ZAVARLJIVOST SAVREMENIH 9-12 Cr MARTENZITNIH ČELIKA …scindeks-clanci.ceon.rs/data/pdf/0354-7965/2013/... · corrosion. For this purpose modern 9-12 Cr martensitic steels P91, P92,

NAUKAISTRAŽIVANJERAZVOJ SCIENCERESEARCHDEVELOPMENT

ZAVARIVANJE I ZAVARENE KONSTRUKCIJE 1/2013, str. 5-14 5

Božo Despotović, Tihomir Marsenić, Darko Bajić, Tomaž Vuherer, Ivan Samardžić

ZAVARLJIVOST SAVREMENIH 9-12 Cr MARTENZITNIH ČELIKA ZA KOMPONENTE U KOTLOGRADNJI

WELDABILITY OF MODERN 9-12 Cr MARTENSITIC STEELS FOR STEAMBOILER COMPONENTS

Originalni naučni rad / Original scientific paper

UDK / UDC: 621.791.7:621.18

Rad primljen / Paper received:

09.10.2012.

Adresa autora / Author's address: Božo Despotović, dipl.inž. IWI/IWE Tihomir Marsenić, dipl.inž. TEP Đuro Đaković, Slavonski Brod, Croatia.

Dr Darko Bajić, dipl.inž. University of Podgorica, Montenegro.

Dr Tomaž Vuherer, dipl.inž. Strojniška fakulteta v Maribor, Slovenija.

Dr Ivan Samardžić, dipl.inž. University of Osijek, Croatia.

Ključne reči: zavarljivost, parni kotlovi, martenzitni čelici, 9-12 Cr, savremeni materijali.

Keywords: weldability, steamboilers, martensitic steels, 9-12 Cr, contemporary materials.

Izvod

U radu je dat pregled modernih martenzitnih čelika razvijenih za kotlogradnju. Pored osobina ovih čelika (hemijski sastavi, granice puzanja, otpornost na korziju) autori daju neke rezultate ispitivanja posle zavarivanja priključaka (brizgalica) na komoru t.j. čelika P91 sa čelikom 10CrMo910.

* Rad je izlagan na 27. savetovanju Zavarivanje 2012 - Divčibare

Abstract

The paper presents overview of modern 9-12 Cr martensitic steels developed for application in steamboiler components. Beside properties of these steels (chemical compositions, creep rupture strength, resistance to scaling corrosion) authors gave some results after nozzle to chamber welding steel P91 to steel 10CrMo910.

INTRODUCTION

In order to increase efficiency of modern steamboiler power plants, engineers have to use contemporary materials which enable higher steamboiler service parameters, first of all temperature and pressure but at the same time the resistance to different types of corrosion. For this purpose modern 9-12 Cr martensitic steels P91, P92, E911, VM12-SHC and SHM12 are developed.

In relationship to conventional X20CrMoV12.1 steel these new materials are relatively short in application and all contibutions relating to weldability investigations and service expirience are wellcome. This paper will give overview of weldability of modern 9-12 Cr martensitic steels for steamboilers as well as some authors expirience from practical application.

Modern martensitic 9-12 steels for steamboilers

Contemporary martensitic steels for steamboilers are developed in order to increase power plants operating parameters at elevated in service temperatures. Beside demants relating to base metal and welded joint creep rupture strength and resistance to different types of corrosion these steels have additional requirements and preconditions for weldability.

UVOD

U cilju poboljšanja efikasnosti parnih kotlova u modernim elektranama, inženjeri moraju da koriste savremene materijale koji omogućuju eksploataciju pri višim parametrima, pre svega radne temperature i pritiska uz istovremenu otpornost ka raznim vidovima korozije. U tu svrhu razvijeni su savremeni 9-12 Cr martenzitni čelici oznake P91, P92, E911, VM12-SHC i SHM12.

U odnosu na konvencionalni X20CrMoV12.1 čelik, novi materijali su relativno kratko u upotrebi. Svi doprinosi u vezi istraživanja zavarljivosti kao i iskustva tokom upotrebe su dobrodošli. Ovaj rad daće pregled zavarljivosti savremenog 9-12 Cr martenzitnog čelika za kotlogradnju, kao i iskustva pojedinih autora iz oblasti praktične primene.

