Upload
veli-bozatli
View
246
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
1/182
Yazlm Uzmanl zerine
Standartlama, Firma Altyaps, Ekip Oluturulmas, Blogdan Semeler ve UMLile Proje Gelitirilmesi
Grkan Yenieri
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
2/182
i
Yazlm Uzmanl zerine
Srm 0.1 beta
Bu kitap zgr Yazlm mant ile yazlmtr ve her ekilde datlmas serbesttir. Ltfen orjinal formatn
koruyunuz. Orjinal format korumasanz da arkanzdan gelip niye byle yaptnz diyecek deiliz.Bu kitab
kullanyorsanz, yazara gurkan nokta yeniceri AT gmail nokta comadresinden ulaarak bildirirseniz
seviniriz. Grdnz hatalar veya istekleri de iletirseniz ok daha mutlu oluruz.
Bu kitap zaman iinde deiiklie urayabilir. Son srm iinwww.analystdeveloper.comadresine
bakabilirsiniz.Blog,ForumveVezir Wikisitelerindeki alntlar ile bir takm eklentiler ve dzeltmeler,
linkler ile zenginletirilmi yazlar rahata okunabilecek bir formatta buraya toplanmtr.
http://www.analystdeveloper.com/http://www.analystdeveloper.com/http://www.analystdeveloper.com/http://analystdeveloper.com/blogs/gurkanhttp://analystdeveloper.com/blogs/gurkanhttp://analystdeveloper.com/blogs/gurkanhttp://forum.analystdeveloper.com/http://forum.analystdeveloper.com/http://forum.analystdeveloper.com/http://vezir.analystdeveloper.com/http://vezir.analystdeveloper.com/http://vezir.analystdeveloper.com/http://vezir.analystdeveloper.com/http://forum.analystdeveloper.com/http://analystdeveloper.com/blogs/gurkanhttp://www.analystdeveloper.com/8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
3/182
ii
nsz
Bu e-kitap hem bir projenin nasl ynetilmesi gerektiini hemde bir proje grubunun nasl
yaplanmas gerektiini anlatmaktadr. Modlve Nesne tabanl analiz ve gelitirme yntemlerinin nasl
bir projede uygulanabiliceini rnekler ile gstermektedir. Bu kitab yazmaktaki amacm, biliim
sektrne gnl vermi insanlarn snrlama olmadan bilgiye ulamalarn salamak ve havada kalm bir
takm konular bir standarda oturtmaktr. Modl ve Nesne tabanl sistemler yakn zamana kadar
tartlan ve standarda sokulmaya allan sistemlerdir ve u anda dnyann pek ok yerinde genelde
devlet itirakleri tarafndan olmak zere pek ok yazlm firmas tarafndan uygulanmaktadr.
Temeli 1980lere dayanan UML ve 1996 ylnda standarda sokulan Modl Tabanl Yazlm
Gelitirme kurallar ile birlikte Nesne Tabanl sistemler hayata gemeye balad. Bylece yazlm
dnyasnda modlleme yolu ile yazlm gelitirmek hem daha az maliyetli hemde yeniden kullanlabilirlii
arttran bir sistem olarak rabet grmeye balad. Baz firmalar belirli ileri yapan modlleri hazrlayp
firmalarn beenisine sundular. Baz firmalarda hem Nesne Tabanl hemde Modl Tabanl yazlm
gelitirme aralar ile piyasaya ktlar. Kitabn ilerleyen sayfalarnda bu firmalarn aralarna yer
vereceiz. Umarm bu kitap biliim sektrne gnl vermi herkes iin bir yol gsterici olur ve herkesin
yararland bir kaynak haline gelir.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
4/182
iii
Kitap Kimin in Yazld
Kitap yazlm firmas sahiplerinden, yazlm uzmanlarna kadar geni bir kitleye hitap edecek
biimde hazrland. Yazlm firmas sahipleri kendi i organizelerini dzenleyecek bilgiler bulurken, yazlm
uzmanlar Modl ve Nesne tabanl konular hakknda bilgi sahibi olacaklar. Bir sistem yneticisi yazlm
ortamlarnda nelere dikkat etmesi gerektiini grecek. Bir test uzman nasl test yaplaca konusunda
metodolojileri renecek. Bir sistem analisti nasl analiz yapmas gerektiini renecek. Pazarlama
uzmanlar nasl rn pazarlamalar gerektii konusunda yardmc bilgiler.
Kitabn bu kadar geni kitleye hitap etmesinin sebebi bir yazlm firmas iindeki yapy tam olarak
anlatabilmek ve yazlm firmas kurmak isteyen gen giriimcilere birazda olsa yol gstermektir. Kitapta
anlatlan metodlar olduu gibi kullanlabilecei gibi, gerekliliklere gre ekleme yada kartma da
yaplabilir.
Kitabn Organizasyonu
Kitap 4 ana blmden olumaktadr. Bunlar:
1- Ynetim ve YaplanmaBu blmde yazlm firmas kurmak teyen giriimcilerin nelere dikkat etmesi gerektiini
anlatmaya altm. Altyap ve firma dzeninin nasl olaca konusunda fikirler verdim. Firma ynetimi ile
ilgili yapsal dzenlemelerin nasl olacan analtmaya altm.
2- Proje Ekibinin OluturulmasYazlm retecek ekibin yaplanmas ve aralarndaki haberlemenin nasl olaca konusunda
ayrntl bilgileri burada bulabilirsiniz. Yazlm lideri veya ynetim gruplarnda bulunan kiiler yaplanma
ile ilgili fikirleri bu ksmda bulabilirler.
3- Blogdan SemelerBu blmde blogda yazdm ve bu kitabn konular ile rten yazlara yer verdim. Bu yazlarn
Trke karakter hatalarn temizledim, linkler ile zenginletirdim, eski olan baz yazlar teknolojiye gre
gncelledim.
4- UML ve CBD ile Yazlm Gelitirme
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
5/182
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
6/182
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
7/182
3.29 YAZILIM VE KLK........................................................ ................................................................. ............................... 1243.30 YAZILIM SRECNDE KALTE....................................................... ................................................................. .................... 1263.31 YAZILIM UZMANI OLAMAYACAINIZIN 10KANITI .......................................................... ..................................................... 1303.32 STRES VE YAZILIM SEKTR....................................................... ................................................................. .................... 1333.33 YURTDIINA YAZILIM RETELM ............................................................ ................................................................. ......... 1353.34 BR BAKA GZLEM...................................................... ................................................................. ............................... 142
4 UML VE CBD LE YAZILIM GELTRME ................................................................. 1454.1 GEREKSNMLERNMODELLEME AAMASI ................................................................ ..................................................... 1454.2 KULLANICI ARAYZ GEREKSNMLERVE TASARIMI BELGES ................................................................ ................................ 1484.3 SSTEM MODELLEME AAMASI ............................................................. ................................................................. ......... 1494.4 PROTOTPLEME AAMASI.......................................................... ................................................................. .................... 1534.5 RNEK PROJE LE OO VE UML .................................................................................. ..................................................... 153
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
8/182
Ynetim Ve Yaplanma 1
1 Ynetim Ve YaplanmaKural koymak ok kolaydr ama gelin grn ki bu kurallara herkesin zveri ile uyduunu
dnmek sama olur. Koyulan kurallarn belli yntemler ile kontrol ve raporlanmas gerekir. Ynetimin
yapmas gereken i sadece kural koymak deil, bu kurallarn yerine getirilip getirilmediini kontrol
edecek mekanizmalarda ileme sokmaktr. Bu blmde bir yazlm firmasndaki alt yapy inceleyeceiz.
Firma blmleri arasndaki veri aknn nasl verimli hale getirileceini aratracaz.
1.1 Proje Alt Yapsnn HazrlanmasBir firmann deeri alanlarna verdii deer ile doru orantldr.
Alt yapsna ve alanlarna yatrm yapmak yerine zevki iin para harcayanfirmalar ise ksa vadeli firmalar olmaktan kurtulamazlar. Gnlk zmler
ile hayatn srdren bir firma gnn birinde mutlaka batar. leriyi grerek
yatrm yapanlar ise daha uzun piyasada kalacaklardr. Her firmann bir
sonu vardr. Fakat unutmayn ki bu sonlardan yeni kaynaklar retmek ve
yeni yatrm sahalar yaratmak tamamen akl gcnze kalm bir olaydr.
1.1.1 BilgisayarlarBir ie balarken yaplan yatrm zkaynaklarnz arttrr. Bu adan dnldnde, alnacak
her bilgisayar, kurulacak her sistem, cekilecek her kablo zkaynaklarnza dahil olacaktr. Gnmzde
bilgisayar sistemleri ok abuk gncel-d kaldndan bilgisayar alrken dikkat edeceiniz husus,
gncelleme seeneklerinin ak olmas veya aldnz firma ile yapacanz anlamada, belirli periyodlarda
sistemlerin yenilenmesi gibi maddelerin olmasna dikkat etmenizdir. Bylece elinizdeki bilgisayar sistemi
zaman ierisinde eskimemi olacak, verimliliiniz dmemi olacaktr. Bilgisayar aldnz firmann kkl
bir firma olmasna dikkat edin. Referanslarn grmek isteyin. Dikkat edeceimiz hususlar m addelereklinde sralarsak:
Bilgisayarlarn tamam yetkili bir firmadan alnmaldr. Tm zelliklerin her bilgisayarda ayn olmasna dikkat edilmelidir. 6 ay veya 1 senelik periyodlarda gncelleme iin anlalmas gerekir. Sistemler tamamen deiecek ise eskileri geri alma gibi maddelerde olmaldr. Hasar veya fabrika hatalar gibi arzalar sigorta kapsamnda olmaldr ve bilgisayar firmas
bu bilgisayarlar deitirmelidir.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
9/182
Ynetim Ve Yaplanma 2
Her kullancnn kendi bilgisayar hakkndaki zellikleri bilmesi ve en verimli biimdekullanabilmesi iin bilgilendirilmelidir.
Hangi bilgisayarn hangi masada durduu ve kimin tarafndan kullanld kayt edilmelidir. Monitrlerin gz bozmayacak trden olmas gerekir. Yansmay azaltan ekran filtreleri
kullanarak alanlarn gzlerinin korunmas gerekir.
1.1.2 A YapsFirmanz ierisindeki a yaps kurulurken, uzun vadeli bir yatrmm gibi dnp, o srada
piyasada bulunan en iyi kablolarn ve ularn kullanlmasna dikkat edin. A alt yaps bir daha
deimeyecei iin, en son sistem a yaplarnda kullanmay dnebilirsiniz. Fiber optik, kablosuz yada
100mb CAT5 veya 1Gb CAT6 gibi teknolojileri inceleyip en iyisinin hangisi olacana karar verebilirsiniz.
Sistemin sal asndan, bilgisayarlarn yerletirilme planlarnn iyi yaplmas gerekir, bylece koblo
ularndaki balayclar zarar grmemi olacak ve ileride ek bir masraf kartmayacaktr. Gvenlik
konularna da dikkat edilmesi gerekir, kablolarn bina iinde kontrol olmayan yerlere gitmesi yada
kablosuz a yapnzn 15 yanda bir bilgisayar kurdu tarafndan hack edilmesi pek ho olmasa gerek.
Bu nedenle ekilen her kablonun kat zerinde bir modelinin olmasna zen gsterin. Bu modelleri iyi
saklayp ileride kacak problemleri hzl bir biimde zmek iin kullanabilirsiniz. nceden planlama ile
ka metre kablo harcanacan tahmin edebilir ve maliyetlerinizi kontrol altna alabilirsiniz. Bir ka
madde halinde sralarsak:
nceden plan yaplarak kablolarn nerelerden geecei tesbit edilir. Masalarn dzeni ve yerleim plan ile birletirilerek ne kadar kablo harcanaca ortaya
karlr.
Her kablo etiketlenmeli ve hangi masaya hangi kablo gidiyor kayd tutulmaldr. Arza arama ve giderme iin kablo test cihazlar bulunmaldr. Yedek kablo, ular ve kablo pensesi her zaman bulundurulmaldr. Yedek hub ve benzeri ekipman her zaman bulundurulmaldr. Kablolamay yapacak firma konusunda uzman olmaldr.Kablolama iini Sistem Yneticilerine yaptrmayn. Eer bu konuda uzman bir firma
seecekseniz, alannda iyi olan ve bir ka referans olan bir firma sein. Anzda kacak herhangi bir
arza iinde bu firmadan yardm isteyin. Bylece Sistem Yneticisinin zaman bu tr ilerle blnmemi
olur. Eer profesyonel dnce sistemi ile hareket edersek ve profesyonel firmalar ile alrsak ileride
doacak pek ok problemi daha olumadan ortadan kaldrm oluruz. Maliyetleri ksmak iin tm bu
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
10/182
Ynetim Ve Yaplanma 3
ileri firma iindeki kaynaklar ile zmeye alrsanz ileride doacak arzalarda ok fazla zaman ve nakit
kaybedebilirsiniz.
