ERGENLER İLE İLETİŞİM
CĠHANGĠR ACAR
MEV KOLEJĠ REHBERLĠK SERVĠSĠ
Ergenlik dönemi, biyolojik, psikolojik, zihinsel ve sosyal açıdan bir gelişme ve olgunlaşmanın yer aldığı çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir.
ERGENLIK NE ZAMAN BAŞLAR ?
Kızlarda 8-13 yaş arasında (ortalama 11-11,5 yaş),
Erkeklerde 9-14 yaş arasında (ortalama 11,5-12 yaş) başlar.
Boy ve kilo artışı hızlıdır,
Yüzde sivilceler ortaya çıkar, kıllanma olur
Terleme artar, cinsiyet özellikleri belirginleşir
Vücut direncinde azalma olur,
İştahta artış gözlenir,abur cubur yeme merakı artar,
El ve ayaklarda hızlı büyüme olur (Bu durumda çocuk vücudunu tam olarak kontrol edemez. Örn: sakarlık )
Bedensel değişimin artması çocuklarda bir takım fizyolojik rahatsızlıklara neden olabiliyor.(bel ağrıları, bacak ağrıları....)
FİZİKSEL GELİŞİM
Ergenlerin bu dönemde ailelerine olan bağımlılıkları azalır.
Hiçbir Ģey beğenmez, sürekli Ģikayet edecek bir Ģeyler bulurlar.
Eve istediği zaman girip çıkmak ister.
Ailesinin en ufak bir eleĢtirisine
büyük tepkiler verir. Kendine yöneltilen
eleĢtirileri kabul etmez, sürekli
eleĢtirmeyi sever.
AİLE İLİŞKİLERİ
Anne babasının beğenileriyle alay eder.
Boş vermişlik içindedir.
Anne babasının düşüncelerini eskimiş bulur.Onlardan öğrenecek hiçbir şeyi kalmamış sanır.
Aileyle fikir bazında çatışma , isyankar tutum bu dönemde artar.
Bu dönemde aileye büyük bir görev düşer. Aile bu davranışların bir süre sonra geçeceğini bilmeli ve sabırlı davranmalıdır.
AİLE İLİŞKİLERİ
SOSYAL GELIŞIM
Ergen, toplumda saygınlık kazanmaya ve statü sahibi olmaya gereksinme duyar.
Toplumsal uyum geniĢ ölçüde bu gereksinimin karĢılanmasına bağlıdır. Toplumsal uyum zamanla kazanılmaktadır.
Bu evrede birey kendi cinsinden oluĢturduğu grup içinde faaliyetlerini düzenlemeye çalıĢır
ArkadaĢlarının kendisi için ne düĢündüğü çok önemlidir.
Bu dönemde ergenler kendi aralarında arkadaĢ grupları oluĢtururlar.
Bu grupların kendi aralarında yazısız kuralları vardır. Kurallarına uyan kiĢileri gruplarına alırlar.
SOSYAL GELIŞIM
Erkeklerin kurdukları gruplar daha kalabalıktır, iliĢkiler yüzeyseldir.
Kızlardan oluĢan gruplar daha küçüktür, iliĢkiler ise daha sıkıdır.
Ailesi içinde geçimsizlik ve dengesizlik olan ergenlerde, bir baskı hakim ise masum arkadaĢ grupları yerine çeteye yönelir.
SOSYAL GELIŞIM
DUYGUSAL DURUMLAR
Karamsarlık, duygu durumunda Kolay değişiklikler
Ufacık bir nedenle ağlamalar,
Alınganlık, huzursuzluklar artabilir,içe kapanma
Erkekler kızlara göre sinirlidirler. Duygularını bağırarak, ağlayarak, el - kol hareketleri yaparak belli eder.
Küçük bir kırıklık ergeni kimse tarafından sevilmiyor inancına götürür.
KAYGILAR
Sağlıkla ilgili kaygılar:
Yeterli uyuyamamak, gevĢeyip rahatlayamamak, sakarlık, bedensel görünüm, gerginlik, güzel ya da yakıĢıklı olamadığını düĢünmek, kısa boylu olmak...
Kişilik ile ilgili kaygılar:
Kendini aĢağı görme, kendisine güveni olmamak, kendisini yetersiz görmek, sık sık öfkeye kapılmak, küçük Ģeylere üzülmek, olayları çok ciddiye almak....
Aile ve ev yaşamına ilişkin kaygılar:
Kendisine ait bir odasının olmaması, cinsel sorunlarını ailesi ile paylaĢamaması, arkadaĢları ile dıĢarı çıkamaması, çocuk yerine konmak, ailesinin arkadaĢ çevresine,tercihlerine, isteklerine karıĢması, özgürlüğünün kısıtlanması....
Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar:
Yeni tanıĢtığı insanlarla nasıl konuĢacağını bilememe, yeterince arkadaĢ edinememek....
Din ahlak konularındaki kaygıları:
Ölüm korkusu, din konusunda daha fazla bilgi istemek, neyin doğru neyin yanlıĢ olduğunu bilememek...
Okulla ilgili kaygıları:
Dikkatini toplayamama, çalıĢma yöntemini bilememe, çalıĢırken hayal kurma, derse kendisini verememe, çalıĢmak isteyip de çalıĢamama, kendisini derste ifade edememe, etkili bir programının olmaması, not kaygısı, sınav kaygısı, uzun bir süre kendisini TV’den alamama, zaman kaybı....
Meslek seçimi ile ilgili kaygılar:
Hangi mesleği seçeceğini bilememek, yeteneklerinin ilgilerinin ne olduğunu bilememek, ailesinin meslek seçimine karıĢması....
KAYGILAR
İLETİŞİM
Kişiler arası iletişim; kişilerin birbirlerine bilinçli veya
bilinçsiz olarak iletmek istedikleri duygu ve
düşüncelerini aktardıkları bir süreçtir.
Kaynak Mesaj Kanal Alıcı
Kim Ne Söyledi Hangi Yolla Kime
Geri Bildirim
Ne Etkisi Oldu
İLETİŞİM
Sivas Rehberlik ve AraĢtırma Merkezi
APATİK OLMAK
Ġlgisizlik, duyarsızlık, hiçbir Ģeye ilgi
göstermeme, duygusuz olma.
AĢırı biçimi insanı depresyona götürebilir.
SEMPATİK OLMA
Diğer insanların duyguları ile aĢırı ilgilenmektir.
Bazı insanlar sempatik olabilmek için kendi duygularını önemsemezler. BaĢkaları için yaĢarlar.
BaĢkalarına karĢı aĢırı ilgilidirler. Oldukça kırılgan olurlar.
EMPATİK OLMA
Apatiklik kavramı ile sempati arasında bir duygudur.
KiĢiyi sahiplenmeksizin ilgi gösterir.Onun dünyasına bakıĢ açısına karıĢmaksızın kimliğini
kaybetmeksizin yaĢamaktır. Onun duygularını hisseder ama onun duyguları ile yaĢamaz.
EMPATİK OLMA
Edilgin Sessizlik
Kapı Aralayıcılar Ve KonuĢmaya Çağrı
Etkin Dinleme
İLETİŞİMİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER
EDİLGEN SESSİZLİK
Sessizlik, karĢımızdaki kiĢiye gerçekten kabul edildiğini duyumsatan ve bizimle duygularını daha fazla paylaĢması için onu yüreklendiren, çok güçlü sözsüz bir iletidir.
Duraklamalarda, gerçekten dinlediğimizi göstermek için sözlü ya da sözsüz belirtiler vermekte yarar olabilir.
Kabul tepkileri (baĢ sallamak, gülümsemek, kaĢ çatmak, vb.) uygun zamanda kullanılırsa, anlatanı gerçekten
duyduğumuz mesajını verirler.
KAPI ARALAYICILAR
Bazı insanlar konuĢmayı sürdürmek için yüreklendirilmeye gereksinim duyabilir. Bu tür bir destekleme için verilen mesajlara, kapı aralayıcılar denir;
"Bu konuda daha fazla bir Ģey söylemek ister misin?“
"Ġlginç, devam etmek ister misin?"....gibi mesajlar, doğru kullanıldığında iletiĢimin sürmesine yardımcı olabilir
KonuĢmaktan çok konuĢturmaya yöneltmek.
KarĢılıklı-dengeli söz almak.
Aktif dinlemenin sonucunda özetleme yapılır. Bu kiĢiye ilgilenildiği hissini verir.
ETKİN DİNLEME
Devam
et canım
seni dinliyoru
m
Baba bak
ben ne
yaptım!
ETKİN DİNLEME
Kırgınlık
“Sen” dili, karĢıdaki tarafından kendi kiĢiliğine
saldırı olarak algılanır ve kırıcıdır. ĠletiliĢimde
araya engeller koyar ve iliĢkiye zarar verir.
