• Pomorskie jest regionem uzależnionym od zewnętrznych dostaw energii.
• Około 50% energii elektrycznej importujemy z centralnej i południowej Polski (70% w roku 2011)
• Odczuwany brak bezpieczeństwa dostaw – niedostatecznie rozwinięty system infrastruktury przesyłowej.
• 24% energii elektrycznej generowane jest przez źródła odnawialne
• Istnieje potencjał na rozwój biogazowni, energia elektryczna możliwa do uzyskania z biogazu mogłaby zaspokoić ok. 23% zapotrzebowania.
Bilans energii na Pomorzu
http://www.wiking.edu.pl/
Opracowanie własne na podstawie Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego 2030
Źródła energii na Pomorzu
Elektrociepłownie (>1MWt) i ciepłownie (>10MWt)
Biogazownie wysypiskowe i rolnicze
Elektrownie fotowoltaiczne
Turbiny wiatrowe
Elektrownie wodne
Elektrownia szczytowo-pompowa
Źródła energii na Pomorzu
Elektrociepłownie (>1MWt) i ciepłownie (>10MWt)
Biogazownie wysypiskowe i rolnicze
Elektrownie fotowoltaiczne
Turbiny wiatrowe
Elektrownie wodne
Elektrownia szczytowo-pompowa
Źródła energii na Pomorzu
Elektrociepłownie (>1MWt) i ciepłownie (>10MWt)
Biogazownie wysypiskowe i rolnicze
Elektrownie fotowoltaiczne
Turbiny wiatrowe
Elektrownie wodne
Elektrownia szczytowo-pompowa
Źródła energii na Pomorzu
Elektrociepłownie (>1MWt) i ciepłownie (>10MWt)
Biogazownie wysypiskowe i rolnicze
Elektrownie fotowoltaiczne
Turbiny wiatrowe
Elektrownie wodne
Elektrownia szczytowo-pompowa
Źródła energii na Pomorzu
Elektrociepłownie (>1MWt) i ciepłownie (>10MWt)
Biogazownie wysypiskowe i rolnicze
Elektrownie fotowoltaiczne
Turbiny wiatrowe
Elektrownie wodne
Elektrownia szczytowo-pompowa
Źródło: Jan Kiciński, Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk
Rozwój energetyki rozproszonej w Danii
WYSPA ENERGETYCZNA*
- możliwość regulacji energii produkowanej i zużywanej w ramach systemu, w czasie rzeczywistym,
- możliwość współpracy z innymi, niezależnymi systemami i/lub lokalnymi dystrybutorami energii
*Definicja przyjęta w dokumencie „Regionalny Program Strategiczny w zakresie energetyki i środowiska „Ekoefektywne Pomorze”; UMWP, Gdańsk, 2013
niezależny energetycznie, lokalny system grupujący ograniczoną ilość producentów, konsumentów oraz prosumentów
Na podstawie ustawy o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2017 poz. 1148)
Klaster energii – cywilnoprawne porozumienie, w skład którego mogą wchodzić osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub jednostki samorządu terytorialnego. Obejmuje wytwarzanie i równoważenie zapotrzebowania, dystrybucję lub obrót energią z odnawialnych źródeł energii lub z innych źródeł lub paliw, w ramach sieci dystrybucyjnej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV,. Obszar działania tego klastra nie przekracza granic jednego powiatu lub 5 gmin
