Transcript
Page 1: มงคล 38 ประการ

มงคล 38 ประการ มงคล ค�อเหตุ�แห งความสุ�ข ความก้�าวหน้�าใน้ก้ารดำ�าเน้�น้ชี�ว�ตุ ซึ่��งพระพ�ทธเจ้�าไดำ�ทรงแสุดำงไว�ให�พ�ทธศาสุน้�ก้ชีน้ไดำ�พ�งปฏิ�บั)ตุ� น้�ามาจ้าก้บัทมงคลสุ*ตุรท��พระพ�ทธเจ้�าตุร)สุตุอบัป+ญหาเทวดำาท��ถามว า ค�ณธรรมอ)น้ใดำท��ท�าให�ชี�ว�ตุประสุบัความเจ้ร�ญหร�อม� "มงคลชี�ว�ตุ" ซึ่��งม� ๓๘ ประก้ารไดำ�แก้ ๑. ก้ารไม คบัคน้พาล ๒. ก้ารคบับั)ญฑิ�ตุ ๓. ก้ารบั*ชีาบั�คคลท��ควรบั*ชีา ๕. เคยท�าบั�ญมาก้ อน้ ๖. ก้ารตุ)7งตุน้ชีอบั ๗. ความเป9น้พห*สุ*ตุ ๔. ก้ารอย* ใน้ถ��น้อ)น้สุมควร ๘. ก้ารรอบัร* �ใน้ศ�ลปะ ๙. ม�ว�น้)ยท��ดำ� ๑๐.ก้ล าววาจ้าอ)น้เป9น้สุ�ภาษิ�ตุ ๑๑.ก้ารบั�าร�งบั�ดำามารดำา ๑๒.ก้ารสุงเคราะห?บั�ตุร ๑๓.ก้ารสุงเคราะห?ภรรยา ๑๔.ท�างาน้ไม ให�ค)�งค�าง ๑๕.ก้ารให�ทาน้ ๑๖.ก้ารประพฤตุ�ธรรม ๑๗.ก้ารสุงเคราะห?ญาตุ� ๑๘.ท�างาน้ท��ไม ม�โทษิ ๑๙.ละเว�น้จ้าก้บัาป ๒๐.สุ�ารวมจ้าก้ก้ารดำ��มน้�7าเมา ๒๑.ไม ประมาทใน้ธรรมท)7งหลาย ๒๒.ม�ความเคารพ ๒๓.ม�ความถ อมตุน้ ๒๔.ม�ความสุ)น้โดำษิ ๒๕.ม�ความก้ตุ)ญญู* ๒๖.ก้ารฟั+งธรรมตุามก้าล ๒๗.ม�ความอดำทน้ ๒๘.เป9น้ผู้*�ว าง าย ๒๙.ก้ารไดำ�เหEน้สุมณะ ๓๐.ก้ารสุน้ทน้าธรรมตุามก้าล ๓๑.ก้ารบั�าเพEญตุบัะ ๓๒.ก้ารประพฤตุ�พรหมจ้รรย? ๓๓.ก้ารเหEน้อร�ยสุ)จ้ ๓๔.ก้ารท�าให�แจ้�งซึ่��งพระน้�พพาน้ ๓๕.ม�จ้�ตุไม หว) �น้ไหวใน้โลก้ธรรม ๓๖.ม�จ้�ตุไม เศร�าโศก้ ๓๗.ม�จ้�ตุปราศจ้าก้ก้�เลสุ ๓๘.ม�จ้�ตุเก้ษิม

มงคลที่� ๑. ไม�คบคนพาล อย าคบัม�ตุร ท��พาล สุ)น้ดำาน้ชี)�วจ้ะพาตุ)ว เน้ าดำ�บั จ้น้ฉิ�บัหายแม�ความค�ดำ ชี)�วชี�า อย าก้ล�7าก้รายเป9น้ม�ตุรร�าย ภายใน้ ท�ก้ข?ใจ้คร)น้ท าน้ว าล)ก้ษิณะของคน้พาลม� ๓ ประก้ารค�อ ๑.ค�ดำชี)�ว ค�อก้ารม�จ้�ตุค�ดำอยาก้ไดำ�ใน้ทางท�จ้ร�ตุ ม�ความพยาบัาท และม�จ้ฉิาท�ฏิฐิ� ค�อเหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั ๒.พ*ดำชี)�ว ค�อค�าพ*ดำท��ประก้อบัไปดำ�วยวจ้�ท�จ้ร�ตุเชี น้ พ*ดำเทEจ้ พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ พ*ดำค�าหยาบั และพ*ดำเพ�อเจ้�อ ๓.ท�าชี)�ว ค�อท�าอะไรท��ประก้อบัดำ�วยก้ายท�จ้ร�ตุเชี น้ ก้ารฆ่ าสุ)ตุว? ล)ก้ขโมย ฉิ�อโก้ง ฉิ�ดำคร าอน้าจ้าร ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม

ร*ปแบับัของคน้พาล ม�ข�อควรสุ)งเก้ตุ�ค�อ ๑. ชีอบัแน้ะน้�าไปใน้ทางท��ผู้�ดำ หร�อท��ไม ควรแน้ะน้�า อาท�เชี น้ แน้ะน้�าให�ไปเล น้ก้ารพน้)น้ ให�ไปล)ก้ขโมย ให�ก้�น้ยาบั�า ให�เสุพยา ชีวน้ไปฉิ�ดำคร าอน้าจ้ารเป9น้ตุ�น้ เหล าน้�7ถ�อว าเป9น้พาล

Page 1 of 29

Page 2: มงคล 38 ประการ

๒. ชีอบัท�าใน้สุ��งท��ไม ใชี ธ�ระ อาท�เชี น้ ไม ท�างาน้ตุามหน้�าท��ของตุน้ให�เร�ยบัร�อย แตุ ก้ล)บัชีอบัจ้ะไปก้�าวก้ ายย� งก้)บัหน้�าท��ก้ารงาน้ของผู้*�อ��น้ หร�อไปจ้)บัผู้�ดำเพ��อน้ร วมงาน้ แก้ล�ง ย�ยง น้�น้ทาว าร�ายก้)น้และก้)น้เป9น้ตุ�น้

๓. ชีอบัท�าผู้�ดำโดำยเหEน้สุ��งผู้�ดำเป9น้ของดำ� อาท�เชี น้ ก้ารสุ*บัยาไดำ�เป9น้ฮี�โร เหEน้คน้ท��ซึ่��อสุ)ตุย?เป9น้คน้โง ไม ก้�น้ตุามน้�7า ชีอบัร)บัสุ�น้บัน้ ท�จ้ร�ตุใน้หน้�าท�� หร�อชี วยพวก้พ�องให�พ�น้จ้าก้ความผู้�ดำเป9น้ตุ�น้ ๔. จ้ะโก้รธเค�องเม��อพ*ดำเตุ�อน้ อาท�เชี น้ ก้ารเตุ�อน้เร��องก้ารเท��ยวเตุร เตุ�อน้เร��องก้ารดำ��มเหล�า ก้ล)บับั�าน้ดำ�ก้ เตุ�อน้เร��องก้ารคบัเพ��อน้เป9น้ตุ�น้ คน้พวก้น้�7จ้ะโก้รธเม��อไดำ�ร)บัก้ารตุ)ก้เตุ�อน้ และไม ร)บัฟั+ง ๕. ไม ม�ระเบั�ยบัว�น้)ย อาท�เชี น้ ไม เข�าค�วตุามล�าดำ)บัก้ อน้หล)ง แตุ ชีอบัแซึ่งค�วอย างหน้�าดำ�าน้ๆ ท�7งขยะลงคลอง หร�อข�างทาง ไม เคารพก้ฏิหมายของบั�าน้เม�อง หร�อของท�องถ��น้เป9น้ตุ�น้ มงคลที่� ๒. การคบบ�ญฑิ�ต ควรคบัหา บั)ณฑิ�ตุ เป9น้ม�ตุรไว� จ้ะชี วยให� พ�น้ท�ก้ข? สุบัสุ�ขสุ)น้ตุ?ความค�ดำดำ� เล�ศล�7า ย��งสุ�าค)ญควรคบัก้)น้ อย าเขว ท�ก้เวลาบั)ณฑิ�ตุ หมายถ�งผู้*�ทรงความร* � ม�ป+ญญา ม�จ้�ตุใจ้ท��งาม และม�ก้ารดำ�าเน้�น้ชี�ว�ตุท��ถ*ก้ตุ�อง ร* �ดำ�ร* �ชี) �ว (ไม ใชี คน้ท��จ้บัปร�ญญาโดำยน้)ย) ม�ล)ก้ษิณะดำ)งน้�7ค�อ ๑. เป9น้คน้ค�ดำดำ� ค�อก้ารไม ค�ดำละโมบั ไม พยาบัาทปองร�ายใคร ร* �จ้)ก้ให�อภ)ย เชี��อเร��องบัาปบั�ญค�ณโทษิ ความก้ตุ)ญญู*ร* �ค�ณเป9น้ตุ�น้ ๒. เป9น้คน้พ*ดำดำ� ค�อวจ้�สุ�จ้ร�ตุ พ*ดำจ้ร�ง ท�าจ้ร�งไม โก้หก้ ไม พ*ดำหยาบั ถาก้ถาง น้�น้ทาว าร�าย ๓. เป9น้คน้ท�าดำ� ค�อท�าอาชี�พสุ�จ้ร�ตุ ม�เมตุตุา ท�าทาน้เป9น้ปก้ตุ�น้�สุ)ย อย* ใน้ศ�ลธรรม ท�าสุมาธ�ภาวน้า ร*ปแบับัของบั)ณฑิ�ตุ ม�ข�อควรสุ)งเก้ตุ�ค�อ ๑. ชีอบัชี)ก้น้�าใน้ทางท��ถ*ก้ท��ควร อาท�เชี น้ก้ารชี)ก้น้�าให�เล�ก้ท�าใน้สุ��งท��ผู้�ดำ ตุ)ก้เตุ�อน้ให�ท�าความดำ�อย างเชี น้ ให�เล�ก้เล น้ก้ารพน้)น้เป9น้ตุ�น้ ๒. ชีอบัท�าใน้สุ��งท��เป9น้ธ�ระ อาท�เชี น้ก้ารท�าหน้�าท��ของตุน้ให�ล�ล วง และใชี�เวลาท��ม�อย* ให�เป9น้ประโยชีน้? ไม ก้�าวก้ ายเร��องของผู้*�อ��น้เว�น้แตุ จ้ะไดำ�ร)บัก้ารร�องขอ ๓. ชีอบัท�าและแน้ะน้�าสุ��งท��ถ*ก้ท��ควร อาท�เชี น้ก้ารพ*ดำและท�าอย างตุรงไปตุรงมา แน้ะน้�าก้ารท�าทาน้ท��ถ*ก้ตุ�อง ท�าตุน้ให�เป9น้ประโยชีน้?ตุ อคน้อ��น้ ๔. ร)บัฟั+งดำ� ไม โก้รธ อาท�เชี น้เม��อม�คน้มาว าก้ล าวก้Eไม ถ�อโทษิ หร�อโก้รธ หร�อท�าอวดำดำ� แตุ จ้ะร)บัฟั+งแล�วน้�าไปพ�จ้ารณาโดำยย�ตุ�ธรรม แล�วน้�ามาแก้�ไขปร)บัปร�ง

Page 2 of 29

Page 3: มงคล 38 ประการ

๕. ร* �ระเบั�ยบั ก้ฏิก้ตุ�ก้ามรรยาทท��ดำ� อาท�เชี น้ก้ารร)ก้ษิาระเบั�ยบัว�น้)ยขององค?ก้ร เพ��อให�หม* คณะม�ความเป9น้ระเบั�ยบั และก้ารดำ�าเน้�น้งาน้ไม สุ)บัสุน้ หร�อก้ารร)ก้ษิาความสุะอาดำ ปฏิ�บั)ตุ� และเคารพก้ฏิของสุถาน้ท�� ไม ท�าตุามอ�าเภอใจ้

มงคลที่� ๓. การบ�ชาบ�คคลที่� ควรบ�ชา ควรบั*ชีา ไตุรร)ตุน้? ข)ตุตุ�เยศร?ผู้*�ว�เศษิ ก้ อเก้�7อ เหน้�อเก้ศาคร*อาจ้ารย? เจ้ดำ�ย? ท��สุ)ก้ก้าร?ดำ�วยบั�ปผู้า ปฏิ�บั)ตุ� สุว)สุดำ�Kก้ารก้ารบั*ชีา ค�อก้ารแสุดำงความเคารพบั�คคลท��เราน้)บัถ�อ ยก้ย อง เล��อมใสุใน้บั�คคลคน้น้)7น้ ซึ่��งก้ารบั*ชีาแบั งออก้เป9น้ ๒ อย างค�อ

๑. อาม�สุบั*ชีา ค�อก้ารบั*ชีาดำ�วยสุ��งของเชี น้ ก้ารน้�าเง�น้ให�พ อแม ไว�ใชี�จ้ าย หร�อมอบัทร)พย?สุ�น้ให�พ อแม หร�อก้ารน้�าดำอก้ไม� ธ*ปเท�ยน้ไปบั*ชีาพระก้Eถ�อเป9น้อาม�สุบั*ชีาเปLน้ตุ�น้ ๒.ปฏิ�บั)ตุ�บั*ชีา ค�อก้ารบั*ชีาดำ�วยก้ารเจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้า ก้ารฝึNก้จ้�ตุให�ไม ฟั� Lงซึ่ าน้ เหEน้ความจ้ร�งใน้ความเป9น้ไปของโลก้เป9น้ตุ�น้ บั�คคลท��ควรบั*ชีา ม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.พระพ�ทธเจ้�า (คงไม ตุ�องอธ�บัาย)

๒.พระป+จ้เจ้ก้พระพ�ทธเจ้�า หมายถ�งพระสุงฆ่?ใน้พระพ�ทธศาสุน้า ๓.พระมหาก้ษิ)ตุร�ย?ผู้*�ตุ) 7งอย* ใน้ทศพ�ศราชีธรรม ๔.บั�ดำามารดำา ๕.คร*อาจ้ารย? ท��ม�ความร* �ดำ� ม�ความสุามารถ และประพฤตุ�ดำ� ๖.อ�ป+ชีฌาย? หร�อผู้*�บั)งค)บับั)ญชีาท��ม�ความประพฤตุ�ดำ� ตุ) 7งอย* ใน้ธรรม มงคลที่� ๔. การอยู่��ในถิ่� นอ�นสมควร เป9น้เม�องก้ร�ง ท� งน้า หร�อปPาใหญ ทางมา-ไป ครบัคร)น้ ธ)ญญาหารม�คน้ดำ� ท��ศ�ก้ษิา พยาบัาลปลอดำภ)ยพาล ควรอย* ก้�น้ ถ��น้น้)7น้แล ถ��น้อ)น้สุมควรควรประก้อบัดำ�วยสุ��งแวดำล�อม ๔ อย างไดำ�แก้ ๑.อาวาสุเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งอย* แล�วสุบัาย เชี น้สุะอาดำ เดำ�น้ทางไปมาสุะดำวก้ อาก้าศดำ� เป9น้แหล งชี�มชีน้ ไม ม�แหล งอบัายม�ขเป9น้ตุ�น้

Page 3 of 29

Page 4: มงคล 38 ประการ

๒.อาหารเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งอาหารก้ารก้�น้อ�ดำมสุมบั*รณ? เชี น้ม�แหล งอาหารท��สุามารถจ้)ดำซึ่�7อหามาไดำ�ง าย เป9น้ตุ�น้ ๓.บั�คคลเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งท��ท��ม�คน้ดำ� จ้�ตุใจ้โอบัอ�อมอาร� ถ�อยท�ถ�อยอาศ)ย ม�ศ�ลธรรม ไม ม�โจ้ร น้)ก้เลง หร�อใก้ล�แหล งอ�ทธ�พลเป9น้ตุ�น้ ๔.ธรรมะเป9น้ท��สุบัาย หมายถ�งม�ท��พ��งดำ�าน้ธรรมะ ม�ท��ฟั+งธรรมเชี น้ ม�ว)ดำอย* ใน้ละแวก้น้)7น้ ม�โรงเร�ยน้ หร�อแหล งศ�ก้ษิาหาความร* �เป9น้ตุ�น้

