1
BĂNG HUYẾT SAU SANH(CHẢY MÁU SAU SANH)
2
MỤC TIÊU
1.Hiểu tầm quan trọng của việc phòng ngừa, phát hiện sớm, và xử trí kịp thời BHSS
2.Kể được các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây BHSS
3.Nêu được các biện pháp phòng ngừa BHSS, biết cách phòng ngừa BHSS do đờ TC
4.Mô tả các bước xử trí ban đầu BHSS
3
GIỚI THIỆU# 20 triệu trường hợp/nămLà nguyên nhân tử vong mẹ hàng đầu# 128.000 tử vong vì băng huyết/năm (WHO-1999)75-90% do đờ tử cung (Mousa-2001)
4
5
ĐỊNH NGHĨAMất máu > 500 ml sau sổ thai
Từ đường sinh dục Giảm HCT 10%
Phân loại: Nguyên phát: 24 giờ đầu sau sanh Thứ phát: > 24 giờ
6
Ước lượng lượng máu mất sau sanh
Trong thai kỳ: V máu tăng 40 – 45% chịu đựng được Thiếu máu thiếu sắt
7
NGUYÊN NHÂN
Đờ tử cungChấn thương đường sinh dụcBất thường bong nhau, sổ nhauRối loạn đông máu
Nguyên nhân
Tone
Trauma
Tissue
Thom-brosis
8
YẾU TỐ NGUY CƠNguyên nhân Bệnh căn Nguy cơ
Đờ tử cungLà nguyên nhân thường gặp nhất
Tử cung quá căng Đa thai, đa ối, thai to
Cơ tử cung kiệt sức
Chuyển dạ nhanhChuyển dạ kéo dàiĐa sản: >= 4 lần sanh
Nhiễm trùng ốiỐi vỡ nonVỡ ối sớm thời gian dàiSốt
Bất thường cấu trúc cơ
U xơ tử cungNhau tiền đạoTử cung dị dạng
9
Nguyên nhân Bệnh căn Nguy cơ
Chấn thương
Rách CTC, âm đạo, TSM
Sanh nhanhSanh thủ thuật
Rách lúc mổ lấy thai
Ngôi bất thườngGhim sâu, uốn khuôn
Vỡ tử cung Phẫu thuật tử cung trước đó
Lộn tử cung Đa sảnNhau bám trung tâm đáy
10
11
Nguyên nhân Bệnh căn Nguy cơ
Sót nhau
Sót nhau Kiểm nhau không đủ
Nhau bất thường Siêu âm nhau bất thường Phẫu thuật TC trước đó
Nhau phụ Đa sản
Máu cục Đờ tử cung
12
Máu chảy 7 – 10 phút mà không có cục máu đông rối loạn đông máu
Nguyên nhân Bệnh căn Nguy cơ
Rối loạn đông máu
Bệnh di truyền Tiền căn có bệnhBệnh gan
Do thai: Tiền sản giật, Nhau bong non, thai lưu Thuyên tắc ối
Cao huyết áp, phù, đạm niệuXuất huyết trước sanh
Trụy tim mạch đột ngột
Sử dụng thuốc kháng đông Thay van tim
13
TRIỆU CHỨNG
Triệu chứng tổng quát: Da xanh, niêm nhợt, chân tay lạnh, khát nước, vật
vã, hoảng hốt Mạch nhanh, huyết áp tụt sốc mất máu Khi mang thai: V máu tăng Sau sanh: M, HA chỉ
thay đổi khi đã mất lượng máu lớn THA thai kỳ HA có thể bình thường
14
Triệu chứng thực thể: Chảy máu
Vừa chảy ra ngoài, vừa ứ lại trong lòng TC (1000 ml) lượng máu mất ước lượng chỉ khoảng 50% lượng máu mất thực sự
Máu chảy rỉ rả mất máu lượng nhiều nhưng không được quan tâm đúng mức!
15
Triệu chứng theo nguyên nhân
Đờ tử cung Chảy máu ngay sau sổ nhau TC giãn, co hồi kém, khối cầu an
toàn (-) Tổn thương đường sinh dục:
Máu đỏ tươi Tử cung co hồi tốt Khám thấy vết rách đường sinh
dục
16
DIỄN TIẾN VÀ TIÊN LƯỢNG
Không phát hiện và điều trị kịp thời mất máu nhiều trụy tim mạch, sốc nặng
†Biến chứng:
Suy thận cấp $ SHEEHAN: hoại tử tuyến yên, 1/10000 ca
(mất sữa, vô kinh, rụng lông tóc, suy giáp, suy thượng thận)
BHSS Nhiễm trùng hậu sảnTiên lượng: phụ thuộc theo dõi và điều trị
17
$ Sheehan
18
DỰ PHÒNG
Tránh chuyển dạ kéo dàiPhát hiện sớm các nguy cơ caoTôn trọng các nguyên tắc đỡ sanhGiúp sanh: đúng chỉ định, đúng kỹ thuậtXử trí tích cực giai đoạn 3 chuyển dạKiểm tra đường sinh dục một cách hệ thống đối với các trường hợp nguy cơ
19
Dự phòng BHSS do đờ TC
Sản phụ có nguy cơ hoặc tiền căn BHSSKhi lên bàn sanh:
Luôn có sẵn 1 đường truyền TM Lactate ringer hoặc Normal saline (NaCl 0,9%) Chảy chậm với mục đích giữ đường truyền
Sau sanh: Tiêm 10 UI oxytocin vào 500 ml dịch truyền, Tốc độ truyền 10 ml/phút Xoa đáy tử cung ngoài thành bụng Có thể kết hợp thêm se đầu vú
20
Xử trí tích cực giai đoạn 3 chuyển dạ
Cho oxytocin ngay sau sổ thai 10 UI Tiêm bắp
Kẹp cắt dây rốn sớmChủ động kéo dây rốn có kiểm soát (Brandt-Andrews maneuver)
KHÔNG sử dụng oxytocin tiêm trực tiếp vào TM• Tụt huyết áp• Rối loạn nhịp tim
21
XỬ TRÍ
Mục đích: Cầm máu Hồi sức Bù lại lượng máu mất
Cần thực hiện ngay: Các bước xử trí ban đầu Xoa đáy tử cung
22
XỬ TRÍ BAN ĐẦU
1.Gọi giúp đỡ2.Đánh giá hồi sức (hô hấp, tuần hoàn…)3.O24.Đường truyền TM5.Truyền dung dịch đẳng trương6.Theo dõi: M, HA, nhịp thở7.Thông tiểu, theo dõi lượng nước tiểu8.Tìm nguyên nhân9.Dự trù máu
23
Tìm nguyên nhân
Đờ TCTổn thương sinh dục: kiểm traSót nhauRối loạn đông máu
Xử trí như đờ TC trong khi tìm nguyên nhân
24
Xử trí BHSS do đờ TC
25
26
27
Là biện pháp cuối cùng để cứu sống người mẹ!
28