17
DUQ TESHWIQAT-NESHRIYAT KOMITÉTI NESHIR QILDI Xewername 2- San 2017 Yili, Féwral

Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

D U Q T E S H W I Q A T - N E S H R I Y A T K O M I T É T I

N E S H I R Q I L D I

Xewername

2 - S a n

2 0 1 7 – Y i l i , F é w r a l

Page 2: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

2

P a a l i y e t l e r

D U Q r e h b e r l i r i Y a w r o p a P a r l a m é n t i d a b i r h e p t e

p a a l i y e t é l i p b a r d i

D U Q r e h b e r l i r i 2 3 - Y a n w a r d i n 2 7 - y a n w a r g h i c h e B é l g i y e p a y t e x t i

B i r y u s s é l d i k i Y a w r o p a P a r l a m é n t i d a b i r h e p t i l i k D i p l o m a t i k

p a a l i y e t l e r é l i p b a r d i .

D U Q r e i s i R a b i y e x a n i m , m u a w i n r e i s i Ö m e r Q a n a t , Q u r u l t a y b a s h

k a t i p i D o l q u n E y s a h e m d e Q u r u l t a y T e s h w i q a t - N e s h r i y a t k o m i t é t i

m u d i r i E k r e m H e z i m d i n t e r k i b t a p q a n h e y e t i l g i r i - k é y i n B é l g i y e

p a y t e x t i B i r y u s s é l g h a y é t i p k é l i p , 2 3 - Y a n w a r d i n b a s h l a p Y a w r o p a

P a r l a m é n t i d a é l i p b a r i d i g h a n b i r h e p t i l i k s i y a s i y p a a l i y e t l i r i n i

b a s h l i g h a n i d i .

B u b i r h e p t i l i k p a a l i y e t n i n g a s a s i y m e z m u n i ؛ Y a w r o p a

P a r l a m é n t i n i n g b i r q i s i m y u q i r i d e r i j i l i k r e h b e r l i r i w e e z a l i r i ,

Y a w r o p a k o m i s s i y e s i t a s h q i i s h l a r k o m i t é t i n i n g m e s u l l i r i , h e r q a y s i

s i y a s i y P a r t i y e - G o r u h l a r n i n g r e h b e r l i r i b i l e n a y r i m - a y r i m u c h r i s h i p ,

u y g h u r l a r n i n g n ö w e t t i k i w e z i y i t i h e q q i d e m e l u m a t b é r i s h h e m d e

u y g h u r l a r m e s i l i s i n i y a w r o p a p a r l a m é n t i d a k ü n t e r t i p k e k i r g ü z ü s h

y o l i d a t é r i s h c h a n l i q k ö r s i t i s h t i n i b a r e t i d i .

Page 3: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

3

S ö h b e t l e r d e D U Q r e h b e r l i r i S h e r q i y T ü r k i s t a n d a k ü n s i r i

n a c h a r l i s h i w a t q a n w e z i y e t n i , U y g h u r l a r n i n g É t i q a d , M e d e n i y e t w e

M i l l i y k i m l i k i g e a i t s a h e l e r d e o m u m y ü z l ü k b a s t u r u s h w e

c h e k l i m i l e r g e u c h r a w a t q a n l i q i n i , X i t a y n i n g U y g h u r l a r g h a q a r i t a

k i s h i l i k h o q u q d e p s e n d i c h i l i k i d e i l g i r i k i y i l l a r g h a s é l i s h t u r g h a n d a

z o r d e r i j i d e é g h i r l a s h q a n l i q i n i m i s a l l i r i b i l e n t e p s i l i y b a y a n q i l i p

ö t t i h e m d e Y a w r o p a b i r l i k i n i n g i q t i s a d i y m e n p e e t ü c h ü n k i s h i l i k

h o q u q q a s e l q a r a w a t q a n l i q i n i a l a h i d e e s k e r t t i .

2 4 - Y a n w a r D U Q r e h b e r l i r i n i n g Y a w r o p a P a r l a m é n t i d i k i p a a l i y e t l i r i

k ö p h e m z i c h o r u n l a s h t u r u l g h a n i d i . Q u r u l t a y m u a w i n r e i s i Ö m e r

Q a n a t , b a s h k a t i p D o l q u n E y s a , Q u r u l t a y p r o g r a m m a y a r d e m c h i s i

w e w a k a l e t s i z m i l l e t l e r t e s h k i l a t i e z a s i l u s i y a h e m d e Q u r u l t a y

t e s h w i q a t - n e s h r i y a t k o m i t é t i m u d i r i E k r e m h e z i m n i ö z i c h i g e

a l g h a n U y g h u r w e k i l l i r i b u b i r k ü n d e i l g i r i - k é y i n b o l u p Y a w r o p a

P a r l a m é n t i n i n g b i r q i s i m P a r l a m é n t e z a l i r i b i l e n s ö h b e t é l i p b a r d i .

B u m i l l e t w e k i l l i r i n i n g h e m m i s i n i n g Y a w r o p a p a r l a m é n t i d a ö z i g e

l a y i q m u h i m w e z i p i l i r i b o l u p , k ö p i n c h i s i u z u n y i l l a r d i n b u y a n

U y g h u r l a r m e s i l i s i n i P a r l a m é n t t a q o l l a p k e l g e n , U y g h u r l a r h e q q i d e

q a r a r l a r q o b u l q i l i s h q a t ü r t k e b o l g h a n h e m d e I l h a m T o x t i n i S a x a r o f

m u k a p a t i g h a n a m z a t k ö r s i t i s h h e r i k i t i n i q o l l i g h a n k i s h i l e r i d i .

B u u c h r i s h i s h l a r n i n g h e m m i s i d e D U Q r e h b e r l i r i S h e r q i y

T ü r k i s t a n n i n g n ö w e t t i k i w e z i y i t i d i n m e l u m a t l a r b e r d i . O t t u r i g h a

Page 4: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

4

q o y u l g h a n k o n k r é t t é m i l a r b o l s a ؛ I l h a m T o x t i m e s i l i s i , q o s h t i l l i q

m a a r i p , d i n i y b a s t u r u s h w e M e s c h i t c h é q i s h , P a s p o r t y i g h i w é l i s h ,

X i t a y - U y g h u r m e j b u r i t u g h q a n c h i l i q s i y a s i t i , ü c h x i l k ü c h l e r

m e s i l i s i w e h e m m e y e r d e e w j i a l g h a n s a q c h i t é r r o r i q a t a r l i q l a r

b o l d i . Y a w r o p a p a r l a m é n t i n i n g U y g h u r w e k i l l i r i b i l e n u c h r i s h i s h t a

b o l g h a n b a r l i q m i l l e t w e k i l l i r i U y g h u r w e t i n i n i n g n ö w e t t i k i

w e z i y i t i n i c h ü s h i n i d i g h a n l i q n i , x i t a y g h a q a r i t a ü n ü m l ü k b i r b é s i m

y o l l i r i n i t é p i s h ü c h ü n t é r i s h i d i g h a n l i q l i r i n i b i l d ü r ü s h t i .

