Xây dựng và đưa vào sử dụng loại bài tập hóa học thực nghiệm theo hướng phân hóa nêu vấn đề lớp 10

7/31/2019 Xây dựng và đưa vào sử dụng loại bài tập hóa học thực nghiệm theo hướng phân hóa nêu vấn đề lớp 10

http://slidepdf.com/reader/full/xay-dung-va-dua-vao-su-dung-loai-bai-tap-hoa-hoc-thuc 1/19

A. ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong trường phổ thông, thí nghiệm giúp học sinh làm quen với những tính

chất, mối liên hệ và quan hệ có tính qui luật giữa các đối tượng nghiên cứu, giúp

làm cơ sở để nắm vững các qui luật, các khái niệm khoa học và biết cách khai thác

chúng. Đối với bộ môn hoá học, thí nghiệm giữa vai trò đặc biệt quan trọng như

một bộ phận không thể tách rời của quá trình dạy – học. Thí nghiệm hoá học có tác

dụng phát triển tư duy, giáo dục thế giới quan duy vật biện chứng và củng cố niềm

tin khoa học của học sinh, giúp hình thành những đức tính tốt của người lao động:

ngăn nắp, trật tự, gọn gàng. Vì vậy khuynh hướng chung của việc cải cách bộ môn

hoá học ở trong nước và trên thế giới là tăng tỉ lệ giờ cho các thí nghiệm và nâng

cao chất lượng các bài thí nghiệm.

Trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu, Tôi nhận thấy, bài tập hoá học

thực nghiệm là một trong số loại bài tập có tác dụng củng cố lí thuyết, rèn luyện kĩ

năng, kĩ xảo thực hành, có ý nghĩa lớn trong việc gắn liền lí thuyết và thực hành.

Loại bài tập này vừa mang tính chất lí thuyết và tính chất thực hành. Mối quan hệ

hữu cơ giữa lí thuyết và thực hành được thể hiện rõ khi giải loại bài tập này. Muốn

giải được loại bài tập này học sinh cần nắm vững lí thuyết, vận dụng lí thuyết để

vạch phương án giải quyết và vận dụng những kĩ năng kĩ xảo thực hành để thực

hiện phương án đã vạch ra.

Bài tập phân hoá - nêu vấn đề và giải quyết vấn đề là loại bài tập kết hợp hai

yếu tố: phân hoá và nêu vấn đề trong dạy học nhằm đạt được các mục tiêu đổi mới

phương pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay là đảm bảo tính vừa sức, sát đối

tượng trong giáo dục vừa phát huy tính tích cực trong học tập, hình thành và pháttriển năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề là những bài tập mà trong quá trình

giải, thường xuất hiện trước học sinh các câu hỏi có đặc tính’’ nêu vấn đề’’. Tuỳ

theo mục đích dạy học, tính phức tạp và quy mô của từng loại bài tập hoá học mà

giáo viên có thể sử dụng các hình thức phân hoá khác nhau.

Nội dung chương trình sách giáo khoa hoá học 10 ban cơ bản và nâng cao đã đưa

những thí nghiệm bằng hình vẽ và có thêm tiết thực hành, nhưng số lượng thínghiệm học sinh được làm và theo dõi từ thầy cô giáo làm còn hạn chế, nên việc

http://hoahocsp.blogspot.com 1

http://hoahocsp.blogspot.com/

http://hoahocsp.blogspot.com/



hình thành kĩ năng thực hành thí nghiệm cũng hạn chế: ví dụ như cách thu khí,

thực hiện phản ứng giữa chất khí và chất rắn... Vì vậy trong sáng kiến kinh nghiệm

này Tôi mạnh dạn xây dựng và đưa vào sử dụng loại bài tập hoá học thực nghiệm

theo hướng phân hoá nêu vấn đề cho hai chương: Halogen và Ôxi lưu huỳnh mà

chủ yếu được khai thác từ các thí nghiệm trong sách giáo khoa lớp 10 chương trình

mới.

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.

1. Nguyên tắc xây dựng

Trên cơ sở phân loại bài tập hoá học thực nghiệm và phân hoá theo năng lực học

tập của học sinh, chúng ta có thể xây dựng hệ thống các bài bài tập hoá học thực

nghiệm với mức độ khác nhau.

a) Mức độ 1: Cần hướng học sinh nêu ra được các tính chất, các hiện tượng,

cách giải thích những nguyên nhân đơn giản nhất, trình bày lại các kiến thức cơ

bản dựa vào trí nhớ.

b) Mức độ 2: Học sinh biết vận dụng kiến thức vào những điều kiện và hoàn

cảnh mới. Để giải quyết vấn đề này học sinh cần có sự phân tích, so sánh để nêu

ra một số yêu cầu cơ bản đối với một số lớn các chất, các hiện tượng.

c) Mức độ 3: Là mức độ cao nhất, mức độ này yêu cầu không chỉ phân tích, so

sánh mà phải khái quát hoá các số liệu thu được, sử dụng chúng trong điều kiện

phức tạp hơn

2. Xây dựng bài tập hoá học thực nghiệm theo hướng phân hoá nêu vấn đề

cho hai chương: Halogen và Ôxi lưu huỳnh.

Ví dụ 1: nội dung bài tập điều chế khí clo trong phòng thí nghiệm

Mức độ 1: Sắp xếp thứ tự thao tác hợp lý khi tiến hành thí nghiệm điều chế Clo

và thử tính tẩy màu của Clo ẩm.

1. Lấy kẹp gỗ (hoặc giá gỗ) kẹp ống nghiệm.

2. Đậy miệng ống nghiệm bằng nút cao su có kèm ống hút nhỏ giọt dung dịch HCl

đặc vào ống nghiệm đựng KMnO4.

3. Lấy 1 lượng nhỏ KMnO4 cho vào ống nghiệm.




4. Kẹp 1 mảnh giấy màu ẩm, 1 mảnh giấy màu ở miệng ống nghiệm.

5. Bóp nhẹ đầu cao su của ống hút cho 3 - 4 giọt dung dịch HCl đặc vào KMnO 4.

A. 1, 2, 3, 4, 5 B. 1, 3, 4, 2, 5 C. 1,2, 3, 5, 4 D. 1, 3, 2, 5,4

Hãy chọn đáp án đúng Đáp số: đáp án D

Mức độ 2: Trong các hình vẽ mô tả cách thu khí Clo sau đây, hình vẽ nào đúng?

Hướng dẫn: Dựa trên tính chất vật lí và hoá học của khí clo là:

- Nặng hơn không khí và không tác dụng với không khí

- Tác dụng với H2O

Từ đó học sinh thấy được rằng phương pháp thu khí clo trong phòng thí nghiệm là

phương pháp đẩy không khí, được mô tả bằng hình 1

Mức độ 3:

Cách 1:


Dụng cụ vẽ bên cạnh có thể dùng để điều

chế chất khí nào trong số các khí sau

trong phòng thí nghiệm: Cl2, O2, NO,

NH3, SO2, CO2, H2, C2H4. Giải thích. Lập

bảng để xác định chất A, B, C tương ứng

Khí C

A

dung dịchB



Hướng dẫn:

Khí C là khí có đặc điểm: Nặng hơn không khí và không tác dụng với không khí

C Cl2 SO2 CO2 O2

B Dd HCl... dd HCl ddH2SO4đ,n Dd HCl H2O2

A KMnO4... Sun fit S, Cu Cacbonát MnO2

Cách 2:

Ví dụ 2: Làm sạch khí clo sau khi điều chế

Mức dộ 1: Khi điều chế Clo trong PTN (từ HClđ và KMnO4 hoặc MnO2) sản phẩm

sinh ra lẫn HCl dư và hơi H2O để loại bỏ HCl dư và hơi H2O người ta dẫn hỗn hợp

sản phẩm qua các bình đựng.

A. Dung dịch K 2CO3

B. Bột đá CaCO3

C. Dung dịch NaCl sau đó qua H2SO4

đặc

D. Dung dịch KOH đặc

Hãy chọn đáp án đúng

Đáp số: Đáp án C


Cho các chất sau: H2O, HCl, H2SO4 , NaOH,

NaCl, CaCO3,MnO2, CaCl2 , Na2SO4,

KMnO4

Cặp chất dùng để điều chế khí clo trong phòng thí nghiệm (hình vẽ bên) là:

X Y

A NaCl H2SO4

B HCl H2SO4

C HCl MnO2

D CaCl2 KMnO4

Khí clo

Y

X



Mức độ 2: Trong phòng thí nghiệm người ta thường tiến hành điều chế khí clo tinh

khiết theo hình vẽ sau: hãy giải thích tại sao lại phải mắc sơ đồ thí nghiệm như thế?

Hướng dẫn: Khí clo điều chế được có lẫn: khí HCl, hơi nước nên phải dẫn qua

dung dịch NaCl để hấp thụ HCl và H2SO4 đặc để hấp thụ hơi nước.Khí clo nặng

hơn không khí và không tác dụng được với không khí nên có thể thu trực tiếp,

bông tẩm dung dịch NaOH để hạn chế khí clo thoát ra ngoài không khí.

Mức độ 3:

Khí clo được điều chế trong phòng thí nghiệm bằng phản ứng của axit HCl với

MnO2 thường có lẫn tạp chất . Để thu được khí clo tinh khiết, người ta dẫn khí clo

không tinh khiết đi qua hai bình, một bình đựng chất lỏng X và một bình đựng chất

lỏng Y. Hãy xác định các chất X, Y trong số các chất sau: KMnO4, H2O, dung dịch

NaCl, Ca(OH)2, NaOH, H2SO4đặc, dung dịch HCl. Vẽ sơ đồ qui trình làm sạch khí

clo bằng hoá chất đã xác định ở trên.

Hướng dẫn: X Y

Dung dịch NaCl H2SO4đặc

Dung dịch KMnO4 H2SO4 đặc

Ví dụ 3: Bài tập về lắp đặt dụng cụ thí nghiệm khi điều chế khí Clo trong phòng

thí nghiệm.

Mức độ 1:


dung dịch HCl đặc

MnO2

bông tẩm NaOH đặcKhí clo

dd NaCl H2SO

4đặc

Khí clo

Y

X

Khí clo

Y

X



Mức độ 2:

Mức độ 3: ( Bài tập tổng hợp: điều chế – làm sạch – lắp đặt dụng cụ thí nghiệm)


Hình vẽ bên mô tả cách điều chế khí clo

trong phòng thí nghiệm, hãy giải thích sơ

đồ lắp ráp đó?

Hướng dẫn:

Khí clo được điều chế từ chất rắn MnO2 và

axit HCl đặc nên tiến hành trong bình cầu,

cần đốt nóng bình cầu vì phản ứng xảy ra

cần nhiệt độ. Khí clo thoát ra thu trực tiếp

vào bình đựng khí để ngửa, không nút đậy

(phương pháp đẩy không khí), vì khí clo

nặng hơn không khí và không tác dụng với

không khí

Phân tích chỗ sai trong sơ đồ

hình vẽ điều chế khí clo trong phòng

thí nghiệm

Khí clo

MnO

2

HClđặc

B

Hướng dẫn:

Hình vẽ bên mô tả cách điều chế và thu trực tiếp khí clo bằng phương pháp đẩy

không khí, nên bình thu khí không đậy nút kín để không khí trong bình bị đẩy ra

ngoài. Sai ở nút B

Khí clo

MnO

2

HCl



Trong phòng thí nghiệm để điều chế và thu một số khí tinh khiết, người ta lắp bộ

dụng cụ thí nghiệm như hình vẽ đó

Phễu 1 chứa chất lỏng hoặc dung dịch

Bình cầu 2 Chứa chất rắn hoặc dung dịch

Bình tam giác 3 chứa chất lỏng hoặc dung dịch

Bình tam giác 4 chứa chất rắn hoặc dung dịch

Bình tam giác 5 thu khí.

a) Hãy cho biết dụng cụ trên điều chế và thu khí nào trong số các khí sau

đây: H2, O2, Cl2, HCl, H2S, SO2, CO2, CO, CH4, C2H4, C2H2.

b) Hãy đề nghị cách khắc phục ( lắp đặt lại dụng cụ) để có thể điều chế

và thu được những khí còn lại.

Hướng dẫn:

a) Để điều chế khí nặng hơn không khí và không tác dụng với không khí: O 2,Cl2, HCl, H2S, SO2, CO2

b) Để thu được khí nhẹ hơn không khí ( lắp lại dụng cụ thí nghiệm), thì úp

ngược bình số 5: H2, CO, C2H4, CH4, C2H2

Ví dụ 4: Nội dung điều chế khí HCl

Mức độ 1:

Cách 1: Phản ứng được dùng để điều chế khí HCl trong phòng thí nghiệm là:A. H2S + Cl2 2HCl + S

http://hoahocsp.blogspot.com 7t

0

1

2

3 4

5

bông



B. CH4 + 2Cl2 C + 4HCl

C. H2 + Cl2 2HCl

D. NaClr + H2SO4đ NaHSO4 + HCl


Đáp số: Đáp án D

Cách 2: Sắp xếp các thao tác hợp lí khi tiến hành thí nghiệm giữa Hiđrô và Clo

trong phòng thí nghiệm.

2. Đốt cháy dòng khí H2

3. Cho một ít H2o vào bình chứa khí clo

4. đưa dòng khí H2 đang cháy vào bình khí clo

5. Thu khí clo vào bình kín và điều chế khí H2 bằng bình kíp

6. Lắc đều bình khí sau phản ứng, cho một mẫu quỳ tím vào để xác định sản

phẩm tạo thành.

A. 1, 2, 3, 4, ,5

B. 2, 3, 4, 5, 1

C. 4, 2, 1, 3, 5

D. 4, 2 ,1 ,5 ,3

Đáp số: đáp án C

Mức độ 2: Trong các hình vẽ sau, xác định hình vẽ đúng nhất mô tả cách thu khí

HCl trong phòng thí nghiệm.

Hướng dẫn: Dựa vào tính chất vật lí và hoá học của khí HCl

- Nặng hơn không khí, không tác dụng với không khí

- Tan nhiều trong nước


a

s



Từ đó học sinh thấy rằng phương pháp thu khí HCl trong phòng thí nghiệm là

phương pháp đẩy không khí, được mô tả bằng hình 2

Mức độ 3: Sau đây là một số phương pháp thu khí vào ống nghiệm

Hãy cho biết phương pháp (1), (2), (3) có thể thu được những khí nào trong số các

khí sau: H2, Cl2, O2, N2, HCl, SO2, H2S.

Hướng dẫn: Phương pháp 1: dùng để thu khí nhẹ hơn không khí

Phương pháp 2: Thu khí nặng hơn không khí và không tác dụng với không khí

Phương pháp 3: Thu khí không tác dụng được với H2O

Phương pháp Thu khí1 H2

2 Cl2, O2, HCl, SO2, H2S

3 O2, H2, N2

Ví dụ 5: Điều chế khí oxi trong phòng thí nghiệm và tính chất của oxi

Mức độ 1:


1 2 3

Hình vẽ bên là cách lắp đặt dụng

cụ thí nghiệm, điều chế oxi trong

phòng thí nghiệm.Hãy giải thích

cách lắp đặt đó.

KMnO4 bông

Hướng dẫn:

• ống nghiệm hơi trúc xuống,để hơi nước trong quá trình đun nóng KMnO4

không rơi xuống đáy ống nghiệm làm vỡ ống nghiệm.

• Trước khi đậy nút cần cho vào ống nghiệm một ít bông để hạn chế bụi thuốc

tím bay sang ống dẫn khí khi phản ứng xảy ra.

• Dùng đèn cồn hơ lướt nhẹ dọc ống nghiệm, sau đó đun tập trung ngọn lửa vào

chỗ có thuốc tím vì tránh quá trình thuỷ tinh co giãn đột ngột làm vỡ ống

nghiệm.



Mức độ 2:

Cách 1: Khi điều chế oxi trong phòng thí nghiệm có thể thu khí oxi bằng 2 cách sau:

Cách nào thu được oxi tinh khiết hơn, giải thích?

Hướng dẫn: Dựa vào tính chất vật lí và hoá học của khí oxi là:

- Nặng hơn không khí, không tác dụng với không khí

- Tan ít trong nước

Từ đó học sinh dễ dàng suy ra:

Phương pháp 1: oxi thu được có thể có lẫn các khí có trong không khí ( phương

pháp đẩy không khí)Phương pháp 2: thu được oxi tinh khiết ( phương pháp đẩy nước)

Cách 2: Trong các hình vẽ sau, hình vẽ nào mô tả cách thu khí oxi trong phòng thí

nghiệm, hãy giải thích?


1 2

1 2

3

Hướng dẫn:

Phương pháp 1,3: ống nghiệm tư thế đặt

nằm ngang, nên hơi nước sinh ra trong quá

trình điều chế ngưng tụ có thể làm vỡ ống

nghiệm

Phương pháp 2:Là cách lắp đặt đúng để

điều chế khí oxi và thu được oxi tinh



Từ cách 1 và 2 trên có thể xây dựng bài tập trắc nghiệm sau:

Cách 3: Trong các hình vẽ sau, hình vẽ mô tả đúng nhất cách thu khí O 2 tinh khiết

là:

A. chỉ có 1 B. chỉ có 2 C. Chỉ có 3 D. chỉ có 1.2

Hướng dẫn: đáp án B

Mức độ 3:

Ví dụ 6: Lắp đặt thiết bị khi tiến hành phản ứng

Mức độ 1: Hãy sắp xếp theo thứ tự hợp lý các thao tác khi làm thí nghiệm natri

cháy trong khí ôxi.

1. Đốt cháy natri trên ngọn lửa đèn cồn.

2. Cho 1 lượng natri bằng hạt ngô vào muỗng lấy hoá chất.

3. Mở nắp lọ đựng ôxi.

4. Đưa nhanh muỗng có natri đang cháy vào lọ đựng khí oxi có sẵn một lớp cát

5. Khi cháy xong đậy nắp lọ lại.

6. Quan sát hiện tượng, viết phương trình phản ứng và xác định vai trò của chất

tham gia phản ứng.A. 1, 2, 3, 4, 5, ,6 B. 2, 1, 3, 4, 6, 5

C. 2, 1, 3, 4, 5, 6 D. 3, 1, 2, 4, 5, 6


Đáp số: đáp án C

Mức độ 2: Giải thích tại sao: Khi tiến hành các phản ứng hoá học giữa chất rắn và

chất khí, kèm theo đun nóng thì bình đựng khí phải có một ít nước hoặc một ít cát,




ví dụ khi thực hiện phản ứng giữa natri với oxi, natri với clo, sắt với oxi, sắt với clo

.v.v..

Hướng dẫn: Vì khi đốt nóng hoặc đun nóng chảy (kim loại kiềm) sau đó cho vào

bình đựng khí, các phản ứng toả nhiệt, sản phẩm sinh ra rơi xuống bình có thể làm

vỡ bình.

Mức độ 3: Hãy giải thích cách làm sau:

Sau khi điều chế oxi xong, người ta phải tháo ống dẫn khí ra khỏi ống nghiệm rồi

mới tắt đèn cồn ( phương pháp đẩy nước).

Hướng dẫn :

Nếu lấy đèn cồn (tắt đèn cồn) thì áp suất trong bình giảm nên nước từ ngoài phun

vào bình làm vỡ ống nghiệm

Ví dụ 7: Điều chế khí SO2

Mức độ 1: Để điều chế SO2 trong phòng thí nghiệm , chúng ta tiến hành như sau:

A - Cho lưu huỳnh cháy trong không khí.

B - Đốt cháy hoàn toàn khí H2S trong không khí.

C - Cho dung dịch Na2SO3 + dung dịch H2SO4

D – Nhiệt phân muối sunfit


Đáp số: Đáp án C

Mức độ 2: Cho các hoá chất: Cu, H2SO4 đặc nóng. Các dụng cụ thí nghiệm: bình

cầu có nhánh, phễu, giá thí nghiệm, bình tam giác, bông tẩm dung dịch NaOH đặc.

Hãy vẽ sơ đồ thí nghiệm điều chế khí SO2

Hướng dẫn:


Khí SO2

Cu

H2SO

4 đ

bông tẩm NaOH đ



Mức độ 3: Hãy lựa chọn hoá chất và các dụng cụ cần thiết để điều chế khí SO2

tinh khiết. Vẽ sơ đồ thí nghiệm điều chế khí SO2 tinh khiết đó.

Hướng dẫn:

- Hoá chất: Cu với H2SO4 đặc, hoặc dung dịch Na2SO3 với

dung dịch H2SO4, CuSO4 khan, bông tẩm NaOH đặc

- Dụng cụ: Bình cầu có nhánh, giá thí nghiệm, 2 bình tam giác,

ống dẫn khí, đèn cồn.

Sơ đồ:

Ví dụ 8: Nghiên cứu tính chất của SO2

Mức độ 1:Tiến hành một thí nghiệm như hình vẽ: bình cầu chứa khí SO2 có cắm

ống dẫn khí vào các cốc đựng nước có nhỏ thêm vài giọt quỳ tím. Khi mở khoá K

hiện tượng quan sát được là:

A. Nước không màu phun vào trong bình cầu

B. Nước có màu hồng phun mạnh vào bình cầuC. Nước có màu xanh phun mạnh vào bình cầu

D. Không có hiện tượng gì xảy ra


H2SO4 hoặc H2SO4

đ

Cu hoặcNa

2SO

3

CuSO4

khan

Khí SO

2

bông tẩmNaOH

K

SO2

H2O



Hướng dẫn: Khí SO2 là khí tan nhiều trong nước, tạo thành dung dịch H2SO3 làm

quỳ tím chuyển màu hồng, nên nướccó màu hồng phun mạnh vào bình cầu. Đáp án

đúng là B

Mức độ 2: Tiến hành một thí nghiệm như hình vẽ: bình cầu chứa khí SO2 có cắm

ống dẫn khí vào các cốc đựng dung dịch brôm. Khi mở khoá K hiện tượng quan sát

được là:

A. Không có hiện tượng gì xảy ra

B. Nước phun mạnh vào bình cầu

C. Dung dịch brôm phun mạnh vào bình

D. Chất lỏng không màu phun mạnh vào bình

Hướng dẫn: SO2 tác dụng được với dung dịch brôm theo phương trình sau:

SO2 + Br 2 + 2H2O = 2 HBr + H2SO4

Đáp án đúng là D

Mức độ 3:Tiến hành một thí nghiệm như hình vẽ: bình cầu chứa khí A có cắm ống

dẫn khí vào các cốc đựng chất lỏng B. Khi mở khoá K dung dịch B phun vào bình

cầu. Hãy xác định khí A là khí nào trong các khí sau : H2, N2, HCl, CO2, SO2, H2S,

Cl2,C2H4, C2H2. Khi chất lỏng B là:

a) H2O

b) Dung dịch NaOH

c) Dung dịch nước brôm


K

A

B

Hướng dẫn:

Chất lỏng B phun vào bình cầu khi khoá K mở nên khí A trong bình cầu phải dễ

hoà tan trong B hoặc tác dụng với B tạo ra chất lỏng nên áp suất trong bình cầu

giảm mạnh so với áp suất khí quyển làm cho nước phun mạnh vào bình cầu chứa

khí A. Vậy:

a) HCl

b) HCl, CO2, SO2, H2S, Cl2

c) SO2, C2H4, C2H2



C. KẾT LUẬN

1. Những việc đã hoàn thành

- Đã xây dựng được 27 bài tập hóa học thực nghiệm theo dạng phân hoá - nêu

vấn đề.

- Đã đưa vào sử dụng loại bài tập này ở chương trình lớp 10 – sách giáo khoa

mới

Kết quả như sau:

Bảng 1

Lớp thực nghiệm Lớp đối chứng

Lớp ss Nam Nữ Lớp ss Nam Nữ

1OA 2 45 25 20 10A 3 45 24 211OA4 45 23 22 10A5 45 22 23

Bảng 2: Kết quả đánh giá bài thực hành chương halogen của các lớp

Tần

số ni

LớpSốhọc

sinhkt

Điểm xi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Lớp

TN

10A 2 45 0 0 0 2 2 5 16 15 4 110A4 45 0 0 0 1 4 4 18 13 3 2

Lớp

Đc

10A3 45 0 0 2 4 13 13 8 5 0 0

10A5 45 0 0 3 3 9 10 13 7 0 0

Bảng 3: Kết quả đánh giá bài thực hành chương oxi – lưu huỳnh của các lớp

Tần

số ni

LớpSốhọc

sinhkt

Điểm xi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Lớp

TN

10A 2 45 0 0 0 1 4 5 14 15 5 1

10A4 45 0 0 0 2 3 4 16 13 5 2

Lớp

Đc

10A3 45 0 0 1 4 14 11 9 6 0 0

10A5 45 0 0 2 3 10 11 11 7 1 0

2. Các kết luận




Trong quá trình sử dụng loại bài tập này, Tôi nhận thấy học sinh rất hào

hứng, vì nó gắn liền giữa lí thuyết với thực hành thí nghiệm, giúp các em tiếp cận

gần hơn với các thao tác làm thí nghiệm như: quan sát, mô tả, lắp đặt sơ đồ thiết bị

để tiến hành làm thí nghiệm... Bài tập này là một bước trung gian cho học sinh đi

từ lí thuyết được lĩnh hội đến chứng minh bằng thực hành thí nghiệm. Trên cơ sở

bài tập dạng này học sinh sẽ tự định hướng và đề ra các bước tiến hành làm một thí

nghiệm. Dạng bài tập này có thể sử dụng trong hầu hết các tiết học như: dạy bài

mới, ôn tập – luyện tập, thực hành. Ngoài ra có thể dùng bài tập này để kiểm tra,

đánh giá kết quả học tập của học sinh (ví dụ đề thi học sinh giỏi khối 10 năm học

2006 – 2007 xem phần phụ lục).

Tóm lại:

- Giúp học sinh nắm chắc lí thuyết, phát triển ttư duy và rèn luyện kỹ năng thực

hành thí nghiệm.

- Góp phần nâng cao hứng thú học tập, chất lượng tiếp thu kiến thức của học

sinh.

- Góp phần nâng cao chất lượng dạy học hóa học ở trường trung học phổ

thông.

3. Đề xuất

Để phát triển loại bài tập này cho các chương khác của các lớp 10 và lớp 11

thuộc chương trình sách giáo khoa mới, cần cung cấp trang thiết bị một cách đầy

đủ cho giáo viên và học sinh như: dụng cụ thí nghiệm, máy tính, máy đo pH, máy

lọc li tâm... để giáo viên và học sinh tiếp xúc với nền khoa học kĩ thuật và với thực

tiễn. Nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn hóa học ở trường trung học phổthông.




Câu 1: 1) Hãy chỉ ra điểm sai ở mỗi cấu hình electron sau:

a) 1s22s12p5

b) 1s2 2s22p64s23d6

c) 1s22s22p64p64s2

Viết lại cấu hình cho đúng mỗi cấu hình trên. Mỗi cấu hình đúng đó là cấu hìnhcủa hạt nào (nguyên tử, ion). Hãy viết một phương trình phản ứng chứng minhtính chất hoá học điển hình ( nếu có) của hạt.

2) Ba nguyên tố X, Y, Z ở trong cùng một chu kỳ thuộc bảng hệ thống tuầnhoàn có tổng số hiệu nguyên tử là 39. Số hiệu nguyên tử của Y bằng trung bìnhcộng số hiệu nguyên tử của X và Z. Nguyên tử của ba nguyên tố trên hầu nhưkhông phản ứng với nước ở nhiệt độ thường.

a) Xác định vị trí của các nguyên tố trên trong bảng hệ thống tuần hoàn( nhóm, phân nhóm, chu kỳ), viết cấu hình electron của nguyên tử và gọi têntừng nguyên tố

b) So sánh độ âm điện, bán kính nguyên tử của các nguyên tố đóc) So sánh tính bazơ các hiđrôxit của các nguyên tố đód) Tìm cách tách từng ôxit ra khỏi hỗn hợp oxit của ba nguyên tố trên.

Câu 2:1) Hãy cho biết dạng hình học và trạng thái lai hoá của nguyên tử trung tâmvới phân tử H2O và H2S. So sánh góc liên kết trong hai phân tử đó và giải thích.2) Giải thích tại sao: Nhiệt độ sôi của nước (1000C) cao hơn nhiệt độ sôi vớicủa HF (+19,50C), mặc dù chúng đều có liên kết hiđrô và khối lượng phân tửgần bằng nhau

Câu 3:1) Cho khí A lội qua dung dịch KMnO4 (môi trường H2SO4) làm cho dung dịch

mất màu.

a) Cho biết bản chất của khí A? kể ra một số chất vô cơ có thể là A. Viết phương trình phản ứng minh họab) Nếu khí A làm mất màu dung dịch KMnO4 đồng thời tạo kết tủa, A có thểlà chất nào? Viết phương trình minh họa

2) Cho 1,26 g hỗn hợp Mg và Al (trộn theo tỉ lệ mol 3:2) tác dụng với H2SO4

đặc, nóng vừa đủ, thu được 0,015 mol một sản phẩm có chứa lưu huỳnh.a) Xác định sản phẩm có chứa lưu huỳnh là chất nào trong các chất SO2, S,H2S?b) Tính thể tích dung dịch H2SO4 36,75 % (d= 1,28 g/cm3) đã dùng

3)

http://hoahocsp.blogspot.com 17Khí C

A

dung dịchB

Dụng cụ vẽ bên cạnh có thể dùng để điều

chế chất khí nào trong số các khí sau

trong phòng thí nghiệm: Cl2, O2, NO,

NH3, SO2, CO2, H2, C2H4. Giải thích. Lập

bảng để xác định chất A, B, C tương ứng

SỞ GD & ĐT THANH HOÁTRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

LƯƠNG ĐẮC BẰNG

KỲ THI HỌC SINH GIỎI TRƯỜNGNăm học 2006 – 2007

Môn thi: Hoá Học lớp 10Thời gian: 150 phút



Câu 3:1) Hoà tan 2,14 g một muối clorua vào nước thu được 200 mldung dịch X. Cho 1/2 dung dịch X tác dụng với dung dịch AgNO3 dư thu được2,87 g kết tủa.

a) Xác định công thức muối clorua đã dùng

b) Viết các phương trình phản ứng thực hiện sơ đồ chuyển hoá sau (ghi rõđiều kiện, nếu có)

2) Nêu và giải thích quy luật biến đổi, tính axit, độ bền và tính ôxi hoá trongdãy: HClO, HClO2, HClO3, HClO4

Câu 5: Nung a(g) hỗn hợp X gồm Fe và S trong điều kiện không có không khí cho đếnkhi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được chất rắn Y. Chia Y thành 2 phần bằngnhau. Cho phần một tác dụng với dung dịch HCl dư thu được hỗn hợp khí Z cótỉ khối hơi so với H2 là 13.

1. Tính phần trăm khối lượng mỗi chất trong X2. Cho phần 2 tác dụng hết với 55 g dung dịch H2SO4 98%, đun nóng thu được

V lít khí SO2 (đktc) và dung dịch A. Cho dung dịch A tác dụng hết với dung

dịch BaCl2 dư tạo thành 58,25 g kết tủa. Tính a, V.Cho biết: Fe = 56; S = 32; O =16; H= 1; Ag = 108; Cl =35,5; N =14; Mg = 24; Al

=27;

Học sinh không được sử dụng bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố

-------------------------HẾT--------


X Y Cl2

Z

+ NaOH+ KOH, đunsôi

khí R

khí Q

Đơn chất A

đơn chấtB



---------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LƯƠNG ĐẮC BẰNG

--------*** --------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

XÂY DỰNG BÀI TