Juncturae ossium membri inferioris
Dr. Weiczner RolandFejesné Bakos Mónika
SZTE ÁOK Anatómiai, Szövet- és Fejl déstani Intézet
Szeged2013
Facies auricularis ossis sacri (kollagénrostos porc)
Facies auricularis ossis ilii (kollagénrostos porc)
Amphiarthrosis
Ligg. sacroiliaca interossea Ligg. sacroiliaca dorsalia (igen er sek)
Ligg. sacroiliaca ventralia (gyengébbek)
Facies symphysialis dextraFacies symphysialis sinistraDiscus interpubicus (BNA: Fibrocartilago interpubica) (kollagénrostos porc)
Cavum symphyseos átmenet a synchondrosis és a diarthrosis között (hemidiarthrosis) Lig. arcuatum pubis (Lig. pubicum inferius) Lig. pubicum superius Relaxin !
Lig. iliolumbale Lig. sacrospinaleLig. sacrotuberaleMembrana obturatoriaLig. arcuatum pubis (=Lig. pubicum inferius)Lig. pubicum superiusLig. inguinale (POUPART)Lig. pectineum (COOPER)Lig. lacunare (GIMBERNATI)Lig. transversum acetabuli
Foramen ischiadicum
majus
Foramen ischiadicum
minus
Linea terminalis:Promontorium Linea arcuata Eminentia iliopubica (=Eminentia iliopectinea) Pecten ossis pubis Ramus superior ossis pubis Symphysis pubica
kétkarú emel(S II. haránttengely)
Ellener k: Lig. sacrotuberale,Lig. sacrospinale
Álló testhelyzet:a test súlya nem a sacrum hossztengelyének irányában hat
Ül testhelyzet:a test súlya a sacrum hossztengelyének irányában hat (symphysis feszítése)
álló testhelyzetben a spina iliaca ant. sup. és a symphysis pubica azonos frontalis síkba esik!
horizontálismedence d lésszöge
Kismedencei szakasz
Diameter sagittalis (= Conjugata)
Diameter transversa
Diameter obliqua
Apertura superior pelvis(Aditus pelvis)
Conjugata vera obstetrica: a promontorium és a symphysis belskiugró pontja között: 11 cmConjugata anatomica: a promontorium és a symphysis felsszéle között: 11,5 cmConjugata diagonalis: a promontorium és a symphysis alsó széle között: 12,5 cm
a linea terminalis két távoli pontja közötti átmér : 13,5 cm
a linea terminalisnak az articulatio sacroiliaca-t metsz pontja és az eminentia iliopubica közötti távolság: 12,5 cm
Kismedencei szakasz
Conjugata recta Diameter transversa
Diameter obliqua
Cavum pelvis a symphysis és a harmadik sacralis csigolya testének közepe között:12 12,5 cm
az acetabulumok közepének megfelel belscsontfelszínek között: 12 cm
az incisura ischiadica major és az ellenoldali sulcus obturatorius között: 13,5 cm
Apertura pelvis inferior(Exitus pelvis)
a coccyx vége és a symphysis alsó széle között: 10 12 cm
a két ül gumóközötti távolság: 11 cm
nem létezik
Átmér Elhelyezkedés Méret
Distantia spinarum A két spina iliaca anterior superior közti távolság
25 26 cm
Distantia cristarum A crista iliaca-k legmagasabb pontjai közti távolság
28 29 cm
Baudelocque-féle átmér (conjugata externa)
A symphysis fels szélének legkiemelked bb pontja, valamint az utolsóágyékcsigolya és a sacrum közti bemélyedés közti távolság
20 cm(<16 cm esetén biztosan sz k a medence)
Distantia intertrochanterica
A két trochanter major közti távolság
32 cm
Art. coxae
Art. genus
Art. tibiofibularis
Syndesmosis tibiofibularis
Art. talocruralis
Art. talotarsalis
Artt. intertarsales
Artt. tarsometatarsales
Artt. metatarsophalangeae
Artt. interphalangeae
Caput femorisAcetabulum pelvis Labrum acetabulare (kollagénrostos porc)
Lig. capitis femoris (= Lig. teres femoris, Lig. rotundum femoris)nincs mechanikai szerepe!,A. capitis femoris (R. acetabularis ex a. obturatoria)Lig. transversum acetabuli