2 5 y a n w a r w e 2 6 – y a n w a r k ü n l i r i D U Q r e h b e r l i r i y e n e Y a w r u p a

b i r l i k i k i s h i l i k h o q u q k o m i t é t i n i n g r e i s i P a n s é r i e p e n d i n i ö z i c h i g e

a l g h a n m u h i m e r b a b l a r b i l e n s ö h b e t l e r d e b o l d i . H e r k ü n i 7 - 8 m i l l e t

w e k i l l i r i b i l e n k ö r ü s h ü p , ö z g h a y i l i r i w e t e l e p l i r i n i b i l d ü r ü p ö t t i

h e m d e y a x s h i i j a b i y j a w a p l a r g h a é r i s h t i . 2 3 - Y a n w a r d i n b u y a n , D U

Q r e h b e r l i r i Y a w r o p a p a r l a m é n t i n i n g 2 0 n e p e r r e h b i r i w e e z a s i

b i l e n s ö h b e t l e r é l i p b a r d i . 2 6 - Y a n w a r Q u r u l t a y r e i s i R a b i y e x a n i m

A m é r i k i d i n y é t i p k é l i p , D U Q r e h b e r l i r i b i l e n b i r g e b o l d i . B u

q é t i m q i D U Q m e s u l l i r i n i n g y a w r u p a z i y a r i t i i l g i r i k i c h a g h l a r g h a

s é l i s h t u r g h a n d a d a i r i s i k e n g , s ö h b e t m e z m u n i m o l , t e l e p – i s t e k l e r

U y g h u r m i l l i y m e n p i e t i g e z i c h b a g h l a n g h a n i n t a y i n m u h i m b i r

z i y a r e t b o l d i .

Page 5: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

5

D U Q r e h b e r l i r i U N P O d a

2 3 - Y a n w a r c h ü s h t i n b u r u n D U Q r e h b e r l i r i U N P O ( w a k a l e t s i z

m i l l e t l e r t e s h k i l a t i ) n i n g B i r y u s s é l s h e h i r i d e u y u s h t u r g h a n i l m i y

m u h a k i m e y i g h i n i g h a q a t n a s h t i .

B u y i g h i n U N P O n i n g b u y i l y a z d a c h a q i r i l i d i g h a n 1 0 - N ö w e t l i k

q u r u l t i y i g h a h a z i r l i q q i l i s h m e q s i t i d e c h a q i r i l g h a n b o l u p , y i g h i n d a

U N P O n i n g t e s h k i l i y q u r u l m i s i , e h d i n a m i s i , x i z m e t f u n k i s i y o n i ,

e z a m i l l e t l e r n i n g w e z i p i s i w e m e s u l i y i t i n i q a y t i d i n k ö z d i n

k ö c h ü r ü s h , é c h i l g h u s i q u r u l t a y n i n g n i z a m n a m i s i n i h a z i r l a s h

q a t a r l i q m e z m u n l a r n i m u z a k i r e t é m i s i q i l g h a n .

Y i g h i n g h a U N P O r e i s i m a r i n o b a s d u x é n e p e n d i y é t e k c h i l i k i d i k i

m e z k u r t e s h k i l a t n i n g 1 1 k i s h i d i n t e r k i b t a p q a n i j r a i y e k o m i t é t i

e z a l i r i q a t n a s h t i . U y g h u r l a r U N P O n i n g q u r g h u c h i e z a s i h e m d e

D o l q u n E y s a e p e n d i u n i n g i j r a i y e k o m i t é t i e z a s i b o l g h a c h q a , D U Q

r e h b e r l i r i b u x a s y i g h i n g h a a l a h i d e t e k l i p q i l i n g h a n i d i .

4 5 D i n a r t u q x e l q w e m i l l e t t i n e z a s i b o l g h a n , d u n y a d a 1 5 0 m i l y o n

x e l q q e w e k i l b o l u p p a a l i y e t q i l i w a t q a n U N P O n i n g b u y i g h i n i d a

e z a l a r x e l q a r a w e z i y e t h e q q i d i k i t e h l i l - q a r a s h l i r i n i s h e r h i y i l e s h t i ,

m u s t e b i t h a k i m i y e t l e r n i n g w e z i y i t i n i m u h a k i m e q i l i s h t i .

2 7 – y a n w a r R a b i y e x a n i m b a s c h l i q i d i k i D U Q r e h b e r l i r i U N P O

n i n g i s h x a n i s i n i m e x s u s z i y a r e t q i l i p , u l a r b i l e n b u n d i n k é y i n k i

Page 6: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

6

h e m k a r l i q l a r ü s t i d e m u h a k i m i l e r é l i p b a r d i . B D T w e Y a w r u p a

p a r l a m é n t i d a u y u s h t u r i d i g h a n p a a l i y e t l e r n i n g p i l a n – p r o g r a m m i l i r i

t ü z ü s h t i .

Y a w r o p a S h e r q i y T ü r k i s t a n b i r l i k i n i n g 2 0 - N ö w e t l i k

s a y l i m i é l i p b é r i l d i

Q u r u l g h i n i g h a 2 7 y i l b o l g h a n Y a w r o p a S h e r q i y T ü r k i s t a n b i r l i k i

t e s h k i l a t i n i n g 2 0 - N ö w e t l i k s a y l i m i 1 5 - Y a n w a r k ü n i D u n y a U y g h u r

Q u r u l t i y i x i z m e t b i n a s i d a é l i p b é r i l d i . S a y l a m g h a U y g h u r

w e k i l l i r i d i n t o l u q 5 0 k i s h i q a t n a s h t i . S a y l a m g h a m e z k u r

t e s h k i l a t n i n g q u r g h u c h i e z a l i r i d i n b i r i b o l g h a n E r k i n A l i p t é k i n

e p e n d i w e D U Q b a s h k a t i p i D o l q u n E y s a e p e n d i l e r r i y a s e t c h i l i k

q i l d i . S a y l a m g h a q a t n a s h q a n 5 0 k i s h i D é m o k r a t i k u s u l d a b i l e t

t a s h l a s h a r q i l i q Y a w r o p a S h e r q i y T ü r k i s t a n b i r l i k i t e s h k i l a t i n i n g

2 0 - Q é t i m l i q r e i s i n i s a y l a p c h i q t i .

