ZAŠTITA PRIRODE Veleučilište u Karlovcu · Metode odre đivanja veličine ... Schnabel (Schumacher-Eschmeyer) model • Modeli otvorene populacije Ø više od dva uzorkovanja –

Kolegij:

ZAŠTITA PRIRODEKonzervacijska biologija

Conservation biology

VJEŽBE

Dr.sc. Matija Franković, [email protected]

091/5061491

Dr.sc. Nina Popović, dipl.ing.biol.

[email protected]

Akademska godina 2012./2013.

Veleučilište u KarlovcuPreddiplomski studij lovstva i zaštite prirode

Vježba 3: Određivanje veličine populacije

Populacija:

Populacija = jedinke iste vrste koje žive na istom mjestu i u isto vrijeme.Metapopulacija = skupina dvije ili više lokalnih populacija koje redovito razmijenjuju gene.

Leucorrhinia pectoralis (Insecta: Odonata)


Osnovna obilježja (meta)populacije:

• Rađanje – smrtnost = veličina zatvorene populacije• Rađanje – smrtnost + useljavanje – iseljavanje = veličina otvorene populacije

• Gustoća (površina, volumen – broj jedinki, biomasa)• Prostorni raspored

• Dobni sastav• Spolni sastav


Metode određivanja veličine populacije (1):

• Izravne – određuje se apsolutan broj jedinki.

Cenzus ili potpuno prebrojavanjeØ prebrojavanje apsolutno svih jedinki koje žive na nekom područjuØ moguć je kod malog broja jedinkiØ primjenjuje se za mnoge biljke i veće životinjeØ primjer: brojnost jedinki u krdima, brojnost gnijezdećih parova ptica, brojnost skupina

majmuna, popis stanovništva i sl.


Metode određivanja veličine populacije (2):

• Posredne – procjenjuje se veličina populacijeØ koriste se kada nije moguće ili nije potrebno utvrditi apsolutnu veličinu populacijeØ daju nam veličinu koja je u stalnom, ali nepoznatom odnosu sa stvarnom veličinom

populacije

Slučajno uzorkovanjeØ prostor koji ćemo uzorkovati treba

podijeliti na određena polja koja označavamo brojevima

Ø slučajnim odabirom izabiremo određeni broj polja na kojima ćemo uzorkovati


Modeli “ulovi-obilježi-pusti-ponovo ulovi”:

• Modeli zatvorene populacijeØ dva uzorkovanja – Lincoln-Petersen model (Chapman-ova dorada)Ø više od dva uzorkovanja – Schnabel (Schumacher-Eschmeyer) model

• Modeli otvorene populacijeØ više od dva uzorkovanja – Cormack-Jolly-Seber modeli

• Kombinacija modela otvorenih i zatvorenih populacijaØ Pollock’s Robust Design

• Računalni programi (npr. Capture ili Mark)


Lincoln-Petersenova metoda određivanja veličine populacije (1):

• zove se još i “obilježi-ponovno ulovi” metoda• često se koristi u ekologiji za određivanje veličine populacije• koristi se uglavnom za utvrđivanje brojnosti manjih populacija• najjednostavniji model s dva uzorkovanja Ø prvo uzorkovanje - obilježavanje jedinki i vraćanje natrag u populacijuØ drugo uzorkovanje daje broj ponovno ulovljenih jedinkiØ stanka između 1. i 2. uzorkovanja radi povrata populacije u normalno stanje

• bitne pretpostavke za valjanost analize:Ø zemljopisna i demografska zatvorenost populacije - nema promjene sastava

populacije za vrijeme trajanja uzorkovanja (imigracija, emigracija, rađanje, umiranje)Ø sve jedinke imaju istu vjerojatnost da budu ulovljene pri oba uzorkovanjaØ ulov i obilježavanje ne utječe na ulovljivost jedinkiØ oba uzorkovanja su nasumična (slučajna, neovisna)Ø oznake na jedinkama ne gube se između dva uzorkovanjaØ sve oznake iz prvog uzorkovnja zabilježene su prigodom drugog uzorkovanja


Lincoln-Petersenova metoda određivanja veličine populacije (2):

• korištenjem broja jedinki ulovljenim u oba uzorkovanja i broja jedinki ponovno ulovljenih u drugom uzorkovanju moguće je procijeniti broj neulovljenih jedinki čime se omogućava određivanje veličine populacije

• Chapmanova dorada Lincoln-Petersenovog modela za slučaj malog uzorka ili ako nema ponovnog ulova obilježenih jedinki

N - procjena ukupne veličine populacijeM - broj jedinki ulovljen i obilježen prigodom prvog

uzorkovanjaC - ukupan broj jedinki ulovljen prigodom drugog

uzorkovanja (obilježene + neobilježene)R – broj jedinki obilježenih prigodom prvog uzorkovanja

koje su ponovno ulovljene prigodom drugog uzorkovanja


Zadatak:

1. Upoznati se s područjem istraživanja i vrstama za procjenu veličine populacije (15 min.).

2. Podijeliti se u 3-4 skupine (ovisno o broju prisutnih vrsta na području istraživanja).3. Prvo uzorkovanje, obilježavanje ulovljenih jedinki i bilježenje broja

ulovljenih/obilježenih jedinki - M (30 min.).4. Stanka između 1. i 2. uzorkovanja (30 min.).5. Drugo uzorkovanje i bilježenje ukupnog broja ulovljenih jedinki - C i broja ranije

obilježenih jedinki - R (30 min.).6. Zapisati podatke u terenski dnevnik.7. Izračunati veličinu populacije pojedine vrste.

(N = MxC/R)8. Napisati do 5 stranica izvještaja o određivanju veličine populacije na istraživanom

području.





Upiti i pojašnjenja:

[email protected]

Poslati na:

[email protected] word .doc dokument

Documents

ZAŠTITA PRIRODE Veleučilište u Karlovcu · Metode odre đivanja veličine ... Schnabel (Schumacher-Eschmeyer) model • Modeli otvorene populacije Ø više od dva uzorkovanja –