Download pdf - Bouwen aan je [droom - huis]* pakket - sectordocumentaires.pdfBouwen aan je [droom - huis]* *schrappen wat niet past Gewoon beide doen! Deze uitgave werd gerealiseerd in opdracht van

Bouwen aan je

[droom - huis]**schrappen wat niet past

Gewoon beide doen

!

Deze uitgave werd gerealiseerd in opdracht van Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen en KaHo Sint-Lieven Campus Aalst met de steun van de Vlaamse Overheid - Projectcoördinator: Karolien Van Overwaelle - Auteur: Cego: Veerle De Winter - Realisatie: Custom Publishing Averbode: illustraties: Hans Boeykens, vormgeving: Charlotte Jansen, projectleiding: Ann Vanoppen - Verantwoordelijke uitgever: Thierry Semey, directeur Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen, Tramstraat 59, 9052 Zwijnaarde.

Dit educatief pakket met film is gratis beschikbaar op het internet: http://www.confederatiebouw.be/oostvlaanderen/Bouwonder. Voor inlichtingen: tel. 09/244 45 00. © 2011: Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen.

- 2 -

| INLEIDING

Meer jonge mensen motiveren voor een opleiding of beroep in de bouwsector. Dat was één van de hoofddoelstellingen toen Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen en KAHO Sint-Lieven Campus Aalst in 2008 het project BouWonder schreven. Het project vertrok van een tweeledige vaststelling:

Ten eerste stelden de auteurs vast dat heel wat jobs in de bouwsector op de knelpuntberoepenlijst staan. Jongeren, maar ook hun ouders en leerkrachten, zijn onvoldoende bekend of vertrouwd met het brede aanbod van aantrekkelijke, uitdagende en gevarieerde beroepen in de bouw. Daarom wil BouWonder de bouwsector onder de bijzondere aandacht brengen van jongeren en hun begeleiders, o.m. door hen te confronteren met het maatschappelijk belang van bouwen en door hen de grote diversiteit te tonen aan bouwjobkansen en -mogelijkheden.

In de tweede plaats constateerden de auteurs dat het watervalsysteem hardnekkig standhoudt in het secundair onderwijs. De perceptie blijft, dat Algemeen Secundair Onderwijs (ASO) a priori superieur is aan Technisch Secundair Onderwijs (TSO). Dit kan leiden tot studiekeuzes die niet in overeenstemming zijn met de belangstelling, de motivatie en de talenten van de leerling. Onderzoek wijst uit, dat dit onder andere te wijten is aan de onbekendheid van het TSO bij studiekeuzebegeleiders en vooral bij ouders. Het is te weinig bekend dat TSO ook sterke richtingen heeft, zoals Hout- en Bouwkunde en Industriële Wetenschappen. Deze richtingen bereiden leerlingen perfect voor op bouwopleidingen aan hogescholen en zelfs universiteiten. Knappe koppen met interesse voor techniek die later een Bachelor of Master in de Bouw willen volgen, zijn na TSO veelal beter voorbereid dan ASO-leerlingen. Sinds enkele jaren is gelukkig een kentering merkbaar: onderwijsinstellingen, CLB’s, leerkrachten en overheid spannen zich in om meer jonge mensen te overtuigen van de toekomstkansen die een goede technische opleiding biedt.

BouWonder ondersteunt deze gunstige trend door de belangstelling voor technische (bouw-)opleidingen bij kinderen en jongeren aan te wakkeren. Acties zoals de Open Wervendagen voor Leerlingen en de Bouwdagen brengen de leerlingen van basis- en secundair onderwijs in contact met bouwen en met bouwprojecten. De vandaag gepresenteerde pakketten en Sectordocumentaires vullen deze acties aan: ze vormen een instrument waarmee kinderen en leerlingen, op een onderhoudende en inhoudelijk zinvolle manier, in de klas kunnen kennismaken met de bouw; zijn uitdagingen en beroepskansen.

De titel van het educatieve pakket, Bouwen aan je [droom-huis]*, duidt erop dat we de leerlingen niet alleen letterlijk leren bouwen maar hen ook helpen kiezen voor een goede opleiding en een succesvolle toekomst. Het pakket bevat verkenningsoefeningen en opdrachten over de bouwberoepen, actuele begrippen uit de bouw (bijv. houtskeletbouw, passiefwoning, geautomatiseerde bouwmethode) en indrukwekkende Belgische bouwwerken. Een interactief spel maakt de leerlingen wegwijs in de doorstroom naar het secundair onderwijs. Het educatief filmpje, aansluitend bij het lesmateriaal, laat leerlingen actief nieuwe interesses en talenten ontdekken.

Met deze BouWonder-realisatie wensen Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen en KAHO Sint-Lieven iedereen veel kijken leerplezier en vooral: een boeiende ontdekkingsreis doorheen het telkens weer verrassende bouwlandschap!

Thierry Semey, Directeur Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen

Jan Van Caudenberg,Opleidingshoofd Bouw, KaHo Sint-Lieven Campus Aalst

- 3 -

| INHOUD

Het educatief pakket ‘Bouwen aan je [droom-huis]*’ bestaat uit vijf bouwstenen die leerlingen laten kennisma-ken met beroepen en mogelijkheden in de bouwsector:

Aantal lessen

Pagina’s

Bouwsteen 1 Inleiding: oproepen van voorkennis over huizen, wonen en bouwen 1 – 2 5

Bouwsteen 2 Verkenning: opdrachtfiches vertrekkend vanuit verschillende beroepen 2 – 3 9

Bouwsteen 3 Verbreding: kennismaking met specifieke bouwtoepassingen 1 12

Bouwsteen 4 Integratie: projectfiches waarin verschillende talenten aan bod komen 3 – 5 14

Bouwsteen 5 Afsluiting: werken in de bouwsector? Exploratie van studiekeuzemogelijkheden 1 15

Bijlages: Bijlage 1: Overzicht van de proefjes en materialen in de beroepsfichesBijlage 2: Adressenlijsten van de technische scholen in de buurt Bronnen

172332

Doe-het-zelf-kaarten:Doe-het-zelf-kaarten bij Bouwsteen 1:

1: ‘Knibbel knabbel knuisje, is dit een huisje?’2: Beroepskeuzeblad 3: Mijn beroepen-top 3

Doe-het-zelf-kaarten bij Bouwsteen 2:

4 – 15: Beroepsfiches Doe-het-zelf-kaarten bij Bouwsteen 4

16 – 18: Projectfiches: (poppenhuis, isolatiehuis, blanco) Doe-het-zelf-kaarten bij Bouwsteen 5:

19: Spelregels20: 36 Doevragen 21: 36 Denkvragen22: PionnenBijgevoegd op A3-formaat: Speelbord met op achterkant Schema ‘Op weg naar een beroep in de bouwsector’.

343537

39

63

69707376

- 4 -

In dit pakket wordt gewerkt aan volgende eindtermen:

NEDErLANDS

2.3 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) het gepaste taalregister hanteren als ze: over een op school behandeld onderwerp aan de leerkracht verslag uitbrengen;

2.6 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) het gepaste taalregister hanteren als ze: van een behandeld onderwerp of een beleefd voorval een verbale/non-verbale interpretatie brengen, die begrepen wordt door leeftijd-genoten;

3.1 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in voor hen bestemde instructies voor handelingen van gevarieerde aard.

WErELDOrIëNTATIE

1.1 De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze noteren;

1.2 De leerlingen kunnen, onder begeleiding, minstens één natuurlijk verschijnsel dat ze waarnemen via een eenvoudig onderzoek toetsen aan een hypothese;

1.12 De leerlingen kunnen het verband illustreren tussen de leefgewoonten van mensen en het klimaat waarin ze leven;2.2 De leerlingen kunnen specifieke functies van onderdelen bij eenvoudige technische systemen onderzoeken door

middel van hanteren, monteren of demonteren; 2.3 De leerlingen kunnen onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert; 2.6 De leerlingen kunnen illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over eigenschappen

van materialen of over natuurlijke verschijnselen; 2.9 De leerlingen kunnen een probleem, ontstaan vanuit een behoefte, technisch oplossen door verschillende stappen

van het technisch proces te doorlopen; 2.10 De leerlingen kunnen bepalen aan welke vereisten het technisch systeem dat ze willen gebruiken of realiseren, moet

voldoen; 2.11 De leerlingen kunnen ideeën genereren voor een ontwerp van een technisch systeem; 2.12 De leerlingen kunnen keuzen maken bij het gebruiken of realiseren van een technisch systeem, rekening houdend

met de behoefte, met de vereisten en met de beschikbare hulpmiddelen; 2.13 De leerlingen kunnen een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren; 2.14 De leerlingen kunnen werkwijzen en technische systemen vergelijken en over beide een oordeel formuleren aan de

hand van criteria; 2.15 De leerlingen kunnen technische systemen in verschillende toepassingsgebieden van techniek gebruiken en/of reali-

seren;6.9 De leerlingen kunnen aspecten van het dagelijks leven in een land van een ander cultuurgebied vergelijken met het

eigen leven;7 De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen.

LEErGEBIEDOVErSCHrIjDENDE EINDTErmEN ICT

5 De leerlingen kunnen ict gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven;6 De leerlingen kunnen met behulp van ict voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren;7 De leerlingen kunnen ict gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.

LEErGEBIEDOVErSCHrIjDENDE EINDTErmEN LErEN LErEN

2 De leerlingen kunnen op systematische wijze verschillende informatiebronnen op hun niveau zelfstandig gebruiken;3 De leerlingen kunnen op systematische wijze samenhangende informatie (ook andere dan teksten) verwerven en

gebruiken;4 De leerlingen kunnen eenvoudige problemen op systematische en inzichtelijke wijze oplossen;5 De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding:

- hun lessen, taken en opdrachten plannen en organiseren,- hun eigen leerproces controleren en bijsturen;

6 Houdingen en overtuigingen: de leerlingen kunnen op hun niveau leren met: - nauwkeurigheid,- efficiëntie,- voldoende zelfvertrouwen,- kritische zin.

- 5 -

| BOUWSTEEN 1 InleIDIng: wAt IS een huIS? (en hOe BOuw je het)

In Bouwsteen 1 maken leerlingen kennis met het onderwerp ‘huizen (bouwen)’. Deze inleiding is bedoeld om de concepten ‘huis’ en ‘huizen bouwen’ bij leerlingen op te roepen, te verkennen en uit te diepen. Leerlingen denken na over wat wonen betekent in verschillende culturen en maken een onderscheid tussen wat noodza-kelijk is aan een woning en wat luxe is. Met deze concepten wakker gemaakt, kijken leerlingen naar het filmdeel ‘Opbouw van mijn droomhuis’. Ze zien hoe een huis bij ons gebouwd wordt en kiezen op basis daarvan enkele beroepen die hun interesseren om in Bouwsteen 2 te verkennen.