Moderni 9-12 martenzitni čelici za kotlogradnju

Savremeni martenzitni čelici za kotlogradnju su razvijeni sa ciljem povećanja parametara eksploatacije u elektranama na povišenim radnim temperaturama. Pored zahteva da osnovni materijal i zavareni spoj budu otporni na puzanje i razne vidove korozije, pred ove čelike postavljaju se dodatni zahtevi i preduslovi po pitanju zavarljivosti.


6 ZAVARIVANJE I ZAVARENE KONSTRUKCIJE 1/2013, str. 5-14

Na slici 1 prikazane su glavne grupe materijala pogodnih za primenu u kotlogradnji sa orjentacionom zavisnošću granice puzanja od temperature.

Hemijski sastav i maksimalne radne temperature martenzitnih čelika za komponente u kotlogradnji dati su u tabeli 1.

U tabeli 2 date su mehaničke karakteristike ovih čelika.

Figure 1 shows main groups of materials suitable for application in steamboilers with orientation dependance of creep ruture strength and temperature.

Chemical compositions and maximal operating temperature of martensitic steel for steamboiler components are shown in table 1.

Table 2 shows mechanical properties of these steels.

Slika 1: Zavisnost granice puzanja od temperature glavnih grupa martenzitnih čelika za kotlogradnju [1]

Figure 1: Creep rupture strength of main steamboiler material groups relating to temperature [1]

Tabela 1: Hemijski sastav i maksimalne radne temperature martenzitnih čelika za komponente u kotlogradnji [2]

Table 1: Chemical compositions and maximal operating temperature of martensitic steel for steamboiler components [2]

Martensitic steels

(9-12 % Cr steels)

Chemical composition in weight, -%

C Si Mn Cr Ni Mo V W Nb Other

X20CrMoV11-1

1.4922

0,17-0,23

0,50

1,0

10,0-12,5

0,30-0,80

0,80-1,20

0,25-0,35

- - -

X10CrMoVNb9-1 (T/P91) 1.4903

0,08-0,12

0,20-0,50

0,30-0,60

8,0-9,5

0,40

0,85-1,05

0,18-0,25

- 0,06-0,10

N 0,03-0,07

X11CrMoWVNb9-1-1 (E911) 1.4905

0,09-0,13

0,10-0,50

0,30-0,60

8,50-9,50

0,10-0,40

0,90-1,10

0,18-0,25

0,90-1,10

0,06-0,10

N 0,05-0,09

X10CrWMoVNb9-2 (T/P92) 1.4901

Nf616

0,07-0,13

0,5

0,30-0,60

8,5-9,5

0,40

0,30-0,60

0,15-0,25

1,5-2,0

0,04-0,09

N 0,03-0,07

B 0,001-0,006

VM12-SHC 0,10-0,14

0,40-0,60

0,15-0,45

11,0-12,0

0,10-0,40

0,20-0,40

0,20-0,30

1,30-1,70

0,03-0,08

Co 1,40-1,80

N 0,030-0,070

B 0,0030-0,006

X12CrCoW 12 2 2

(T/P 122)

HCM12A

0,07-0,14 0,5

0,30-0,70

10-12,5

0,5 0,25-0,60

0,15-0,30

1,5-2,5

0,04-0,10

Al0,040

Cu=0,9

B0,005

N=0,040-0,10



The base for development of these steels was steel T/P 9 (X11CrMo9-1). That steel served as a basis for development of the steel T/P 91 (X10CrMoVNb9-1) during 80-ies of the last century. Base on addition of V, Nb i N it was increased creep rupture strength. Afterwards, there was parallel development of steelT/P 92 (Nf616) in Japan and steel E911 (X11CrMoWVNb9-1-1) in Europe.

Slightly increase of creep rupture strength in relationship to T/P 91 is achieved by adding of titanium. Steel E911 has 0,9 to 1,1 wolfram, while T/P 92 (Nf616) has 15, do 2 % wolfram. Operating temperatures of these two steels are from 585 do 625 °C, but the both steels have lower scaling corrosion resistance in relation to conventional matrensitic steel

Osnova za razvoj ovih čelika bio je T/P 9 (X11CrMo9-1) čelik, koji je poslužio kao polaz za razvoj čelika T/P 91 (X10CrMoVNb9-1) tokom 80-ih godina prošlog veka. Dodatkom V, Nb i N povećana je granica puzanja. Nadalje, došlo je do paralelnog razvoja čelika T/P 92 (Nf616) u Japanu i čelika E911 (X11CrMoWVNb9-11) u Evropi.

