ZARZĄDZANIA - dr inż. Mariusz Makuchowski: Głównamariusz.makuchowski.staff.iiar.pwr.wroc.pl/download/courses/... · osiągnąć określone cele ... •Wiedza milcząca (ukryta)

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE

ZARZĄDZANIA

Dr inż. Mariusz Makuchowski

Wykład 1

Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe

2

Zarządzanie i informatyzacja pojęcia

podstawowe

Rzeczywistość wg [5] „…jest postrzegana jako zbiory

obiektów i zdarzeń ich dotyczących...”

Zdarzenia

Zdarzenia określane są jako byty chwilowe.

W odniesieniu do czasowej charakterystyki zdarzeń

„…Odcinek czasu wypełniony przez dane zdarzenie

będziemy nazywali chwilą tego zdarzenia..”

3


podstawowe

Obiekt

Dowolny byt materialny lub abstrakcyjny charakteryzowany przez cechy

istotne dla otoczenia. Atrybuty przyjmują wartości należące do pewnych

skończonych lub nieskończonych zbiorów, które nazywamy dziedziną

atrybutów. Wartości atrybutów konkretnych obiektów lub zdarzeń

stanowią wiedzę o nich. Wiedza w tym znaczeniu jest opisana jako:

OBIEKT – ATRYBUT – WARTOŚĆ co można oznaczyć O, A, W,

O(A1, A2, …, An, …) – opis obiektu (w nawiasie zbiór atrybutów)

W(a1, a2, …, an, …) – konkretny obiekt (w nawiasie wartości cech obiektu)

Dokładność odwzorowania wartości atrybutów obiektu można rozszerzyć

o współczynnik pewności P: O, A, W,

Komunikat zawierający taką wiedzę stanowi wiadomość.

4


podstawowe

Wiadomość

Wiadomość to przekaz od nadawcy do odbiorcy.

Nośnikiem wiadomości są dane.

Nadawca

wiadomości

Odbiorca

wiadomości

Kodowanie

danych

Dekodowanie

danych

5


podstawowe

Nie ma znaczenia z jakiego medium

korzystamy przesyłając sygnały będące

nośnikami danych. Ważne jest żeby odbiorca

potrafił prawidłowo odwzorować sytuację

jaką przekazał i zrelacjonował w wiadomości

nadawca.

Wiadomość

6


podstawowe

Wiadomości zakodowane, sformalizowane w pewien sposób.

Możliwe jest dalsze ich przetwarzanie.

Dane

Dana (wg A.Nowickiego) – reprezentacja zdarzenia, procesu,

zjawiska lub faktu, w postaci znakowej, cyfrowej,

dźwiękowej lub graficznej, pozbawiona kontekstu,

pozostająca bez związku z innymi zjawiskami, rzeczami,

pozbawiona dodatkowych wyjaśnień pozwalających

wyciągnąć jakiekolwiek wnioski.

7


podstawowe

Kodowanie i dekodowanie

Przekształcenie, które obiektom jednego zbioru przyporządkowuje obiekty

drugiego zbioru nazywamy kodowaniem.

Kodowanie stosujemy np. w celu:

wygodniejszych oznaczeń (towar kod kreskowy, student numer

ewidencyjny), mamy tu do czynienia z funkcją wzajemnie jednoznaczną;

zmianą medium zastosowanych do przenoszenia danych (sygnał

mechaniczny przekształcony na sygnały elektryczne, sygnał dźwiękowy

przekształcony na sygnał optyczny). Zmiana medium do transmisji

sygnałów nie powinna wpływać na odwzorowanie stanu wyjściowego

wiadomości u odbiorcy.

szyfrowaniem wiadomości

8


podstawowe

Przetwarzanie danych

to proces, w którym dane wejściowe zostają

przekształcone w dane wyjściowe za pomocą

odpowiednich algorytmów przetwarzania, czyli ściśle

określonych schematów postępowania. Opis, podany

przez algorytm przetwarzania, zawiera

charakterystykę danych wejściowych, określenie reguł

przetwarzania i charakterystykę danych wyjściowych.

