Upload
pules
View
76
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayara Yönelik Öz-Yeterlik Algıları. Yrd.Doç.Dr. S. Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayara Yönelik Öz-Yeterlik Algıları
Yrd.Doç.Dr. S. Sadi SEFEROĞLUHacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, DENİZLİ
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -2-
İçerik
Giriş Öz-yeterlik nedir? Problem Yöntem
– Çalışma Grubu– Veri Toplama Aracı– Verilerin Çözümlenmesi
Bulgular Sonuçlar
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -3-
Giriş
Günümüzde hem bilgi kapsamı, hem de teknolojik gelişmeler büyük bir hızla değişmekte ve yayılmaktadır. Bilginin bu kadar hızlı bir şekilde çoğalmasının arkasında bilgi teknolojileri alanında gerçekleşen yenilikler bulunmaktadır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -4-
Giriş
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümlerinin açılması
BÖTE öğrencilerinin çalışma alanı BÖTE bölümü mezunlarının konumu BÖTE bölümü öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-
yeterlik algılarının ise teknoloji kullanımlarıyla ilgili yeterliklerinde rolü olduğu düşünülmektedir.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -5-
Giriş
Bu çalışmada BÖTE Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumlarına, öz-yeterlik algılarına ve bilgisayar kullanma durumları ile öz-yeterlik algıları
arasındaki ilişkiye bakılmıştır
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -6-
Öz-Yeterlik Nedir?
Bandura: Öz-yeterlik algısı bireyin, belli bir performansı
göstermek için gerekli etkinlikleri düzenleyip, yerine getirme kapasitesi hakkında kendine ilişkin yargısıdır.
Güçlü bir öz-yeterlik bireylerin başarılı olmalarını ve mutluluklarını olumlu yönde etkiler.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -7-
Öz-Yeterlik Nedir?
Öz-yeterliği güçlü olan bireyler yani kendi yetenekleriyle ilgili özgüveni olan bireyler zor bir görevle karşı karşıya kaldıklarında bu durumdan kaçmak yerine duruma, üstesinden gelinmesi gereken bir iş olarak yaklaşmaktadırlar.
Bu öz-yeterlik inancı akademik performansı etkilemektedir.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -8-
Öz-Yeterlik Nedir?
Sosyal Bilişsel Kuramcılara göre bireyin öz-yeterlik algısı – bireylerin yaptıkları seçimleri, – bir işi başarmada harcadıkları çabayı ve – yaşadıkları endişe derecesini
güçlü biçimde etkilemektedir.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -9-
Öz-Yeterlik ve Farklı Disiplinler
Öz-yeterlik mühendislik, matematik, okuma ve bilgisayar kullanımı gibi pek çok alana uyarlanmıştır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -10-
Bilgisayar Öz-Yeterliği
Compeau ve Higgins bilgisayar öz-yeterlik algısı– “bireyin bilgisayar kullanma becerilerine ilişkin
yargısı” Bilgisayar öz-yeterliği;
– bireyin bilgisayarı kullanıp kullanmama durumunu, – bilgisayar kullanma sıklığını, – bilgisayar deneyimini ve – akademik performansını
etkilemektedir.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -11-
Bilgisayar Öz-Yeterliği
Cassidy ve Eachus, bilgisayar öz-yeterliliği ile bireylerin bilgisayar
kullanma konusundaki deneyimleri arasında anlamlı bir ilişki vardır.
Bireylerin kendilerine ait bir bilgisayarlarının olması ve yazılım paketleriyle olan tanışıklık (kullanım) düzeyleri de bilgisayar öz-yeterliğini etkiler.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -12-
Bilgisayar Öz-Yeterliği: Araştırmalar
Bilgisayar öz-yeterlik algısı üzerinde yapılan çalışmalar,
Bilgisayar öz-yeterlik algısı yüksek olan bireyler bilgisayara ilişkin etkinliklere katılmada daha istekli olmaktadırlar.
Bu tür çalışmalardan beklentileri daha yüksektir. Bu bireyler bilgisayar konusunda her hangi bir
güçlükle karşılaştıklarında söz konusu güçlüğün üstesinden daha kolay gelebilmektedirler.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -13-
Problem
Bu çalışmada BÖTE Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumları, öz-yeterlik algıları ve bilgisayar kullanma durumları ile bilgisayar öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkiler belirlenmeye çalışılmıştır.
Bu çerçevede yanıtı aranan sorular: – Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumları nedir? – Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
öğrencilerinin öz-yeterlik algıları nasıldır?– Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
öğrencilerinin öz-yeterlik algıları ile çeşitli değişkenler arasında nasıl bir ilişki vardır?
Yöntem
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -15-
Yöntem
Bu araştırma, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanım durumları ve bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarını incelemeye yönelik betimsel bir araştırmadır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -16-
Yöntem: Çalışma Grubu
Çalışma Grubu: Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar
ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 4. sınıfındaki 54 öğrenciyi kapsamaktadır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -17-
Yöntem: Çalışma Grubu
Katılımcıların %30’u bayan, %70’i erkek Mezun olunan lise ağırlıklı olarak meslek lisesi
0
1020
30
40
5060
70
E.M.L.,Teknik L.,A.M.L.,A.Tek.L.
AnadoluLisesi
Süper Lise Düz lise Özel FenLisesi
AnadoluÖğretmen
Lisesi
Okul Türleri
Yü
zde
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -18-
Yöntem: Veri Toplama Aracı
Öğrencilerin kişisel bilgileri, bilgisayar kullanma, erişim ve kullanım sıklığına ilişkin anket
Aşkar ve Umay (2001) tarafından geliştirilen “Bilgisayar Öz-yeterlik Algısı” ölçeği
Bilgisayar öz-yeterlik ölçeği 17 maddeden oluşmaktadır. “Hiçbir zaman, ara sıra, bazen, çoğunlukla, her zaman” şeklinde 5’li Likert tipine uygun olarak hazırlanan ölçeğin güvenirlik katsayısı 0.70’dir.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -19-
Yöntem: Verilerin Çözümlenmesi
Öğrencilerin bilgisayar kullanma durumlarına ilişkin verilerin çözümlenmesinde yüzde ve frekans kullanılmış
Öğrencilerin bilgisayara ilişkin öz-yeterlik algısı hesaplanırken, (5’li likert) – Olumlu maddeler için “her zaman-5, çoğunlukla-4,
bazen-3, ara sıra-2, hiçbir zaman-1” olacak şekilde; – Olumsuz maddelerde “her zaman-1”…. “hiçbir
zaman-5” olacak şekilde tersine puanlanmıştır – Aritmetik ortalaması 3,5 ve üzerinde olanların öz-
yeterlik algısı yüksek; 2,5 ve altında olanların düşük. Öğrencilerin öz-yeterlik algıları ile bilgisayar
kullanma durumlarının karşılaştırılması için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır.
Bulgular
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -21-
Bulgular
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumları nedir? – bilgisayara ve İnternet’e erişim koşulları, bilgisayar
kullanımıyla ilgili deneyim, bilgisayarı ve İnternet kaynaklarını kullanım sıklığı ve bilgisayar kullanmayı nasıl öğrendikleri
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin öz-yeterlik algıları nasıldır?
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin öz-yeterlik algıları ile çeşitli değişkenler arasında nasıl bir ilişki vardır? – “cinsiyet, mezun olunan lise türü, bilgisayar kullanma süresi,
bilgisayar kullanma sıklığı, İnternet kullanma sıklığı” ile “öz-yeterlik algısı” arasında nasıl bir ilişki olduğuna bakılmıştır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -22-
Bilgisayara Erişim Durumu
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Evde - Yurtta kendime aitbilgisayarım var
Sadece üniversitelaboratuvarını kullanıyorum
Aile bireyleri (arkadaşımla)ile paylaştığım bilgisayarım
var
Bilgisayara Erişim Durumu
Yü
zde
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -23-
İnternet’e Erişim Durumu
0
10
20
30
40
50
60
Evde - Yurtta kendime aitİnternet bağlantım var
Üniversite laboratuvarınıkullanıyorum
İnternet kafelerikullanıyorum
İnternet'e Erişim Durumu
Yü
zde
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -24-
Bilgisayar ve İnternet’e Erişim Durumu
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Evde - Yurtta kendime ait bilgisayarımvar
Evde - Yurtta kendime ait İnternetbağlantım var
Erişim Türü
Eri
şim
Du
rum
u (
Yü
zde)
Evet
Hayır
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -25-
Bilgisayar Kullanmadaki Deneyim
0
10
20
30
40
50
60
70
2-3 Yıl 4-5 Yıl 5 Yıl ve üstü
Bilgisayarı Kullanım Süresi
Yü
zde
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -26-
Bilgisayarı ve İnternet Kaynaklarını Kullanma Sıklığı
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Her gün birkaç saat
Haftada birkaç gün
Haftada birkaç saat
Ayda birkaç gün
Kullanım Sıklığı
Yü
zde
Bilgisayar kullanma sıklığı
İnternet kaynaklarını kullanmasıklığı
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -27-
Bilgisayar Kullanmayı Öğrenme
0
1020
3040
5060
70Ö
ğren
ciliğ
imde
(üni
vers
ite)
aldı
ğım
ders
lerd
e öğ
rend
im
Öğr
enci
liğim
de(li
sede
) al
dığı
mde
rsle
rde
öğre
ndim
Tam
amen
den
eme-
yanı
lma
yolu
yla
kend
ike
ndim
e öğ
rend
im
Çev
rem
deki
arka
daşl
arım
dan
öğre
ndim
Kita
plar
a ba
şvur
arak
kend
i ken
dim
eöğ
rend
im
Öze
l bilg
isay
arku
rsun
a ka
tıldı
m
Lise
de/Ü
nive
rsite
deki
bir
kurs
a ka
tıldı
m
Bilgisayar KUllanamayı Öğrenme Yolları
Yü
zde
Öğrencilerin Öz-Yeterlik AlgılarıÖz-Yeterlik Maddeleri Yönü SK
Bilgisayar kullanırken yanlış bir şey yapacağım korkusu taşıyorum - 4,74 ,620
Bilgisayarda geçirdiğim zamanların büyük bölümü kayıp sayılır - 4,48 ,926
Yeterince uğraşırsam bilgisayarla ilgili sorunları çözebilirim + 4,33
,673
Bilgisayarda ani bir sorunla karşılaştığımda telaşa kapılırım - 4,22 ,861
Bilgisayarda her türlü yazıyı yazmak benim için basittir + 4,09
,896
Bilgisayarda çalışırken sinirli oluyorum - 4,07 ,866
Bilgisayara tam olarak hakim olmanın benim için imkansız olduğuna inanmışım
- 3,96 1,081
Bilgisayarlar beni olmadık bir yerde ortada bırakıveriyor - 3,91 ,759
Bilgisayarı etkin olarak kullanabildiğimi düşünüyorum + 3,76 1,063
Bilgisayarda yeni bir durumla karşılaştığımda ne yapacağımı bilirim + 3,67 ,911
Bilgisayar konusunda yetenekliyim + 3,65 ,974
Bilgisayar içinde dolaşıp yeni keşifler yaparım + 3,57 ,815
Bilgisayar terimlerine ve kavramlarına hakim olduğuma inanırım + 3,54 1,041
Bilgisayar kullanmaya karşı özel bir yeteneğim olduğuna inanırım + 3,44 1,192
Bilgisayarda çalışırken sorun çıktığında anlık çözümler bana yetiyor - 3,11 ,883
Bilgisayarı neredeyse bir parçammış gibi düşünürüm + 2,96 1,258
Günümü/zamanımı planlarken bilgisayar kullanırım + 2,19
1,029
Toplam 3,74
,93
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -29-
Öz-Yeterlik Algısı İle Çeşitli Değişkenler Arasındaki İlişkilerin
Dağılımı
FAnlamlılık Derecesi
Cinsiyet 9,864 ,003
Mezun olunan lise 2,175 ,043
Bilgisayar kullanma süresi (deneyim) 4,305 ,019
Bilgisayar kullanma sıklığı 4,909 ,011
İnternet kullanma sıklığı ,925 ,435
Bulgulara göre öz-yeterlik algısı ile “cinsiyet, mezun olunan lise türü, bilgisayar kullanma süresi, bilgisayar kullanma sıklığı,” arasında bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır.
