7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 1/27
İÇTEN YANMALI MOTOR YÖNETİMİBölüm 1: Motor Parçaları ve ÇalışmaPrensipleriYrd. Doç. Dr. Ertan Alptekin
11/26/15 1 Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 2/27
Piston
Pistonun Görevleri Şunlardır; Yanma sırasında oluşan gaz basıncını alır ve
piston pimi üzerinden biyel koluna taşır. Yanma sıcaklığını piston segmanı üzerinden
silindir duvarlarına aktarır Yanma odasında oluşan basınçlı gazın
silindir cidarlarından sızarak karteregeçmesini !nler.
11/26/15 2
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 3/27
Piston(n )ısımları
11/26/15 *
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 4/27
Piston $asarımında i))at !dile+e),-elli)lerPiston malzemesi olarak alüminyum ve silisyum kullanılır. Bumalzemeler kullanılarak aşağıdaki özellikler sağlanır:
Alüminyum alaşımı pistonlar ısı iletme yeteneği da"a iyi olduğundandiğer pistonlara g!re da"a iyi soğutulur. #a$i$ olduklarından atalet
kuvvetleri de azdır.Düşük ağırlıkYüksek dayanım%ok iyi ısı iletkenliğiDüşük ısı genleşmesi
&yi "areket !zelliği Aşınmaya karşı yüksek oranda dayanıklılık
Vİ!": 'iston (asıl Yapılır
11/26/15
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 5/27
e0manlar
11/26/15 5
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 6/27
e0manlar
'iston segmanlarının g!revleri şunlardır.
Yanma odasında alt tara$a sıkışmış veyanmış gazların silindir cidarlarından kartere
sızmasını !nler. 'iston ısınının bir miktarını soğutulan silindire
iletir.
)azla yağları sıyırarak yağ karterine gerig!nderir *&DE+, -ekman Yapımı ve /
11/26/15 6
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 7/27
e0manlar
11/26/15
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 8/27
Biel %ol( 0iyeller pistonla krank milini
ma$sallı olarak birbirinebağlar. 'istondan aldığıyanmış gaz basıncını krankmiline iletir.
'istonun yanmış gaz basıncıetkisiyle silindirde yaptığı düz"areketi krank milinde süreli1dairesel2 "areket "aline
d!nüşmesine yardım eder. *&DE+, 0iyel 3olu Yapımı
11/26/15 3
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 9/27
Biel %ol(
11/26/15 4
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 10/27
Piston Pimleri
'istonu biyel kolunabağlar
'iston kuvvetini pistonkoluna aktarır.
11/26/15 1
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 11/27
Piston Pimleri
'iston pimi büyük basınç altında çalıştığı için basınca veaşınmaya dayanıklı alaşım çeliklerinden yapılır. 'iminaşınmaya dayanıklılığını artırmak için ısıl işlemler ileyüzey sertleştirilmesi yapıldıktan sonra taşlanıp "assasbir şekilde biyel ayağı ve pistondaki yuvalarına takılır.
'istonun !lü noktalardan titreşim yapmadan atalet1eylemsizlik2 kuvvetlerini yenerek atlayabilmesi için pistonpimlerinin içi boşaltılır. 0!ylece pimin yüksek basıncadayanıklılığı da artırılmış olur.
*&DE+, 'iston 'imi 4akılması
11/26/15 11
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 12/27
%ran) Mili Doğrusal piston "areketini dairesel
"arekete çevirir.
0iyel kolundan gelen d!ndürmekuvvetini d!ndürme momentineçevirir.
D!ndürme momentini kavramayaaktarır.
-ubap düzeneğine distribüt!re
yağ pompasına su pompasınavantilat!re ve diğer yan ünitelere"areket verir
*&DE+, 3rank mili nasıl işlenir5
11/26/15 12
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 13/27
%ran) Mili D!rt silindirli d!rt zamanlı bir motorda iş zamanlarının sıralanışı
11/26/15 1*
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 14/27
Motor Yata)ları
6otor yataklarının g!revid!nerek "areket eden motorparçalarını gerekli durumdatutmaktır. Yataklar ayrıcamotorda meydana gelen yükleribozulmadan taşıyabilmelidir.