Blagi porast granice puzanja u odnosu na T/P 91 postignut je dodatkom titanijuma. Čelik E911 sadrži 0,9 do 1,1 % W, a čelik T/P 92 (Nf616) 1,5 do 2% W. Radne temperature za ova dva čelika su od 585 do 625 °C, pri čemu oba imaju nižu otpornost ka koroziji u odnosu na konvencionalni martenzitni čelik X20CrMoV12-1 koji je namenjen za izradu komponenti parnih kotlova (slika 2).

Slika 2: Oksidacija čelika 9-12% Cr usled delovanja pare na 650°C [3]

Figure 2: Steam side oxidation of 9-12 % Cr steels at 650°C [3]

Ovaj čelik ima nešto viši sadržaj hroma u odnosu na T/P 92 i E911.

Veoma važna činjenica za primenu savremenih materijala T/P 91 i T/P 92 u odnosu na konvencionalni martenzitni čelik X20CrMoV12-1 za izradu komponenti parnih kotlova je smanjenje debljine zida cevi parovoda. Smanjenje debljine je moguće zbog boljih mehaničkih osobina savremenih materijala na povišenim temperaturama i drugim uslovima rada, slika 3.

for steamboiler components X20CrMoV12-1 (figure 2) which has some higher content of chromium in relationship to T/P 92 and E 911.

Very important fact in application of modern materials T/P 91 and T/P 92 in relationship to conventional matrensitic steel for steamboiler components X20CrMoV12-1 is thickness reduction of a steam pipe thickness due to better mechanical properties of contemporary materials at higher temperatures and other service conditions (figure 3).

Tabela 2: Mehaničke karakteristike martenzitnih čelika za komponente u kotlogradnji na sobnoj temperaturi [2]

Table 2: Mechanical properties of martensitic materials for steamboiler components at room temperature [2]

YS / MPa TS / MPa Elongation / % CVN (ISO-V) / J

X20 (1.4922) 500 700 - 850 16 39

T/P91(1.4903) 450 620 - 850 17 41

E911 (1.4905) 450 620 - 850 17 41

T/P92 (1.4901) 440 620 - 850 17 27

VM12-SHC 450 620 - 850 17 27



Sledeći korak u razvoju savremenih martenzitnih čelika za komponente u kotlogradnji bio je razvoj čelika VM 12 (X12CrCoW 12 2 2) t.j. VM12-SHC od strane kompanije Vallourec-Mannesmann.

Ovaj materijal imao je bolju otpornost ka koroziji (slika 4) i granicu puzanja (slika 3) u odnosu na sve prethodno pomenute čelike. Pored toga, u Japanu je proizveden visokolegirani martenzitni čelik HCM12 i HCM12A (T/P122), takođe za rad na temperaturama do 650 °C.

Zavarljivost visokolegiranih martenzitnih čelika tipa 9-12Cr

Svi martenzitni čelici za izradu komponenti ukotlogradnji, zahtevaju predgrevanje radi zavarivanja, kao i veoma strogu i ozbiljnu termičku obradu nakon zavarivanja. Ako poredimo tvrdoću sa CCT dijagrama za T/P 91 i T/P 92 u odnosu na konvencionalni X20CrMoV12-1 čelik, uočava se znatno viši nivo

Inner diameter Inner diameter = 255= 255 mmmmSteam pressure = 300Steam pressure = 300 barbarTemperature Temperature = 580= 580 °C°C

Slika 3: Smanjenje debljine zida cevi parovoda primenom različitih materijala [4]

Figure 3: Thickness reduction of a steam pipe thickness using different materials 4]

Slika 4: Karakteristike čvrstoće visokolegiranih čelika tipa 9-12Cr [3]

Figure 4: Strength properties for high alloyed martensitic 9-12 Cr steels 3]

The next step in development of modern martensitic steels for steamboiler components was development of VM 12 (X12CrCoW 12 2 2) steel, i.e. VM12-SHC by company Vallourec-Mannesmann.

It has operating temperature up to 650 °C and better scaling resistance (figure 4) and creep rupture strength (figure 3) than all above mentioned steels. Beside that, in Japan has been produced high alloy martensitic steel HCM12 and HCM12A (T/P122), also for operating temperatures of up to 650°C.