Lig. iliofemorale (BERTINI) (szakítószilárdság: 350 kg, a test leger sebb szalagja!)Lig. pubofemorale Lig. ischiofemoraleZona orbicularis
Articulatio sphaeroidea (articulatio cotylica, enarthrosis: =a vápa a fejet annak equatorán túl magába fogadja)
Labrum acetabulare Zona orbicularis Bursa iliopectinea (a tok elüls felszínén fekszik, a lig. iliofemorale és lig. pubofemorale közötti háromszög alakú terület felett; az esetek 10%-ában közlekedik az ízületi üreggel)
Corpus adiposum fossae acetabuli
Mozgás Terjedelem Tengely Korlátanteflexio retroflexio
130° 10° a caput femoris középpontján áthaladóharánttengely mentén; a kétoldali flexiós tengely egybeesik
anteflexio nagyobb behajlított térd esetén, a hyperextensiót a lig. iliolumbale és a három küls szalag megfeszülése megakadályozza
abductio adductio
30-45°20-30°(az adductio mértéke flexióval kombinálva nagyobb)
a caput femoris középpontján áthaladósagittalis tengelymentén
az abductiót a lig. pubofemorale és a lig. iliofemorale megfeszülése gátolja
rotatio lateralis rotatio medialis
30-45°40-50°( flexio esetén nagyobb)
a caput femoris középpontját a fossa intercondylaris középpontjával összeköt konstrukciós tengely körül
a berotációt a lig. ischiofemorale, a kirotációt a lig. pubofemorale megfeszülése gátolja
circumductio kúppalást menténtörtén kombinált mozgás
Condylus lateralis et medialis femoris Facies articularis superior tibiae (Condylus medialis et lateralis)
Meniscus medialis (hosszabb, szélesebb, inkább sarlóalakú; elüls vége az area intercondylaris anterior el tt, hátsóvége az area intercondylaris posteriorban tapad, a tokszalag közvetítésével a lig. collat. tibialével szorosan összen tt; kb. 20x gyakrabban sérül, mint a lateralis)
Meniscus lateralis (rövidebb, er sebben ívelt, majdnem teljesen kör alakú; elüls vége a tuberculum laterale eminentiae intercondylaris el tt, hátsó vége az area intercondylaris posteriorban tapad az eminentia mellett, a lig. collat. fibularéval nincs összen ve, ezért mozgékonyabb)
Lig. cruciatum anterius (rövidebb; Condylus lateralis femoris medialis oldala Area intercond. anterior)Lig. cruciatum posterius (er sebb; Condylus medialis femoris lateralis oldala Area intercondylaris posterior; medialis rostjainak egy csoportja a többit hátulról megkerülve, a meniscus lateralison tapad (= Lig. menisci lateralis ROBERT) Lig. transversum genus (néha hiányzik)Lig. meniscofemorale anterius (gyakran hiányzik)Lig. meniscofemorale posterius
Lig. patellae (proprium) ( M. quadriceps femoris ina)Retinaculum patellae mediale et laterale( M. vastus medialis et lateralis aponeurosisai) Lig. collaterale mediale (tibiale) (szorosan összen tt az ízületi tokkal és a meniscus medialissal)Lig. collaterale laterale (fibulare)(tokszalaggal nem függ össze)Lig. popliteum obliquum(gyakorlatilag a m. semimembranosus ínrostjainak belesugárzása az ízületi tokba)Lig. popliteum arcuatum(a fibula fejér l ered, és a m. popliteus inát hátulról keresztezve a tokba sugárzik)
A meniscusok hajlításkor a tibián hátrafelécsúsznak, egymástól távolodnak, feszítéskor el refelé tolódnak, egymáshoz közelednek, a meniscus lateralis a mozgékonyabb.
Extensiókor a combcsont condylusai el l nagyobb sugarúhengerfelszín-részletet képeznek, mint hátul, így az oldalszalagok végpontjai jobban távolodnak extensióban.