มงคลที่� ๕. เคยู่ที่'าบ�ญมาก�อน ก้�ศลบั�ญ ค�ณล�7า เคยท�าไว�จ้ะสุ งให� สุวยเดำ น้ เชี น้ดำวงแขท)7งทร)พย?ยศ ไมตุร� ม�เยEน้แดำเพราะก้ระแสุ บั�ญเล�ศ ประเสุร�ฐิน้)ก้ ข�7น้ชี��อว าบั�ญน้)7น้ ม�ค�ณสุมบั)ตุ�ดำ)งตุ อไปน้�7ค�อ ๑. ท�าให�ก้าย วาจ้า และใจ้ สุะอาดำไดำ� ๒. น้�ามาซึ่��งความสุ�ข ๓. ตุ�ดำตุามไปไดำ� หมายถ�งบั�ญจ้ะตุ�ดำตุ)วเราไปไดำ�ตุลอดำจ้น้ถ�งชีาตุ�หน้�า ๔. เป9น้ของเฉิพาะตุน้ หมายถ�งขอย�ม หร�อแบั งก้)น้ไม ไดำ� ท�าเองไดำ�เอง ๕. เป9น้ท��มาของโภคทร)พย?ท)7งหลาย ค�อว าผู้ลของบั�ญจ้ะบั)น้ดำาลให�เก้�ดำข�7น้ไดำ�เองโดำยไม ไดำ�หว)งผู้ล ๖. ให�มน้�ษิย?สุมบั)ตุ� ท�พย?สุมบั)ตุ� และน้�พพาน้สุมบั)ตุ�แก้ เราไดำ� หมายถ�งความสุมบั*รณ?ตุ)7งแตุ ทางโลก้ จ้น้ถ�งน้�พพาน้ไดำ�เลย ๗. เป9น้ป+จ้จ้)ยให�ถ�งซึ่��งน้�พพาน้ ก้Eค�อเป9น้ป+จ้จ้)ยใน้ก้ารสุ งเสุร�มให�บัรรล�ถ�งน้�พพาน้ไดำ�เรEวข�7น้เม��อปฏิ�บั)ตุ� ๘. เป9น้เก้ราะปLองก้)น้ภ)ยใน้ว)ฏิสุ)งสุาร หมายถ�งใน้วงจ้รก้ารเก้�ดำ แก้ เจ้Eบั ตุาย หร�อท��เร�ยก้ว าเว�ยน้ว ายตุายเก้�ดำน้)7น้ บั�ญจ้ะค��มครองให�ผู้*�น้) 7น้เก้�ดำใน้ท��ดำ� อย* อย างม�ความสุ�ข หร�อตุายอย างไม ทรมาน้ ข�7น้อย* ก้)บัก้�าล)งบั�ญท��สุร�างสุมมา ก้ารท�าบั�ญน้)7น้ม�หลายว�ธ� แตุ พอสุร�ปไดำ�สุ)7น้ๆดำ)งน้�7ค�อ ๑.ก้ารท�าทาน้ ๒.ก้ารร)ก้ษิาศ�ล ๓.ก้ารเจ้ร�ญภาวน้า มงคลที่� ๖. การต�)งตนชอบ ตุ�องตุ)7งตุน้ ก้ายใจ้ ใน้ทางถ*ก้เร งฝึ+งปล*ก้ ตุน้ไว� ให�ถ*ก้หล)ก้เม��อตุ)วตุน้ ย)งม� เป9น้ท��ร )ก้

Page 4 of 29

Page 5: มงคล 38 ประการ

ควรพ�ท)ก้ษิ? ให�งาม ตุามเวลา

หมายถ�งก้ารดำ�าเน้�น้ชี�ว�ตุอย างม�เปLาหมาย ดำ�วยความถ*ก้ตุ�องและสุ�จ้ร�ตุ อย* ใน้สุ)มมาอาชี�พ ม�แผู้น้ก้ารท��จ้ะไปให�ถ�งจ้�ดำหมายน้)7น้ดำ�วยความไม ประมาท ม�ก้ารเตุร�ยมพร�อม และม�ความอดำทน้ไม ละท�7งก้ลางค)น้

มงคลที่� ๗. ความเป+นพหู�ส�ตร ก้ารสุน้ใจ้ ใฝึPคว�า หาความร* �ให�เป9น้ผู้*� แก้ เร�ยน้ เพ�ยรศ�ก้ษิาม�ศ�ลดำ� สุตุ�ม)�น้ เก้�ดำป+ญญาย อมน้�าพา ตุ)วรอดำ เป9น้ยอดำดำ� ค�อเป9น้ผู้*�ท��ฟั+งมาก้ เล าเร�ยน้มาก้ เป9น้ผู้*�รอบัร* � โดำยม�ล)ก้ษิณะดำ)งน้�7ค�อ ๑.ร* �ล�ก้ ค�อก้ารร* �ใน้สุ��งน้)7น้ๆ เร��องน้)7น้ๆ อย างหมดำจ้ดำท�ก้แง ท�ก้ม�ม อย างม�เหตุ�ม�ผู้ล ร* �ถ�งสุาเหตุ�จ้น้เร�ยก้ว าความชี�าน้าญ ๒.ร* �รอบั ค�อก้ารร* �จ้)ก้ชี างสุ)งเก้ตุใน้สุ��งตุ างๆ รอบัตุ)ว เชี น้เหตุ�ก้ารณ?แวดำล�อมเป9น้ตุ�น้ ๓.ร* �ก้ว�าง ค�อก้ารร* �ใน้สุ��งใก้ล�เค�ยงก้)บัเร��องน้)7น้ๆ ท��เก้��ยวข�องก้)น้ สุ)มพ)น้ธ?ก้)น้เป9น้ตุ�น้ ๔.ร* �ไก้ล ค�อก้ารศ�ก้ษิาถ�งความเป9น้ไปไดำ� ผู้ลใน้อน้าคตุเป9น้ตุ�น้

ถ�าอยาก้จ้ะเป9น้พห*สุ*ตุก้Eควรตุ�องม�ค�ณสุมบั)ตุ�ดำ)งว าน้�7ค�อ ๑.ความตุ)7งใจ้ฟั+ง ก้Eค�อชีอบัฟั+ง ชีอบัอ าน้หาความร* � และค�น้คว�าเป9น้ตุ�น้ ๒.ความตุ)7งใจ้จ้�า ก้Eค�อร* �จ้)ก้ว�ธ�จ้�า โดำยตุ)7งใจ้อ าน้หร�อฟั+งใน้สุ��งน้)7น้ๆ และจ้)บัใจ้ความให�ไดำ� ๓.ความตุ)7งใจ้ท อง ก้Eค�อท องให�ร* �โดำยอ)ตุโน้ม)ตุ� ไม ล�ม ใน้สุ��งท��เป9น้สุาระสุ�าค)ญ ๔.ความตุ)7งใจ้พ�จ้ารณา ก้Eค�อก้ารร* �จ้)ก้พ�จ้ารณา ตุร�ก้ตุรองใน้สุ��งน้)7น้ๆอย างทะล�ปร�โปร ง ๕.ความเข�าใจ้ใน้ป+ญหา ก้Eค�อก้ารร* �อย างแจ้ มแจ้�งใน้ป+ญหาอย างถ องแท�ดำ�วยป+ญญา

มงคลที่� ๘. การรอบร�.ในศิ�ลปะ ศ�ลปะ ตุ างอย าง ทางอาชี�พควรเร งร�บั เร�ยน้ร* � ชี*ศ)ก้ดำ�Kศร�ม�บัางคน้ จ้น้อ)บั ก้ล)บัม)�งม�ฉิลาดำดำ� ม�ศ�ลปQ หาก้�น้พอ ศ�ลปะ ค�อสุ��งท��แสุดำงออก้ถ�งความงดำงาม และม�ความสุ�น้ทร�ย? โดำยล)ก้ษิณะของม)น้ม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ม�ความปราณ�ตุ ๒.ท�าให�ของดำ*ม�ค ามาก้ข�7น้ ๓.ท�าให�เก้�ดำความค�ดำสุร�างสุรรค?

Page 5 of 29

Page 6: มงคล 38 ประการ

๔.ไม ท�าให�เก้�ดำก้ามก้�าเร�บั ๕.ไม ท�าให�เก้�ดำความพยาบัาท ๖.ไม ท�าให�เก้�ดำความเบั�ยดำเบั�ยน้

ถ�าท าน้อยาก้เป9น้คน้ม�ศ�ลปะ ควรตุ�องฝึNก้ให�ม�ค�ณสุมบั)ตุ�เหล าน้�7ไว�ใน้ตุ)วค�อ ๑.ม�ศร)ทธาใน้ความงดำงามของสุ��งตุ างๆ ๒.หม)�น้สุ)งเก้ตุและพ�จ้ารณา ๓.ม�ความปราณ�ตุ อารมณ?ละเอ�ยดำอ อน้ ๔.เป9น้คน้สุ�ข�ม ม�ความค�ดำสุร�างสุรรค?

มงคลที่� ๙. ม�ว�น�ยู่ที่� ดี� อ�นว�น�ยู่ น'าระเบ�ยู่บ ส��เร�ยู่บร.อยู่คน้ใหญ น้�อย เปรมปร�ดำ�K ดำ�น้)ก้หน้าว�น้)ยสุร�าง ก้ระจ้ างข�อ ก้ อศร)ทธาเพราะร)ก้ษิา ก้ตุ�ก้า พาร วมม�อไม พ*ดำเทEจ้ พ*ดำสุอดำเสุ�ยดำ และพ*ดำมาก้ละความยาก้ สุร�างว�บัาก้ ฝึาก้ย�ดำถ�อคน้หม* มาก้ ม)ก้ถางถาก้ ปาก้ข าวล�อตุ�องสุ)ตุย?ซึ่��อ ถ�อว�น้)ย ใชี�ร วมก้)น้ ว�น้)ย ก้Eค�อข�อก้�าหน้ดำ ข�อบั)งค)บั ก้ฏิเก้ณฑิ?เพ��อควบัค�มให�ม�ความเป9น้ระเบั�ยบัน้)�น้เอง ม�ท)7งว�น้)ยของสุงฆ่?และของคน้ท)�วไป สุ�าหร)บัของสุงฆ่?น้)7น้ม�ท)7งหมดำ ๗ อย างหร�อเร�ยก้ว า อน้าคาร�ยว�น้)ย สุ วน้ของบั�คคลท)�วไปก้Eม� ๑๐ อย าง ค�อก้ารละเว�น้จ้าก้อก้�ศลก้รรม ๑๐ ประก้าร

อน้าคาร�ยว�น้)ยของพระม�ดำ)งน้�7 ๑.ปาฏิ�โมก้ขสุ)งวร ค�อก้ารอย* ใน้ศ�ลท)7งหมดำ ๒๒๗ ข�อ ก้ารผู้�ดำศ�ลข�อใดำข�อหน้��งก้Eถ�อว าตุ�องโทษิแล�วแตุ ความหน้)ก้เบัา เร�ยงล�าดำ)บัก้)น้ไปตุ)7งแตุ ข)7น้ปาราชี�ก้ สุ)งฆ่าท�เสุสุ ถ�ลล)จ้จ้)ย ปาจ้�ตุตุ�ย? ปาฏิ�เทสุน้�ยะ ท�ก้ก้ฏิ ท�พภาสุ�ตุ เป9น้ตุ�น้ (ความหมายของแตุ ละค�าม)น้ตุ�องอธ�บัายเยอะ จ้ะไม ก้ล าวใน้ท��น้�7) ๒.อ�น้ทร�ยสุ)งวร ค�อก้ารสุ�ารวมอายตุน้ะท)7ง ๕ และก้าย วาจ้า ใจ้ ให�อย* ก้)บัร องก้)บัรอย โดำยอย าไปเพล�ดำเพล�น้ตุ�ดำก้)บัสุ��งท��มาสุ)มผู้)สุเหล าน้)7น้ ๓.อาชี�วปาร�สุ�ทธ�สุ)งวร ค�อก้ารหาเล�7ยงชี�พใน้ทางท��ชีอบั น้)�น้ก้Eค�อก้ารออก้บั�ณฑิบัาตุร ไม ไดำ�เร�ยก้ร�อง เร��ยไรหร�อเท��ยวขอเง�น้ชีาวบั�าน้มาเพ��อความอ�ดำมสุมบั*รณ?ของตุ)วเอง ๔.ป+จ้จ้ยป+จ้จ้เวก้ขณะ ค�อก้ารพ�จ้ารณาใน้สุ��งของท)7งหลายถ�งค�ณประโยชีน้?โดำยเน้�7อแท�ของสุ��งของเหล าน้)7น้อย างแท�จ้ร�ง โดำยใชี�เพ��อบัร�โภค เพ��อประโยชีน้? ความอย* รอดำ และความเป9น้ไปของชี�ว�ตุเท าน้)7น้ ว�น้)ยสุ�าหร)บัฆ่ราวาสุ หร�อบั�คคลท)�วไป เร�ยก้ว าอาคาร�ยว�น้)ย ม�ดำ)งน้�7 (อก้�ศลก้รรมบัถ ๑๐ ประก้าร)

Page 6 of 29

Page 7: มงคล 38 ประการ

๑.ไม ฆ่ าชี�ว�ตุคน้ หร�อสุ)ตุว?ไม ว าน้�อย ใหญ ๒.ไม ล)ก้ทร)พย? ย)ก้ยอก้เง�น้ สุ��งของมาเป9น้ของตุ)ว ๓.ไม ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม ผู้�ดำล*ก้ผู้�ดำเม�ย ข มข�น้ก้ระท�าชี�าเรา ๔.ไม พ*ดำโก้หก้ หลอก้ลวงให�หลงเชี��อ หร�อชีวน้เชี��อ ๕.ไม พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ น้�น้ทาว าร�าย ย�ยงให�คน้แตุก้แยก้ก้)น้ ๖.ไม พ*ดำจ้าหยาบัคาย ให�เป9น้ท��แสุลงห*คน้อ��น้ ๗.ไม พ*ดำจ้าไร�สุาระ หร�อท��เร�ยก้ว าพ*ดำจ้าเพ�อเจ้�อไม ม�สุาระ เหตุ�ผู้ล หร�อประโยชีน้?อ)น้ใดำ ๘.ไม โลภอยาก้ไดำ�ของเขา ค�อม�ความค�ดำอยาก้เอาของคน้อ��น้มาเป9น้ของเรา ๙.ไม ค�ดำร�าย ผู้*ก้ใจ้เจ้Eบั แค�น้ ปองร�ายคน้อ��น้ ๑๐.ไม เหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั เชี น้ เหEน้ว าพ อแม ไม ม�ความสุ�าค)ญ บั�ญหร�อก้รรมไม ม�จ้ร�งเป9น้ตุ�น้

มงคลที่� ๑๐.กล�าววาจาอ�นเป+นส�ภาษิ�ต เปล งวจ้� สุ)จ้จ้ะ น้วลละม อมก้ล าวเลล�7ยก้ล อม ไพเราะ ก้าลเหมาะสุมเจ้�อประโยชีน้? เมตุตุา ค าน้�ยมร��น้อารมณ? ผู้*�ฟั+ง ดำ)งเสุ�ยงทองค�าว าวาจ้าอ)น้เป9น้สุ�ภาษิ�ตุใน้ท��น้�7ม�ไดำ�หมายถ�งเพ�ยงว าตุ�องเป9น้ค�าร�อยก้รอง ร�อยแก้�ว เป9น้ค�าคมบัาดำใจ้ม�ความหมายล�ก้ซึ่�7งเท าน้)7น้ แตุ รวมถ�งค�าพ*ดำท��ดำ� ม�ประโยชีน้?ตุ อผู้*�ฟั+ง ซึ่��งสุร�ปว าประก้อบัดำ�วยล)ก้ษิณะดำ)งน้�7 ๑.ตุ�องเป9น้ค�าจ้ร�ง ค�อข�อม*ลท��ถ*ก้ตุ�อง ม�หล)ก้ฐิาน้อ�างอ�งไดำ� ไม ไดำ�ป+7 น้แตุ งข�7น้มาพ*ดำ ๒.ตุ�องเป9น้ค�าสุ�ภาพ ค�อพ*ดำดำ�วยภาษิาท��สุ�ภาพ ม�ความไพเราะใน้ถ�อยค�า ไม ม�ค�าหยาบัโลน้ หร�อค�าดำ า ๓.พ*ดำแล�วม�ประโยชีน้? ค�อม�ประโยชีน้?ตุ อผู้*�ฟั+งถ�าหาก้น้�าแน้วทางไปค�ดำ หร�อปฏิ�บั)ตุ�ใน้ทางสุร�างสุรรค? ๔.พ*ดำดำ�วยจ้�ตุท��ม�เมตุตุา ค�อพ*ดำดำ�วยจ้�ตุใจ้ท��ม�ความปรารถน้าดำ�ตุ อผู้*�ฟั+ง ม�ความจ้ร�งใจ้ตุ อผู้*�ฟั+ง ๕.พ*ดำไดำ�ถ*ก้ก้าลเทศะ ค�อพ*ดำใน้สุถาน้ท��เหมาะสุม และใน้เวลาท��เหมาะสุม โดำยความเหมาะสุมจ้ะม�มาก้น้�อยเชี น้ไรก้Eข�7น้อย* ก้)บัเร��องท��พ*ดำ

มงคลที่� ๑๑.การบ'าร�งบ�ดีามารดีา คน้ท��หา ไดำ�ยาก้ มาก้ไฉิน้เพราะว าใน้ โลก้น้�7 ม�เพ�ยงสุองค�อพ อแม เก้�ดำเก้ล�า เหล าล*ก้ตุ�องตุอบัสุน้อง พระค�ณ ไดำ�บั�ญแรง ท าน้ว าพ อแม น้)7น้เปร�ยบัไดำ�เป9น้ท)7ง คร*ของล*ก้ เทวดำาของล*ก้ พรหมของล*ก้ และอรห)น้ตุ?ของล*ก้ ความหมายโดำยละเอ�ยดำม�ดำ)งตุ อไปน้�7ค�อ