Weldability of martensitic 9-12 Cr steels

All martensitic steel for steamboiler components require preheating before welding and very strict and severe post weld heat treatment after welding. But if we compare hardness from CTT diagrams for T/P91 and T/P 92 in relationship to conventional steel X20CrMoV12-1, we can detect much higher hardness at X20CrMoV12-1 steel for the same cooling



tvrdoće za X20CrMoV12-1 pri istim parametrima hlađenja, slike 5 i 6. U slučaju povećane tvrdoće, raste i problem u vezi zavarljivosti (hladne prsline...). U svakom slučaju, naknadna termička obrada je obavezna.

Slike 7 i 8 pokazuju osnovne instrukcije za zavarivanje T/P 91 i T/P 92 čelika kao i parametre naknadne termičke obrade. Dodatni materijal za zavarivanje ovih čelika je razvijen u zavisnosti od primenjenog postupka zavarivanja. Izbor dodatnog materijala i parametara zavarivanja obezbeđuje željeni nivo osobina u radnim uslovima.

Usled strogih zahteva za mehaničkim osobinama tokom eksploatacije, neophodna je striktna primena propisane tehnologije zavarivanja.

parameters (figures 5 and 6). In the case of higher hardness the weldability become higher problem (cold cracks, ...). In any case, post weld heat treatment is obligatory.

Figures 7 and 8 show basic instructions for welding T/P 91 and T/P92 steel as well as post weld heat treatment parameters. Filler material for welding of these steels is developed depending of applied welding process. It has with applied welding parameters to assure desirable properties of welded joint in service conditions.

Due to very severe requirements on service mechanical properties it is necessary to perform welding technology very strictly.

Slika 5: CCT dijagram za čelik X20CrMoV12-1

Figure 5: CTT diagram of X20CrMoV12-1 steel

Slika 6: CCT dijagram za čelik T/P 91 (levo) i T/P 92 (desno) [3]

Figure 6: CCT diagrams for T/P91 steel (left) and T/P92 steel (right) [3]



CCT dijagram i osnovne instrukcije za zavarivanje čelika VM12-SHC dati su na slici 8.

Praktična iskustva u zavarivanju čelika tipa 9-12Cr

Tokom proteklog vremena, autori su prikupili iskustva iz oblasti istraživanja zavarljivosti i praktične primene pomenutih čelika. U radionice je uvedena oprema za zavarivanje različitih spojeva neophodnih u proizvodnji parnih kotlova.

Na slici 9 prikazana je neophodna priprema spoja za zavarivanje brizgalica sa komorom TIG postupkom (koreni prolaz) i EPP postupkom (prolaz popune).

Na slici 10 prikazano je automatsko orbitalno TIG zavarivanje (a i b) i EPP zavarivanje (a i d) brizgalica sa komorom. Ta vrsta spoja veoma je rasprostranjena u proizvodnji parnih kotlova i zahteva visok nivo kvaliteta.

CCT diagram and basic instruction for welding of VM12-SHC steel is given on figure 8.

Practical experience in martensitic 9-12 Cr steels welding

During the past time authors collected experience in weldability investigation and practical application of mentioned steels. In workshop is installed equipment for welding different joint types in steamboiler production.

Figure 9 shows weld joint preparation for welding nozzle to chamber joint by TIG process (root pass) and by SAW (fill passes).

Figure 10 shows automatic orbital TIG welding (a and b) and SAW (a and d) of nozzles to chambers. That type of joint is very present in steamboiler production and has high requirements on quality.

0

200

400

600

800

T [ C ]

200° C

max.300 ° C

750 - 770° C

PWHTinterpass temp.

preheattemp.

A - TIG process

B - SMAW or SAWprocess

A

B

AT [

C

]

slow cooling

tillroom temp.

T/P91 T/P91

T/P91T/P91

T, °

C

0

200

400

600

800

T [

C

]

200° C

max.250° C

750 - 780° C

PWHTinterpass temp.

preheattemp.

