Pangalan: _____________________________________

Baitang/Seksyon:_______________________________

Paaralan: _____________________________________

Republic of the Philippines

Department of Education Regional Office IX, Zamboanga Peninsula

Regional Office IX, Zamboanga Peninsula

FILIPINO Ikatatlong Markahan – Modyul 1: Mga Tula/Awiting Panudyo,

Tugmang de Gulong at Palaisipan

Zest for Progress

Zeal of Partnership

7

Pangalan: _____________________________________

Baitang/Seksyon:_______________________________

Paaralan: _____________________________________

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Mira P. Esmade

Editor: Lindo O. Adasa Jr.

Philip D. Caermare

Shayne Everette U. Eldian

Tagasuri: Ruben D. Escudero, Jr.

July G. Saguin

Maricel B. Jarapan

Tagaguhit: Edgardo P. Jamilar, Jr.

Tagalapat: Peter Alavanza

Tagapamahala: Felix Romy A. Triambulo, CESO V

Oliver B. Talaoc, Ed. D.

Ella Grace M. Tagupa, Ed. D.

Jephone P.Yorong,Ed. D.

Lindo O. Adasa, Jr.

Alamin Pagkatapos mong naisagawa ang modyul, ikaw ay inasahang

1.Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng suprasegmental

(tono, diin, antala) FN-III-A-C-13

2.Naihahambing ang mga katangian ng tulang/awiting panudyo,tugmang de

gulong at palaisipan(F7PB-IIIA-C-14)

Balikan

Panuto: Basahing mabuti ang nilalaman ng bawat bilang .Bilugan ang titik ng

tamang sagot.

1.Alin sa mga sumusunod ang mahalagang elemento ng tula na tumutukoy sa bilang

ng pantig sa bawat taludtod?

A. tugma B. sukat C. tugmang di-ganap D. tugmang ganap

2. Lumuha ng dugo ang anak subalit hindi na niya maibabalik ang nawawalang buhay

ng kanyang ina. Anong uri ito ng tayutay?

A. personipikasyon B.pagtutulad C.metapora D.pagmamalabis

3. Ang _______ay ang kaluluwa ng bansa.Ito ang mabisang paraan upang maiparating

ang nararamdaman at naiisip ng tao ay naipadarama o naipahahayag.

A. wika B. tula C. sayaw D. awit

4. Ang himig ng ating wika ay kawangis ng pagaspas ng bagwis ng mga ibon sa

himpapawid.Ang salitang pagaspas ay nangangahulugang ?

A. tunog na nalilikha sa paglipad ng ibon B. sagisag C. sigla D. lambing

5.Karaniwang ginagamit na paraan para sa pagbibigay talinghaga at higit na kariktan sa

tula.

A. sukat B. tugma C. mga tayutay D. mga salita

Aralin 1

Mga Tula/Awiting Panudyo,

Tugmang de Gulong at Palaisipan

Tuklasin

Hulaan Mo! Panuto:Hanapin sa loob ng PUZZLE ang mga salita na sasagot sa mga bugtong sa

ibaba.Isulat sa patlang ang sagot .

_________________________ 1. Heto na si kaka,

Bubuka-bukaka. ________________________ 2. Kung kailan madilim,

Saka nagniningning.

_________________________ 3. Isang bilyon sa tabing-bakod, Di mapulot kundi paluhod.

_________________________ 4. Dumaan ang hari, Ang mga tao’y nagtali.

_________________________ 5. Nang maglihi’y namatay, Nang manganak nabuhay.

S O S T I Y A G K A

T S I N E L A U S L

A G I K L D Q N U I

K P G F L R A T N T

B A G Y O B B I S A

C O L W E R M N T P

D A Z Y L M B G O T

S I N N W E L A S A

L A N G G A M M V P

S I N I G W E L A S

Suriin

Tulang Panudyo, Tugmang de Gulong,Bugtong at Palaisipan Ang tula ay maituturing na pinakamatandang sining sa kulturang Pilipino.Dito

nagsimula ang iba pang mga sining tulad ng awit, sayaw, at dula. Batay sa kasaysayan,

ang mga unang Pilipino ay may likas na kakayahang magpahayag ng kanilang kaisipan sa pamamagitan ng mga salitang naiaayos sa isang maanyong paraan kaya kinakikitaan ng

sukat at tugma. Ang pagkadiwang makata ay likas sa ating mga ninuno. Ayon kay Alejandro

