Yeryüzündekiyaşam,yokolmatehdidialtın-daveinsandabutehdidinvarolmanedeniolanikti-dardüzenininsorumlusu.Yeryüzündekicanlılarınöz-gürceyaşamahakkı,buiktidardüzenininfarklıfakatbirbiriyleiçiçeolanalanlarındasürekliolarakgaspe-diliyor.Vebugaspyalnızcainsanolmayanlariçinge-çerlideğil; iktidar, insanlararası ilişkilerdedeenazonundoğaylaolanilişkisindekikadarmevcut.Öyleki,insanlıkdoğaylabirliktekendikendinideyoketmenineşiğinde.

İktidarı içkin olan ve altlarında şiddet yatan ikilikarşıtlıklar – ben-öteki, insan-doğa, insan-hayvan,akıl-vücut, erkek-kadın, beyaz-siyah, içerisi-dışarısı,yetişkin-çocuk, heteroseksüel-eşcinsel, ilkel-uygar,modern-geleneksel, güzel-çirkin, eğitimli-cahil, akıl-lı-deli, normal-anormal – yeryüzünü egemenliği al-tınaalmış sistemindüşünsel karakteristikleridir.Buikilikler“uygar”beyazadamın,kurduğuhiyerarşilerüzerindenadlandırdığıötekisininüstündekitahakkü-münüdevamlı kılmışvemeşrulaştırmıştır.Yeryüzü-neÖzgürlükDerneği,busistemikabuletmeyen,onakarşıçıkan,onaalternatiflerüretmedekatkısunmakisteyenbireylerinbirarayagelmesiylekurulmuştur.Hercanlı içinözgürlük,bukarşıtlıksistemininarka-sındayatanşiddetingörülmesivebusistemintoptanyokedilmesi ilemümkündür.Buradanbaktığımızda,yeryüzününözgürleştirilmesi,canlılararasındaeşit-likçivedayanışmacıbiryaşamkurmaveekolojikbirdüzensağlamayolundabaşetmemizgerekenente-melmesele, toplumun değerlerini sorgulanmayacakkadariçselleştirilmişolduğuinsanmerkezciliktir.

İnsanmerkezcilik,insanınkendinivarlığınye-ganeöznesiolarakalmasıvekendisidışındagördü-ğü varlıklar üzerindeki pratiklerini tamamen meşruolarakgörmesinedayanır.Hernekadarinsanındoğaüzerine olan tahakkümü, tarihsel olarak çok dahaeskileregitsede,modernBatıdüşüncesi ilebirlikteensağlamtemellerineoturtulmuşvebudüşünceniniçkinolduğupratiklerde,SanayiDevrimiilebaşladı-ğısöylenebileceksüreçiçerisinde,geçkapitalizmilebirlikte nicelik ve nitelik olarak en geniş sınırlarınaulaşmıştır. İnsanındoğaüzerindekibuhükümranlığı,şuankizamanımıziçingeriyedönüşüolmayanküre-sel felaketin de hazırlayıcısı olmuştur. Bu felaketinyavaşlatılabilmesiveenazındanertelenebilmesian-cakdoğaylaeşitlikçi;özgürlükçüvedayanışmacıbirilişkiveyaşamtarzı ilemümkündür.Şuanolan ise,tahakkümvesömürüyedayalı,teknolojininneredey-seyalnızcaçıkarahizmetettiği,anadüşünmebiçimi-ninkâradayalıolduğu,herşeyinfaydavetüketilebi-lirliküzerindengörüldüğübirdünyadır.

Her ikili karşıtlık, diğerleriyle ilişkilidir. Bu nedenleinsanmerkezcilik;türcülük, ırkçılık,cinsiyetçilik,mil-liyetçilikvediğerhertürlüayrımcılıktan;aynışekilde,içinde taşıdığı şiddetve sömürünedeniyledeemeksömürüsü, militarizm ve benzer diğer sistemlerdenayrı düşünülemez. Her türlü baskı, asimilasyon, sö-mürüveötekileştirmeheminsanmerkezciliktengüçalır, hem de ona güç verir. Tahakküm ilişkileri herzaman birbirlerini besler niteliktedir. Modern birey,yaşamının en başından beri belli değer yargılarıylayetişir;bunlarbireyin içindengeçtiğieğitimsistemive içinde büyüdüğü ahlakî normlarla içselleşir, per-çinlenirvesorgulanmadanöte,üzerinebiledüşünül-mezhalegelir.Her türlü tahakkümükanıksamamızısağlayan bu süreçten, doğa da hayvan da insan dafazlasıylanasibinialır.