Organisatievorm: klasgesprek

Tijdsbesteding: 1 tot 2 lessen

materiaal: digibord of bord voor schema, papier en magneten•

per groepje leerlingen: doe-het-zelf-kaart 1; •grote foto’s om op het bord te brengen kunnen gedownload worden. De links naar de bestanden staan in de bronnen.

filmdeel: ‘Opbouw van mijn droomhuis’ op DVD of via • http://www.confederatiebouw.be/oostvlaanderen/Bouwonder.aspx

per leerling: doe-het-zelf-kaart 2•

per 4 leerlingen: doe-het-zelf-kaart 3, enkelvoudig kopiëren•

Doelen: De leerlingen weten dat mensen op verschillende manieren wonen.•

De leerlingen kunnen een onderscheid maken tussen dingen die •noodzakelijk zijn aan een huis en wat ‘luxe’ is.

De leerlingen kunnen verschillende onderdelen van een huis benoemen.•

De leerlingen herkennen de beroepen die meewerken aan de bouw van •een huis.

mOGELIjK BOrDSCHEmA OP HET EINDE VAN DE LES:

1 Onderdelen die alle huizen ter wereld nodig hebben (bv. muren, dak).2 Onderdelen die vanzelfsprekend bij een huis horen in onze cultuur

(bv. wc, glasramen, verwarming).3 Onderdelen van een huis die niet vanzelfsprekend zijn voor alle huizen bij ons

(bv. garage, domotica).

HUIS HUISGEENHUIS HUIS

GEENHUIS HUISGEEN

- 6 -

1.1 WAT IS EEN HUIS?

Bordschema: teken een huis op bord.Begin een gesprek met de leerlingen vanuit de volgende vragen:

‘Wat maakt een huis een huis?’ ‘Als je iets bouwt, wat moet dat dan hebben om te kunnen zeggen: “Dit is een huis”?’

Schrijf de antwoorden die leerlingen aangeven op en geef ze een plaats rondom het huis op het bord. In dit stadium zijn alle antwoorden goed, later kunnen ze eventueel worden verwijderd of krijgen ze een andere plaats.

KNIBBEL KNABBEL KNUISjE, IS DIT EEN HUISjE?

Als de leerlingen hierover gebrainstormd hebben, bied hun dan in kleine groepjes het blad ‘Knibbel knabbel knuisje, is dit een huisje?’ (doe-het-zelf-kaart 1) aan. Laat hen in groep overleggen: ‘Welke van deze construc-ties zijn huizen?’

iglo caravan rotswoning

appartementsgebouw paalwoning kasteel

boomhut joerttraditionele woning, Kenia: ge-bouwd met USAID Food Bags

kerk tent traditionele woning, Chili

Bespreek klassikaal welke constructies volgens de groepjes huizen zijn en welke niet. Vraag na waarom ze dat vinden en of iedereen het daarmee eens is. Geef foto’s waarover eensgezindheid is een plaats op het bord in de groep ‘huis’ of ‘geen huis’. Houd foto’s waarover onenigheid blijft nog even opzij.Bekijk samen met de leerlingen de definitie van een huis op de internetencyclopedie Wikipedia. Bekijk daarna ook de definitie van een gebouw. Ga na of leerlingen de omschrijvingen inhoudelijk begrijpen en of er moeilijke woorden opduiken.

Een huis, woning of (Vlaams) woonst is een bouwwerk waarin mensen kunnen wonen. Hier gaat het om een (deel van een) gebouw dat muren rondom een binnenruimte heeft, evenals een dak. Een huis biedt bescherming tegen neerslag, wind, extreme temperaturen en tegen mogelijk binnendringende mensen of dieren. (bron: Wikipedia, ‘huis’)

Een gebouw is het voortbrengsel van de activiteit die bouwen heet of het voortbrengsel van bouwnijver-heid. (Bouwen is het vervaardigen van een gebouw door het samenvoegen van bouwmaterialen tot een solide geheel. Die bouwmaterialen zijn bijvoorbeeld: baksteen, hout en beton. Het is bedoeld om ter plaatse te functioneren). (bron: Wikipedia, gebouw’)

‘Kunnen we op basis van deze definities de foto’s een nieuwe plaats geven?’ ‘Zijn er zaken die we moeten toevoegen aan ons bordschema?’

Over een aantal foto’s blijft mogelijk discussie: een kerk is geen woning, maar er kunnen wel mensen in wonen; een iglo en een joert zijn vaak tijdelijke constructies. Een joert leunt veeleer aan bij een tent: je bouwt ze op, breekt ze af, neemt ze mee en zet ze ergens anders weer op. Een iglo bouw je en verlaat je, maar de bouwma-terialen laat je ter plaatse.

Wanneer de leerlingen niet tot een consensus komen, is dat geen probleem. Er mag een ‘grijze zone’ blijven bestaan.

- 7 -

1.2 HOE BOUW jE EEN HUIS?

Bordschema: teken twee kringen rond het huis dat op je bord staat.

‘Op ons bord staan nu twee kringen. In de binnenste kring komen alle zaken die alle huizen ter wereld nodig hebben.’ ‘Tussen de binnenste en de buitenste kring plaatsen we alle zaken die voor ons vanzelfsprekend zijn in een huis. Wat is voor ONS (met ons klimaat, onze gewoonten?) zeker nodig bij een huis?’ ‘Buiten de buitenste kring plaatsen we alles wat eigenlijk luxe is. Wat is wel leuk of handig om in of bij je huis te hebben, maar is niet noodzakelijk?’

Laat leerlingen nadenken over de onderdelen van een huis en hoe noodzakelijk die zijn. Hebben alle huizen elektriciteit of stromend water? Hebben alle huizen dat nodig? Zou je je kunnen voorstellen dat je in een huis zonder elektriciteit of stromend water woont? Een huis zonder glas in de ramen? Is verwarming noodzakelijk in huizen? (Neem de antwoorden hierop zeker mee naar de bespreking van de passiefwoning in Bouwsteen 4.)Kunnen leerlingen zaken bedenken die handig of fijn zijn in huis, die voor gebruiksgemak zorgen, maar eigenlijk niet nodig zijn? Denk bijvoorbeeld aan een garage, een badkamer met douche en bad, licht dat je boven- en onderaan de trap kan aandoen, rolluiken, geluidsisolatie als je hardhorende buren hebt, …

fILmDEEL ‘OPBOUW VAN mIjN DrOOmHUIS’

‘We hebben nagedacht over wat er allemaal met huizen en wonen te maken heeft, maar hoe wordt een huis nu eigenlijk gebouwd?’

De leerlingen kijken naar het filmdeel ‘Opbouw van mijn droomhuis’ op de DVD of via http://www.confederatiebouw.be/oostvlaanderen/Bouwonder.aspx

‘Opbouw van mijn droomhuis’

fundering en vloeropbouw

gevels en binnenwanden

dak

ramen en deuren

technieken

afwerking

‘Zijn er dingen die we herkenden van ons schema? Zijn er dingen die ontbraken?’ ‘Wie werkte er allemaal mee aan ons huis? Welke beroepen zag je in het filmpje?’

BErOEPSKEUzEBLAD

Geef de leerlingen het blad waarop de verschillende beroepen beschreven staan (doe-het-zelf-kaart 2). Lees het samen met hen door of geef hun de tijd om het te lezen. Bespreek samen met hen het filmdeel en de be-roepen aan de hand van de volgende vragen:

‘Welke beroepen kende je al?’ ‘Welke beroepen kende je nog niet?’ ‘Welke beroepen zag je in het filmpje?’

- 8 -

Laat de leerlingen de beroepen aanduiden die hun wel interessant lijken. Bekijk nu samen het filmpje opnieuw.

‘Heb je nog andere beroepen in het filmpje herkend?’ ‘Volgende les gaan we enkele beroepen verkennen. Maak een top 3 van de beroepen die jij het liefst wil verkennen. Geef ze een cijfer van 1 tot 3 (1 is het beroep dat je het liefst wil verkennen.).’

Op doe-het-zelf-kaart 3 kunnen de leerlingen een top 3 noteren van de beroepen die ze willen verkennen door middel van proefjes. Op basis daarvan worden de verkennende opdrachten van Bouwsteen 2 verdeeld over de verschillende leerlingen. Houd de blaadjes zelf goed bij, want ze doen dienst in een van de proefjes van de werfleider.

HUIS-WErK?!

Geef leerlingen de opdracht mee om ’s avonds en de volgende dagen eens rond te kijken op straat of in hun eigen huis naar zaken die met de gekozen beroepen te maken hebben. Als iemand het beroep van metselaar gekozen heeft, kan die bijvoorbeeld eens rondkijken naar verschillende soorten muren. Hoe zijn ze bedekt, hoe staan stenen op elkaar, hoe worden hoeken gemetseld? Vraag hun eventueel foto’s te maken en die de vol-gende les mee te brengen (digitaal of op papier) of te e-mailen.

- 9 -

| BOUWSTEEN 2 VerKennIng: KennISMAKIng Met De VerSChIllenDe BEROEPEn

Organisatievorm: duowerk


materiaal: materiaal voor de proefjes (zie bijlage 1)•

voor elk kind de beroepsfiche waaraan hij of zij gaat samenwerken: •doe-het-zelf-kaarten 4 tot 15

fototoestel(len)•

A3- of A2-papier om posters te maken•

internet om op te zoeken en bijkomende filmpjes te bekijken•

Doelen: De leerlingen kunnen oplossingsgericht werken zonder stappenplan.•

De leerlingen kunnen de proefjes in eigen woorden toelichten.•

De leerlingen gebruiken de woordenschat die bij bouwberoepen hoort.•

De leerlingen kunnen hun oplossingen kritisch evalueren.•

In Bouwsteen 1 hebben de leerlingen drie beroepen gekozen die hun wel interessant lijken om te verkennen. Stel vanuit die voorkeuren duo’s samen van leerlingen die tijdens de les met elkaar een beroep gaan verken-nen. Per duo krijgen de leerlingen een beroepsfiche (doe-het-zelf-kaarten 4 tot 15) met daarop:

de beschrijving van het beroep;•twee opdrachten;•het materiaal dat ze nodig hebben voor de opdrachten;•een lijstje woorden die specifiek zijn voor het beroep in kwestie: dat verdiept communicatie over het •onderwerp en kan leerlingen helpen hun online zoekgedrag te optimaliseren;eventueel links op het internet naar filmpjes en documentatie met meer informatie;•plaats voor evaluatie. •

Leerlingen gaan zelfstandig aan de slag met de proefjes. De opdrachten zijn zo veel mogelijk open. De proefjes hebben telkens een onderzoekend of ontwerpend karakter. Ze zijn opgebouwd volgens een vast stramien:

Onderzoekende proefjes Ontwerpende proefjes

beschrijving van het nodige materiaal beschrijving van het nodige materiaal

een probleem vanuit een realistische context een probleem vanuit een realistische context

een open beschrijving van hoe dit te onderzoeken

een open beschrijving van hoe dit te ontwerpen

een vraag naar een verklaring met terugkoppeling naar de realiteit

de vraag om hun ontwerp te testen met terugkoppeling naar de realiteit

- 10 -

De uitleg van de proefjes is zo veel mogelijk geïntegreerd in de beroepsfiches door middel van links op het in-ternet waar leerlingen meer uitleg of voorbeelden kunnen vinden. Moedig leerlingen aan om zelf te zoeken naar oplossingen als ze iets niet begrijpen of problemen tegenkomen. Focus in de begeleiding op het proces:

‘Hoe heb je dit gedaan?’ ‘Wat zou je de volgende keer anders doen?’ ‘Hoe loopt de samenwerking?’