Abadilla,”Bawat kibot ng kanilang bibig ay may ibig sabihin at katuturan.” Marahil ito

ang dahilan kung bakit nabuo ang iba pang mga akdang patula tulad ng tulang panudyo,tugmang de gulong at palaisipan

1.Tula/Awiting Panudyo-ito ay isang uri ng akdang patula na kadalasan ay may layunin na manukso o mang-uyam.

Halimbawa: Bata Batuta

Nagsuot sa lungga Hinabol ng Palaka

2.Tugmang de-gulong- ito ay mga paalala o babala na kalimitang makikita sa

pampublikong sasakyan.Sa pamamagitan nito ay malayang naipaparating ang mensaheng may kinalaman sa pagbibiyahe ng pasahero. Karamihan ng mga uri ng tugmang ito ay

binuo ni Dr.Paquito Badayos. Halimbawa:

“ Basta driver sweet Lover” 3. Bugtong at Palaisipan-layunin nitong pukawin o pasiglahin ang kaisipan ng mga taong

nagkatipon-tipon sa iisang lugar.Isa ito sa paboritong pampalipas oras ng ating mga

ninuno. Halimbawa:

. Paano ka tatawa na hindi nakikita ang iyong ngipin? ( Sagot:tatakpan ang kanyang bibig)

Pinagyamang Pluma 7

Alma M.Dayag

Tanong:

1. Bakit sinasabing ang tula ang pinakamatandang sining ng kulturang Pilipino?

a. Ito ay pinagmulan ng iba pang mga sining.

b. Bawat kibot ng bibig ay ang katuturan

c. Ito ay kadalasang aliwan kapag may pagtitipon

2. Bakit kaya naisipan ni Dr.Paquito Badayos na buoin ang mga tulang de-gulong?

Nakakita kana ba nito sa mga pampublikong sasakyan? Ano ang iyong

naramdaman?

a. Upang hindi antukin ang mga pasahero

b. Upang maipaparating ang mensaheng may kinalaman sa pagbibiyahe

c. Ito’y magsilbing paalala.

3. Gaano nga ba kahalaga ang mga kaalamang-bayan na tula/awiting panudyo,

tugmang de-gulong, bugtong, at palaisipan? Bakit nararapat na pag-aralan ang

mga uri ng panitikang ito?

a. Bahagi na ito ng ating kultura.

b. Libangan sa tuwing may pagtitipon

c. Hindi ito maaaring kalimutan.

Ponemang Suprasegmental

Ang ponemang suprasegmental ay mahalaga para sa mabisang

pakikipagtalastan.Sa tulong nito magiging malinaw rin ang mensahe,damdamin o

kaisipang nais ipahatid sa kausap.

Tono- ang taas-baba na iniuukol natin sa pagbigkas ng pantig ng isang salita upang

higit na maging mabisa ang ating pakikipag-usap sa kapwa,maari itong makapagpaiba

sa kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay.

Kahapon? - Nagtatanong o nagdududa

Kahapon. - nagsalaysay

Haba at Diin-ang haba ay tumutukoy sa haba ng bigkas na iniuukol ng nagsasalita sa

patinig ng pantig ng salita.Ang diin naman ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig

ng salita.

Halimbawa:

Magnana.kaw- ang ibig sabihin sa Inglis ay “thief’

Magna.na.kaw- ang ibig sabihin sa Inglis ay “will steal”

Antala-ang saglit na pagtigil sa ating pagsasalita upang higit na maging malinaw ang

mensaheng ibig ipahatid sa ating kausap.

Halimbawa:

“ Hindi puti” –ang ibig sabihin sa Ingles ay “ It’s not white.”

“ Hindi, puti”-ang ibig sabihin ay “No, it’s white.” nababaligtad ang kahulugan

ng halimbawa sa itaas.