Page 7 of 29

Page 8: มงคล 38 ประการ

ท��ว าเป9น้คร*ของล*ก้ เพราะว าท าน้ไดำ�คอยอบัรมสุ)�งสุอน้ล*ก้ เป9น้คน้แรก้ก้ อน้คน้อ��น้ใดำใน้โลก้ ท��ว าเป9น้เทวดำาของล*ก้ เพราะว าท าน้จ้ะคอยปก้ปLอง ค��มครอง เล�7ยงดำ* ประคบัประหงมมาตุ)7งแตุ อ�อน้แตุ ออก้ บั�าร�งให�เตุ�บัใหญ เป9น้อย างดำ� ไม ให�เก้�ดำอ)น้ตุรายตุ อล*ก้ใน้ท�ก้ดำ�าน้ ท��ว าเป9น้พรหมของล*ก้ เพราะว าท าน้ม�พรหมว�หาร ๔ น้)�น้ก้Eค�อ ม�เมตุตุา หมายถ�งความเอEน้ดำ* ความปรารถน้าดำ�ตุ อล*ก้ใน้ท�ก้ๆดำ�าน้ ไม ม�ท��สุ�7น้สุ�ดำ ม�ก้ร�ณา หมายถ�งให�ความก้ร�ณาตุ อล*ก้ ล*ก้อยาก้ไดำ�อะไรก้Eหามาให�ล*ก้ ให�ก้ารศ�ก้ษิาเล าเร�ยน้ สุ งเสุ�ยเท าท��ม�ความสุามารถจ้ะให�ไดำ� ม�ม�ท�ตุา หมายถ�งความร)ก้ท��ยอมสุละไดำ�แม�ชี�ว�ตุของตุ)วเองเพ��อล*ก้ ยอมเสุ�ยสุละไดำ�ท�ก้อย าง และม�อ�เบัก้ขา หมายถ�งก้ารวางเฉิย ไม ถ�อโก้รธเม��อล*ก้ประมาท ซึ่น้ ท�าผู้�ดำพลาดำเพราะความไร�เดำ�ยงสุา หร�อเพราะความไม ร* � ท��ว าเป9น้อรห)น้ตุ?ของล*ก้ เพราะว าท าน้ม�ค�ณธรรม ๔ ประก้ารอ)น้ไดำ�แก้ เป9น้ผู้*�ม�อ�ปก้าระค�ณตุ อล*ก้ ค�ออ�ปก้าระเล�7ยงดำ*มาดำ�วยความเหน้��อยยาก้ ก้ว าจ้ะเตุ�บัโตุเป9น้ผู้*�ใหญ เป9น้ผู้*�ม�พระเดำชีพระค�ณตุ อล*ก้ ค�อให�ความอบัอ� น้เล�7ยงดำ* ปก้ปLองจ้าก้ภย)น้ตุรายตุ างๆ น้าน้า เป9น้เน้�7อน้าบั�ญของล*ก้ ค�อล*ก้เป9น้สุ วน้หน้��งของก้รรมดำ�ท��พ อแม ไดำ�ท�าไว� และเป9น้ผู้*�ร )บัผู้ลบั�ญ ท��พ อแม ไดำ�สุร�างไว�แล�วทางตุรง เป9น้อาห�ไน้ยบั�คคล ค�อเป9น้เหม�อน้พระท��ควรแก้ ก้ารเคารพน้)บัถ�อและร)บัของบั*ชีา เพ��อเทอดำท*น้ไว�เป9น้แบับัอย าง ก้ารทดำแทน้พระค�ณบั�ดำามารดำาท าน้สุามารถท�าไดำ�ดำ)งน้�7 ระหว างเม��อท าน้ย)งม�ชี�ว�ตุอย* ก้Eเล�7ยงดำ*ท าน้เป9น้ก้ารตุอบัแทน้ ชี วยเหล�อเป9น้ธ�ระเร��องก้ารงาน้ให�ท าน้ ดำ�ารงวงศ?ตุระก้*ลให�สุ�บัไปไม ท�าเร��องเสุ��อมเสุ�ย รวมท)7งประพฤตุ�ตุน้ให�ควรแก้ ก้ารเป9น้สุ�บัทอดำมรดำก้จ้าก้ท าน้ คร)7น้เม��อท าน้ล วงล)บัไปแล�ว ก้Eท�าบั�ญอ�ท�ศก้�ศลให�ท าน้ สุ วน้ก้ารเป9น้ล*ก้ก้ตุ)ญญู*ตุ อพ อแม ใน้ค�าสุอน้ของพระพ�ทธเจ้�าท าน้ก้ล าวว าไว�ดำ)งน้�7 ๑.ถ�าท าน้ย)งไม ม�ศร)ทธา ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยศร)ทธา ค�อพยายามให�ท าน้ม�ความศร)ทธาใน้พระพ�ทธศาสุน้า เชี��อใน้เร��องก้ารท�าดำ� ๒.ถ�าท าน้ย)งไม ม�ศ�ล ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยศ�ล ค�อพยายามให�ท าน้เป9น้ผู้*�ร )ก้ษิาศ�ล ๕ ให�ไดำ� ๓.ถ�าท าน้เป9น้คน้ตุระหน้�� ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยก้ารให�ทาน้ ค�อพยายามให�ท าน้ร* �จ้)ก้ก้ารให�ดำ�วยเมตุตุาโดำยไม หว)งผู้ลตุอบัแทน้ ๔.ถ�าท าน้ย)งไม ท�าสุมาธ�ภาวน้า ให�ท าน้ถ�งพร�อมดำ�วยป+ญญา ค�อพยายามให�ท าน้ห)ดำน้)�งท�าสุมาธ�ภาวน้าให�ไดำ�

มงคลที่� ๑๒.การสงเคราะหู6บ�ตร เป9น้มารดำา บั�ดำา ท�าหน้�าท��ให�บั�ตุรม� พ�าน้)ก้ เป9น้หล)ก้แหล งสุ งเสุร�มบั�ตุร ธ�ดำาตุน้ ก้�ศลแรงย อมสุ องแสุง เพ��มพ*น้ ตุระก้*ลวงศ?

Page 8 of 29

Page 9: มงคล 38 ประการ

ค�าว าบั�ตุรน้)7น้ ม�อย* ๓ ประเภทไดำ�แก้ ๑.อภ�ชีาตุ�บั�ตุร ค�อบั�ตุรท��ม�ความดำ� ค�ณธรรม และความสุามารถเหน้�อก้ว าบั�ดำา มารดำา ๒.อน้�ชีาตุบั�ตุร ค�อบั�ตุรท��ม�ความดำ� ค�ณธรรม และความสุามารถเสุมอบั�ดำา มารดำา ๓.อวชีาตุบั�ตุร ค�อบั�ตุรท��ม�ความดำ� ค�ณธรรม และความสุามารถตุ��าก้ว าบั�ดำา มารดำา

ก้ารท��เราเป9น้พ อ เป9น้แม ของบั�ตุรน้)7น้ ม�หน้�าท��ท��ตุ�องให�ก้)บัล*ก้ของเราค�อ ๑.ห�ามไม ให�ท�าความชี)�ว ๒.ปล*ก้ฝึ+ง สุน้)บัสุน้�น้ให�ท�าความดำ� ๓.ให�ก้ารศ�ก้ษิาหาความร* � ๔.ให�ไดำ�ค* ครองท��ดำ� (ใชี�ประสุพก้ารณ?ของเราให�ค�าปร�ก้ษิาแก้ ล*ก้ ชี วยดำ*ให�) ๕.มอบัทร)พย?ให�ใน้โอก้าสุอ)น้ควร (ก้ารท�าพ�น้)ยก้รรม ก้Eถ�อว าเป9น้สุ��งถ*ก้ตุ�อง)

มงคลที่� ๑๓.การสงเคราะหู6ภรรยู่า ม�ค* ครอง ตุ�องไม ท�า ให�ชี�7าจ้�ตุจ้ะพาผู้�ดำ ไปข�าง ทงผู้�ยผู้งตุ�องสุงเคราะห? แก้ ก้)น้ ให�ม)�น้คงร)ก้ย�น้ยง ดำ�วยก้)น้ ถ�งว)น้ตุายเม��อว าดำ�วยเร��องคน้ท��จ้ะมาเป9น้ค* ครองของชีาย หร�อท��เร�ยก้ว าจ้ะมาเป9น้ภรรยาน้)7น้ ใน้โลก้น้�7ท าน้แบั งล)ก้ษิณะของภรรยาออก้เป9น้ ๗ ประเภทไดำ�แก้ ๑.วธก้าภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยเพชีรฆ่าตุ เป9น้พวก้ท��ม�จ้�ตุใจ้ค�ดำไม ดำ� ชีอบัท�าร�าย ชีอบัดำ าทอสุาปแชี ง ค�ดำฆ่ าสุาม� หร�อม�ชี*�ก้)บัชีายอ��น้ ๒.โจ้ร�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยโจ้ร เป9น้คน้ล�างผู้ลาญ สุร�างหน้�7สุ�น้ หาไดำ�เท าไรก้Eไม พอ หร�อเอาเร��องใน้บั�าน้ไปโพทน้าให�คน้ข�างน้อก้ร)บัร* �ท�าให�เสุ��อมเสุ�ยชี��อเสุ�ยง ๓.อ)ยยาภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยน้าย เป9น้คน้ชีอบัข มสุาม�ให�อย* ใน้อ�าน้าจ้ ไม ให�เก้�ยรตุ�สุาม�เม��ออย* ตุ อหน้�าผู้*�อ��น้ ชีอบัสุ)�งก้ารหร�อเอาแตุ ใจ้ตุ)วเอง เหEน้สุาม�เป9น้คน้ไร�ความสุามารถ แตุ ตุ)วเองเป9น้ผู้*�น้�า ๔.มาตุาภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยแม ค�อผู้*�ท��ม�ความร)ก้ตุ อสุาม�อย างสุ�ดำซึ่�7ง ไม เคยทอดำท�7งแม�ยามท�ก้ข?ยาก้ ปPวยไข� ไม ท�าให�ม�เร��องสุะเท�อน้ใจ้ ๕.ภค�น้�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยน้�องสุาว ค�อผู้*�ท��ม�ความเคารพตุ อสุาม�ใน้ฐิาน้ะพ อบั�าน้ แตุ ข)ดำใจ้ก้)น้บั�างตุามประสุาคน้ใก้ล�ชี�ดำก้)น้แล�วก้Eให�อภ)ยก้)น้ โดำยไม ค�ดำพยาบัาท เดำ�น้ตุามแน้วทางของสุาม� ตุ�องพ��งพาสุาม� ๖.สุข�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยเพ��อน้ ตุ างคน้ตุ างก้Eม�อะไรท��เหม�อน้ก้)น้ ความสุามารถพอก้)น้ ไม จ้�าเป9น้ตุ�องพ��งพาก้)น้ ไม ค อยยอมก้)น้ เป9น้ตุ)วของตุ)วเอง แตุ ก้Eร)ก้ก้)น้และชี วยเหล�อก้)น้โดำยตุ างคน้ตุ างท�าหน้�าท��ของตุ)วเอง

Page 9 of 29

Page 10: มงคล 38 ประการ

๗.ทาสุ�ภร�ยา หมายถ�งภรรยาเสุมอดำ�วยคน้ร)บัใชี� ค�อภรรยาท��อย* ภายใตุ�ค�าสุ)�งสุาม�โดำยไม ม�ข�อโตุ�แย�ง สุาม�เป9น้ผู้*�เล�7ยงดำ* สุ)�งอะไรก้Eท�าอย างน้)7น้ แม�จ้ะไม เหEน้ดำ�วยก้Eไม ออก้ความเหEน้ อดำทน้ท�างาน้ตุามหน้�าท��ตุามแตุ สุาม�จ้ะสุ)�งก้าร แม�ถ*ก้ดำ�ดำ า เฆ่��ยน้ตุ�ก้Eย)งทน้อย* ไดำ�โดำยไม โตุ�ตุอบั

ท าน้ว าคน้ท��จ้ะมาเป9น้สุาม� ภรรยาไดำ�ดำ�หร�อค* สุร�างค* สุมน้)7น้ควรตุ�องม�ค�ณสุมบั)ตุ�ดำ)งน้�7 ๑.สุมสุ)ทธา ค�อม�ศร)ทธาเสุมอก้)น้ ๒.สุมสุ�ลา ค�อม�ศ�ลเสุมอก้)น้ ๓.สุมจ้าคะ ค�อม�ก้ารเสุ�ยสุละเหม�อน้ก้)น้ ๔.สุมป+ญญา ค�อม�ป+ญญาเสุมอก้)น้

เม��อไดำ�แตุ งงาน้ก้)น้แล�ว แตุ ละฝึPายก้Eม�หน้�าท��ท��ตุ�องท�าดำ)งน้�7 สุาม�ม�หน้�าท��ตุ อภรรยาค�อ ๑.ยก้ย องน้)บัถ�อว าเป9น้ภรรยา ค�อก้ารแน้ะน้�าเปRดำเผู้ยว าเป9น้ภรรยา ไม ปRดำบั)งก้)บัผู้*�อ��น้ และให�เก้�ยรตุ�ภรรยาใน้ก้ารตุ)ดำสุ�น้ใจ้เร��องตุ างๆดำ�วย ๒.ไม ดำ*หม��น้ ค�อไม ดำ*ถ*ก้ภรรยาเม��อท�าไม เป9น้ ท�าไม ถ*ก้ หร�อเร��องชีาตุ�ตุระก้*ล ก้ารศ�ก้ษิาว าตุ��าตุ�อยก้ว าตุน้ แตุ ตุ�องสุอน้ให� ๓.ไมประพฤตุ�น้อก้ใจ้ภรรยา ค�อก้ารไปม�เม�ยน้�อยน้อก้บั�าน้ เล�7ยงตุ�อย หร�อเท��ยวเตุร หาความสุ�าราญก้)บัหญ�งบัร�ก้าร ๔.มอบัความเป9น้ใหญ ให�ใน้บั�าน้ ค�อก้ารมอบัธ�ระทางบั�าน้ให�ก้)บัภรรยาจ้)ดำก้าร ร)บัฟั+งและท�าตุามความเหEน้ของภรรยาเก้��ยวก้)บับั�าน้ ๕.ให�เคร��องแตุ งตุ)ว ค�อให�ความสุ�ขก้)บัภรรยาเร��องก้ารแตุ งตุ)วให�พอดำ� เพราะสุตุร�เป9น้ผู้*�ร )ก้สุวยร)ก้งามโดำยธรรมชีาตุ�

ฝึPายภรรยาก้Eม�หน้�าท��ตุ�องตุอบัแทน้สุาม�ค�อ ๑.จ้)ดำก้ารงาน้ดำ� ค�องาน้บั�าน้ก้ารเร�อน้ตุ�องไม บัก้พร อง ดำ*แลดำ�าน้ความสุะอาดำ ท�าน้�บั�าร�งร)ก้ษิา ดำ�าน้โภชีน้าก้ารให�เร�ยบัร�อยดำ� ๒.สุงเคราะห?ญาตุ�สุาม�ดำ� ค�อให�ความเอ�7อเฟัS7 อญาตุ�ฝึPายสุาม� เท าท��ตุน้ม�ก้�าล)งพอท�าไดำ� ไม ไดำ�หมายถ�งเร��องทร)พย?สุ�น้เง�น้ทองอย างเดำ�ยว ๓.ไม ประพฤตุ�น้อก้ใจ้สุาม� ค�อไม คบัชี*� หร�อป+น้ใจ้ให�ชีายอ��น้ ซึ่��อสุ)ตุย?ตุ อสุาม�คน้เดำ�ยว ๔.ร)ก้ษิาทร)พย?ให�อย างดำ� ค�อร* �จ้)ก้ร)ก้ษิาทร)พย?สุ�น้ไว�ไม ให�หมดำไปดำ�วยความสุ�7น้เปล�อง แตุ ก้Eไม ถ�งก้)บัตุระหน้�� ๕.ขย)น้ท�างาน้ ค�อไม เก้�ยจ้คร�าน้เอาแตุ ออก้งาน้ น้อน้ ก้�น้ หร�อเท��ยวแตุ อย างเดำ�ยว ตุ�องท�างาน้บั�าน้ดำ�วย

Page 10 of 29

Page 11: มงคล 38 ประการ

มงคลที่� ๑๔.การที่'างานไม�ใหู.ค� งค.าง จ้ะท�างาน้ ก้ารใดำ ตุ)7งใจ้ม)�น้อย าผู้)ดำว)น้ ท�าเล น้ เชี�า เยEน้ สุายไม ท�7งคา อาก้*ล มาก้ม*ลมายเร งคล��คลาย ให�เสุรEจ้ สุ�าเรEจ้ก้ารว าดำ�วยสุาเหตุ�ท��ท�าให�งาน้ค)�งค�างน้)7น้สุร�ปสุาเหตุ�ไดำ�เพราะว า ๑.ท�างาน้ไม ถ*ก้ก้าล ๒.ท�างาน้ไม ถ*ก้ว�ธ� ๓.ไม ยอมท�างาน้

หล)ก้ก้ารท�างาน้ให�เสุรEจ้ล�ล วงม�ดำ)งน้�7 ๑.ฉิ)น้ทะ ค�อม�ความพอใจ้ใน้งาน้ท��ท�า ๒.ว�ร�ยะ ค�อม�ความตุ)7งใจ้ พาก้เพ�ยรใน้งาน้ท��ท�า ๓.จ้�ตุตุะ ค�อม�ความเอาใจ้ใสุ ใน้งาน้ท��ท�า ๔.ว�ม)งสุา ค�อม�ก้ารค�ดำพ�จ้ารณาทบัทวน้งาน้น้)7น้ๆ

มงคลที่� ๑๕.การใหู.ที่าน ควรบั�าเพEญ ซึ่��งทาน้ ค�อก้ารให�ท าน้ว าไว� สุวยงาม สุามสุถาน้หน้��งให�ของ สุองธรรมะ ขน้ะมารอภ)ยทาน้ ท��สุาม งามเหล�อเก้�น้ ก้ารให�ทาน้ ค�อก้ารให�ท��ไม หว)งผู้ลตุอบัแทน้โดำยหมายให�ผู้*�ไดำ�ร)บัไดำ�พ�น้จ้าก้ท�ก้ข? แบั งออก้เป9น้ ๓ อย างไดำ�แก้ ๑.อาม�สุทาน้ ค�อก้ารให�ว)ตุถ� สุ��งของ หร�อเง�น้เป9น้ทาน้ ๒.ธรรมทาน้ ค�อก้ารสุอน้ให�ธรรมะเป9น้ความร* �เป9น้ทาน้ ๓.อภ)ยทาน้ ค�อก้ารให�อภ)ยใน้สุ��งท��คน้อ��น้ท�าไม ดำ�ก้)บัเรา ไม จ้องเวร หร�อพยาบัาทก้)น้