İnsanmerkezciliğinenbüyükdüşünselvepratikürün-lerindenolanSanayiDevrimiilebirliktemakinelerin,fabrikaların ve teknolojik gelişmelerin insanmenfa-atine hizmet edeceği vaadiyle yeni bir süreç hızlayapılandırılmaya başlanmıştır. Nüfus artışıyla para-lelgidengöçlerlebirlikteseyredenbuendüstrileşmeakımı, yıkıcı bir şehirleşme süreciyle beraber kırsalalanları, yerel kültürleri ve geleneksel tarımı yuta-rakinsanlarıdoğalyaşamaiyiceyabancılaştırmıştır.Hattayabancılaştırmaktandaöteyegiderek,doğaya,canlılaravebirbirimizekarşıhükmediciveyıkıcıbirilişkilenmetarzınızirveye taşımışve toplumdakap-samlıbirdönüşümütetikleyerekendüstriyelbirtüke-tici-kitletoplumuoluşturmuştur.

Endüstriyel-kapitalizmin etkisiyle sömürü, işgal, ta-lanveşiddetedayalıbaşkabirdüzenoluşturulmuş,insanlarşirketlerehizmetetmekzorundabırakılmış,doğavehayvanlarşirketlerinsistematiksömürü,yı-kım ve şiddetine maruz bırakılmıştır. “Çok üretim,çoktüketim”edayalıyenibirişleyişinşaedilmiş,ge-lenekseltarımınyerinebenimsenmişolankâradayalıendüstriyel tarımpolitikaları ile doğaveyaşambü-yükölçüdezarargörmüş;doğayıtehditedenveaşı-rıbirkirlenmeyeyolaçan,sanayiyedayalıkimyasalilaç ve gübrelerle, genetiği değiştirilmiş tohumlarlaveendüstriyelmüdahalelerle,sürdürülebilirvedoğaltarımtarihtensilinecekdurumagelmiştir.

İnsangıdasıolarak“tüketimesunulan”hayvanlardaendüstriyel-kapitalizminkurbanıolmuştur.Endüstri-yel-kapitalizmlegelenekselyetiştiricilikbüyükölçü-deazalmış, bununyerine fabrikamantığıyla işleyenentegre çiftlikler kurulmuş, hayvanların makineleryardımıyla sömürülmesi dönemine geçilmiştir. Hay-vanendüstrisinekatkıamacıylapiyasayasürülenan-tibiyotikler,yemkatkımaddeleri,hormontakviyeleri,verimarttırıcıkimyasallarveendüstriyelmüdahale-lerile“sofralıket”olaraktabiredilenhayvanlarınta-biatınaaykırı,kâravesömürüyedayalıbiryetiştirmetarzıgünümüzdeuygulanmakta,gıdaamaçlıkesilenhayvanlarbirçokkanserojenetkilimüdahaleileinsantüketimine sunulmaktadır.Hayvan endüstrisi bugünküreselısınmanınsebepleriarasındaikincisıradayeralmaktadır.

Bu tamamlanmamış,hiçbir zaman tamamlanmayacak

ve sadece bizim tarafımızdan değil,herkes tarafından geliştirilebilecek manifesto,

mücadelede beraber olmak isteyenlereçağrımızdır.

“ “

Ormansızlaşma,yeraltısularınınkirletilmesivebun-ların sonucu olarak yetersiz-sağlıklı beslenme en-düstriyel hayvancılığın yol açtığı, ancak insan alış-kanlıklarının dokunulmazlığı nedeniyle görmezdengelinen,savsaklanansorunlardandır.

