Załącznik nr 3:

Opis Przedmiotu Zamówienia

1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA BADANIA

Projekt badawczy pod tytułem „Między kreatywnością ucznia a klasą szkolną: rola klimatu

panującego w szkole dla trafności rozpoznawania kreatywności uczniów przez nauczycieli” poświęcony jest postrzeganiu uczniów kreatywnych przez ich nauczycieli. Głównym celem projektu

badawczego jest analiza trafności rozpoznawania kreatywności uczniów przez nauczycieli w

warunkach szkolnych oraz ich kluczowych uwarunkowań. Celem praktycznym projektu badawczego

jest analiza nominacji nauczycieli dotyczących kreatywności uczniów, jako metody identyfikacji

uczniów kreatywnych. Projekt w warstwie praktycznej zmierza do odpowiedzi na pytanie czy

nauczyciele potrafią trafnie rozpoznawać kreatywność swoich uczniów. Miarą trafności nominacji

nauczycielskich uczyniono siłę związku między nasileniem kreatywności uczniów (rozumianej jako

pomiar zdolności twórczych oraz cech osobowości istotnych z punktu widzenia twórczości oraz

aktywności twórczej) za pomocą standaryzowanych narzędzi psychometrycznych z nominacjami

nauczycieli dotyczącymi nasilenia kreatywności uczniów. W warstwie poznawczej projektu

poszukiwane są uwarunkowania trafności nominacji nauczycieli dotyczących kreatywności uczniów.

W projekcie przyjęto założenie, że realizacja potencjału twórczego uczniów dokonuje się w

określonych warunkach społecznych, które określane są między innymi przez składowe szkolnego

klimatu dla kreatywności (Hunter, Bedell, Mumford, 2005, 2007; Karwowski, 2010). Tym samym

przyjęto, że klimat dla kreatywności panujący w szkole na poziomie (i) zadaniowym oraz na poziomie

(ii) relacji interpersonalnych moderuje bezpośredni wpływ kreatywności uczniów na nominacje

nauczycieli (direct effect) oraz pośredni wpływ kreatywności uczniów na nominacje nauczycieli za

pośrednictwem aktywności twórczej przejawianej przez nich na terenie szkoły (indirect effect).

Ponadto przyjęto, że istotnym warunkiem mającym wpływ na trafność nominacji nauczycieli

dotyczących kreatywności uczniów, mogą być wyobrażenia nauczycieli dotyczące cech

charakteryzujących ucznia kreatywnego, określane jako nauczycielskie ukryte teorie twórczości

(teachers` implicit theories of creativity) (Aljughaiman & Mowrer-Reynolds, 2005; Runco, 1984;

Sternberg, 1985). Ukryte teorie twórczości, jako rodzaj specyficznych schematów poznawczych mogą

być przez nauczycieli stosowane w sytuacji oceny twórczych zachowań i wytworów uczniów

świadczących o ich kreatywności. Analiza badań poświęconych strukturze nauczycielskich ukrytych

teorii twórczości wskazuje na ich liczne błędy i spaczenia. Główne z nich polegają na nie docenianiu

kluczowych cech charakteryzujących jednostki kreatywne i przecenianiu roli cech mało istotnych z

punktu widzenia twórczości. Co istotne teorie tego typu zawierają również liczną grupę cech uczniów,

które odwołują się do ich funkcjonowania szkolnego, które nie powinny być w wiązane z

kreatywnością czy twórczością. Na podstawie analizy struktury nauczycielskich potocznych teorii

twórczości istnieje niebezpieczeństwo, że za ucznia kreatywnego zostanie uznany uczeń, który w

rzeczywistości taki nie jest (Tokarz, Słabosz, 2001). Można przypuszczać, że jako kreatywni

nominowani mogą być uczniowie, którzy są zmotywowani do nauki, aktywni, pilni, solidni, o

przyjaznym uosobieniu, inteligentni i osiągający dobre wyniki w nauce.

Mając na uwadze słabości dotychczasowych badań poświęconych trafności nominacji

nauczycieli dotyczących kreatywności uczniów, zdecydowano się przeprowadzić szeroko zakrojone

badanie na ogólnopolskiej próbie uczniów liceów ogólnokształcących. Planowane badania zakładają:

(i) szeroki pomiar kreatywności uczniów zarówno na poziomie zdolności twórczych jak i cech

osobowości powiązanych z twórczością; (ii) uwzględnienie aktywności twórczej (w tym dotyczącej

przedmiotów, których nauczyciele dokonują nominacji) jako potencjalnego mediatora między

kreatywnością uczniów a nominacjami nauczycieli; (iii) zastosowanie odpowiednich list kontrolnych

do pomiaru nominacji nauczycieli; (iv) pomiaru klimatu dla kreatywności jako czynnika istotnego dla

realizacji kreatywności uczniów w warunkach szkolnych; (v) uwzględnienie istotnych zmiennych dla

funkcjonowania szkolnego uczniów; oraz (vi) uwzględnienie wiedzy nauczycieli na temat twórczości

w postaci ukrytych teorii twórczości.

Pojęcie kreatywności w niniejszym projekcie rozumiane jest jako wyjściowy, elementarny

poziom twórczości określany jako twórczy potencjał (Kaufman, Beghetto, 2009; Karwowski, 2009b;

Nęcka, 2001, 2002; Runco, 2003, 2004, 2007), charakterystyczny dla większości zdrowych osób,

warunek konieczny, ale niewystarczający, każdej aktywności o charakterze twórczym. Kreatywność w

tym kontekście może być rozumiana jako zespół cech osobowościowych oraz dyspozycji poznawczych

nazywanych zdolnościami twórczymi warunkujących zdolność do tworzenia nowych pomysłów lub

zachowań (Karwowski, 2009b; Nęcka, 2001).