ก้ารให�ทาน้ท��ถ�อว าเป9น้ความดำ� และไดำ�บั�ญมาก้น้)7น้จ้ะประก้อบัดำ�วยป+จ้จ้)ย ๓ ประก้ารอ)น้ไดำ�แก้ ๑.ว)ตุถ�บัร�สุ�ทธ�K ค�อเป9น้ของท��ไดำ�มาโดำยสุ�จ้ร�ตุ ไม ไดำ�ไปย)ก้ยอก้มา โก้งมา หร�อไดำ�มาดำ�วยว�ธ�แยบัยล ๒.เจ้ตุน้าบัร�สุ�ทธ�K ค�อม�จ้�ตุย�น้ดำ� ผู้ องใสุเบั�ก้บัาน้ ไม ร* �สุ�ก้เสุ�ยดำายสุ��งท��ให� ตุ) 7งแตุ ก้ อน้ให� ขณะให� และหล)งให� ๓.บั�คคลบัร�สุ�ทธ�K ค�อให�ก้)บัผู้*�ร )บัท��ม�ศ�ลธรรม ตุ)วผู้*�ให�เองก้Eตุ�องม�ศ�ลท��บัร�สุ�ทธ�K

Page 11 of 29

Page 12: มงคล 38 ประการ

ก้ารให�ทาน้ท��ถ�อว าไม ดำ� และย)งอาจ้เป9น้บัาปก้รรมถ�งเราทางอ�อมอ�ก้ดำ�วยไดำ�แก้ ๑.ให�สุ�รา ยาเสุพย?ตุ�ดำ เป9น้ตุ�น้ (ถ�าเขาเมาแล�วข)บัรถชีน้ตุาย เราก้Eม�สุ วน้บัาปดำ�วย)

๒.ให�อาว�ธ (ถ�าอาว�ธน้)7น้ถ*ก้เอาไปใชี�ประห)ตุประหาร บัาปก้Eมาถ�งเราดำ�วย)

๓.ให�มหรสุพ ค�อก้ารบั)น้เท�งท�ก้ร*ปแบับั ๔.ให�สุ)ตุว?เพศตุรงข�ามเพ��อผู้สุมพ)น้ธ�? อ)น้น้�7รวมถ�งก้ารจ้)ดำหาสุาวๆ ไปบั�าเรอผู้*�ม�อ�าน้าจ้หร�อผู้*�น้�อยดำ�วยเป9น้ตุ�น้ ๕.ให�ภาพลามก้ หร�อสุ��งพ�มพ?ลามก้ เพราะท�าให�เก้�ดำความก้�าหน้)ดำ เก้�ดำก้ามก้�าเร�บั (เม��อดำ*แล�วเก้�ดำไปฉิ�ดำคร า ข มข�น้ใคร บัาปก้Eตุก้ทอดำมาถ�งเราดำ�วย)

มงคลที่� ๑๖.การประพฤต�ธรรม ก้ารประพฤตุ� ตุามธรรม ค�าพระสุอน้ไม เดำ�อดำร�อน้ ถอน้ท�ก้ข? ยามฉิ�ก้เฉิ�น้คน้ร)ก้ธรรม ธรรมร)ก้ษิ?คน้ ผู้ลเจ้ร�ญน้)�ง,ย�น้,เดำ�น้ น้อน้,สุ�ข ท�ก้ข?ไม ม� ก้ารประพฤตุ�ธรรม ก้Eค�อก้ารปฏิ�บั)ตุ�ให�เป9น้ไป แบั งออก้ไดำ�เป9น้ ๒ อ)น้ไดำ�แก้

ก้ายสุ�จ้ร�ตุ ค�อ ๑.ก้ารไม ฆ่ าสุ)ตุว? หมายรวมหมดำตุ)7งแตุ สุ)ตุว?เลEก้สุ)ตุว?ใหญ และมน้�ษิย? ๒.ก้ารไม ล)ก้ทร)พย? หมายรวมถ�งก้ารคอร)ปชี)�น้ ไปหลอก้ลวง ปล�น้จ้�7ชีาวบั�าน้ดำ�วย ๓.ก้ารไม ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม หมายรวมถ�งก้ารคบัชี*� น้อก้ใจ้ภรรยา และก้ารข มข�น้ดำ�วย

วจ้�สุ�จ้ร�ตุ ค�อ ๑.ก้ารไม พ*ดำเทEจ้ ค�อก้ารพ*ดำแตุ ความจ้ร�ง ไม หลอก้ลวง ๒.ก้ารไม พ*ดำค�าหยาบั ค�อค�าท��ฟั+งแล�วไม ร��น้ห* เก้�ดำความร* �สุ�ก้ไม สุบัายใจ้รวมหมดำ ๓.ก้ารไม พ*ดำจ้าสุ อเสุ�ยดำ ก้ารน้�น้ทาว าร�าย ๔.ก้ารไม พ*ดำเพ�อเจ้�อเหลวไหล ค�อก้ารพ*ดำท��ไม เป9น้สุาระ หาประโยชีน้?อ)น้ใดำม�ไดำ�

มโน้สุ�จ้ร�ตุ ค�อ ๑.ก้ารไม โลภอยาก้ไดำ�ของผู้*�อ��น้ ค�อก้ารน้�ก้อยาก้ไดำ�ของเขามาเป9น้ของเรา ๒.ก้ารไม ค�ดำพยาบัาทปองร�ายผู้*�อ��น้ ค�อก้ารน้�ก้อยาก้ให�คน้อ��น้ประสุพเคราะห?ก้รรม ค�ดำจ้ะท�าร�ายผู้*�อ��น้ ๓.ก้ารเหEน้ชีอบั ค�อม�ความเชี��อความเข�าใจ้ใน้ความเป9น้จ้ร�ง ความถ*ก้ตุ�อง ตุามหล)ก้ค�าสุอน้ตุามแน้วทางพระพ�ทธศาสุน้า มงคลท�� ๑๗.ก้ารสุงเคราะห?ญาตุ�

Page 12 of 29

Page 13: มงคล 38 ประการ

เม��อยามญาตุ� อ)ตุค)ดำ เก้�น้ข)ดำข�องควรหาชี อง สุงเคราะห? ไม เลาะหน้�เขาซึ่าบัซึ่�7ง ถ�งค�ณ อบัอ� น้ดำ�หาก้ถ�งท� เราจ้น้ ญาตุ�สุน้ใจ้

ล)ก้ษิณะของญาตุ�ท��ควรให�ก้ารสุงเคราะห? เม��ออย* ใน้ฐิาน้ะดำ)งน้�7ค�อ ๑.เม��อยาก้จ้น้หาท��พ��งม�ไดำ� ๒.เม��อขาดำท�น้ทร)พย?ใน้ก้ารค�าขาย ๓.เม��อขาดำยาน้พาหน้ะ ๔.เม��อขาดำอ�ปก้รณ?ท�ามาหาก้�น้ ๕.เม��อเจ้Eบัไข�ไดำ�ปPวย ๖.เม��อคราวม�ธ�ระก้ารงาน้ ๗.เม��อคราวถ*ก้ใสุ ความหร�อม�คดำ�

ก้ารสุงเคราะห?ญาตุ� ท�าไดำ�ท)7งทางธรรมและทางโลก้ไดำ�แก้ ใน้ทางธรรม ก้Eชี วยแน้ะน้�าให�ท�าบั�ญก้�ศล ให�ร)ก้ษิาศ�ล และท�าสุมาธ�ภาวน้า ใน้ทางโลก้ ก้Eไดำ�แก้ ๑.ให�ทาน้ ค�อก้ารสุงเคราะห?เป9น้ทร)พย?สุ�น้ หร�อเง�น้ทองเพ��อให�เขาพ�น้จ้าก้ท�ก้ข?หร�อความล�าบัาก้ตุามแตุ ก้�าล)ง ๒.ใชี�ปRยวาจ้า ค�อก้ารพ*ดำเจ้รจ้าดำ�วยถ�อยค�าท��อ อน้โยน้ สุ�ภาพ และประก้อบัไปดำ�วยความปรารถน้าดำ� ๓.ม�อ)ตุถจ้ร�ยา ค�อก้ารประพฤตุ�ตุน้ให�เป9น้ประโยชีน้?ก้)บัเขา อาจ้ชี วยเหล�อดำ�วยแรงก้าย ก้�าล)งใจ้ หร�อดำ�วยความสุามารถท��ม� ๔.ร* �จ้)ก้สุมาน้)ตุตุตุา ค�อก้ารวางตุ)วให�เหมาะสุม อย างเสุมอตุ�น้เสุมอปลาย ร วมท�ก้ข?ร วมสุ�ข ไม ถ�อตุ)ว

มงคลที่� ๑๘.ที่'างานที่� ไม�ม�โที่ษิ งาน้ร)บัจ้�าง ล�างชีาม ก้Eตุามเถ�ดำหาก้ไม เก้�ดำ โทษิท)ณฑิ? น้)�น้สุดำใสุเม��อไดำ�ชี อง ตุ�องจ้�า ก้ระท�าไปไดำ�ก้�าไร ท�ก้ทาง ไม ว างงาน้

งาน้ท��ไม ม�โทษิ ประก้อบัดำ�วยล)ก้ษิณะดำ)งตุ อไปน้�7 ๑.ไม ผู้�ดำก้ฏิหมาย ค�อท�าให�ถ*ก้ตุ�องตุามก้ฏิหมายของบั�าน้เม�อง ๒.ไม ผู้�ดำประเพณ� ค�อแบับัแผู้น้ท��ปฏิ�บั)ตุ�ก้)น้มาแตุ เดำ�ม ควรดำ�าเน้�น้ตุาม

Page 13 of 29

Page 14: มงคล 38 ประการ

๓.ไม ผู้�ดำศ�ล ค�อข�อห�ามท��บั)ญญ)ตุ�ไว�ใน้ศ�ล ๕ ๔.ไม ผู้�ดำธรรม ค�อหล)ก้ธรรมท)7งหลายอาท�เชี น้ ก้ารพน้)น้ ก้ารหลอก้ลวง

สุ วน้อาชี�พตุ�องห�ามสุ�าหร)บัพ�ทธศาสุน้�ก้ชีน้ไดำ�แก้ ๑.ก้ารค�าอาว�ธ ๒.ก้ารค�ามน้�ษิย? ๓.ก้ารค�ายาพ�ษิ ๔.ก้ารค�ายาเสุพย?ตุ�ดำ ๕.ก้ารค�าสุ)ตุว?เพ��อน้�าไปฆ่ า

มงคลที่� ๑๙.ละเว.นจากบาป ก้รรมชี)�วชี�า ลามก้ ตุ�องยก้เว�น้หาก้ข�น้เล น้ ดำ�วยก้)น้ ถ*ก้ม)น้ผู้ลาญงดำเว�น้บัาป ก้�าราบัให� ไก้ลสุ)น้ดำาน้ใน้ดำวงมาลย? ไม ร�อน้ และอ อน้เพล�ย บัาปค�อสุ��งท��ไม ดำ� เสุ�ย ความชี)�วท��ตุ�ดำตุ)ว ซึ่��งไม ควรท�า ท าน้ว าสุ��งท��ท�าแล�วถ�อว าเป9น้บัาปไดำ�แก้ อก้�ศลก้รรมบัถ ๑๐ ค�อ ๑.ฆ่ าสุ)ตุว? ๒.ล)ก้ทร)พย? ๓.ประพฤตุ�ผู้�ดำใน้ก้าม ๔.พ*ดำเทEจ้ ๕.พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ ๖.พ*ดำค�าหยาบั ๗.พ*ดำเพ�อเจ้�อ ๘.โลภอยาก้ไดำ�ของเขา ๙.ค�ดำพยาบัาทปองร�ายคน้อ��น้ ๑๐.เหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั

มงคลที่� ๒๐.ส'ารวมจากการดี: มน')าเมา ของม�น้เมา ท�ก้ชีน้�ดำ พ�ษิคล�ายเหล�าใครเสุพเข�า น้ าตุ�าหน้� สุตุ�เสุ�ยเก้�ดำโรคร�าย แรงร�อน้ ก้ายอ อน้เพล�ยใครงดำเสุ�ย เป9น้สุ�ข ไปท�ก้ว)น้

Page 14 of 29

Page 15: มงคล 38 ประการ

ว าดำ�วยเร��องของน้�7าเมาน้)7น้ อาจ้ท�ามาจ้าก้แปLง ข�าวสุ�ก้ ก้ารปร�งโดำยผู้สุมเชี�7อ หร�ออะไรก้Eแล�วแตุ ท��ดำ��มแล�วท�าให�ม�น้เมา เชี น้เบั�ยร? ไวน้? ไม ใชี แค เหล�าเท าน้)7น้ ล�วน้ม�โทษิอ)น้ไดำ�แก้ ๑.ท�าให�เสุ�ยทร)พย? เพราะตุ�องน้�าเง�น้ไปซึ่�7อหา ท)7ง ๆ ท��เง�น้จ้�าน้วน้เดำ�ยวก้)น้น้�7 สุามารถน้�าเอาไปใชี�ใน้สุ��งท��เป9น้ประโยชีน้?อย างอ��น้ไดำ�มาก้ก้ว า ๒.ท�าให�เก้�ดำก้ารทะเลาะว�วาท ซึ่��งน้�าไปสุ* ความว� น้วาย เจ้Eบัตุ)ว หร�อถ�งแก้ ชี�ว�ตุ และคดำ�ความ เพราะน้�7าเมาท�าให�ขาดำก้ารย)บัย)7งชี)�งใจ้ ๓.ท�าให�เก้�ดำโรค โรคท��เก้�ดำเน้��องมาจ้าก้ก้ารดำ��มสุ�ราล�วน้แล�วแตุ บั)�น้ทอน้สุ�ขภาพก้ายจ้น้ถ�งตุายไดำ�เชี น้ โรคตุ)บัแขEง โรคห)วใจ้ โรคความดำ)น้ ๔.ท�าให�เสุ�ยชี��อเสุ�ยง เม��อคน้เมาไปท�าเร��องไม ดำ�เข�าเชี น้ไปลวน้ลามสุตุร� ปล อยตุ)วปล อยใจ้ ก้Eท�าให�วงศ?ตุระก้*ล และหน้�าท��ก้ารงาน้เสุ��อมเสุ�ย ๕.ท�าให�ล�มตุ)วไม ร* �จ้)ก้อาย คน้เมาท�าสุ��งท��ไม ควรท�า ท�าสุ��งท��คน้ม�สุตุ�จ้ะไม ท�า เชี น้แก้�ผู้�าเดำ�น้ หร�อน้อน้ใน้ท��สุาธารณะเป9น้ตุ�น้ ๖.ทอน้ก้�าล)งป+ญญา ทาน้แล�วท�าให�เซึ่ลล?สุมองเร��มเสุ��อมลง ก้Eจ้ะท�าให�สุ�ขภาพและป+ญญาเสุ��อมถอย ความสุามารถโดำยรวมก้Eดำ�อยลง

มงคลที่� ๒๑.ไม�ประมาที่ในธรรมที่�)งหูลายู่ ไม ประมาท ค�อม� สุตุ�พร�อมคอยหน้ วงน้�อม ธรรมค�ณ ไม ผู้ล�น้ผู้ล)น้ธรรมอ)น้ใดำ ไม ดำ� หล�ก้หน้�พล)น้ธรรมดำ�น้)7น้ ย�ดำแน้ น้ ไม แคลน้คลอน้ธรรมใน้ท��น้�7ก้Eค�อ หล)ก้ปฏิ�บั)ตุ�ท��ท�าแล�วม�ผู้ลใน้ทางดำ� และเป9น้จ้ร�งท��พระสุ)มมาสุ)มพ�ทธเจ้�าไดำ�ทรงโปรดำแน้ะทางไว� คน้ท��ประมาทใน้ธรรมน้)7น้ม�ล)ก้ษิณะท��สุร�ปไดำ�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ไม ท�าเหตุ�ดำ� แตุ จ้ะเอาผู้ลดำ� ๒.ท�าตุ)วเลว แตุ จ้ะเอาผู้ลดำ� ๓.ท�าย อหย อน้ แตุ จ้ะเอาผู้ลมาก้

สุ��งท��ไม ควรประมาทไดำ�แก้ ๑.ก้ารประมาทใน้เวลา ค�อก้ารปล อยให�เวลาล วงเลยไปโดำยไม ท�าอะไรให�เก้�ดำประโยชีน้? หร�อผู้ล)ดำว)น้ประก้)น้พร� งเป9น้ตุ�น้ ๒.ก้ารประมาทใน้ว)ย ค�อค�ดำว าอาย�ย)งน้�อย ไม ตุ�องท�าความเพ�ยรก้Eไดำ�เพราะย)งตุ�องม�ชี�ว�ตุอย* อ�ก้น้าน้เป9น้ตุ�น้ ๓.ก้ารประมาทใน้ความไม ม�โรค ค�อค�ดำว าตุ)วเองแขEงแรงไม ตุายง ายๆ ก้Eปล อยปละละเลยเป9น้ตุ�น้

