20
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Beata Jałocha ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW KONCEPCJE BIZNESOWE A PRAKTYKA ORGANIZACJI PUBLICZNYCH

ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

T

www.wuj.pl

Książka Beaty Jałochy jest pierwszą w Polsce próbą przeniesienia na grunt organizacji sektora publicznego koncepcji zarządzania portfe-lami projektów z jednoczesnym wskazaniem różnic w odniesieniu do zarządzania portfelami projektów w organizacjach komercyjnych. Problematyka badawcza książki wpisuje się w ważne współcześnie nurty rozwojowe nauk o zarządzaniu z zakresu subdyscyplin zarządza-nia projektami oraz zarządzania publicznego, doskonale łącząc obie te perspektywy badawcze. Autorka odwołuje się do bardzo bogatej i aktualnej międzynarodowej literatury z tego zakresu, szeroko dysku-tując oraz systematyzując prezentowane poglądy i wyniki najnowszych badań, a także formułuje ważne rekomendacje dla praktyków zarzą-dzania portfelami w tych organizacjach, w szczególności w publicz-nych organizacjach rynku pracy. Książka ma jeszcze jeden atut – wręcz modelowo została w niej przedstawiona problematyka badawcza oraz metodologia badań.

Z recenzji prof. dr hab. Grażyny Prawelskiej-Skrzypek

Beata Jałocha jest doktorem nauk humanistycznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu, pracownikiem naukowo-dydaktycznym na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują m.in. zarządzanie projekta-mi, programami i portfelami projektów, a także procesy projektyzacji, szczególnie w sektorze publicznym.

Beata Jałocha

ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓWKONCEPCJE BIZNESOWE

A PRAKTYKA ORGANIZACJI PUBLICZNYCH

Zarzadzanie_portfelem_okladka.indd 1 2014-12-04 19:01:32

Page 2: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW

KONCEPCJE BIZNESOWE

A PRAKTYKA ORGANIZACJI PUBLICZNYCH

Zarzadzanie_portfelem_str.indd 1 2014-12-04 14:16:39

Page 3: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Beata Jałocha

ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW

KONCEPCJE BIZNESOWE

A PRAKTYKA ORGANIZACJI PUBLICZNYCH

Zarzadzanie_portfelem_str.indd 2 2014-12-04 14:16:39

Page 4: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

RECENZENTprof. dr hab. Grażyna Prawelska-Skrzypek

PROJEKT OKŁADKIAgnieszka Winciorek

Fotografi a na okładce: Kittikorn Phongok/Shutterstock.com

Książka dofi nansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Spraw Publicznych

© Copyright by Beata Jałocha & Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Wydanie I, Kraków 2014 All rights reserved

Niniejszy utwór ani żaden jego fragment nie może być reprodukowany, przetwarzany i roz-powszechniany w jakikolwiek sposób za pomocą urządzeń elektronicznych, mecha nicznych, kopiujących, nagrywających i innych oraz nie może być przechowywany w żadnym systemie informatycznym bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawcy.

ISBN 978 -83-233-3804-8

www.wuj.pl

Wydawnictwo Uniwersytetu JagiellońskiegoRedakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Krakówtel. 12-663-23-81, tel./fax 12-663-83-01-98Dystrybucja: tel. 12-631-01-97, tel./fax 12-631-01-98tel. kom. 506-006-674, e-mail: [email protected]: PEKAO SA, nr 80 1240 4722 1111 0000 4856 3325

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 4Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 4 2014-11-26 09:16:502014-11-26 09:16:50

Page 5: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie,Które się ziarno udać ma, a które

Zmarnieć, żadnego nie wydawszy plonu,Przemówcie do mnie

William Shakespeare, Makbet, tłum. Józef Paszkowski(Wydawnictwo Greg, Kraków 2003)

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 5Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 5 2014-11-26 09:16:502014-11-26 09:16:50

Page 6: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

7

Spis treści

Wprowadzenie ................................................................................................................................................... 11Problem i pytania badawcze ............................................................................................................................15Wkład w rozwój nauki i implikacje praktyczne ...............................................................................................16Ograniczenia .....................................................................................................................................................17Układ książki .....................................................................................................................................................17

Rozdział I: Odpowiedź organizacji na zmieniające się warunki otoczenia– zarządzanie projektami jako nowy trend w zarządzaniu

1.1. Zarządz anie projektami jako nowy obszar zarządzania ..........................................................................211.2. Zarządzanie projektami, programami i portfelami projektów ................................................................251.3. Zarządzanie projektem .............................................................................................................................261.4. Zarządzanie programem projektów .........................................................................................................271.5. Zarządzanie portfelem projektów ............................................................................................................311.6. Relacja pomiędzy zarządzaniem projektami, programami i portfelami projektów ...............................321.7. Projekty w ramach struktur organizacyjnych ...........................................................................................351.8. Typologie form organizacji projektowej ...................................................................................................371.9. Dobór formy organizacji projektowej do potrzeb projektowych organizacji ..........................................39

1.10. Dojrzałość projektowa organizacji ...........................................................................................................431.11. Strategiczne zarządzanie organizacją poprzez realizację projektów ......................................................46