Prensip olarak yaplacak her i iin o ile uraan profesyonel bir firma semenizi tavsiye
ederim. Pek ok yararn greceksiniz. ncelikle, belki sizin hi aklnza gelmeyecek alternatif zmler
retebilirler. Belki de sizin hesapladnzdan daha az bir harcama ile bu iten kurtulabilirsiniz. Yarn
sorun ktnda arayacak birileri olacaktr. Ve en nemlisi de gncelleme iin banz armayacaktr.
Tabii tm bu saydklarmn imzaladnz anlamada olmas gerekmektedir.
1.1.3 letim SistemleriYazlm srecinde kullanlacak iletim sistemlerini ikiye ayrabiliriz. Birincisi rn gelitirdiiniz
ortamlar, dieri ise rn kurup altrdnz ortamlar yada test ortamlar da diyebiliriz. Fiziksel olarak
birbirinden ayr sistemler olmas gerekmektedir. letim sistemi iin gncelleme ve yeni srmler, test
ortamnda denenebilir. Bylece yazlmortam sabit durur. Tm testler yapldktansonra, disc image
programlar ile bir kopya oluturulur ve rn gelitirme ortamndaki bilgisayarlar gncellenir. disc
imageprogramlar kullanmaya karar verirseniz, firmanzdaki her bilgisayarn eit zelliklere sahip olmas
gerekir. rnnz hangi iletim sistemlerini destekliyorsa o sistemlerin yeni versiyonlarn takip etmek
ve salayc firma tarafndan artk desteklenmeyen sistemleri devre d brakmak gerekir.
Linux gibi ak sistemler kullanyorsanz, her yeni kernel (Linux ekirdei) ktnda veya
desteklediiniz Linux srm yeni srme getiinde rnnz derleyerek yeni paketler
oluturmalsnz.
Sanallatrma ile maliyetleri bir miktar drmek te mmkndr. Eer sanallatrma
kullanlacaksa gerekli donanmn ihtiyaca gre planlanp alnmas ve gelecekte ihtiya olabilecek
ykseltmelerin kolayca uygulanabilmesi gerekir.
Bir de yedekleme stratejilerinin ok iyi uygulanmas ve sistemlerin, yazlan kodun,
veritabanlarnn ve retilen her trl belge ve ktnn yedeklenmesine zen gsterilmesi gerekiyor. Ylda
en az bir kere yedeklerden geriye dn tatbikat yapn. lerin youn olmad bir zamanda yedei
bulunan tm sistemleri silin, formatlayn yada kullanlamayacak hale getirin. Aldnz yedekleri
kullanarak firmay tekrar ayaa kaldrmaya aln. Uygulanmas ok zor bir tatbikat gibi grnse de eer
baarl olursanz bu tatbikat hi yapmam firmalara gre bir stnlnz olacaktr. Tatbikat sonunda
yedekleme ve bu yedekleri saklama metodlarnz gzden geirin ve eer aksayan ynleri varsa dzeltin.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
11/182
Ynetim Ve Yaplanma 4
1.1.4 YazlmAralarte hayatnz, ve firmanzn geleceini belirleyecek en nemli karara geldik. Seeceiniz
programlama dili yada arac zaman ierisinde kaybolup gitmeyecek ve yeni teknoloji ve teknikleri
uygulayabilir bir dil olmal. zerinde en fazla zaman harcayacanz, karar verirken en fazla
dneceiniz, en fazla aratrma yapacanz ksm bu olmal. Karar verme aamalarna bir bakalm:
rnnz birden fazla letim sistemini destekleyecek mi? rnnz web, istemci/sunucu, tek bana calabilecek biimde tasarm edilecek
mi?
rnnz en son yazlm tekniklerini ve teknolojilerini uygulayabilir mi? Kullanmaydndnz veritabanlarn destekliyor mu? Piyasadaki yazlm uzmanlar, sizin kullanmay dndnz yazlm aracn
biliyorlar m?
Yazlm arac/dili iin eitim verecek kurulu var m? Diploma, sertifika veriliyormu?
Dnyada baka kimler kullanyor? rtbanda arama yaptnzda ka tane sonudnyor?
bulma sitelerinde, sizin dndgnzyazlmarac/dili ile ilgili ne kadar i ilanvar.
rnnz Dnya genelinde satmay dnyor musunuz? Ara/dil bu tasarmaizin veriyor mu?
Yazlmarac/dili reten firma ile birlikte baka hangi firmalar bu araca/dile destekveriyor.
Ne kadar para harcamay dnyorsunuz?Birden fazla yazlm aracda dnebilirsiniz. Veya farkl firmalarn rnlerinden bir sentez de
ortaya kabilir. rnein, veritabannOracledan, iletim sistemlerini Microsoft ve Hewlet Packarddan,
yazlm aralarnn bir ksmn Computer Associatesden, bir ksmn Microsofttan, analiz aralarn
Rational Softwareden, Application Serverlar BEAden, Web sunucular Microsoft ve Apacheden,
Middleware yazlmlarn IBMden alabilirsiniz. Kendi alannda lider konumunda bulunan rnleri
toplamak iyi bir fikir gibi gelebilir. Tek dikkat etmeniz gereken ey sat sonras destein ne kadar iyi
olduudur. Mteriniz sancdan kvranrken size kolayca ve hzl zm sunabilecekler mi?
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
12/182
Ynetim Ve Yaplanma 5
Firmanz kurduktan sonra ilk 2 yl sizin iin bir tampon zaman olacaktr. Bu zaman ierisinde
belirli aralar/dilleri/teknolojileri deneyerek grmeniz, sat sonras destek olaylarn aratrmanz sizin
iin iyi olacaktr. Firma kuruluu srasnda, dile ve kullanacanz aralara karar vermi bile olsanz, ilk 2
yl yeni araylar ierisinde olmaya bakn. Sizin istediiniz ileri daha ucuza yapan ceit ceit yazlm
gelitirme aralar, veya sat sonras destei daha iyi olan baka bir firma bulursanz alt yapnz
deitirmekten korkmayn. Unutmaynki burada 10 yl iinde piyasadan silinecek bir firmadan
bahsetmiyoruz. Kuracanz firmann kkl olabilmesi iin, rnnzn ve teknolojinizin de gncel ve
kkl olmas gerekir.
Hangi rnleri seerseniz sein baarl olmak iin standartlatrma ve dosyalama kurallar her
zaman gncel ve uygulanabilir olmal, her alan bu kurallara uyarak yazlm gelitirme yapmaldr. Belli
kurallara uymadan yaplan iler zaman ierisinde yok olup giderler. Hangi dilde yazlrsa yazlsn bir
program mterinin isteklerine cevap vermelidir, bence en nemli koul budur.
1.1.5 Ek YazlmlarEk yazlmlar, firma ierisinde ve yazlm gelitirme srecinde ileri kolaylatracak, kendi
bnyenizde yazlm yada dardan satn aldnz rnler olacaktr. Ceitli metin editrleri, sktrma
aralar, mzik dinleme programlar, sohbet yazlmlar ve yazlm gelitirme ile dorudan balantlolmayan her trl program bu kategoriye girer. Dardan alnan ek yazlmlarn gvenlik aklar var m,
kullandnz sistemler ile uyumlu alyor mu, iinizi yzde ka kolaylatryor, gncelleme nasl yaplyor
gibi konular takip edilmesi ve yazlmas gereken konulardr. Her trl ek yazlmn firma iinde nasl
kullanld, hangi bilgisayarlarda ykl olduu, kimlerin ne kadar kulland gibi bilgilerin gncel bir
biimde tutulmas gerekir.
1.1.6 Dardan Alnm ModllerModl tabanl gelitirme yapyorsanz, piyasada hazr bulunan mdlleri kendi rnlerinize
entegre edebilirsiniz. Bu balamda oluturulmu, kredi kart dorulama, kullanc adres bilgileri, gvenlik,
audit (veritabannda hangi kullanc ne i yapm), veritaban balantlar gibi bir dizi hazr modl alp
kullanabilirsiniz. Hem zamandan hem i gcnden kazanm olursunuz. Tabii bu modllerin bakm ve
destei iin belirleyeceiniz kiilerin yeterli eitimi almasna dikkat edilmelidir.
1.1.7 Analiz YazlmlarProjelerinizin analiz aamasnda harcayacanz zaman daha ok olacandan, bu blmde
yaplan her iin kaytl olmas ok byk nem tamaktadr. Tutulan kaytlarn da belli bir format
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
13/182
Ynetim Ve Yaplanma 6
ierisinde olmas, ve firmann her blmnde okunduunda, rahata anlalabiliyor olmas gerekir. Firma
ierisinde bu i iin belli bir kltr oluturmal, belge ablonlar gelitirmeli, metodolojiler ile ilgili genel
bilgileri herkesin ulaabilecei bir yerde tutmal, genel bazeitimleri tm firma alanlarnn almasn
salamanz gerekir. Analiz iin belli bal aralar, Rational rnleri veya rtba zerinde bulacanz baz
cretsiz yazlmlarda iinizi grebilir. nemli olan belli bir standard oturtmaktr. Analiz blmnde
standartla ilgili bir ka ablon bulacaksnz. Herhangi bir rn almasanz bile veya sadece Microsoft Office
kullansanz bile, tm bu iin belli bir dzen iinde yaplmas gerekir.
UML veya OO analiz metodolojilerini kullanacaksanz kullanacanz yazlm diline ek olarak, bu
dil ile uyumlu bir UML modelleme aracna bakmanz gerekir. rnein IBM Visual Age ile Java dilinde
yazmaya karar verirseniz IBM-Rationaln Rose aracn UML modellemede kullanabilirsiniz. UML
modellerinin hayat sreci rn ortaya kana kadardr. Modelleri, hayata geirildikten ve kodlandktan
sonra tutup tutmamak size kalmtr. Snf emalar dndaki dier tm UML emalarn rn ortaya
ktktan sonra ortadan kaldrabilirsiniz. Tamam ile silmek yerine arivleyerek saklamak daha iyi olabilir.
Tm modelleme boyunca rafine edilerek gelitirilen UML modelleri yeni fikirlerin ortaya kmas ve
risklerin tanmlanabilmesi iin geerlidir. Tm sorular cevaplanp snf emalar ve veritaban tablolar
ortaya ktktan sonra artk yazlan kod kendini ifade etmelidir. rn ortaya ktktan sonra elimizde
sadece Senaryo belgeleri ve kod kalmaldr.Testler srasnda bu senaryo belgelerine gre tm modller
bir arada test edilir.
1.1.8 Hata Denetleme Ve Atama YazlmlarProje analizi aamasnda yazlacak modller az ok ortaya kar. Bu ilerin yazlm ekibindeki
kiilere atanmas ve srecin takip edilmesi gerekir. Ayrca rn yazlmaya balandktan sonra, kacak
hatalarn kayt edilecei ve gene yazlm ekibine atanmas gibi ileri otomatize edecek aralara ihtiya
vardr. Proje gerekliliklerine gre bu aralar kendiniz de yazabilirsiniz. Piyasada bu i iin yazlm aralar
da mevcuttur. Dikkat etmeniz gereken kullanacanz hata denetleme ve atama yazlmnn rtba
zerinden eriilebilmesi ve mterilerinize ak olmasdr.Kullacanz aracn yapsna biraz bakalm:
Farkl projeler yaratp modlleri belirleyebilmelisiniz. Her proje ve modl iin sorumlu atayabilmelisiniz. Kaydedilen hatalar veya istekler atanan kiiye e-mektup yolu ile
ulamaldr.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
14/182
Ynetim Ve Yaplanma 7
Farkl projeden modlleri bir dier projede kullanabilmeli ve o modl iinikinci bir sorumlu atayabilmelisiniz.
Yaplan iin belgelerine linkler olmal yada direk program iindesaklanmaldr.
Her proje ve modl iin yzde ka ilerleme var eklinde raporlaralabilmelisiniz.
Bitirme zamanlar ve yazlm uzmanlarnn zerindeki iler gibi raporlaralabilmelisiniz.
Hata veya istekler zorluk derecelerine gre sral listelenebilmelidir. Her proje elemannn ne kadar i yapt grlebilmelidir.
1.1.9 Dizin YapsProjenin saysal dosyalamas iin dizin yaps oluturmak, retilen her trl belgeyi burada
muhafaza altnda tutmanz ve gerektiinde yedeklerinin alnmas iin gereklidir. Her projenin
gereklilikleri farkl olduu iin dizin yaplarda trl farkllklar gsterebilir. Kitap ile gelen tkzda proje
dizinlerini otomatik olarak yaratan kk bir programca rastlayacaksnz. Bu ara ile proje ismini ve iki
karakterden oluan kodunu verdiiniz zaman size temel saylabilecek bir dizin yaps oluturmaktadr.
Ayrca her proje iin geerli olabilecek bir dizi belgeyide otomatik olarak yaratmaktadr. Bundan sonra
yapacanz i adm adm giderek gereklilikleri doldurmaktr.
1.1.10 Programlar Ve SorumlularProgramlar satan firmalardan kontak kiiler, yardm alma biimleri, yeni versiyonlar ve
yamalarn uygulanmas. Aldnz programlar firma ierisinde kullananlardan seilecek kiiler program ile
ilgili her trl gelimeyi takip edecek. Fiyat teklifleri, anlamalar ve rnlerin ulatrlmas konularn
organize edeceklerdir. rnler firmanza ulatktan sonra, kurulum, test, fiyat, yarar ve zararlar
konularnda bir belge hazrlayp, firma yneticilerine ve rn kullanmas beklenen kiilere gnderir.