A - TIG process

B - SMAW or SAWprocess

A

B

AT [

C

]

slow cooling

T/P92 T/P92

T92T92

T, °

C

a) b)

Slika 7: Osnovne instrukcije za zavarivanje čelika T/P 91 i T/P 92 [5]

Figure 7: Basic instructions for welding T/P91 and T/P92 [5]

a) b)

Slika 8: CCT dijagram (a) i osnovne instrukcije za zavarivanje čelika VM12-SHC (b) [6,7]

Figure 8: CCT diagrams for VM12-SHC steel (a) and basic instructions for welding VM12-SHC steel (b) [6,7]



Slika 9: Priprema spoja za zavarivanje brizgaljki sa komorom

Figure 9: Weld joint preparation for nozzle to chamber joint

a) b)

c) d)

Slika 10: Karakteristični zavareni spoj brizgalice sa komorom u proizvodnji parnih kotlova (TIG+EPP)

Figure 10: Characteristic nozzle to chamber weld joint in steamboiler production (TIG+SAW)

EPP

TIG



Slika 11: Karakteristični zavareni spoj brizgalice i zida membrane u proizvodnji parnih kotlova (TIG)

Figure 11: Characteristic nozzle to membrane wall weld joint in steamboiler production (TIG)

Šema mikrostrukturne analize Microstructure analysis scheme

a ≤ 0,5 mm

O1 250 x-2% NITAL, Osnovni materijal / Base material O2 250 x-2% NITAL, ZUT / HAZ

O3 250 x- 2% NITAL – Struktura metala šava (EPP) /

Structure of Weld metal (SAW) O3.1 250 x- 2% NITAL – Struktura metala šava (TIG) /

Structure of Weld metal (TIG)

Slika 12: Mikrostruktura zavarenog spoja sa strane čelika P91

Figure 12: Microstructure of welded joint from P91 side



Nakon ovoga, sledi ručno zavarivanje TIG postupkom cevi brizgalice za cev na membrani zida, slika 11.

Na slici 12 prikazana je mikrostruktura zavarenog spoja brizgalice sa komorom, sa strane P91 čelika. Brizgalica je izrađena od čelika P91 (X10CrMoVNb 91, Ø38 x 6,3mm) a komora od čelika 10CrMo910 (Ø244,5 x 22,2mm). Pozicija zavarivanja PC-141a i PB-121. Dodatni materijal za EPP postupak je bio OE-S1CrMo2 a prašak OP 121 TT.

Rezultati merenja tvrdoće HV10 su prikazani na slici 13. Mikrostruktura zavarenog spoja i rezultati merenja tvrdoće potvrđuju da je tehnologija zavarivanja pogodna za dobijanje kvalitetnih spojeva.

Ta činjenica je u skladu sa dugotrajnim iskustvom, da na postrojenjima koja koriste komponente izrađene od ovih čelika ne dolazi do kvarova i otkaza.

After that follows manual TIG welding pipe to pipe (nozzles of chamber to pipes of membrane wall), figure 11.

Figure 12 shows micro structure of nozzle to chamber welded joint from side of P91 steel. Nozzle was from steel P91 (X10CrMoVNb 91, Ø38 x 6,3 mm) and chamber from steel 10CrMo 910 (Ø244,5 x 22,2 mm). Welding positions: PC-141a and PB-121.Filler material for SAW was OE-S1CrMo2 and flux OP 121 TT.

Results of hardness HV10 measurement is shown on figure 13. Microstructure of weldment and results of hardness confirmed welding technology as a suitable for obtaining good quality of welded joint.

That fact support long term experience in service of components and plants made by these steels without failures.

X10CrMoVNb 91

10CrMo 910

Measuring Line Base Material HAZ Weld Metal HAZ Base Material

1-15 192 188 208 194 230 276 242 248 252 262 257 232 172 159 152

16-24 207 227 248 238 239 242 254 246 216

ZAKLJUČAK

Savremeni materijali za izradu komponenti parnih kotlova nude više mogućnosti u odnosu na zahtevne radne parametre (temperature, naprezanja, radni medijum) kao i efikasnije pretvaranje energije.

Sa druge strane, zavarljivost ovih čelika nije dovoljno istražena i potvrđena u uslovima eksploatacije. Globalni zahtevi za energijom ubrzali su primenu savremenih materijala, a to je razlog više da su svi podaci u vezi proizvodnje i primene dobrodošli konstruktorima i industriji.

Prevod na srpski: Miloš Pavlović

CONCLUSIONS

Modern materials for steam boiler components offer better opportunities in respect to higher operating parameters (temperatures, stress, media) as well as efficiency of energy transformation.

