1

ZAKON O AKREDITACIJI (Slubeni list Crne Gore br. 54/2009)

I OPTE ODREDBE

Predmet zakona lan 1

Ovim zakonom ureuje se osnivanje i djelatnost Akreditacionog tijela Crne Gore, nain i postupak akreditacije kao i druga pitanja od znaaja za akreditaciju.

Znaenje izraza lan 2

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedee znaenje: 1) akreditacija je postupak u kojem se utvruje od strane Akreditacionog tijela Crne Gore da organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti ispunjava specifine zahtjeve i da je kompetentna da obavlja odreene poslove ocjenjivanja usaglaenosti; 2) ocjenjivanje usaglaenosti je postupak kojim se utvruje da li su uslovi i zahtjevi koji se odnose na neki proizvod, proces, uslugu, sistem, pravno ili fiziko lice odnosno odgovarajui organizacioni oblik, ispunjeni; 3) kompetentnost je dokazana osposobljenost za obavljanje odreenih poslova u oblasti ocjenjivanja usaglaenosti; 4) sertifikat o akreditaciji je dokument kojim se potvruje da je organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti akreditovana za odreenu oblast i obim; 5) organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti je pravno lice ili dio pravnog lica koje vri ocjenjivanje usaglaenosti, koje obuhvata ispitivanje, kalibraciju, sertifikaciju i kontrolu.

Podruje primjene lan 3

Akreditacijom se utvruje kompetentnost organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti za obavljanje poslova ocjenjivanja usaglaenosti koja se odnose na odgovarajua: 1) ispitivanja; 2) kalibracije; 3) kontrolisanja; 4) sertifikacije proizvoda i procesa; 5) sertifikacije sistema menadmenta; 6) sertifikacije strunih lica.

2

II AKREDITACIONO TIJELO Organizacija i djelatnost

Akreditaciono tijelo Crne Gore

lan 4 (1) Poslove akreditacije u Crnoj Gori obavlja Akreditaciono tijelo Crne Gore (u daljem tekstu: Akreditaciono tijelo) kao samostalna neprofitna organizacija iji je osniva Vlada Crne Gore (u daljem tekstu:Vlada).

(2) Akreditaciono tijelo stie svojstvo pravnog lica upisom u Centralni registar Privrednog suda u Podgorici.

Djelatnost lan 5

(1) Akreditaciono tijelo utvruje kompetentnost organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti:

1) akreditacijom; 2) drugim utvrivanjem osposobljenosti za sprovoenje postupka

ocjenjivanja usaglaenosti u skladu sa tehnikim propisima, gdje akreditacija nije utvrena kao uslov za potvrivanje kompetentnosti.

(2) Pored poslova iz stava 1 ovog lana, Akreditaciono tijelo obavlja i sljedee poslove:

1) uestvuje u radu meunarodnih i evropskih organizacija za akreditaciju u skladu sa obavezama preuzetim meunarodnim ugovorima;

2) vodi registar akreditovanih organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti; 3) obavlja i druge poslove iz oblasti akreditacije, u skladu sa ovim zakonom,

aktom o osnivanju i statutom; 4) utvruje pravila akreditacije.

(3) Blii sadraj i nain voenja registra iz stava 2 taka 2 ovog lana, utvruje Akreditaciono tijelo.

Zabrana vrenja poslova lan 6

(1) Akreditaciono tijelo moe vriti samo poslove iz lana 5 i lana 9 stav 3 ovog zakona, i ne smije pruati usluge organizacijama za ocjenjivanje usaglaenosti, ukljuujui i konsultantske usluge.

(2) Akreditaciono tijelo ne smije imati vlasnika i upravljaka prava ili druge finansijske interese u organizacijama za ocjenjivanje usaglaenosti.

3

Organizacija Akreditacionog tijela lan 7

(1) Organizacija i nain rada Akreditacionog tijela, utvruju se aktom o osnivanju, statutom i drugim optim aktima Akreditacionog tijela, koji se zasnivaju na odgovarajuim meunarodnim, evropskim i crnogorskim standardima i dokumentima meunarodnih i evropskih organizacija za akreditaciju.