Przez nominacje nauczycieli należy w niniejszym projekcie rozumieć ocenę rodzaju oraz

nasilenia zdolności ucznia, dokonywaną przez nauczyciela. Nominacje nauczycieli mogą powstawać w

wyniku badania zdolności ucznia za pomocą standaryzowanych narzędzi diagnostycznych lub na

skutek obserwacji ucznia, analizy jego prac a także na skutek poznawania opinii o uczniu, jakie mają

jego rodzice, uczniowie czy inni nauczyciele. Dokonując nominacji nauczyciele mogą wykorzystywać

między innymi: standaryzowane testy osiągnięć szkolnych, testy zainteresowań, inwentarze zachowań,

skale i listy kontrolne a także obserwacje prowadzone w klasie, portfolio, nominacje innych

nauczycieli, nominacje rodziców, nominacje rówieśników oraz nominacje samych uczniów (Renzulli,

2009). Nominacje nauczycieli są jedną z standardowych metod rozpoznawania uczniów zdolnych oraz

mających wysokie wyniki w nauce (Hunsaker, Vernon, & Frank, 1997; Renzulli, 2009). Oczywistym

jest, że nominacje nauczycieli powinny stanowić podstawę codziennej pracy nauczyciela z uczniami w

klasie szkolnej. Nauczyciel rozpoznając rodzaj oraz poziom zdolności swoich uczniów, może bowiem

odpowiednio modyfikować program oraz metody nauczania w celem dostosowania ich do możliwości

uczniów. Docelowo powinno to prowadzić do rozwoju zdolności uczniów.

Od wielu lat trwa dyskusja na temat trafności nominacji nauczycieli i jej wartości jako metody

identyfikacji uczniów zdolnych (Harrington, Block, Block, 1983; Holland, 1959; Hunsaker, Vernon,

Frank, 1997). Z jednej strony, nauczyciele mają bezpośredni kontakt z uczniem, dzięki czemu mogą

obserwować jego zachowania w różnych sytuacjach dydaktycznych oraz dzięki doświadczeniu

zawodowemu i wiedzy odnosić jego osiągnięcia do jego rówieśników znajdujących się na tym samym

etapie rozwoju, z drugiej jednak strony ulegają licznym uprzedzeniom wobec uczniów i nadmiernie

koncentrują się na ich wynikach w nauce. Badania poświęcone trafności nominacji nauczycieli

dotyczących kreatywności uczniów ujawniają dość jednoznaczne rezultaty. Na ogół nominacje

nauczycieli dotyczące kreatywności uczniów albo w ogóle nie korelują ze standaryzowanymi miarami

zdolności twórczych (de Alencar, 1974; Brandau, Daghofer, Hollerer, Kaschnitz, Kellner, Kirchmair,

Krammer, Schlagbauer, 2007; Karwowski, Pawłowska, Czapska, 2009; Chan, 2000) albo korelują z

nimi słabo (Auzmendi, Villa, & Abedi, 1996; Gralewski i Karwowski 2013; Karwowski, 2007;

Kousolas, Mega, 2009; Mayfield, 1979; Pearlman, 1983; Piers, Daniels, Quackenbush, 1960). W

zasadzie wielkość współczynników korelacji między nominacjami nauczycieli dotyczącymi

kreatywności uczniów a miarami zdolności twórczych uczniów zawiera się w przedziale od 0,1 do 0,5.

Przyczyn niskiej trafności nominacji nauczycieli dotyczących nasilenia kreatywności uczniów można

wskazać przynajmniej kilka. Do jednej z nich należy brak uwzględniania tzw. klimatu dla kreatywności

panującego w szkole. Referowane badania implicite zakładały, że skoro uczeń posiada mniej lub

bardziej nasilony potencjał twórczy to będzie ujawniał go również na terenie szkoły, a co za tym idzie

nauczyciel może dokonać trafnej jego oceny. Powyższy pogląd razi swoją naiwnością. Badacze tzw.

klimatu dla kreatywności (Hunter, Bedell, Mumford, 2005, 2007; Karwowski, 2009a) zwracają uwagę,

że aktywność twórcza nie dokonuje się w próżni. Niedocenianie wpływu czynników społecznych

wydaje się prowadzić do uzyskania jedynie częściowego obrazu aktywności twórczej. Dla pełnej

analizy trafności rozpoznawania kreatywności uczniów przez nauczycieli, niezbędnym wydaje się

wyjście poza jej wąski personologiczny charakter i uwzględnienie interakcji między jednostką a

otoczeniem. Upatrywanie przyczyn kreatywności nie tylko w jednostce, ale również w jej otoczeniu da

badaczom obraz bardziej kompleksowy i mniej narażony na skrzywienia. Tym samym, mówiąc o

rozpoznawaniu kreatywności uczniów przez nauczycieli, należy uwzględnić zmienne opisujące klimat

dla kreatywności panujący w szkole, a więc te cechy szkoły, które mogą być stymulatorami bądź

inhibitorami aktywności twórczej uczniów, prowadząc tym samym do ujawniania się i realizacji ich

kreatywności. Tym samym klimat dla kreatywności panujący w szkole może być moderatorem

bezpośredniego wpływu kreatywności uczniów na nominacje nauczycieli, jak i moderatorem efektu

mediacyjnego aktywności twórczej między kreatywnością uczniów a nominacjami nauczycieli.

Praktyczna realizacja powyższego postulatu wymaga przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań,

których wyniki zostaną opracowane w oparciu o analizy wielopoziomowe, tak aby kontrolować fakt

pogrupowania uczniów w klasy. Przy czym należy założyć, że szkolny klimat dla kreatywności to

inaczej przekonanie uczniów na temat środowiskowych czynników traktowanych jako sprzyjające dla

aktywności twórczej w szkole, przekładających się na ich wyższy poziom zachowań twórczych

(Karwowski, 2009a). Tak rozumiany klimat dla kreatywności, należy taktować jako moderator

trafności rozpoznawania kreatywności uczniów przez nauczycieli, jako czynnik wyższego rzędu, który

odpowiada za międzyszkolne zróżnicowanie trafności rozpoznawania kreatywności uczniów przez

nauczycieli.

Ogólny model uwarunkowań nominacji nauczycieli testowanych w realizowanym badaniu

prezentuje rysunek 1.