Teknolojik gelişmelerle birçok açıdan tam bir yıkımmerkezi haline dönüştürülen fabrikaların işlerliğinisürdürmekve enerji açığını kapatmak için kurulma-sınagerekduyulan,özellikleendüstriyalizmledoğruorantılı olarak üretim talebi artan elektriğin enerjiaçığını karşılamak için inşa edilen/edilmek istenennükleer,termiksantraller,hidroelektriksantralveba-rajlarla;üretimlerindeveişletmelerindeciddiölçüler-dedoğayaveyaşamazararlımaddeleraçığaçıkarangüneşsantrallerininkurulmasınıgerektirenendüstri-yel-kapitalizm,bukezdeçokfazlaelatamadığıkırsalbölgeleri pervasızca sömürmeye, insan hayatını vekültürlerini,ormanları,vahşibitkivehayvantürleriniyok etmeye devametmiştir. İşlendiğinde büyük kârgetirenvebirçoksanayikolundahammaddeolarakkullanılanmadenlerinbulunmasıiçinyapılantetkikvesondaj çalışmalarının yürütüldüğü yörelerde de bü-yükbirekolojiktahribatyaşanmaktadır.Keza,petrol,otomotiv,ilaçsanayivebirçoksanayikolu,insanvedoğalyaşamiçincidditahribatlarvermektedir.Hammadde ve enerji kaynağı arayışları insanların değil,gözünükârhırsıbürümüşolanbiravuç imtiyazlınınyönettiğikapitalistşirketlerinçıkarınadır.

Endüstriyalizm ve sonucu olarak virüs gibiyayılankentler,artıkeko-sistemlerarasındakibütün-lüğütamamenbozmakta,işgalaltındakigezegensonkarışına kadar sömürülmektedir. İnsanoğlunu tüke-timkültürüneboğantekno-endüstriyelkapitalistuy-garlık,dağlarıaşanatıkveçöpyığınlarıyaratmaktaveuygarlığınküreselölçekliimtiyazlıülkeleribuatıkveçöpyığınlarını“azgelişmişülkelere”kakalamak-ta,baştafakircoğrafyalarolmaküzeregezegeniçöpüretenveçöpbiriktirenbircehennemeçevirmekte-dir.Endüstriyeluygarlığınsonucuolarak,baştafakirülkelerdeolmaküzereaşağıyukarıheryılyenisalgınhastalıktürleriortayaçıkmakta,kendisinikârvefay-daekonomisiüzerindenvaredentıpveilaçendüstrisitekelleridebusüreçlerdenfaydalanmayaçalışmakta,kısacası krizi kendi çıkarına çevirmek istemektedir.Aynıfırsatçıyaklaşımheralandaolduğugibigıdaala-nında,GenetiğiDeğiştirilmişOrganizmalar(GDO)pa-zarındadasegilenmektedir.Açlığıyaratankapitalizmaçlık nedenini ortadan kaldırmaktansa, sonuçlarıylailgilenerekhemkendiillüzyonunusağlamlaştırmakta,hemdesömürüvekârağınıdahadagenişletmekte-dir. Gıda emperyalizmi olarak tanımlayabileceğimizbusüreçteyerelvedoğalyaşamformları,yerinihız-la, laboratuvar ortamında üretilen ve biyoteknolojitekellerine bağımlı bir yaşam formuna bırakmakta-dır.. İnsanmerkezci ideolojinin, ölümsüzlük vaadiyledoğanın birer parçası olan yaşam ile ölümarasındauzlaşmaz bir karşıtlık yaratmak istemesi, tekno-en-düstriyel kapitalist uygarlığın kendi tekelini kuvvet-lendirmegüdüsündenbaşkabirşeyolamaz.

Tıpbilimini tekelinealmışolanve“Hastalığıüret,sonrailacınısat!”ilkesiyleişleyentıpendüstrisiveilaçtekellerininhegemonyasınakarşıbusorununyeniden “toplumsallaştırılması” ve çözümünün “ye-relleşmesi”gerekmektedir.