Probeer niet te snel zelf antwoorden te geven. Als de proefjes niet lukken, is dat niet erg. Het is belangrijker dat leerlingen zelf mogelijke oplossingen bedenken en er actief naar zoeken. Uit een mislukt proefje leer je ook: dat je de volgende keer minder water moet gebruiken omdat het gips anders niet hard wordt, of juist meer water, omdat het anders te broos is, of dat je moet oppassen dat hout niet splijt, enz.Bij het selecteren van de proefjes en het materiaal dat nodig is voor de opdrachten is er vooral gekozen voor gemakkelijk vindbare materiaalsoorten. Uiteraard mogen de materialen van een proefje vervangen worden door meer realistische materialen als dit mogelijk is. Een overzicht van de materialen en een korte inhoud per proefje vindt u als bijlage 1. Wanneer de leerlingen klaar zijn met hun proefjes, werken ze aan een poster om aan hun medeleerlingen voor te stellen hoe de proefjes verlopen zijn, wat er belangrijk bij is, wat de beroepen in kwestie inhouden, wat er mee te maken heeft, wat er boeiend aan is …

EVALUATIE

Tijdens het verloop van de verschillende opdrachten krijgen kinderen de kans om hun proces in kaart te bren-gen. Daarvoor wordt in de klas voor fototoestellen gezorgd. Kinderen kunnen van hun activiteit foto’s maken met als criterium wat belangrijk zou zijn om te vertellen aan anderen als zij ze zouden uitvoeren (Benadruk daarbij dat het niet om het resultaat gaat, maar ook om het onderzoeks-/ontwerpproces). Die foto’s kunt u laten verwerken op de poster (of in een PowerPoint-presentatie, een vertelmoment, een fotocollage …) die het hele proces in beeld brengt. Het doel is medeleerlingen op een inspirerende manier kennis te laten maken met het beroep en de proefjes die ze zelf hebben verkend. Laat de leerlingen als afsluiting van Bouwsteen 2 vertellen over de beroepen die ze hebben verkend. Laat hen hiervoor de gemaakte posters gebruiken. Houd een klassikale nabespreking rond volgende vragen:

‘Wat vond je leuk aan de verschillende beroepen?’‘Welke beroepen interesseren je?’‘Wat zou je nog meer willen weten?’

Op de beroepsfiches is er telkens ruimte om aan te geven of het beroep hen boeiend lijkt en hoe ze er meer over te weten kunnen komen. Als leerlingen beroepen boeiend vinden die ze niet hebben uitgetest, is het voor hen interessant om ook die fiches te krijgen.

- 11 -

OVErzICHT BErOEPSfICHES:

ruwbouw

Bekister – ijzervlechter 1.

Metselaar2.

Daktimmerman – dakdekker 3.

Torenkraanbestuurder 4.

Afwerking

Installateur isolatie en ventilatie 5.

Schrijnwerker6.

Dekvloerlegger – Stukadoor7.

Diverse technieken

Installateur sanitair en centrale verwarming8.

Elektricien 9.

Installateur zonnepanelen10.

Planning en opvolging

Architect11.

werfleider12.

- 12 -

| BOUWSTEEN 3 VerBreDIng: KennISMAKIng Met SPeCIfIeKe BOuw-TOEPASSIngEn

In Bouwsteen 3 maken leerlingen in groep kennis met een aantal woningbouwtoepassingen die verschillen van de traditionele woningbouw, en verkennen ze andere bouwtoepassingen die eveneens tot de bouwsector behoren.

Organisatievorm: groepswerk

Tijdsbesteding: 1 les

materiaal: een computer per groepje•

filmdeel ‘Bijzondere toepassingen in de bouwsector’ op DVD of via •http://www.confederatiebouw.be/oostvlaanderen/Bouwonder.aspx

filmdeel ‘De Belgische bouwindustrie’ op DVD of via •http://www.confederatiebouw.be/oostvlaanderen/Bouwonder.aspx

Doelen: De leerlingen weten dat er alternatieven zijn voor de traditionele •woningbouw.

De leerlingen kunnen voor- en nadelen benoemen van de alternatieve •bouwmethodes.

De leerlingen kunnen andere toepassingen in de Belgische bouw-•sector opnoemen.

Bekijk de twee filmdelen klassikaal. Bespreek nadien welke elementen de leerlingen herkend hebben in de filmpjes.

‘Bijzondere toepassingen in de bouwsector’

passiefwoning

geautomatiseerde bouwmethode

houtskelet

‘De Belgische bouwindustrie’

de Belgische bouwsector

tunnels en ondergrondse leidingen

grote kantoorgebouwen

steigeraanleg

bruggenbouw

wegenbouw

boorplatformen

baggerwerken

hoge gebouwen

- 13 -

Verdeel de klas in groepjes van vier personen. Laat drie groepjes elk een van de nieuwe technieken uit het filmpje verder onderzoeken. Geef hun volgende opdracht mee:

‘Maak voor de klas een presentatie over hoe een passiefwoning / houtskeletbouw gebouwd wordt of hoe huizen met de geautomatiseerde bouwmethode (ook wel ‘prefab’ genoemd) gebouwd worden. Wat zijn sterke kanten aan deze techniek? Welke problemen of nadelen zijn eraan verbonden?’

Laat de resterende groepjes één van de andere bouwtoepassingen uit het filmdeel ‘De Belgische bouwindustrie’ uitdiepen. Geef hun volgende opdracht mee:

‘Maak voor de klas een presentatie over een bouwtoepassing die jullie in het tweede filmpje hebben gezien. Wat is er uitzonderlijk aan? Wat zijn mogelijke problemen waar de bouwers tegenaan kunnen lopen?’

Help de leerlingen indien nodig een van de onderwerpen uit het filmpje te kiezen door samen met hen te over-lopen wat aan bod kwam.

Geef leerlingen de kans om het stuk film waarover zij een presentatie maken opnieuw te bekijken en meer informatie te zoeken. Begeleid hun zoekproces met behulp van de volgende vragen:

‘Wat weet je er al over?’ ‘Wat wil je er nog over weten?’ ‘Waar kun je daar informatie over vinden?’ ‘Hoe ga je dat op een boeiende manier aan je klasgenoten vertellen?’

- 14 -

| BOUWSTEEN 4 InTEgRATIE: PROJECTOPDRACHTEn VOOR VERSCHILLEnDE BEROEPEn

In Bouwsteen 4 gaan leerlingen in een concrete context aan de slag. De bouwindustrie is een sector waarin heel veel mensen samen moeten werken, op hetzelfde moment zowel als opeenvolgend. Dat maakt een goede planning en organisatie van bouwprojecten noodzakelijk. Ook op persoonlijk vlak is ‘kunnen samenwerken’ een sleutelvaardigheid. Daarom zijn in deze Bouwsteen enkele grotere opdrachten opgenomen waarin leerlingen de opgedane kennis met elkaar moeten delen. Behalve veel zelfsturing, organisatievermogen, creativiteit en nauwkeurigheid van de leerlingen vereist deze Bouwsteen ook een groot aanbod van materialen en gereedschappen. De uitvoering van de projecten gebeurt zoveel mogelijk met realistische materialen. Omdat het niet evident is om die allemaal als school in huis te heb-ben, biedt deze Bouwsteen de uitgelezen kans om er een klasbezoek aan een technische school in de buurt aan te koppelen. Zo maken de leerlingen alvast kennis met een technische school.Belangrijk is dat leerlingen zelf plannen en in handen houden wat er moet gebeuren, en dat ze ook zelf mee de operaties kunnen uitvoeren. Adressen van een technische school in uw buurt kunt u vinden als bijlage 2.

Organisatievorm: groepswerk


materiaal: pen en papier per groepje•

per groepje een projectfiche: doe-het-zelf-kaarten 16 tot 18•

materialen die nodig zijn voor het uitbouwen van het project worden •door de leerlingen opgelijst

Doelen: De leerlingen kunnen samenwerken aan een groter project.•

De leerlingen kunnen de verantwoordelijkheid opnemen voor een •onderdeel van het project.

De leerlingen kunnen een concreet plan ontwerpen om hun project •werkelijk te maken.

OPzET

Binnen deze projecten krijgen verschillende leerlingen een deel van de verantwoordelijkheid van het project. De leerlingen kiezen zelf wie welke rol op zich neemt binnen hun groepje. De leerling die bijvoorbeeld de rol van elektricien opneemt, stuurt de anderen aan voor de onderdelen die met elektriciteit te maken hebben.

PrOjECTfICHES

Doe-het-zelf-kaarten 16 tot 18 zijn twee concrete projectfiches – een poppenhuis en een isolatiehuis – en een blanco projectfiche. Die laatste kan op maat van de school worden ingevuld. Wat leeft er op school of in de klas? Zijn er op school kippen, dan kan er bv. een kippenhok worden gemetseld. Wie meer natuur op school wilt, kan opteren om plantenbakken te bouwen, of een vogelflatgebouw met zwembad en voederplaat. Willen de leerlingen graag meer mogelijkheid om te zitten op de speelplaats? Waarom dan geen zitbanken metselen of bouwen?

- 15 -

| BOUWSTEEN 5 AFSLUITIng: WERKEn In DE BOUWSECTOR? exPlOrAtIe VAn StuDIeKeuzeMOgelIjKheDen

Bouwsteen 5 bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een bordspel aan de hand van vragen. Die vragen gaan over inhoud die in de diverse beroepen aan bod kan zijn gekomen. Op die manier kunnen de vragen feedback geven over wat leerlingen hebben opgepikt uit de verschillende Bouwstenen. Daarbij is het wel belangrijk dat leerlingen aan elkaar hebben kunnen vertellen over de beroepen die zij ontdekt hebben.In het spel moeten de leerlingen studiekeuzes maken om werk te vinden als vijfsterrentechnicus, -ingenieur of -wetenschapper. Ze ervaren dat ze zelf keuzes kunnen maken die hun latere beroepskansen beïnvloeden. Ze ontdekken dat ze soms voor een andere richting moeten kiezen, maar ook dat ze zelf op een positieve manier kunnen kiezen voor een richting waarin ze zich goed voelen. In deel 2 worden de in het spel opgedane ervaringen gekoppeld aan de reële situatie in het secundair onder-wijs. Het gaat over de organisatie van richtingen binnen aso, tso en bso, en naar welke beroepen in de bouw-sector die studierichtingen kunnen leiden.