Poziom (2) klasy

Nauczyciel matematyki

Akt. j. polski

Cechy osobowości

twórczej

Nauczyciel j.polskiego

Zdolności twórcze

Kreatywność

ucznia

Nominacje

nauczycieli

Aktywność

twórcza

Akt. matematyka Inne dziedziny

Klimat dla kreatywności

Poziom (1) ucznia

Olimpiady Ocena zachowania

Średnia ocen

Inteligencja ucznia

Funkcjonowanie

szkolne

Rysunek 1. Model uwarunkowań trafności nominacji nauczycieli dotyczących kreatywności

uczniów.

2. CEL BADANIA

Głównym celem badania jest analiza uwarunkowań trafności rozpoznawania potencjału twórczego

(kreatywności) uczniów przez ich nauczycieli. Główny cel badania realizowany jest w toku badania

głównego oraz badania uzupełniającego.

W dalszej części Opisu Przedmiotu Zamówienia, ilekroć będzie mowa o:

badaniu głównym – chodzi o badanie ilościowe realizowane na próbie uczniów (n = 1800)

oraz nauczycieli (n = 120) liceów, wywodzących się z 60 oddziałów klasowych

znajdujących się w nie mniej niż 60 różnych szkołach położonych zlokalizowane w dużych

miastach (ponad 100 tysięcy mieszkańców) na terenie całego kraju.

badaniu uzupełniającym – chodzi o badanie uzupełniające (jakościowe, ilościowe lub

mieszane) uczniów oraz nauczycieli 8 oddziałów klasowych z osimiu szkół wskazanych

przez Zamawiającego na podstawie wyników badania głównego, przy czym nie mniej niż 8

nauczycieli i nie mniej niż 40 uczniów.

1. Cel badania głównego. Celem badania głównego jest analiza wybranych uwarunkowań trafności

nominacji nauczycieli dotyczących nasilenia potencjału twórczego uczniów, a w szczególności:

a) wymiarów klimatu dla kreatywności (Karwowski, 2009a) panującego w szkole jako czynnika

społecznego istotnego dla realizacji potencjału twórczego uczniów w warunkach szkolnych;

b) sposobów definiowania sylwetki ucznia kreatywnego przez nauczycieli, określanych jako

nauczycielskie ukryte teorie twórczości (teachers` implicit theories of creativity)

2. Cel badania uzupełniającego. Celem badania uzupełniającego jest poznanie:

a) Możliwości rozwijania kreatywności w warunkach szkolnych (klimatu do kreatywności) w

percepcji uczniów, a w szczególności odpowiedzi na następujące problemy badawcze:

Jakie są warunki do podejmowania aktywności twórczej na terenie szkoły w opinii

uczniów?

Jakie są spostrzeżenia uczniów na temat możliwości rozwijania ich kreatywności w

trakcie zajęć obligatoryjnych?

Na jakich zajęciach obligatoryjnych (przedmiotach szkolnych) w opinii uczniów

dochodzi do sytuacji w których rozwijana jest ich kreatywność? Jaką formę

organizacyjną mają tego rodzaju zajęcia? Czego dotyczą? Na czym polega proces

stymulowania kreatywności uczniów w trakcie zajęć obligatoryjnych?

W jakich, innych niż zajęcia obligatoryjne, sytuacjach dochodzi w opinii uczniów do

stymulacji ich kreatywności na terenie szkoły? Jaką formę organizacyjną mają tego

rodzaju sytuacje / zajęcia? Czego dotyczą? Na czym polega proces stymulowania

kreatywności w trakcie tego typu sytuacji / zajęć?

Jaki jest w opinii uczniów stosunek nauczycieli do rozwijania kreatywności uczniów?

Jaki jest stosunek uczniów do ujawniania własnej kreatywności przed nauczycielami lub

podejmowania aktywności twórczej na terenie szkoły?

Jacy uczniowie najczęściej podejmują się aktywności twórczej na terenie szkoły? Jakimi

cechami się charakteryzują? Jak cechy te w opinii uczniów są postrzegane przez

nauczycieli?

Jakie czynniki w opinii uczniów sprzyjają, a jakie utrudniają rozwijanie ich

kreatywności w warunkach szkolnych?

b) Możliwości rozwijania kreatywności uczniów w warunkach szkolnych (klimatu do

kreatywności) w percepcji nauczycieli, a w szczególności odpowiedzi na następujące

problemy badawcze:

Jaki jest stosunek nauczycieli do rozwijania kreatywności uczniów?

Jakie cele w zakresie rozwijania kreatywności uczniów przyjmują nauczyciele? Czego

te cele dotyczą? Jakich cech, umiejętności oraz postaw uczniów dotyczą cele

stymulowania kreatywności uczniów w trakcie nauki szkolnej w liceum?

Jakie czynniki w opinii nauczycieli sprzyjają, a jakie utrudniają rozwijanie kreatywności

uczniów w warunkach szkolnych?

W jakich sytuacjach, w opinii nauczycieli, dochodzi do stymulacji kreatywności

uczniów w trakcie nauki szkolnej? Jaką formę organizacyjną mają tego rodzaju

sytuacje? Czego dotyczą? Na czym polega proces stymulowania kreatywności w trakcie

tego typu sytuacji?

W jaki sposób nauczyciele charakteryzują sylwetkę ucznia kreatywnego?

Czy wyobrażenia nauczycieli dotyczące kreatywności uczniów zmieniają się ze względu

na płeć uczniów? Jeśli tak, to: (a) W jaki sposób charakteryzowany jest kreatywny

uczeń a w jaki sposób charakteryzowana jest kreatywna uczennica?, (b) Jakie są w

opinii nauczycieli przyczyny różnic w postrzeganiu kreatywności kobiet i mężczyzn?,

(c) Jakie są typowe różnice w aktywności twórczej uczniów płci męskiej oraz żeńskiej?

Jakie relacje między nauczycielem a uczniem sprzyjają w opinii nauczycieli

stymulowaniu kreatywności uczniów?

c) Sposobów stymulacji kreatywności uczniów w trakcie trwania lekcji, a w szczególności

odpowiedzi na następujące problemy badawcze:

W jaki sposób nauczyciele rozwijają kreatywność uczniów w trakcie obligatoryjnych

zajęć szkolnych? Jakiego rodzaju zadania stawiają uczniom w trakcie tego typu zajęć?

Czego te zadania dotyczą? Jaką mają formę organizacyjną? W jakich momentach lekcji

dochodzi do prób stymulowania kreatywności uczniów przez nauczycieli? Ile czasu

nauczyciele poświęcają na stymulowanie kreatywności uczniów w trakcie przeciętnej

lekcji? Jakim uczniom stawiane są zadania wymagające kreatywności?

W jaki sposób stymulowana jest w trakcie lekcji kreatywność chłopców a w jaki

kreatywność dziewcząt? Czy zachodzą w tym zakresie jakieś różnice? Jeśli tak, to czego

dotyczą?

3. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA

Przedmiotem zamówienia jest realizacja ogólnopolskiego badania „Między kreatywnością ucznia a

klasą szkolną: rola klimatu panującego w szkole dla trafności rozpoznawania kreatywności uczniów

przez nauczycieli”. Badanie składa się z dwóch komponentów:

Badania głównego, ilościowego realizowanego na ogólnopolskiej próbie uczniów klas drugich

liceów ogólnokształcących, dobieranych warstwowo z uwzględnieniem kwot na kluczowe dla

badania charakterystyki szkół. Zakłada się, że badanie obejmie próbę około 1800 uczniów liceów

ogólnokształcących, uczących się w nie mniej niż 60 oddziałach klasowych, zlokalizowanych w nie

mniej niż 60 różnych szkołach położnych na terenie całego kraju. Do badania zakwalifikowane

zostaną wyłącznie szkoły z minimum dwiema klasami drugimi. Wszystkie licea będą

zlokalizowane w dużych miastach (ponad 100 tysięcy mieszkańców). Ponadto w badaniu wezmą

udział nauczyciele języka polskiego oraz matematyki każdego z uczniów objętych badaniem.

Wielkość próby w badaniu głównym określa się poprzez koniunkcję dwóch kryteriów, jakimi są:

(a) liczba wylosowanych oddziałów klasowych (nie mniej niż 60) i (b) liczba nauczycieli objętych

badaniem (po dwóch na każdy wylosowany oddział klasowy, czyli łącznie nie mniej niż 120

nauczycieli, co przy założeniu że każdy z badanych uczniów musi zostać oceniony jednocześnie

przez dwóch nauczycieli, to jest nauczyciela języka polskiego oraz nauczyciela matematyki,

oznacza że w badaniu weźmie udział nie mniej niż 60 nauczycieli języka polskiego oraz nie mniej

niż 60 nauczycieli matematyki).

Badania uzupełniającego realizowanego na próbie wskazanych przez Zamawiającego ośmiu

oddziałów klasowych wybranych na podstawie wyników badania głównego obejmującego zarówno

uczniów jak i ich nauczycieli, przy czym nie mniej niż 8 nauczycieli i nie mniej niż 40 uczniów.

Zadaniem Wykonawcy będzie w porozumieniu z Zamawiającym opracowanie koncepcji badania

uzupełniającego, mającego na celu udzielenie odpowiedzi na problemy badawcze postawione w

punkcie 2 (Cel badania uzupełniającego) niniejszego opisu przedmiotu zamówienia, a następnie jej

realizacji w formie badań terenowych. Zamawiający zastrzega sobie prawo do modyfikacji

koncepcji badania, metod oraz narzędzi badawczych proponowanych przez Wykonawcę w ofercie.

4. PRÓBA

4.1. Próba w badaniu głównym

Próba w badaniu głównym ma charakter losowy, warstwowy, wielostopniowy. Badanie główne

zostanie zrealizowane na ogólnopolskiej próbie uczniów klas drugich liceów ogólnokształcących,

dobieranych warstwowo z uwzględnieniem kwot na kluczowe dla badania charakterystyki szkół.

Badanie nie obejmuje uczniów liceów dla dorosłych oraz liceów zaocznych. Uczniowie będą dobierani

warstwowo w oparciu o charakterystyki szkół, jakimi są wielkość placówki mierzona liczbą oddziałów

klasowych oraz jej wskaźnik edukacyjnej wartości dodanej (EWD). Wszystkie licea będą

zlokalizowane w dużych miastach, to jest o wielkości ponad 100 tysięcy mieszkańców (przy czym z

próby wyklucza się licea ogólnokształcące położone na terenie Warszawy). Badanie zostanie

przeprowadzone w nie mniej niż 5 miastach o tej wielkości. Ogółem planuje się objąć badaniem około

1800 licealistów uczących się w nie mniej niż 60 oddziałach klasowych, znajdujących się w nie mniej

niż 60 różnych szkołach (przy czym do badania zostaną zakwalifikowane jedynie szkoły z minimum

dwiema klasami drugimi w danym roczniku) oraz nie mniej niż 120 nauczycieli tychże uczniów. W

praktyce oznacza to, że w każdej ze szkół objętej badaniem zostanie zbadany jedynie jeden oddział

klasowy.

W każdej z wytypowanych szkół badana będzie jedna losowo wybrana klasa druga. W badaniu

uczestniczyć będą wszyscy wyrażający na to zgodę uczniowie wylosowanej klasy oraz wytypowani

przez badacza nauczyciele tych uczniów. Przy czym badaniem zostaną objęci nauczyciele

następujących przedmiotów: język polski, matematyka.

Badanie w każdym oddziale klasowym uznaje się za zrealizowane pod warunkiem, że: (a) odsetek

realizacji próby w tym oddziale będzie nie mniejszy niż 80 procent (co oznacza, że w badaniu weźmie

udział nie mniej niż 80 procent uczniów danej klasy) oraz (b) w badaniu weźmie udział dwóch

nauczycieli tego oddziału klasowego, jakimi będą nauczyciel matematyki oraz nauczyciel języka

polskiego. Aby badanie w danym oddziale klasowym zostało uznane za zrealizowane muszą zostać

spełnione jednocześnie warunki a i b.