Rozdział II: Zarządzanie portfelem projektów – koncepcje biznesowe2.1. Metody portfelowe w zarządzaniu projektami ........................................................................................492.2. Portfel projektów w organizacji ................................................................................................................532.3. Maksymalizacja wartości, zrównoważenie oraz spójność portfela ze strategią .....................................552.4. Interesariusze portfela projektów .............................................................................................................572.5. Zarządzanie portfelem projektów ............................................................................................................592.6. Cykl życia portfela projektów ....................................................................................................................612.7. Proces identyfi kacji i doboru komponentów portfela ..............................................................................62

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 7Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 7 2014-11-26 09:16:502014-11-26 09:16:50

Page 7: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

8

2.8. Proces selekcji komponentów...................................................................................................................632.9. Metody selekcji komponentów ................................................................................................................66

2.10. Zarządzanie ryzykiem portfela .................................................................................................................692.11. Biuro zarządzania projektami, jego organizacja i rola w procesie zarządzania portfelem projektów.......702.12. Modele biur zarządzania projektami ........................................................................................................74

Rozdział III: Instytucje publiczne a zarządzanie projektami3.1. Zarządzanie w sektorze publicznym – koncepcje i główne problemy ...................................................773.2. Zarządzanie projektami w sektorze publicznym ......................................................................................803.3. Publiczne instytucje rynku pracy w Polsce ...............................................................................................863.4. Charakterystyka powiatowych urzędów pracy ........................................................................................903.5. Charakterystyka wojewódzkich urzędów pracy .......................................................................................94

Rozdział IV: Metodologia badań4.1. Ustalenie paradygmatu badawczego ...................................................................................................... 994.2. Pragmatyzm ........................................................................................................................................... 1024.3. Wybrane metody prowadzenia badań .................................................................................................. 1044.4. Sekwencyjne mieszane metody badawcze i uzasadnienie ich wyboru na potrzeby

realizowanych badań ............................................................................................................................. 1064.5. Ograniczenia wynikające z wybranych metod badań .......................................................................... 1094.6. Aspekty etyczne prowadzonych badań ................................................................................................. 1104.7. Badania ilościowe – pierwszy etap badań mieszanych ....................................................................... 1114.8. Badania jakościowe – drugi etap badań mieszanych .......................................................................... 115

Rozdział V: Zarys zjawiska zarządzania projektami w powiatowych urzędach pracy5.1. Struktura portfeli projektów powiatowych urzędów pracy .................................................................. 1215.2. Interesariusze projektów PUP i obszary aktywności projektowej ......................................................... 1245.3. Strategiczny aspekt zarządzania projektami w PUP ............................................................................. 1265.4. Komórki wyspecjalizowane w zarządzaniu projektami ........................................................................ 1285.5. Kryteria doboru projektów do realizacji ................................................................................................ 1295.6. Proces zarządzania portfelem ................................................................................................................ 1335.7. Podsumowanie ...................................................................................................................................... 139

Rozdział VI: Zarządzanie projektami w publicznych instytucjachrynku pracy w świetle badań empirycznych

6.1. Charakterystyka portfeli projektów publicznych instytucji rynku pracy .............................................. 1456.2. Proces budowy portfeli projektów w PUP i WUP .................................................................................. 152

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 8Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 8 2014-11-26 09:16:502014-11-26 09:16:50

Page 8: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

9

6.3. Proces zarządzania portfelem projektów, wykorzystanie narzędzi oraz metodyk ............................... 1646.4. Problemy wynikające ze zwiększającej się liczby projektów oraz bariery zarządzania

portfelem projektów .............................................................................................................................. 1676.5. Zarządzanie zasobami ludzkimi w projektach publicznych instytucji rynku pracy ............................. 1686.6. Biura zarządzania projektami w instytucjach rynku pracy – miejsce w strukturze

i pełnione funkcje ................................................................................................................................... 1716.7. Zarządzanie wiedzą o projektach w instytucjach rynku pracy ............................................................. 1736.8. Interesariusze portfeli projektów PUP oraz WUP i ich wpływ na portfele projektów instytucji .......... 1766.9. Struktura organizacyjna urzędów i jej wpływ na zarządzanie portfelem projektów .......................... 182

6.10. Zarządzanie projektami jako metoda zarządzania w instytucjach rynku pracy w opinii urzędników ....188

Zakończenie ...................................................................................................................................................... 191Wnioski z przeprowadzonych badań ............................................................................................................ 191Cechy charakterystyczne portfeli projektów publicznych instytucji rynku pracy ........................................ 192Przebieg procesu budowy i zarządzania portfelem projektów w publicznych instytucjach rynku pracy .. 194Różnice w procesie zarządzania portfelem projektów w publicznych instytucjach rynku pracy

i w biznesie .............................................................................................................................................195Potrzeby publicznych instytucji rynku pracy w zakresie zarządzania portfelami projektów ......................198Rekomendacje dla praktyków dotyczące zarządzania portfelami projektów w publicznych

instytucjach rynku pracy ........................................................................................................................200Podsumowanie .............................................................................................................................................. 203