İnsanınkendinihayvandanüstüngörmesidemek;ta-mamen“damakzevki”içinhayvanaakılalmazacılar-ladolukısabirhayatıveaynıkorkunçluktabirölümürevagörmek;kendinicazipgöstermekuğrunaonlarıncanlı canlı postlarını yüzmek;eğlenceuğrunaonlarıyıllarboyusürentutsaklık, işkencevetürlüyoksun-luğa maruz bırakmak; sırf zevkleri ve yalnızlıklarıtatmin etmek uğruna evlere, kafeslere hapsetmek;faydası şüpheli olanlardanda öte gereksizlikleri ta-mamen ortada olan, her anı ve tarafı acı ile bulan-dırılmış“bilimsel”deneylere tâbi tutmak; “spor”yadapopülasyonkontrolüadıaltındacanalmayımeşrukılmak;kendiyapamayacağıağırişleriyaptırmakuğ-runazorlaçalıştırmakveöldürenekadarsömürmek,ölümdensonrabiletüyünden,tırnağınakadarparayadönüştürmek;hayvanısüseşyasıveticarimalstatü-süneindirgeyipyerindenkoparılması,alınıpsatılmasıve tüm bu süreç içerisinde yaşam koşullarının dâhidikkate alınmaması; insanın bencillik ve tahammül-süzlüğü nedeniyle hayvanların her gün yaşadığı ru-tin şiddet ve bunun çözümü olarak görülen barınakmahkumiyetleri, rehabiliteetmekandırmacası altın-dakısırlaştırılmaları,yanisoykırımauğratılmalarıveaslayaşamlarınısürdüremeyecekleriyerleresürgünegönderilmeleri;yineinsanahizmetetmektenötebirsonucuolmayanhayvanrefahıfikriveyasalarıvedesorumluluğunu almadığı hayvanları ötanazi kılıfı al-tındaöldürmekdemektir.Tümbutemelhakihlâlleri,insanın,kenditürüdedahilolmaküzereötekileştirdi-ğivekendiniüstüntuttuğudiğerlerininyaşamalanla-rınıpervasızcaişgâliylebaşabaşgider.

Bütün bunlar, insanın kendisinin toplumsal hayattamaruz kaldığı şiddet ve tahakküm türlerinden ayrıdüşünülemez. Sokağındaki kuytu köşeyi bile bir kö-peğefazlagörengöz,muhitindekitransseksüelekin-le bakan gözden farklı değildir. Sirkte gördüğü filekahkahalarlagülenağız,gözünekestirdiğikadınalafatma hakkını kendinde gören ağızdır da. Kürkü ok-şarkenhazalanel,varoşun“pisliğine”dokunmaktaniğreneneldir.Belli bir tahakkümü temelalarak top-lumhayatınaetkiedensistemlerindeğeryargılarıveinsanlaraverdiğisıfatlar(suçlu,namussuz,hasta,ah-laksız,mantıksız,deli,çirkinvb.)bunedenlesorguyaaçıkolmalıdır.

Toplumsalalandaşiddet,baskıvezulüminsanlıkta-rihindevarlığınıhepkorumuştur.Yaşadığımızzamaniçerisindetanıkolduğumuzhaksızlıklar,butarihinge-tirdiğiizlerivegüçlendirdiğiformlarıtaşımaklabera-ber,şuankidönemeözgüşekillerdeveyapılardadavukubulmaktadır.Patriyarki,milliyetçilik, ırkçılıkvehomofobi,etkilerinigünbegüngöstermektevehis-settirmektedir.Dil,din,ırk,cinsiyetvecinselyönelimfarklılıklarınedeniyleyapılanayrımcılıkçokçeşitlivekompleksşekillerdekarşımızaçıkmaktadır.

İnsanlık tarihi, ötekileştirilenlerin cinayetle-riyle, toplu idamlarla, imhalarladoludur.Mesela,birkadının salt kadınlık durumundan dolayı tecavüzeuğraması ile bir eşcinselin yol ortasında bıçaklana-raköldürülmesi,aynıerkekegemendüzeninyarattığıseksistveheteroseksistzihniyetinürünlerindensa-decebirörnektir.