D U Q D i n i y i s h l a r k o m i t é t i n i n g m u d i r i , G é r m a n i y e d i k i D i n i y

z a t l a r d i n T u r g h u n j a n A l a w u d u n h a j i m ü s t ü n a w a z b i l e n t e s h k i l a t n i n g

r e i s i b o l u p s a y l a n d i . R e i s s a y l i m i d i n k é y i n , m e z k u r t e s h k i l a t n i n g

i k k i n e p e r m u a w i n r e i s i , b a s h k a t i p i n i ö z i c h i g e a l g h a n 1 1 n e p e r

i d a r e h e y i t i s a y l a m e h l i n i n g q o l k ö t ü r ü p a w a z b é r i s h i b i l e n

t e s h k i l a t n i n g r e h b e r l i k y a d r o s i n i t e s h k i l q i l d i . Y a w r o p a S h e r q i y

T ü r k i s t a n b i r l i k i t e s h k i l a t i G h e r b e l l i r i d e q u r u l g h a n t u n j i U y g h u r

t e s h k i l a t i b o l u p , 1 9 9 0 - Y i l i E r k i n A l i p t é k i n b a s h c h i l i q i d i k i 7 n e p e r

U y g h u r M y u n x é n s h e h i r i d e q u r u p c h i q q a n , 2 0 1 5 - Y i l i b u t e s h k i l a t

q u r u l g h a n l i q i n i n g 2 5 - Y i l l i q x a t i r i s i M y u n x é n s h e h i r i d e d a g h d u g h i l i q

ö t k ü z ü l g e n i d i .

Page 7: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

7

T e y w e n d i k i « t e y w e n i t t i p a q b i r l i k i » p a r t i y e s i n i n g y i l l i q p i l a n

y i g h i n i g h a u y g h u r l a r m u q a t n a s h t i

6 - Y a n w a r t e y w e n n i n g m e r k i z i t e y b i y d a ö t k ü z ü l g e n « t e y w e n i t t i p a q

b i r l i k i » p a r t i y e s i n i n g y i l l i q x u l a s e y i g h i n i g h a w e k e c h l i k i a n e

t o p l a s h z i y a p i t i g e y a p o n i y e u y g h u r j e m i y i t i n i n g r e i s i i l h a m m a h m u t

a l a h i d e t e k l i p b i l e n q a t n a s h q a n b o l u p , « t e y w e n i t t i p a q b i r l i k i »

p a r t i y e s i 2 0 1 7 - Y i l l i q x i z m e t p i l a n i d a , u y g h u r k i s h i l i k h o q u q

m e s i l i s i g e a l a h i d e o r u n b é r i s h , t e y w e n d e u y g h u r m e s i l i s i n i k e n g

k ö l e m d e t e s h w i q q i l i s h p a a l i y e t l i r i n i é l i p b é r i s h n i p i l a n l i g h a n .

J e n w e d e s h i j i n p i n g g h a q a r s h i n a m a y i s h é l i p b é r i l d i

D U Q n i n g t e s h e b b u s i w e y a w r o p a s h e r q i y t ü r k i s t a n b i r l i k i

t e s h k i l a t i n i n g o r u n l a s h t u r u s h i b i l e n 1 6 - Y a n w a r i k k i a p t o m o b i l d a

M y u n x é n s h e h i r i d i n y o l g h a c h i q q a n b i r q i s i m U y g h u r l a r 1 7 - C h é s l a

j e n w e s h e h i r i g e y é t i p k é l i p , b u y e r d i k i U y g h u r l a r g h a q o s h u l u p

T i b e t l i k l e r w e k i s h i l i k h o q u q t e s h k i l a t l i r i b i l e n b i r g e , X i t a y r e i s i s h i

j i n p i n g g h a q a r s h i B D T a l d i d a b i r l e s h m e n a m a y i s h é l i p b a r d i .

Page 8: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

8

N a m a y i s h j e r y a n i d a m u n b e r g e t e k l i p q i l i n g h a n d o l q u n e y s a e p e n d i ,

x i t a y n i n g u y g h u r l a r w e t i b e t l i k l e r g e s é l i w a t q a n z u l u m i g h a q a r s h i

j a r a n g l i q n u t u q s ö z l e p , n a m a y i s h e h l i n i n g k ü c h l ü k a l q i s h l i r i g h a

é r i s h t i .

I s t a n b u l d i k i S h e r q i y T ü r k i s t a n w e x p i d e s a y l a m ö t k ü z ü l d i

1 - A y n i n g 2 9 - K ü n i y e k s h e n b e , m e r k i z i i s t a n b u l g h a j a y l a s h q a n

s h e r q i y t ü r k i s t a n w e x p i n i n g i d a r e h e y e t r e h b e r l i k i q a y t i d i n s a y l a p

c h i q i l d i . S a y l a m g h a s h e r q i y t ü r k i s t a n w e x p i n i n g a s a s i y q a t l a m

r e h b e r l i k i w e i d a r e h e y e t r e h b e r l i r i q a t n a s h t i . S a y l a m s h e r q i y

t ü r k i s t a n d a w a s i n i n g b a y r a q d a r i m e r h u m e y s a y ü s ü p a l i p t é k i n n i n g

o g h l i i l g h a r a l i p t é k i n n i n g b a s h c h i l i q i d a é l i p b é r i l d i .

W e q i p n i n g a s a s i q a t l a m r e h b e r l i k i d i n a b d u j é l i l t u r a n , m e t i n ö z k a n ,

d o k t o r e r k i n e k r e m q a t a r l i q 4 k i s h i d i n t e r k i b t a p q a n s a y l a m

k o m i t é t i s a y l a m n i n a z a r e t q i l d i . S a y l a m g h a y e n e e y s a y ü s ü p

a l i p t é k i n n i n g c h o n g o g h l i e r k i n a l i p t é k i n e p e n d i g é r m a n i y e d i n k é l i p

q a t n a s h t i .

S a y l a m n e t i j i s i d e s h e r q i y t ü r k i s t a n w e x p i n i n g r e i s l i k i g e d o k t o r

a b d u l h e m i t a w s h a r s a y l a n d i . B a s h k a t i p l i q q a d o k t o r ö m e r q u l q a y t a

s a y l a n d i . I d a r e h e y e t r e h b e r l i k i g e m e t i n ö z k a n , m u h e m m e t n u r

t u r p a n , m u h i t t i n j a n u y g h u r , m e h m e t j a n q e s h q e r l i w e x e y r u l l a h

e p e n d i g i l e p e n d i q a t a r l i q k i s h i l e r y é n g i d i n s a y l a n d i .

Page 9: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

9

S é y i t T u m t ü r k U y g h u r l a r m e s i l i s i n i T ü r k i y e d e k e n g t o n u t t i

1 - A y n i n g 1 - K ü n i i s t a n b u l d i k i r é i n a k e c h l i k k u l u b i g h a b é s i p k i r g e n

t é r r o r c h i a p t o m a t i k q o r a l b i l e n k i s h i l e r g e o q c h i q i r i p , 3 9 a d e m n i

ö l t ü r g e n d i n k é y i n t ü r k a x b a r a t l i r i d a q a t i l n i n g o t t u r a a s i y a l i q

i k e n l i k i i l g i r i s ü r ü l ü p , b u n i n g Q i r g h i z , Ö z b é k w e U y g h u r b o l u s h

é h t i m a l i b a r l i q i d é y i l g e n i d i . T ü r k i y e m u a w i n b a s h m i n i s t é r i n i n g b u

h e q t i k i i p a d i s i T ü r k i y e d i k i U y g h u r l a r n i k ö p p e r i s h a n q i l g h a n i d i . D

U Q n i n g m u a w i n r e i s i S é y t t ü m t ü r k e p e n d i w e q e s a d i r b o l g h a n

k ü n d i n t a k i q a t i l t u t u l g h u c h e b o l g h a n a r i l i q q i c h e w e q a t i l

t u t u l g h a n d i n k é y i n m u T ü r k m e t b u a t l i r i g h a , T é l é v i z o r l i g h a k ö p q é t i m

n u t u q s ö z l e p , T ü r k i y e h ö k ü m e t e m e l d a r l i r i g h a m e k t u p l a r y o l l a p

h e m d e T ü r k r e h b e r l i r i b i l e n b i w a s t e u c h r u s h u s h l a r ö t k ü z ü p U y g h u r

m i l i t i g e s ü r t ü l i s h k e u r u n u l g h a n q a r i n i a q l a s h y o l i d a z o r e j i r q i l d i .