Dobór próby do badania głównego, rekrutacja oraz pozyskanie zgody uczestników na udział w

badaniu głównym leży po stronie Wykonawcy. Wykonawca jest zobowiązany do wylosowania

zamienników dla danego oddziału klasowego w razie problemów z rekrutacją. Wykonawca

zobowiązany jest do opisu w ofercie sposobu doboru próby, pod rygorem jej odrzucenia, mimo iż nie

będzie on podlegał ocenie.

4.2. Próba w badaniu uzupełniającym

Badanie uzupełniające zostanie zrealizowane na próbie uczniów oraz nauczycieli ośmiu oddziałów

klasowych wskazanych przez Zamawiającego, na podstawie wyników badania głównego, przy czym

badaniem zostanie objętym nie mniej niż 8 nauczycieli, oraz nie mniej niż 40 uczniów tych oddziałów

klasowych. W każdym z ośmiu oddziałów klasowych objętych badaniem weźmie udział nie mniej niż

5 uczniów oraz nie mniej niż 1 z pracujących z nimi nauczycieli, to jest albo nauczyciel języka

polskiego, albo nauczyciel matematyki uczestniczący w badaniu głównym. Dobór i rekrutacja

uczestników badania uzupełniającego leży po stronie Wykonawcy w porozumieniu z Zamawiającym.

5. OGÓLNY SCHEMAT BADANIA

5.1. Badanie główne

W przypadku badania głównego w każdym z wytypowanych do badania oddziałów klasowych wezmą

udział wszyscy jego uczniowie (to jest tacy w stosunku do których Wykonawca uzyska stosowne

zgody na ich udział w badaniu) oraz pracujący z tym oddziałem klasowym w danym roku szkolnym

nauczyciele, a dokładnie nauczyciel matematyki oraz nauczyciel języka polskiego.

5.1.1. Badanie uczniów. Badanie będzie miało charakter audytoryjny. Po uzyskaniu przez

Wykonawcę zgody na uczestnictwo uczniów w badaniu, zostaną zmierzone ich kluczowe z

punktu widzenia badania charakterystyki, jakimi są: nasilenie zdolności twórczych, nasilenie

cech osobowości, preferowany styl twórczości, samoocena twórczości, aktywność twórcza,

postrzeganie klimatu dla kreatywności, jaki panuje w szkole oraz nasilenie inteligencji. W

badaniu uczniów planowane są co najmniej dwa okienka badawcze, co oznacza że w każdym

oddziale klasowym badacz pojawi się przynajmniej dwa razy, nie dalej niż w odstępie kilku

dni. W pierwszym okienku badawczym zostaną zmierzone charakterystyki uczniów

powiązane z twórczością, w drugim zaś zostanie przeprowadzony jedynie pomiar ich

inteligencji przy pomocy Testu Matryc Ravena w wersji Równoległej. W badaniach uczniów

zostaną zastosowane następujące narzędzia badawcze:

Dwa zadania dywergencyjne o charakterze otwartym. Czas rozwiązywania testu – 5

minut.

Rysunkowy Test Twórczego Myślenia TCT-DP (wersja A) Urbana i Jellena (Matczak,

Jaworowska, Stańczak, 2000). Czas rozwiązywania testu – 15 minut. Test na licencji

Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Inwentarz osobowości NEO-FFI Costy i McCrae (Zawadzki, Strelau, Szczepaniak,

Śliwińska, 1998). Inwentarz składa się z 60 samoopisowych stwierdzeń. Czas

rozwiązywania – 10 minut. Inwentarz na licencji Polskiego Towarzystwa

Psychologicznego.

Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH (Popek, 2000) w wersji skróconej.

Kwestionariusz składa się z 30 samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 5

minut.

Inwentarz Preferencji Pracy WPI (Karwowski, 2011). Inwentarz składa się z 30

samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 5 minut.

Krótka Skala Twórczej Skuteczności KSTS (Karwowski, Lebuda, Wiśniewska,

Gralewski, 2013). Skala składa się z 11 samoopisowych stwierdzeń. Czas

rozwiązywania – 3 minuty.

Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności GSES (Schwarzem, Jeruzalem, Jurczyński,

2009). Skala składa się z 10 samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 3

minuty. Skala na licencji Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Kwestionariusz Adaptacji Innowacji KAI (Kirton, 1976; za: Kossowska, 2005).

Kwestionariusz składa się z 32 samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 5

minut.

Skala Adaptacji i Innowacji SAI. Skala składa się z 9 samoopisowych stwierdzeń. Czas

rozwiązywania – 3 minuty.

Kwestionariusz Kreatogennego Klimatu Szkoły KKKS (Karwowski, 2009).

Kwestionariusz składa się z 20 samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 3

minuty.

Inwentarz Aktywności Twórczej IAT. Inwentarz składa się z 41 samoopisowych

stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 5 minut.

Inwentarz Aktywności Twórczej w Szkole IATS. Inwentarz składa się z 17

samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 3 minuty.

Kwestionariusz Impulsywności IVE (Eysenck, Eysenck, 2006). Inwentarz składa się z

54 samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 10 minut. Inwentarz na licencji

Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Ankieta socjometryczna. Czas rozwiązywania – 5 minut.

Ankieta. Czas rozwiązywania – 2 minuty.

Test Matryc Ravena Wersja Równoległa TMS (Jaworowska, Szustrowa, 1991). Test

służy do pomiaru inteligencji uczniów. Składa się z 60 matryc. Czas rozwiązywania

testu – 45 minut. Test na licencji Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Czas wypełniania poszczególnych narzędzi badawczych należy traktować jako orientacyjny,

oszacowano go na podstawie badań pilotażowych.

5.1.2. Badanie nauczycieli. Badanie będzie miało charakter zdalny. Nauczyciele otrzymają

komplet narzędzi badawczych do samodzielnego wypełnienia. Po uzyskaniu zgody na

badania uczniów Wykonawca zwróci się z prośbą o udział w badaniu pracujących z nimi

nauczycieli: nauczyciela języka polskiego oraz nauczyciela matematyki. W badaniach

nauczycieli zostaną zastosowane następujące narzędzia badawcze:

Arkusz Nominacji Nauczycielskich ANN – za pomocą, którego nauczyciele będą

oceniać kreatywność każdego z uczniów z danego oddziału klasowego objętego

badaniem. Czas rozwiązywania – 30 minut.

