Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbefrakturer
Forelæsning 8. semester 1.4.2014
Sven Erik Nørholt, overtandlæge, klinisk professor, ph.d.
Kæbekirurgisk afdeling, AUH
Afdeling for Kæbekirurgi og Oral Patologi, AU
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk afdeling Århus Sygehus
• 283 patienter med maxillofaciale skader
• Perioden maj 1999 til november 2001
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Aldersfordeling
3-88 år (gennemsnit 32 år)
• Kønsfordeling
–63 kvinder (22,3%)
–220 mænd (77,7%)
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• I hvilken forbindelse skete skaden?
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Frakturtype - transportform
• Antal patienter/ type af fraktur
• A: Til fods
• B: Cykel/ knallert
• C: Motorcykel
• D: Bil
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Mandibelfrakturer diagnostik – objektive fund
•Malokklusion
•Hæmatom
•Mobilitet
•Asymmetri
•Trismus
•Radiologi
•Dilacerationer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
CT scanning
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Mandibelfrakturer - behandling
Dentale skinner, IMF
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Valg af behandling
• Observation
–Børn/inkomplet fraktur/almene forhold
– skånekost
• Konservativ behandling
–kondylfraktur/børn/inkomplet fraktur
–Dentale skinner, skånekost, fiksering
• Operation
–osteosyntese
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Mandibelfrakturer - behandling
Reponering af
fraktur
Osteosyntese
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Behandlingsprincip Mandibelfrakturer
• Rigid intern fiksation (RIF)
– Tensionslinier iflg. Champy
• 2 plader mellem foramina mentales
• 1 plade bag for. mentale
• Titanium miniplader
– 1 mm tykke
– Skruer
• 5-7 mm monokortikale
• 9-13 mm bikortikale
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Principper for Osteosyntese
• Enkelt fraktur, ukompliceret
– ”load sharing” osteosyntese
• Flere frakturer, knusning, substanstab
– ”load bearing” osteosyntese
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Comminute
• Infected
– I&D, AB, Tooth extraction
• Defect
– Injury, infection etc
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Sequence - multifragment
Simplification w/
miniplates superiorly - and at inferior border
Apply reconstruction
plate
Restore occlusion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Opnås når frakturer er:
– Rigidt fikserede
– Anatomisk reponerede
• Gap heling
– Primær heling ved spalter
op til 1 mm
• Kontakt heling
– Fraktur ender i direkte kontakt
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Initial reaktion (0-5 dage)
–Vævsskade, nekrose af knogle og muskel
– Inflammation, ødem
–Aktivering af celler i periost
–Granulationsvæv
• Proliferation af fibroblaster
• Indvækst af kar
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Callus dannelse
–Ekstern callus, stabiliserer fraktur
– Intern callus, bedre blodforsyning
• Direkte dannelse af ossøs callus
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Ossøs callus dannelse (4-40 dage)
–Forkalkning sv.t. endochondral ossifikation
–Yderligere vaskularisering
–Tilfældig orientering af knogletrabekler
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Remodellering (25-50 dage)
–Wowen bone remodelleres til lamellær knogle
–Struktur bestemt af funktion (Wolff´s lov)
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Mellemansigts- og kraniofaciale frakturer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Samarbejde med andre specialer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Neurokirurgi
• Oftalmologi
• Øre-næse-hals
• Plastikkirurgi
• Anæstesi
• Ortopædkirurgi
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Neurokirurgi
• Kraniofaciale traumer
• Neurokirurgisk udredning
• Behandling af kæbefrakturer i forlængelse af neurokir. indgreb
• Hvis muligt endelig behandling primært
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Øjenlæsioner
• Findes ved op til 2/3 af ansigtstraumer
• 18 % alvorlige
• 3 % førte til blindhed
• Derfor : konferere med øjenlæger
Holt & Holt ´83
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Øjenlæger
• Synlige skader bulbus, konjunktiva, palpebrae
• Synsændringer
• Nedsat motilitet
• Ændret lejring af bulbus
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Øre-næse-hals
• Tracheotomi
• Næsefrakturer
• Septumhæmatom
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Plastikkirurgi
• Store bløddelsskader
• Substanstab
• Sjældent primær rekonstruktion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Anæstesi
• Livreddende førstehjælp
• Planlægning af behandling
–Stabilisering af patient
–Planlægge anæstitype og tubeplacering
• Postoperativ / intensiv pleje
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Ortopædkirurgi
• Modtagelse og udredning
–Traumeteam
• Koordinere behandling
• Kirurgi i samme anæstesi
• Postoperativ plan
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Diagnostik
• Anamnese / oplysninger om pt
–Skadesmekanisme
–Almen helbredstilstand
– symptomer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Diagnostik
• Bevidsthedsniveau efter traumet
–Ofte kranietraumer ved mellemansigtsfrakturer
– Indikation for scanning, neurokir tilsyn ?