Organisatievorm: groepswerkklasgesprek

Tijdsbesteding: 1 les

materiaal: per groepje: speelbord (op A3-formaat) •spelregels (doe-het-zelf-kaart 19)•36 doevragen (doe-het-zelf-kaart 20): enkelzijdig afdrukken op groen •papier en voorsnijden36 denkvragen (doe-het-zelf-kaart 21): enkelzijdig afdrukken op rood •papier en voorsnijdengewone pion •potlood, kleurpotlood en papier •20 speelgoedbaksteentjes of suikerklontjes (in baksteenvorm) •pakje tandenstokers•stukje plasticine•lijm•schema met de richtingen en beroepsmogelijkheden toegespitst op •de bouwsector (A3-formaat, op achterkant van speelbord)

per leerling:papieren pion (doe-het-zelf-kaart 22)•schaar•

Doelen: De leerlingen ervaren dat ze kunnen kiezen voor studierichtingen en •dat dit invloed heeft op hun werkmogelijkheden.

De leerlingen weten dat er studierichtingen zijn waarna je meteen gaat •werken en andere waarna je verder studeert.

De leerlingen weten dat een richting in het tso ook kan leiden tot een •studie aan een universiteit.

- 16 -

Laat de leerlingen in groepjes van vier het spel ‘Bouwen aan je droom-job” spelen. Het spel telt maximaal acht spelrondes waarin de leerlingen per ronde telkens één vraag beantwoorden. In dit spel maken leerlingen studiekeuzes om de meest geschikte persoon voor een job te worden. Ze kunnen in drie jobs de beste worden: een praktijkgerichte job als technicus, een theoretisch gerichte job als weten-schapper en een job als ingenieur, die beide combineert. In hun schoolloopbaan kunnen ze kiezen voor een praktijkgerichte richting, een theoretische richting en een richting die beide combineert. Leerlingen kunnen ‘blijven zitten’ en ‘zakken’ naar een ‘lagere’ richting, maar ze kunnen ook een bewuste keuze maken om zich te specialiseren in een bepaalde richting. Daarvoor kiezen biedt grotere winstkansen omdat ze op die manier gemakkelijker de beste in een vak of beroep zullen worden.

Houd een nabespreking van het spel aan de hand van de volgende vragen:

‘Wat vond je van het spel?’ ‘Ben je uitgekomen waar je wou uitkomen toen je aan het spel begon?’ ‘Hoe voelde het om een schuine pijl te volgen? Was er een verschil als je dat deed na een juiste vraag of na een foute vraag?’

Bekijk samen met de leerlingen het schema met de richtingen in het secundair onderwijs. Vertel erbij dat niet alle richtingen erin worden opgelijst, maar dat het schema vooral op de bouwsector gericht is. Overloop met hen de richtingen in het secundair onderwijs. Bekijk welke toekomstmogelijkheden de verschillende studierich-tingen bieden.Mogelijke vragen bij de bespreking van dit schema zijn:

‘Weet je al wat je wilt doen in het middelbaar?’ ‘Waarom wil je dat kiezen?’ ‘Wat doe je graag?’ ‘Wat kun je goed?’ ‘Welke studierichtingen interesseren jou? Wat zou je daarna kunnen gaan doen?’ ‘Je hebt enkele jobs aangeduid die jou wel interesseren. Welke studiekeuzes zou je kunnen maken om dat beroep uit te oefenen?’

- 17 -

| BIjLAGE 1: OVERZICHT VAn DE PROEFJES In DE BEROEPSFICHES

||| BErOEPSfICHE 1: BEKISTEr – IjzErVLECHTEr

Proef 1: ijzersterk

Materiaal: gips en water, (schoen)doos met nat zand als wapening: satéstokjes, ijzerdraadjes, stukjes wol, stukje jute of kompres touw en een bakje om te vullen met gewicht, gewichtjes of zand, weegschaalBedoeling: De leerlingen maken staafjes gewapend gips. Ze testen de sterkte van verschillende staafjes. Gewapend beton zal minder snel breken. Ook vezels kunnen als wapening gebruikt worden.

Proef 2: gefundeerd

Materiaal: emmer met heel nat zand, emmer met droog zand, twee bakstenen, twee stukken buis, stuk karton, 4 potlodenBedoeling: De leerlingen onderzoeken 2 soorten funderingen: fundering op staal en paalfundering. Ze merken dat verschillende ondergronden een ander effect hebben op de stabiliteit van een gebouw.

||| BErOEPSfICHE 2: mETSELAAr

Proef 1: mooie muurtjes

Materiaal: suikerklontjes (zo veel mogelijk in de vorm van een baksteen), mes, een dikke A4-ringmap, een grote knikkerBedoeling: De leerlingen ontdekken dat bakstenen op meerdere manieren in verband gezet kunnen worden. Ze denken na over de sterkte van muren door er een knikker tegen te laten rollen.

Proef 2: recht is recht

Materiaal: stukje plasticine, een meter touw, voorwerp met gewicht waar een touw aan geknoopt kan worden (schaar, gewichtje, zware knikker in een zakje, dikke moer, bolletje klei …), een houten lat, twee stukjes doorzichtige darm, water, (voedsel)kleurstof, plakband, blad papierBedoeling: De leerlingen bouwen eenvoudige instrumenten om te meten of iets verticaal of horizontaal gebouwd is. Een gewichtje aan een touwtje wordt een schietlood, een stukje buis wordt de waterpas. Het tweede buisje kan gebruikt worden om de waterpas te veranderen zodat hij ook verticaal meet. Laat hen daarna indien mogelijk de echte instrumenten bekijken en vergelijken met hun zelfgebouwde instrumenten.

||| BErOEPSfICHE 3: DAKTImmErmAN - DAKDEKKEr

Proef 1: dakskelet

Materiaal: schoendoos, satéstokjes, ijslollystokjes, schaar, breekmesje, dunne spijker, hamerBedoeling: De leerlingen bouwen een dakstructuur na met houten stokjes. De schoendoos wordt bijgesneden als dit nodig is. Ze gebruiken verschillende onderdelen van het dak zoals spanten, de nok en panlatten.

- 18 -

Proef 2: de pannen van het dak

Materiaal: dun karton (liefst glad), breekmes, dakconstructie uit proef 1, ijzerdraad, gietertje, haardroger Bedoeling: De leerlingen bedekken het dak met pannen of leien. Ze bekijken hoe pannen of leien op een dak bevestigd worden. Ze testen hun dak tegen regen en wind.

||| BErOEPSfICHE 4: TOrENKrAANBESTUUrDEr

Proef 1: de lange arm

Materiaal: rietje, touw, haakje, klein plastic bakje (bv, van beleg), zand, schaar, papier, lijm of nietjes- machineBedoeling: De leerlingen ervaren dat een lastarm van een kraan veel gewicht moet dragen en dus vol-

doende stevig moet zijn. Ze bouwen een ondersteuning die sterk genoeg is om het rietje niet meer te laten doorbuigen. Ze houden er rekening mee dat zo’n kraan licht genoeg moet zijn. Ze bedenken dat driehoekstructuren helpen om een licht en sterk model te krijgen.

Proef 2: wankel evenwicht

Materiaal: twee bladzijden papier, bakje, touw en haakje uit proef 1, plakband, schaar, stuk karton, nog 3 bakjes of groter bakje, zand, keukenweegschaalBedoeling: De leerlingen bouwen met twee opgerolde papieren een torenkraan (de vorm van een omgekeerde L). Ze onderzoeken wat er gebeurt als de torenkraan gewicht heft. Om het omkiepen tegen te gaan, kan er een tegengewicht op de voet van de kraan gezet worden. Als ze dat doen, vergelijken ze het hangend gewicht met het tegengewicht.

||| BErOEPSfICHE 5: INSTALLATEUr ISOLATIE EN VENTILATIE

Proef 1: een warme jas

Materiaal: drie identieke glazen potjes met deksel, ijsblokjes, waterkoker, elastiekjes, mogelijk isolerende stoffen: krantenpapier, zilverpapier, verschillende soorten textiel (wol, fleece, katoen …), piepschuim, glas- of rotswol, wattenBedoeling: De leerlingen ontdekken de isolerende waarde van verschillende materialen door een potje met een ijsklontje zo goed mogelijk te isoleren. Laat hen bij het werken met het warme water opletten dat het glas niet springt. Bied indien mogelijk een thermometer aan als ze met het water werken.

Proef 2: een frisse neus halen

Materiaal: twee glazen potten met deksel, twee ijsblokjes, koffiewarmhouder met theelichtjesBedoeling: De leerlingen ontdekken het belang van isolatie door het verschil te observeren tussen een ijsblokje dat smelt in een open pot en eentje dat smelt in een gesloten pot. Ze merken de condensatie in de gesloten pot op en leggen een link naar luchtkwaliteit in gesloten ruimtes.

- 19 -

||| BErOEPSfICHE 6: SCHrIjNWErKEr

Proef 1: de meubelzaak

Materiaal: karton, scherp mes, tandenstokers, snijplankBedoeling: De leerlingen ondervinden dat er niet altijd lijm of schroeven nodig zijn om dingen uit hout te maken. Ze proberen verschillende houtverbindingen uit om zelf een meubel te creëren uit karton.

Proef 2: scharnierstuk

Materiaal: 1 blad papier (A4-formaat), schaar of scherp mes, lijm, spijkers (ongeveer 7 cm lang), doosBedoeling: De leerlingen bekijken verschillende soorten scharnieren en bouwen die na in papier. Ze bestuderen deuren die er uit getild kunnen worden en hoe de scharnieren van die deuren zijn gemaakt.

||| BErOEPSfICHE 7: DEKVLOErLEGGEr EN STUKADOOr

Proef 1: gevloerd

Materiaal: doos uit ribbelkarton, rietjes, plastic lat, 2 satéstokjes, zand, water, beetje gips, vloerisolatie (krantensnippers, piepschuimbolletjes, schuimrubber …), mozaïektegeltjes of ijslollystokjes als vloerbedekkingBedoeling: De leerlingen bouwen in een kartonnen doos de opbouw van een vloer na. Ze zoeken zelf naar de verhoudingen die een chapemengsel het best heeft om zo gemakkelijk mogelijk te verwer-ken.

Proef 2: vloeibare muren

Materiaal: de doos uit proef 1, gips, water, 3 mengbakjes, lepel, mes, plastic lat, plastic klantenkaartje (bankkaartformaat), stukken glad kartonBedoeling: De leerlingen proberen met verschillende gipsmengsel de muren te pleisteren. Ze zoeken op het internet hoe een echte stukadoor werkt. Met deze informatie proberen ze hun eigen manier van werken te verbeteren.

||| BErOEPSfICHE 8: INSTALLATEUr SANITAIr EN CENTrALE VErWArmING

Proef 1: de watertoren

Materiaal: 3 lege colaflessen van 1,5 of 2 liter, 2 stukken darm (1 lang, 1 kort), teflontape of vlas, 2 emmers, breekmes (De darm moet juist rond de tuit van de colafles passen. Voor proef 2 idealiter een doorzichtige darm gebruiken. Je kunt hier bijvoorbeeld een stuk luchtslang voor gebruiken. Bied eventueel ook 2 slangklemmen en een schroevendraaier aan.)Bedoeling: De leerlingen ontdekken dat er meer kracht achter water zit als het water van hoger komt. Ze kunnen hierbij de link leggen naar waarom een watertoren op het hoogste punt in de omgeving wordt gebouwd.

