Ünite Bazında Kapatma Yapılmadan Önce

Ünite Bazında Kapatma Yapıldıktan Sonra

Örnek Kırma Eleme Tesisleri

Sonuçlar

Avrupa ülkelerinde de kullanılanÜnite bazlı kapatma ve toz indirgeme

sistemleri;Toz emisyonu kontrolünde etkili ve yeterlidir,Görüntü disiplinini sağlamaktadır.

Öneriler

Kırma-eleme yapılan Özel ve Kamu’ya ait tüm madencilik faaliyetlerinde uygulanmalıdır

Mevcut tesisler geçiş süreci; Kritik lokasyonlar için en az 5 yıl Diğer tesisler için 10 yıl, olmalıdır

Idare’ce izleme ve denetim mutlaka yapılmalıdır.