Kırgınlık
“Ben” dili, hislerinizi genç çocuğunuzu
suçlamadan ya da ilişkinize zarar vermeden
boĢaltmanıza yardımcı olur.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Birey olarak kabul gördüğünü, fikrinin önemsendiğini hisseden ergenle iletişim kurmak son derece kolaydır.Duygu ve düĢüncelerini
rahatça ifade edebilmesine
izin verin.
Duygularını paylaĢın
Onunla ve sorunuyla
ilgilendiğinizi gösterin.
Kendi duygunuzu onunla
paylaĢın
O andaki soruna yardımcı olmayı gerçekten istemelisiniz.
Duyguları ne olursa olsun, sizin duygularınızdan ne denli farklı olursa olsun onun duygularını gerçekten kabul etmelisiniz.
Çocuğun duygularını tanıdığına, onlarla baş edebileceğine ve sorunlarına çözüm bulma yeteneğine tam olarak güvenmelisiniz.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Duyguların sürekli değil, geçici olduğunu unutmayın.
Çocuğunuzu diğerlerinden farklı ayrı bir birey olarak algılamalısınız. Bu “ayrılık” çocuğun kendi duygularının olmasına, nesneleri kendisine göre algılamasına “izin” vermenize destek olur.
Çocuğun sorunları olduğunda onun yanında olmalı ancak karışmamalısınız.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Ben dilini kullanın
Örneğin dışarı çıkmakiçin direnen bir çocuğa:
“Hayır, hemen odana git, sokağa çıkamazsın” (Sen dili) demek yerine,
“hava karardığı için sokağa çıkmanbeni endişelendiriyor. Bu yüzden gitmeniistemiyorum ama, yarın erken saatte arkadaşlarınla birlikte olmana izin verebilirim.” (Ben dili) demeliyiz.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Ergenin gelişim özelliklerinin yansıması sonucu oluşan yeni davranışları karşısında serin kanlı olun. Sert ve yıkıcı davranışlarda bulunmayın.
Çok konuşup çok bağırmayın. Çünkü onlar yüksek sesle
konuşulanları pek duymazlar. Yumuşak ve kesin sözler,
onlarda daha iyi iz bırakır.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Çocuğunuza sürekli nasihat vermeyin. Onlar nasihatinizden daha çok davranışlarınızdan etkilenirler. “Ben senin yaşında iken....” vb. sözlerle asla kulak asmazlar.
Birbirinize karşı saygı ve sevgiyi koruyun. Aranızda saygı ve sevginin azaldığını görmek onları yaralar ve sürekli tedirgin eder.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Kendinizle kıyaslamayın. Onları
olduğu gibi kabul edin. Yanılma
payı bırakın. Küçük yanılgılarını
büyük suçmuş gibi başına
kakmayın.
Ergen potansiyel suçlu değildir. Ona inandığınız ve güvendiğinizi gösterin. Yanlışlar konusunda hemen suçlayıcı olmayın.Yanlış davranışları üzerinde durarak düzeltin. Ceza vermeden önce mutlaka onu dinleyin. Suçunu aşan cezalar vermeyin.
Yanlışların büyük boyutlara gelmesini
beklemeden müdahale edin. Ergene sınır koyma
zorluğu bilincinde olun. Kuralların içeriği,
uygulanabilirliği ve kuralların değişebilirliği
üzerinde ona yardımcı olmaya çalışın
Yıldırma, korkutma ve
sindirme yoluyla
davranışları kontrol
altına almaya
çalışmayın.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Davranışlarını kardeş ya da arkadaşlarıyla
kıyaslamayın. Çocukların ruh sağlıklarında kalıcı
olumsuz etkiler meydana getiren önemli
yanlışlarımızdan birisi de kıyaslamaktır.
Eleştirileriniz acımasız olmamalı, yapıcı olmalıdır. Tenkitten çok taktir etmek konusunda cömert olmak zorundayız. Eleştirmek gerektiğinde ise, eleştirimizi onun kişiliğine değil, yaptığı davranışa yöneltmek gerekir.
Ergene karşı davranışlarınızda kararlı ve tutarlı olun. Kararlı olun; Yani bir şeye hayır demişseniz, ergenin ısrarlarına dayanamayarak evet demeyin. Tutarlı olun; Yani aynı davranış karşısında her zaman, her koşulda aynı tepkiyi verin. Denetleme, engelleme ya da ödül verme konusunda da kararlılık ve tutarlılık ilkesini göz önünde bulundurun.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Çocuklarınızın kendi sorumluluklarını üzerinize almayın. Unutmayın sorumluluklarını ne kadar önce üstlenirse o derecede sorumlu bireyler yetiştirebilirsiniz.