9


podstawowe

Proces przetwarzania danych w informację.• Klasyfikacja danych czyli kojarzenie danych na podstawie ich

charakterystycznych cech z pewną kategorią

• Sortowanie czyli porządkowanie danych wg wybranego kryterium (np. rosnąco lub malejąco, wg alfabetu bądź dane z jakiegoś przedziału czasowego itp. …)

• Agregacja danych to proces zestawienia, akumulowania danych względem wybranego kryterium, atrybutu, cechy. Na podstawie kilku danych tworzy się jednolity obraz

• Wykorzystanie obliczeń wykonanych na zebranych danych w celu znalezienia średniej, bądź części wspólnej dla pewnych danych.

• Selekcja danych to wybranie spośród wszystkich danych tylko tych spełniających wymagane kryteria

10


podstawowe

Informacja

Treść wiadomości, która u odbiorcy powoduje

zmniejszenie stanu niewiedzy, niepewności,

nieokreśloności. Aby doszło do zrozumienia, nadawca

i odbiorca muszą posiadać pewną wiedzę aprioryczną.

11


podstawowe

WEJŚCIE

DANE

WYJŚCIE

INFORMACJATRANSFORMACJA

KLIENCI DOSTAWCY

REGULACJE PRAWNE WŁAŚCICIELE

OTOCZENIE BIZNESOWE

SPRZĘŻENIE ZWROTNE

KONKURENCI

Informacja [1] – powstaje w wyniku interpretacji danych, poprzez

dodanie do nich kontekstu, połączenie ich z innymi danymi lub

informacjami. Dane są informacją jeśli zostały zinterpretowane i

zrozumiałe przez odbiorcę.

12


podstawowe

Na wartość informacji w decydujący

sposób wpływają następujące czynniki:

»istotność,

»aktualność,

»dokładność.

13


podstawowe

Wiedza

Wiedza – połączenie doświadczenia, ocen wartości,

informacji o kontekście i eksperckiego spojrzenia,

które dostarcza podstaw do oceny oraz przyswajania

nowych doświadczeń i informacji.

Wiedza w działalności organizacji ma ogromne

znaczenie, gdyż to ona stała się podstawowym

czynnikiem przewagi konkurencyjnej, jest ściśle

powiązana z zasobami ludzkimi.

wg Davenport, Prusak 1998 s. 5

14


podstawowe

DANEZnajomość faktów,

zrozumienie ich i

interpretacja

INFORMACJEZrozumienie i analiza relacji

między danymi, zapamiętanie,

wnioskowanie, dedukowanie.

WIEDZA Zrozumienie reguł

i zasad

MĄDROŚĆZastosowanie wiedzy

w praktyce

Relacje między danymi,

informacją, wiedzą i mądrością

Wprowadzone

DANE

15


podstawowe

System

Całość złożona ze współdziałających części składowych.

Powiązania części składowych określają strukturę

systemu. Jest to niepusty zbiór obiektów powiązanych ze

sobą

S=<O, R, O ∧ R FS/CS, ES>

O – obiekty,

R – relacje,

FS – funkcja systemu,

CS – cel systemu,

ES – efekt synergiczny

16


podstawowe

Systemto zorganizowany zbiór elementów i relacji zachodzących pomiędzy nimi i pomiędzy ich właściwościami

Cechy systemu:

– Jest tworem celowym

– Może on realizować cel na jeden lub wiele sposobów

– Nie występują w nim części izolowane względem siebie

– Części i ich wzajemne powiązania tworzą jego strukturę

– Powiązania części i całości polegają na tym, ze każda z części wpływa na sukces całości

Istotną cechą działania poszczególnych układów jest efekt synergii

17


podstawowe

Efekt synergii oznacza uzyskiwanie

zwielokrotnionych korzyści dzięki umiejętnemu

połączeniu części składowych całości. Pojęcie to

wykorzystywane jest głównie w kręgach

menedżerskich w odniesieniu do przedsiębiorstw,

jak i jednostek działających w ich wnętrzu.

18


podstawowe

Przykładem systemu może być przedsiębiorstwo, które

jest zbiorem podsystemów:

1. Zarządzania – spełnia rolę sterującą względem

przedsiębiorstwa jako całości

2. Wytwarzania

3. Informacyjnego

4. Społecznego

19


podstawowe

Proces

Celowy ciąg przekształceń (pewnego

medium) od stanu wejściowego do stanu

wyjściowego.

20


podstawowe

Sterowanie

• Takie oddziaływanie na proces, aby uzyskać jego

pożądany przebieg.

• Musi istnieć model procesu, aby było efektywne.

• Muszą zachodzić jakieś interakcje.

21

Pojęcia podstawowe

Informatyka

Dziedzina nauki, techniki i działalności praktycznej

zajmująca się środkami technicznymi, metodami i

systemami do automatycznego zbierania,

gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych.

22


podstawowe

Logistyka

Logistyka jest terminem opisującym proces

planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego

i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców,

materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej

informacji z punktu pochodzenia do punktu

konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta.

23


podstawowe

System logistyczny

System logistyczny to celowo zorganizowany i

połączony zespół takich elementów (podsystemów)

jak: produkcja, transport, magazynowanie, odbiorca -

wraz z relacjami między nimi oraz ich własnościami,

warunkującymi przepływ strumieni towarów, środków

finansowych i informacji.

24


podstawowe

System logistyczny można rozpatrywać wyróżniając w nim

trzy płaszczyzny (trzy struktury):

• przestrzenną - akcentowaną w definicji poprzez połączenie

elementów systemu i przepływ strumieni towarów,

• organizacyjną - definicja mówi o zorganizowaniu elementów

systemu,

• informacyjną - w definicji przejawia się w postaci przepływu

strumieni finansowych i informacji.

25


podstawowe

Na każdej z płaszczyzn występują przepływy oraz relacje

pomiędzy elementami odpowiadających im struktur.

Płaszczyzny te są ze sobą silnie powiązane i razem

tworzą spójną całość opisującą wielowymiarowość

systemu logistycznego. Dotyczy to w równej mierze

systemów w skali makro jak i systemów logistycznych

poszczególnych przedsiębiorstw.

System logistyczny

26


podstawowe

Organizacja definicja wg Stonera

- to dwie lub więcej osób współpracujących ze

sobą w ramach określonej struktury aby

osiągnąć określone cele

Model idealnej organizacji wg Leavitt’a składa się

z czterech elementów powiązanych ze sobą:

1. ludzie,

2. cele i zadania,

3. struktura formalna,

4. technologia

27


podstawowe

LUDZIE ZADANIA

I CELE

STRUKTURA TECHNOLOGIA

Elementy społeczne

Elementy techniczne

wejście wyjście

Model organizacji wg Leavitta

Podzielony został na 2 człony:

• psycho - społeczny - (ludzie i zadania)

• techniczno - technologiczny -(struktura i technologia).

28


podstawowe

Model Leavitta

Pomiędzy poszczególnymi elementami tego modelu

zachodzą relacje wzajemnego oddziaływania, co

powoduje, że jakakolwiek zmiana wpływająca z

otoczenia, chociażby na jeden element spowoduje

konieczność dostosowania, zaadaptowania tej zmiany

przez każdy kolejny element. Ponadto organizacja

transferuje do otoczenia efekt prowadzonej działalności

podstawowej, czerpiąc informacje z otoczenia, ale

również jest źródłem danych dla otoczenia.

29


podstawowe

• System otwarty – można z niej swobodnie wyjść i

wejść

• Elementami są ludzie

• Strukturyzacja

• System nastawiony na realizację celów

• System, w którym może dochodzić do zmiany

przyjętych celów

Cechy współczesnej organizacji:

30


podstawowe

Zarządzanie wg R.Griffina

to zestaw działań (obejmujący planowanie

i podejmowanie decyzji, organizowanie,

przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi,

i kontrolowanie) skierowanych na zasoby

organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe

i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem

osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny

i skuteczny.

31


podstawowe

Funkcje zarządzania:

1. Planowanie

2. Organizowanie

3. Przewodzenie

4. Kontrolowanie

32

1. Strategicznym

2. Taktycznym

3. Operacyjnym

Zarządzanie odbywa się na

różnych poziomach:

33


podstawowe

Zarządzanie strategiczne – definiuje podstawowe cele

działalności, kreuje rozwój przedsiębiorstwa w długim okresie

czasu. Działania w zakresie zarządzania strategicznego

podejmowane są na wyższych szczeblach struktury organizacyjnej

przedsiębiorstwa, a dotyczą zwłaszcza efektywnego

(racjonalnego) wykorzystania zasobów, w zakresie tych decyzji

mieści się min. określanie wizji i misji, jej perspektyw

rozwojowych (nowe rynki zbytu, nowe produkty, wejście na rynki

zagraniczne itp.), formułowanie wariantów strategicznych, jak

również przedsięwzięć prowadzących do ich realizacji.

34


podstawowe

Zarządzanie taktyczne

- dotyczy funkcjonowania przedsiębiorstwa od strony technicznej,

organizacyjnej, pracowniczej i finansowej w średnim i krótkim

okresie, decyzje podejmuje się zwłaszcza na średnim szczeblu

zarządzania i dotyczą przełożenia celów strategicznych na metody

i techniki ich realizacji, przykłady decyzji : lepsze wykorzystanie

maszyn i urządzeń, surowców, obsady stanowisk, określanie

różnego rodzaju norm itp.

35


podstawowe

Zarządzanie operacyjne

związane jest z działaniem przedsiębiorstwa w krótkich

okresach, dotyczy realizacji zadań obsługowych lub

usługowych, wymagających wykonania operacji

technologicznych, transportowych, kontrolnych,

magazynowych, manipulacyjnych itp.

36


podstawowe

Zarządzanie wiedzą

W obecnych czasach wiedza decyduje o przewadze

konkurencyjnej przedsiębiorstw. Ciągłe zmiany w otoczeniu, a

także wewnątrz firmy wymuszają na zarządzających

posiadanie aktualnej informacji. Pozyskiwanie i przetwarzanie

wiedzy stało się tak ważne, że powstał nowy rodzaj

zarządzania – zarządzanie wiedzą, którego prekursorami byli

dwaj Japończycy Nonaka i Takeuchi.

37


podstawowe

Rodzaje wiedzy z punktu widzenia zarządzania:

• Wiedza milcząca (ukryta) - czyli coś, co nie jest wprost dostrzegalne i wyrażalne, jest wysoce indywidualna i trudna do sformalizowania. Może być przekazana tylko przez kontakt osobisty. Do tej kategorii wiedzy zalicza się między innymi intuicję, przeczucia, kulturę organizacji.

• Wiedza formalna (jawna) – jasno sprecyzowana i usystematyzowana, przedstawiona przykładowo przez: tablice decyzyjne, instrukcje, drzewa decyzyjne

• Wiedza wnioskowana – powstaje w wyniku dyskusji, komunikacji między pracownikami lub zastosowania reguł wnioskujących w systemach sztucznej inteligencji.