Geriye dnecek yorumlara gre bir toplant yaplarak sonular tartlr ve rnn/yamann kullanlp
kullanlmayacana karar verilir.
1.1.11 rnn DatmProje ekibinin rettii rn piyasaya srmek iin kullanacanz kurulum gelitirme programlar
bir ka platformu birden desteklemelidir. Tkz, disket, rtba yada i -rtba zerinden kurulum
yapmaya imkan verecek aralar kullanmalsnz. rnnz datma mekanizmalarnz ne kadar geni
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
15/182
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
16/182
Ynetim Ve Yaplanma 9
1.2 Ortam Ve Salkl alma1.2.1 Masalar Ve BilgisayarlarMasa banda alan herkes trl rahatszlklar yaamaktadr. Fare tutan elin parmaklarnda
ar ve bilek blgesinde Tnel Kalpal rahatszl, omuzlarda kaslma, boyun blgesinde tutulma, srt
arlar, omurgada kayma, gz bozukluu gibi pek ok rahatszlk masa banda yanl oturmak ve belirli
kaidelere uymamaktan dolay kaynaklanmaktadr.
Ofis iin seilecek masalarn yksekliklerinin ayarlanabilir olmas gerekir. Bylece her alana
gre masa yksekliinin ayarlanmas salanr.
Kullanlacak koltuk yada sandalyelerin iyi bir srt destei olmal, sandalye ykseklii, srt desteiykseklii, yere olan as ayarlanabilir olmaldr.
Kullanlan monitrlerin ykseklii ve as ayarlanabilir kaideler zerinde durmas salanmaldr.
Monitrlerde filtre olmas ve bu filtrelerin topraklanmas gerekir. Ayrca monitr banda uzun saatler
geiren kiiler senede bir kez gz muayenesinden geirilmeli ve gerekiyorsa dinlendirici gzlkler
kullanlmaldr.
Masa ba alanlar iin kitap ile birlikte gelen tkzda masa banda nasl oturulmas gerektii
anlatlmtr. Monitrn konumu, klavyenin konumu, gerekli alar ayrntl olarak gsterilmitir.
Her masaya ait en az 1 adet kilitli ekmece olmas gerekir. Bylece mesai bitimi sonunda gvenli
bir yerde saklanmas gereken dosyalar muhafaza altna alnm olur.
Bilgisayarlar 24 saat ak braklabilir, sistem oturumunu kapatp monitr de kapadktan sonra
enerji harcamas en aza indirilmi olur.24 saat alan bilgisayar nem tutmaz ve mr daha uzun olur.
Bilgisayar alrken fanlarndan kan sesin mmkn olduu kadar az olmasna dikkat etmek gerekir. 30
tane bilgisayarn fan uultusu olduka fazla olmaktadr.Ylda bir kez fanlarn ve kasalarn hava fleyen
elektrik sprgeleri ile temizlenmesi gerekir.
Pazarlama ekibi ve yazlm ekibi ayn oda ierisinde bulunmamal, yazlm ekibi iin mmkn
olduu kadar sessiz ve sakin bir ortam yaratlmaldr. Yazlm ekibinin odasnda ses yanklanmalarn
nlemek iin duvarlara gzleri dinlendirici resimler aslabilir. Klasik mzik yada dinlendirici tr mzikler
yaynlanabilir. Dahada ileri gidersek duvarlara ses yaltm bile dnlebilir. Bir kayt stdyosunda
konutuunuz zaman kendi sesiniz hi bir bozuntuya uramadan ve yanklanmadan kulanza gelir. Bu
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
17/182
Ynetim Ve Yaplanma 10
tr bir ortamda yazlm yapmak, odaklanmak ve konsantre olmak iin idealdir. Hem hafta sonlar ekibin
enstrman alanlar stdyo olarakta kullanabilir.
1.2.2 TelefonlarTelefonlar firmann durumuna gre ehirler aras yada milletler aras kapal olabilir. En az bir
adet serbest kullanma ak fax cihaz olmaldr yada tamamen saysal bir fax sunucusuda
kullanabilirsiniz. Yaplan telefon grmelerini kontrol edip milletler aras yada ehirler aras zel
konumalar maalardan debilirsiniz. Cep telefonlar iin zel hatlar kurup ucuza aranmalarn
salayabilirsiniz. Her masada bir hat olmas en idealidir. Dardan arayanlar sekreter hanmn iini
blmeden istedikleri kiiye ulaabilirler. Mteriler yetkili kiilere dorudan ulaabilirler. Masalardaki
telefon hatlarna gizli modemler balanm m arada bir kontrol etmek gerekir. Baz alanlar kendi zel
modemleri ile internete kmak isteyebilir. Ayrca firma bilgisi dnda balanm bu modemler sisteminizi
tehdit edebilir. Dardan gelecek saldrlara kar ak bir kap gibi olacaktr.Yazlm uzmanlarnn telefon
numaralar mterilere verilmemelidir.
1.2.3 IklandrmaGenelde bilgisayar ve yazlm firmalarnda beyaz floresan kullanlr. Fakat bu floresanlarn
saylarnn her zaman ift olmasna dikkat edilmesi gerekir. Masalarda akrobat masa lambalar
kullanmakta faydal olabilir. Iklandrma ekranlardan yansmayacak biimde yerletirilmelidir. Ayrca
pencerelerden gelen n da ekranlara direk gelmemesine dikkat edilmelidir.
1.2.4 Havalandrmaalma ortam konsantrasyonu bozacak her trl kokudan arndrlm olmaldr. Yaknlardaki
restorann yemek kokular, havalandrma cihazlarnn kokular gibi havann kalitesini bozacak her trl
koku arndrlmaldr. Havalandrma cihazlarndan kan souk havann direk kiiler zerine gelmemesiiin ayarlamalar yaplr. Havalandrma cihazlarnda biyonik filtreler kullanlmaldr. Nem oran kontrol
altnda tutulmaldr.
1.2.5 Proje Ortamnn GvenliiBilgisayarlarn tkz ve disket srcleri olmamal. Sunucular bir odada kilit altnda tutulmal. E-
mektup trafii denetlenmelidir. Eer tkz ve disket srcler kullanlacaksa ok iyi bir virs tarama
program kurulmal ve her virs veritaban gncellemesi ktnda gncellenmelidir. E-mektup iin kota
uygulamas kullanlabilir.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
18/182
Ynetim Ve Yaplanma 11
Yangn sndrme cihazlar ve alarmlar her hafta bir kez kontrol edilmelidir. Ekiplerden birer kii
yangn durumlar iin yetkili atanarak yangn klar ve metodlar hakknda bilgilendirilmelidir. Ayda bir
kez yangn tatbikat yaplarak personelin yangn klarn nasl kullanaca ve hangi kurallara uymas
gerektii uygulamal olarak retilmelidir. Deprem gibi afetler iinde tatbikat yaplmal ve binann
gvenli yerleri, hayat genleri belirlenmeli ve buralara tabelalar aslarak herkesin renmesi
salanmaldr.Yangn tatbikat iin yetkili bir kurumdan yardm almak gerekebilir.
Ofis iinde seilecek kiiler ilk yardm eitimi almal ve bu bilgilerini ihtiya halinde
kullanabilmek iin hazrlkl olmaldrlar.
1.2.6 Dieralanlarn ayrm yaplmadan ylda bir kez, k aylarna girerken grip as yaplmas, hem
firmanz hemde alanlarnz iin iyi olur. Bir kiiden yaylacak grip virs tm projenizi 1 hafta geriye
atabilir. Bu tr riskleri almak istemiyorsanz grip asn gz nnde bulundurmanz tavsiye ederim. Grip
as istee bal olmal, a olmak istemeyen personel serbest braklmaldr.
Sigara binann hi bir yerinde iilmemelidir. Dinlenme odalar da dahil olmak zere hi bir yerde
sigaraya izin verilmemelidir. Sigara imek isteyenlere nikotin bantlar verilebilir. Sigara ienleri ie
almamak bile dnlebilir.
Mutfak blmnde buzdolab, mikro dalga frn, scak su veya ay kahve makineleri ve evden
yemek getirenler iin bir masa bulunmaldr. Mutfan temizlii, her hafta bir profesyonel temizlik
uzmanna yaptrlmal ve personelin mutfa temiz tutmas iin gerekli nlemlerin alnmas gerekir.
Binann uygun bir odasna kou band, egzersiz bisikleti gibi aletler koyarak alanlar fiziksel
egzersiz yapmaya tevik edebilirsiniz. Tabii du ve deime odalarn da unutmayn. Bu sayede
motivasyonu arttrm olursunuz. Sanat ile uraan personel iin eitli alma odalar salayabilir veburalardan kacak sanat eserlerinin ak arttrma gnleri ile satarak vakflara yada derneklere yardm
salayabilirsiniz. lk okul, lise veya evrenizdeki yardma muhta ocuklar veya aileler ile ilgil i bu tr
almalar firmanzn ismini medyada duyurmanza yardmc olur. Ek olarak rnnz niversitelere
veya liselere cretsiz vererek genlerin renmesini salayabilirsiniz.
Makinelerden arndrlm sessiz bir oda yaplacak klasik mzik yayn ile mkemmel bir
dinlenme odasna evrilebilir. Dinlenme odalar gnn problemlerini unutarak, akl temizlemek ve i
problemleri ile savaacak gc tekrar toplamak iin idealdir.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
19/182
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
20/182
Proje Ekibinin Oluturulmas13
2 Proje Ekibinin OluturulmasBir proje ekibinin birbirini tanmas iin en azndan 2 ay birlikte geirmeleri gerekir. Bu 2 ay
zarfnda her kes birbirinin psikolojik yapsn, ailesini, yaam tarzn, deerlerini, nem verdii eyleri,
dinledii mzik trn, ald enstrman, ne kadar bilgisayar bilgisi olduunu renmelidir. Bu liste
olduka fazla uzatlabilir. lk aamada proje ekibi iin i-rtba zerinde bir web sitesi hazrlayp, temel
olarak zgemi bilgilerinden balayp yaynlamak iyi bir fikir olabilir. Bylece ekip ierisinde kim ne
kadar, ne biliyor, daha nce nerelerde calm gibi bilgiler herkese ular. Daha sonra proje ekibinin
grevlerini ve bu grevlerin kimler tarafndan stlenildiini belirten bilgilerde yer almaldr. Ekibe verilen
sorumluluklar yerine getirilmeye balandka bu bilgiler gncellenir ve herkesin ne kadar i yapt da
gzler nne serilir. Sanrm olduka effaf bir yntem oldu bu ama birbirimizden saklayacak neyimiz
olacak ki. Ekip ilikilerini gelitirecek bir ka aktiviteden burada bahsetmek istiyorum.
a.Sabah ay: Her ekip ayda bir defa ilerinden seecekleri 3 kiinin hazrlayaca bir sofra ile 2saat srecek bir sabah ay dzenleyebilir.Yiyecekler iin para tm ekipten toplanr. Bu sofrada genelde
kahvalt amal yiyecekler bulunur ve sofra akam i kna kadar ortada durur. Herkes kendi barda ve
ay ile katlr. Ekip iindeki ilikileri arttrmak ve i dnda baka konular konumak iin ortam
oluturmaldr. Gn sonunda sofray kuran kaldrr.
b.Genel sabah ay: Gene ayn formatta bu sefer firma genelinde dzenlenir. Firmaya yenikatlan insanlar takdim edilir, yeni balayan projelerden, baarlan ilerden, baarlmas gereken
hedeflerden bahsedilir. Sunumlar hazrlanarak firma genelindeki bilgi paylamnn en st seviyeye
karlmas salanr.
c.Baz yarmalar ap kazananlara dl verilebilir. Verilen dllerin ve yarmalarn geneyaplan ile alakal olmas gerekir.
d.Son teknolojilerin tartld bir ortamda hazrlanmaldr. Bir aratrma gelitirme laboratuarbu ama iin uygun olabilir.
e.Bir aktivite kulb oluturarak firma iinde dzenlenecek yemek, piknik, mangal partileri gibiolaylar organize etmek te iyi bir fikir olabilir.
f.Piyasa takibi ve haberleri renmek iin bilgisayar dergilerine abone olunabilir. Her ayalnacak dergiler herkesin ulaabilecei bir yerde durmaldr. Bir ktphane oluturulup eitli
yaynlardan ve kitaplardan herkesin yararlanmas salanmaldr.
imdi bir proje ekibindeki sorumluluklara gz atalm.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
21/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 14
2.1 Sistem SorumlusuSistem sorumlusu firmann ihtiyacna bal olarak kullanlacak tm yazlm ve donanmn
kurulumu ve bakm konusunda bilgili olmal yada renmeye ve aratrmaya ak olmaldr. Genel
elektrik ilerinden anlamal, lehim yapmak, kablo ekmek gibi ileri bilmelidir. Ayrca Microsoft Visio gibi
bir program bilmesi, yerleim dzeni ve kablolama iin gerekli emalar izebiliyor olmas gerekir.