Bibliografi a ....................................................................................................................................................... 207

Spis rycin ........................................................................................................................................................... 227

Spis tabel ........................................................................................................................................................... 228

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 9Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 9 2014-11-26 09:16:512014-11-26 09:16:51

Page 9: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

11

Wprowadzenie

Projekty są realizowane przez ludzi od tysięcy lat, jednakże zarządzanie projektami (ang. project management) zaczęło być powszechnie traktowa-ne jako jedna z metod zarządzania dopiero od lat 50. XX wieku, do czego przyczyniły się sukcesy takich projektów i programów, jak np. program kosmiczny Apollo czy projekt budowy samolotu Concorde (Vaskimo, 2011, s. 2). Wraz z rozwojem praktyki zarządzania projektami nastąpił rozwój badań nad tą dziedziną. Zainteresowanie zarządzaniem projektami zna-cząco wzrosło – zwłaszcza w ciągu ostatnich 20 lat. T. Stewart (1995, za: Gauthier, Ika, 2011, s. 1) nazwał zarządzanie projektami „profesją XXI wie-ku”. Jednocześnie zarządzanie projektami stopniowo stawało się prawdziwie naukową dyscypliną zarządzania, z własnymi wydawnictwami naukowymi, konferencjami, specyfi cznym językiem, stowarzyszeniami i domaganiem się uznania statusu naukowego dyscypliny (Shenhar, Dvir, 2007, s. 94). Naukowcy na całym świecie podejmują próby budowy teorii dyscypliny naukowej, jaką jest zarządzanie projektami, oraz dokonują analizy obecne-go stanu badań i głównych kierunków badawczych (np. Leybourne, 2007; Kloppenborg, Opfer, 2002; Jugdev, 2003; Bredillet, 2008; Jałocha, 2009; Söderlund, 2004).

Zarządzanie portfelem projektów (ZPP, ang. Project Portfolio Manage-ment, PPM) jako praktyka zarządzania było konsekwencją rozwoju zarzą-dzania projektami. Menedżerowie, którzy dostrzegli strategiczny wpływ realizacji projektów na zarządzanie organizacjami, zaczęli poszukiwać roz-wiązań, które pozwoliłyby czerpać optymalne korzyści z realizowanych projektów i programów. W taki sposób, jako jedna z gałęzi zarządzania projektami, zrodziło się zarządzanie portfelami projektów. Można przyjąć, za J.B. Gauthierem i L.A. Iką (2011, s. 1), że zarządzanie portfelem projek-

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 11Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 11 2014-11-26 09:16:512014-11-26 09:16:51

Page 10: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

12

tów zalicza się do dyscypliny zarządzania projektami rozumianej w szer-szym kontekście (jako zarządzanie licznymi projektami), w przeciwieństwie do występującej również wąskiej defi nicji (zarządzanie projektami jako zarządzanie pojedynczym projektem).

Pod wpływem zmian w otoczeniu oraz presji dotyczącej poprawy wy-dajności i efektywności również instytucje publiczne rozpoczęły na szeroką skalę stosowanie nowatorskich narzędzi zarządzania, w tym zarządzania projektami. W Polsce, od momentu wejścia naszego kraju do struktur Unii Europejskiej, projektyzacja sektora publicznego stała się faktem. Organi-zacje publiczne w bardzo krótkim czasie rozpoczęły realizację ogromnej liczby projektów. O ile samo zarządzanie projektem w strukturach instytucji publicznej jest zjawiskiem dość powszechnym, o tyle niewiele wiadomo o tym, jak poprzez realizację projektów instytucje publiczne realizują swoje cele strategiczne. Wydaje się, że organizacje publiczne, skupione na me-chanistycznym zarządzaniu pojedynczymi projektami, nie traktują ich jako sposobu na realizację swojej strategii. Literatura przedmiotu (głównie anglojęzyczna) jest bardzo bogata w opracowania dotyczące zarządzania strategicznego poprzez projekty, czyli zarządzania portfelem projektów w biznesie; brakuje jednak odniesienia tej koncepcji do specyfi cznych po-trzeb instytucji publicznych, które charakteryzują trudność w jednoznacz-nej defi nicji ich celów, dążenie do optymalizacji dobra wspólnego, niski poziom autonomiczności menedżerów oraz silna presja często zmieniają-cych się władz politycznych.

Również w polskiej literaturze naukowej brak kompleksowych opraco-wań dotyczących odniesienia koncepcji zarządzania portfelami projektów do sektora publicznego. Na rynku wydawniczym pojawia się coraz więcej artykułów oraz monografi i dotyczących zastosowania koncepcji ZPP w bi-znesie (np. Spałek, Bodych, 2012; Kozarkiewicz, 2012, Sońta-Drączkowska, 2012), nie odnotowano jednak publikacji, która przedstawiałaby w sposób usystematyzowany opis zagadnień związanych z zarządzaniem portfelem projektów w porównaniu z praktyką zarządzania projektami sektora pub-licznego.