Proef 2: het ‘Water Closet’

Materiaal: 1 lange darm, 1 colafles waarvan de bovenkant afgesneden is, teflontape of vlas, emmer, beker, stukjes boterham/ontbijtgranenBedoeling: De leerlingen onderzoeken de werking van een wc door deze na te bouwen. Ze ontdekken waarom de zwanenhals of het waterslot van een wc die vorm heeft.

- 20 -

||| BErOEPSfICHE 9: ELEKTrICIEN

Proef 1: spot aan!

Materiaal: 9-voltbatterij, drie lampjes met fitting, voldoende elektriciteitsdraden met krokodillenklemmen, materiaal om een schakelaar mee te bouwen: karton, splitpennen, stukje aluminiumfolie, duim- spijkers, paperclips, stukje piepschuim ...Bedoeling: De leerlingen ontdekken dat een parallelschakeling beter is dan een serieschakeling als je met verschillende spotjes werkt in huis. Ze bouwen zelf twee schakelaars en zoeken uit hoe je dezelfde lampen met twee schakelaars kunt bedienen.

Proef 2: verzekering

Opgelet, dit is een proef waarbij de koperdraad erg warm wordt en zelfs doorbrandt. Probeer het eerst zelf uit! Laat de leerlingen een veiligheidsbril en handschoenen dragen en blijf in de buurt.

Materiaal: 9-voltbatterij, 1 elektriciteitsdraad met krokodillenklemmen, lange dunne koperdraad, emmer zand, handschoenen en veiligheidsbrillenBedoeling: De leerlingen ontdekken dat als een draad korter wordt deze warmer wordt. De weerstand hangt af van de dikte, de lengte en het materiaal van een verbinding. Bij een kortere draad is de weerstand lager. Als de weerstand lager is, gaan er sneller elektronen door waardoor de draad uiteindelijk heel warm wordt en doorbrandt. Een kortsluiting maakt de weerstand enorm laag. Om doorbranden op een willekeurige plaats te vermijden zitten er zekeringen in een stroomkring. Deze dienen als zwakste schakel. Vroeger brandden zekeringen door, nu springen ze meestal uit.

||| BErOEPSfICHE 10: INSTALLATEUr zONNEPANELEN

Proef 1: een grote gele batterij

Materiaal: klein zonnepaneeltje, een multimeter die in milliwatt meet, sterke (halogeen)lamp, gradendriehoek, stuk touwBedoeling: De leerlingen meten onder welke hoek een lichtbron het meest effect heeft op een zonnepaneel. Zet vooraf de meter op millivolt meten en leg de leerlingen uit hoe ze de multimeter moeten gebruiken.

Proef 2: zo warm!

Materiaal: aluminiumfolie, huishoudfolie, 1 rechthoekige en 1 ronde kom met ongeveer hetzelfde volume, 4 even grote stukken chocolade, 2 gelijke sterke (halogeen)lampen.Bedoeling: De leerlingen bouwen een zonneoven om te ondervinden hoe sterk zonnewarmte is en hoe die functioneel gebruikt kan worden.

||| BErOEPSfICHE 11: ArCHITECT

Proef 1: sterk ontwerp

Materiaal: papieren of plastic wegwerpbekertjes, twee stukken stevig karton, zand, schepje, schaar, stuk plastic om op de grond te leggenBedoeling: De leerlingen ontdekken dat zuilen een sterke ondersteunende rol kunnen spelen in een constructie. Deze zuilen moeten zelf sterk genoeg zijn om het gewicht te kunnen dragen. Ze merken hoe zand dat op zijn plaats gehouden wordt door een bekertje heel veel kracht kan opvangen.

- 21 -

Proef 2: getekend

Materiaal: ruitjespapier, potlood, lat, computer met Google SketchUp (dit is een tekenprogramma dat gratis gedownload kan worden op http://sketchup.google.com/)Bedoeling: De leerlingen ontwerpen zelf een huis dat aan een aantal beperkingen voldoet. Ze experimenteren met een tekenprogramma om hun ontwerp in 3D te tekenen.

||| BErOEPSfICHE 12: WErfLEIDEr

Proef 1: organisatie is alles

Materiaal: De top 3-keuzeformulieren van de klas, papier, penBedoeling: De leerlingen maken een werkplanning voor de volgende les. Ze houden hierbij rekening met wie wat al gedaan heeft. Ze hebben een beperkt aantal bouwwerven waar ze hun klasgenoten kunnen laten werken. Ze denken na over wie wanneer aan de slag kan op een bouwwerf.

Proef 2: veiligheid voor alles

Materiaal: rietjes, plasticine, karton, (Playmobil) poppetje, dunne stofBedoeling: De leerlingen denken na over de veiligheid die nodig is op een bouwwerf. Ze bouwen zelf een stelling die rekening houdt met verschillende veiligheidsaspecten.

- 23 -

| BIjLAGE 2: OVERZICHT VAn DE TECHnISCHE SCHOLEn PER PROVInCIE

OVErzICHT TECHNISCHE SCHOLEN IN ANTWErPENvestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw 2e graad

Leonardo Lyceum/SPIA (hoofdzetel) August Leyweg 3 2020 ANTWERPEN 2

Sint-Lambertusinstituut (hoofdzetel) Kerkplein 14 2220 HEIST-OP-DEN-BERG

Vrije Technische Scholen van Turnhout (hoofdzetel) Zandstraat 101 2300 TURNHOUT

Vrij Instituut voor Technisch Onderwijs (hoofdzetel) Gravin Elisabethlaan 30 2320 HOOGSTRATEN

KOGEKA 2 (hoofdzetel) Technische-Schoolstraat 52 2440 GEEL

Don Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Salesianenlaan 1 2660 HOBOKEN

TSM-Bovenbouw (hoofdzetel) Jef Denynplein 2 2800 MECHELEN

Technisch Atheneum Den Biezerd (hoofdzetel) Wirixstraat 56 2845 NIEL

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw- en Houtkunde 2de en 3de graadSG Noord/Lyceum Paardenmarkt (hoofdzetel) Paardenmarkt 94 2000 ANTWERPEN 1





Gitok bovenbouw (hoofdzetel) Kapellensteenweg 112 2920 KALMTHOUT

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouwtechnieken 2de en 3de graadSint-Lambertusinstituut (hoofdzetel) Kerkplein 14 2220 HEIST-OP-DEN-BERG



vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Decoratie en restauratieschilderwerkenStedelijk Instituut voor Sierkunsten en Ambachten (hoofdzetel) Cadixstraat 2 2000 ANTWERPEN 1

Technicum Noord-Antwerpen Bovenbouwschool (hoofdzetel) Londenstraat 43 2000 ANTWERPEN 1

Sint-Lutgardisinstituut (hoofdzetel) Gasthuisstraat 3 2400 MOL


Gesubsidieerd Technisch Instituut (hoofdzetel) Dieseghemlei 60 2640 MORTSEL

Koninklijk Atheneum II Lyceum (hoofdzetel) Caputsteenstraat 51 2800 MECHELEN

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouw 3e graadLeonardo Lyceum/SPIA (hoofdzetel) August Leyweg 3 2020 ANTWERPEN 2







Technisch Atheneum Den Biezerd (hoofdzetel) Wirixstraat 56 2845 NIEL

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs renovatie BouwVrij Instituut voor Technisch Onderwijs (hoofdzetel) Gravin Elisabethlaan 30 2320 HOOGSTRATEN




- 24 -

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Schilderwerk en Decoratie 2de en 3de graadStedelijk Instituut voor Sierkunsten en Ambachten (hoofdzetel) Cadixstraat 2 2000 ANTWERPEN 1

Technicum Noord-Antwerpen Bovenbouwschool (hoofdzetel) Londenstraat 43 2000 ANTWERPEN 1

Sint-Lutgardisinstituut (hoofdzetel) Gasthuisstraat 3 2400 MOL



Koninklijk Atheneum II Lyceum (hoofdzetel) Caputsteenstraat 51 2800 MECHELEN

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 1e graadLeonardo Lyceum/Quellinstraat (hoofdzetel) Quellinstraat 31 2018 ANTWERPEN 1

H. Pius X-instituut -Middenschool (hoofdzetel) VIIde-Olympiadelaan 25 2020 ANTWERPEN 2

Moretus 4 (hoofdzetel) Kloosterstraat 82 2180 EKEREN

Middenschool De Vesten Herentals (hoofdzetel) Augustijnenlaan 31 2200 HERENTALS

Technisch Instituut Scheppers (hoofdzetel) Scheppersstraat 9 2200 HERENTALS


Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Langestraat 199 2240 ZANDHOVEN

Sint-Lambertus 1 (vestiging) Emiel Stalmanslaan 33 2260 WESTERLO

Sint-Lambertus 2 (hoofdzetel) Sint-Lambertusstraat 8 2260 WESTERLO

Secundair Onderwijs Zenit (hoofdzetel) de Merodelei 220 2300 TURNHOUT


Technisch Instituut Sint-Paulus (hoofdzetel) Kruisven 25 2400 MOL


Sint-Lambertus 2 (vestiging) Vorstse Baan 3 2431 VEERLE

KOGEKA 4 (vestiging) Pas 93 2440 GEEL

Middenschool van het Gemeenschapsonderwijs Lier (hoofdzetel)

Anton Bergmannlaan 24 2500 LIER

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Kruisbogenhofstraat 7 2500 LIER

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Edegemsesteenweg 129 2550 KONTICH

Gemeentelijk Instituut voor Technisch en Handelsonderwijs (hoofdzetel)

Gemeentestraat 41 2560 NIJLEN


vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 2de en 3de graad SG Noord/Lyceum Paardenmarkt (hoofdzetel) Paardenmarkt 94 2000 ANTWERPEN 1

Technisch Instituut Scheppers (hoofdzetel) Scheppersstraat 9 2200 HERENTALS


Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Langestraat 199 2240 ZANDHOVEN

Sint-Lambertus 5 (hoofdzetel) Denis Voetsstraat 21 2260 WESTERLO

Secundair Onderwijs Zenit (hoofdzetel) de Merodelei 220 2300 TURNHOUT




Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Kruisbogenhofstraat 7 2500 LIER

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Edegemsesteenweg 129 2550 KONTICH

Gemeentelijk Instituut voor Technisch en Handelsonderwijs (hoofdzetel)

Gemeentestraat 41 2560 NIJLEN




PTS, Provinciale Scholen voor Tuinbouw en Techniek (hoofdzetel)

Beukenlaan 44 2850 BOOM

Koninklijk Atheneum (hoofdzetel) Emiel Blangenoisstraat 2 2900 SCHOTEN

Sint-Jozefinstituut (hoofdzetel) Jozef Hendrickxstraat 153 2900 SCHOTEN

Gitok bovenbouw (hoofdzetel) Kapellensteenweg 112 2920 KALMTHOUT

Provinciaal Instituut voor Technisch Onderwijs (hoofdzetel) Laageind 19 2940 STABROEK