Trochoginglymus
flexio (130°) extensio (180°)(a combcsont distalis részét azepicondylusok alatt átszel , akonstrukciós tengelyre mer legesharánttengely mentén)A hajlítást az elüls szalagok, alágyrészek és a lig. cruciatum anterius megfeszülése, a hátsó oldallágyrészeinek gy r dése gátolja;hyperextensio elhanyagolható(gyermek- és fiatalkorban kb. 5°), fgátló tényez k a tokszalag hátsófalának, a lig. cruciatum posteriusrostjainak, ill. f leg az oldalszalagok megfeszülése.
Trochoginglymus
rotatio medialis (10°) rotatio lateralis (30°)csak flexióban, izommunkávaltengelye a condylus medialis femorison halad át, a flexiós tengelyre mer legesen; a kirotációt a lig. popliteum obliquum megfeszülése, a berotációt a keresztszalagok egymásra csavarodása akasztja meg, teljes rotációs terjedelem max. 45-60°
kényszerrotációextensio végén kifelé 5°, flexio kezdetén befelé 5°okai: a condylus medialis femoris hosszabb ízfelszíne: toldalékdarab , valamint az, hogy a lig. cruciatum anterius
rövidebb, mint a posterius; a kényszerrotáció tengelye mer leges a flexio tengelyére, a condylus lateralis femorison halad át.)
Facies articularis patellaeFacies patellaris femorisCartilago articularis patellae: ~ 5 mm(testben a legvastagabb!)
Flexióban proximalis, extensióban distalis irányba csúszik el a facies patellarison. Extensióban csak alsó széle érintkezik a facies patellarissal, flexióban a fossa intercondylaris femorisba kerül, azt kitölti.
Facies articularis fibularis tibiaeFacies articularis capitis fibulae
Lig. capitis fibulae anterius (a tok elüls felszínén, er s szalag)
Lig. capitis fibulae posterius (a tok hátsó felszínén, gyengébb, gyakran hiányzik)
Amphiarthrosis (csekély haránt-függ leges elcsúszás lehetséges, ill. minimális rotáció)
Membrana interossea cruris(Spatium interosseumot áthidalóköt szövetes lemez)
Lig. tibiofibulare anterius (Incisura fibulae elüls szélét l a külbokához)
Lig. tibiofibulare posterius(Incisura fibulae hátsó szélét l a külbokához)
A lábszárcsontok distalis végrészei nem alkotnak valódi ízületet egymással!
A talocruralis ízület mozgásával összefüggésben a syndesmosis csak minimális elmozdulást (közeledés távolodás) tesz lehet vé a lábszárcsontok között.
Facies articularis inferior tibiaeFacies articularis malleoli medialis tibiaeFacies articularis malleoli lateralis fibulaeTrochlea tali (ízületi fej, 3 felszínnel:
Facies articularis superior trochleae taliFacies articularis malleolaris medialis taliFacies articularis malleolaris lateralis tali
Lig. deltoideum (=Lig. collaterale mediale)Pars tibionavicularis (Lig. tibionaviculare)Pars tibiocalcanea (Lig. tibiocalcaneum)Pars tibiotalaris anterior (Lig. tibiotalare anterius)Pars tibiotalaris posterior (Lig. tibiotalare posterius)
Lig. collaterale lateraleLig. talofibulare anterius (aránylag gyenge)Lig. talofibulare posterius (leger sebb)Lig. calcaneofibulare
ízvápa
1. Fibula2. Tibia3. Incisura fibularis tibiae4. Fossa malleoli5. Malleolus lateralis6. Articulatio talocruralis7. Malleolus medialis8. Talus
Ginglymus
Mozgások:plantarflexio (50°) dorsalflexio (30°) (a külboka csúcsán át a trochlea talit harántul szel tengely mentén, amely kb. 2 cm-nyire lép ki a belboka alatt)
plantarflexióban kevés abductio adductio lehetséges (ekkor a talus hátsó, keskenyebb része kerül a bokavillába, ekkor az ízület instabilabb)
ext. flex.