Gniewino
Lubań
Przywidz
Osada Burego Misia Bolesławowo
Skórcz
Miastko
Potęgowo
Słupsk
Dofinansowanie w ramach RPO WP 2014-2020 – 10.4
Wnioski złożone w ramach RPO WP 2014-2020 – 10.3.1
MIASTKO Budowa dużego systemu energetycznego wielu
źródeł: m.s.c, el-PV, EW, MEW, kolektory, biogazownia
Klaster
energii
POTĘGOWO Budowy sieci ciepłowniczej wraz węzłami cieplnymi
w Gminie Potęgowo
Klaster
energii
GNIEWINO Budowa lokalnego systemu energetycznego l.s.c,
el-PV, EW, kotłownia na biomasę, kolektory Klaster energii
BOLESŁAWOWO Budowa biogazowni rolniczej oraz instalacji fotowoltaicznej na terenie ZS Rolniczych w
Bolesławowie
„wyspa energetyczna”
Pomorskie klastry energii
„wyspy energetyczne”
13
Pomorskie klastry energii „wyspy energetyczne”
PRZYWIDZ „Przywidzka wyspa energetyczna - Zielona Brama”:
biogazownia, el-PV, kot. opalana biomasą, EW, magazyn energii, E-SzPom, pompy ciepła
Mikro klaster
energii
SKÓRCZ Budowa lokalnego systemu energetycznego z
trigeneracją: m.s.c, trigeneracja na gaz ziemny, el-PV, kolektory
Klaster
energii
LUBAŃ Budowa lokalnego systemu energetycznego:
l.s.c, biogazownia, el-PV, kolektory, EW
Klaster
energii
OSADA
BUREGO MISIA
Budynki Fundacji Wspólnoty Burego Misia:
biogazownia, el-PV, PC, kot. opalana biomasą
Mikro „wyspa energetyczna”
Słupsk Kogeneracja oparta o biogaz wytwarzany przez osady ściekowe, rozwój sieci ciepłowniczej, w
okolicy turbiny wiatrowe i instalacje fotowoltaiczne
Klaster
energii
• możliwość stworzenia stałej nadwyżki ciepła Odległość pomiędzy producentem energii (oczyszczalnia) o odbiorcą publicznym (Centrum zdrowia, rehabilitacji i rekreacji) - efektywna dystrybucja ciepła.
• stabilne źródło energii (3 kogeneratory)
• Spółka „Wodociągi Słupsk” ma status przedsiębiorstwa energetycznego i koncesje na wytwarzanie energii z prawami do certyfikatów OZE i CHP, co poprawia ekonomikę.
• wykorzystania bioodpadów jako zasobów dla źródła energii odnawialnej.
•możliwość stworzenia klastra energetycznego
Energia wytworzona jest energią tańszą od sieciowej
Zalążek klastra energii w Słupsku
Jako początek budowy lokalnego systemu energetycznego?
KOTŁOWNIA REJONOWA
3 FALE AQUAPARK
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW W
SŁUPSKU
CIEPŁOCIĄG 1,51 km
Szersze spojrzenie…
SŁUPSKA STREFA
EKONOMICZNA
ENGIE - OSD
CHP OCZYSZCZALNIA
TURBINY WIATROWE
BALTIC WIND
PARK WODNY 3FALE WODOCIĄGI
Paula Fish ŁOSOŚ
FOTOWOLTAIKA PARR S.A.
FASER PLAST M&S
HYDRO NAVAL
NordGlass
KAMIR
LEAN
GPZ GRUNWALDZKA
Lokalna sieć
elektroenergetyczna z
wykorzystaniem potencjału
turbin wiatrowych, CHP, inne
OZE ?
Efektywny system ciepłowniczy i
chłodniczy w oparciu o
wysokosprawna kogenerację?
Duzy potencjał wytwórczy i
konsumpcyjny na małej
powierzchni – niski koszt
sieci dystrybucyjnej?