1 - A y n i n g 1 6 - K ü n i q a t i l i s t a n b u l n i n g e s e n y u r t r a y o n i d a t u t u l d i .

I s t a n b u l w a l i y s i w a s f i s h a h i n b u h e q t e m u x b i r l a r g h a b e r g e n

b a y a n a t i d a t é r r o r c h i n i n g ö z b é k i s t a n d a 1 9 8 3 - Y i l i t u g h u l g h a n ,

a f g h a n i s t a n d a t e r b i y e l e n g e n a b d u q a d i r m a s h a r i p o f i s i m l i k t é r r o r c h i

i k e n l i k i n i a s h k a r i l i g h a n d i n k é y i n m u S é y t t u m r ü r k e p e n d i y e n e

m i d i a l a r d a s ö z é l i p , U y g h u r l a r n i n g t e r r o r b i l e n a l a q i s i b o l m i g h a n ,

x i t a y d i n b a s h q a m i l l e t k e d ü s h m e n l i k q i l m a y d i g h a n b i r x e l q

b o l g h a n l i q i n i t o n u t t i .

Page 10: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 0

S h e r q i y T ü r k i s t a n d a

Q a r a q a s h n a h i y e l i k p a r t k o m g h a h u j u m q i l i s h w e q e s i y ü z b e r d i

Y é q i n q i y i l l a r d i n b u y a n S h e r q i y T ü r k i s t a n d a M i l l i y w e D i n i y

b a s t u r u s h l a r g h a q a r s h i ö c h é l i s h x a r a k t é r l i k h e r i k e t l e r n i n g s a n i w e

k ö l i m i k é n g i y i p b a r m a q t a . R F A n i n g a s h k a r i l i s h i c h e , 2 0 1 6 – y i l i

2 8 - D é k a b i r q a r a q a s h n a h i y e l i k p a r t k o m g h a a p t o m o b i l l i q h u j u m

q i l i s h w e q e s i y ü z b e r g e n . 4 n e p e r h u j u m c h i n i n g h e m m i s i l a

q a r i q a s h n i n g y a w a y é z i s i d i n b o l u p , b u l a r d i n 3 4 y a s h l i q t o x t i m e m e t

t u r s u n n i y a z b i l e n n u r m e m e t t u r s u n n i y a z j ü m e b a z a r k e n t i d e

o l t u r u s h l u q a k a - u k i l a r , y e n e b i r n e p i r i j a h a n b a g h k e n t i d e

o l t u r u s h l u q 2 3 y a s h l i q a b d u l é t i p m e t q u r b a n d u r .

Q a r a q a s h t i k i w e q e d i n k é y i n , x i t a y a m a n l i q d a i r i l i r i p ü t ü n q a r a q a s h

n a h i y e s i n i q a m a l q i l i p , k e n g k ö l e m l i k a x t u r u s h é l i p b a r g h a n . D u q

n i n g b i l d ü r ü s h i c h e , h a z i r g h a q e d e r 3 4 a d e m t u t q u n

q i l i n g h a n . T u t q u n l a r n i n g 1 4 n e p i r i Q a r a q a s h - Q e s h q e r y o l i d a , 2 0

n e p i r i Q a r a q a s h n a h i y e s i n i n g ö z i d e t u t q u n q i l i n g h a n . X i t a y d a i r i l i r i

2 8 - D i k a b i r q a r i q a s h p a r t k o m b i n a s i g h a h u j u m q i l i s h w e q e s i y ü z

b e r g e n d i n k é y i n w e q e n i b é s i q t u r g h a n b o l s i m u , y e n e k ö n g l i t i n m a y

i l g i r i t o s h q a n o w l a s h q a c h i q q a n 2 2 k i s h i n i m u t u t q u n q i l g h a n .

1 6 m i l y o n 8 5 0 m i n g Ad e m « s a l a m e t l i k t e k s h ü r i s h i » g e

q a t n a s h t u r u l d i

X i t a y b u y i l 9 - A y d i n 1 2 - A y n i n g a x i r i g h i c h e S h e r q i y T ü r k i s t a n d a

« o m u m i y x e l q s a l a m e t l i k t e k s h ü r t ü s h q u r u l u s h i » n i j i d d i y r e w i s h t e

é l i p b a r d i . 2 7 - D é k a b i r g h a q e d e r 1 6 m i l y o n 8 5 0 m i n g a h a l e

s a l a m e t l i k t e k s h ü r ü s h p r o g r a m m i s i g h a q a t n a s h t u r u l d i . B u n i n g

i c h i d e j e n u b t i k i ü c h w i l a y e t w e b i r o b l a s t t i n j e m i y t o q q u z m i l y o n d i n

a r t u q a h a l e s a l a m e t l i k t e k s h ü r ü s h k e q a t n a s h t u r u l g h a n b o l u p , b u

y e r d i k i o m u m i y a h a l i n i n g 9 8 p i r s e n t i n i t e s h k i l q i l g h a n . « s a l a m e t l i k

t e k s h ü r ü s h » q u r u l u s h i m e j b u r i y y o s u n d a é l i p b é r i l g h a n . B u

j e r y a n d a h e r b i r s h e x s n i n g q a n ö r n i k i , D N A ö r n i k i w e b a s h q a

f i z i k i l i q s h e x s i y u c h u r l i r i é l i p q é l i n i p , k o m p i o t é r d a

a r x i p l a s h t u r u l g h a n .

Page 11: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 1

X i t a y q o r a l l i q s a q c h i l i r i ü r ü m c h i d e q e s e m y a d y i g h i n i ö t k ü z d i

3 1 - D é k a b i r k ü n i x i t a y q o r a l l i q s a q c h i q i s i m e s k e r l i r i w e j a m a e t

x e w p s i z l i k s a q c h i l i r i h e m h e r q a y s i s a h e d i n t e s h k i l l e n g e n

m u q i m l i q n i q o g h d a s h k ü c h l i r i b i r l i s h i p , Ü r ü m c h i d e m e x s u s

« t é r r o r l u q q a q a r s h i t u r u p , m u q i m l i q i n i q o g h d a s h q e s e m y a d y i g h i n i »

ö t k ü z g e n .