Öz-Yeterlik Algısı İle Çeşitli Değişkenler Arasındaki İlişkilerin Dağılımı
Kareler Toplamı
Serbest. Der.
Kareler Ort.
F
Anlamlılık
Derecesi
Cinsiyet
Gruplar Arası
2,340 1 2,340 9,864 ,003
Gruplar İçi 12,336 52 ,237
Toplam 14,676 53
Mezun olunan lise
Gruplar Arası
4,519 9 ,502 2,175 ,043
Gruplar İçi 10,157 44 ,231
Toplam 14,676 53
Bilgisayar kullanma süresi (deneyim)
Gruplar Arası
2,120 2 1,060 4,305 ,019
Gruplar İçi 12,556 51 ,246
Toplam 14,676 53
Bilgisayar kullanma sıklığı
Gruplar Arası
2,369 2 1,185 4,909 ,011
Gruplar İçi 12,307 51 ,241
Toplam 14,676 53
İnternet kullanma sıklığı
Gruplar Arası
,772 3 ,257 ,925 ,435
Gruplar İçi 13,904 50 ,278
Toplam 14,676 53
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -31-
SonuçlarAraştırma sonuçlarına göre BÖTE bölümü öğrencilerinin; tamamının bilgisayar kullandığı, dörtte üçünün kendisine ait bir bilgisayarının olduğu, İnternet’e erişimlerinin olduğu, çok büyük bir çoğunluğunun bilgisayarı 4-5 yıldır
kullanmakta olduğu, büyük bölümünün bilgisayarı her gün birkaç saat
kullandığı, bilgisayar kullanımına göre biraz düşük olmak birlikte
İnternet kaynaklarını kullandıkları, bilgisayarla ilgili öğrenme etkinliklerini çoğunlukla
öğrencilikleri boyunca aldıkları derslerde gerçekleştirdikleri
anlaşılmaktadır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -32-
Sonuçlar
Öz-yeterlik ölçeğindeki maddelere verilen yanıtların dağılımına göre – bilgisayar öğrencilerin yaşamlarına tam olarak girmiş
bulunmaktadır. – Öz-yeterlik algı puanlarını en fazla düşüren madde
“günümü/zamanımı planlarken bilgisayar kullanırım” maddesidir.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -33-
Sonuçlar
Öz-yeterlikle ilgili olarak BÖTE Bölümü öğrencileri– bilgisayarın, BÖTE Bölümü öğrencilerinin yaşamlarına
girdiği söylenebilir. Örneğin “– yeterince uğraşırlarsa bilgisayarla ilgili sorunları
çözebileceklerine – bilgisayarda her türlü yazıyı yazmanın kendileri için
basit olduğuna – bilgisayarı etkin olarak kullanabildiklerine
inanmaktadırlar.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -34-
Sonuçlar
Ayrıca, öğrenciler bilgisayar kullanırken yanlış bir şey yapacağı veya
yanlış bir tuşa basacağı korkusu taşımamakta, bilgisayarda geçirdikleri zamanı kayıp olarak
görmemekte, bilgisayarda ani bir sorunla karşılaştıklarında telaşa
kapılmamakta ve bilgisayarda çalışmanın kendilerini
sinirlendirmediğini düşünmektedirler.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -35-
Sonuçlar
Bulgulara göre – öz-yeterlik algısı ile – “cinsiyet, mezun olunan lise türü, bilgisayar kullanma
süresi, bilgisayar kullanma sıklığı,”
arasında bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -36-
Son Söz
Araştırmalar bilgi teknolojilerinin kullanımının yaygınlaştırılmasının yenilik ve değişim çabalarının başarılı olmasında gerekli olduğuna işaret etmektedir.
Eğitim kuruluşlarında yenilik ve değişim çabalarının başarılı olmasında bilgi teknolojilerinin kullanımı önemli bir yer tutmaktadır.
Eğitim Fakültelerinin öğretmen yetiştiren programlarından mezun olan öğrenciler (öğretmen adayları) bilgi teknolojilerini etkili şekilde kullanabilecek becerilerle donatılmalıdırlar.
Bu konuda gerekli her türlü destek sağlanmalıdır.
Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ -37-
Teşekkürler!!!
Yrd.Doç.Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLUe-Posta: sadi_at_hacettepe.edu.trWeb: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/