8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 1/12
101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving Techniques)
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 2/12
ลขสทธ ภาษาไทย : บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชช ง กด แตเพยงผ เดยวหามลอกเลยนแบบไมวาสวนหน งสวนใดของหนงสอเลมน นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร
Copyright ©2006 James M. Higgins. All rights reserved.Authorized translation from English language edition published by New Management Publishing Company Inc.
Thai translation rights © 2011 by E.I.Square Publishing Company Limited. All rights reserved.
101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving Techniques)
แปลจาก 101 Creative Problem Solving Techniques : The Handbook of New Ideas for Business
James M. Higgins เขยน ดร.วทยา สหฤท รง และ ธนะศกด พ งฮ ว แปล
ขอมลบรรณานกรม
ฮกก นส, เจมส เอม.101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving Techniques).-- กรงเทพฯ : อ.ไอ. สแควร นกพมพ, 2554.288 หนา.1. การแกปญหา. 2. การเปล ยนแปลงองคกร.
I. ดร.วทยา สหฤท รง, ผ แปล. II. ธนะศกด พ งฮ ว, ผ แปลรวม.III. ช อเร อง.
658 .403 ISBN 978-616-7062-13-610 9 8 7 6 5 4 3 2 1 58 57 56 55 54
• บรรณาธการบรหาร บญจรตน สหฤท รง• บรรณาธการเลม สนยรตน ลมปนววธ• กองบรรณาธการ พนดา เกษมวรพงศกล, บญสง ลปมาศ, จนทมา ย ง• การตลาด/ขาย สจตรา ออนชวย, มาลน ปาวะด, นนตชตา งานไธสง• ออกแบบปก [email protected]• ออกแบบรปเลม องสนา ชตรตน
หากหนงสอเลมน ผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซ หนาขาดหาย นกพมพยนดรบผดชอบเปล ยนใหใหม
หากตองการซ อ นวนมากเพ อใชในการฝกอบรม สงเสรมการขาย หรอเปนของขวญ กรณาสอบถามราคาพเศษได ยนดนอมรบความเหนหรอ ตชม
ผลตโดย อ.ไอ.สแควร นกพมพ
จด หนาย :บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชช ง จ กดเลขท 143/2 ซอยลาดพราว 94 ถนนลาดพราว แขวง พลบพลา เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310พมพ : บรษท ส.เอเซยเพรส (1989) กด
ตดตอ : [email protected]โทรศพท 0 2539 3373, 081 923 4122 โทรสาร 0 2539 3379www.eisquare.com
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 3/12
ผ แปล
ม กลาวของผ บรหารระดบสงของบรษท Toyota ในสหร ฐอเมรกาทานหน งวาตว T ใน TPS (ท ทกคนเขาใจวาคอ Toyota Production System) น น ยงมอกความหมายหน ง คอ Thinking (การคด) ดวย กลาวคอเปน Thinking Production System บรษทToyota พยายามพฒนาคน พยายามสรางส งแวดลอมท ใหคนคดไดและคดเปน