Eer sistemde bir deiiklie gidilecekse ve sistem sorumlusunun yeni sistem hakkndaki bilgisi
az ise, yeterli eitim verilmeli ve ancak sistem sorumlusu kendini yeterli grd zaman sistem
deitirme ilemlerine balanmaldr.
Sistem sorumlusu e-mektup, rtba gibi kullanc haklarn firmann prensiplerine gre
ayarlamaldr. Snrl bir internet balants ve sk virs taramaprogramlaryla denetlenen bir e-mektup
altyapsn kurup ynetebilecek seviyede olmaldr. Her BT alan ilk 4 yldan sonra alt, bildii
yazlmlar kurup kullanmak ister. Bu seviyeye gelmi bir sistem sorumlusu da kullanlacak yazlm ve
donanm hakknda fikir belirtebilmeli ve rahata alabilecei bir ortam yaratlmaldr. alanlarn fikrini
almak ve bu bilgileri kullanmak, bir sr paranz yutup hi bir i yapmayan BT danmanlarndan daha
etkili ve ucuz bir yntem olacaktr.
Gvenlik ile ilgili konularda piyasa genelinde kullanlan yazlm ve donanmlar bilmeside gerekir.
Firewall tabir edilen gvenlik yazlmlarn ok iyi bilmesi gerekir. Yaplan projelerin yedeklenmesi ve
saklanmas konularnda titiz almal, sistem gmeleri halinde en ksa zamanda bir nceki yedeklere
dnecek kadar bilgiye sahip olmas gerekir.
Kesintisiz g kaynaklar ve kullanm hakknda bilgiye sahip olmal, salayc firma ile ilikileri
salam tutmaldr. Servis zamanlarnda yada arza hallerinde salayc firma tarafndan yaplan her ilem
kayt edilmeli ve arivlenmelidir. Kesintisiz g kaynana ait prizlerin dier prizlerden farkl olmas ve arj
cihazlar veya elektrik sprgesi gibi kesintisiz g kaynana zarar verebilecek cihazlarn bu prizlerden
kullanlmamasna dikkat etmelidir.
2.2 Proje LideriProje liderinin firma ii tm operasyonlar ve projesi yaplan i hakknda geni bilgiye sahip
olmas gerekir. Tercihen i ile ilgili sektrden gelmi ve Bilgi Teknolojileri Ynetimi hakknda bilgisi olmas
istenir. Eer byle birisi bulunamaz ise tm analiz aamalarnda bulunacak ve ii en ince ayrntsna kadar
anlayabilecek bir kimse olmaldr. Proje Lideri ekibi bir arada tutmak ve zaman izelgelerine uyulmas iin
gerekli motivasyonu salayacak sosyal bir insanolmaldr. Ayrca Ynetim Kurulu ile proje arasndaki bilgi
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
22/182
Proje Ekibinin Oluturulmas15
al-veriini de salar. Bte konularnda dzenlemeler ve maliyet analizlari konusunda ynetim kuruluna
bilgi ve tavsiye verir.
Proje Szlnn oluturulmasnda grev alr ve proje genelinde kullanlan terimlerin herkes
tarafndan renilmesine dikkat eder.yi bir ekip iltiimi iin nem verilmesi gereken bir konudur.
Yazlacak modllerin ve arayzlerin zorluk derecelerine gre zamanlarn tayin eder ve proje
plan iinde yaynlar. Bu zamanlarn tayini srasnda proje ekibi ve yazlm uzmanlar ile beraber alr.
Onlarn fikirlerini dinler ve tavsiyeleri gz nnde bulundurur.
Proje Lideri yeni gelenlere bilgi aknn salanmas ve ekip iindeki yerlerini kolayca
bulabilmeleri iin de yardmda bulunur. Yeni gelenler iin hazrlanacak dosyada, gerekli her ey olmal,
ie balarken getirecekleri evraklardan, proje standartlarna ve bina iinde uyulmas gereken kurallara
kadar her ey maddeler halinde bulunmaldr. Firma ahlaki, kurallar, calma prensipleri, ynetim
emas, i tanm vb. gibi her trl bilgi dzgn biimde aktarlmaldr.Bu tr bilgiler gncellendiinde
tm alanlarn bunlar renmesi salanr.
Yeni yazlm uzmanlarna i atanrken daha yeni olduklar dnlerek atanmal ve ncelikle
ortama uyum salamalar ve projesi yaplan ii renmeleri iin yeterli zaman tannmaldr. Modl
tabanl gelitirme yaplyorsa basit modllerden iler verilerek kiinin ie almas salanr.
Proje Lideri yazlm arac olarak kullanlan aralar ve dilleri de bilmelidir. Bylece maliyet analizi
ve teslimat gnlerini belirlerken gereki tahminlerde bulunabilir. Eer proje lideri firma iinden yetimi
ve yazlm uzmanlndan ykselmi ise daha da iyi olur. Alt yaplar ve firma ahlakn ok iyi bildii iin,
sadece ynetim ile ilgili bir eitim almas yeterli olacaktr.
Dier proje ekipleri ile bilgi alveriini salar ve kontrol altnda tutar. Dier ekiplerin yneticileri
ile koordineli alr. Kendi projesinin teslim zaman dier projelerdeki modllere dayanyorsa buuzantlarda kontrol eder ve ekibine bildirir.
Projedeki her trl riski takip eder ve kaynaklarn ona gre tahsis eder. Riskleri belgeleyerek
zmler iin onaya sunar. Onay sonucu kan kararlar ileyerek sonular tekrar ynetim kuruluna
bildirir.
2.2.1 Grev Srelerinin Tayin EdilmesiAtanacak grevlerin alaca zaman belirlenirken PERT (Project Evaluation Review Technique,
Proje Deerlendirmesi Tefti Teknii) ortalamasndan yola klabilir. Proje Ekibine grevler atanrken 3
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
23/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 16
farkl zaman tayini yaplr. Bunlar En yi, En Kt ve Normal Biti zamanlardr. Grev atanan kiinin
deneyimlerinden yararlanlarak tayin edilir. Aadaki forml bu verileri kullanarak grev zamann
belirlemek amac ile kullanlr.
GZ = (E 4NB + EK) / 6
GZ = Grev Zaman
E = En iyi durumda grevin alaca zaman
NB = Normal biti sresi
EK = En kt durumda grevin alaca zaman
Bu formlden elde edilen GZ deeri Microsoft Project zerinde grevlerin srelerinin tayin
edilmesi amac ile kullanlr.
2.3 Analiz EkibiSrekli mteri ile yz yze toplantlar yaparak i aknn ok iyi bir biimde aktarlmasndan
sorumludur. Yazlm ekibi ile mteri arasndaki problemlere zm bulmak iin urar. Analiz
toplantlarnda Senaryolarn ortaya kararak detaylandrlmasnda grev alr.
Yazlm ekibinden gelecek her trl soruyu cevaplamaya alr. Yazlm ekibi senaryolar
hakkndaki sorularn merkezi bir dosyada tutar. Haftada bir kere analiz ekibi ile yaplacak toplant ile bu
sorulara cevap bulmaya yada ortaya kan istekler dorultusunda senaryolarda deiiklik yapma yoluna
gidebilir.
Mteri isteklerinin tam olarak anlalmas ve modellenmesi iin hazr formlar ve ablonlar
kullanr. Tm toplant notlar belli dzenler iinde veya tutanak biiminde tutulur ve saklanr. Kat
kullanmay azaltmay amaladmza gre 10 parmak yazabilen veya steno bilen bir eleman toplantnotlarn hzl ve eksiksiz biimde tutmaldr. Daha sonra bunlar belgeleyerek proje ekibine ulatrlmasn
da salar.
Yazlm ve tasarmekibi ile birlikte alarak mteri isteklerinin tam olarak modellenmesine ve
yazlm ekibi tarafndan iyice kavranmasna dikkat eder. Ortaya kan modellerin doruluunu senaryolar
ile onaylar ve yanl yerlerin deimesi iin neride bulunur. Bu nerilerin ve deiimlerin yaplp
yaplmadn kontrol eder.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
24/182
Proje Ekibinin Oluturulmas17
Ortaya kan rnn, mteri ncesi testlerin yapar ve senaryolar yolu ile doruluunu ler.
ak iinde mantksal olmayan yerleri ve mteri isteklerine uymayan ksmlar tesbit eder ve deimesi
iin nerilerde bulunur.
Ekran tasarmlar ve aklar iin de nerilerde bulunabilir. Fakat kullanlan yazlm aracnn ve
dilin kapasitesini ok iyi biliyor olmas gerekir.
Tm analiz ekibinin, analiz metodlar, UML, OOA gibi konularda bilgi sahibi olmas gerekir. UML
ve OOA konularna yeni balayan firmalarda ise bu konularda eitim verebilecek seviyede bir elemann
analiz toplantlarna yn vermesi ve yeni gelenleri eitmesi gerekir. En iyi eitimde mteri ile olan
toplantlarda olur. Yeni gelenler bu toplantlara katlarak hem analizin nasl yapldn hemde UML ve
OOA konularnn nasl uygulandn grrler.
2.4 Tasarm EkibiTasarm ekibi, analiz ekibinin rettii senaryolar UML kullanarak modeller ve analizi yaplan
mteri gereksinimlerinin elle tutulur bir kopyasn ortaya kartr. Ortaya kartlan modellerin
bakmndan da sorumludur. Tasarm ekibi UML tabanl bir ara kullanyorsa, modelleri i-rtba
zerinde yaynlar ve analiz ekibinin test etmesini salar. Eer bir UML arac yoksa modeller katlara
izilerek duvarlara aslr. Bu duvara model duvar (wonderwall, modeling wall) denir ve herkesin
grebilecei bir duvar seilir. Model Duvar ekip iindeki iletiimi arttrmak iin ok nemlidir.
Modellerden veri taban ve snfemalarn oluturarak ilk veritaban modellerini ortaya karr
ve yazlm uzmanlar ile analiz ekibinin test etmesini salar. Testler sonucu oluacak deiiklikleri uygular
ve nerileri dikkate alr.
Veritaban modeli ortaya kmaya baladka oluan sahalarn ne ie yaradn gsteren veri
szlnn oluturulmasn salar. Bu szlkte veritabannda bulunan her sahann aklamas vernekleri bulunur. Sahalar iin bulunan i kurallarna da referans verilir. rnein belli sahalara belli
formatlarda veri girilmesi gerekebilir. rnein saha 15 karakterlik bir tekst katardr fakat girilen verinin
100-110-111-121 eklinde olmas gerekir. Bu gibi durumlarda ilgili i kural numaras ile belirtilmeli ve bir
hyperlink ile balanmaldr.
Modelleme sonucu ortaya kan modlleri teste sunar ve gerekten gerekli olup olmadklarn
bulmaya alr. Analiz ekibi ve yazlm ekibi modl testlerini ortak yapar. Modelleme, sreci boyunca
deiime ak bir konudur ve genelde ilk tesbit edilen modllerin %60 ortadan kalkar. Modl
normalizasyon toplantlar, sistem gereksinimleri ve mteri istekleri karlatrlarak yaplr. Sistem
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
25/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 18
gereksinimi, rnn alaca sistem dnlerek ne kadar cpu, ne kadar hafza, ne kadar diskalanna
ihtiyacnz olduudur. Modllerin gereksiz yere imemesi ve almaya baladnda performans
sorunlarna yol amamas iin yaplmas gereken bir analizdir.
AkSenaryo (Sequence) emalarnnoluturulmasna nclk eder ve tm proje ekibinin bu
genel aklardan haberdar olmasn salar. Projesi yaplan ii tam olarak anlayabilmek ve gelitirmeler
iin fikir yrtebilmek amacyla bu emalarn ok iyi kavranmas ve sindirilmesi gerekir. nce genel i
aklarndan balayp detaylandrarak gitmek mantk olarak olaylarn anlalmasn kolaylatrr. Mesela
yazlm ekibi detay aklar incelerken, ynetim sadece genel aklar kontrol edebilir. Bylece ynetim
iine yaramayacak pek ok bilgiden kendini soyutlam olacaktr.
lk srmde yer alacak modl ve servislerin belirlenmesi amac ile tm modlleri ncelik srasna
dizer. Projenin minimum kapasite ile alacak biimde ilk srmn verebilmesi amac ile planlama
yapar ve bu modller zerine younlalmasn salar.
Modllerin sunaca servislerin belgelendirilmesi iin bir ablon belirler ve her servis iin
giri/klarn ve servisin yapt iin ieriini ortaya koyar. Daha sonra yazlm ekibi bu belgelerde
anlatlan servisleri hayata geirecektir. Servis belgelerinda kullanlan dil herkesin anlayabilecei bir
ekilde olmal ve okuyan yazlm uzman bildii yazlm dili ile uygulayabilmelidir. Servis belgesininkullanlan yazlm aralarndan ve dillerinden bamsz olmas gerekir. Yani servisin yapt iler yazya
dklrken yaln ve dzgn bir Trke ile anlatm yaplmaldr.