Rysunkowy Test Twórczego Myślenia TCT-DP (wersja A) Urbana i Jellena (Matczak,

Jaworowska, Stańczak, 2000). Czas rozwiązywania testu – 15 minut. Test na licencji

Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Inwentarz osobowości NEO-FFI Costy i McCrae (Zawadzki, Strelau, Szczepaniak,

Śliwińska, 1998). Inwentarz składa się z 60 samoopisowych stwierdzeń. Czas

rozwiązywania – 10 minut. Inwentarz na licencji Polskiego Towarzystwa

Psychologicznego.

Kwestionariusz Adaptacji Innowacji KAI (Kirton, 1976; za: Kossowska, 2005).

Kwestionariusz składa się z 32 samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 5

minut.

Skala Adaptacji i Innowacji SAI. Skala składa się z 9 samoopisowych stwierdzeń. Czas

rozwiązywania – 3 minuty.

Kwestionariusz Kreatogennego Klimatu Szkoły KKKS-N. Kwestionariusz składa się z

42 samoopisowych stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 6 minut.

Krótka Skala Twórczej Skuteczności KSTS (Karwowski, Lebuda, Wiśniewska,

Gralewski, 2013). Skala składa się z 11 samoopisowych stwierdzeń. Czas

rozwiązywania – 3 minuty.

Lista Przymiotnikowa Uczeń Twórczy LPUT. Lista składa się z 42 skal

przymiotnikowych. Czas rozwiązywania – 5 minut.

Kwestionariusz Twórczy Chłopiec KTCH. Kwestionariusz składa się z 32 stwierdzeń.

Czas rozwiązywania – 5 minut.

Kwestionariusz Twórcza Dziewczynka KTD. Kwestionariusz składa się z 32

stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 5 minut.

Kwestionariusz Zasad Nauczania do Twórczości KZNT. Kwestionariusz składa się z 61

stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 10 minut.

Kwestionariusz Kreatywny Nauczyciel KKN. Kwestionariusz składa się z 58

stwierdzeń. Czas rozwiązywania – 10 minut.

Ankieta socjo-demograficzna. Czas rozwiązywania – 5 minut.

Czas wypełniania poszczególnych narzędzi badawczych należy traktować jako orientacyjny,

oszacowano go na podstawie badań pilotażowych.

5.2. Badanie uzupełniające

Opracowanie koncepcji badania uzupełniającego leży po stronie Wykonawcy. Badanie uzupełniające

powinno umożliwiać uzyskanie rzetelnej wiedzy o: (a) możliwościach do rozwijania kreatywności w

warunkach szkolnych (klimatu dla kreatywności) w percepcji uczniów, (b) możliwościach do

rozwijania kreatywności uczniów w warunkach szkolnych (klimatu dla kreatywności) w percepcji

nauczycieli, (c) sposobach stymulowania kreatywności uczniów w trakcie trwania lekcji (zajęć

obligatoryjnych). Opracowana przez Wykonawcę koncepcja badania uzupełniającego powinna

umożliwiać udzielenie odpowiedzi na problemy badawcze postawione w punkcie 2 (Cel badania

uzupełniającego) niniejszego opisu przedmiotu zamówienia. Organizacja badania uzupełniającego, w

szczególności poszczególnych komponentów badania, jest przedmiotem oferty. W szczególności

Zamawiający dopuszcza realizację tej części badania za pośrednictwem metod innych niż badanie

„face-to-face” w oparciu o: ankiety papierowe (PAPI), wywiady indywidualne (IDI), czy wywiady

grupowe (FGI). Możliwe jest więc wykorzystanie elementów badania ze wspomaganiem komputerem

(CAPI), internetowego (CAWI), telefonicznego (CATI) lub ich połączenia (WATI), o ile Wykonawca

przedstawi w ofercie przekonujące uzasadnienie połączenia różnych metod oraz przedstawi argumenty

na rzecz kontroli jakości / dodatkowej identyfikacji osób biorących udział w niebezpośredniej części

badania. Ostateczny schemat organizacji badania wymaga zgodności z ogólnie przyjętymi standardami

realizacji badań społecznych i psychologicznych oraz wymaga akceptacji Zamawiającego.

Uwaga: Zamawiający nie określa preferowanej metody realizacji badania uzupełniającego (IDI, FGI,

PAPI, CAPI, CAWI, CATI, WATI, itp) – rekomendację najbardziej adekwatnej metody pozostawia

Wykonawcy. Wybór metody zaproponowanej przez Wykonawcę podlega jednak akceptacji

Zamawiającego. Realizacja całości badania uzupełniającego nie musi odbyć się podczas jednej sesji. W

przypadku rekomendacji technik niebezpośrednich (CAWI, WATI, CATI), Zamawiający jest

zobowiązany do przedstawienia dodatkowych metod pozwalających na uzyskanie pewności, że

uczestnik wywiadu jest właściwą osobą badaną.

6. WYMOGI DOTYCZĄCE REALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH KOMPONENTÓW

BADANIA

6.1. Wymogi ogólne dotyczące badania głównego oraz badania uzupełniającego

Zarówno badanie główne jak i badanie uzupełniające realizowane będzie na terenie szkoły za zgodą jej

dyrektora. Wszystkie podejmowane działania badawcze muszą odbywać się przy pełnej akceptacji

dyrekcji szkoły oraz powinny być tak realizowane, by jak najmniej zakłócać jej pracę.

Wszystkie podejmowane działania badawcze na każdym etapie muszą odbywać się przy pełnej

akceptacji uczestników badania oraz Zamawiającego.

Wykonawca zobowiązuje się do przestrzegania w toku prowadzonych prac badawczych

przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r., Nr 101,

poz. 926 z późn. zm.).

Wykonawca jest zobowiązany informować Zamawiającego drogą elektroniczną o postępie prac

nad projektem raz na dwa tygodnie.