Moje badania, których wyniki prezentuję w niniejszej książce, pokazują, że w polskich instytucjach rynku pracy świadome zarządzanie portfelem projektów jest raczej wyjątkiem niż regułą. Ponadto portfele te są bardzo specyfi czne i zdecydowanie nie można utożsamiać ich z portfelami pro-

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 12Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 12 2014-11-26 09:16:512014-11-26 09:16:51

Page 11: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

13

jektów, jakie znamy z organizacji biznesowych. W niniejszej publikacji, mówiąc o portfelu projektów badanych organizacji publicznych, przyjmuję defi nicję, iż jest to zbiór wszystkich realizowanych projektów, konkurują-cych o te same zasoby osobowe oraz rzeczowe i pozwalające realizować podstawowe zadania badanych jednostek publicznych.

W niniejszej monografi i podjęłam też próbę usystematyzowania wiedzy na temat zarządzania portfelem projektów (ZPP), opierając się na literaturze światowej, co, mam nadzieję, pozwoli menedżerom sektora publicznego bardziej dogłębnie poznać tę problematykę i być może zaczerpnąć z niej inspirację do zarządzania strategicznego przez projekty. Na potrzeby pracy dokonałam obszernego przeglądu aktualnej literatury światowej, głównie anglojęzycznej, dotyczącej ZPP. Dokonany przeze mnie wybór literatury przedmiotu oparty został na przeglądzie literatury z kilku dziedzin. Po pierw-sze, wykonałam przegląd światowych publikacji naukowych dotyczących zarządzania projektami, portfelami i programami na podstawie uznanych czasopism naukowych w tej dziedzinie, takich jak m.in. „Project Manage-ment Journal”, „International Journal of Project Management”. Ponadto pod-dałam analizie międzynarodowe standardy dotyczące zarządzania projektami i portfelami, m.in. Guide to the Project Management Body of Knowledge (PMBOK), Standard for Portfolio Management oraz PRINCE2, a także naj-nowsze publikacje książkowe z tej dziedziny. W latach 2010–2012 wzięłam też udział w kilku międzynarodowych konferencjach naukowych z dziedziny zarządzania projektami (np. PMI Research and Education Conference, Wa-szyngton, 2010; IRNOP, Montreal, 2011; EDEN Seminar on Perspectives on Projects, Lille, 2011,) w celu zapoznania się z najnowszymi tendencjami ba-dań nad zarządzaniem projektami i portfelami na świecie. Specyfi ka tematu oraz poddany analizie problem badawczy sprawiły jednak, że wybór literatury zdecydowanie wykracza poza obszar związany z zarządzaniem projektami i portfelami projektów. Dokonałam także przeglądu literatury z zakresu za-rządzania organizacjami publicznymi oraz zarządzania instytucjami rynku pracy. Istotne było również zaznajomienie się z literaturą dotyczącą specyfi ki realizacji projektów fi nansowanych ze środków Unii Europejskiej. W pracy nad książką duży wysiłek został także włożony w analizę literatury dotyczącej metodologii badań, metod i technik badawczych, co miało istotny wpływ na zaprojektowanie i realizację projektu badawczego. Tabela 1 przedstawia klasyfi kację literatury dokonaną na potrzeby realizacji niniejszego projektu

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 13Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 13 2014-11-26 09:16:512014-11-26 09:16:51

Page 12: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

14

badawczego, z uwzględnieniem tylko wybranych, najważniejszych pozycji. Pełny spis poddanej analizie literatury znajduje się w bibliografi i niniejszej pracy.

Szczególnie interesującym przykładem organizacji publicznych zarzą-dzających dużym wolumenem projektów są instytucje rynku pracy. Reali-zują one lub nadzorują realizację szeregu projektów i programów skiero-wanych do różnorodnych grup interesariuszy, nie tylko osób bezrobotnych, ale także przedsiębiorców oraz sektora edukacji. Za intensyfi kacją prac

Tabela 1. Literatura przedmiotu – wybrane pozycje

Obszar

Zarządzanie projektami

Zarządzanie portfe-lem projektów

Zarządzanie publiczne

Instytucje rynku pracy

Metodologia badań

Metody i techniki zarządzania pro-jektamiHeerkens, 2003

Jaafari, 2003

Kerzner, 2005

Pawlak, 2007

Trocki, 2009

Turner, 1993

Stan badań nad zarządzaniem projektami, programami i portfelamiArtto,

Kujala, 2008

Shenhar, Dvir, 2007

Bredillet, 2008

Kloppenborg,

Opfer, 2002

Leybourne, 2007

Proces zarządza-nia portfelem projektówArcher, Ghasemza-

deh, 2007

Artto, 2001

Artto, Dietrich, 2004

Cooper, Edgett,

Klein schmidt, 2001

Dye, Pennypacker,

1999

Engwall, 2003

Martinsuo, Lehto-

nen, 2007

Narzędzia zarzą-dzania portfelem projektówAubry et al., 2007

Kendall, Rollins,

2003

Project Management

Institute, 2008a

Rad, Levin, 2006

Nowe koncepcje zarządzania publicznegoDenhardt,

Denhardt,

2007

Denhardt,

2011

Jeżowski,

2002

Zarządzanie w sektorze publicznymHausner, 2008

Kożuch, 2004

Zarządzanie projektami w sektorze publicznymWirick, 2009

Charakterystyka publicznych instytucji rynku pracyKożuch, Prawelska-

-Skrzypek, 2007

Kożuch, 2007b

Prawelska-Skrzy-

pek, Peter-Bombik,

2007

Akty prawneUstawa o promocji

zatrudnienia i in-

stytucjach rynku

pracy z późniejszy-

mi zmianami (DzU

z 2008 r. Nr 69 poz.