Page 15 of 29

Page 16: มงคล 38 ประการ

๔.ก้ารประมาทใน้ชี�ว�ตุ ค�อก้ารไม ก้�าหน้ดำวางแผู้น้ถ�งอน้าคตุ ค�ดำอย* แตุ ว าย)งม�ชี�ว�ตุอย* อ�ก้น้าน้เป9น้ตุ�น้ ๕.ก้ารประมาทใน้ก้ารงาน้ ค�อไม ขย)น้ตุ)7งใจ้ท�าให�สุ�าเรEจ้ ปล อยตุามเร��องตุามราว หร�อปล อยให�ดำ�น้พอก้หางหม*เป9น้ตุ�น้ ๖.ก้ารประมาทใน้ก้ารศ�ก้ษิา ค�อก้ารไม ค�ดำศ�ก้ษิาเล าเร�ยน้ใน้ว)ยท��ควรเร�ยน้ หร�อขาดำความเอาใจ้ใสุ ท��เพ�ยงพอ ๗.ก้ารประมาทใน้ก้ารปฏิ�บั)ตุ�ธรรม ค�อก้ารไม ปฏิ�บั)ตุ�สุมาธ�ภาวน้า หร�อศ�ก้ษิาหล)ก้ธรรมให�ถ องแท� เพราะค�ดำว าเป9น้เร��องไก้ลตุ)วเป9น้ตุ�น้ มงคลที่� ๒๒.ม�ความเคารพ ความเคารพ น้)บัถ�อ ค�อเสุน้ ห?ไม โลเล เหม�อน้ล�ง ว��งหลอก้หลอน้ท)7งตุ อหน้�า ล)บัหล)ง พ�งสุ)งวรย อมงามงอน้ สุวยสุง า ราคาแพง ท าน้ไดำ�ก้ล าวว าสุ��งท��ควรเคารพม�อย* ดำ)งน้�7 ๑.พระพ�ทธเจ้�า ๒.พระธรรม ๓.พระสุงฆ่? ๔.ก้ารศ�ก้ษิา ๕.ความไม ประมาท ค�อก้ารดำ�าเน้�น้ตุามหล)ก้ธรรมค�าสุอน้พระพ�ทธศาสุน้าอ��น้ๆ ดำ�วยความเคารพ ๖.ก้ารสุน้ทน้าปราศร)ย ค�อก้ารตุ�อน้ร)บัอาค)น้ตุ�ก้ะผู้*�มาเย�อน้ดำ�วยความเคารพ

มงคลที่� ๒๓.ม�ความถิ่�อมตน ไม พองลม ก้�มห)ว เจ้�ยมตุ)วดำ�วยมรรยาทสุวย น้��มน้วล สุ�7น้สุ วแขEงเหม�อน้ง*พ�ษิ ถอดำเข�7ยว หมดำเร��ยวแรงยามแถลง น้อบัน้�อม พร�อมใจ้ก้าย ความอ อน้น้�อมถ อมตุน้ ค�อ ก้ารไม แสุดำงออก้ถ�งความสุามารถท��ตุ)วเองม�อย* ให�ผู้*�อ��น้ทราบัเพ��อข มผู้*�อ��น้ หร�อเพ��อโอ�อวดำ ก้ารไม อวดำดำ� เย อหย��งจ้องหอง แตุ แสุดำงตุน้อย างสุงบัเสุง��ยม ท าน้ว าไว�ว าโทษิของก้ารอวดำดำ�น้)7น้ม�อย* ดำ)งน้�7ค�อ

๑.ท�าให�เสุ�ยคน้ ค�อไม สุามารถก้ล)บัมาอย* ใน้ร องใน้รอยไดำ�เหม�อน้เดำ�ม เสุ�ยอน้าคตุ ๒.ท�าให�เสุ�ยม�ตุร ค�อไม ม�ใครคบัหาเป9น้เพ��อน้ดำ�วย ถ�งจ้ะม�ก้Eไม ใชี เพ��อน้แท�

Page 16 of 29

Page 17: มงคล 38 ประการ

๓.ท�าให�เสุ�ยหม* คณะ ค�อถ�าตุ างคน้ตุ างถ�อดำ� ก้Eท�าให�ไม สุามารถตุก้ลงก้)น้ไดำ� ใน้ท��สุ�ดำก้Eไม ถ�งจ้�ดำหมาย หร�อท�าให�เป9น้ท��เบั��อหน้ ายของคน้อ��น้

ก้ารท�าตุ)วให�เป9น้คน้อ อน้น้�อมถ อมตุน้น้)7น้ม�หล)ก้ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ตุ�องคบัก้)ลยาณม�ตุร ค�อเพ��อน้ท��ดำ�ม�ศ�ลม�ธรรม คอยตุ)ก้เตุ�อน้หร�อชี)ก้น้�าไปใน้ทางท��ดำ�ท��ถ*ก้ท��ควร ๒.ตุ�องร* �จ้)ก้ค�ดำไตุร ตุรอง ค�อก้ารร* �จ้)ก้ค�ดำหาเหตุ�ผู้ลอย* ตุลอดำถ�งความเป9น้ไปใน้ธรรมชีาตุ�ของมน้�ษิย? ตุ างคน้ย อมตุ างจ้�ดำตุ างใจ้ และรวมท)7งหล)ก้ธรรมอ��น้ๆ ๓.ตุ�องม�ความสุาม)คค� ค�อก้ารม�ความสุาม)คค�ใน้หม* คณะ อล� มอล วยใน้หล)ก้ก้าร ตุ)ก้เตุ�อน้ ร)บัฟั+งและเคารพความค�ดำเหEน้ของผู้*�อ��น้อย างม�เหตุ�ผู้ล

ท าน้ว าล)ก้ษิณะของคน้ถ อมตุน้น้)7น้ม�ดำ)งน้�7 ๑.ม�ก้�ร�ยาท��น้อบัน้�อม ๒.ม�วาจ้าท��อ อน้หวาน้ ๓.ม�จ้�ตุใจ้ท��อ อน้โยน้ สุร�ปแล�วก้Eค�อ สุมบั*รณ?พร�อมดำ�วยก้าย วาจ้า และใจ้น้)�น้เอง มงคลที่� ๒๔.ม�ความส�นโดีษิความสุ)น้โดำดำ พอใจ้ ใน้สุ��งของเชี น้เง�น้ทอง ของตุน้ แม�ล�น้หลายเม��อม�น้�อย จ้ ายน้�อย ค อยสุบัายความจ้น้หาย เลยล)บั ก้ล)บัม)�งม�ค�าว าสุ)น้โดำษิไม ไดำ�หมายถ�งก้ารอย* ล�าพ)งคน้เดำ�ยวอย างเดำ�ยวก้Eหาไม แตุ หมายถ�งก้ารพอใจ้ใน้สุ��งท��ตุน้ม�อย* ใน้ของของตุ)ว ซึ่��งท าน้ไดำ�ให�น้�ยามท��เป9น้ล)ก้ษิณะของความสุ)น้โดำษิเป9น้ดำ)งน้�7 ค�อ ๑.ยถาลาภสุ)น้โดำษิ หมายถ�งความย�น้ดำ�ตุามม�ตุามเก้�ดำ ค�อม�แค ไหน้ก้Eพอใจ้เท าน้)7น้ เป9น้อย* อย างไรก้Eควรจ้ะพอใจ้ ไม ค�ดำน้�อยเน้�7อตุ��าใจ้ใน้สุ��งท��ตุ)วเองเป9น้อย* ๒.ยถาพลสุ)น้โดำษิ หมายถ�งความย�น้ดำ�ตุามก้�าล)ง เราม�ก้�าล)งแค ไหน้ก้Eพอใจ้เท าน้)7น้ ตุ)7งแตุ ก้�าล)งก้าย ก้�าล)งทร)พย? ก้�าล)งบัารม� หร�อก้�าล)งความสุามารถเป9น้ตุ�น้ ๓.ยถาสุาร*ปสุ)น้โดำษิ หมายถ�งความย�น้ดำ�ตุามควร ซึ่��งโยงใยไปถ�งความพอเหมาะพอควรใน้หลายๆเร��อง เชี น้ร*ปล)ก้ษิณ?ของตุน้เอง และรวมท)7งฐิาน้ะท��เราเป9น้อย*

มงคลที่� ๒๕.ม�ความกต�ญญู� ก้ตุ)ญญู* ร* �บั�ญ ค�ณพ อแม คน้เฒ่ าแก้ แลอาจ้ารย? ท าน้ทรงศ�ล

Page 17 of 29

Page 18: มงคล 38 ประการ

จ้อมม�น้�น้ทร? ปR� น้เก้ล�า เจ้�าธาน้�หาว�ธ� แทน้ค�ณ สุมดำ�ลก้)น้ค�อ ก้ารร* �ค�ณ และตุอบัแทน้ท าน้ผู้*�น้) 7น้ บั�ญค�ณท��ว าน้�7ม�ใชี ว าตุอบัแทน้ก้)น้แล�วก้Eหายก้)น้ แตุ หมายถ�งก้ารร�าล�ก้ถ�งพระค�ณท��เคยให�ความอ�ปก้าระแก้ เราดำ�วยความเคารพย��ง ท าน้ว าสุ��งของหร�อผู้*�ท��ควรก้ตุ)ญญู*น้)7น้ม�ดำ)งน้�7 ๑.ก้ตุ)ญญู*ตุ อบั�คคล บั�คคลท��ควรก้ตุ)ญญู*ก้Eค�อ ใครก้Eตุามท��ม�บั�ญค�ณควรระล�ก้ถ�งและตุอบัแทน้พระค�ณ เชี น้ บั�ดำา มารดำา อาจ้ารย? เป9น้ตุ�น้ ๒.ก้ตุ)ญญู*ตุ อสุ)ตุว? ไดำ�แก้ สุ)ตุว?ท��ม�ค�ณตุ อเราชี วยท�างาน้ให�เรา เราก้Eควรเล�7ยงดำ*ให�ดำ�เชี น้ชี�าง ม�า ว)ว ควาย หร�อสุ�น้)ขท��ชี วยเฝึLาบั�าน้ เป9น้ตุ�น้ ๓.ก้ตุ)ญญู*ตุ อสุ��งของ ไดำ�แก้ สุ��งของท�ก้อย างท��ม�ค�ณตุ อเราเชี น้ หน้)งสุ�อท��ให�ความร* �แก้ เรา อ�ปก้รณ?ท�ามาหาก้�น้ตุ างๆ เราไม ควรท�7งคว�าง หร�อท�าลายโดำยไม เหEน้ค�ณค า

มงคลที่� ๒๖.การฟั=งธรรมตามกาล ก้ารฟั+งธรรม ตุามก้าล ผู้ าน้มาถ�งควรค�าน้�ง น้��งน้)�ง ฟั+งขย)น้ย อมจ้ะเก้�ดำ ป+ญญา สุารพ)น้ตุ)7งใจ้ม)�น้ ฟั+งดำ� น้��สุมควร เม��อม�โอก้าสุ เวลา หร�อตุามว)น้สุ�าค)ญตุ างๆ ก้Eควรตุ�องไปฟั+งธรรมบั�าง เพ��อสุดำ)บัตุร)บัฟั+ง สุ��งท��เป9น้ประโยชีน้?ใน้หล)ก้ธรรมน้)7น้ๆ และน้�ามาใชี�ก้)บัชี�ว�ตุเรา เพ��อปร)บัปร�งให�ดำ�ข�7น้ ท าน้ว าเวลาท��ควรไปฟั+งธรรมน้)7น้ม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ว)น้ธรรมสุวน้ะ ก้Eค�อว)น้พระ หร�อว)น้ท��สุ�าค)ญทางศาสุน้า ๒.เม��อม�ผู้*�มาแสุดำงธรรม ก้Eอย างเชี น้ ก้ารฟั+งธรรมตุามว�ทย� ก้ารท��ม�พระมาแสุดำงธรรมตุามสุถาน้ท��ตุ างๆ หร�อก้ารอ าน้จ้าก้สุ��อตุ างๆ ๓.เม��อม�โอก้าสุอ)น้สุมควร อาท�เชี น้ใน้ว)น้อาท�ตุย?เม��อม�เวลาว าง หร�อใน้งาน้มงคล งาน้บัวชี งาน้ก้ฐิ�น้ งาน้ว)ดำเป9น้ตุ�น้ ค�ณสุมบั)ตุ�ของผู้*�ฟั+งธรรมท��ดำ�ควรตุ�องม�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ไม ดำ*แคลน้ใน้ห)วข�อธรรมว าง ายเก้�น้ไป ๒.ไม ดำ*แคลน้ใน้ความร* �ความสุามารถของผู้*�แสุดำงธรรม ๓.ไม ดำ*แคลน้ใน้ตุ)วเองว าโง ไม สุามารถเข�าใจ้ไดำ� ๔.ม�ความตุ)7งใจ้ใน้ก้ารฟั+งธรรม และน้�าไปพ�จ้ารณา ๕.น้�าเอาธรรมน้)7น้ๆไปปฏิ�บั)ตุ�ให�เก้�ดำผู้ล

มงคลที่� ๒๗.ม�ความอดีที่น

Page 18 of 29

Page 19: มงคล 38 ประการ

ความอดำทน้ ตุราก้ตุร�า ยามล�าบัาก้เจ้Eบัไข�มาก้ ทน้ไดำ� ไม โหยหวน้ถ*ก้เขาดำ า ให�ฟั+ง น้)�งหน้�าน้วลย�7มเสุสุรวล ดำ�วยข)น้ตุ� งามว�ไลท าน้ว าล)ก้ษิณะของความอดำทน้น้)7น้สุามารถจ้�าแน้ก้ออก้ไดำ�เป9น้ดำ)งตุ อไปน้�7ค�อ

๑.ความอดำทน้ตุ อความล�าบัาก้ ค�อความล�าบัาก้ท��ตุ�องประสุพตุามธรรมชีาตุ� ซึ่��งอาจ้มาจ้าก้สุภาพแวดำล�อมเป9น้ตุ�น้ ๒.ความอดำทน้ตุ อท�ก้ขเวทน้า ค�อท�ก้ข?ท��เก้�ดำจ้าก้สุ)งขารของเราเอง เชี น้ความไม สุบัายก้ายเป9น้ตุ�น้ ๓.ความอดำทน้ตุ อความเจ้Eบัใจ้ ค�อก้ารท��คน้อ��น้ท�าให�เราตุ�องผู้�ดำหว)ง หร�อพ*ดำจ้าให�เจ้Eบัชี�7าใจ้ ไม เป9น้อย างท��หว)งเป9น้ตุ�น้ ๔.ความอดำทน้ตุ ออ�าน้าจ้ก้�เลสุ ค�อสุ��งย)�วยวน้ท)7งหลายถ�อเป9น้ก้�เลสุท)7งทางใจ้และทางก้ายอาท�เชี น้ ความน้�ก้โลภอยาก้ไดำ�ของเขา หร�อก้ารพ ายแพ�ตุ ออ�าน้าจ้เง�น้เป9น้ตุ�น้ ว�ธ�ท�าให�ม�ความอดำทน้ค�อ ม�ห�ร�โอตุ)ปปะ ๑.ห�ร� ไดำ�แก้ ก้ารม�ความละอายตุ อบัาป ก้ารท��ร* �ว าเป9น้บัาปแล�วย)งท�าอ�ก้ก้Eถ�อว าไม ม�ความละอายเลย ๒.โอตุ)ปปะ ไดำ�แก้ ก้ารม�ความเก้รงก้ล)วใน้ผู้ลของบัาปน้)7น้ๆ

มงคลที่� ๒๘.เป+นผู้�.ว�าง�ายู่ ควรเป9น้คน้ สุอน้ง าย ไม ตุายดำ�าน้ก้ อร�าคาญ ค��าเชี�า ไม เข�าไหน้ไม ซึ่)ดำโทษิ ของตุน้ ให�คน้ใดำเม��อม�ใคร สุอน้พร��า ให�น้�ามา ท าน้ว าผู้*�ว าง ายน้)7น้ม�ล)ก้ษิณะท��สุ)งเก้ตุไดำ�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ไม พ*ดำก้ลบัเก้ล��อน้เม��อไดำ�ร)บัก้ารว าก้ล าวตุ)ก้เตุ�อน้ ค�อก้ารร)บัฟั+งดำ�วยดำ� ไม ใชี แก้�ตุ)วแล�วปRดำประตุ*ความค�ดำไม ร)บัฟั+ง ๒.ไม น้��งเฉิยเม��อไดำ�ร)บัก้ารเตุ�อน้ ค�อก้ารน้�าค�าตุ)ก้เตุ�อน้น้)7น้มาพ�จ้ารณาและแก้�ไขข�อบัก้พร องน้)7น้ๆ ๓.ไม จ้)บัผู้�ดำผู้*�ว าก้ล าวสุ)�งสุอน้ ค�อก้ารท��ผู้*�สุอน้อาจ้จ้ะม�ความผู้�ดำพลาดำ เน้��องจ้าก้ความประมาท เราควรให�อภ)ยตุ อผู้*�สุอน้ เพราะก้ารจ้)บัผู้�ดำท�าให�ผู้*�สุอน้ตุ�องอ)บัอายขายหน้�าไดำ� ซึ่��งเป9น้สุ��งท��ไม ดำ�งาม ๔.เคารพตุ อค�าสุอน้และผู้*�สุอน้ ค�อก้ารร* �จ้)ก้สุ)มมาคารวะตุ อผู้*�ท�าให�ค�าสุอน้ และเคารพใน้สุ��งท��ผู้*�สุอน้ไดำ�น้�ามาแน้ะน้�า ๕.ม�ความอ อน้น้�อมถ อมตุน้ ค�อไม แสุดำงความยะโสุ ถ�อตุ)วว าอย* เหน้�อผู้*�อ��น้เพราะสุ��งท��ตุ)วเองเป9น้ตุ)วเองม�

Page 19 of 29

Page 20: มงคล 38 ประการ

๖.ม�ความย�น้ดำ�ตุ อค�าสุอน้น้)7น้ ค�อยอมร)บัใน้ค�าสุอน้น้)7น้ๆ ดำ�วยความย�น้ดำ�เชี น้ก้ารไม แสุดำงความเบั��อหน้ ายเพราะเคยฟั+งมาแล�ว เป9น้ตุ�น้ ๗.ไม ดำ�7อร)7น้ ค�อก้ารไม อวดำดำ� ค�ดำว าของตุ)วเองน้)7น้ผู้�ดำแตุ ก้Eย)งดำ)น้ท�ร)งท�าตุ อไปเพราะก้ล)วเสุ�ยชี��อ เสุ�ยฟัอร?ม ๘.ไม ข�ดำแย�ง เพราะว าก้ารว าก้ล าวตุ)ก้เตุ�อน้หร�อสุ)�งสุอน้น้)7น้ก้Eค�อ สุ��งท��ตุรงข�ามก้)บัท��เราท�าอย* แล�ว เราควรตุ�องเปRดำใจ้ให�ก้ว�างไม ข)ดำแย�งตุ อค�าสุอน้ ค�าว�จ้ารณ?น้)7น้ๆ ๙.ย�น้ดำ�ให�ตุ)ก้เตุ�อน้ไดำ�ท�ก้เวลา ค�อก้ารย�น้ดำ�ให�ม�ก้ารแสุดำงความค�ดำเหEน้ ตุ)ก้เตุ�อน้ไดำ�โดำยไม ม�ข�อยก้เว�น้เร��องเวลา ๑๐.ม�ความอดำทน้ตุ อก้ารเป9น้ผู้*�ถ*ก้สุ)�งสุอน้ ค�อก้ารไม เอาความข)ดำแย�งใน้ความเหEน้เป9น้อารมณ? แตุ ให�เข�าใจ้เจ้ตุน้าท��แท�จ้ร�งของผู้*�สุอน้น้)7น้ ก้ารท�าให�เป9น้คน้ว าง ายน้)7น้ท�าไดำ�ดำ)งน้�7

๑.ลดำมาน้ะของตุ)ว ค�อก้ารไม ถ�อดำ� ไม ถ�อตุ)ว ความไม สุ�าค)ญตุ)วเองว าเป9น้อย างโน้�น้อย างน้�7 อาท�เชี น้ถ�อตุ)วว าก้ารศ�ก้ษิาดำ�ก้ว าเป9น้ตุ�น้ ๒.ละอ�ปาทาน้ ค�อก้ารไม ย�ดำถ�อใน้สุ��งท��เราม� เราเป9น้ หร�อถ�อม)�น้ใน้อ�าน้าจ้ก้�เลสุตุ างๆ ๓.ม�สุ)มมาท�ฏิฐิ� ค�อม�ป+ญญาท��เหEน้ชีอบั ก้ารเหEน้ถ*ก้เหEน้ควรตุามหล)ก้อร�ยสุ)จ้ ๔ เชี��อเร��องความไม เท��ยง เชี��อใน้เร��องบั�ญเร��องบัาปเป9น้ตุ�น้

มงคลที่� ๒๙.การไดี.เหู?นสมณะ ก้ารพบัเหEน้ สุมณะ ผู้*�สุงบัแล�วน้อบัน้บั ถามไถ ไตุรสุ�ก้ขาหม)�น้ฝึNก้ห)ดำ ท�ก้ว)น้ ดำ�วยป+ญญาย อมชี)ก้พา จ้�ตุตุรง มงคลม�ค�าว าสุมณะแปลตุรงตุ)วไดำ�ว า ผู้*�สุงบั (หมายถ�งผู้*�อย* ใน้สุมณเพศ) ท าน้ว าค�ณสุมบั)ตุ�ของสุมณะตุ�องประก้อบัไปดำ�วย ๓ อย างค�อ ๑.ตุ�องสุงบัก้าย ค�อม�ความสุ�ารวมใน้ก้ารก้ระท�าท�ก้อย าง รวมถ�งก้�ร�ยา มรรยาท ตุามหล)ก้ศ�ลธรรม ๒.ตุ�องสุงบัวาจ้า ค�อก้ารพ*ดำจ้าให�อย* ใน้ก้รอบัของความพอดำ� ม�ความสุ�ภาพสุงบัเสุง��ยมใน้ค�าพ*ดำและภาษิาท��ใชี� เป9น้ไปตุามข�อปฏิ�บั)ตุ� ประเพณ� ๓.ตุ�องสุงบัใจ้ ค�อก้ารท�าใจ้ให�สุงบัปราศจ้าก้ก้�เลสุครอบัง�า ไม ว าจ้ะเป9น้ โลภ โก้รธ หลง หร�อความพยาบัาทใดำๆ ตุ)7งม)�น้อย* ใน้สุมาธ�ภาวน้า

ก้ารไดำ�เหEน้สุมณะม�อย* ดำ)งน้�7ค�อ

Page 20 of 29

Page 21: มงคล 38 ประการ

๑.เหEน้ดำ�วยตุา ความหมายก้Eตุรงตุ)วค�อก้ารเหEน้จ้าก้ก้ารสุ)มผู้)สุดำ�วยสุายตุาของตุน้เอง แล�วม�ความประท)บัใจ้ใน้ความสุ�ารวมใน้ก้าย ๒.เหEน้ดำ�วยใจ้ เน้��องจ้าก้ความสุ�ารวมก้าย วาจ้า ใจ้ของสุมณะจ้ะชี วยโน้)มน้�าวจ้�ตุใจ้ของเราให�โอน้อ อน้ผู้ อน้ตุาม และร)บัฟั+งหล)ก้ค�าสุอน้ดำ�วยใจ้ท��ย�น้ดำ� ซึ่��งน้)�น้ก้Eหมายถ�งก้ารเปRดำใจ้เราให�สุมณะไดำ�ชี�7น้�าน้)�น้เอง ๓.เหEน้ดำ�วยป+ญญา หมายความถ�งก้ารร* �โดำยก้ารใชี�ป+ญญาใคร ครวญ พ�จ้ารณาใน้ก้ารสุ)มผู้)สุ และเข�าถ�งและร)บัร* �ถ�งค�าสุอน้ของสุมณะผู้*�น้) 7น้ และร* �ว าท าน้เป9น้ผู้*�ตุ) 7งม)�น้อย* ใน้ศ�ลธรรมอย างแท�จ้ร�ง เม��อเหEน้แล�วก้Eตุ�องท�าอย างน้�7ค�อ ๑.ตุ�องเข�าไปหา ค�อเข�าไปขอค�าแน้ะน้�า ชี�7แน้ะจ้าก้ท าน้ หร�อให�ความเคารพท าน้ ๒.ตุ�องเข�าไปบั�าร�งชี วยเหล�อ ค�อก้ารชี วยเหล�อท าน้ใน้โอก้าสุอ)น้ควร เพ��อแบั งเบัาภาระของท าน้ ๓.ตุ�องเข�าไปฟั+ง ค�อก้ารร)บัฟั+งค�ณธรรม หล)ก้ค�าสุอน้ของท าน้มาไว�เป9น้แน้วทางใน้ก้ารแก้�ไขป+ญหาชี�ว�ตุ ๔.หม)�น้ระล�ก้ถ�งท าน้ ค�อก้ารระล�ก้ถ�งความดำ�ท��ท าน้ม�แล�วน้�ามาเป9น้ตุ)วอย างก้)บัตุ)วเราเอง ๕.ร)บัฟั+งร)บัปฏิ�บั)ตุ� ค�อก้ารร)บัค�าแน้ะน้�าของท าน้มาปฏิ�บั)ตุ�ท�าตุามเพ��อให�เก้�ดำผู้ล คร)7น้เม��อตุ�ดำข)ดำก้Eใคร แก้�ไขเพ��อให�ร* �จ้ร�งเหEน้จ้ร�งตุามน้)7น้

มงคลที่� ๓๐.การสนที่นาธรรมตามกาล ยามหดำห* ฟั� Lงซึ่ าน้ ก้าลสุงสุ)ยเป9น้สุม)ย ไตุ ถาม ตุามเหตุ�ผู้ลเพ��อบัรรเทา คล��คลาย หายก้)งวลควรจ้ะสุน้- ทน้าธรรม ตุามท��ควรก้ารไดำ�สุน้ทน้าก้)น้เร��องธรรม ท�าให�ขยายขอบัเขตุก้ารเร�ยน้ร* � แลก้เปล��ยน้ความร* � และไดำ�ร* �ใน้สุ��งใหม ๆ ท��เราอาจ้น้�ก้ไม ถ�ง หร�อเป9น้ก้ารเผู้��อแผู้ ความร* �ท��เราม�ให�แก้ ผู้*�อ��น้ไดำ�ทราบัดำ�วย ก้ อน้ท��เราจ้ะสุน้ทน้าธรรม ควรตุ�องพ�จ้ารณาและค�าน้�งถ�งสุ��งตุ อไปน้�7ค�อ ๑.ตุ�องร* �เร��องท��จ้ะพ*ดำดำ� ๒.ตุ�องพ*ดำเร��องจ้ร�ง ม�ประโยชีน้? ๓.ตุ�องเป9น้ค�าพ*ดำท��ไพเราะ ๔.ตุ�องพ*ดำดำ�วยความเมตุตุา ๕.ตุ�องพ*ดำจ้าโอ�อวดำ ยก้ตุน้ข มท าน้ ข�อปฏิ�บั)ตุ�เม��อม�ก้ารสุน้ทน้าธรรม๑.ม�ศ�ลธรรม ค�อก้ารเป9น้ผู้*�ท��ร )ก้ษิาศ�ล ๕ หร�อศ�ล ๘ เป9น้น้�จ้ศ�ลอย* แล�ว ก้ารเป9น้ผู้*�ปฏิ�บั)ตุ�ถ�อเป9น้หน้�าท��ข) 7น้ตุ�น้ใน้ก้ารเป9น้พ�ทธศาสุน้�ก้ชีน้ท��ดำ� ๒.ม�สุมาธ�ดำ� ค�อก้ารม�จ้�ตุใจ้จ้ดำจ้ ออย* ก้)บัเร��องท��สุน้ทน้า ไม ว อก้แวก้ พร�อมท)7งเป9น้ผู้*�ท��หม)�น้เจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้าดำ�วย

Page 21 of 29

Page 22: มงคล 38 ประการ

๓.แตุ งก้ารสุ�ภาพ ค�อก้ารแตุ งตุ)วให�เหมาะสุมก้)บัย�คสุม)ย อย* ใน้ก้รอบัประเพณ�ของสุ)งคมแวดำล�อม ณ ท��น้) 7น้ๆ ถ*ก้ก้าลเทศะ ๔.ม�ก้�ร�ยาสุ�ภาพ ค�อม�ความสุ�ภาพใน้ท วงท าไม ว าจ้ะเดำ�น้ น้)�ง ย�น้ หร�อก้ารก้ระท�าใดำๆ ก้ารท��ม�ก้�ร�ยางดำงาม สุ�ภาพย อมโน้�มน้�าวจ้�ดำใจ้ผู้*�พบัเหEน้ให�เก้�ดำความประท)บัใจ้ท��ดำ� ๕.ใชี�วาจ้าสุ�ภาพ ค�อก้ารใชี�ถ�อยค�าท��สุ�ภาพใน้ก้ารสุน้ทน้า ไม ใชี�ค�าหยาบัคาย หร�อก้�าวร�าว ๖.ไม ก้ล าวค�าน้พระพ�ทธพจ้น้? ค�อก้ารไม น้�าเอาค�าสุ)�งสุอน้ของพระพ�ทธเจ้�ามาเป9น้ข�อสุงสุ)ย หร�อก้ล าวค�าน้ เพราะสุ��งท��ก้ล าวไว�ใน้พระพ�ทธพจ้น้?ย อมเป9น้ความจ้ร�งตุลอดำก้าล ๗.ไม ออก้น้อก้ประเดำEน้ท��ตุ) 7งไว� ค�อก้ารพ*ดำให�อย* ใน้ห)วข�อท��ตุ) 7งไว� ไม พ*ดำแบับัน้�7าท วมท� งผู้)ก้บั��งโหรงเหรง ๘.ไม พ*ดำน้าน้จ้น้น้ าเบั��อ ค�อก้ารเล�อก้เวลาท��เหมาะสุมตุามสุถาน้ก้ารณ? เน้��องจ้าก้เร��องบัางเร��องอาจ้ไม จ้�าเป9น้ตุ�องขยายความมาก้เก้�น้ไป

มงคลที่� ๓๑.การบ'าเพ?ญตบะ พ�งบั�าเพEญ ตุบัะ ละก้�เลสุอ)น้เป9น้เหตุ� ห)ก้ห�าม ก้ามฉิ)น้ท?ม� งท�าลาย ถ ายบัาป สุาบัสุ*ญพ)น้ธ�?เข�าสุ* ข) 7น้ สุ�โข ฌาณโก้ล�ย?ตุบัะ โดำยความหมายแปลว า ท�าให�ร�อน้ ไม ว าดำ�วยว�ธ�ใดำ ก้ารบั�าเพEญตุบัะหมายความถ�งก้ารท�าให�ก้�เลสุ ความร� มร�อน้ตุ างๆ หมดำไป หร�อเบัาบัางลง ล)ก้ษิณะก้ารบั�าเพEญตุบัะม�ดำ)งน้�7 ๑.ก้ารม�ใจ้สุ�ารวมใน้อ�น้ทร�ย?ท)7ง ๖ (อายตุน้ะภายใน้ ๖ อย าง) ไดำ�แก้ ตุา ห* จ้ม*ก้ ล�7น้ ก้าย และใจ้ ไม ให�หลง ตุ�ดำอย* ก้)บัสุ)มผู้)สุภายน้อก้มาก้เก้�น้ไป ไม ให�ก้�เลสุครอบัง�าใจ้เวลาท��ร )บัร* �อารมณ?ผู้ าน้อ�น้ทร�ย?ท)7ง ๖ (อ�น้ทร�ย?สุ)งวร)

๒.ก้ารประพฤตุ�ร)ก้ษิาพรหมจ้รรย? เว�น้จ้าก้ก้ารร วมประเวณ� หร�อก้ามก้�จ้ท)7งปวง ๓.ก้ารปฏิ�บั)ตุ�ธรรม ค�อก้ารร* �และเข�าใจ้ใน้หล)ก้ธรรมเชี น้อร�ยสุ)จ้ เป9น้ตุ�น้ ปฏิ�บั)ตุ�ตุน้ให�อย* ใน้ศ�ล และถ�งพร�อมดำ�วยสุมาธ� และป+ญญา โดำยม�จ้�ดำหมายสุ*งสุ�ดำท��พระน้�พพาน้ ก้�าจ้)ดำก้�เลสุ ละวางท�ก้สุ��งไดำ�หมดำสุ�7น้ดำ�วยป+ญญา

มงคลที่� ๓๒.การประพฤต�พรหูมจรรยู่6 เร งประพฤตุ� พรหมจ้รรย? อ)น้ประเสุร�ฐิ?เพ��อให�เก้�ดำ สุ�ขล�วน้ โดำยถ�วน้ถ��ตุ) 7งแตุ ทาน้ ถ�งสุ�ก้ขา บัรรดำาม�สุมบั*รณ?ดำ� พรหมจ้รรย? ย อมม)�น้คล

Page 22 of 29

Page 23: มงคล 38 ประการ

ค�าว าพรหมจ้รรย?หมายความถ�ง ก้ารบัวชีซึ่��งละเว�น้เมถ�น้ ก้ารครองชี�ว�ตุท��ปราศจ้าก้เมถ�น้ ก้ารประพฤตุ�ธรรมอ)น้ประเสุร�ฐิ ท าน้ว าล)ก้ษิณะของธรรมท��ถ�อว าเป9น้ก้ารประพฤตุ�พรหมจ้รรย?น้)7น้ (ไม ใชี ว าตุ�องบัวชีเป9น้พระ) ม�อย* ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ให�ทาน้ บัร�จ้าคทาน้ไม ว าจ้ะเป9น้ทร)พย? สุ��งของ เง�น้ทอง หร�อป+ญญา ๒.ชี วยเหล�อผู้*�อ��น้ใน้ก้�จ้ก้ารงาน้ท��ชีอบั ท��ถ*ก้ท��ควร (เวยยาว)จ้จ้ม)ย)

๓.ร)ก้ษิาศ�ล ๕ ค�อไม ฆ่ าสุ)ตุว? ไม ล)ก้ขโมย ไม ท�าผู้�ดำใน้ก้าม ไม พ*ดำปดำ ไม ดำ��มน้�7าเมา (เบัญจ้ศ�ล)

๔.ม�เมตุตุา ก้ร�ณา ม�ท�ตุา อ�เบัก้ขาก้)บัคน้ท��เราตุ�องพบัปะดำ�วยท�ก้คน้ (อ)ปปม)ญญา) ๕.งดำเว�น้จ้าก้ก้ารเสุพก้าม (เมถ�น้ว�ร)ตุ�) ๖.ย�น้ดำ�ใน้ค* ของตุน้ ค�อก้ารม�สุาม�หร�อภรรยาคน้เดำ�ยว (สุทารสุ)น้โดำษิ)

๗.เพ�ยรพยายามท��จ้ะละความชี)�ว ไม ท�อถอยใน้ความบัาก้บั)�น้ (ว�ร�ยะ) ๘.ร)ก้ษิาซึ่��งศ�ล ๘ ค�อ ไม ฆ่ าสุ)ตุว? ไม ล)ก้ขโมย ไม ร วมประเวณ� ไม พ*ดำปดำ ไม ดำ��มน้�7าเมา ไม บัร�โภคอาหารตุ)7งแตุ เท��ยงว)น้เป9น้ตุ�น้ไป ไม ฟัLอน้ร�า ข)บัร�อง บัรรเลงดำน้ตุร� ดำ*ก้ารละเล น้ ใชี�ของหอมหร�อเคร��องประดำ)บั ไม น้อน้บัน้ท��สุ*งใหญ หร*หรา (อ�โบัสุถ)