From the other side, weldability of these steels is not enough investigated and totally confirmed in service conditions. Global demands for energy accelerated application of modern materials and that is the reason more why all data from production and service are welcome to engineers and industry.



GODIŠNJI SASTANAK MEĐUNARODNOG INSTITUTA ZA ZAVARIVANJE (IIW)

-nastavak sa 4. strane-

Za nas je bio važan i izveštaj vodećeg ocenijvača Christiana Ahrensa (Nemačka) o nadzornim ocenjivačkim posetama ANB-u i ANBCC-u Srbija, koje su obavljene u oktobru 2012. godine. Predlog, koji je usvojen bez primedbi prisutnih, bio je da se ANB-u - DUZS-CertPers i ANBCC-u – Zavod za zavarivanje, Beograd, dâ puno pravo za nastavak aktivnosti u skladu s IIW shemom.

Potvrđena je odluka vodećeg ocenjivača da se DUZS-CertPers-u da saglasnost za organizovanje kurseva za specijaliste i praktičare zavarivanja, pored već odobrenih kurseva za inženjere, tehnologe, inspektore i zavarivače.

Dana 17.01.2013. godine, održan je sastanak članica IIW-a na kome je, između ostalog, analizirana aktuelna situacija po pitanju broja izdatih diploma. Činjenica je da se broj izdatih diploma smanjuje, uprkos povećanju broja članica IIW-a. Po mišljenju većine, razlog leži u ekonomskoj krizi. Portugal je izneo svoj primer, gde je sniženjem cena i promenom uslova plaćanja kurseva povećao broj izdatih diploma.

Radi potrebe praćenja rada pojedinih ANB-ova i ANBCC-ova, kao i analize njihove efikasnosti, sekretarijat će izraditi obrazac biznis plana koji svaki ANB i ANBCC treba da uradi za period od 10 godina.

Razrešeno je i pitanje koje se već duže vreme ponavlja na sastancima IIW-a: Pravo rada ANB-ova u drugim zemljama. Dogovoreno je da ANB može da radi u drugim zemljama za obim aktivnosti koje ne pokriva domaći ANB. U momentu proširenja aktivnosti domaćeg ANB-a, strani ANB se povlači, a formirani ATB-ovi ostaju da rade.

Jugoslav Pavlović, menadžer sheme ANBCC Srbija

LITERATURA / REFERENCES

[1] Cerjak, H. Zavarivanje spaja. Predavanje povodom 50 godišnjice DTZ BiH, Sarajevo, 2006.

[2] Lefebvre, B. New ferritic steels for boiler and piping components. European Technical Seminar, Fossil power stations, 2010.

[3] Hagen, I., Bendick, W. Creep resistant ferritic steels for power plants. Mannesmann Forshhumginstitut GmbH, Duisburg, Germany. http://www.cbmm.com.br/portug/sources/techlib/science_techno/author_index.html

[4] Cerjak, H. The role of materials and welding in modern thermal power generation plants, Scientific Conference “Welding Joints” , Sarajevo 2005.

[5] Haarmann K, Vaillant JC, Vandenberghe B, Bendich W, Arbab A. The T91/P91 Book: V&M; 2002.

[6] Heuser, H. Welding of 9 – 12% Cr steels: T/P92 and VM12-SHC. Böhler Welding Group; Hamm, German European Technical Seminar Fossil Power Stations,2010.y

[7] Hilkes, Jan & Gross,Volker. Welding CrMo steels for Power generation and Petrochemical Application (Past, Present&Future) Bohker Schweisstechnik Deutchland GmbH.

[8] Hahn, B., Jarrar, M. Limits and state of the art of the new creep resistant steels for new power plants. V & M Deutschland GmbH, Düsseldorf

[9] Samardžić,I., Kolumbić,Z. Gojić,M. Modern high efficiency welding processes in steam boilers production, 11thInternational scientific conference on production engineering –CIM2007, Croatian Association of Production Engineering, Zagreb 2007.

Documents

ZAVARLJIVOST SAVREMENIH 9-12 Cr MARTENZITNIH ČELIKA …scindeks-clanci.ceon.rs/data/pdf/0354-7965/2013/... · corrosion. For this purpose modern 9-12 Cr martensitic steels P91, P92,