มาซ งปญญา และปญญาน นจะ มาซ งการปรบปรงอยางตอเน องหรอไคเซน (Kaizen)น นเอง ผมเคยอางองถง กลาวของ Micheal Ballec ในบทความหน งของผมไววากรอบความคดพ นฐานของ Toyota สามารถแบงไดดงน คอ 1) กรอบความเช อดานสมรรถนะ (Performance Mindset) 2) ความตระหนกในปญหา (Problem Awareness)3) แกปญหาในหนทางท ถกตอง (Solving the Problem the “Right” Way) 4) พฒนาคนดวยการแกปญหา (Developing People Through Problem Solving) นอกจากน Jeffrey Liker ผ เขยนหนงสอ วถแหงโตโยตา (The Toyota Way) ได เสนอแบบ
ลอง 4P ในหนงสอของเขาโดยม P (Problem Solving) อย บนสดของสามเหล ยม 4Pจากเหตผลขางตน ใหผมสนใจ เสนอหนงสอท เก ยวกบ “การแกปญหา”
(Problem Solving) หลกของการจดการองคกรใหอย รอดอยางย งยนกคอ การแกปญหาซ งจะตองเปนงานหลกของทกคนในองคกร ดวยเหตวาไมมเคร องมอใดๆ ท มนษยสรางข นมามคณลกษณะน หรอมความสามารถในการแกปญหาไดดอยางมนษย อยางไร-กตาม หนงสอ 101 เทคนคการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem
Solving Techniques) เลมน ไมได เสนอเน อหาเพยงแคในดานของการแกปญหา แตเปนการสรางความคดสรางสรรคเพ อหาทางออกในเชงรก ซ งเปนจดเร มตนไปส นวตกรรมเสยมากกวา (ท งนวตกรรมผลตภณฑ/บรการท จะ มาซ งความแตกตาง และนวตกรรมกระบวนการท จะ ใหมตนทนต ) เปนส งท ทกองคกรตองการจากพนกงาน เพราะจะมาซ งความ เรจและเพ มผล ไร
หนงสอเลมน เขยนมาเพ อพฒนาทกษะดานการแกปญหาอยางสรางสรรค
ของทรพยากรมนษยขององคกร หนงสอจะกลาวถง 8 ข นตอนพ นฐานในกระบวนการแกปญหาอยางสรางสรรค น นคอ การวเคราะหสภาพแวดลอม การรบร ปญหา การระบ
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 4/12
ปญหา การต งสมมตฐาน การสรางทางเลอก การประเมนทางเลอก การ ทางออกท เลอกไวไปปฏบต และการควบคมผลลพธ และอธบาย 101 เคร องมอท ใช กระบวนการ
แกปญหาอยางสรางสรรคท เสนอไมไดยตลงท ตอบของการแกปญหา แตเปนการเสนอวธสรางกระบวนการคด ท ตองขยายไปยงขอบเขตไปยงส งท ยงไมเปนปญหาเพ อปองกนไมใหปญหาและการแกปญหาน นเกดข นซ อก และ ใหกระบวนการน เปนการปรบปรงอยางเปนระบบ ผมมองวากจกรรมเหลาน เปนสวนหน งของการจดการความร (Knowledge Management) ในองคกรน นเอง
ดร.วทยา สหฤท รงผ นวยการสถาบนวทยาการโซอปทาน
มหาวทยาลยศรปทม[email protected]
MB: 081-613-6137
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 5/12
สารบญ
บท 13
บทท 1
สรางนวตกรรม หรอสญพนธ ไป
ความคดสรางสรรคและนวตกรรม 20
ความคดสรางสรรค - จดเร มตนไปส นวตกรรม 22
สมการนวตกรรม 24
ความคดสรางสรรค 25
ส งท พบไดในองคประกอบของความเปนองคกรท เก ยวกบนวตกรรม 27
ภายในสภาพแวดลอมทางสงคมท ใหการสนบสนน 29
สงผลใหเกดนวตกรรม 30ความคดสรางสรรค นวตกรรม และความสามารถทางการแขงขน 31
บทท 2กระบวนการแกปญหาอยางสรางสรรค 41
การแกปญหาอยางสรางสรรค 42การวเคราะหสภาพแวดลอม 44
การระบปญหาหรอโอกาส 45
การรบร ปญหาหรอโอกาส 48
การต งสมมต ฐาน