6.2. Wymogi dotyczące realizacji badania głównego

6.2.1. Termin zakończenia badania głównego. Realizacja badania głównego powinna zakończyć się

do dnia 22.07.2016 roku. Do tego czasu Wykonawca zobowiązany jest do przekazania Zamawiającemu

produktów badania opisanych szczegółowo w punkcie 6.2.3. niniejszego opisu przedmiotu

zamówienia.

6.2.3. Produkty badania głównego:

1) Raport z realizacji badania, który będzie zawierał (a) szczegółowe informacje o: procesie

rekrutacji szkół, opis poszczególnych szkół niezrekrutowanych i przyczyn braku realizacji, (b)

opis zrealizowanej próby szkół: uwzględniający wskaźnik EWD danej szkoły, liczbę oddziałów

w danej szkole oraz liczbę uczniów oddziału, w którym było zrealizowane badanie.

2) Wraz z końcowym raportem z realizacji badania Wykonawca przekaże Zamawiającemu:

a. wypełnione kwestionariusze wszystkich uczniów biorących udział w badaniu oraz

informacje zebrane przez ankietera dotyczące klasy i szkoły do której uczęszczali

badani uczniowie;

b. wypełnione kwestionariusze wszystkich nauczycieli biorących udział w badaniu;

Dokumentacja będzie uporządkowania według podziału na szkoły. Materiały z

poszczególnych szkół powinny być odpowiednio opisane, tj. oznaczone numerem ID

szkoły, a ankiety z każdej szkoły według nr id ucznia oraz nauczyciela.

3) Bazy danych: Wykonawca wprowadzi do elektronicznych baz danych informacje zgromadzone

w trakcie badania oraz zweryfikuje poprawność wprowadzonych danych. Bazy danych

powstaną, według sposobu ustalonego między Zamawiającym i Wykonawcą. Wykonawca

zobowiązuje się zapewnić jakość wprowadzania danych, w tym zweryfikować dane po

wprowadzeniu ze względu na wystąpienie niedopuszczalnych wartości zmiennych. Pliki z

danymi (2 bazy danych) Wykonawca przekaże Zamawiającemu zgodnie z poniższymi

wymogami w terminie nie przekraczającym dnia 22. 07. 2016 roku. Odpowiedzi na pytania

otwarte będą umieszczone w bazie w zapisie tekstowym i nie będą kodowane przez

Wykonawcę. Od momentu dostarczenia przez Wykonawcę zbioru danych, Zamawiający ma 14

dni roboczych na skontrolowanie poprawności danego zbioru danych i zgłoszenie

dostrzeżonych wad, na których usunięcie Wykonawca ma 14 dni roboczych. Poprawiony zbiór

danych jest przekazywany i weryfikowany wg procedury identycznej, jak w wypadku jego

pierwotnego przekazania. Efektem przeprowadzonego badania ilościowego będą dwie bazy

danych zawierające wszystkie wyniki badania w programie SPSS, jedna dotycząca uczniów

uczestniczących w badaniu, druga dotycząc nauczycieli uczestniczących w badaniu. Obydwie

bazy muszą być ze sobą powiązane.

6.2.4. W zakresie realizacji badania głównego Wykonawca zobowiązuje się do:

1) Doboru próby do badania.

2) Rekrutacji szkół.

3) Pozyskania zgody na udział uczniów w badaniu oraz rekrutacji uczestników badania

głównego.

4) Zapewnienia odpowiedniej liczby egzemplarzy narzędzi badawczych (w tym druk)

według wytycznych uzyskanych od Zamawiającego.

5) Ustalenia terminu badania w każdej ze szkół.

6) Realizacji badania w szkołach według ustalonej z Zamawiającym procedury badawczej.

7) Utworzenia baz danych będących produktami badania w programie SPSS.

8) Sporządzenia raportu z realizacji badania.

Badanie główne uznaje się za zrealizowane wtedy, gdy:

1. Zostanie ono zrealizowane w terminie – to jest do 22. 07. 2016 r.;

1. W każdej szkole do badania zostaną wylosowane oddziały, zgodnie ze schematem doboru

próby ustalonym z Zamawiającym;

1. W każdym oddziale klasowym objętym badaniem weźmie udział nie mniej niż 80 procent

uczniów danego oddziału klasowego.

1. Uczniów każdego z oddziałów klasowych, objętych badaniem ocenili dwaj pracujący z

nimi w danym roku szkolnym nauczyciele: nauczyciel języka polskiego oraz nauczyciel

matematyki.

1. Badanie obejmie nie mniej niż 60 oddziałów klasowych, zlokalizowanych w nie mniej niż

60 różnych szkołach (przy założeniu że w jednej szkole badana jest tylko jedna klasa

druga, wylosowana spośród wszystkich klas drugich danego rocznika), przy czym badanie

w każdym oddziale klasowym uznaje się za zrealizowane pod warunkiem, że: (a) odsetek

realizacji próby w tym oddziale będzie nie mniejszy niż 80 procent (co oznacza, że w

badaniu weźmie udział nie mniej niż 80 procent uczniów danej klasy) oraz (b) w badaniu

weźmie udział dwóch nauczycieli tego oddziału klasowego, jakimi będą nauczyciel

matematyki oraz nauczyciel języka polskiego. Aby badanie w danym oddziale klasowym

zostało uznane za zrealizowane muszą zostać spełnione jednocześnie warunki a i b.

Ostateczna wielkość próby jest określona liczbą oddziałów klasowych (nie mniej niż 60)

w których badanie uznaje się za zrealizowane. Liczbę uczniów oraz nauczycieli

uczestniczących w badaniu uznaje się za pochodną liczby oddziałów klasowych objętych

badaniem, przy czym liczba nauczycieli objętych badaniem nie może być mniejsza niż

120, w tym liczba nauczycieli języka polskiego nie mniejsza niż 60 i liczba nauczycieli

matematyki nie mniejsza niż 60.

1. Wykonawca przeprowadzi badania według zasad opisanych w opisie przedmiotu

zamówienia.

Badanie główne uważa się w całości za niezrealizowane, jeśli nie zostanie spełniony, choć jeden

z wymienionych wyżej warunków.