38


podstawowe

Model japoński zarządzania wiedzą został stworzony przez Japończyków: Nonaki i Takeuchiego, którzy na początku lat 90. opracowali model "spirali wiedzy". Zarządzanie wiedzą na zasadzie "spirali" to powtarzający się cykl czterech procesów konwersji wiedzy:

• Internalizacji – przyswajanie wiedzy w procesie rozumienia i nauki, przekształcenie wiedzy jawnej w ukrytą

• Socjalizacji – wymiana wiedzy między pracownikami, wiedza ukryta pozostaje nadal w formie ukrytej

• Eksternalizacji (uzewnętrznienie) – przekazywanie, współdzielenie wiedzy milczącej, przekształcenie wiedzy ukrytej w jawną

• Kombinacji – łączenie, systematyzowanie i klasyfikowanie wiedzy formalnej, przekształcenie wiedzy jawnej w inną formę wiedzy jawnej

39


podstawoweModel Nonaki i Takeuchiego

SOCJALIZACJA

Praca grupowa. wymiana wiedzy

między pracownikami, wiedza

ukryta pozostaje nadal w formie

ukrytej

EKSTERNALIZACJA

Współdzielenie, przekazywanie,

wiedzy milczącej, przekształcenie

wiedzy ukrytej w jawną

Przekazywanie wiedzy.

INTERNALIZACJA

Uczenie się. przyswajanie

wiedzy w procesie rozumienia i

nauki, przekształcenie wiedzy

jawnej w ukrytą

KOMBINACJA

Systematyzacja wiedzy – łączenie,

systematyzowanie i klasyfikowanie

wiedzy formalnej, przekształcenie

wiedzy jawnej w inną formę

wiedzy jawnej

Wiedza ukryta Wiedza jawna

Wie

dza

ukry

ta

Wie

dza

jaw

na

40


podstawowe

Luka informacyjna

Informacją relewantną (pożądaną) są informacje spełniające nasze

oczekiwania i zaspakajające potrzeby informacyjne, natomiast

informacją posiadaną (dostępną) może być każda wiadomość na

interesujący nas temat, lecz nie wyczerpująca nasze zapytanie i

często nie dająca nam pewności, że posiadamy określoną, szukaną

wiedzę.

Właśnie różnicę między zbiorem informacji relewantnej (pożądanej i

interesującej nas) a posiadanej określa się jako lukę informacyjną.

41


podstawowe

Luka powiększa się wraz ze

wzrostem złożoności

problemu i ilości informacji

Luka informacyjna

Złożoność z problemu

Ilość

info

rmacji

42


podstawowe

Dane

Informacje

Wiedza

Mądrość

Na przykład dana o poziomie wody

na rzece x nic nie mówi komuś, kto

nie zna poziomu krytycznego wody,

mówi natomiast temu kto zna ten

poziom. Wystarczy jedna podać

obie te dane, aby każdy odbiorca

posiadał wiedzę. O realnym

zagrożeniu wystąpienia rzeki z

brzegów.

Człowiek jeżdżący szybko

samochodem posiada wiedzę,

że zagraża to jego życiu lub

zdrowiu, a mimo to nie

rezygnuje z szybkiej jazdy.

Można uznać , ze nie korzysta

z posiadanej wiedzy, a zatem

nie jest mądry.

43

Bibliografia

• [1] Adam Nowicki, Komputerowe wspomaganie biznesu (2006)

• [2] Karol Kukuła, Badania operacyjne w przykładach i zadaniach

(2002)

• [3] Czesław Smutnicki, Algorytmy szeregowania (2002)

• [4] Ryszard Knosyla i Zespół, Komputerowe wspomaganie

zarządzania przedsiębiorstwem –Nowe metody i systemy (2007)

• [5] Zbigniew Klonowski, Systemy informatyczne zarządzania

przedsiębiorstwem. Modele rozwoju i właściwości funkcjonalne

(2004)

• [6] M. Fertsch, K. Grzybowska, A. Stachowiak, Logistyka i

zarządzanie produkcją –nowe wyzwania i odległe granice (2007)

Dziękuję za uwagę.

Documents

ZARZĄDZANIA - dr inż. Mariusz Makuchowski: Głównamariusz.makuchowski.staff.iiar.pwr.wroc.pl/download/courses/... · osiągnąć określone cele ... •Wiedza milcząca (ukryta)