การสรางทางเลอก 49การประเมนทางเลอก 52
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 6/12
การ ทางออกไปปฏบต 52
การควบคมผลลพธ 53
การคด 2 แบบ 56การรวมเอาความคดสรางสรรคเขาไว ในการแกปญหาดวย 57
เทคนค CPS 101 ประการ 60
บทท 3
เทคนคดานความคดสรางสรรค หรบการวเคราะหสภาพแวดลอม การรบร &
การระบปญหา และการต งสมมต ฐาน
เทคนค หรบการวเคราะหสภาพแวดลอม 68
1/1. การเปรยบเทยบกบส งอ น: 69
การรบฟงพนกงานและลกคา การแขงขนกบค แขงในจนตนาการ
2/2. จางนกพยากรณอนาคตและท ปรกษาอ นๆ 70
3/3. เฝาตดตามสญญาณท ออนแอ 70
4/4. การคนหาโอกาส 71
เทคนค หรบการรบร ปญหา 71
5/1. Camelot 72
6/2. รายการตรวจสอบ 727/3. การระดมสมองแบบกลบกน 73
8/4. กลอนตลกส นๆ และการเขยนลอเลยน 73
9/5. การ รายการการรองเรยน 73
10/6. การตอบสนองผ อ น 73
11/7. การแสดงบทบาทสมมต 7612/8. โปรแกรมแนะ 76
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 7/12
13/9. กระบวนการระบและแกปญหาภายในองคกร 77
อยางรวดเรวและเทคนคแบบกล มอ นๆ
เทคนค หรบการระบปญหา 7714/1. เสนอและลวงความคดของคนอ น 78
15/2. การสรางความเหนพองรวมกน 78
16/3. วาดภาพปญหาออกมา 78
17/4. ชดเคร องมอประสบการณ 79
18/5. แผนภมกางปลา 7919/6. ราชาแหงภเขา 83
20/7. การนยามปญหาหรอโอกาสอกคร ง 83
21/8. เขยนวตถประสงคอกคร งในแบบท แตกตางกน 84
22/9. บบเคนและยดออก 84
23/10. คณทราบอะไรบาง? 86
24/11. รปแบบใดท มอย ? 86
25/12. แผนภม Why-Why 86
บรรยายปญหา 89
เทคนค หรบการต งสมมต ฐาน
26/1. การพลกกลบสมมต ฐาน
การวเคราะหสภาพแวดลอม การรบร และการระบปญหา 90
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 8/12
บทท 4เทคนคแบบรายบคคล หรบการสรางทางเลอก 95
กระบวนการแบบรายบคคล หรบการสรางทางเลอกท สรางสรรค 97
27/1. การเปรยบเทยบและอปลกษณ 98
28/2. การวเคราะหทางออกในอดต และการเรยนร จากความลมเหลว 101
29/3. ความคดเช อมโยง 102
30/4. สายโซแหงความคดเช อมโยงโดยใชคณลกษณะ 105
31/5. การ รายการคณลกษณะ 10632/6. กลบไปท ลกคา 107
33/7. กลบไปส ดวงอาทตย 109
34/8. วงกลมแหงโอกาส 110
35/9. โปรแกรมคอมพวเตอร 112
36/10. เสนตาย 113
37/11. การเปรยบเทยบโดยตรง 114
38/12. สรางแหลงท มาของแนวคด 119
39/13. ตรวจสอบดวยประสาทสมผส 119
40/14. ตาราง FCB 120
41/15. เทคนคท ม งเนนวตถ 124
42/16. สายตาอนสดใหม 12643/17. การหาขอมลจาก Google 126
44/18. ช นสวนแนวคดและการกล นกรอง 126
45/19. ขอมลปอนเขา-ขอมลปอนออก 127
46/20. การวาดแผนผงความคด (Mind Mapping) 129
47/21. การฟงดนตร 133
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 9/12
48/22. เอยถงการใชท เปนไปได 133
49/23. เทคนคนโปเลยน 134
50/24. การคนหาแบบส มท เปนระบบ 13451/25. การเปรยบตวเองเปนส งใดส งหน ง 135
52/26. การกระต นดวยรปภาพ 136