415 z późn. zm.)

Badania ilościowe, jakościowe i mieszaneCreswell, 2009

Johnson,

Onwuegbuzie,

Turner, 2007

Morgan, 2007

Onwuegbuzie,

Leech, 2005

Tashakkori,

Teddlie, 2003

Feilzer, 2010

Polonsky,

Waller, 2011

Kostera, 2003

Sułkowski,

2005

Źródło: opracowanie własne.

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 14Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 14 2014-11-26 09:16:512014-11-26 09:16:51

Page 13: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

15

projektowych w tych organizacjach nie następuje refl eksja naukowa nad przebiegiem procesu zarządzania projektami w publicznych instytucjach rynku pracy – w literaturze przedmiotu zidentyfi kowano lukę dotyczącą badań nad zarządzaniem portfelami projektów w tego typu instytucjach. Badania nad zarządzaniem portfelami projektów w instytucjach rynku pracy są ważne zarówno z punktu widzenia budowania teorii w dziedzinie zarządzania projektami, jak i praktyki. Podjęcie niniejszej tematyki badań było uzasadnione zatem luką w literaturze naukowej przedmiotu, w której odnaleźć można było tylko nieliczne prace na temat zarządzania portfela-mi projektów w sektorze publicznym (np. Norrie, 2006), a także rosnącą wagą tego zagadnienia wśród praktyków. Ciągle zwiększająca się liczba realizowanych projektów rodzi bowiem potrzebę praktycznych wskazówek usprawniających prace projektowe z korzyścią dla realizacji strategicznych celów organizacji. Celem naukowym badań, których wyniki zostały przed-stawione w niniejszej monografi i, było poznanie specyfi ki zarządzania portfelem projektów w publicznych instytucjach rynku pracy w Polsce oraz określenie ich potrzeb w zakresie metod i narzędzi wspierających proces zarządzania portfelem.

Problem i pytania badawczeW moich badaniach postanowiłam poszukać odpowiedzi na to, w jaki sposób koncepcja zarządzania portfelem projektów jest odzwierciedlona w działaniach organizacji publicznych. Opierając się na koncepcjach bizne-sowych, postanowiłam poddać analizie procesy zachodzące w wybranych przez mnie publicznych instytucjach rynku pracy w Polsce.

Poszukując odpowiedzi na zidentyfi kowaną w literaturze naukowej lukę badawczą (ang. literature gap): brak badań nad zarządzaniem port-felem (portfelami) projektów w polskim sektorze publicznym, określiłam problem badawczy, który został poddany rozważaniom w niniejszej książce. Problem badawczy wyznaczył kierunek przeprowadzonych badań, których wyniki, obok pogłębionej analizy literatury przedmiotu, zawiera niniejsza monografi a. Problem badawczy został przeze mnie zdefi niowany w nastę-pujący sposób:

Jak publiczne instytucje rynku pracy, w obliczu przemian zachodzących w ich otoczeniu i wymuszających podjęcie działalności projektowej, zarządzają jed-

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 15Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 15 2014-11-26 09:16:512014-11-26 09:16:51

Page 14: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

207

Bibliografi a

Abbasi G.Y., Al-Mharmah H., 2000, Project Management Practice by the Public Sector in a Developing Country, „International Journal of Project Management”, 18(2), s. 105–109.

Archer N., Ghasemzadech F., 1999a, An Integrated Framework for Project Portfolio Selection, „International Journal of Project Management”, 17(4), s. 207–216.

Archer N., Ghasemzadeh F., 1999b, Project Portfolio Selection: A Review and a Sug-gested Integrated Approach, w: L.D. Dye, J.S. Pennypacker (eds.), Project Port-folio Management Selecting and Prioriticing Projects for Competitive Advantage, Center for Business Practices, West Chester, USA, s. 207–238.

Archer N., Ghasemzadeh F., 1999c, An Integrated Framework for Project Portfolio Selection, w: L.D. Dye, J.S. Pennypacker (eds.), Project Portfolio Management Selecting and Prioriticing Projects for Competitive Advantage, Center for Business Practices, West Chester, USA, s. 117–135.

Archer N., Ghasemzadeh F., 2007, Project Portfolio Selection and Management, w: P. Morris, J. Pinto (eds.), Th e Wiley Guide to Project, Program and Portfolio Management, John Wiley and Sons, New Jersey, s. 94–113.

Andersen E.S., Jessen S.A., 2003, Project Maturity in Organisations, „International Journal of Project Management”, 21(6), s. 457–461.