Ortaya kan servislerin hangi senaryolar ile test edileceinide maddeler halinde belirtir. Yazlm
uzmanlar bu bilgiyi kullanarak nite Testi iin gerekli veriyi hazrlayacaktr. Veri ile elien durumlarda
yada test senaryosunun gereklenemeyei durumlarda, konu iyice tartlmal ve veritaban ile program
tasarmlar gzden geirilmelidir. Zira bu tr bir elime tasarmlarda bir deiiklie yol aabilir.
2.5 Yazlm EkibiFirmanzn kalbi, modelleri hayata geirerek gerekleyen ve elle tutulur (greceli, ancak tkza
yazarsak olabilir), gzle grlr yazlmlara dntren ekibiniz. Yazlm ekibinin grevlerine bir bakalm.
Yazlm uzmanlar tasarm ekibinin oluturduu her trl rn okuyarak renmeli ve aklna
taklan sorular rahata tasarm ekibine yneltebilmelidir. Analiz aamalarnda bulunmal ve projesi
yaplan ii en derin ynleriyle renmelidir. Gerektiinde mteri tarafnda ii renmek iin almas
salanmaldr yada eitim gnleri ile tm ii renmesi salanr.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
26/182
Proje Ekibinin Oluturulmas19
Ortaya kan modllerin servislerini yazarak ie balar. Gerektiinde deiiklikler iin fikir sunar.
Kk modllere ayrlm bir projede her yazlm uzman bir modln sorumluluunu alabilir. Modller
aras balantlar gerekletirir. Servislerin tek tek testini yapar. Test iin gerekli veriyi hazrlar ve
veritabanna ykler. Tasarm ekibinin belirledii test senaryolarnn ayrntlarn yazar ve uygular.
Servisleri kodlamaya balamadan evvel test verileri ve yntemi hazr olmaldr. Kod iinde kulland
yorum satrlar ile kodun kendini anlatabilmesini salar. Karmak fonksiyonlar yada tekrar eden
ilemleri blerek ufak paralar halinde yazmaldr. Tm blnen bu paralarn nasl altn
belgelendirerek dier kiilerin anlamasn kolaylatrr. Belgelendirme ii uzun sreceinden kod iine
yazlacak yorum satrlar da yeterli olabilir. Zaten ana servis ayrntlar ile yazya dklmtr . Kodlama
aamasnda ortaya kan ufak fonksiyonlar yorum satrlar ile anlalacak biimde detaylandrlr. Her
yazlan servisin ve onun kulland alt fonksiyonlarn girdi ve ktlar, bunlarn biimleri, dier hangi
servisler tarafndan arld, hata durumlarnda yaratt hata mesajlar ve kodlar ayrntl biimde
yazlmaldr. Modl tabanl gelitirme konusunda bunlarn rneklerini greceksiniz.
Yazlm uzman kulland cihazlara kar sorumluluk sahibi olmaldr. Firma kaynaklarn kt
amalarla kullanmamal, piyasada firmann yada kendisinin ismini kt olarak duyuracak davranlardan
kanmaldr.Masasnn ve kulland cihazlarn temizliinden sorumludur. Arza hallerinde hemen sistem
sorumlusunu konudan haberdar eder. Gnlk tutarak yapt ileri yazar veya yapamad ilerin
nedenlerini sralar. Performans deerlendirme zamanlarnda bu gnlkten yararlanlr. Firmann
kurallarna gre kendini yeni sahalarda gelitirmelidir. ini zamannda bitirebilmek iin planlamaya vakit
ayrmas gerekir. Proje genel planndan ve tm servislerin teslim zamanlarndan haberdar olmaldr.
Yapt planlar yneticisi ile paylamal ve fikir almaldr. Gerekiyorsa planlarn buna gre
deitirmelidir.
Yazlm uzman retilen her trl kodun ve belgenin firma dna kmamas iin bilin sahibi
olmas gerekir. Yllar boyunca emek verdiiniz yazlmnzn 4 milyona yerlerde satldn grmek pek iy i
olmasa gerek. Bu konuda pek ok nlem alabilirsiniz fakat en nemlisi ekibin bilinlendirilmesi ve eer
ihtiya varsa, bindikleri dal kesmemeleri iin eitilmeleri gerekir.
2.6 Mteri Temsilcisirnnz pazarlayacanz sektrden yada firmadan atanacak 2 kii srekli yazlmgelitirme
srelerinde bulunacak ve aamalara yn vererek kaydedecektir. Mteri ile yaplan analiz
toplantlarnda kpr grevi stlenecek ve yanl anlamalar ortadan kaldracaktr. Mterinin ne
istedigini tam olarak, tasarm ve yazlm ekibine aktarlmasnda kilit rol oynayacaktr. Her toplantdan
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
27/182
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
28/182
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
29/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 22
yardmc olacaklardr. Bu kiilerin zaman ierisinde belli bir dngye girip test senaryolarna dar bir gr
as ile saplanmamalar iin belli zamanlarda farkl kiiler ile deitirilmeleri gerekir.
2.8 Eitim EkibiEitim ekibi firma iinde gerekecek her trl eitim gereksinimini karlayacak biimde
olmaldr.Firma ii eitimler kadardardan da eitim almak iin gerekli organizasyonu yapar. Bu ekibin
yapaca ii bir ka alt balk altnda incelersek:
a- Yazlm ekibinin egitilmesi
Yazlm ekibi iin gerekecek eitimleri belirleyecek ve alt yapsn hazrlayacaktr. Firma ii
eitimler dnda eer gerekirse uzman eitim firmalarndan destek almas gerekebilir. Yazlm ekibinineitli konularda sertifikalandrlmas ve bu eitimlerin gncel ilerde kullanlabilecek olmasna dikkat
eder. Eitim ekibi firma iinde kullanlan rnlerden, yazlm aralarndan haberdar olmal ve gerekli
eitimleri tasarmedebilmelidir. Eitim iin kullanlacak bilgisayarlar ve eitim belgelerini hazrlamaldr.
b- Pazarlama ekibinin egitilmesi
Pazarlama ekibini sat yaplacak rn konusunda bilgilendirmeli, rakipleri aratrarak zayf
ynlerini belirlemeli ve rnn zelliklerini tamam ile pazarlama ekibine retmelidir.
c- Belgelerin hazrlanmas
Eitimler iin gerekecek her trl belge ve program nceden hazrlanmaldr. Standart haline
gelmi eitimler ile yeni firmaya katlanlara verilecek eitimler kitapklar halinde hazrolmaldr. Firma
ahlakn ve alma prensiplerini anlatan eitimler ok nemlidir.
Mezuniyetten sonra hayata atlan i arkadalarma planl programl ve prensipleri olan bir
firmada almalarn tavsiye ederim. Eer ie girdiinizin ikinci gn sizden bir eyler retmeniz
isteniyorsa anlayn ki firma dzeni pek oturmamtr ve sizden yapmanz istenen iler de yarn ekil
deitirecektir. Belirsizlikler iinde srklenmektense bir an nce baka bir firma bulup gei yapmanz
geleceiniz iin iyi olacaktr.
d- Eitim odalarnn hazrlanmas
Eitim odalarnn dzeni ve kullanlacak bilgisayar ve beyaz tahtalarn bakm konularndan
sorumludurlar. Tm ekipman kayt altnda tutulmal ve her eitimden sonra kontrol edilmelidir. Kayplar
yada yeni istekler ynetim kuruluna bildirilmelidir.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
30/182
Proje Ekibinin Oluturulmas23
e- rn eitimlerinin hazrlanmas
retilen rnn eitim kitaplarn hazrlar, yeni gncellemeleri ve ekran deiikliklerini eitim
belgelerine yanstr. rnn her majr srm ile birlikte eitim kitaplarda yenilenmelidir.
2.9 Pazarlama EkibiPazarlama ekibi en az yazlm ekibi kadar nemlidir. Hangisinin daha ok gerekli olduuna deil
birbirleri arasndaki haberlemenin -firmann gelecei iin- nasl olmasgerektiine odaklanmak gerekir.
altm firmalarda zaman zaman bu konuda tartmalara tank oldum. Fakat bilinmesi gerekir ki bu tr
tartmalar sadece firmann kaynaklarn boa kullanmaktr.
Pazarlama ekibi mteri pazarnn belirlenmesi iin almalar yapar. Potansiyel mterileribelirleyerek ziyaretlerde bulunur. Fuar veya sergi gibi etkinliklerde hem rakipler zerine aratrma yapar
hemde yeni mteriler bulabilmek iin alr. Sektr ile ilgili medyay takip eder ve gerekli haberleri
arivleyerek firma iinde datr. Rakiplerin neler yaptklarn, rnlerinde ne gibi zellikler olduunu,
hangi mterilere sat yaptklarn renmeye alr. Rakiplerin sat fiyatlar hakknda bilgi toplar ve
tm bilgiyi karlatrmal tablolar halinde firma iinde yaynlar.
Reklamlarn hazrlanmas iin alr. Reklamlarn hangi dergilerde veya televizyonda hangi
saatlerde kacan belirler. Sektr yakndan takip etmek iin medya takip ajanslar ile alabilir. Sat
stratejileri belirlemek iin rakiplerin yeni srmlerinin ne zaman kaca takip edilmelidir. Reklam
tasarmlar iin bnyesinde bir grafik tasarmcs bulundurabilir.Bu sayede grafik tasarmcs rn nasl
tantacan daha iyi anlar.
Medya ile ilikileri gncel tutmak iin bir ka ke yazar ile balants olmas gerekir. Yeni bir
srm ktnda ke yazarlar ile balant kurup rnn reklamnn yaplmas salanr.
Mteri analizleri yaparak veritabanoluturma ve mteri isteklerini kaydederek tasarm veya
yazlm ekibine bildirmesi gerekir. Mteriyi istei konusunda bilgilendirerek konu ile ilgilenildiini
gstermelidir. Bu istekler tasarm ve yazlm ekibi tarafndan tartlarak genel srmlerde
uygulanabilirlii ortaya kartlmaldr. Bir alt proje gibi ele alnp harcanan kaynak ve zaman
planlanmaldr.
Lisans takibi iin almalar yaparak hangi mterinin ne tr lisanslara sahip olduunu tutar ve
yeni lisanslarn salanmas iin mteri ile kontak kurar. renci lisans, 30 gnlk deneme srmleri ve
akademik lisanslarn salanmas ve rnn mmkn olan en fazla kii tarafndan kullanlmasn salamak
iin alr. Fuarlarda denemesrmlerinin datlmas ve yeterli eitim belgesi ile birlikte sunulmas iin
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
31/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 24
gerekli organizasyonu da yapar. Firmann rtba sitesi zerinden gerekli reklamn yaplmas ve yeterli
belgenin yaynlanmas iin almay da yapar.
BSA ile olan ilikileri dzenler ve rnn lisansz kullanlmamas iin gerekli tedbirleri alr.
rnn elektronik ve yasal olarak korunmas iin dzenlemeleri yapar. Anlama metinlerini dzenler ve
hem rn iinde hem de rtba sitesinde yaynlanmasn salar. Deiiklik gerektiren durumlarda tm
bu ortamlar gncellenir ve mteriler bu deiiklikten haberdar edilir.
Sat sonras mteri memnuniyeti testleri ve ziyaretleri ile srekli mteri ile balantda olur ve
bylece mteri kendini yanlz hissetmez. Mteriler iin etkinlikler organize eder ve mterilerinde
kendi aralarnda balar yaratr. Bylece mteriler birbirlerinin bilgilerinden yararlanabilirler. Bu tr
ilikilerin artmas aile gibi bir yapnn mteriler ve firmanz arasnda domasna yol aar. Gittike
ilerleyen ve gelien bu yap ileride meyvelerini toplayacanz bir aacn fidesi olabilir.
2.10 Kurulum Ynetimi EkibiKurumsal zmler sunan bir firma yapsna sahip iseniz yada rnlerinizi sizin kendi
sunucularnz zerinden kullandryorsanz, tm kurulum ilemlerinin ve yeni srmlerin kontrol altnda
olmas gerekir. Yaplacak i projelerin bitim tarihleri ile koordineli olarak tm mevzuatn dzene
sokularak maddeler halinde yazlmasdr. zellikle 3-katmanl yada n-katmanl sistemlerde
gncellenmesi gereken programlar bir ka sisteme dalm olabilir hatta corafik olarak birbirlerinden
uzakta bile olabilirler. Yaplacak iler sras ile:
Gncelleme iin planlama yapmak. Gncellenecek programlarn kurulumlarn hazrlamak ve bu kurulumlarn nerelerde
altrlacan belirlemek. Kurulum ilemlerinin en ince ayrntsna kadar belgelendirilmesi gerekiyor.
Gncelleme iin gerekli, yazlm d, rn kurmak gerekiyor mu aratrmak. Mterileri uyararak, gncelleme yaplaca gn programlarn almayacan belirtmek. Gncellenecek sistemin yedeini almak. Gncellemeyi yapmak Tekrar yedek almak Yazlm Dorulama Testi yaparak gncellemenin doru altndan emin olmak
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
32/182
Proje Ekibinin Oluturulmas25
(EK) Eer YDT sonular gncellemenin almadn gsteriyorsa, yedekleri geriykleyerek sistemi bir nceki konumuna getirmek.
Bu ana maddeler nda tm admlarn en ince ayrntsna kadar detaylandrlmas ve balant
kurulacak kiilerin telefon numaralar bir belge halinde projede grev alan herkese ulatrlmaldr.