53/27. รายการตรวจสอบการปรบปรงผลตภณฑ 137
54/28. ความเก ยวของกน 139
55/29. ท เก ยวของกน 13956/30. การพลกกลบ 141
57/31. การรวบรวมวตถดบใหมากเทาท จะ ได 141
58/32. SCAMPER 142
59/33. เทคนค 7 x 7 147
60/34. การนอนหลบ/การฝนถงมน 150
61/35. TRIZ 151
62/36. เทคนค 2 153
63/37. การมโนภาพ 155
64/38. จะเกดอะไรข น...? 155
ความคดสรางสรรคและนวตกรรมไม ใชเร องงาย 156
สาระ คญ 2 ประการสดทาย 160
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 10/12
บทท 5เทคนคแบบกล ม หรบการสรางทางเลอก 167
ขอไดเปรยบและขอเสยเปรยบของการตดสนใจแบบกล ม 169
การใชเทคนคดานความคดสรางสรรคกบกล มขนาดเลก 171
กระบวนการแบบกล ม หรบการสรางทางเลอกท สรางสรรค 171
65/1. การระดมสมอง 174
66/2. การระดมสมองโดยการเขยน 181
67/3. การระดมสมองโดยการเขยนดวยการอาศยแนวคดกลาง 18268/4. การระดมสมองโดยการเขยน 6-3-5 183
69/5. วธใชแผนกระดาษของ Crawford 184
70/6. การสรางมโนภาพท สรางสรรค 188
71/7. การกาวกระโดดท สรางสรรค 189
72/8. เทคนค Delphi 189
73/9. เทคนคการออกเดนทาง 191
74/10. วธแบบแกลลอร 194
75/11. เทคนค Gordon/Little 195
76/12. กระดานแนวคด 195
77/13. ส งกระต นแนวคด 196
78/14. คณะกรรมการนวตกรรม 19679/15. กล มนวตกรรมระหวางบรษท 197
80/1 6. ถ สงโต 197
81/17. เทคนคดอกบวบาน หรอวธ MY (Matsumura Yasuo) 197
82/18. วธการระดมสมองแบบ Mitsubishi 200
83/19. การวเคราะหโครงสรางของ 201
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 11/12
84/20. วธแบบ NHK 204
85/21. เทคนคกล มแตในนาม 205
86/22. การระดมสมองทางออนไลน/ทมเสมอนจรง 20987/23. นวตกรรมแบบเปด 212
88/24. เทคนค Philips 66 (การอภปราย 66) 213
89/25. การออกเดนทางโดยใชรปภาพ 213
90/26. เทคนคแบบ Pin Card 214
91/27. การเขยนภาพอนาคต 21492/28. วธ SIL 219
93/29. การแสดงเร องราวลงบนกระดาน 220
94/30. เทคนค Synectics 238
95/31. เทคนคกล ม 5 คน 240
96/32. วธแบบ TKJ 240
การใชเทคนคแบบกล มใหมากท สด 243
สาระ คญประการสดทาย 248
บทท 6
เทคนคท สรางสรรค หรบ
การประเมนทางเลอก การ ไปปฏบต และการควบคม 253
การประเมนทางเลอก 254
97/1. เมทรกซกล นกรองแนวคด 254
98/2. การลงคะแนนโดยใชจด 259
การ ทางเลอกของคณไปปฏบต 259
99/1. แผนภม How-How 259
8/4/2019 Creative Problem Solving Techniques THAI Version - 1
http://slidepdf.com/reader/full/creative-problem-solving-techniques-thai-version-1 12/12
100/2. จงเปนนกรบเม อ ลงขายแนวคดของคณ 261
101/3. การวเคราะหแรงเสรม-แรงตาน 263
แนะ เพ มเตมในการขายแนวคดและนวตกรรมของคณ 264ขอคดเหนสดทาย 269
การควบคมผลการ เนนงาน 270
บทท 7
การใชเทคนค 273การเช อสญชาตญาณของคณ 274
ภาคผนวก สรปเทคนคท ใชในกระบวนการ CPS 275
เก ยวกบผ เขยน 282
เก ยวกบผ แปล 283