๙.ใชี�ป+ญญาเหEน้แจ้�งใน้ ท�ก้ข? สุม�ท)ย น้�โรธ มรรค (อร�ยธรรม)

๑๐.ศ�ก้ษิาปฏิ�บั)ตุ�ใน้ศ�ล สุมาธ� ป+ญญา ให�ร* �แจ้�งเหEน้จ้ร�ง (สุ�ก้ขา) *ขออธ�บัายเพ��มเตุ�มว าข�อ ๕ ท��บัอก้ว าให�งดำเว�น้ก้ารเสุพก้าม แตุ ข�อ ๖ ให�ย�น้ดำ�ใน้ค* ของตุน้น้)7น้ เพราะว าก้ารประพฤตุ�พรหมจ้รรย?ใน้ท��น้�7หมายถ�ง บั�คคลท)�วไปท��อาจ้ม�ครอบัคร)วแล�ว ก้Eประพฤตุ�พรหมจ้รรย?ไดำ�โดำยก้ารงดำเว�น้ก้ารร วมประเวณ� เชี น้ใน้ว)น้สุ�าค)ญๆเป9น้ตุ�น้

มงคล ๓๓ การเหู?นอร�ยู่ส�จ ก้ารร* �เหEน้ ความจ้ร�ง สุ��งเท��ยงแท�ไม ผู้)น้แปร สุ��ชีน้�ดำ ไม ผู้�ดำหลงตุ)ดำตุ)ณหา ม*ลราก้ พราก้ท�ก้ข?ลงเป9น้ก้ารสุ ง ข�ามฟัาก้ จ้าก้สุาคร อร�ยสุ)จ้ หมายถ�งความจ้ร�งอ)น้ประเสุร�ฐิ หล)ก้แห งอร�ยสุ)จ้ม�อย* ๔ ประก้ารตุามท��ท าน้ไดำ�สุ)�งสุอน้ไว�ม�ดำ)งน้�7 ๑.ท�ก้ข? ค�อความไม สุบัายก้ายไม สุบัายใจ้ ความเป9น้จ้ร�งของสุ)ตุว?โลก้ท�ก้ผู้*�ท�ก้น้ามตุ�องม�ท�ก้ข? ๓ ประก้ารค�อ ก้ารเก้�ดำ ความแก้ ความตุาย น้อก้จ้าก้น้�7ก้Eม�ความท�ก้ข?ท��เป9น้อาก้าร หร�อเก้�ดำจ้าก้สุภาพแวดำล�อมสุร�ปไดำ�ดำ)งน้�7ค�อ -ความโศก้เศร�า (โสุก้ะ) -ความร�าพ)น้ดำ�วยความเสุ�ยใจ้ (ปร�เทวะ) -ความเจ้Eบัไข�ไดำ�ปPวย (ท�ก้ขะ) -ความเสุ�ยใจ้ (โทมน้)สุสุะ)

Page 23 of 29

Page 24: มงคล 38 ประการ

-ความท�อแท� สุ�7น้หว)ง ค)บัแค�น้ใจ้ (อ�ปายาสุะ) -ก้ารตุรอมใจ้ ผู้�ดำหว)งจ้าก้สุ��งท��ไม ร)ก้ (อ)ปปRเยห� สุ)มปโยคะ) -ก้ารพล)ดำพราก้จ้าก้สุ��งท��ร )ก้ (ปRเยห� ว�ปปโยคะ) -ความหม น้หมองเม��อปรารถน้าแล�วไม ไดำ�สุ��งน้)7น้ (ย)มปRจ้ฉิ)ง น้ลภตุ�) ๒.สุม�ท)ย ค�อเหตุ�ท��ท�าให�เก้�ดำท�ก้ข? น้อก้จ้าก้เหตุ�แห งท�ก้ข?ดำ)งท��ก้ล าวมาแล�วข�างตุ�น้ ตุ�น้ตุอของท�ก้ข?ก้Eอย* ท��ใจ้ของเราดำ�วยน้)�น้ก้Eค�อความอยาก้ ท าน้ว าเป9น้ตุ)ณหา ๓ อย าง ซึ่��งแบั งออก้ไดำ�เป9น้ดำ)งน้�7ค�อ -ความอยาก้ไดำ� หมายรวมถ�งอยาก้ท�ก้อย างท��น้�ามาสุน้องสุ)มผู้)สุท)7ง ๕ และก้ามารมณ? (ก้ามตุ)ณหา) -ความอยาก้เป9น้ ค�อความอยาก้เป9น้โน้ น้เป9น้น้�� (ภวตุ)ณหา) -ความไม อยาก้เป9น้ ค�อความไม พอใจ้ใน้สุ��งท��ตุ)วเองเป9น้อย* (ว�ภวตุ)ณหา) ๓.น้�โรธ ค�อความดำ)บัท�ก้ข? ภาวะท��ตุ)ณหาดำ)บัสุ�7น้ไป ความหล�ดำพ�น้ หร�อหมายถ�งภาวะของพระน้�พพาน้น้)�น้เอง ๔.มรรค ค�อข�อปฏิ�บั)ตุ� หร�อหน้ทางท��น้�าไปสุ* ก้ารดำ)บัท�ก้ข? ก้ารเดำ�น้ทางสุายก้ลางเพ��อไปให�ถ�งก้ารดำ)บัท�ก้ข? ค�อ มรรคม� ๘ ประก้าร ค�อ -ความเหEน้ชีอบั เชี น้ความศร)ทธาใน้เบั�7องตุ�น้ตุ อหล)ก้ธรรม ค�าสุอน้ เชี น้ก้ารเชี��อว าก้รรมดำ�ก้รรมชี)�วม�จ้ร�งเป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาท�ฏิฐิ�) -ความดำ�าร�ชีอบั หร�อความค�ดำชีอบั ม�ความค�ดำท��ถ*ก้ตุ�องตุามหล)ก้ธรรม เชี น้ก้ารใชี�ป+ญญาพ�จ้ารณา ความไม เท��ยงของสุ)งขาร หร�อก้ารไม ค�ดำอยาก้ไดำ�ของเขามาเป9น้ของเรา เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาสุ)งก้)ปปะ) -เจ้รจ้าชีอบั ค�อก้ารปฏิ�บั)ตุ�ตุามหล)ก้ธรรม ไม พ*ดำโก้หก้ ไม พ*ดำสุ อเสุ�ยดำ ไม พ*ดำค�าหยาบั ไม พ*ดำเพ�อเจ้�อเป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาวาจ้า) -ท�าก้ารชีอบั หร�อก้ารม�ก้ารก้ระท�าท��ไม ผู้�ดำหล)ก้ศ�ลธรรม เชี น้ไม ฆ่ าสุ)ตุว? ไม ล)ก้ทร)พย?เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาก้)มม)น้ตุะ) -เล�7ยงชี�พชีอบั ค�อก้ารท�ามาหาก้�น้ใน้ทางท��ถ*ก้ ไม เบั�ยดำเบั�ยน้หร�อท�าความเดำ�อดำร�อน้ให�ก้)บัสุ)ตุว?หร�อผู้*�อ��น้ อย* ใน้หล)ก้ธรรมท��ก้�าหน้ดำ เชี น้ ไม ม�อาชี�พค�ามน้�ษิย? หร�ออาชี�พค�าอาว�ธเป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาอาชี�วะ) -ความเพ�ยรชีอบั ค�อก้ารหม)�น้ท�าน้�บั�าร�งใน้สุ��งท��ถ*ก้ตุ�อง อาท�เชี น้ก้ารพยายามละก้�เลสุออก้จ้าก้ใจ้ หร�อก้ารพยายามสุ�ารวม ก้าย วาจ้า ใจ้ให�ดำ�าเน้�น้ตุามหล)ก้ธรรมของท าน้เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาวายามะ) -ความระล�ก้ชีอบั ค�อม�สุตุ�ตุ) 7งม)�น้ใน้สุ��งท��ถ*ก้ตุ�องตุามหล)ก้ธรรม เชี น้ก้ารพ�งระล�ก้ถ�งความตุายท��ตุ�องเก้�ดำก้)บัท�ก้คน้เป9น้ตุ�น้ (สุ)มมาสุตุ�) -จ้�ตุตุ)7งม)�น้ชีอบั ค�อม�จ้�ตุท��ม�สุมาธ� ไม ว อก้แวก้หร�อค�ดำฟั� Lงซึ่ าน้ และก้ารท�าสุมาธ�ภาวน้าตุามหล)ก้ก้ารท��ท าน้ไดำ�บั)ญญ)ตุ�แน้ะน้�าเอาไว� (สุ)มมาสุมาธ�)

มงคล๓๔.การที่'าใหู.แจ.งในพระน�พพาน น้�พพาน้ ค�อ ภาวะของจ้�ตุท��ดำ)บัก้�เลสุไดำ�หมดำสุ�7น้ หล�ดำจ้าก้อ�าน้าจ้ก้รรม และไม ตุ�องวน้เว�ยน้อย* ใน้สุ)งสุารว)ฏิอ�ก้ ซึ่��งก้Eค�อพ�น้จ้าก้ท�ก้ข?น้)�น้เอง

Page 24 of 29

Page 25: มงคล 38 ประการ

ท าน้ว าล)ก้ษิณะของน้�พพาน้ม�อย* ๒ ระดำ)บัดำ)งน้�7ค�อ ๑.ก้ารดำ)บัก้�เลสุขณะท��ย)งม�เบัญจ้ข)น้ธ?เหล�ออย* หร�อก้ารเข�าถ�งน้�พพาน้ขณะท��ย)งม�ชี�ว�ตุอย* -สุอ�ปาท�เสุสุน้�พพาน้ ๒.ก้ารดำ)บัก้�เลสุท��ไม ม�เบัญจ้ข)น้ธ?เหล�ออย* เลย ค�อก้ารท��ร างก้ายเราแตุก้ดำ)บัแล�ว ไปเสุวยสุ�ขอ)น้เป9น้อมตุะใน้พระน้�พพาน้ (ตุรงน้�7ไม สุามารถอธ�บัายให�ก้ระจ้ างมาก้ไปก้ว าน้�7ไดำ�) -อน้�ปาท�เสุสุน้�พพาน้ ก้ารท��จ้ะเข�าถ�งพระน้�พพาน้ไดำ� ก้Eตุ�องปฏิ�บั)ตุ�ธรรมและเจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้าจ้น้ถ�งข)7น้สุ*งสุ�ดำ

มงคลที่� ๓๔.การที่'าใหู.แจ.งซึ่C งพระน�พพานท�าให�แจ้�ง น้�พพาน้ ผู้ลาญสุ)งโยชีน้?ตุรวจ้ตุราโทษิ ธาตุ� ข)น้ธ? หม)�น้ฝึNก้ถอน้เอาอรห)ตุ มรรคญาณ เผู้าราญรอน้ดำ)บัท�ก้ข?ร�อน้ น้�พพาน้ สุ�าราญน้)ก้ท าน้พระพ�ทธโฆ่ษิาจ้ารย? ผู้*�รจ้น้าค)มภ�ร?ว�สุ�ทธ�มรรค ท าน้เป9น้พระอรห)น้ตุ?ข)7น้ปฏิ�สุ)มภ�ทาญาณท าน้อธ�บัายถ�งก้ารระล�ก้ถ�งค�ณพระน้�พพาน้ โดำยท าน้ยก้บัาล� ๘ ข�อ ไว�เป9น้แน้วเคร��องระล�ก้ ดำ)งจ้ะน้�ามาเข�ยน้ไว�เพ��อเป9น้เคร��องอ�ปก้รณ?ใน้ก้ารระล�ก้ดำ)งตุ อไปน้�7 บัาล�ปรารภพระน้�พพาน้ ๘ ๑. มทน้�มUมทโน้ แปลว า พระน้�พพาน้ย��าย�เสุ�ยซึ่��งความเมา ม�ความเมาใน้ความเป9น้คน้หน้� ม และเมาใน้ชี�ว�ตุ โดำยค�ดำว าตุน้จ้ะไม ตุายเป9น้ตุ�น้ ให�สุ�7น้ไปจ้าก้อารมณ? ค�อค�ดำเป9น้ปก้ตุ�เสุมอว าชี�ว�ตุน้�7ไม ม�อะไรแน้ น้อน้ โลก้น้�7ท) 7งสุ�7น้ ม�ความฉิ�บัหายเป9น้ท��สุ�ดำ ๒. ปRปาสุว�น้โย แปลว า พระน้�พพาน้ บัรรเทาซึ่��งความก้ระหาย ค�อความใคร ก้�าหน้)ดำย�น้ดำ�ใน้ก้ามค�ณ ๕ ไดำ�แก้ ร*ป เสุ�ยง ก้ล��น้ รสุ และก้ารถ*ก้ตุ�องสุ)มผู้)สุ ๓. อาลยสุม�คUฆ่าโตุ แปลว า พระน้�พพาน้ ถอน้เสุ�ยซึ่��งอาล)ยใน้ก้ามค�ณ ๕ หมายความว า ท าน้ท��เข�าถ�งพระน้�พพาน้ ค�อม�ก้�เลสุสุ�7น้แล�ว ย อมไม ผู้*ก้พ)น้ใน้ก้ามค�ณ ๕ เหEน้ก้ามค�ณ ๕ เสุม�อน้เหEน้ซึ่าก้ศพ ๔. ว)ฏิฏิป+จ้เฉิโท แปลว า พระน้�พพาน้ ตุ)ดำเสุ�ยซึ่��งวน้สุาม ค�อ ก้�เลสุว)ฏิไดำ�แก้ ตุ)ดำก้�เลสุไดำ�สุ�7น้เชี�ง ไม ม�ความม)วเมาใน้ก้�เลสุเหล�ออย* แม�แตุ น้�อย ก้รรมว)ฏิ ตุ)ดำก้รรม อ)น้เป9น้บัาปอก้�ศล ว�ปาก้ว)ฏิค�อตุ)ดำผู้ลก้รรมท��เป9น้อก้�ศลไดำ�สุ�7น้เชี�ง ๕. ตุ)ณห)ก้ขโย, ว�ราโค, น้�โรโธ แปลว า น้�พพาน้ธรรมน้)7น้ ถ�งความสุ�7น้ไปแห งตุ)ณหา ตุ)ณหาไม ก้�าเร�บัอ�ก้ ม�ความหน้ ายใน้ตุ)ณหา ไม ม�ความพอใจ้ใน้ตุ)ณหาอ�ก้ ดำ)บัตุ)ณหาเสุ�ยไดำ�สุน้�ทตุ)ณหาไม ก้�าเร�บัข�7น้อ�ก้ไดำ�แม�แตุ น้�อย

Page 25 of 29

Page 26: มงคล 38 ประการ

๖. น้�พพาน้)ง แปลว า ดำ)บัสุน้�ทแห งก้�เลสุ ตุ)ณหา อ�ปาทาน้ ก้รรมอ�าน้าจ้ท)7ง ๔ น้�7 ไม ม�โอก้าสุจ้ะให�ผู้ล แก้ ท าน้ท��ม�จ้�ตุเข�าถ�งพระน้�พพาน้แล�วไดำ�อ�ก้ ตุามข�อปราก้ฏิว าม�เพ�ยง ๖ ข�อ ความจ้ร�งข�อท�� ๕ ท าน้รวมไว� ๓ อย าง ค�อ ตุ)ณห)ก้ขโย ๑ ว�ราโค ๑ น้�โรโธ ๑ ข�อน้�7รวมก้)น้ไว�เสุ�ย ๓ ข�อแล�ว ท)7งหมดำจ้�งเป9น้ ๘ ข�อพอดำ� ท าน้ลงใน้แบับัว า ๘ ก้Eเข�ยน้ว า ๘ ตุามท าน้ ความจ้ร�งเม��อท าน้จ้ะรวมก้)น้ ท าน้น้ าจ้ะเข�ยน้ว า ๖ ข�อก้Eจ้ะสุ�7น้เร��อง เม��อท าน้ เข�ยน้เป9น้แบับัมาอย างน้�7 ก้Eเข�ยน้ตุามท าน้ ท าน้สุอน้ให�ตุ) 7งจ้�ตุก้�าหน้ดำความดำ�ของพระน้�พพาน้ ตุามใน้บัาล�ท)7ง ๘ แม�ข�อใดำ ข�อหน้��งก้Eไดำ�ตุามความพอใจ้ แตุ ท าน้ก้Eแน้ะไว�ใน้ท��เดำ�ยวก้)น้ว า บัร�ก้รรมภาวน้าว า "น้�พพาน้)ง" น้)�น้แหละดำ�อย างย��งภาวน้าไป จ้น้ก้ว าจ้�ตุจ้ะเข�าสุ* อ�ปจ้ารฌาน้ โดำยท��จ้�ตุระง)บัน้�วรณ? ๕ ไดำ�สุงบัแล�ว เข�าถ�งอ�ปจ้ารฌาน้เป9น้ท��สุ�ดำ ก้รรมฐิาน้น้�7 ท��ท าน้ก้ล าวว าไดำ�ถ�งท��สุ�ดำ เพ�ยงอ�ปจ้ารฌาน้ก้Eเพราะ เป9น้ก้รรมฐิาน้ละเอ�ยดำสุ�ข�ม และใชี�อารมณ?ใคร ครวญเป9น้ปก้ตุ� ก้รรมฐิาน้น้�7จ้�งม�ก้�าล)งไม ถ�งฌาน้