Di madangkal,di madipa

Pinagtutulungan ng lima (sagot:kamay)

Pinagyamang Pluma 7

Alma M.Dayag

Pagyamanin

Gawain 1 Panuto: Paghambingin ang apat na kaalamang-bayan.Piliin mula sa kahon at

isulat ang mga katangian nito sa kasunod na Concept Map.

Gawain 2

Panuto: Bigkasin ang tula na huwag bigyang damdamin o buhay ang pagbigkas. Gawing isang tono lamang ang pagbigkas nito.

Mga Katangian ng

bawat akdang patula

Tulang Panudyo

Tulang de-gulong

Bugtong

Palaisipan

a. Akdang patula na kadalasan ang layunin ay manukso o mang-uyam.

b. Babala na kalimitang makikita sa mga pampublikong sasakyan.

Malayang naipaparating ang mensaheng may kinalaman sa pagbibiyahe.

c. Isang pahulaan sa pamamagitan ng paglalarwan.Binibigkas ito nang

patula at kalimitang maiksi lamang.

d. Layunin nito ang pukawin at pasiglahin ang kaisipan ng mga taong

nagkakatipon-tipon sa isang paboritong pampalipas oras n gating mga

ninuno.

Ang Tulay ng Kinabukasan Bartolome del Valle

May isang matandang patungong kanluran

Mata’y nakatitig sa lubugang araw, habang nalalapit sa patutunguhan,

ang galak sa puso ay nag-uumapaw.

Sa kanyang paglakad ay kanyang narating

ang dulo ng landas na may isang sagwil, ito’y isang ilog na dapat tawirin,

upang sa paglakad ay huwag dilimin.

1. Ano ang iyong napansin habang binibigkas ang tula nang walang anumang

damdamin?

Sagot:_____________________________________________________________________________

2. Maganda ba itong pakinggan? Ipaliwanag.

Sagot:_____________________________________________________________________________

Gawain 3

Panuto:Piliin ang angkop na salita sa loob ng panaklong batay sa ibinigay

kahulugan at gamitin ito sa makabuluhang pangungusap.

(SA:wa, sa:WA) 1. Isang uri ng ahas na may malaking bunganga.

Pangungusap:______________________________

(TU:bo, tu:BO) 2. Daanan ng tubig na papunta sa gripo.

Pangungusap:________________________________

(ga:BI, GA:bi) 3. Masarap na gataan at gawing ulam.

Pangungusap:________________________________

(talagah,talaga.) 4. Nagtatanong tungkol sa isang bagay.

Pangungusap:________________________________

(TA:la,ta:LA) 5. Makikita sa langit sa tuwing gabi.

Pangungusap:________________________________

Isaisip Natutunan ko sa modyul na ito na.

Tayahin

I-A.Panuto: Basahing mabuti ang pangungusap ng bawat bilang. Bilugan ang titik ng

tamang sagot.

1 .Ito ay kadalasang naging libangan ng mga kabataan at ang paksa nito ay nanunukso o nang-uuyam.

A. palaisipan C.tugmang de-gulong

B. awiting panudyo D.bugtong

2.Isang uri ng babala na kalimitang makikita sa sasakyan layunin nito’y maipabatid ang mga mensahe sa pasahero.

A.palaisipan C.awiting panudyo

B.tugmang de-gulong D.bugtong

B.Tukuyin kung anong uri ng karunungang bayan ang mga sumusunod.Piliin ang

titik ng tamang sagot .

A. Awiting panudyo C. Tugmang de-gulong B. Bugtong D. Palaisipan

_____3. “Basta sexy Libre”

_____4. ”Bumili ako ng alipin,mataas pa sa akin.” _____5. ”Pedro Penduko,matakaw na tuyo

Nang ayaw maligo,pinukpok ng palo”

II-Panuto: Bilugan ang titik ng tamang sagot na angkop sa sumusunod na mga

pahayag.

6 .Ipinakilala mo ang iyong ina sa isang pari na kaibigan mo.

A.Padre Damaso/ang aking ina.

B.Padre/Damaso ang aking ina. C.Padre Damaso ang aking ina.