- 25 -

OVErzICHT TECHNISCHE SCHOLEN IN BrUSSELvestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouwafwerking 3e graad

Sint-Guido-Instituut (vestiging) Itterbeekse Laan 550 1070 ANDERLECHT

OVErzICHT TECHNISCHE SCHOLEN IN LImBUrG

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw 2e graadTechnisch Instituut Heilig Hart (hoofdzetel) Kleine Breemstraat 5 3500 HASSELT

Middenschool van het Gemeenschapsonderwijs II (hoofdzetel) Dr. Vanweddingenlaan 10 3540 HERK-DE-STAD

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Burgemeester Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN

Atheneum Maasland (hoofdzetel) Onderwijsstraat 11 3630 MAASMECHELEN

Provinciaal Instituut Lommel -Secundair Onderwijs PROVIL (hoofdzetel)

Duinenstraat 1 3920 LOMMEL

Stedelijk Instituut voor Technische Beroepen - S.I.B.A. (hoofdzetel)

Pastoor Dergentlaan 62 3200 AARSCHOT

Koninklijk Atheneum D’Hek (hoofdzetel) Tiensestraat 57 3400 LANDEN

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw- en Houtkunde 2de en 3de graadHarlindis en Relindis Technisch Instituut Sint-Jansberg B (hoofdzetel)

Sint-Jansberg 39 3680 MAASEIK

WICO - 126193 (hoofdzetel) Dorpsstraat 91 3900 OVERPELT

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouwtechnieken 2de en 3de graadTechnisch Instituut Heilig Hart (hoofdzetel) Kleine Breemstraat 5 3500 HASSELT



vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs DakwerkenVrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Burgemeester Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Decoratie en restauratieschilderwerkenAtheneum Maasland (hoofdzetel) Onderwijsstraat 11 3630 MAASMECHELEN

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs renovatie BouwTechnisch Instituut Heilig Hart (hoofdzetel) Kleine Breemstraat 5 3500 HASSELT

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouw 3e graadStedelijk Instituut voor Technische Beroepen - S.I.B.A. (hoofdzetel)



Technisch Instituut Heilig Hart (hoofdzetel) Kleine Breemstraat 5 3500 HASSELT




vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouwafwerking 3e graadAtheneum Maasland (hoofdzetel) Onderwijsstraat 11 3630 MAASMECHELEN

- 26 -

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Schilderwerk en Decoratie 2de en 3de graad Koninklijk Technisch Atheneum II Villers (hoofdzetel) Vildersstraat 3 3500 HASSELT

Instituut Mariaburcht -Secundair Onderwijs (hoofdzetel) Hasseltse dreef 115 3512 STEVOORT

Atheneum Maasland (hoofdzetel) Onderwijsstraat 11 3630 MAASMECHELEN

Atheneum Maasland (vestiging) Stadsgraaf 22 3650 DILSEN-STOKKEM

Koninklijk Atheneum (hoofdzetel) Mudakkers 25 3920 LOMMEL

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 1e graadKoninklijk Technisch Atheneum II Villers (hoofdzetel) Vildersstraat 3 3500 HASSELT

Middenschool Kindsheid Jesu (hoofdzetel) Kempische steenweg 400 3500 HASSELT


Don Bosco Technisch Instituut 1 (hoofdzetel) Don Boscostraat 6 3530 HELCHTEREN

Sint-Martinusscholen 118331 (hoofdzetel) Diestsesteenweg 5 3540 HERK-DE-STAD

Middenschool Sint-Jan (hoofdzetel) Bogaarsveldstraat 14 3580 BERINGEN

Onze-Lieve-Vrouwinstituut (hoofdzetel) Schaffensesteenweg 2 3583 PAAL

Provinciale Middenschool (hoofdzetel) Stationsstraat 36 3590 DIEPENBEEK

Technisch Instituut Sint-Lodewijk-1 (hoofdzetel) Mosselerlaan 110 3600 GENK

Sint-Vincentiusmiddenschool (hoofdzetel) Koning Albertlaan 26 3620 LANAKEN

Provinciale Technische School (hoofdzetel) Europaplein 36 3630 MAASMECHELEN

campus de helix³ (hoofdzetel) Rijksweg 357 3630 MAASMECHELEN

Harlindis en Relindis E.G.S.4 (hoofdzetel) Kloosterstraat 14 3640 KINROOI

Technisch Instituut Sint-Michiel eerste graad (vestiging) Kloosterstraat 11 3670 MEEUWEN-GRUITRODE

Harlindis en Relindis E.G.S.1 (hoofdzetel) Eerste Straat 19 3680 MAASEIK

Harlindis en Relindis E.G.S.2 (vestiging) Zandbergerstraat 21 3680 MAASEIK

viio 2 (hoofdzetel) Rode Kruislaan 27 3700 TONGEREN

Technisch Instituut Sint-Jozef (hoofdzetel) Wijerstraat 28 3740 BILZEN

Middenschool van het Gemeenschapsonderwijs II (hoofdzetel) Speelhoflaan 9 3800 SINT-TRUIDEN

Onze-Lieve-Vrouw 1 (vestiging) Kasteelstraat 53 3800 SINT-TRUIDEN

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 2de en 3de graad Koninklijk Technisch Atheneum I (hoofdzetel) Vildersstraat 28 3500 HASSELT


Don Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Don Boscostraat 6 3530 HELCHTEREN

Sint-Martinusscholen 118315 (hoofdzetel) Veearts Strauvenlaan 5 3540 HERK-DE-STAD


Technisch Instituut Sint-Lodewijk (hoofdzetel) Mosselerlaan 110 3600 GENK

Technisch Instituut Sparrendal (hoofdzetel) Bessemerstraat 443 3620 LANAKEN

Provinciale Technische School (hoofdzetel) Europaplein 36 3630 MAASMECHELEN

campus de helix³ (hoofdzetel) Rijksweg 357 3630 MAASMECHELEN

Harlindis en Relindis Technisch Instituut Sint-Jansberg A (hoofdzetel)

Sint-Jansberg 39 3680 MAASEIK

viio 2 (hoofdzetel) Rode Kruislaan 27 3700 TONGEREN

Technisch Instituut Sint-Jozef (hoofdzetel) Wijerstraat 28 3740 BILZEN

Koninklijk Technisch Atheneum I (hoofdzetel) Speelhoflaan 9 3800 SINT-TRUIDEN

Technicum (hoofdzetel) Gildestraat 22 3800 SINT-TRUIDEN

WICO - 126193 (hoofdzetel) Dorpsstraat 91 3900 OVERPELT



Technisch Instituut Sint-Michiel (hoofdzetel) Witte Torenstraat 10 3960 BREE

Technisch Heilig Hartinstituut (hoofdzetel) H. Hartlaan 16 3980 TESSENDERLO

- 27 -

OVErzICHT TECHNISCHE SCHOLEN IN OOST-VLAANDErENvestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw 2e graad

Koninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Coupure 312 9000 GENT [email protected]

Don Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Kortrijksesteenweg 1025 9051 SINT-DENIJS-WESTREM

Vrije Technische Scholen (hoofdzetel) Breedstraat 152 9100 SINT-NIKLAAS [email protected]

Scheppersinstituut (hoofdzetel) Cooppallaan 128 9230 WETTEREN

Vrij Technisch Instituut - 2 (hoofdzetel) Sinte Annalaan 99_B 9300 AALST

Atheneum Herzele (hoofdzetel) De Tramzate 9 9550HERZELE [email protected]

VTI Sint-Lucas (hoofdzetel) Gelukstede 2 9700OUDENAARDE [email protected]

Vrij Technisch Instituut Deinze (hoofdzetel) Leon Declercqstraat 1 9800 DEINZE

Atheneum Merelbeke (hoofdzetel) Potaardeberg 59 9820MERELBEKE [email protected]

Provinciaal Technisch Instituut (hoofdzetel) Roze 131 9900 EEKLO

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw- en Houtkunde 2e en 3e graad Don Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Kortrijksesteenweg 1025 9051 SINT-DENIJS-WESTREM



vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouwtechnieken 2de en 3de graadDon Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Kortrijksesteenweg 1025 9051 SINT-DENIJS-WESTREM

Vrije Technische Scholen (hoofdzetel) Breedstraat 152 9100 SINT-NIKLAAS



vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Decoratie en restauratieschilderwerkenKoninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Coupure 312 9000 GENT

EDUGO campus Glorieux Technisch Instituut (hoofdzetel) Sint-Jozefstraat 7 9041 OOSTAKKER

Vrij Technisch Instituut Sint-Laurentius (hoofdzetel) Prosper Thuysbaertlaan 1 9160LOKEREN [email protected]


vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs renovatie BouwDon Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Kortrijksesteenweg 1025 9051 SINT-DENIJS-WESTREM




Atheneum Herzele (hoofdzetel) De Tramzate 9 9550 HERZELE

VTI Sint-Lucas (hoofdzetel) Gelukstede 2 9700 OUDENAARDE



vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouwafwerking 3e graadDon Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Kortrijksesteenweg 1025 9051 SINT-DENIJS-WESTREM


vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Schilderwerk en Decoratie 2de en 3de graadKoninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Coupure 312 9000 GENT


Vrij Technisch Instituut Sint-Laurentius (hoofdzetel) Prosper Thuysbaertlaan 1 9160 LOKEREN


- 28 -

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 1e graad EDUGO campus De Brug 1 (hoofdzetel) Eksaardserijweg 24 9041 OOSTAKKER

Don Bosco Technisch Instituut E.G. (hoofdzetel) Kortrijksesteenweg 1025 9051 SINT-DENIJS-WESTREM


Gemeentelijk Technisch Instituut (hoofdzetel) Europalaan 1 9120 BEVEREN-WAAS

Sint-Jorisinstituut (hoofdzetel) Kruibekestraat 55_a 9150 BAZEL


Middenschool II Zwijveke vanhet Gemeenschapsonderwijs GO! (hoofdzetel)

Begijnhoflaan 1 9200 DENDERMONDE

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Emiel Van Winckellaan 6 9200 DENDERMONDE

Provinciaal Technisch Instituut (hoofdzetel) Schoolstraat 8 9220 HAMME

Scheppersinstituut 1 (hoofdzetel) Cooppallaan 128 9230 WETTEREN

Vrij Technisch Instituut - 3 (vestiging) Sinte Annalaan 198 9300 AALST



Emmaüsinstituut@2 (hoofdzetel) Sint-Gerolflaan 22 9880 AALTER

Provinciale Middenschool (hoofdzetel) Roze 131 9900 EEKLO

Sint-Vincentiuscollege -Middenschool (hoofdzetel) Luitenant Dobbelaerestraat 16 9930 ZOMERGEM

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 2de en 3de graadKoninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Coupure 312 9000 GENT


Don Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Kortrijksesteenweg 1025 9051 SINT-DENIJS-WESTREM