Aritua B., Smith N.J., Bower D., 2011, What Risks Are Common to or Amplifi ed in Programmes: Evidence from UK Public Sector Infrastructure Schemes, „Interna-tional Journal of Project Management”, 29(3), s. 303–312.

Arnaboldi M., Azzone G., Savoldell A., 2004, Managing a Public Sector Project: the Case of the Italian Treasury Ministry, „International Journal of Project Ma-nagement”, 22(3), s. 213–223.

Artto K.A., 2001, Management of Project-oriented Organization – Conceptual Ana-lysis, w: K.A. Artto, M. Martinsuo, T. Aalto (eds.), Project Portfolio Management: Strategic Management through Projects, Project Management Association Fin-land, Helsinki, s. 5–22.

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 207Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 207 2014-11-26 09:16:572014-11-26 09:16:57

Page 15: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

208

Artto K.A., Dietrich P.H., 2007, Strategic Business Management through Multiple Project, w: P. Morris, J. Pinto (eds.), Th e Wiley Guide to Project, Program and Portfolio Management, John Wiley and Sons, New Jersey, s. 1–34.

Artto K., Kujala J., 2008, Project Business as a Research Field, „International Journal of Project Management”, 1(4), s. 469–497.

Aubry M., Hobbs B., Müller R., Blomquist T., 2011, Identifying the Forces Driv-ing Frequent Change in PMOs, Project Management Institute, USA, Newtown Square.

Aubry M., Hobbs B., Th uillier D., 2007, A New Framework for Understanding Organisational Project Management through PMO, „International Journal of Project Management”, 25(4), s. 328–336.

Aubry M., Hobbs B., Th uillier D., 2009, Th e Contribution of the Project Manage-ment Offi ce to Organisational Performance, „International Journal of Managing Projects in Business”, 2(1), s. 141–148.

Aubry M., Müller R., Hobbs, B., Blomquist T., 2010, Project Management Offi ces in Transition, „International Journal of Project Management”, 28(8), s. 766–778.

Babbie E., 2004, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Banaś G., 2007, Sprawna administracja warunkiem do budowy nowoczesnego spo-łeczeństwa, w: J. Sikorski (red.), Sprawność administracji państwowej i samorzą-dowej, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.

Bang H., Skovvang K., 2003, Knowledge Management in a Project-oriented Or-ganization: Th ree Perspectives, „Journal of Knowledge Management”, 2(3), s. 116–128.

Batko R., 2009, Zastosowanie nowoczesnych narzędzi zarządzania w WUP jako odpowiedź na radykalne zmiany zadań i otoczenia organizacji, w: R. Batko (red.), Zarządzanie rynkiem pracy w Polsce, „Zarządzanie Publiczne. Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego”, 1(5), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 151–165.

Bazeley P., 2009, Editorial: Integrating Data Analyses in Mixed Methods Research, „Journal of Mixed Methods Research”, 3(3), s. 203–207.

Belassi W., Turkel O.I., 1996, A New Framework for Determining Critical Success/Failure Factors in Projects, „International Journal of Project Management”, 14(3), s. 141–151.

Beringer C., Stakeholders Make or Break Programs: Stakeholder Behavior, Its An-tecedents and Its Impact on Program Success, IRNOP 2011, materiały konfer-encyjne, Montreal, Kanada.

Berkun S., 2006, Sztuka zarządzania projektami, HELION, Gliwice.

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 208Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 208 2014-11-26 09:16:582014-11-26 09:16:58

Page 16: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

209

Biczyński S., Miedziński B. (red.), 1991, Słownik Ekonomiki i Organizacji Przed-siębiorstwa, PWE, Warszawa.

Biedenbach T., Müller R., 2011, Absorptive, Innovative and Adaptive Capabilities and Th eir Impact on Project and Project Portfolio Performance, IRNOP 2011, materiały konferencyjne, Montreal, Kanada.

Blomquist T., Müller R., 2006, Practices, Roles, and Responsibilities of Middle Man-agers in Program and Portfolio Management, „Project Management Journal”, 37(1), s. 52–66.

Boć J., 2001, Powiat. Z teorii. Kompetencje. Komentarz, Kolonia Limited, Wrocław.Bredillet Ch., 2008, Exploring Research in Project Management: Nine Schools of

Project Management Research, „Project Management Journal”, 39(1), s. 2–6.Brilman J., 2002, Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa.Brunetto Y., Farr-Wharton R., 2003, Th e Impact of Government Practice on the

Ability of Project Managers to Manage, „International Journal of Project Man-agement”, 21(2), s. 125–133.

Brunka M., Kumorek B., Łuczak-Kumorek E., 2003, Słownik Samorządu Teryto-rialnego, Zachodnie Centrum Organizacji, Zielona Góra.

Brzozowska K., 2006, Zarządzanie projektami inwestycyjnymi w sektorze publicz-nym, „Współczesne Zarządzanie. Kwartalnik Środowisk Naukowych i Liderów Biznesu”, 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 58–71.