Natutunan ko sa modyul na ito na ang mga ponemang _____________ at mga di-

berbal na palatandaan ay ______________para sa _____________________

pakikipagtalastasan upang maging mas _________________ ang pagpaparating ng tamang

_____________________ sa pagpapahayag.

7. Walang may ibang kasalanan kundi si Gweneth. A.Hindi/si Gweneth ang may sala.

B.Hindi si Gweneth ang may sala C.Hindi si Gweneth/ ang may sala.

8. Ang _____ ay masarap gawing inumin.

A.bu.ko B.bukó

9. ______ na ang mga kaibigan mong nagsisinungaling.

A.bu.ko B.bukó

10. Isang paboritong pagkaing inihanda lalo na kung pasko. A.hamón B.ha.mon

Karagdagang Gawain

Panuto: Sumulat ng Tula/ Awiting Panudyo na binubuo ng isang saknong.

___________________________________________________

___________________________________________________ ___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________ ___________________________________________________

___________________________________________________

Rubrik sa Pagmamarka (Maaring Baguhin)

MGA PAMANTAYAN PUNTOS AKING PUNTOS

May orihinalidad at akma sa paksa ang mga tulang nabuo.

5 puntos

Kompleto ang tulang nabuo (tulang panudyo, tulang de-gulong, at

palaisipan)

5 puntos

Naiangkop ang tamang intonasyon, diin, at antala sa pagbigkas.

5 puntos

Kabuoang Puntos 15 puntos

5- Napakahusay 4- Mahusay 3-Katamtaman 2- Di- mahusay 1- Sadyang Di-mahusay

Susi sa Pagwawasto

Sanggunian: Pinagyamang Pluma 7

Mga Awtor:Ailene Baisa-Julian,Nestor S.Lontoc,Carmela H. Esguerra Awtor-Koordineytor-Alma M.Dayag

Makabagong Balarilang Pilipino-Binagong Edisyon 2003 nina-Alfonso O.Santiago at

Norma G.Tiangco

Filipino sa Bagong Henerasyon 1-Batayang aklat sa Filipino para sa Unang Taon

Nina:Teresita C. Cruz at Teresita M.AnastacioKadluan ang

Wika at Panitikan-Batayang aklat sa Filipino Unang Tao

BALIKAN

1. B

2. D

3. A

4. A

5. A

TUKLASIN

1. gunting

2. alitaptap

3. ostiya

4. bagyo

5. sinigwelas

PAGYAMANIN

1. sa:WA

2. TU:bo

3. GA:bi

4.talagah

5. TA:la

ISAISIP

1. suprasegmental

2. mahalaga

3. mabisa

4. maliwanag

5. damdamin

TAYAHIN

1. B 6. A

2. C 7. A

3.C 8. A

3. B 9. B

4. A 10. A

1

Region IX: Zamboanga Peninsula Hymn – Our Eden Land

Here the trees and flowers bloom

Here the breezes gently Blow,

Here the birds sing Merrily,

The liberty forever Stays,

Here the Badjaos roam the seas

Here the Samals live in peace

Here the Tausogs thrive so free

With the Yakans in unity

Gallant men And Ladies fair

Linger with love and care

Golden beams of sunrise and sunset

Are visions you’ll never forget

Oh! That’s Region IX

Hardworking people Abound,

Every valleys and Dale

Zamboangueños, Tagalogs, Bicolanos,

Cebuanos, Ilocanos, Subanons, Boholanos,

Ilongos,

All of them are proud and true

Region IX our Eden Land

Region IX

Our..

Eden...

Land...

The Footprints Prayer Trees by Joyce Kilmer

One night I had a dream. I dreamed

that I was walking along the beach

with the LORD.

In the beach, there were two (2) sets

of footprints – one belong to me and

the other to the LORD.

Then, later, after a long walk, I

noticed only one set of footprints.

“And I ask the LORD. Why? Why?

Why did you leave me when I am sad

and helpless?”

And the LORD replied “My son, My

son, I have never left you. There was

only one (1) set of footprints in the

sand, because it was then that I

CARRIED YOU!

I think that I shall never see

A poem lovely as a tree.

A tree whose hungry mouth is prest

Against the earth’s sweet flowing

breast;

A tree that looks at God all day,

And lifts her leafy arms to pray;

A tree that may in Summer wear

A nest of robins in her hair;

Upon whose bosom snow has lain;

Who intimately lives with rain.