X i t a y h ö k ü m e t a x b a r a t w a s i t i l i r i n i n g x e w e r l i r i d i n m e l u m

b o l u s h i c h e , ü r ü m c h i g e j a y l a s h q a n q o r a l l i q s a q c h i q i s i m b a s h

e t r i t i n i n g ü r ü m c h i q i b l i t a g h d i k i « t é r r o r l u q q a q a r s h i t u r u s h m e s h i q

b a z i s i » d a ö t k ü z ü l g e n b u q e s e m y a d m u r a s i m i g h a 2 0 0 0 e t r a p i d a

q o r a l l i q s a q c h i q i s i m e s k e r - O f i t s é r i w e 1 0 0 0 d i n a r t u q j a m a e t

x e w p s i z l i k a l a h i d e s a q c h i s i t o l u q q o r a l l a n g h a n h a l d a q a t n a s h q a n

b o l u p , y i g h i n m e y d a n i g h a y e n e b r o n é w i k , h e r x i l t i p t i k i q o r a l l i q

s a q c h i q i s i m a p t o m o b i l l i r i w e b a s h q i l a r k i r g ü z ü l g e n .

O n s u n a h i y e s i b i s l i q s a y m a n l a r g h a k i m l i k n o m u r i

o y u l i d i g h a n l i q i h e q q i d e u q t u r u s h c h i q a r g h a n

O n s u n a h i y e s i n i n g o n s u b a z i r i l o n g c h w e n a h a l i l e r k o m i t é t i 1 -

A y n i n g 8 - K ü n i u q t u r u s h c h i q i r i p , a i l i l e r d e i s h l i t i d i g h a n p i c h a q

t ü r i d i k i b a r l i q t i g h l i q s a y m a n l a r g h a i g i s i n i n g k i m l i k n o m u r i n i

o y u l i d i g h a n l i q i n i b i l d ü r g e n .

M e z k u r u q t u r u s h t a m u n d a q d é y i l g e n : « t i g h l i q s a y m a n l a r g h a

b o l g h a n b a s h q u r u s h n i k ü c h e y t i s h w e u l a r n i n g y o q a p k é t i s h i n i n g

a l d i n i é l i s h ü c h ü n p ü t ü n b a z a r d i k i t i g h l i q e s w a b l a r g h a i g i s i n i n g

k i m l i k n o m u r i o y u l i d u . B u n i n g ü c h ü n a h a l i l e r d i n t ö w e n d i k i l e r t e l e p

q i l i n i d u : b i r i n c h i , b a r l i q t i g h l i q s a y m a n l a r n i n g s a n i é l i n i s h i w e

u l a r g h a i g i s i n i n g i s m i o y u l u s h i , b u n i n g d i n h e r q a n d a q a i l e b a s h

t a r t m a s l i q i , h e t t a b i r t a l t i g h l i q s a y m a n m u c h ü s h ü p q a l m a s l i q i

l a z i m . I k k i n c h i , q i n g r a q , q e l e m t i r a c h , q o y - K a l a b o g h u z l a y d i g h a n

p i c h a q , p a l t a , k e r k e , k e s k ü c h i w e c h a n i g h u c h i e s w a b l a r n i ö z i c h i g e

a l g h a n b a r l i q t i g h l i q s a y m a n l a r b e l g i l e n g e n o r u n g h a é l i p b é r i l i p ,

i g i l i r i n i n g k i m l i k n o m u r i o y u l u s h i , b u n i n g g h a k é t i d i g h a n 3 s o m

h e q n i i g i s i t ö l i s h i l a z i m . Ü c h i n c h i , o y u s h w a q t i 1 - A y n i n g 8 - K ü n i d i n

1 0 - K ü n i g i c h e b o l i d u . E g e r m u s h u w a q i t n i n g i c h i d e t i g h l i q

s a y m a n l i r i g h a k i m l i k n o m u r i n i o y d u r m i g h a n l a r , s a q c h i x a n i l a r n i n g

b i r t e r e p q i l i s h i g h a y o l l a p b é r i l i d u . »

Page 12: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 2

O n s u n a h i y e s i d i k i a h a l i l e r k o m i t é t l i r i n i n g é l a n q i l g h a n

u q t u r u s h i d a , t e w e l i k t i k i b a r l i q p u q r a l a r n i n g b e l g i l e n g e n o r u n g h a

b é r i p , p a l t a , p i c h a q , q i n g r a q , o g h a q q a t a r l i q a i l i d i k i t i g h l i q

e s w a b l a r g h a s h u a i l e m e s u l i n i n g k i m l i k n o m u r i n i b a s t u r u s h n i t e l e p

q i l g h a n .

X i t a y s a q c h i l i r i « t é r r o r l u q g u r u p p i s i » g h a c h é t i s h l i q 3 n e p e r

u y g h u r g u m a n d a r n i é t i p ö l t ü r g e n l i k i n i b i l d ü r g e n

X i t a y s a q c h i t e r e p 8 - Y a n w a r k ü n i k e c h q u r u n x o t e n d e « t é r r o r l u q

g u r u p p i s i » g h a c h é t i s h l i q 3 n e p e r g u m a n d a r n i q o g h l a p t u t u s h

j e r y a n i d a é t i p ö l t ü r g e n l i k i n i b i l d ü r g e n .

T e n g r i t a g h t o r i b i l e n x e l q t o r i d a b é r i l g e n b u h e q t i k i q i s q a x e w e r d e

m u n d a q d é y i l g e n : « 2 0 1 7 - Y i l i 1 - A y n i n g 8 - K ü n i k e c h s a e t s e k k i z d i n

a s h q a n d a , x o t e n j a m a e t x e w p s i z l i k o r g i n i 2 0 1 5 - Y i l i g u m a

n a h i y e s i d e y ü z b e r g e n ‹ 2 2 - A p r é l w e q e s i › n i s a d i r q i l g h a n t é r r o r l u q

s h a y k i s i d i n ü c h n e p i r i n i é t i p ö l t ü r g e n . S a q c h i l a r q a c h q u n n i

q o g h l a p t u t u w a t q a n d a , u l a r z o r a w a n l i q b i l e n q a r s h i l i q

k ö r s e t k e c h k e , n e q m e y d a n d a é t i p t a s h l a n g h a n . S a q c h i l a r d i n q a z a

q i l g h a n l a r w e y a r i l a n g h a n l a r b o l m i g h a n » .

H a l b u k i , x i t a y h ö k ü m e t t a r a t q u l i r i m e z k u r x e w e r d e t i l g h a a l g h a n

2 0 1 5 - Y i l i d i k i g u m a n a h i y e s i d e y ü z b e r g e n « 2 2 - A p r é l w e q e s i »

h a z i r g h i c h e t a s h q i d u n y a g h a m e l u m b o l m i g h a n b i r w e q e b o l u p ,

x i t a y t e r e p ö z w a q t i d a b u h e q t e h é c h q a n d a q x e w e r b e r m i g e n .