Zalążek gminnego miniklastra energii w Gminie Potęgowo
Biogazownia na odpady po produkcji spożywczej o
mocy 2,5 MWe
POTĘGOWO
Zalążek gminnego miniklastra energii w gminie Przywidz
Biogazownia na odpady po produkcji spożywczej o
mocy 2,5 MWe
POTĘGOWO
Projekty mikrobiogazowni w województwie pomorskim (w realizacji)
Biogazownia na odpady rolnicze
w Zespole Szkół Rolniczych Bolesławowie
Moc elektryczna 40 kW
Biogazownia rolnicza PODR w Lubaniu
Moc elektryczna 10 kW
GDAŃSK
734 700 RLM
20,5
G.DĘBOGÓRZE
440 000 RLM
29,8
KARTUZY
32 300 RLM
24,4
NOWY DWÓR
35 500 RLM
21,3
SIERAKOWICE
10 400 RLM
24,8
MALBORK
71 100 RLM
30,7
TCZEW
65 100 RLM
52,7
STAROGARD
51 500 RLM
28,4
SZTUM
30 200 RLM
23,2
PRABUTY
12 800 RLM
45,1
KWIDZYN
448 800 RLM
BD
PELPLIN
11 700 RLM
43,7
STEGNA
14 400 RLM
34,1
SŁUPSK
201 600 RLM
21,5
USTKA
48 000 RLM
29,3
DĘBNICA KASZUNSKA
11 700 RLM
23,9
KĘPICE
12 000 RLM
37,6
LĘBORK
41 600 RLM
37,3
ŁEBA
21 900 RLM
29,3 GNIEWINO
13 400 RLM
43,5
SWARZEWO
55 700 RLM
32,9
J.GÓRA
12 600 RLM
64,4 ŻARNOWIEC
26 700 RLM
9,3
KOŚCIERZYNA
25 000 RLM
58,8
MIASTKO
17 000 RLM
33,8
BYTÓW
20 700 RLM
48,0
CZŁUCHÓW
17 400 RLM
48,7
CZARNE
11 200 RLM
18,6
PRZECHLEWO
10 300 RLM
44,0
CHOJNICE
64 000 RLM
31,3
CZERSK
17 600 RLM
51,2
BRUSY
11 300 RLM
25,5
FM
FM
FM
FM
FM
FM
FM
FM
FM FM
FM
FM
FM
FM
FM
ISTNIEJĄCA FERMENTACJA WRAZ Z PRODUKCJA ENERGII Z BIOGAZU
WSTĘPNIE REKOMENDACJE DO BUDOWY FERMANTACJI Z KOGENERACJĄ
FM
FM
Rekomendacje do budowy
instalacji fermentacji osadów ściekowych z kogeneracją
Analiza opłacalności instalacji fermentacji osadów ściekowych
0
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
600 000
10 000 20 000 30 000 40 000 50 000
zł/r
ok
RLM
Roczny koszt inwestycji - C Przychody po odliczeniu kosztów eksploatacyjnych
Korzyści z klastrów energii
Wykorzystanie lokalnego potencjału
Rozwijanie sąsiedzkiej współpracy
Produkcja energii na miejscu bez konieczności
przesyłania
Poprawa warunków zasilania i zwiększenie
bezpieczeństwa energetycznego
Rozwój rodzimych technologii
rynku pracy
i edukacji
Ograniczanie niskiej emisji – poprawa jakości
powietrza
Likwidacja ubóstwa
energetycznego
Inicjatywy klastrowe mogą i powinny liczyć na samorządy!
Samorządy mogą inicjować te przedsięwzięcia!
• w sąsiedztwie lub na terenie gminnej oczyszczalni ścieków – przeróbka sadów ściekowych;
• na terenie RIPOK – dostępność energii z odpadów;
• przy istniejących PEC – efektywniejsze wykorzystanie ciepła + OZE + magazyn ciepła;
• we współpracy z lokalnym przedsiębiorcą posiadającym nadwyżki energii odpadowej;
• we współpracy z rolniczą biogazownią przemysłową;
• we współpracy z gospodarstwem rolnym posiadającym zasoby energii w odpadach rolniczych;
• przy obiektach komunalnych zaopatrzonych w OZE i posiadających niewykorzystane nadwyżki energii (np. obiekty szkolne i sportowe);
• przy obiektach turystycznych i hotelowych posiadających w ofercie „aqua” atrakcje;
• przy obiektach rehabilitacyjnych i sanatoryjnych;
Gdzie lokalizować klastry energii ?
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Gdańsku
Ul. Rybaki Górne 8 80-765 Gdańsk
58-743-18-00
www.wfos.gdansk.pl [email protected]
Tel. 58-743-18-00
Wykorzystano częściowo materiały z prezentacji: Zbigniewa Borkowskiego Agnieszki Przesmyckiej Andrzeja Wójtowicza Tadeusza Żurka