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Diagnostik
• Klinisk undersøgelse
–Palpation af frakturer (evt mobilitet)
–Hæmatomer (periorbitale, intraorale)
–Malokklusion, trismus
–Ændret perkussionstone af maksil
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Inddeling
– Le Fort I, II, III
– Kombinationer
– Komminutte
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Inddeling
– Le Fort II
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Inddeling
– Le Fort III
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Symptomer
– Palpable frakturer
– Næseblødning
– Periorbital hæmatom
– Dilacerationer
– Paræstesi
– Affladninger
– Breddeøgning af næseryg
– Malokklusion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Objektive undersøgelse
– Palpation
– Mobilitet
– Perkussion
– Bevægelighed af øjne
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Behandling
• Osteosyntese via
intraaoral adgang
• Elastisk IMF 1-4
uger
• Flydende/blød kost
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Behandling
• Osteosyntese via
ekstraoral adgang
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
• Behandling
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Maxilfrakturer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Frakturer Postoperative ordinationer
– Antibiotika
– Analgetika
– Klorhexidin
– Næsedråber
– Øjendråber
– Flydende kost 1 uge,
blød 4 uger
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Patientcasus 28 årig mand, overfald
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Behandlingsplan
• Tracheotomi
• Dentale skinner
• Eksponering af frakturer
• Osteosyntese af collum mandibulafraktur
• Osteosyntese af mellemansigt
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Collumfraktur - genskabe underansigtshøjde og sagittale relation
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Eksponering af frakturer disimpaktere frakturer, lokalisere stabil knogle
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Osteosyntese fiksere zygoma – maxil, kontrollere orbitavægge
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Røntgenkontrol
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
16 årig pige, trafikulykke
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
• Fract mandibulae (symfyse, corpus, collum)
• Fract maxillae (Le Fort III dxt, Le Fort II sin, Le Fort I bilat)
• Orbitafrakturer
• Bløddelskader
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Sekundær rekonstruktion efter multitraume
• 27 årig kvinde
• Multitraume 8 mdr tidligere
• Funktionelle og kosmetiske gener
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Venstre Højre
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Zygomafrakturer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Zygomafrakturer
• Inddeling
– Os zygomaticus
– Arcus zygomaticus
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Zygomafrakturer
• Subjektive symptomer
– Smerter
– Nedsat gabeevne
– Paræstesi
– Dobbeltsyn
– Næseblødning
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Zygomafrakturer
• Objektive symptomer
– Affladning
– Periorbitalt
hæmatom
– Subkonjunktivalt
hæmatom
– Øjenmobilitet
– Paræstesi
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Zygomafrakturer
• Radiologiske fund
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Zygomafrakturer
• Behandling
• Arcus zygomaticus
– Reponering via
intraoral adgang
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Zygomafrakturer
• Behandling
• Os zygomaticus
– Reponering og fixation via ekstra/intraoral adgang
– Evt.
knogletransplantat
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Orbitarekonstruktion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Blow out frakturer
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Blow out frakturer
• Subjektive symptomer
– Dobbeltsyn
– Paræstesi
– Smerter
– næseblødning
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Blow out frakturer
• Inddeling
– Orbita bund
– Orbita loft
– Orbitas lateral/medial
væg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Orbitarekonstruktion materialer ?
• Autolog knogle
• Autolog brusk
• Allogen knogle, brusk, dura
• Polyetylen, silicone, polyuretan
• Resorberbare materialer
• Titanium plader / net
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Primær rekonstruktion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Primær rekonstruktion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Sekundær rekonstruktion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Rekonstruktion
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Virtuel planlægning og simulering
• 3D CT anvendes rutinemæssigt
• Muligheder for udnyttelse
–Virtuel plan, spejle rask side
–Mål for displacering, defekt størrelse
–Navigation
• Fysisk model
–Tilpasse osteosyntese
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Frontal frakturer
• Behandlingsovervejelser
– Liquorré?
– Er bagvæggen i sinus frontalis involveret?
– Orbita loft?
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Sinus frontalis
• Udvikles i 5-års alderen
• Ofte asymmetriske med knogleseptum
• Agenesi af en eller begge hos op til 20%
• Dræner via ostium eller kanal til næsen
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Sinus frontalis frakturer
• Fraktur af forvæg og bagvæg
Behandlingsmuligheder:
– Observation
– Reponering, osteosyntese
– Udrømning af mucosa
– udfyldning med
muskel/knogle/alloplastisk mat.
– Obliterering af ductus
nasofrontalis
– kranialisering
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
El Khatib et al, J Cranio-Max-
fac Surg 2004
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk afdeling
Århus Universitetshospital
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk afdeling
Århus Universitetshospital
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk afdeling
Århus Universitetshospital
Kæbekirurgisk Afdeling
Århus Universitetshospital, Århus Sygehus Regionshospitalet Viborg
Kæbekirurgisk afdeling
Århus Universitetshospital