G u m a n a h i y i s i d e j i d d i y h e r b i y h a l e t y ü r g ü z ü l d i

X i t a y a x b a r a t i x i t a y q o r a l l i q k ü c h l i r i n i n g 1 - A y n i n g 8 - K ü n i x o t e n d e 3

n e p e r g u m a n d a r n i é t i p t a s h l i g h a n l i q i n i w e b u l a r n i n g 2 0 1 5 - Y i l i

g u m a n a h i y e s i d e y ü z b e r g e n a t a l m i s h « 2 2 - A p r é l t é r r o r w e q e s i »

b i l e n c h é t i s h l i q i k e n l i k i n i x e w e r q i l d i . E m m a x i t a y 7 - y a n w a r

k ü n i d i n b a s h l a p l a G u m a n a h i y i s i d e 1 - D e r i j i l i k b i x e t e r l i k m u d a p i e

t e d b i r i n i y o l g h a q o y g h a n i d i .

S h e r q i y T ü r k i s t a n d a d i n i y z a t l a r g h a q a r i t a b é s i m

d a w a m l a s h m a q t a

X e l q t o r i d i n b é r i l g e n b i r x e w e r d i n q a r i g h a n d a , k u c h a n a h i y i s i

y é q i n d a « d i n i z a t l a r q o s h u n q u r u l u s h i » d é g e n x i z m e t k e a s a s e n

n a h i y i d i k i d i n i y z a t l a r n i x i t a y ö l k i l i r i n i s a y a h e t q i l d u r u s h a r q i l i q

Page 13: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 3

u l a r g h a n e m u n i l i k d i n i y z a t b o l u p , d i n g h a é t i q a d q i l i d i g h a n a m m i n i

w e t e n n i , b e x t i y a r t u r m u s h n i q e d i r l e s h k e c h a q i r i s h q a b u y r i g h a n .

B u n d i n b a s h q a y e n e , k u c h a n a h i y e s i « b e s h t e y a x s h i d i n i y p a a l i y e t

s o r u n l i r i » w e « b e s h t e y a x s h i d i n i y z a t » l a r g h a n a m b é r i s h ,

t e q d i r l e s h y i g h i n i é c h i p , m i l l e t l e r i t t i p a q l i q i n i , i j t i m a i y m u q i m l i q n i

q o g h d a s h j e h e t l e r d e n e t i j i s i g e w d i l i k b o l g h a n 5 2 m e s c h i t w e 1 2 3

d i n i y z a t n i t e q d i r l i g e n .

Y é q i n d a x o t e n w i l a y i t i m u m e x s u s 3 0 0 n e p e r k a d i r n i « m e s c h i t

b a s h q u r u s h s i y a s i t i » b o y i c h e y é z i l a r g h a e w e t k e n i d i . Y e r l i k t i n

e h w a l i n k a s q i l g h a n b i r k i s h i , b u k a d i r l a r n i n g y é z i d i k i d i n i y

k e y p i y a t i q o y u q d e p q a r a l g h a n k i s h i l e r n i n g ö y l i r i g e h e p t i d e e n g a z

d é g e n d e i k k i q é t i m b é r i p u l a r b i l e n s ö z l i s h i p t u r i d i g h a n l i q i n i

b i l d ü r g e n i d i .

G h u l j i d a 3 0 0 g e y é q i n U y g h u r t u t q u n q i l i n g h a n

R F A n i n g b a y a n q i l i s h i c h e , n a m e l u m b i r k i s h i d i n k e l g e n m e k t u p t a

« x i t a y h ö k ü m e t d a i r i l i r i s h e r q i y t ü r k i s t a n n i n g g h u l j a s h e h i r i d e 3 0 0

g e y é q i n u y g h u r n i t u t q u n q i l d i » d e p u c h u r b é r i l g e n b o l u p , m e k t u p t a

U y g h u r x e l q i n i n g ö z i n i n g i s l a m d i n i n i s a q l a p q é l i s h ü c h ü n é g h i r

b e d e l t ö l e w a t q a n l i q i q e y t q i l i n i p , k o n k r é t q i l i p m u n d a q u c h u r l a r

b é r i l g e n : « 2 0 1 6 - Y i l i 1 2 - A y n i n g 1 5 - K ü n i g h u l j a s h e h i r i d i k i a y d ö n g

m e s c h i t i i m a m i n i n g ö y i n i q a z a n c h i s a q c h i x a n i s i d i k i s a q c h i l a r

a x t u r u s h d a w a m i d a , ö y d i k i t a m a q y é g e n q a c h a - Q u m u s h l a r n i n g

k ö p l ü k i d i n g u m a n l i n i p , ö y i n i k e n g - K ö l e m l i k a x t u r g h a n . B u n i n g b i l e n

ö y n i n g y e r a s t i ö y i d e t e r b i y i l i n i w a t q a n 1 0 d i n a r t u q b a l a p a s h b o l u p

q a l g h a n . X i t a y s a q c h i l a r i m a m n i w e b a l i l a r n i n g h e m m i s i t u t u p

q a z a n c h i s a q c h i x a n i s i g h a a p i r i p s o l i g h a n . S o r a q t i n k é y i n

b a l i l a r n i n g a t a - A n i s i w e u l a r g h a y a r d e m q i l g h a n l a r b o l u p 3 0 0 g e

y é q i n u y g h u r n i t u t q u n q i l g h a n . G h u l j a s h e h i r i d i k i p ü t ü n y e r a s t i

ö y l e r n i a x t u r u s h q a b a s h l i g h a n . »

X i t a y d a i r i l i r i n i n g u c h u r l a r n i q a t t i q q a m a l q i l i s h i b i l e n , g e r c h e

a y d ö n g d i k i b u k e n g k ö l e m l i k t u t q u n h e r i k i t i n i n g t e p s i l a t i h a z i r c h e

s u y ü z i g e c h i q m i g h a n b o l s i m u , d a i r i l e r n i n g r a y o n d a b u x i l d i k i y e r

a s t i d i n i y m e k t e p l e r n i b a s t u r u s h h e m d e k e n g k ö l e m l i k t u t q u n

q i l i s h i h e r i k e t l i r i y é n g i w e q e e m e s .