Kollaterális szalag
Malleoláris villa
A., Articulatio talocalcaneonavicularisA/1. Articulatio talocalcanea anterior
Facies articularis talaris anterior calcanei + Facies articularis calcanea anterior tali
A/2. Articulatio talocalcanea mediaFacies articularis talaris media calcanei + Facies articularis calcanea media tali
A/3. Articulatio talonavicularisFacies articularis navicularis tali + Facies articularis talaris ossis navicularis
B., Art. talocalcanea posterior (Art. subtalaris)Facies articularis talaris posterior calcanei + Facies articularis calcanea posterior tali
Közös ízületi fej:Facies articularis calcanea anterior tali + Facies articularis calcanea media tali + Facies articularis navicularis tali
Közös ízületi árok:Facies articularis talaris media calcanei + Facies articularis talaris anterior calcanei + Facies articularis talaris ossis navicularis Lig. calcaneonaviculare plantare rostporccal borított fels felszíne (Fibrocartilago navicularis)
Articulatio sphaeroidea
Lig. talonaviculareLig. calcaneonaviculare plantare
Ízületi árok:Facies articularis calcanea posterior taliÍzületi fej:Facies articularis talaris posterior calcanei
Ginglymus
Lig. talocalcaneum lateraleLig. talocalcaneum medialeLig. talocalcaneum interosseum ( Sinus tarsi)Lig. talocalcaneum posteriusLig. calcaneofibulare (Lig. triquetrum része)Pars tibiocalcanea (Lig. deltoideum része)
Articulatio trochoidea
Inversiosupinatio= medialis talpszél emelkedik (az ízületben csak 40°, a többi lábízülettel együtt 50°) + plantarflexio + adductio
Eversiopronatio= lateralis talpszél emelkedik (az ízületben csak 10°, a többi lábízülettel együtt 30°) + dorsalflexio + abductio)A forgás tengelye a talp síkjával kb. 45°-os szöget bezáró, a lábt t ferdén átszel egyenes, amely a talus nyakának dorsomedialis pontjától hátra-, le- és oldalfelé halad, majd a calcaneus lateralis felszínén a tuber calcanei felett lép ki, a mozgásokat f leg a lig. talocalcaneum interosseum gátolja. A fels és az alsó ugróízület mozgásainak kombinációja circumductiót eredményez.
Facies articularis cuboidea calcaneiFacies articularis calcanea ossis cuboidei
Lig. calcaneocuboideum dorsaleLig. bifurcatum
Lig. calcaneonaviculareLig. calcaneocuboideum
Lig. plantare longum Lig. cuboideonaviculare plantare
Amphiarthrosis
Facies articularis cuneiformis lateralis, intermedia et medialis ossis navicularisFacies articularis navicularis ossis cuneiformis lateralis, intermedii et medialis
Ligg. cuneonavicularia dorsaliaLigg. cuneonavicularia plantaria
Amphiarthrosis
Lig. cuboideonaviculare dorsale
Ligg. cuneonavicularia dorsalia
Ligg. tarsometatarsalia dorsalia
Ligg. metatarsalia dorsalia
Lig. cuneocuboideum dorsale
Lig. bifurcatumLigg. intercuneiformia dorsalia
Ligg. calcaneocuboidea dorsalia
Articulatio cuneocuboideaFacies articularis cuneiformis ossis cuboideiFacies articularis cuboidea ossis cuneiformis lateralis
Lig. cuneocuboideum dorsaleLig. cuneocuboideum plantareLig. cuneocuboideum interosseum
Amphiarthrosis
Articulatio cuboideonavicularis
nem állandó ízületFacies articularis cuboidea ossis navicularisFacies articularis navicularis ossis cuboidei
Lig. cuboideonaviculare plantareLig. cuboideonaviculare dorsale
Amphiarthrosis
Art. talonavicularis + Art. calcaneocuboidea
A Chopart-ízület kulcsa : Lig. bifurcatum