อาน้�สุงสุ?อาน้�สุงสุ?ท��ใชี�อารมณ?ใคร ครวญถ�งพระน้�พพาน้น้�7ม�ผู้ลมาก้ เป9น้ป+จ้จ้)ยให�ละอารมณ?ท��คล�ก้เคล�าดำ�วยอ�าน้าจ้ก้�เลสุ และตุ)ณหา เหEน้โทษิใน้ว)ฏิฏิะ เป9น้ป+จ้จ้)ยให�แสุวงหาทางปฏิ�บั)ตุ�เพ��อความพ�น้ท�ก้ข? อ)น้เป9น้ปฏิ�ปทาไปสุ* พระน้�พพาน้ เป9น้ก้รรมฐิาน้ท��น้)ก้ปฏิ�บั)ตุ�ไดำ�ผู้ลเป9น้ก้�าไร เพราะเป9น้ป+จ้จ้)ยให�เข�าถ�งความเป9น้พระอร�ยเจ้�าไดำ�อย างสุบัาย ขอท าน้น้)ก้ปฏิ�บั)ตุ�จ้งสุน้ใจ้ก้รรมฐิาน้ก้องน้�7ให�มาก้ ๆ และแสุวงหาแน้วปฏิ�บั)ตุ� ท��เข�าตุรงตุ อพระน้�พพาน้มาปฏิ�บั)ตุ� ท าน้ม�โอก้าสุจ้ะเข�าสุ* พระน้�พพาน้ไดำ�อย างไม ยาก้น้)ก้ เพราะระล�ก้น้�ก้ถ�งพระน้�พพาน้เป9น้อารมณ?น้�7 เป9น้องค?หน้��งใน้องค?สุามของพระโสุดำาบั)น้ ชี��อว าท าน้ก้�าวเข�าไปเป9น้พระโสุดำาบั)น้หน้��งใน้สุามขององค?พระโสุดำาบั)น้แล�ว เหล�ออ�ก้สุองตุ�องควรแสุวงหาให�ครบัถ�วน้ พระน้�พพาน้ไม สุ*ญ ท าน้น้)ก้ปฏิ�บั)ตุ�ไดำ�ก้�าหน้ดำก้รรมฐิาน้ใน้อ�ปสุมาน้�สุสุตุ�น้�7แล�ว ท าน้อาจ้จ้ะตุ�องประสุบัก้)บัป+ญหาย� งสุมอง ใน้เร��องพระน้�พพาน้อ�ก้ตุอน้หน้��ง เพราะบัรรดำาน้)ก้ค�ดำน้)ก้แตุ งท)7งหลาย ไดำ�พาก้)น้โฆ่ษิณามาหลายร�อยปVแล�วว า พระน้�พพาน้เป9น้สุภาพสุ*ญ แตุ พอมาอ าน้หน้)งสุ�อของพระอรห)น้ตุ?ท าน้เข�ยน้ ค�อหน้)งสุ�อว�สุ�ทธ�- มรรค ท าน้ก้ล)บัย�น้ย)น้ว า พระน้�พพาน้ไม สุ*ญ ดำ)งท าน้จ้ะเหEน้ตุามบัาล�ท)7ง ๘ ท��ท าน้ยก้มาเป9น้องค?ภาวน้า น้)7น้ ค�อ มทน้�มUมทโน้ พระน้�พพาน้ตุ)ดำความเมาใน้ชี�ว�ตุ ปRปาสุว�น้โย น้�พพาน้บัรรเทาความก้ระหายใน้ ก้ามค�ณ ๕ อาลยสุม�คUฆ่าโตุ พระน้�พพาน้ถอน้อาล)ยใน้ก้ามค�ณ ว)ฏิฏิป+จ้เฉิโท พระน้�พพาน้ตุ)ดำวน้สุามให�ขาดำ ตุ)ณห)ก้ขโย พระน้�พพาน้ม�ตุ)ณหาสุ�7น้แล�ว หร�อสุ�7น้ตุ)ณหาแล�วเข�าสุ* น้�พพาน้ ว�ราโค ม�ความเบั��อหน้ ายใน้ตุ)ณหา น้�โรโธ ดำ)บัตุ)ณหาไดำ�สุน้�ทแล�ว โดำยตุ)ณหาไม ก้�าเร�บัอ�ก้ น้�พพาน้)ง ม�ความดำ)บัสุน้�ทแล�วจ้าก้ก้�เลสุ ตุ)ณหา อ�ปาทาน้ก้รรม อ)น้เป9น้เหตุ�ให�เก้�ดำอ�ก้ใน้ว)ฏิสุงสุาร

มงคลที่� ๓๕.ม�จ�ตไม�หูว� นไหูวในโลกธรรม ท าน้ผู้*�ใดำ ใจ้ดำ�ารง อย* คงท��

Page 26 of 29

Page 27: มงคล 38 ประการ

ใน้เม��อม� โลก้ธรรม ครอบัง�าหน้)ก้เชี น้ ลาภ ยศ สุ�ข เศร�า เข�าง�างชี)ก้ม�อาจ้ย)ก้ โยก้ท าน้ ให�หว) �น้ใจ้ ค�าว าโลก้ธรรม ม�ความหมายถ�งเร��องราวท��เก้�ดำข�7น้อย* เป9น้ประจ้�าบัน้โลก้น้�7 ซึ่��งเราไม ควรม�จ้�ดำหว)�น้ไหวตุ อสุ��งตุ างๆ เหล าน้�7 ท าน้ว าล)ก้ษิณะของโลก้ธรรมม� ๔ ประก้ารค�อ ๑.ก้ารไดำ�ลาภ เม��อม�ลาภผู้ลก้Eย อมม�ความเสุ��อมเป9น้ธรรมดำา ม�แล�วก้Eย อมหมดำไปไดำ� เป9น้แค ความสุ�ขชี)�วคราวเท าน้)7น้ ๒.ก้ารไดำ�ยศ ยศฐิาบัรรดำาศ)ก้ดำ�Kล�วน้เป9น้สุ��งสุมม�ตุ�ข�7น้มาท)7งน้)7น้ เป9น้สุ��งท��คน้ยอมร)บัก้)น้ว าเป9น้อย างโน้�น้อย างน้�7 พอหมดำยศก้Eหมดำบัารม� ๓.ก้ารไดำ�ร)บัก้ารสุรรเสุร�ญ ท��ใดำม�คน้น้�ยมชีมชีอบั ท��น้) �น้ก้Eย อมตุ�องม�คน้เก้ล�ยดำชี)งเป9น้เร��องธรรมดำา ก้ารถ*ก้น้�น้ทาจ้�งไม ใชี เร��องผู้�ดำปก้ตุ� ๔.ก้ารไดำ�ร)บัความสุ�ข ท��ใดำม�สุ�ขท��น้) �น้ก้Eจ้ะม�ท�ก้ข?ดำ�วย ม�ความสุ�ขแล�วก้Eอย าหลงระเร�งไปจ้น้ล�มน้�ก้ถ�งความท�ก้ข?ท��แฝึงมาดำ�วย

ก้ารท�าให�จ้�ตุไม หว) �น้ไหวใน้โลก้ธรรม ม�ว�ธ�ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ใชี�ป+ญญาพ�จ้ารณา โดำยตุ)7งอย* ใน้หล)ก้ธรรมของพระพ�ทธศาสุน้า พ�จ้ารณาอย* เน้�องๆ ถ�งหล)ก้ธรรมตุ างๆ ๒.เจ้ร�ญสุมาธ�ภาวน้า ใชี�ก้รรมฐิาน้พ�จ้ารณาถ�งความเป9น้ไปใน้ความไม เท��ยงใน้สุรรพสุ��งท)7งหลายใน้โลก้ และสุ)งขาร

มงคลที่� ๓๖.ม�จ�ตไม�โศิกเศิร.า คราวพล)ก้พราก้ จ้าก้ญาตุ� ขาดำชี�ว�ตุถ*ก้พ�ชี�ตุ จ้องจ้�า ท�าโทษิใหญ ม�สุตุ� ค�มจ้�ตุ เป9น้น้�ตุย?ไปไม เสุ�ยใจ้ โศก้เศร�า เฝึLาประคอง ท าน้ว าม�เหตุ�อย* ๒ ประก้ารท��ท�าให�จ้�ตุเราตุ�องโศก้เศร�าค�อ ๑.ความโศก้เศร�าท��เก้�ดำเน้��องมาจ้าก้ความร)ก้ รวมถ�งร)ก้สุ��งของ ทร)พย?สุ�น้เง�น้ทองดำ�วย ๒.ความโศก้เศร�าท��เก้�ดำจ้าก้ความใคร ก้ารท�าให�จ้�ตุใจ้ไม โศก้เศร�าน้)7น้ ม�ข�อแน้ะน้�าดำ)งน้�7 ๑.ใชี�ป+ญญาพ�จ้ารณาอย* เน้�องๆ ถ�งความไม เท��ยงใน้สุ��งของท)7งหลาย และร างก้ายของเรา ๒.ไม ย�ดำม)�น้ใน้ตุ)วตุน้ หร�อความจ้�ร)งย)�งย�น้ ใน้คน้หร�อสุ��งของว าเป9น้ของเรา ๓.ท�ก้อย างใน้โลก้ล�วน้เปล��ยน้แปลงอย* ท�ก้ขณะ แม�ร างก้ายเราก้Eใชี�เป9น้ท��อาศ)ยชี)�วคราวเท าน้)7น้ ๔.ค�ดำว าท�ก้สุ��งท�ก้อย างล�วน้ไม เท��ยงดำ�วยก้)น้ท)7งน้)7น้

Page 27 of 29

Page 28: มงคล 38 ประการ

มงคลที่� ๓๗.ม�จ�ตปราศิจากก�เลส หมดำราคะ โทสุะ โมหะแล�วจ้�ตุผู้ องแผู้�ว เล�ศดำ� ไม ม�สุองย อมม�ค า สุ*งจ้ร�ง ย��งเง�น้ทองเหม�อน้สุ*ร�ย?สุ อง ท�องฟัLา สุง างาม ก้�เลสุ ก้Eค�อสุ��งท��ท�าให�เก้�ดำความเศร�าหมอง ซึ่��งไดำ�แก้ ความโลภ ความโก้รธ ความหลง ท าน้ไดำ�แบั งประเภทของก้�เลสุออก้เป9น้ดำ)งน้�7 ค�อ ๑.ราคะ สุามารถแบั งย อยออก้ไดำ�เป9น้ -ความโลภอย างแรงจ้น้แสุดำงออก้มา เชี น้ก้ารล)ก้ขโมย ปล�น้ จ้�7 ข มข�น้ก้ระท�าชี�าเรา เป9น้ตุ�น้ (อภ�ชีฌาว�สุมโลภะ) -ความเพ งเลEงจ้ะเอาของคน้อ��น้มาเป9น้ของตุ)ว ม�ใจ้อยาก้ไดำ�ของคน้อ��น้แตุ ย)งไม ถ�งก้)บัแสุดำงออก้ (อภ�ชีฌา) -ความอยาก้ไดำ�ใน้ทางไม ชีอบั เชี น้ก้ารยอมร)บัสุ�น้บัน้ ก้ารท�จ้ร�ตุเพ��อแลก้ก้)บัก้ารม�ทร)พย?เป9น้ตุ�น้ (ปาปRจ้ฉิา) -ความม)ก้มาก้เหEน้แก้ ไดำ� ดำ�วยก้ารเอามาเป9น้ของตุน้จ้น้เก้�น้พอดำ� เอาประโยชีน้?ใสุ ตุ)วโดำยไม ค�าน้�งถ�งคน้อ��น้ (มห�จ้ฉิา) -ความย�น้ดำ�ใน้ก้าม ก้Eค�อย)งไม สุามารถละก้�จ้ก้รรมทางเพศไดำ� ย)งม�ความร* �สุ�ก้ ม�แรงก้ระตุ��น้ ม�ความพอใจ้ใน้เร��องเพศ (ก้ามระคะ) -ความย�น้ดำ�ใน้ร*ปธรรมอ)น้ปราณ�ตุ ก้Eค�อตุ�ดำอย* ใน้อารมณ?ของร*ปฌาณ ปรารถน้าใน้ร*ปของภพเม��อท�าสุมาธ�ข)7น้สุ*งข�7น้ไป (ร*ปราคะ) -ความย�น้ดำ�ใน้อร*ปฌาณ ก้Eค�อตุ�ดำอย* ใน้อารมณ?ของอร*ปฌาณเม��อท�าสุมาธ�ถ�งภพของอร*ปพรหม (อร*ปราคะ) ๒.โทสุะ สุามารถแบั งย อยออก้ไดำ�เป9น้ -พยาบัาท ค�อก้ารผู้*ก้ใจ้อาฆ่าตุ ม�ใจ้ท��ไม หว)งดำ� ก้ารจ้องเวร -โทสุะ ค�อก้ารค�ดำประท�ษิร�าย เน้��องดำ�วยม�ใจ้พยาบัาทแล�วก้Eม�ใจ้ค�ดำหมายท�าร�าย -โก้ธะ ค�อความโก้รธ ความเดำ�อดำร�อน้ใจ้ ซึ่��งล�วน้เป9น้เหม�อน้ไฟัท��เผู้าตุ)วเอง -ปฏิ�ฆ่ะ ค�อความข)ดำใจ้ ความไม พอใจ้อ)น้ท�าให�อารมณ?หง�ดำหง�ดำ ๓.โมหะ สุามารถแบั งย อยออก้ไดำ�เป9น้ -ความเหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั เชี น้ก้ารไม เชี��อใน้เร��องบัาป เร��องบั�ญเป9น้ตุ�น้ (ม�จ้ฉิาท�ฐิ�) -ความหลงผู้�ดำ ไม ร* �ตุามความเป9น้จ้ร�ง (โมหะ) -ก้ารเหEน้ว าม�ตุ)วตุน้ เชี น้ก้ารเชี��อใน้สุ��งท��มองเหEน้ดำ�วยตุาเปล าเท าน้)7น้ (สุ)งก้ายท�ฏิฐิ�) -ความสุงสุ)ย ค�อสุงสุ)ยใน้พระธรรม ค�าสุ)�งสุอน้ใน้เร��องก้ารปฏิ�บั)ตุ�เพ��อความพ�น้ท�ก้ข? (ว�จ้�ก้�จ้ฉิา)

Page 28 of 29

Page 29: มงคล 38 ประการ

-ก้ารย�ดำถ�ออย างงมงาย เชี น้ก้ารไปก้ราบัไหว�สุ)มพเวสุ�ท��อย* ตุามตุ�น้ไม� ขอลาภเป9น้ตุ�น้ (สุ�ล)พพตุปรามาสุ)

-ความถ�อตุ)ว ค�อก้ารสุ�าค)ญตุ)วเองผู้�ดำว าเป9น้อย างโน้�น้เป9น้อย างน้�7 (มาน้ะ) -ความฟั� Lงซึ่ าน้ ค�อก้ารท��จ้�ตุใจ้ว อก้แวก้ ค�ดำไม เป9น้สุาระ ไม อย* ก้)บัร องก้)บัรอย ไม ม�สุมาธ� หร�อก้ารท�าสุมาธ�ไม น้��ง (อ�ทธ)จ้จ้ะ)

-ความไม ร* �จ้ร�ง ค�อก้ารท��ร* �แค ผู้�วเผู้�น้ หร�อก้ารท�ก้ท)ก้เอาเอง ไม ปฏิ�บั)ตุ�ตุามหล)ก้พระธรรม ย)งไม เก้�ดำป+ญญา (อว�ชีชีา) โทษิของก้ารม�ก้�เลสุดำ)งก้ล าวข�างตุ�น้พอสุร�ปไดำ�สุ)7น้ๆ ดำ)งน้�7ค�อ ๑.ราคะ ม�โทษิน้�อย แตุ คลายชี�า ๒.โทสุะ ม�โทษิมาก้ แตุ คลายเรEว ๓.โมหะ ม�โทษิมาก้ แตุ คลายชี�า

มงคลที่� ๓๘.ม�จ�ตเกษิม จ้�ตุเก้ษิม เปรมปร�ดำ�K ดำ�ตุลอดำเป9น้จ้�ตุปลอดำ จ้าก้โอฆ่ ใน้โลก้สุามเคร��องผู้*ก้ม)ดำ สุล)ดำหมดำ แสุน้งดำงามเข�าถ�งความ สุ�ขสุ)น้ตุ? น้�ร)น้ดำร เก้ษิม หมายถ�งม�ความสุ�ข สุบัาย หร�อสุภาพท��ม�จ้�ตุใจ้ท��เป9น้สุ�ข ม�จ้�ดำเก้ษิมก้Eค�อว าม�จ้�ตุท��เป9น้สุ�ขใน้ท��น้�7หมายถ�งก้ารละแล�วซึ่��งก้�เลสุ ท��ท าน้ว าไว�ว าเป9น้เคร��องผู้*ก้อย* ๔ ประก้ารค�อ ๑.ก้ารละก้ามโยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้ว)ตุถ� สุ��งม�ชี�ว�ตุท)7งหลายเร�ยก้ว าก้ามค�ณซึ่��งประก้อบัดำ�วย ร*ป รสุ ก้ล��น้ เสุ�ยง และสุ)มผู้)สุ ๒.ก้ารละภวโยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้ภพ โดำยให�เหEน้ว าสุ��งใดำๆใน้โลก้ล�วน้ไม เท��ยงแท� หร�อคงอย* ตุลอดำไป ๓.ก้ารละท�ฏิฐิ�โยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้ความเหEน้ผู้�ดำเป9น้ชีอบั โดำยให�ดำ�าเน้�น้ตุามหล)ก้ค�าสุอน้ของพระพ�ทธเจ้�าท��ก้ล าวมาแล�ว ๔.ก้ารละอว�ชีชีาโยคะ ค�อก้ารละความย�น้ดำ�ใน้อว�ชีชีาท)7งหลาย ความไม ร* �ท) 7งหลาย โดำยให�ม� งปฏิ�บั)ตุ�เพ��อป+ญญาท��ร* �แจ้�งเหEน้จ้ร�ง

Page 29 of 29


Recommended