0ir motorun çok !nemli parçalarıolan krank mil ve kam milinindeğiştirilmesi ve tamiri çokmaliyetli olduğundan yataklar
sürtünme sonucu oluşabilecekaşınmayı kendi üzerindetoplayabilecek nitelikte yapılırlar.
11/26/15 1
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 15/27
Motor Yata)ları
#atak $rızalarının %e&e'leri:
Yatağın yorulması ve $azla yük binmesi
Yatak yüzeyleri üzerinde yabancı maddeler 0iyellerin ayarsızlığı 0iyel keplerinin kayması
Yağ boşlunun "atalı olması Yağlama güçlükleri 3orozyon
11/26/15 15
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 16/27
ilindir Blo)ları
'istonlara yataklık yapar.
6otoru tamamlayan bir çokiç ve dış parçayı üzerinde
bulundurur.
6alzeme olarak d!kmedemir kullanılır ayrıca
dayanımı ve sertliğiarttırmak için içerisine nikelkrom ve silisyum gibikatıklar katılır.
11/26/15 16
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 17/27
ilindir Blo)ları
11/26/15 1
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
*&DE+, -ilindir 0loğu 7retimi
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 18/27
ilindir %apa) ontası0lok ile silindir kapağı arasındaki sızdırmazlığı sağlamak
için kullanılan motor elemanıdır.
*&DE+, 8onta Yapımı
11/26/15 13
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 19/27
Mani7oldlar -ilindir kapağına veya silindir bloğuna bağlanan boru sistemleridir. 9enellikle d!kme demir veya alüminyum alaşımlardan imal edilirler. *&DE+, 6ani$old 7retimi
11/26/15 14
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 20/27
8olan *olan iş zamanında bir kısım
ener:iyi üzerine alarak diğerzamanlarda pistonların kolayca !lünoktaları aşmasını sağlar.
;zellikle ateşleme aralığı $azlaolan d!rt veya da"a az silindirlimotorlarda volana düşen iş da"a$azladır.
*olan kavramaya yataklık eder vekavrama diskine "areket veren birkavrama parçası olarak da g!rev
yapar. Ayrıca volanın üzerindebulunan volan dişlisi yardımıylamotora ilk "areket verilir.
11/26/15 2
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 21/27
(paplar
Emme supabı üzerinden taze "avanın girişbaşlangıcı ve giriş sonunu
Egzoz supabı üzerinden yanmış gazların çıkışbaşlangıcını ve çıkış sonunu
-ıkıştırma ve iş zamanlarında da sızdırmazlığısağlamaktadırlar.
-ıcağa basınca ve korozyona dayanıklı olmaları
için krom<nikelli çelikten yapılırlar.
*&DE+, -upap &malatı
11/26/15 21
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 22/27
(paplar
11/26/15 22
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 23/27
(pap %ılav(-ları
11/26/15 2*
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 24/27
(pap Yaları Eksantrik mili vasıtası ile açılan supapları kapatır.
9enellikle yay çeliklerinden "elezon şeklinde sarılarak yapılırlar.(ikela: veya kroma: yapılarak pas ve korozyona karşı korunurlar.
*&DE+, Yay 7retimi
11/26/15 2
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 25/27
%am Mili -upapları uygun zamanda açıp kapamak
-upapları istenen miktarda kaldırmak
0elirli bir süre açık bırakmak
3am mili "er bir supap için ayrı bir kama sa"iptir. 3am şekli supapların "areket
süreçlerini belirler.
*&DE+, 3am mili 7retimi
11/26/15 25
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 26/27
511/26/15 26
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları
7/24/2019 1 Bölüm - Motor Parçaları Ve Çalışma Prensipleri - İçten Yanmalı Motor Yönetimi
http://slidepdf.com/reader/full/1-boeluem-motor-parcalari-ve-calisma-prensipleri-icten-yanmali 27/27
%"Y'"%#"9
3aynaklar için iletişime geçebilirsiniz=
3ocaeli 7niversitesi 4eknolo:i )akültesi+tomotiv 6ü"endisliği
>muttepe 3ampüsü 3+8AE?&
[email protected] /B/ CC /C/
11/26/15
Yrd. oç. r. !rtan "#P$!%&'
&çten Yanmalı Motor Yönetimi ers 'otları 2