(2) Opti akti iz stava 1 ovog lana, objavljuju se na internet stranici Akreditacionog tijela i dostupni su javnosti.

Postupak akreditacije lan 8

(1) Postupak akreditacije pokree organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti podnoenjem zahtjeva za akreditaciju.

(2) Uz zahtjev za akreditaciju organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti podnosi odgovarajuu dokumentaciju u skladu sa pravilima akreditacije.

(3) Akreditaciono tijelo utvruje ispunjenost zahtjeva iz odgovarajuih meunarodnih, evropskih i crnogorskih standarda, odnosno dokumenata meunarodnih i evropskih organizacija za akreditaciju na osnovu podnijete dokumentacije i neposrednim uvidom u pogledu ispunjenosti zahtjeva.

(4) Obaveze Akreditacionog tijela i organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti ureuju se Ugovorom u skladu sa pravilima akreditacije.

(5) Ugovorom iz stava 4 ovog lana, ureuju se meusobna prava i obaveze u postupcima dodjele, odravanja, proirenja, suavanja, suspenzije i trokova akreditacije, kao i podaci povjerljivog karaktera i nain njihovog korienja u skladu sa zakonom.

Akreditaciono tijelo druge drave lan 9

(1) Akreditaciono tijelo moe u pogledu provjere usaglaenosti za koje je akreditacija traena, da uputi organizaciju za ocjenjivanje usaglaenosti na nacionalno akreditaciono tijelo druge drave koje je osposobljeno da izvri akreditaciju.

(2) Predstavnici Akreditacionog tijela mogu da uestvuju kao posmatrai u postupku akreditacije iz stava 1 ovog lana.

(3) Akreditaciono tijelo moe da zatrai od nacionalnog akreditacionog tijela druge drave da izvri dio aktivnosti iz postupka akreditacije.

4

(4) Sertifikat o akreditaciji izdat u skladu sa stavom 1 ovog lana, od nacionalnog akreditacionog tijela druge drave upisuje se u registar akreditovanih organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti.

(5) Za upis u registar akreditovanih organizacija iz stava 1 ovog lana, plaa se naknada.

Sertifikat o akreditaciji lan 10

(1) Sertifikat o akreditaciji izdaje Akreditaciono tijelo kada utvrdi da organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti ispunjava zahtjeve iz lana 8 stav 3 i lana 9 stav 3 ovog zakona.

(2) Sertifikat o akreditaciji se izdaje na odreeno vrijeme u skladu sa pravilima akreditacije.

(3) Ako organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti ne ispunjava zahtjeve iz lana 8 stav 3 ovog zakona, Akreditaciono tijelo e odbiti zahtjev za dodjeljivanje akreditacije.

(4) Odluka iz st. 1 i 3 ovog lana je konana i protiv nje se moe pokrenuti upravni spor.

Oduzimanje sertifikata o akreditaciji lan 11

(1) Akreditovana organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti je duna da za vrijeme trajanja akreditacije ispunjava zahtjeve akreditacije.

(2) Provjera ispunjenosti zahtjeva iz stava 1 ovog lana, vri se redovnim odnosno vanrednim nadzorom koje obavlja Akreditaciono tijelo u skladu sa pravilima akreditacije.

(3) Ako u postupku iz stava 2 ovog lana, Akreditaciono tijelo utvrdi da akreditovana organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti ne ispunjava zahtjeve akreditacije, ukinue sertifikat o akreditaciji.

(4) Ako Akreditaciono tijelo u postupku iz stava 2 ovog lana, utvrdi da akreditovana organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti djelimino ispunjava zahtjeve akreditacije izvrie se suavanje akreditacije u skladu sa pravilima akreditacije.

(5) Odluka iz st. 3 i 4 ovog lana je konana i protiv nje se moe pokrenuti upravni spor.

5

Organi Akreditacionog tijela lan 12

(1) Organi Akreditacionog tijela su: 1) upravni odbor, 2) direktor i 3) nadzorni odbor.

(2) Aktom o osnivanju i statutom Akreditacionog tijela ureuje se nain obrazovanja organa iz stava 1 ovog lana, njihov nain rada i odluivanja i druga pitanja od znaaja za rad Akreditacionog tijela.