Gemeentelijk Technisch Instituut (hoofdzetel) Europalaan 1 9120 BEVEREN-WAAS

Sint-Jorisinstituut (hoofdzetel) Kruibekestraat 55_a 9150 BAZEL


Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Emiel Van Winckellaan 6 9200 DENDERMONDE

Provinciaal Technisch Instituut (hoofdzetel) Schoolstraat 8 9220 HAMME


Vrij Technisch Instituut - 3 (hoofdzetel) Vakschoolstraat 41 9300 AALST




OVErzICHT TECHNISCHE SCHOLEN IN VLAAmS-BrABANT

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw 2e graadDon Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Lenniksesteenweg 2 1500 HALLE




vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw- en Houtkunde 2de en 3de graadDamiaaninstituut TSO/BSO (hoofdzetel) Pastoor Dergentlaan 220 3200 AARSCHOT

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouwtechnieken 2de en 3de graadDon Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Lenniksesteenweg 2 1500 HALLE

Koninklijk Technisch Atheneum Pro Technica (hoofdzetel) Kluisstraat 1 1500 HALLE

Sint-Martinusscholen - TSO (hoofdzetel) Nieuwstraat 72 1730 ASSE




- 29 -

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs renovatie BouwDon Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Lenniksesteenweg 2 1500 HALLE

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouw 3e graadDon Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Lenniksesteenweg 2 1500 HALLE




vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 1e graadDon Bosco Instituut eerstegraad (hoofdzetel) Lenniksesteenweg 2 1500 HALLE

Sint-Martinusscholen -Middenschool (hoofdzetel) Parklaan 17 1730 ASSE

Gemeentelijke Technische en Beroepsschool (hoofdzetel) Stationsstraat 55 1785 MERCHTEM

Virgo Fidelisinstituut Eerstegraad II (vestiging) Mechelsestraat 7 1800 VILVOORDE

Gemeentelijk Technisch Instituut (hoofdzetel) Daalkouter 30 1840 LONDERZEEL

ZAVO (hoofdzetel) Groenstraat 13 1930 ZAVENTEM

Vrije Middenschool Leuven (hoofdzetel) Dekenstraat 3 3000 LEUVEN

Middenschool Don Bosco (hoofdzetel) Stationsstraat 91 3150 HAACHT

Damiaaninstituut TSO/BSO Eerste graad (hoofdzetel) Pastoor Dergentlaan 220 3200 AARSCHOT

Diocesane Middenschool (hoofdzetel) Mariëndaalstraat 44 3290 DIEST

VIA-2 (vestiging) Waaibergstraat 5 3300 TIENEN

VIA-3 (vestiging) Waaibergstraat 5 3300 TIENEN

Middenschool Sint-Gertrudis (hoofdzetel) Groenendael 2_A 3400 LANDEN

Sint-Leonardusinstituut (hoofdzetel) Bethaniastraat 1_A 3440 ZOUTLEEUW

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 2de en 3de graad Don Bosco Technisch Instituut (hoofdzetel) Lenniksesteenweg 2 1500 HALLE

Sint-Martinusscholen - TSO (hoofdzetel) Nieuwstraat 72 1730 ASSE

Gemeentelijke Technische en Beroepsschool (hoofdzetel) Stationsstraat 55 1785 MERCHTEM

Katholiek Instituut voor Technisch Onderwijs (hoofdzetel) Zennelaan 51 1800 VILVOORDE

Gemeentelijk Technisch Instituut (hoofdzetel) Daalkouter 30 1840 LONDERZEEL

Vrije Technische School Leuven (hoofdzetel) Dekenstraat 3 3000 LEUVEN

Don Bosco-instituut TSO/BSO (hoofdzetel) Stationsstraat 89 3150 HAACHT

Damiaaninstituut TSO/BSO (hoofdzetel) Pastoor Dergentlaan 220 3200 AARSCHOT

Koninklijk Technisch Atheneum I (hoofdzetel) Boudewijnvest 5 3290 DIEST

Vrij Technisch Instituut Mariëndaal (hoofdzetel) Rozengaard z/n 3290 DIEST

OVErzICHT TECHNISCHE SCHOLEN IN WEST-VLAANDErEN

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw 2e graadKoninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Rijselstraat 7 8200 SINT-MICHIELS

Vrij Technisch Instituut Brugge (vestiging) Zandstraat 138 8200 SINT-ANDRIES

Onze-Lieve-Vrouw Ter Duinen 2 (vestiging) Ploegstraat 38 8380 ZEEBRUGGE

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Stuiverstraat 108 8400 OOSTENDE

Vrij Technisch Instituut 3 (hoofdzetel) Beekstraat 21 8500 KORTRIJK

Koninklijk Technisch Atheneum II Heule (hoofdzetel) Guido Gezellelaan 10 8501 HEULE

Middenschool van het Gemeenschapsonderwijs (hoofdzetel) Arsenaalstraat 20 8620 NIEUWPOORT

Vrij Technisch Instituut 1 (hoofdzetel) Leenstraat 32 8800 ROESELARE

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Italianenlaan 30 8870 IZEGEM

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Augustijnenstraat 58 8900 IEPER

- 30 -

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouw- en Houtkunde 2de en 3de graadVrij Technisch Instituut 2 (hoofdzetel) Toekomststraat 75 8790 WAREGEM


vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Bouwtechnieken 2de en 3de graadVrij Technisch Instituut Brugge (vestiging) Zandstraat 138 8200 SINT-ANDRIES






vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs DakwerkenOnze-Lieve-Vrouw Ter Duinen 2 (vestiging) Ploegstraat 38 8380 ZEEBRUGGE


vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Decoratie en restauratieschilderwerkenKoninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Rijselstraat 7 8200 SINT-MICHIELS





vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs renovatie BouwKoninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Rijselstraat 7 8200 SINT-MICHIELS






vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouw 3e graadKoninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Rijselstraat 7 8200 SINT-MICHIELS





vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs ruwbouwafwerking 3e graadVrij Technisch Instituut 3 (hoofdzetel) Beekstraat 21 8500 KORTRIJK


vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Schilderwerk en Decoratie 2de en 3de graad Koninklijk Technisch Atheneum (hoofdzetel) Rijselstraat 7 8200 SINT-MICHIELS




Koninklijk Technisch Atheneum II Heule (hoofdzetel) Guido Gezellelaan 10 8501 HEULE

Koninklijk Atheneum (hoofdzetel) Groenestraat 170 8800 ROESELARE


vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 1e graad Vrij Technisch Instituut -Brugge Middenschool (hoofdzetel) Boeveriestraat 73 8000 BRUGGE

Onze-Lieve-Vrouw Ter Duinen 1 (vestiging) Zustersstraat 13 8380 ZEEBRUGGE



- 31 -

Vrij Technisch Instituut 4 (vestiging) Stasegemsesteenweg 40 8530 HARELBEKE

Sint-Niklaasinstituut Gemeente Zwevegem 1 (vestiging) Stedestraat 39 8550 ZWEVEGEM

Vrij Technisch Instituut 4 (hoofdzetel) Oude Ieperstraat 65 8560 GULLEGEM

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Cardijnlaan 2 8600 DIKSMUIDE

Vrij Technisch Instituut Veurne (hoofdzetel) Ieperse Steenweg 90 8630 VEURNE

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Grote Hulststraat 28 8700 TIELT

Instituut Edelweiss (hoofdzetel) Schoolstraat 8 8770 INGELMUNSTER

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Toekomststraat 75 8790 WAREGEM

V.T.I. 2 (hoofdzetel) Leenstraat 32_58 8800 ROESELARE

Middenschool Sint-Rembert 1 (vestiging) Statiestraat 34 8810 LICHTERVELDE

Middenschool Sint-Rembert 2 (hoofdzetel) Bruggestraat 23 8820 TORHOUT

Sint-Vincentiusinstituut (hoofdzetel) Dorpsplein 2 8860 LENDELEDE

Middenschool de Pelichy Ave Maria (hoofdzetel) Gentsestraat 31 8870 IZEGEM

Vrij Technisch Instituut Eerste graad (hoofdzetel) Augustijnenstraat 58 8900 IEPER

Technisch Instituut Sint-Lucas (vestiging) Stationsstraat 12_B 8930 MENEN

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Boeschepestraat 44 8970 POPERINGE

vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs Industriële Wetenschappen 2de en 3de graad Vrij Technisch Instituut Brugge (hoofdzetel) Boeveriestraat 73 8000 BRUGGE




Sint-Niklaasinstituut Gemeente Zwevegem 1 (vestiging) Stedestraat 39 8550 ZWEVEGEM

Vrij Technisch Instituut 2 (vestiging) Oude Ieperstraat 65 8560 GULLEGEM

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Cardijnlaan 2 8600 DIKSMUIDE

Vrij Technisch Instituut Veurne (hoofdzetel) Ieperse Steenweg 90 8630 VEURNE

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Grote Hulststraat 28 8700 TIELT

Koninklijk Atheneum (hoofdzetel) Westerlaan 69 8790 WAREGEM

Vrij Technisch Instituut 2 (hoofdzetel) Toekomststraat 75 8790 WAREGEM

V.T.I. 2 (hoofdzetel) Leenstraat 32_58 8800 ROESELARE

Vrij Technisch Instituut Sint-Aloysius (hoofdzetel) Papebrugstraat 8_A 8820 TORHOUT



Technisch Instituut Sint-Lucas (hoofdzetel) Oude Leielaan 15 8930 MENEN

Vrij Technisch Instituut (hoofdzetel) Boeschepestraat 44 8970 POPERINGE

- 32 -

| BrONNEN

Beroepskeuzeblad: VDAB beroepenfiches en beroepenfilms: http://vdab.be/cobra/

Beroepsfiche 1 Proef 1: http://www.klei.nl/forum/showthread.aspx?tid=5072 http://www.silex.nl/index.php?option=com_content& view=article&id=19&Itemid=15

Proef 2: http://nl.wikipedia.org/wiki/Fundering http://desnor.home.xs4all.nl/bouwtechniek/pag.%20metselen/cc.%20heien%20funderingen.htm

Beroepsfiche 2 Proef 1: http://desnor.home.xs4all.nl/bouwtechniek/pag. metselen/ff.de_baksteen.htm http://desnor.home.xs4all.nl/bouwtechniek/pag. metselen/ii.frame metselverbanden.htm http://www.youtube.com/watch?v=wvBwH80d8Gs

proef 2: http://www.hanze.nl/NR/rdonlyres/ACAE4EAB-D41B-4E0D-8627-F85D7A2BAB70/0/FundeonLesbriefwa- terpas.pdf

Beroepsfiche 3 proef 1: http://www.zeldenrijk.net/De%20boerderij/feiten/feiten%20boerderij.htm http://nl.wikipedia.org/wiki/Dakvorm http://www.beeldendelessen.nl/pages/techniek1.jpg

proef 2: http://www.joostdevree.nl/bouwkunde2/dakpan_voorbeelden.htm http://www.youtube.com/watch?v=Bx3irh1moTI&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=3S4GQ9OTEQs