Günümüzdünyasındaaşırısayıdainsanınaşırıyoksulolması,emperyalizm,kolonyalizmvekapitalizminya-pısalbirsonucudur.Butarihiçinde,emeksömürüsüdekaynaksömürüsüilebaşabaşgitmektedir.Bütündünyayı saranve“hayatadüşman”zorunluçalışmasistemi ile milyarlarca insan en temel haklarındandahimahrumbırakılarak varlıkları teslimalınmış vesonuçolarakinsan,duygularıyontulmuşbirmetaha-line getirilmiştir. İnsanların canlı kalmak için adetasavaş verdiği günümüzde, haz, arzu gibi kavramlariçinyaşamakbir lüksolaraktanımlanmaktadır.Yinebu sistemde, çalışma koşullarını belirleme iradeside insanların ellerinden alınmıştır. 1980’lerle başla-yanNeo-liberal kapitalizm,dünyanınpek çokyerin-detarihtekienbüyükgeliruçurumlarınıyaratmıştır.İşsizlikvekrizlerbahaneedilerek“köle-işçi”gibibirkavramınortayaçıkmasınormalleştirilmektedir.Ka-yıtdışıekonomiylebirlikte,kadınveçocukemeğinede ucuz iş gücü olarak daha çok göz dikilmektedir.Ayrıca,binyıllaröncesindekurulmuşolanözelalan/kamusalalanikiliği,eviçindekikadınemeğinigörün-mezkılmakta;neo-liberalpolitikalarlagelen“evek-senli çalışma”, kadın emeğini ucuzlaştırırken, ücretkarşılığı yapılan iş, ev işi yüküne eklenerek kadınınçifteezilmesinenedenolmaktadır.Kadınınhemözelalanda,hemkamusalalandaçalışmasıyla,patriyarkalilişkiler kapitalist sisteme entegre edilmekte, cinsi-yetedayalıişbölümüyaratılarak,toplumsalcinsiyetrollerigüçlendirilmektedir.

Devletlerin uygulamaya koyduğu baskı vezulümdehiçbirazalmagöstermemiştir.Devlet,hemdiğer iktidar ilişkilerine içkin, hem de onları içerle-yendir.Bunundaötesinde, kendinekarşı olanı,mu-halifi susturmak için polis şiddetini, karşıdevrimcişiddeti, işkenceyi, hapishane şiddetini, açık, gizli ve“kirli”savaşlarıhiççekinmedenkullanır.Bellibeden-leronun için zatenhalihazırda sorumlulukgerektir-meyenbedenlerdir:mesela,bombaylayadakurşun-larlaparçalananbirçocuğunbedeni, işkencealtındaya da yaşanması imkansıza yakın misafirhanelerdehastalıktanölenbirgöçmeninbedeni.Ötekileştirmeve“harcanabilir”kılma,toplumsalilişkilerindederin-lerindeyatar.Evsizler,hastalar,bağımlılar,kimsesiz-ler,akılhastalarızatenyadevlettarafından“uygun”yerlere kapatılır ya da kendi başlarına, başkalarınırahatsız etmeden ölmeye bırakılır. Birey de, zaten,gözetimvedisiplinmekanizmalarıylaolduğuncade-netimaltındatutulur.Budenetimsistemiiçinde,çıka-bilecekherhangibirmuhalefetdahaenbaşındanbaşaşağıedilir,asimileedilir,kapsanırvedönüştürülür.Sistem kendi devingenliğini bunun üstünden sağlar.Buradaki tahakküm ilişkisi, basitçe baskı-rıza ikiliğiiçindedüşünülmemelidir.Çünküsistemzatenbireyinalgı ve düşünme biçimlerini, ve dolayısıyla bunlarınsonucuolacakseçimlerini, bir yerekadarbelirlemişdurumdadır.Varoluş teslimalınmış, varolma imkan-

ları yadsınmıştır. Farkındaolmakgereken ise, bireyiniradesivegidişatavermesigerekencevabınsorumlu-luğudur.Sistem,tamda,bugüçleridönüştürüpbaşkayerlere kanalize ederek veyerinegenel bir umutsuz-luk/değişim inançsızlığı pompalayarak çarkını döndü-rür.Böylece, sosyal alandaki güç, ya sistemi yenidenüretir,yadaşiddetikendiüstüneyöneltir.