Page 14: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 4

S h a y a r d a « m e d e n i y e t i n q i l a b i » s h e k l i d i k i m e s i l e t a p s h u r u s h

X i t a y d a i r i l i r i n ö w e t t e S h e r q i y t ü r k i s t a n n i n g s h a y a r q a t a r l i q

n a h i y i l i r i d e o m u m y ü z l ü k h a l d a m e s i l e t a p s h u r u s h y i g h i n i

é c h i w a t q a n b o l u p , e t i g e n s a e t 8 d i n k e c h s a e t 8 g i c h e d a w a m

q i l i w a t q a n b u m e s i l e t a p s h u r u s h y i g h i n l i r i d a , a h a l i l e r i l g i r i ö z l i r i

y a k i q o s h n i l i r i b i l i p y a k i b i l m e y s a d i r q i l g h a n j i n a y i q i l m i s h l a r n i

m e l u m q i l i s h q a m e j b u r l a n m a q t a . Y i g h i n d a a h a l i l e r g e 3 9 t ü r l ü k

s o a l y é z i l g h a n j e d w e l t a r q i t i l g h a n . J e d w e l t o l d u r u l g h a n d i n k é y i n ,

a h a l i l e r n ö w e t b i l e n t a r t i p c h i q i l i p ö z i n i n g y a k i q o s h n i l i r i n i n g

a t a l m i s h j i n a y e t l i r i n i e s l e s h k e w e p a s h q i l i s h q a b u y r u l g h a n . M e s i l e

t a p s h u r u s h j e d w i l i d e , b u r u n s a q a l q o y u p b a q q a n m u ? q a n u n s i z ü n -

S i n b u y u m l i r i n i t u t q a n m u ? b e l g i l e n g e n m e s c h i t n i n g s i r t i d a t o p l i s h i p

n a m a z o q u g h a n m u , b i r e r q a n u n s i z t e b l i g h q e q a t n i s h i p b a q q a n m u

d é g e n d e k s o a l l a r s o r a l g h a n . H e r d e r i j i l i k e m e l d a r l a r , m e m u r i

x a d i m l a r w e s a q c h i l a r n i n g n a z a r i t i a s t i d a é l i p b é r i l g h a n b u m e s i l e

t a p s h u r u s h y i g h i n i d a , d a i r i l e r m e s i l e t a p s h u r g h a n l a r n i n g y é n i k ,

y o s h u r g h a n l a r n i n g é g h i z j a z a l i n i d i g h a n l i q i n i a h a l i l e r g e u q t u r g h a n .

M e s i l e t a p s h u r u s h b i r s i y a s i y h e r i k e t s ü p i t i d e x i t a y n i n g m e d e n i y e t

i n q i l a b i y d e w r i d e b i r n ö w e t é l i p b é r i l g h a n . B u h e r i k e t u y g h u r

r a y o n i d a e y n i y i l l a r d a t é x i m u k ö p k i s h i l e r n i n g s a z a y i q i l i n i s h i g h a

w e t ü r m i g e t a s h l i n i s h i g h a s e w e b b o l g h a n .

S h e r q i y T ü r k i s t a n d i k i u n i w é r s i t é t l a r d a 7 n i c h e k l e s h

n i z a m n a m i s i é l a n q i l i n d i

1 8 - Y a n w a r k ü n i ü r ü m c h i d i k i « s h i n j a n g u n i w é r s i t é t i » , « p é d a g o g i k a

u n i w é r s i t é t i » q a t a r l i q m e k t e p l e r n i n g t o r b e t l i r i d e , u y g h u r a p t o n o m

r a y o n l u q m a a r i p n a z a r i t i t e r i p i d i n y é n g i d i n t ü z ü l g e n , r a y o n d i k i a l i y

m e k t e p o q u t q u c h i , x i z m e t c h i l i r i w e o q u g h u c h i l i r i r i a y e q i l i s h t e l e p

q i l i n g h a n « s h i n j a n g d i k i o q u t q u c h i , x i z m e t c h i l e r w e

o q u g h u c h i l a r n i n g 7 n i c h e k l e s h n i z a m n a m i s i » n i n g t o l u q m e z m u n i

é l a n q i l i n g h a n .

7 M a d d i l i q n i z a m n a m i n i n g o q u t q u c h i w e m e k t e p l e r d i k i m e m u r i

x i z m e t c h i l e r g e q a r i t i l g h a n q i s m i d a , d i n i y p a a l i y e t l e r n i t e s h w i q

q i l m a s l i q , d i n i y p a a l i y e t l e r g e q a t n a s h m a s l i q , d i n i y t ü s a l g h a n

k i y i m l e r n i k i y m e s l i k , m i l l e t l e r i t t i p a q l i q i g h a x i l a p i s h l a r n i q i l m a s l i q ,

m i l l e t l e r i t t i p a q l i q i g h a p a y d i s i z g e p l e r n i q i l m a s l i q , d ö l e t n i n g

b i r l i k i n i q o g h d a s h , m i l l i y b ö l g ü n c h i l i k h e r i k e t l i r i d e b o l m a s l i q ,

x u r a p a t l i q n i t e s h w i q q i l m a s l i q t e l e p q i l i n g h a n . O q u g h u c h i l a r g h a

q a r i t i l g h a n q i s m i d a , m a r k s i z m l i q a t i z m t e r b i y i s i n i r e t q i l m a s l i q ,

Page 15: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 5

d i n i y é t i q a d w e d i n i y p a a l i y e t t e b o l m a s l i q , d i n i y t ü s t i k i k i y i m

k i y m e s l i k , d i n i y k i t a b l a r n i o q u m a s l i q w e t a r q a t m a s l i q , m i l l e t l e r

i t t i p a q l i q i g h a x i l a p i s h l a r d a b o l m a s l i q , m i l l i y i n a q l i q q a w e

d ö l e t n i n g b i r l i k i g e z i y a n l i q s ö z l e r n i q i l m a s l i q , m i l l i y b ö l g ü n c h i l i k

h e r i k e t l i r i g e q a t n a s h m a s l i q t e l e p q i l i n g h a n .

A l d i m i z d i k i A y l a r d a

U y g h u r r e h b e r l i r i n i t e r b i y i l e s h k u r s i y a w r u p a p a r l a m é n t i d a

ö t k ü z i l i d u

D u q u y g h u r r e h b e r l i r i n i d é m o k r a t i y e , k i s h i l i k h o q u q , q a n u n i y

b i l i m l e r t e r b i y i l e s h p r o g r a m m i s i n i n g 1 2 - N ö w e t l i k i n i y a w r o p a

p a r l a m é n t i d a ö t k ü z m e k c h i .

D u q r e h b e r l i r i n i n g b i l d ü r ü s h i c h e , u y g h u r r e h b e r l i r i n i d é m o k r a t i y e ,

k i s h i l i k h o q u q , q a n u n i y b i l i m l e r b i l e n t e r b i y i l e s h p r o g r a m m i s i n i n g

1 2 - N ö w e t l i k i n i 3 - A y n i n g 2 9 - 3 0 - 3 1 - K ü n l i r i b é l g i y e p a y t e x t i

b i r y u s s é l d a ö t k ü z ü s h n i q a r a r q i l g h a n . B u q é t i m q i p r o g r a m m i d a

d u n y a n i n g h e r y é r i d e y a s h a w a t q a n u y g h u r y a s h l i r i d i n 2 5 - 3 0

E t r a p i d a k i s h i n i t e r b i y i l e s h n i s h a n q i l i n g h a n . P r o g r a m m i g h a

q a t n a s h t u r u l i d i g h a n y a s h l a r g h a h a z i r g h a q e d e r u y g h u r

t e s h k i l a t l i r i n i n g s i y a s i y p a a l i y e t l i r i g e a k t i p q a t n a s h q a n ,

t e s h k i l a t l a r d a w e z i p e a l g h a n y a k i u y g h u r m i l l i y h e r i k i t i b i l e n

s h u g h u l l i n i s h a r z u y i b o l g h a n , u n i w é r s i t é t l a r d a x e l q a r a s i y a s i y ,

d i p l o m a t i y e w e k i s h i l i k h o q u q k e s i p l i r i d e o q u w a t q a n y a s h l a r n i n g

t a l l i n i d i g h a n l i q i s h e r t q i l i n g h a n .