6.2.5. W zakresie realizacji badania głównego Zamawiający zobowiązuje się do:

1) Dostarczenia Wykonawcy wzorów narzędzi badawczych, w terminie do 5 dni od

podpisania umowy.

2) Przygotowaniu ogólnego pisma przewodniego do badanych szkół z informacją o

prowadzonym badaniu i Zamawiającym jako wykonawcy projektu, w terminie do 5 dni od

podpisania umowy. Wykonawca we własnym zakresie wydrukuje listy (wymagania

dotyczące druku: druk kolorowy, papier A4, gramatura 80 g/m2).

6.3. Wymogi dotyczące realizacji badania uzupełniającego

6.3.1. Termin zakończenia badania uzupełniającego. Realizacja badania uzupełniającego powinna

zakończyć się do dnia 28.10.2016 roku. Do tego czasu Wykonawca zobowiązany jest do przekazania

Zamawiającemu produktów badania opisanych szczegółowo w punkcie 6.3.3. niniejszego opisu

przedmiotu zamówienia.

6.3.3. Produkty badania uzupełniającego:

1) Raport z realizacji badania, który będzie zawierał, szczegółowe informacje o: procesie

rekrutacji uczestników, opis niezrekrutowanych oddziałów klasowych i przyczyn ich

odmowy uczestnictwa w badaniu, opis zrealizowanej próby (całkowitą liczbę uczniów

oddziału, w którym było zrealizowane badanie oraz liczbę uczniów objętych badaniem).

2) W przypadku komponentów ilościowych badania uzupełniającego, Wykonawca sporządzi

stosowne bazy danych. Wykonawca wprowadzi do elektronicznych baz danych

informacje zgromadzone w trakcie badania oraz zweryfikuje poprawność wprowadzonych

danych. Bazy danych powstaną, według sposobu ustalonego między Zamawiającym i

Wykonawcą. Wykonawca zobowiązuje się zapewnić jakość wprowadzania danych, w tym

zweryfikować dane po wprowadzeniu ze względu na wystąpienie niedopuszczalnych

wartości zmiennych. Pliki z danymi Wykonawca przekaże Zamawiającemu zgodnie z

poniższymi wymogami w nieprzekraczalnym terminie do 28. 10. 2016 roku. Od momentu

dostarczenia przez Wykonawcę bazy danych, Zamawiający ma 14 dni roboczych na

skontrolowanie poprawności danego zbioru danych i zgłoszenie dostrzeżonych wad, na

których usunięcie Wykonawca ma 14 dni roboczych. Poprawiony zbiór danych jest

przekazywany i weryfikowany wg procedury identycznej, jak w wypadku jego

pierwotnego przekazania.

3) W przypadku komponentów jakościowych badania uzupełniającego, Wykonawca

sporządzi stosowne transkrypcje danych zebranych w trakcie badania do edytora tekstu, w

formacie MS Word. Sposób dokonywania transkrypcji Wykonawca ustali w

porozumieniu z Zamawiającym. Ponadto Wykonawca przekaże Zamawiającemu

oryginalne zapisy audio lub/i wideo w formatach ustalonych z Zamawiającym.

6.3.4. W zakresie realizacji badania uzupełniającego Wykonawca zobowiązuje się do:

1) Opracowania w porozumieniu z Zamawiającym koncepcji badania uzupełniającego wg

wytycznych zawartych w niniejszym opisie przedmiotu zamówienia.

2) Opracowania w porozumieniu z Zamawiającym niezbędnych narzędzi badawczych.

3) Rekrutacji uczniów oraz nauczycieli z oddziałów klasowych wskazanych przez

Zamawiającego oraz pozyskanie ich zgody na udział w badaniu uzupełniającym.

4) Zapewnienia odpowiedniej liczby egzemplarzy narzędzi badawczych niezbędnych do

realizacji badania uzupełniającego.

5) Ustalenia terminów badania uzupełniającego we wskazanych oddziałach klasowych.

6) Realizacji badania uzupełniającego w poszczególnych oddziałach klasowych według

ustalonej z Zamawiającym procedury badawczej.

7) Utworzenia baz danych w programie SPSS lub/i przeprowadzenia transkrypcji, będących

produktami badania.

8) Sporządzenia raportu z realizacji badania.

Badanie uzupełniające uznaje się za zrealizowane wtedy, gdy:

1) Zostanie ono zrealizowane w terminie – to jest do 28. 10. 2016 r.

2) W każdym z ośmiu oddziałów klasowych objętych badaniem weźmie udział nie mniej niż

5 uczniów oraz nie mniej niż 1 z pracujących z nimi nauczycieli, to jest albo nauczyciel

języka polskiego, albo nauczyciel matematyki uczestniczący w badaniu głównym.

3) W każdym z ośmiu oddziałów klasowych objętych badaniem Wykonawca przeprowadzi

badanie nie mniej niż 3 lekcji, przynajmniej jednego z nauczycieli uczestniczącego w

badaniu głównym, to jest albo nauczyciela języka polskiego, albo nauczyciela

matematyki, który został objęty również badaniem uzupełniającym.

Badanie uzupełniające uważa się w całości za niezrealizowane, jeśli nie zostanie spełniony, choć

jeden z wymienionych wyżej warunków.

7. WARUNKI UZNANIA REALIZACJI ZAMÓWIENIA

Badanie będące przedmiotem zamówienia uznaje się w całości za zrealizowane, jeśli:

(a) w świetle warunków określonych w punkcie 6.2.4. niniejszego opisu przedmiotu zamówienia za

zrealizowane zostanie uznane badanie główne;

(b) w świetle warunków określonych w punkcie 6.3.4. niniejszego opisu przedmiotu zamówienia za

zrealizowane zostanie uznane badanie uzupełniające.

Aby badanie będące przedmiotem zamówienia zostało uznane za w całości zrealizowane

muszą zostać spełnione jednocześnie warunki a i b.

Badanie będące przedmiotem zamówienia uważa się w całości za niezrealizowane, jeśli nie

zostanie spełniony choć jeden z wymienionych wyżej warunków.