Yerine getirmek istemediği davranışları, hoşnut olmadığı
sorumlulukları gerçekleştirebilmesi için seçenekler sunun.
Unutmayın!Kişilerin kendi seçeneklerine katlanması çok daha kolaydır.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Bitmek bilmeyen istekleri karşısında önce bütçeniz hakkında bilgi verin, ona bir bütçe ayırın ve onu dilediği gibi kullanmasına izin verin
ERGEN İLE İLETİŞİM
Çocuğunuzun durumunda normalden sapan, süregelen ve yerleşen davranışları fark edin.
Problemlerinizi “ayak üstü” çözmeye kalkışmayın. Problemleri çözmek için özel bir yer ve zaman ayırın.
Ergen ile ilgili konularda (giyimi, aksesuarları, süsü vb.) onun düşünce ve görüşlerini göz önünde bulundurun.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Ailevi konularda; ergeni karara katıp en azından fikrinin alınmasını sağlayın.
Toplantılarda başlangıçta çocukların sorunlarının ele alınmasında fayda vardır. Dinlenildiğini ve anlaşıldığını gören çocuklar yetişkinleri dinleme ve anlamada daha istekli olurlar.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Sizlerle ilişkileri zayıflayacağı endişesiyle arkadaş ilişkilerini engellemeyin. Arkadaşın vereceği olumsuz etkileri en aza indirgemek için çocuğunuzun arkadaşını tanımaya çalışın ve kontrolü tamamen onlara bırakmayın.
Arkadaşlarıyla dışarı çıkmak istiyorlarsa gideceği yer konusunda mutlaka bilgi alın ve kaç saat dışarıda kalabileceğini önceden birlikte belirleyin.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Cinsellik konusundaki merakını anlayıĢla
karĢılayın ve onu bu konuda bilgilendirin.
Siz konuĢmazsanız o konuĢacak birilerini
mutlaka bulacaktır.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Ergenlik Dönemi sigara, alkol, uyuĢturucu gibi
kötü alıĢkanlıklara baĢlama tehlikesinin en
yüksek olduğu dönemdir. Bu konuda mutlaka
takipçi olun. Onu kötü alıĢkanlıkların zararları
hakkında bilgilendirin.
UNUTMAYIN!
Ergenin kötü alıĢkanlıklara yönelmesinin en
büyük nedenlerinden biri aile desteğini
yeterince alamayıp ihtiyacı olan kabulü ve
desteği dıĢarıda aramasıdır.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Onunla kaliteli zaman geçirin. Güzel anlar paylaşın, sohbet edin, eğlenin.
ERGEN İLE İLETİŞİM
Öfkeliyken, üzgünkeniletişimi dondurun ve onu rahat bırakın. Daha sonra bunun üzerine konuşun.
“SENİ SEVİYORUM” ve” İYİKİ VARSIN” sözlerini korkmadan ve cömertçe kullanın.
ERGEN İLE İLETİŞİM
NE YAPMAMALI ONLAR ĠÇĠN ÇOK FAZLA
ġEY YAPMA
ONLAR ĠÇĠN ÇOK FAZLA ġEY VERME
SINIRSIZ ÖZGÜRLÜK
AġIRI KORUMA/KURTARMA
ONLAR ADINA KARAR VERME
AġIRI ELEġTĠRĠ
AġIRI HIRS
AġIRI HOġGÖRÜ
FĠZĠKSEL CEZALAR
DUYGUSAL CEZALAR
AZARLAMA
KIYASLAMA
NE YAPMALI ETKĠN DĠNLEME
DUYGUSAL DESTEK
GÜVENĠLDĠĞĠNĠ HĠSSETTĠRMEK
KARAR VERMEDEN ÖNCE ONAY ALMAK
AĠLE TOPLANTILARI
PROBLEMLERĠ BĠRLĠKTE ÇÖZME/UZLAġMA
KENDĠ YETENEKLERĠNĠ TANIMASINA FIRSAT VERME
AĞIRBAġLILIK VE NEZAKET
DÜġÜNCE VE DUYGULARI PAYLAġMA
SORUNLARA SOĞUKKANLI YAKLAġIM
KOġULSUZ KABUL
İyi bir eğitim ancak eğitim kurumu ile ailenin etkin işbirliği ile gerçekleşir. Çocuğunuzun eğitim gördüğü kurumları sıklıkla ziyaret ediniz ve öğretmenleriyle görüşünüz..
Aile
ÖğrenciOkul
ĠĠĞĠĠ
ĠĠġ
CİHANGİR ACAR
MEV KOLEJİ
OCAK 2013
TEL: 05053879419