Yazlm ekibinden bir kii olas bir sorun durumunda balant kurulmas amac ile destek hizmeti verir.
Oluturulacak belge bir ak emas, bir Excel belgesi yada bir MS Project belges olabilir. nemli olan tm
tarih ve saatlerin en ince ayrntsna kadar yazlmasdr.
2.11 Deiim Ve steklerin YnetimiProjenin her safhasnda deiim ve isteklerin ynetilmesi zorunluluu vardr. Bu i iin bir kii
ayrlmas arttr. Deiim ve istekleri ynetecek kii retilen her trl belge ve yazlm parasndan
sorumludur. retilen belge yada kod ilk majr srm numarasn aldnda o para artk Deiim ve
stekler Ynetimi altndadr. Majr numaradan kastmz 1.0dr. Noktann sol taraf 1 olduu zaman artk
ilk srm verilmi demektir. stenen her trl deiiklik ve istek bir toplant yaplarak karara balanr.
Deiimden etkilenen her proje paras ortaya kartlarak maliyet aratrlr. Eer ok fazla maliyetli bir
deiim ise bir sonraki srme braklabilir. Fakat bu ileri yneten kiinin bunlarn takibini yapmas
zorunludur.
2.12 Pilot Firmarnnz belli bir seviyeye geldikten sonra bir pilot firma seip yazlm buraya kurmak ve i
ak iindeki davranlarn grmek yaplacak en iyi testlerden biridir. Ortaya kan ve testleri bitmi
modllerin bu ekilde test edilmesi size ve rnnze ok yararl olur. Bu i iin atanacak kiiler ve
kurulacak sistem nceden belirlenmeli ve pilot firmann i akn aksatmayacak biimde derlenmelidir.
Kurulacak bilgisayarlar ve yazlmlar, var olan sistem zerine deil, yedek bir sistem zerine kurulmaldr.
Belki her masada iki kii ve iki bilgisayar (biri sizin dieri pilot firmann) olacaktr ama ilk aama iin bu
gereklidir. Yazlmnz olgunlamaya baladka pilot sistem var olan sistemin yerini almaya balar. Tm
operasyonlara cevap verecek dzeye geldiinde ise artk tamam ile sizin yazlmnz ii ele alm
olacaktr.
Bu i iin ayrlacak elemanlar zel olarak seilmeli, stres ve bask altnda rahata ve soukkanl
kalabilmeli, problem anlarnda kontak kuracaklar kiileri bilmeli, tm alt yap ve yazlm ile yaplan ii
bilmelidir. Her kacak hata veya deiiklik istemi iyi bir hata takip program ile firmaya aktarlmal ve
zmler hzl ve ayrntl biimde bulunmaldr.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
33/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 26
2.13 effaf MuhasebeFirma iinde yaplan tm harcamalarn ve gelirlerin effaf bir biimde alanlarn grmesini
salayarak belli bir oranda bilin oluturabilirsiniz. Kullandklar makinelere ne kadar harcandn bilen
bilinli kullanclar, onlar korumak iin daha fazla aba gsterecektir. Mutfak ve tuvaletler iin yaplan
harcamalar da dahil olmak zere her harcama herkesin rahatlkla ulaabilecei bir yerde olmaldr. Firma
alanlarndan gelecek tavsiyeler ile harcamalarda daha hesapl davranlabilir. Maliyet bilinci ile alan
kii daha dikkatli bir biimde alr. Ayrca bu harcama bilgisinin firma dna kmamas iin gerekli
eitiminde alanlara verilmesi gerekir. effaf muhasebenin miktarn size brakyorum. Eer saklamay
arzu ettiiniz harcamalar varsa bunlar neden sakladnz bir kez daha dnp harcamay o ekilde
yapn.
Firma alanlarnn firmaya maddi zarar verecek davranlardan da kanmas gerekir. effaf
muhasebe ile belirli bir bilin seviyesine gelen alanlar, altklar firmann daha uzun mrl olmas
iin ellerinden geleni yapmaldrlar.
2.14 Yaplan Yanllar2.14.1 Lisanssz Yazlm KullanmFirmanz kurdunuz, rnde hemen hemen hazr, mteriler srada bekliyor fakat ne
kullandnz yazlm aralar nede iletim sistemleri lisansl deil. Bu gibi durumlarda yazdnz rn
satmanz mmkn deil. Bir an nce lisanslama yoluna gitmeniz gerekir. lkemizde bu konu hakknda
alma yapan BSA (Business Software Alliance) lisanssz kullanm iin olduka ar cezalarn
uygulanmasna nclk etmektedir. Ayrca yazdnz rnn bakalar tarafndan lisansszkulanlmasn
nlemek amal olarak ispiyoncularn size rahata ulaabilmesi iin bir ortam hazrlamanz ve
avukatlarnzn bu konularda deneyimli olmas gerekir. te yanda ne yaparsanz yapn bir yerlerde birileri
sizin el emei gz nuru programnz lisanssz olarak kullanacaktr. Bu tr bir kurulu kefettiinizde bir
maliyet analizi yapp kar dava aarsanz zararnzn ne olacan ve ne elde edeceinizi iyi tartmanz
gerek. Astar yznden daha pahallya gelmesin yani. Birde maliyeti ok gibi grnse de bu tr kaak
yazlm kullanan bir kuruluu reklam ve caydrma arac olarak kullanabilirsiniz.
2.14.2 Yeterli Yardm Ve Destei AlamamaKullandnz yazlm aralarnn reticisi ile olan ilikileriniz ok sk ve akkan olmal. Bir
yardma ihtiyacnz olduunda acil aranmas gereken telefon numaralar, yardm siteleri, sadece kaytl
mterilerin girdii forum siteleri gibi tm yardm aralarn ok iyi kullanabilmelisiniz. Firma iinden
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
34/182
Proje Ekibinin Oluturulmas27
atanacak bir kii tm bu balantlar salayacak ve bilginin akkan olarak firmanza akmasna yardmc
olacaktr. Ayrca eer kontaklar yurt dnda ise, yabanc dili iyi olan bir kii bu ileri yrtmelidir.
Yeterli destei alamyor iseniz kendi iinizde bu problemleri zmeniz gerekir. Bu yapy da
oluturmak seneler alabilir. Birde bu ilere bakan kiinin 6 ay sonra iden ktn dnn. Yeni gelen
kiinin olay anlamas ve destek konularnayaa kaldrmas gene bir 6 ay alacaktr.Eer kendi iinizde
halletmeye karar verirseniz, tm ilemlerin ok net bir biimde belgelendirilmesine zen gsterilmelidir
ve tekrar eden ilerin ksa programcklar ile otomatize edilmesi baz ileri kolaylatracaktr.
retici firmalar dnda zel e-mektup listeleri de yardm almak iin yararl olabilir. Bazen retici
firmadan da daha iyi olabiliyor bu listeler. Kullanclarn bulduu zmler daha gerek hayata yakn ve
uygulamas kolaydr. Fakat retici firmann desteklemedii bir zm olabilir, buna dikkat etmek lazm.
Yardm alnacak tm yollar ve yntemleri yazlmal ve genel bir hata veritaban oluturulmaldr.
Bu sayede tekrar eden hatalar zaman kaybetmeden zme kavuturulabilir.
2.14.3 Eitimsiz Yazlm UzmanlarNasl bilgisayar sisteminizi ve programlarnz gncelliyorsanz, yazlm uzmanlarnzn da
gncellenmesi gerekir.Yeni bir aracn veya dilin firmanz iinde uygulanmaya balanmasndan evvel,
yazlm ekibine yeterli eitim verilmeli ve bilgi seviyelerinin ayn olmas salanmaldr. Oluturulacak
gncel bir ktphane ile her zaman gncel bilgiye ulamalar salanmal, sanal belgeler ile de srekli
desteklenmelidir. En fazla para harcayacanz yer uzmanlarnz olduuna gre bu konularda ciddi
alma yaplmas gerekir. Eitimsiz bir YazlmUzmanfirmanza ok byk zararlar verebilir. Projeleriniz
zamannda yetimez, yazlan programlarn yeterli belgeleri bulunmaz, kayt d pek ok rutin program
veya iki kere yazlm pek ok fonksiyon ile rnnz iebilir. Sonuta ortaya kan rn de mterinin
istei ile ilgisi olmayan bir rne dnr. Mkemmel alyordur belki ama mterinin isteini yerine
getirmiyorsa ne ie yarar ki.
2.14.4 Firma i Ahlakn renilememesiFirma ii giyim kuam, hareket ve davranlarn belli bir dzene sokulmas amac ile ceitli
standartlara gidilebilir. Mteri ile yz yze olmayan yazlm uzmanlarnn takm elbise giymesi gerekmez
ama mteri toplantlarnda veya analiz toplantlarnda takm elbise art koulabilir. Tuvaletlerin
temizlii, mutfan ve banyonun kullanm belli standartlar ve hijyenik kurallar ierisinde olmas gerekir.
Bu tr kurallar renemeyen firma alan sorun yaratmaya balar. Sorunlar ksa zamanda giderilmezse
dier alanlar rahatsz olur ve iten ayrlmalara kadar gidebilir. yi elemanlarnz sebepsiz yere
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
35/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 28
kaybetmeye balarsnz ve proje iin pek iyi olmaz. Sorun karan kii proje lideri de olabilir. Bu gibi
durumlarda proje liderine baka iler verip projeyi yrtmesi iin baka bir lider arayna girmeniz
gerekir.
2.14.5 LidersizlikProje liderine ok fazla i verilmesi yada baka bir projeye atanmas sonucu, ekibin babo
kalmas ve kontrol edici mekanizmann iyi almamas nedeni ile projenin aksamasna neden olur. Bu
gibi durumlarda liderin yerine geici olarak geecek, proje iinden bir kii belirlenir ve ilerin normal
yrmesi temin edilir. Performans kriterleri ve varlmas gereken hedefler ok ak ve net bir biimde
herkesin grebilecei gibi yaynlanmaldr. Aksi takdirde hedefsizlikten doacak ok byk gecikmelere
maruz kalabiliriz. Yanl belirlenmi hedeflerde problem yaratabilir. Ekipten gelecek yorumlar dikkate
alnp hedef zamanlarnn tekrardan belirlenmesi gerekebilir.
2.14.6 Btn in Herkes Tarafndan BilinmemesiBir projeye balandnda, proje ile ilgili her trl bilgi en ufak birimlere kadar aktarlmaldr.
Ekibin bilgisi ayn seviyede tutulmal ve yazlan programlarn aslnda ne gibi ilere yaradn gerek
hayatta grlmesi ve kavranmas gerekir.Ayrca proje plannn herkesin grebilecei bir duvara aslarak
yaynlanmas gerekir. Bylece ne kadar yol alnd her kes tarafndan grlr. Tm plan ve bilgi eit
biimde paylalmaldr.Her yazlm uzman, iin iyi kavranabilmesi iin sektrde en az 1 hafta almal
ve ii kaynanda renmelidir. kurallarn ve temel ileyileri en hzl bu biimde renir. rnein
ayakkab taban reten bir firmaya proje yapyorsunuz. Analiz ve yazlm ekiplerinin dnml olarak bu
firmada almas ve ileyii tam olarak kavramalar, i kurallarn renmeleri, i iinde geen terimleri
ve mterinin psikolojisini iyice kavramalar gerekir. Bylece yazlm retilirken ortaya kan paralarn
iin hangi aamasnda kullanlaca daha rahat hayal edilir.
2.14.7 Yetersiz Haberleme Ve Bilgi AkFirmanzda, yukarda anlattgm blmler arasnda haberleme ve bilgi al verii cok iyi
olmaldr. Yazlm ekibi kendi iini, pazarlama ekibi kendi iini, yonetim kendi iini yaparken, ortaya kan
sonularn her kes tarafndan paylalmas gerekir. Ancak bu ekilde herkesin firmaya olan gveni
salamlatrlr ve ortak karlar iin birlikte allr. Bir ka rnek verelim:
Yazlm ekibi gnler geceler boyu rnn bir modln ortaya karr ve testlerine balanr.
Fakat pazarlama ekibinin bu gidiattan haberi yoktur ve modl hakknda pazarlama iin gerekli stratejik
bilgiyi zamannda renemez. kinci modlde ortaya kar ve testleri balar ama pazarlama ekibinin daha
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
36/182
Proje Ekibinin Oluturulmas29
birinci modlden yeni haberi olmutur ve grenilecek eylerin says artmtr. Planlarda gecikme olur ve
zaman darald iin Pazarlama ekibinin modller hakkndaki bilgi kalitesi der.
Ynetim yeni bir programlama arac iin karar verir ve kimseye sylemeden arac alr. Ara
yazlm ekibine verilerek bu rn ile bir eyler ortaya karmas istenir. Hakknda yeterli aratrma
yaplmad ve yazlm ekibine danlmad iin rnn kapasitesi tam olarak kullanlamaz ve
anlalamaz.
Yazlm ve tasarm ekibi birbirinden kopuktur ve programlama sreci baladktan sonra
mteriden gelen istekler doru biimde yazlm ekibine aktarlamaz. Sonuta ortaya kan rn
mterinin isteine uymayan bir rn olacaktr.
Firma blmleri ayn dili konuuyor olmaldr. Bunun iinde herkesin UML mantn kavramas
ve kullanmas gerekmektedir.
2.14.8 Yetersiz Alt YapBir projeye balarken, yada bir yazlm firmas kurmaya karar verdiinizde aldnz risk
seeceiniz ucuz ve yava bilgisayar sistemleri, kalitesiz kablolama, ikinci el monitrler gibi kalitesi dk
cihazlara yapacanz harcamalar ile 3 yada 5 kat artmaktadr. Yetersiz bilgiye sahip yazlm
uzmanlarnda bu kategoriye sokabiliriz. Temeliniz ne kadar salam olursa stne kacanz bina o
kadar salam ve ok katl olur. Eer alt yapya gereken nemi verirsek, stne yapacamz projeler
zamannda ve tam olarak teslim edilir.Altyap konusunda dikkat etmemiz gereken hususlar:
Teknik altyapBilgisayar sistemleri, donanm, a, rtba, i-rtba gibi firmann bel kemiini ve haberleme
aralarn ieren sistemlerdir.
Bilgi altyapsFirmann tm bilgi alma kaynaklardr. Fiziksel bir ktphane, i-rtbandaki saysal ktphane
gibi kolay ulalabilecekbir yaps olmaldr. Saysal olanlar iin yeterli arama mekanizmalar gelitirilmi
olmaldr.Her trl eitim belgeside bu sistem ierisinde olmaldr.
Yazlm altyapsrnnz gelitirmek iin kullandnz tm rnler ile yazlm sreci ile dorudan balants
olmayan tm yazlmlarn bulunduu yazlm ktphanesidir.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
37/182
Proje Ekibinin Oluturulmas 30
Tm bu altyaplarn yeri geldike gncellenmesi ve yedeklenmesi gerekir. Yanl ksmlarn
deitirilmesi ve zaman dolan ve artk kullanlmayan bilgi kaynaklarnn ise sistemlerden kaldrlmas
gerekir.
2.14.9 Yetersiz BelgelemeYazlm uzmanlar olarak belge yazmay sevmesekte bu iin yaplmas gerekmektedir. Yazlan
kodlarn, yaplan analizlerin, senaryolarn, veritaban modeli gibi proje ierisinde retilen her parann bir
belgesi olmaldr. Gruba yeni katlacak kiiler ancak bu belgeler sayesinde her eyi renebilir. Eer
yetersiz belge gibi bir sorununuz varsa, acilen bir ekip toparlayp belgeleri tamamlamaya bakmanz
gerek. Eer yazlm uzmanlarnn zaman yoksa, gnde 1 saat ayrarak belgelendirme ile ilgili bilgiyi bu
ekibe geirmeleri gerekir.
2.14.10 Yazlm Ekibinden KopmalarYnetimde yaplan yanllklar nedeni ile yada tamamen kiisel sorunlardan dolay, yazlm
ekibinden ayrlmalar olduunda projenizden bir bilgi birikimi ayrlm olur. Bu bilgi birikimini yerine
koymak ise zaman zaman olduka zor olmaktadr. Yeterli belgeleme yaplm bir firmada ok fazla
skntya girmeden, ksa zamanda bu bilgi baka bir alana aktarlabilir ve proje normal olarak devam
edebilir. Ayrlan kiininde bir sre daha devam edip bilgisini baka birisine aktarabilir. Eer standart
belgeleme iyi bir seviyede uygulanrsa, ekipten kopmalar bir sorun olmaktan kabilir.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
38/182
Blogdan Semeler31
3 Blogdan SemelerAadaki blmde www.analystdeveloper.com adresindeki Trke blogumda yaynladm ve
bu kitaba uygun konulardaki yazlarm kopyaladm. Umarm iinize yarar.
3.1 topyalarm, Akm ve Benlkemizde tonlarca Muhasebe ve Personel Ynetim program yazan firma var. Bu firmalar
yazdklar programlarda bir firmann ihtiyacn karlayacak muhasebe ilemleri ile hi bir yerde doru
drst uygulanmayan personel ynetimi konularnda yazlm zmleri sunuyorlar. Peki soruyorum bir
maliye denetisi/mfettii bu programlarn hepsini en ince ayrntsna kadar biliyor ve denetliyor mu?
Yada bir firma denetlenmeye alndnda kullandklar veritabanlar ve programlar en kyda kede
kalm inceliklerine kadar denetleniyor mu? Bu programlar maliye tarafndan onaylanm, lisans verilmi
programlar mdr? Yada byle bir uygulamavar mdr?
Baka bir konuda mterilerin program satn aldklar bilgisayar firmalarndan istekleri. -imdi
herkes olur mu yle ey diyecek ama- bu mteriler ne kadar gayri resmi yol varsa aldklar paket
programlarda bunlar uygulamak ve kaytlarn tutmak, bu yzszlk yetmezmi gibi bir de bunlarn gizli
ifreler ile korunmasn ve maliye mfettileri geldiinde o blmlerin grnmemesini istiyorlar. Zaten u
anda piyasadaki tm muhasebe programlar veya zel sektr iin yazlm pek ok paket programda
alavere dalaverenin binbir trls, bir mal 3, 5 kere satmalar, muhasebe hesaplarnn resmi-gayri resmi
olarak ikiye ayrlmas, faturasz almalar, SSK demelerinin en dk cretlerden grnmesini
salamak, SSKl alanlar ayda sadece 15 i gn alyor gstermek gibi daha akla gelebilecek binbir
trl eytana pabucunu ters giydirme oyunu. Btn bu gayri resmi ilemlerin sonucunda devletin
kaybettii vergi, SSKya tam olarak denmeyen primler sonucu emekli olduunuzda alacanz maan
azl, firmann kard faturas bile olmayan kazanlar, haksz elde edilmi pek ok gelir, acaba
bizlerden yani birey olarak her vatandatan bir eyler koparp gtrmyor mu? stne stlk maliye
mfettileri tarafndan tesadfen! ortaya kartlan bu ilemler sonucu firmann zarar grmesi ve
sicilinde kara bir lekenin bulunmas da cabas.
3.1.1 zm okmu Zor?Belki dneceksiniz - halledilmesi gereken bir sr baka konu varken, nce bu konudan m
balanr- yada -adam sende, tonla yazlm firmas yazm muhasebe paketi imdi onlarn ekmeine ta m
koyacaz- diye. Gerekirse koyacaz! Mterinin yzszlemesini ve tavizler verilmesini nlememiz
lazm.
http://www.analystdeveloper.com/http://www.analystdeveloper.com/http://www.analystdeveloper.com/8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
39/182
Blogdan Semeler 32
-Yok kardeim bizim paketimizde gayri resmi satlarn tutacak bir yap yok yapmay da
dnmyoruz.
-Ama olur mu X firmasnn muhasebe paketinde var bu olay. Misler gibi karyoruz vergiyi.
-Ykl, gzm grmesin.
Tarznda Erdener Abi muhabbetleri ekeceiz belki ama, eer tm firmalar belli kurallara uyarsa
eminim bir ka sene iinde taviz alamadn gren mteri bu katlardan vaz geecek ve doru
neymi vicdannn sesiyle karar verdiinde hem kendisi hemde vergi gelirlerini sosyal hizmetler iin
kullanan devlet, refah seviyesini arttrm olacaktr.
3.1.2Nedir Benim nerim?
Bu yazmdan sonra gelecek yorumlar merakla bekliyorum. Bilirsiniz, padiahlardan biri
vezirlerine savaa gidelim mi gitmeyelim mi, karar veremez tarzda bir soru sorar, vezirlerden bazlar
hemen sazan gibi atlayp gitmeyelim yce devletlm derler kimileri de gidelim tabi ne olacak der.
Gitmeyelim diyenlerin boynu vurulur ve savaa gidilir.
imdi gelelim zm nerisine. Bu iin T.C. Maliye Bakanl eli ile yaplmas gerekir. Maliye
Bakanl:
30 kiilik usta mali mavir/muhasebeci/mfetti/personel bordro ilerinden anlayan biranaliz ekibi,
100 kiilik daha nce muhasebe ve personel ynetim paketi yazm, yazlm firmalarndaalm, muhasebe ve personel ynetiminden anlayan programc,
10 kiilik yksek matematik bilgisine sahip uzman, 100 kiilikte gene muhasebe ve personel bordro modllerini kullanm, piyasadaki
programlarda tecrbeli, test ekibi oluturacak.
Bu 30 kiilik uzman takm bir muhasebe/personel bordro program nasl olmal, tm ayrntlar
ile oturup bir analiz yapacaklar, Analizler tamamen ayrntl Modl Tabanl Gelitirme (MTG/CBD
Component Based Development)CBD Head Quarterkurallarna gre yaplacak. Hi bir gayri resmi ileme
izin verilmeyecek. Tabii ben sadece Muhasebe ve Personel Bordro zerinde durdum ama bu modller
oatlabilir.
Ekip, kendi iinde blmlere ayrlarak yazlacak modlleri belirleyecek rnein muhasebe iin
olacak ufak modller: Hesap plan,Hareketler, Defter Basm vs gibi modller...10 kiilik matematik ekibi
http://www.maliye.gov.tr/http://www.maliye.gov.tr/http://www.maliye.gov.tr/http://www.cbd-hq.com/http://www.cbd-hq.com/http://www.cbd-hq.com/http://www.cbd-hq.com/http://www.maliye.gov.tr/8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
40/182
Blogdan Semeler33
programlarn rettii sonular matematiksel olarak ele alp doru sonularn ortaya kp kmadn
kontrol edecek. Program kullanacak firmann, nn grebilmesi iin gerekli analiz raporlarn
hazrlayacak.100 kiilik test ekibi MTG kurallarna gre test yapacaklar ve programlarn doruluunu
ortaya koyacaklar. 30 kiilik uzman takm ve 10 kiilik matematik takm ile koordineli alacaklar.
100 kiilik programc ekibi de oturup bu program gelitirecekler. Bu kiilerin zellikleri neler
olacak? Bu projeye seilen kiiler zel gvenlik taramalarndan sonra seilecek. Gvenilirlii nasl
kantlanacak? ncelikle gelen bavurular deerlendirilerek ilerinden yukardaki artlara uygun olanlar
seilecek. Daha sonra bu kiiler yakn takibe alnacak. Bu i iin MTten yardm alnabilir. 3 yada 4 ay
boyunca hem kiinin gemi sicil kaytlar hemde yaam tarzndan tutunda, arkadalar ile ilikilerine
varncaya kadar irdelenmesi gerekiyor. Her aday iin atanacak bir MT grevlisi, adayn yaknevresindeki herkes ile grmeler yapacak, eitli anket formlar doldurtulacak ve mmkn olan en
fazla bilginin elde edilmesi salanacak. Tm bu ilemlerin sonucunda MT bnyesindeki psikologlar ve
nsan Uzmanlar ile (eminim vardr) toplanan bilgiler tartlacak ve kiiye bir rapor verilecek. Bu rapor
kiinin yksek derecede sr tutabileceini, gvenilir olduunu, yksek gvenlik gerektiren ilerde
alabileceini onaylayan bir rapor olacak. (kahkahalar duyar gibiyim, glmeyin bu iler yabanc
lkelerde byle dnyor. Bkz.Security Clearance).
MTG yapsnda programlanan bu programlar belli arayzleri sayesinde herhangi bir ticari paket
programa tak-altr yntemi ile entegre olabilecek. Devlet tarafndan yazlacak bu modller tamam ile
cretsiz verilecek ve her yazlm firmasnn bu modlleri kullanmas tevik edilecek veya zorlanacak.
(Tamam biraz sert oldu ama kar evrelerinin cepleri boalmaya baladnda ne kadar atlak ses varsa
su stne kacandan emin olun.)Programn kaynak kodu sadece 100 kiilik uzman programc takm
ierisinde olacak ve hi bir ekilde firmalara verilmeyecek. Sadece yazlan modller, arayzleri aklayc
bir dkman ile birlikte verilecek.
Bankalar veSSK/Bakurveritabanlar ile ilikili programlar olacak. SSK/Bakur prim demeleri
direk banka hesabndan SSK yada Bakura yaplabilecek. Firmalarn SSK dedii alanlar hi bir ekilde
kredi kart sahibi olamayacak onun yerine hesabndaki paray zgrce harcayabilecei bir kart olacak
(Debit Visa).