(3) Statut Akreditacionog tijela usvaja upravni odbor, uz saglasnost Vlade.

Finansiranje Akreditacionog tijela lan 13

(1) Sredstva za rad Akreditacionog tijela obezbjeuju se: 1) iz naknada za akreditaciju, 2) iz budeta Crne Gore, 3) iz drugih izvora.

(2) Naknada za akreditaciju iz stava 1 taka 1 ovog lana naplauje se za akreditaciju i upis u registar iz lana 9 stav 5 ovog zakona.

(3) Visinu naknada za trokove akreditacije i upis u registar iz lana 9 stav 5 ovog zakona, utvruje Upravni odbor Akreditacionog tijela uz saglasnost Vlade.

(4) Sredstva iz stava 1 taka 2 ovog lana, obezbjeuju se za: - sprovoenje poslova utvrenih godinjim programom i planom rada Akreditacionog tijela; - plaanje lanarina i uea Akreditacionog tijela u evropskim i drugim meunarodnim organizacijama za akreditaciju.

(5) Iznos sredstava za rad Akreditacionog tijela koja se obezbjeuju iz Budeta Crne Gore, odreuje se na osnovu poslova utvrenih programom i godinjim planom rada Akreditacionog tijela, na koji saglasnost daje Vlada.

(6) Odluka o visini naknada za akreditaciju iz stava 3 ovog lana, objavljuje se u Slubenom listu Crne Gore.

Pokloni (donacije) lan 14

(1) Sredstvima iz drugih izvora iz lana 13 stav 1 taka 3 ovog zakona, smatraju se pokloni (donacije) i drugi prihodi ostvareni u skladu sa zakonom.

(2) Akreditaciono tijelo ne smije primati poklone (donacije) od korisnika usluga.

6

III AKREDITACIJA I VEZA S TEHNIKIM PROPISIMA

lan 15 U tehnikim propisima koji ureuju podruje ocjenjivanja usaglaenosti moe se utvrditi da je: 1) sertifikat o akreditaciji pretpostavka o ispunjavanju uslova iz propisa u postupku imenovanja i ovlaivanja organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti; 2) sertifikat o akreditaciji prethodni uslov za imenovanje ili ovlaivanje organizacija za ocjenjivanje usaglaenosti.

IV NADZOR NAD RADOM AKREDITACIONOG TIJELA

lan 16 Nadzor nad radom Akreditacionog tijela u obavljanju poslova utvrenih zakonom vri ministarstvo nadleno za poslove infrastrukture kvaliteta, a u pogledu racionalnog korienja sredstava za rad Akreditacionog tijela koja se obezbjeuju iz Budeta Crne Gore ministarstva nadlena za finansije i poslove infrastrukture kvaliteta.

V PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE

Nastavak rada lan 17

(1) Akreditaciono tijelo osnovano Odlukom o osnivanju Akreditacionog tijela Crne Gore ("Slubeni list RCG", broj 21/07), nastavlja sa radom u skladu sa ovim zakonom i osnivakim aktom.

(2) Organi Akreditacionog tijela koji su imenovani do stupanja na snagu ovog zakona, nastavljaju sa radom do isteka mandata.

Prestanak primjene zakona lan 18

Danom stupanja na snagu ovog zakona nee se primjenjivati Zakon o akreditaciji ("Slubeni list SCG", broj 44/05) .

Zavrna odredba lan 19

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Slubenom listu Crne Gore.

7

OBRAZLOENJE

I USTAVNI OSNOV ZA DONOENJE ZAKONA

Ustavni osnov za donoenje predloga ovog zakona sadran je u lanu 16 taka 5 Ustava Crne Gore.

II RAZLOZI ZA DONOENJE ZAKONA

U postupku pristupanja Svjetstoj trgovinskoj organizaciji (STO) Crna Gora je obavezna da svoje zakonodavstvo prilagodi sporazumima STO, odnosno da sva pravila i procedure koje se primjenjuju u Crnoj Gori, uskladi sa pravilima iz tih sporazuma.