Ligg. tarsi dorsalia,Ligg. tarsi plantariaLigg. tarsi interossea
AmphiarthrosisKlasszikus amputációs vonal
Ízületi felszínek: az ékcsontok érintkezszomszédos ízfelszínei
Ligg. intercuneiformia plantariaLigg. intercuneiformia dorsaliaLigg. intercuneiformia interossea
Amphiarthrosis
Ízületi vonal: a három ékcsont és a köbcsont distalis ízfelszínei, valamint a metatarsus-bázisok proximális ízfelszínei között húzódik
Ligg. tarsometatarsea dorsaliaLigg. tarsometatarsea plantariaLigg. tarsometatarsea interossea
AmphiarthrosisKlasszikus amputációs vonal
(dorsoplantaris Rtg-felvétel)
Articulationes tarsometatarsales
Jacques LISFRANC(1790-1847), párizsi sebész
CM
CIMCL
Cu Ca
TN
Articulatio tarsi transversa
François CHOPART(1743-1795), párizsi sebész
(ferde Rtg-felvétel)
Articulationes tarsometatarsales
Jacques LISFRANC (1790-1847), párizsi sebész
CM
CIMCL
Cu Ca
TN
Articulatio tarsi transversa
François CHOPART(1743-1795), párizsi sebész
Ízületi felszínek: a II-III.; a III-IV. illetve a IV-V. metatarsus-bázisok egymással szomszédos, oldalsó felszínei
Ligg. metatarsea dorsaliaLigg. metatarsea plantariaLigg. metatarsea interossea
Amphiarthrosis (az I., IV. és V. lábközépcsont enyhe elmozdulást végezhet plantarisan és dorsalisan, de a II. és a III. teljesen feszes)
Ízületi felszínek: metatarsus-fejek és a phalanx proximalisok bázisainak homorú felszíneiAz ízületi tokot plantarisan er s harántrostokat tartalmazóporclemez (Lamina fibrocartilaginea plantaris) er síti.Az ízületi tokba ill. a talpi porclemezbe beleágyazva sesamcsontok(általában az öregujji ízületnél 2, az V. ujj ízületi tokján 1 szokott lenni).
Ligg. collateraliaLigg. plantariaLigg. metatarsea transversa profunda
Korlátolt szabad ízület
dorsalflexio plantarflexio (az ízfejek haránttengelye körül)extensióban ill.dorsalflexióban gyermekkorban kifejezettebb, feln ttkorban elhanyagolható adductio abductio (a fejek dorsoplantaris tengelye mentén)
Ízületi felszínek: a phalanxok megfelelízfelszínei
Ginglymus (csökevényes ízületek, f leg a distalis sor)
Ligg. collateraliaLigg. plantaria
Plantarflexio dorsalflexio (megfelelharánttengelyek mentén, csökevényes mozgásterjedelemmel)
Lig. deltoideumPars tibionavicularisPars tibiocalcaneaPars tibiotalaris anteriorPars tibiotalaris posterior
Lig. collaterale lateraleLig. talofibulare anteriusLig. talofibulare posteriusLig. calcaneofibulare
Lig. tibiofibulare anteriusLig. tibiofibulare posterius
Lig. talonaviculareLig. talocalcaneum medialeLig. talocalcaneum lateraleLig. talocalcaneum posteriusLig. talocalcaneum interosseum
Lig. bifurcatumLig. calcaneonaviculareLig. calcaneocuboideum
Lig. cuneocuboideum dorsaleLig. cuboideonaviculare dorsaleLigg. cuneonavicularia dorsaliaLigg. calcaneocuboidea dorsaliaLigg. intercuneiformia dorsalia
Lig. plantare longumLig. calcaneonaviculare plantareLig. calcaneocuboideum plantareLigg. cuneonavicularia plantariaLigg. cuboideonaviculare plantareLig. cuneocuboideum interosseumLigg. intercuneiformia interossea
Tarsus MetatarsusLigg. tarsometatarsalia dorsaliaLigg. tarsometatarsalia plantariaLigg. cuneometatarsalia interossea
Ligg. intermetatarsaliaLigg. metatarsalia plantariaLigg. metatarsalia dorsaliaLigg. metatarsalia interossea
Ligg. metatarsophalangeaLigg. collateraliaLigg. plantariaLigg. metatarsea transversa profunda
Ligg. interphalangea pedisLigg. collateraliaLigg. plantaria