Beroepsfiche 4 proef 1: http://www.members.shaw.ca/applytech/at/hoist.htm

Beroepsfiche 5 proef 1: http://www.ecobuild2010.be/reportages.htm http://player.omroep.nl/?aflID=12268876

Beroepsfiche 6 proef 1: http://www.livios.be/nl/_build/_dozz/_tool/8400.asp http://www.beeldendelessen.nl/pages/techniek1.jpg

Beroepsfiche 8 proef 1: http://www.willemwever.nl/vraag_antwoord/wetenschap-techniek/hoe-werkt-een-watertoren

proef 2: http://home.howstuffworks.com/toilet.htmBeroepsfiche 9

proef 1: http://www.zowerkt.nl/huis-tuin-wonen/doe-het-zelf/hotelschakelaar/ Proef 2: http://www.exploratorium.edu/snacks/short_circuit/index.html

http://dominguez.nl/filmpjes/educatief%20EN/elektriciteit/staalwol.html Beroepsfiche 10

proef 1: http://www.selah.k12.wa.us/SOAR/SciProj2002/KyleC.html proef 2: http://www.e-nemo.nl/file.php?uri=/files/File/15.Energie,%20zonneoven.pdfBeroepsfiche 11

proef 1: http://www.youtube.com/watch?v=H-cJ6G6kNJY http://www.pbs.org/wgbh/buildingbig/lab/forces.html

proef 2: http://bf.classy.be/thuis/pdf/les2.pdf http://sketchup.google.com/

Beroepsfiche 12 proef 2: http://www.youtube.com/watch?v=d7dmttS-B6c

- 33 -

| fOTOmATErIAAL

Voorblad: Foto: © Istock Illustratie: Hans Boeykens

Bouwsteen 1: Knibbel knabbel knuisje, is dit een huisje?igloo in Alert, Nunavut: US Mission Canada, Flickr

http://www.flickr.com/photos/us_mission_canada/4555636256/ Eighth Lake: dwstucke, Flickr

http://www.flickr.com/photos/dwstucke/3888283112/(rotswoning, geen naam) steve p2008, Flickr

http://www.flickr.com/photos/stevepj2009/5068874012/Bodiam Castle, East Sussex, England, 11 October 2005: PhillipC, Flickr

http://www.flickr.com/photos/flissphil/52158537/ tree house: guy schmidt, Flickr

http://www.flickr.com/photos/shortfatkid/838277032/ Another Yurt: Irene2005, Flickr

http://www.flickr.com/photos/irene2005/2612003338/ Stilt House: nimbu, Flickr

http://www.flickr.com/photos/nimbupani/2079787318/ Burnside Church, Wairarapa, New Zealand, 10 December 2005: PhillipC, Flickr

http://www.flickr.com/photos/flissphil/71994133/ Rendille Home - Made of USAID Food Bags: whiteafrican, Flickr

http://www.flickr.com/photos/whiteafrican/162677861/ Beautiful Ossington Court, Northern Moor: Gene Hunt, Flickr

http://www.flickr.com/photos/raver_mikey/1860059628/ Under the Stars: bhanu.t, Flickr

http://www.flickr.com/photos/27150851@N02/4664267884/ Aldea_Tulor: P_R_, Flickr

http://www.flickr.com/photos/pretamal/100564569/

- 34 -

| DOE-HET-zELf-KAArT 1 'KnIBBel KnABBel KnuISje, IS DIt een huISje?’

- 35 -

| DOE-HET-zELf-KAArT 2 BEROEPSKEUZEBLAD

metselaar

Je zorgt voor het metselwerk in de bouw. Dat zijn in de eerste plaats de muren. Er kan ook metselwerk nodig zijn bij kelders, funderingen, dakconstructies, rioolleidingen, regenwaterputten …

Bekijk ook eens het filmpje op: http://vdab.be/beroepen/metselaar.shtml

Over dit beroep zou ik meer willen weten. Over dit beroep zou ik graag proefjes doen.

Werfleider

Je bent verantwoordelijk voor de organisatie van de bouwwerf. Je plant welke werken wanneer gebeuren. Je regelt dat materialen er zijn wanneer ze nodig zijn. Je zorgt ervoor dat de mensen op je werf zich aan de veiligheidsregels houden. Je kijkt of de werken uitgevoerd zijn zoals gevraagd en of de kwaliteit in orde is. Je rapporteert regel-matig de stand van zaken aan de projectleider.

Bekijk ook eens het filmpje op: http://vdab.be/beroepen/werfleider.shtml


Bekister – ijzervlechter

Je zorgt voor het beton in de bouw. Je geeft het vorm en stort het. Daarvoor maak je met houten planken mallen of bekistingen. Soms is het alleen de fundering, maar soms bestaat ook de trap of het hele huis uit beton. Als je gewapend beton moet maken, moet je ijzeren stan-gen plooien en verbinden voor in het beton.

Bekijk ook eens het filmpje op: http://vdab.be/beroepen/bekister.shtml


Schrijnwerker

Als binnenschrijnwerker maak en plaats je binnendeuren, keukens, kasten, trappen, parket … Buitenschrijnwerkers zorgen voor ramen, deuren, poorten …

Je kunt op een werf zowel als in een atelier wer-ken. Meestal werk je met hout, maar soms ook met PVC, aluminium en kunststof.

Bekijk ook eens het filmpje op: http://vdab.be/beroepen/schrijnwerker.shtml


Daktimmerman en dakdekker

Als daktimmerman maak je de dakconstructie. Dat kunnen voorgevormde stukken zijn, maar soms maak je het hele houten geraamte van het dak, ook wel gebinte genoemd. Als dakdekker zorg je ervoor dat de dakconstructie bedekt wordt. Meestal gebruik je dakpannen of leien, maar er zijn ook andere oplossingen. Voor deze beroepen heb je maar beter geen hoogtevrees.

Bekijk ook eens de filmpjes op: http://vdab.be/beroepen/daktimmerman.shtml en http://vdab.be/beroepen/dakdekker.shtml

Over deze beroepen zou ik meer willen weten. Over deze beroepen zou ik graag proefjes doen.

Installateur sanitair en centrale verwarming

Je doet loodgieterswerk: je plaatst en herstelt water- en gasleidingen. Je buigt en plooit buizen op maat, zorgt ervoor dat alles water- of lucht-dicht is zodat er geen lekken ontstaan. Je instal-leert verwarming en toiletten, douches, kranen …

Bekijk ook eens de filmpjes op: http://vdab.be/beroepen/installateur_sanitair.shtml en http://vdab.be/beroepen/installateur_centrale_verwarming.shtml


- 36 -

Torenkraanbestuurder

Je bestuurt de kraan die het grote materiaal over de werf verplaatst. Je zit meestal hoog in de bedieningscabine. Je bent verantwoordelijk voor je kraan: opbouwen, afbreken en onderhouden.

Bekijk ook eens het filmpje op: http://vdab.be/beroepen/torenkraanbestuurder.shtml


Installateur zonnepanelen

Als installateur van zonnepanelen plaats je zon-nepanelen (meestal op een dak). Bij de plaatsing hou je rekening met een goede stand van de pa-nelen, zodat ze optimaal werken. Je zorgt er ook voor dat de zonnepanelen aangesloten zijn op de elektriciteitsvoorziening of verwarming in huis.


Dekvloerlegger of chapelegger en stukadoor

Als dekvloerlegger leg je de dekvloer of chape. Je zorgt ook voor vloerisolatie. De chape moet heel vlak liggen, zodat daarop de vloerbedekking kan komen. Als stukadoor geef je de ruwe binnenmuren en het plafond een mooie afwerklaag, meestal met pleister. Soms geef je ook buitenmuren een pleisterlaag.

Bekijk ook eens het filmpje op: http://vdab.be/beroepen/stukadoor.shtml


Elektricien

Je plaatst en installeert alle elektriciteitsvoorzie-ningen in een huis: de verdeelkast, lichten, stop-contacten, kabels voor elektriciteit, televisie en internet ... Je slijpt in de muren zodat de kabels mooi weggewerkt zijn. Je sluit alles aan en lost storingen op.

Bekijk ook eens het filmpje op: http://vdab.be/beroepen/elektricien.shtml


Installateur isolatie en ventilatie

Als installateur isolatie zorg je ervoor dat huizen goed geïsoleerd zijn. Je kunt verschillende soorten isolatie verwerken en je kent hun eigenschappen. Meestal wordt isolatie geplaatst door dakdekkers of metselaars. Als installateur ventilatie plaats je ventilatiesystemen. Dat kunnen systemen zijn die lucht aanvoeren, die lucht afvoeren, of die beide doen.


Architect

Je ontwerpt nieuwe bouwprojecten of maakt ontwerpen voor verbouwingen. Dat kunnen wo-ningen zijn, maar ook scholen, fabrieken, flatge-bouwen … Je maakt plannen van het bouwproject. Daarbij hou je rekening met wat de opdrachtgever wil, wat technisch mogelijk is, net als de esthetische kant en milieu- en stedenbouwkundige voorwaar-den. Je volgt de uitvoering van je plannen op.


Er zijn nog verschillende andere beroepen in de bouw. Enkele voorbeelden:De • bouwplaatsmachinist die met bouwplaatsmachines rijdt, zoals een bulldozer.De • wegenbouwer die ervoor zorgt dat er een straat leidt naar huizen die pas gebouwd zijn.De • vloerder die de vloerbedekking legt.De • binnenhuis- en tuinarchitect die plannen maken voor het interieur en de tuin.De • calculator die uitrekent hoeveel alles zou kosten aan een project.De • restaurateur die oude huizen er terug op hun best laat uitzien.

…Op http://vdab.be/beroepen/sector_bouw.shtml kun je deze en andere filmpjes van beroepen in de bouwindustrie bekijken.

- 37 -

| DOE-HET-zELf-KAArT 3

mijn beroepen-top 3

Naam: ………………………………………………………Zet 1, 2 en 3 bij de beroepen waarover je proefjes wilt doen (1 is wat je het liefst wilt doen.).

ruwbouw


Metselaar

Daktimmerman – dakdekker


Afwerking


Schrijnwerker (Buiten en binnen)

Dekvloerlegger – Stukadoor

Diverse technieken


Elektricien



Architect

Werfleider

mijn beroepen-top 3

Naam: ………………………………………………………Zet 1, 2 en 3 bij de beroepen waarover je proefjes wilt doen (1 is wat je het liefst wilt doen.)

ruwbouw


Metselaar



Afwerking




Diverse technieken


Elektricien



Architect

Werfleider

- 38 -

mijn beroepen-top 3

Naam: ………………………………………………………Zet 1, 2 en 3 bij de beroepen waarover je proefjes wilt doen. (1 is wat je het liefst wilt doen.)

ruwbouw


Metselaar



Afwerking




Diverse technieken


Elektricien



Architect

Werfleider

mijn beroepen-top 3

Naam: ………………………………………………………Zet 1, 2 en 3 bij de beroepen waarover je proefjes wilt doen. (1 is wat je het liefst wilt doen.)

ruwbouw


Metselaar



Afwerking




Diverse technieken


Elektricien


Planning en opvol