Zakon o akreditaciji (Slubeni list SCG, broj 44/05) koji je trenutno na snazi, a donijet je u vrijeme bive Dravne zajednice SiCG, se u skladu sa odredbom take 4 Odluke o proglaenju nezavisnosti Republike Crne Gore (Sl. list RCG, broj 36/06), primjenjuje u Crnoj Gori. Na osnovu vaeeg zakona Vlada Crne Gore je donijela Odluku o osnivanju Akreditacionog tijela Crne Gore (Slubeni list RCG, broj 21/07).

Donoenjem novog zakona u ovoj oblasti, Crna Gora ini znaajne korake u izgradnji svog pravnog sistema, usvajajui sopstvene zakone koje e primjenjivati umjesto nekadanjih zakona dravne zajednice. Po usvajanju ovog zakona, pravilima Akreditacionog tijela Crne Gore bie detaljno ureen postupak akreditacije koji mora biti usklaen s pravilima evropskih i meunarodnih organizacija za akreditaciju.

Novi zakon dodatno ureuje podruje koje osigurava provjeru kompetencija tijela za ocjenu usaglaenosti to donosi potpunu sigurnost u bezbjednost proizvoda i ureuje tzv. neregulisanu oblast dobrovoljne sertifikacije i kvaliteta proizvoda i usluga. Novi zakon je takoe u funkciji prepoznavanja crnogorskog proizvoda na treim tritima po pravilima meunarodne trgovine pa samim tim obezbjeuje dio okvira za fer trgovinu preko pouzdanih oznaavanja proizvoda i sertifikata za usluge i proizvodne procese.

Ovim zakonom se upotpunjuje horizontalno zakonodavstvo koje zajedno sa setom zakona iz oblasti infrastrukture kvaliteta otvara mogunost donoenja vertikalnog zakonodavstva koje je u potpunosti usaglaeno sa EU zakonodavstvom.

8

III USAGLAENOST SA EVROPSKIM ZAKONODAVSTVOM I MEUNARODNIM KONVENCIJAMA

Predlog zakona usklaen je sa lanom 77 Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju (Standardizacija, metrologija, akreditacija i ocjena usaglaenosti).

Predlog zakona preuzima najvanije odredbe Uredbe Evropskog Parlamenta i Savjeta broj 765/2008 kojom se utvruju zahtjevi vezani za akreditaciju i nadzor na tritu u vezi sa plasiranjem proizvoda i kojom se povlai Uredba (EEC) br. 339/93. Potpuno usaglaavanje sa odredbama ove Uredbe koje se odnose na akreditaciju postii e se donoenjem potrebnih izmjena i dopuna akta o osnivanju Akreditacionog tijela Crne Gore odnosno njegovim internim aktima.

IV OBJANJENJE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA

DIO I Opte odredbe Definie predmet zakona, znaenje pojedinih izraza koji su upotrijebljeni u ovom zakonu kao i podruje primjene ovog zakona. Definicije su usklaene sa Uredbom Evropskog Parlamenta i Savjeta broj 765/2008 kojom se utvruju zahtjevi vezani za akreditaciju i nadzor na tritu u vezi sa plasiranjem proizvoda i kojom se povlai Uredba (EEC) broj 339/93.

DIO II Akreditaciono tijelo U ovom dijelu definisano je osnivanje Akreditacionog tijela Crne Gore, djelatnost Akreditacionog tijela, organizacija, postupak akreditacije kao i sertifikat o dodjeli akreditacije. Takoe, definisani su organi i finansiranje Akreditacionog tijela.

DIO III Akreditacija i veza sa tehnikim propisima U ovom dijelu obrauje se veza izmeu akreditacije i propisa koji ureuju podruje ocjenjivanja usaglaenosti.

DIO IV Nadzor na radom Akreditacionog tijela Definie se nadzor nad radom Akreditacionog tijela u obavljanju poslova utvrenih zakonom.

DIO V Prelazne i zavrne odredbe U ovom poglavlju definisani su rokovi za stupanje na snagu ovog zakona, Odluka o osnivanju Akreditacionog tijela Crne Gore (Slubeni list RCG, broj 21/07) i izabrani organi ostaju na snazi.

V PROCJENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA ZA SPROVOENJE ZAKONA

Za sprovoenje ovog zakona bie potrebna sredstva za realizaciju godinjih programa i planova rada Akreditacionog tijela. Obim sredstava zavisie od mogunosti budeta za finansiranje ove namjene.