Maa demeleri otomatik olabilecek, alanlarn banka hesaplarna otomatik denecek ve
irket muhasebe kaytlarnda otomatik olarak muhasebeletirilecek. alan hesabna yatan maan
internetten zaten kontrol edebiliyor. Personel Bordro modllerinde tm bilgiler SSK veritabannda
tutulacak ama Muhasebe taraf firma iinde bulunabilir. Tek bir muhasebe paketi olduundan maliye
http://www.mit.gov.tr/http://www.mit.gov.tr/http://www.mit.gov.tr/http://www.mit.gov.tr/http://www.mit.gov.tr/http://www.mit.gov.tr/http://en.wikipedia.org/wiki/Security_clearancehttp://en.wikipedia.org/wiki/Security_clearancehttp://en.wikipedia.org/wiki/Security_clearancehttp://www.ssk.gov.tr/http://www.ssk.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.ssk.gov.tr/http://www.ssk.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.ssk.gov.tr/http://www.bagkur.gov.tr/http://www.ssk.gov.tr/http://en.wikipedia.org/wiki/Security_clearancehttp://www.mit.gov.tr/http://www.mit.gov.tr/http://www.mit.gov.tr/8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
41/182
Blogdan Semeler 34
mfettilerinin ii olduka kolaylaacak. Kontrol mekanizmalar iin kurulacak maliye mfettileri takm
bu modlleri en ince ayrntsna kadar bilecek ve bir firma gz altna alndnda gerekli raporlar ok hzl
bir biimde ortaya kacak. Yada her firma on-line olarak denetlenebilecek. eitli alt ve st limitleri aan
firmalar annda olaya mdahale ile ortaya kabilecek, nedenleri aratrlp, zmler sunulabilecek. 10
kiilik matematik ekibi burada da devreye giriyor.
e giri k gibi ilemler on-line olacandan ve SSK demeleri tam olarak yaplacandan hem
devlet hemde sosyal gvenlik asndan bize yarar salayacaktr. e girilerde evrak yetersizliinden
dolay SSKya ge kayt olma ortadan kalkacak, daha salkl ve dzgn bir ileyi ortam sunulacak.
e giri klarda sadece yannzda tadnz bar-kodlu, ipli veya manyetik kodlu SSK kartnz
Muhasebe blmne vermeniz yetecek. Geriye kalan tm evraklarn hepsi on-line olarak (ya u on-line
kelimesine trke bir karlk bulmak gerek) bulunacak ve tekrar adliye, salk oca, muhtarlk, gibi
makamlar bo yere megul edilmeyecek. Zaten Mernis Projesi ile balayan vatandalk numaras gibi
olaylar bu tr alt yaplara hazrdr. Salk oca konusu ise yle halledilebilir. Salk ocandan alnan
belgenin sresi alt aydr ve her alt ayda bir salk ocana gidilip kontrolden gemek gerekiyor. Bylece
Salk oca veritabanlarnda her zaman gncel bir salk raporunuz olacak. Aslnda bu Salk Oca ayr
bir proje olarak ele alnmas gerekir fakat SSK tarafnda yaplacak ufak deiikliklerle bu kaytlar SSKda
tutulabilir.
Yazlm firmalar muhasebe ve personel bordro paketleri ile uramayaca iin baka konularda
kendilerini daha ok gelitirebilir, bu iki pakete harcanan kaynak ve zaman ile daha baka ilerde ok
daha baarl olunabilir.
Tabii bu arada gelitirme yaplacak ortamn tasarlanmas, MTG alt yapsna uygun aralarn
seilmesi, bilgisayar alt yapsnn salkl ve yeterli olmas gerekiyor.Yazlan programlar cretsiz
verileceinden gelir yokmu gibi grnyor fakatmodllerin ortaya kmas ve kullanlmaya balanmas
ile lkenin kazanaca geliri bir dnn. Vergi karma ortadan kalkm, gayri resmi tm ilemler yok
edilmi, SSK demeleri tam olarak yaplyor. Bence srf stanbulda kullanlsa ve %50 civarnda bir kaak
nlense, yazlan programlarn tm maliyetleri 2 sene iinde amorti edilir. Ondan sonrada devletin
kaaklar nlemedeki bu baars kr yapmaya balar.
leriye dnk ve uzun vadede kr yapacak bir proje fakat bir yerlerden balamak lazm. Gnlk
politikalarla ve ynetimlerle bu ilerin olmad aikr.
http://www.nvi.gov.tr/http://www.nvi.gov.tr/http://www.nvi.gov.tr/8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
42/182
Blogdan Semeler35
Personel Bordro modlnde devlet tarafndan yaplan yasa deiiklikleri sonucu deien kurallar
hemen uygulanabilecektir. rnein Nema uygulamas kalktnda, yasann kt gn herkesin bu yasay
uygulamas salanabilir.
Daha bunun gibi pek ok yasa karld gn uygulamaya konulabilir.
Fena utum deil mi? Aslnda hi de deil. Siz buna umak diyorsanz bide benim teki
projelerimi dinleyin.
3.2 Agile Modelleme Deerlerievik Modelleme Scott W. Ambler tarafndan Extreme Programming deerleri gz nne
alnarak gelitirilmi ve iine alakgnllneklenmesi ile son halini almtr. Extreme Programmingdeerleri iletiim, basitlik, geribildirim ve cesaret deerlerinden oluur. evik Modelleme yazlm
gelitirme asndan uyulmas gereken kurallar ortaya koyar ve destekler.
imdi bu deerlere bir gz atalm:
3.2.1 letiimProjede yer alan herkes arasnda ok iyi bir iletiim olmaldr. Baarl yazlm gelitirme'nin
birinci gereklilii budur. letiim, szlkte yazd kadar ile kiiler aras belli iaret, hareket veyasembollerle bilgi alverii yaplan genel sistemin addr. letiim iki yollu bir sistemdir. Her iki tarafta bilgi
sunar ve kazanr. letiimde aksamalar ortaya ktnda problemler de ortaya kar. rnein, bir yazlm
uzman kendi yazd blmn henz tam olarak bitmediini i arkadalarna sylememesi baka bir
yazlm uzmannn bu problemi ortaya kartmak iin ekstra zaman harcamasna neden olabilir.
Yazlmclar yazacaklar sistemin prototipini mteriye sunarlar ama mteri onun prototip olduundan
haberdar deildir ve gerek sistemin hazr olduunu zanneder.
Durup dndnzde modelleme ileminin aslnda iletiimi arttrmak ve gelitirmek iin
yaptmz grrz. Mteriniz, pek ok i kuralndan oluan karmaik bir i yapsn anlatrken sizin
mant anlatan bir veri ak emas izmeniz, ilemi anlamnz kolaylatracaktr. Genellikle, konu
hakknda be dakikada cizeceiniz bir model, o konu hakknda 5 saat okumaktan veya tartmaktan cok
daha fazla sey retecektir. Modelleme, kendi fikirlerinizin daha rahat anlalmasna, baka kiilerin
fikirlerini daha rahat anlamanza ve en sonunda genel olarak tm i hakknda genel bir kan olumasna
neden olur.
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
43/182
Blogdan Semeler 36
3.2.2 BasitlikPek ok yazlm kitab basitlikten sz eder fakat ierisinde geen konulara ve metodlara
baktnzda, yazlm gelitirme iini zorlatrdn grrsnz. Genellikle yaplan yanllar unlardr.
Karmak yaplar erken uygulamak: htiya olmadan modellenen karmak yaplar, yazlm
uzmanlarnn fazla mesai yapmalarna neden olur. Karmak yaplarn yava yava sindirilerek ve
paralara blnerek modellenmesi ve en gerekli ksmnn ilk olarak yazlmas gerekir. Mterinize
vereceiniz ilk srmde, hayati nem tayan modllerle ve en az hata ile ortaya kmalsnz.
Gereklilikler ortaya ktka, mteri de ne istediini daha net grecek, belkide karmaik bir modl
programlamaktan kurtulacaksnz.
Gelecekte kullanlacak blmler iin fazladan modelleme/kodlama yapmak: u anda zerinde
caltgnz bankaclk sisteminin, hayat sigortalarn destekleyebilmesi iin belkide sadece bir gnlk bir
modelleme gerekiyor, Neden yapmayalimki? Evet, bu sistemi modellemek olduka zevkli olacaktr fakat
yazlmnz bugn olduundan daha karmaik bir yapya sokmayacak m?Yada yazlm uzmanlarnz
gelecekte olacak deiikliklere cevap verebilmek veya her istee cevap verebilecek en iyi yazlm yapma
egosu ile ok fazla modelleme ve kodlama yapma eiliminde olabilirler. Mteri isteklerin i anlayarak,
olabilecek en basit, en verimli, en ucuz zm sunmak hedefimiz olmaldr. Yarnn problemlerini yarnzmeliyiz. Eger bugnden en basit zm zerinde alrsak, yarn yeni bir fonksiyon eklemeye
kalktmzda elimizdeki sistem ok basit olacaktr.
Karmak altyaplar gelitirmek: Proje ekiplerinin yapt genel hata ilk aamada gelecekte
kullanmak zere gelitirdikleri modller, snf ktphaneleri ve iskelet yaplardr. Ama bu paralar lazm
olduunda elimizin altnda olmasdr. Fakat bu amacn ciddi zararlar vardr. ncelikle mterinizin
kaynaklarn, onlara elle tutulur bir ilk srm vermeden harcam oluyorsunuz. Mteriniz sizden baz
ilerini kolayca yapabilecei bir sistem istiyor fakat sizin ilk verdiiniz ey hata-yakalama alt yaps.
Projenizi, hzl ve kullanlabilir bir fonksiyonellik sunmadnz iin riske atyorsunuz. Ayrca hata -
yakalama gibi alt-sistemleri projenin gidiat ierisinde zamanla da gelitirebilirsiniz. Sadece ihtiyacnz
gerekten ortaya ktnda.
3.2.3 GeribildirimYaptnz iin doru olup olmadn anlamann tek yolu farkl kiilerin gelitirdiiniz sistem
stnde test yapmalar ve sonular paylamanzdr (geribildirim). Testi yapan kiilerden sonular doru
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
44/182
Blogdan Semeler37
zamanda alp sebeplerini ksa zamanda bulmak ok nemlidir. Analizler sonucu ortaya kan
modellerinizin doru olup olmadn ancak bu ekilde anlayabilirsiniz.
Modellemeyi takm halinde yapn. Yazlm gelitirme ii yzme gibi deildir. Tek bana yapmak
tehlikelidir. Dier kiilerle beraber altnzda sonulara daha hzl ular, problemlerin sebeplerini
bulmak iin zaman kaybetmemi olursunuz.
Modelinizi doru kiilerle inceleyin. Modellediiniz iin, o iten anlayan kiilerle birlikte
incelenmesi gerekir. En gzeli modelleme srasnda bu kiilerin iin iinde olmasdr. Gereksinim
modelleri son-kullanc ile beraber yaplmal, detayl tasarmmodelleri ise programlamay yapacak kiiler
ile yaplmaldr. Resmi toplantlar halinde dzenlenmesi ve proje banda ayda veya haftada bir
yaplmaldr. Eer bu mmkn deilse (organize etmesi zaman alr)gayri resmi hzl toplantlar ile
yaplacak incelemeler modellerinize ok eyler katabilir.
Modelin uygulanmas. Eer hi bir ekilde bir toplant ayarlayamyorsanz, modelinizi dorudan
koda dker ve ilk srmden sonra gelecek sonular beklersiniz. nemli olan testlerin zamannda
yaplabilmesi ve hatalarn hzl olarak sebeplerine ulaabilmektir.
Kabul testleri. Esas olarak modellerinizin mteri isteklerini yanstyor olmas gerekir. Mteriniz
kabul testleri srasnda bu isteklerini deerlendirir ve geri dnen hatalar ile gene modellerinizi test etmi
olursunuz.
Geribildirim olaynda zaman kavramda ok ilgintir. Bir takm halinde altnzda, geribildirim
saniyeler yada dakikalar iinde olabilmektedir. Gayriresmi toplantlarda ise geribildirim dakikalar yada
saatler alabilmektedir. Resmi toplant geribildirimleri toplant srasnda gelsede zaten organize etmesi
haftalar, aylar alabilmektedir. Uygulamay yapp ilk srm verdiinizde geribildirim saatle r yada gnler
iinde olur. Kabul testlerinden sonra geribildirim bir ka hafta yada ay ierisinde gelir.
Zaman ne iin nemlidir? nk ksa zamanda gelen geribildirim, sizin modellerinizden sapma
olaslnz drr. Takm halinde almann en byk yarar geribildirimlerin hzl olmasdr. Yada kat
zerinde mkemmel grnen modelin kodlanmas ve ilk srmden sonra gelecek geribildirimlerin
ilenmesi de metod olarak dnlebilir.
3.2.4 CesaretArkanza rahata yaslanp genel durumu kabul etmek ve bir eyleri gelitirmeyi, dzeltmeyi
denememek yada birisinin ka gelip hatalar dzeltmesini beklemek ok kolay bir i tir. BT endstrisinin
bugnk aksayan taraflarnda cesaretsizliin byk pay vardr. evik Metodolojisi size dier insanlarla
8/14/2019 Yazilim Uzmanligi Uzerine
45/182
Blogdan Semeler 38
beraber almanz, onlara gvenmenizi ve kendinize gvenmenizi tler. Bu cesareti arttrr. XP veya
evik Modelleme, yapabileceiniz en basit modeli yapmanz syler, nk yarnn problemlerini yarn
zmek gerekmektedir. evik Modelleme, gerekten dkmantasyona ihtiyacnz olduunda dkman
yaratn der. Beyaz tahta yada not defteri gibi en basit aralar kullanarak modelleme yapmanz tler.
Karmak yazlm aralarn ancak olabilecek en yksek yarar elde edebileceiniz zaman kullanmanz
tler. Modelerimizin daha iyi grnme