Yinede, tümbudurumlarınmevcudiyeti,onlarakarşıgelinemeyeceğinivezararlarınınbirkısımbileolsatela-fiedilemeyeceğinigöstermez.Dünyaylavebirbirimizleolan ilişkimizi bu sistemden başka bir şekilde anlam-landırmaolanağımızherzamaniçinmevcuttur.İnsan-merkezcilikten kaynaklanan sorunlar, elbette ki kısavadeliçözümyollarıylaçözülebilecekkonulardeğildir.Bizler, bu sorunların çözümü için toplumsal dönüşümsürecinegirilmesi,busürecinhızlanması içineylemekderdindeyiz,budayüzyıllardırsömürüyle,ayrımcılıkla,şiddetlekendiniayaktatutan,arzuvehazlarımızıntamkarşısındadikilensisteminçelişkilerinigösteriponlarıdağıtabilecekadımlarlamümkünolacaktır.

Bizler doğadaki tüm varlıklar üzerindeki ege-menliğekarşıözgürleşmeyiveözgürleştirmeyisavunu-yoruz.Canlılarayönelikhertürlüzulmüreddediyoruz.Reddedişimiz, şiddetin, insanların kendi aralarındakiilişkininbozulmasınayadakabalaşmasınakatkıdabu-lunmasındançok,tamamencanlılarınesenliğininkısıt-lanması ya da haklarının ihlal edilmesi nedeniyledir.Odağında sadece insan menfaatini barındıran davra-nışları, uygulamaları ve politikaları benimsemiyoruz.Bunedenleevcilleştirmelerive insanındoğaüzerindemülkiyetkurmatalepyadagirişimlerinireddediyoruz.Yaşamıntekolduğunu,yaşayanbütüncanlılarındoğalhaklara sahip olduğunu, bu doğal hakların küçümsen-mesivehattakolaycagözardıedilmesinindoğaüzerin-deciddizararlardoğuracağınıveinsanlarındiğercanlı-larakarşısuçişlemesinesebebiyetvereceğini,türlerinbirlikteolmasınındiğercanlılarınyaşamahakkının in-santarafındantanınmasınıifadeetmesigerektiğini,in-sanlartarafındanhayvanlarasaygıgösterilmesininbirinsanınbirdiğerinegösterdiğisaygıdanayrıtutulama-yacağınısöylüyoruz.Toplumsaldüzeydedeinsanınin-sanatahakkümünüreddediyoruz.Bireyselfarklılıklarınveözgürlüklerinbastırılmasıyadaekonomiksömürü-nünsürdürülmesinisağlamakiçinkurulanvesürdürü-lentümotoritervedayatmacıyapılarakarşıyız.Kapi-talizmin getirdiği işşizlik bunalımı ve zorunlu çalışmakıskacına hapsedilmeye, insan emeğinin satılabilir birşeyhalinegelmesine,insanınhayatınıkazanmakuğru-nahayatınıkaybetmesine,bedeninmetalaştırılmasına,özgürlükkavramınınbireyselçıkarüzerindentanımlan-masına,arzularımızınüstündenparakazanılacakşey-lerhalinegetirilmesinekarşıyız.

İnsanınkendiyarattığısistemdenormundışındakalan,baskı ve zulmün nesnesi haline getirilmiş tüm birey-ler, yoksullar, azınlıklar, göçmenler, kadınlar, LGBTTbireyler,mahkumlar,çocuklar,hayvanlar,evsizler, iş-çiler, işsizler, radikaller,asiler,“marjinal”diyetanım-lananlar,kenaraitilmişler,hastalar,fizikselvezihinselengelliler ve ötekileştirilen tüm canlılar için yeni birdüzen ve adalet anlayışı talep ediyoruz.Mücadeleninancakbirbirimizianlamayaçalışarakveyanyana,be-raberdurarakmümkünolduğunainanıyoruz.