Page 16: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 6

M e l u m b o l g h i n i d e k , d u q u y g h u r r e h b e r l i r i n i t e r b i y i l e s h

p r o g r a m m i s i n i a m é r i k a d é m o k r a t i y i n i i l g i r i s ü r ü s h f o n d i n i n g m a d d i y

y a r d i m i b i l e n 2 0 0 7 - Y i l i d i n b u y a n y o l g h a q o y u p k e l g e n , 2 0 0 7 - Y i l i 5 -

A y d a g o l l a n d i y e n i n g d e n h a g s h e h i r i d e , 2 0 0 8 - Y i l i 4 - A y d a

g é r m a n i y e n i n g b é r l i n s h e h i r i d e , 2 0 0 9 - Y i l i 5 - A y d a a m é r i k i n i n g

w a s h i n g t o n s h e h i r i d e , 2 0 1 0 - Y i l i 4 - A y d a y a w r o p a p a r l a m é n t i d a ,

2 0 1 1 - Y i l i 3 - A y d a a w s t r a l i y e n i n g s y d n é y , a d é l e y i d w e m é l b o r i n

s h e h e r l i r i d e , 2 0 1 2 - Y i l i 5 - A y d a y a p o n i y e n i n g t o k y o s h e h i r i d e , 2 0 1 3 -

Y i l i s h i w é t s a r i y e n i n g j e n w e s h e h i r i d e , 2 0 1 4 - Y i l i 5 - A y d a

g é r m a n i y e n i n g m y u n x é n s h e h i r i d e , 1 1 - A y d a j e n w e d e , 2 0 1 5 - Y i l i 4 -

A y d a w a s h i n g t o n d a , 2 0 1 6 - Y i l i 4 - A y d a b é r l i n s h e h i r i d e o x s h a s h

b o l m i g h a n t é m i l a r b o y i c h e ö t k ü z ü p , d u q n i m e r k e z q i l g h a n u y g h u r

m i l l i y h e r i k i t i n i x e l q a r a q a n u n l a r g h a m a s h a l d a k ü c h l e n d ü r ü s h ,

u y g h u r r e h b e r l i r i w e s i y a s i y p a a l i y e t c h i l e r n i n g m a h i r l i q i n i y u q i r i

k ö t ü r ü s h j e h e t l e r d e z o r n e t i j i l e r n i q o l g h a k e l t ü r g e n .

D U Q r e h b e r l i r i 3 4 – n ö w e t l i k B D T y i g h i n i g h a q a t n i s h i d u

B D T k i s h i l i k h o q u q k é n g i s h i n i n g 3 4 – n ö w e t l i k y i g h i n i 2 – a y n i n g

2 7 – k ü n i d i n 3 – a y n i n g 2 4 – k ü n i g i c h e j e n w e d e c h a q i r i l i d i g h a n

b o l u p , b u y i g h i n g h a D U Q r e h b e r l i r i d i n D o l q u n e y s a b a s h l i q b i r

g o r u p p a k i s h i q a t n i s h i p , U y g h u r l a r m e s i l i s i n i B D T , x e l q a r a

k i s h i l i k h o q u q t e s h k i l a t l i r i w e d u n y a j a m a i t i g e b i l d ü r ü s h b i l e n

b i r g e , x i t a y n i n g k i s h i l i k h o q u q d e p s e n d i c h i l i k i n i p a s h q i l i d u .

Page 17: Xewername - uyghurcongress.org · Dolqun Eysa ependi uning ijraiye komitéti ezasi bolghachqa, D U Q rehberliri bu xas yighingha alahide teklip qil inghan idi. 45 Din artuq xelq we

X e w e r n a m e 2 - S a n D U Q

1 7

< < J e n w e A l i y d e r i j i l i k l e r u c h r u s h i s h i > > g h a U y g h u r w e k i l l i r i m u

q a t n i s h i d u

2 – a y n i n g 2 1 – k ü n i B D T d a < < J e n w e A l i y d e r i j i l i k l e r

u c h r u s h i s h i > > ö t k ü z ü l i d u . B u y i g h i n g h a h e r q a y s i d ö l e t l e r n i n g b a s h

m i n i s t é r l i r i , e d l i y e m i n i s t é r l i r i , B D T d a t u r u s h l u q b a s h e l c h i l i r i ,

x e l q a r a d é p l o m a t l a r , s i y a s i y u n l a r , k i s h i l i k h o q u q t e s h k i l a t l i r i n i n g

m e s u l l i r i d i n b o l u p 5 0 0 d i n a r t u q y u q u r i d e r i j i l i k e m e l d a r l a r

q a t n i s h i d u . U y g h u r l a r g h a w e k a l i t e n b u u c h r u s h u s h q a D U Q b a s h

k a t i p i D o l q u n e y s a w e D U Q n i n g B D T h e m Y a w r u p a i t t i p a q i d i k i

w e k i l i K é r e m s h é r i p e p e n d i l e r m u q a t n i s h i d i g h a n b o l u p , b u

u c h r u s h u s h U y g h u r l a r m e s i l i s i n i d u n y a j a m a i t i g e b i l d ü r ü s h n i n g

y a x s h i p u r s i t i h é s a b l i n i d u .

G é r m a n i yw e d e n o r u z p a a l i y i t i ö t k ü z i l i d u

D U Q n i n g t e s h e b b u s i , y a w r u p a s h e r q i y t ü r k i s t a n b i r l i k i

t e s h k i l a t i n i n g u y u s h t u r u s h i b i l e n 3 – a y n i n g a x i r l i r i G é r m a n i y e n i n g

m y u n x é n s h e h r i d e y a w r u p a d i k i U y g h u r l a r n i m e r k e z q i l g h a n h a l d a

N o r u z p a a l i y i t i ö t k ü z i l i d u . B u p a a l i y e t k e y a w r u p a d i k i U y g h u r l a r

q a t n a s h q a n d i n s i r t , k i s h i l i k h o q u q t e s h k i l a t l i r i n i n g m e s u l l i r i ,

c h e t e l l i k U y g h u r s h u n a s l a r , s i y a s i y u n l a r w e p a r t i y e – g o r u h l a r n i n g

m e s u l l i r i m u t e k l i p q i l i n i d u .

D U Q Teshwiqat - Neshriyat Komitéti

G é r m a n i y e / M y u n x é n

2 0 1 7 – y i l i 2 – S a n