Buchacz T., Wysocki S., 2008, Zarządzanie jakością w administracji – europejskie wzorce, polskie doświadczenia, w: J. Czaputowicz (red.), Administracja publicz-na. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 189–206.

Buchanan D., Bryman A., 2007, Contextualizing Methods Choice in Organizational Research, „Organizational Research Methods”, 10(3), s. 483–501.

Bujak K., 2009, Kształtowanie relacji między bezrobotnymi a instytucjami służb zatrudnienia, w: R. Batko (red.), Zarządzanie rynkiem pracy w Polsce, „Zarzą-dzanie Publiczne. Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego”, nr 1(5), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 17–33.

Cameron R., 2008, Mixed Methods in Management Research: Has the Phoenix land-ed?, Proceedings of Managing the Pacifi c Century: 22nd Annual Australian and New Zealand Academy of Management (ANZAM) Conference, Auckland, 2–5 December, Australian and New Zealand Academy of Management, Auckland.

Cameron R., Miller P., 2007, Mixed Methods Research: Phoenix of the Paradigm Wars, materiały konferencyjne, Proceedings of 21st Annual Australian & New

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 209Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 209 2014-11-26 09:16:582014-11-26 09:16:58

Page 17: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

210

Zealand Academy of Management (ANZAM) Conference, Sydney, 4–7 De-cember.

Carden L., Egan T., 2008, Does our Literature Support Sectors Newer to Project Management? Th e Search for Quality Publications Relevant to Nontraditional Industries, „Project Management Journal”, 39(3), s. 6–27.

Chao R.O., Kavadias S., 2008, A Th eoretical Framework for Managing the New Product Development Portfolio: When and How to Use Startegic Buckets, „Man-agement Science” 55(9), s. 907–921.

Charette A., Mitchell A., Mazur S., McSweeney E., 2004, Zarządzanie projektem, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej AE, Kraków.

Cherryholmes C.H., 1992, Notes on Pragmatism and Scientifi c Realism, „Educa-tional Researcher”, 14 (August–September), s. 13–17.

Cooke-Davies T.J., Arzymanow A., 2003, Th e Maturity of Project Management in Diff erent Industries: An Investigation into Variations between Project Manage-ment Models, „International Journal of Project Management” 21, s. 471–478.

Cooper R.G., Edgett S.J., Kleinschmidt E.J., 2001, Portfolio Management for New Product Development: Results of an Industry Practices Study, „R&D Manage-ment”, 31(4), s. 361–380.

Cooper R.G., Edgett S.J., Kleinschmidt E.J., 1999, Portfolio Management in New Product Development: Lessons from the Leaders, Phase I, w: L.D. Dye, J.S. Penny-packer (eds.), Project Portfolio Management, Center for Business Practices, USA, s. 97–116.

Crawford L., Costello K., Pollack J., Bentley L., 2003, Managing Soft Change Proj-ects in the Public Sector, „International Journal of Project Management” 21, s. 443–448.

Creswell J.W., 2009, Research Design – Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches, SAGE, Th ousand Oaks–New Delhi–London–Singapore.

Cui Y., Olsson N.O.E., 2009, Project Flexibility in Practice: An Empirical Study of Reduction Lists in Large Governmental Projects, „International Journal of Project Management”, 27 (5), s. 447–455.

Czaputowicz J., 2008, Zarządzanie w administracji publicznej w dobie globalizacji, w: J. Czaputowicz (red.), Administracja publiczna. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 135–159.

Czarniawska B., 2010, Trochę inna teoria organizacji. Organizowanie jako kon-strukcja sieci działań, Poltext, Warszawa.

Dai C.X., Wells W.G., 2004, An Exploration of Project Management Offi ce Features and Th eir Relationship to Project Performance, „International Journal of Project Management”, 22(7), s. 523–532.

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 210Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 210 2014-11-26 09:16:582014-11-26 09:16:58

Page 18: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

211

Datta L., 1994, Paradigm Wars: A Basis for Peaceful Coexistence and Beyond, Jossey-Bass, San Francisco.

De Reyck B., Grushka-Cockayne Y., Lockett M., Calderini S.R., Moura M., Sloper A., 2005, Th e Impact of Project Portfolio Management on Information Technol-ogy Projects, „International Journal of Project Management”, 23(7), s. 524–537.

Denhardt J.V., Denhardt R.B., 2007, Th e New Public Service: Serving not Steering, M.E. Sharpe.

Denhardt R.B., 2011, Th eories of Public Organization, Wadsworth.Denscombe M., 2008, Communities of Practice: A Research Paradigm for the Mixed

Methods Approach, „Journal of Mixed Methods Research”, 2(3), s. 270–283.Desouza K.C., Evaristo J.R., 2006, Project Management Offi ces: A Case of Knowl-

edge-based Archetypes, „International Journal of Information Management”, 26(5), s. 414–423.

Dewey J., 1925, Experience and Nature, Whitefi sh, MT: Kessinger.Duggett M., 2000, Jean Monnet and Project Management: Some Refl ections on

Originality in Public Administration, „Public Policy and Administration”, 15(1), s. 77–83.

Dvir D., Lipovetsky S., Shenhar A., Tishler S., 1998, In Search of Project Classifi -cation: A Non-universal Approach to Project Success Factors, „Research Policy”, 27, s. 915–935.

Dye L., Pennypacker J., 1999, Project Portfolio Management. Selecting and Priori-tizing Projects for Competitive advantage, Center for Business Practices, West Chester.

Elonen S., Artto K.A., 2003, Problems in Managing Internal Developments Projects in Multi-project Environments, „International Journal of Project Management”, 21(6), s. 395–402.

Elton E.J., Gruber M.J., 1997, Modern Portfolio Th eory, 1950 to Date, „Journal of Banking & Finance”, 21, s. 1743–1759.

Englund R.L., Graham R.J., 1999, From Experience: Linking Projects to Strategy, „Journal of Product Innovation Management”, 16, s. 52–64.

Engwall M., 2003, No Project is an Island: Linking Projects to History and Context, „Research Policy”, 32, s. 789–808.

Engwall M., Jerbrant A., 2003, Th e Resource Allocation Syndrome: Th e Prime Chal-lenge of Multi-project Management?, „International Journal of Project Manage-ment”, 21(6), s. 403–409.

Evaristo R., van Fenema P., 1999, A Typology of Project Management: Emergence and Evolution of New Forms, „International Journal of Project Management”, 17(5), s. 275–281.

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 211Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 211 2014-11-26 09:16:582014-11-26 09:16:58

Page 19: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

212

Feilzer M.Y., 2010, Doing Mixed Methods Research Pragmatically: Implications for the Rediscovery of Pragmatism as a Research Paradigm, „Journal of Mixed Methods Research”, 4(1), s. 6–16.

Fleming Q.W., Koppelman J.M., 1998, Project Teams: Th e Role of the Project Offi ce, „Cost Engineering”, 40(8), s. 33–36.

Frączkiewicz-Wronka A., 2009, Zarządzanie publiczne w teorii i praktyce ochrony zdrowia, ABC a Wolters Kluwer business, Warszawa.

Frączkiewicz-Wronka A., 2010a, Pomiar efektywności organizacji jako obszar konwergencji metod, narzędzi i instrumentów zarządzania między sektorami biznesowym a publicznym, „Organizacja i zarządzanie. Kwartalnik Naukowy”, 4(12), Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.

Frączkiewicz-Wronka A., 2010b, Identyfi kacja wyłaniających się kierunków badań w obszarze zarządzania publicznego, „Przegląd Organizacji”, 9, s. 27–31.

Frenkiel W., Drobniak A., 2005, Zorientowane na cele planowanie projektów roz-woju lokalnego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice.

Frese E., 1984, Grundlagen der Organisation, Verlag Gabler, Wiesbaden.Gareis, R., 1990, Handbook of Management by Projects, Manz, Vienna.Gareis R., 2000, Programme Management and Project Portfolio Management: New

Competences of Project-oriented Companies, University of Technology, Sydney.Gareis R., 2007, Management of the Project-oriented Company, w: P. Morris, J. Pinto

(eds.), Th e Wiley Guide to Project, Program and Portfolio Management, John Wiley and Sons, New Jersey.

Gareis R., Hueman M., 2000, Project Management Competencies in the Project-Oriented Organization, w: J.R. Turner, S.J. Simister (eds.), Th e Gower Handbook of of Project Management, Aldershot, UK, s. 709–721.

Gareis R., Stummer M., 2008, Processes and Projects, Manz, Vienna.Gasik S., 2010, Zarządzanie wiedzą w projektach, „Studia i Materiały”, Wydział

Zarządzania, Uniwersytet Warszawski, 1(11).Gasik S., 2011, A Model of Project Knowledge Management, „Project Management

Journal”, 42(3), s. 23–44.Gauthier J.B., Ika L.A., 2011, Foundations of the Expanding Domain of Project Man-

agement Research: An Explicit and Six-Facet Ontological Framework, IRNOP, materiały konferencyjne, Montreal, Kanada.

Ghasemzadeh F., Archer N.P., 2000, Project Portfolio Selection Th rough Decision Support, „Decision Support Systems”, 29, s. 73–88.

Godenhjelm S., Lundin R., Sjöblom S., 2011, Projectifi cation: Th e Case of the Eu-ropean Union, IRNOP 2011, materiały konferencyjne.

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 212Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 212 2014-11-26 09:16:582014-11-26 09:16:58

Page 20: ZARZĄDZANIE PORTFELEM PROJEKTÓW - wuj.pl fragment.pdf · Jeśli, świadome siejby czasu, wiecie, Które się ziarno udać ma, a które Zmarnieć, ... – zarządzanie projektami

RedaktorAgnieszka Stęplewska

KorektaMałgorzata Szul

Skład i łamanieDaniel Korol

Wydawnictwo Uniwersytetu JagiellońskiegoRedakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Krakówtel. 12-631 -18 -81, tel./fax 12-631 -18 -83

Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 230Jalocha_Zarzadzanie portefel projektow_SKLAD_DRUK.indd 230 2014-11-26 09:16:582014-11-26 09:16:58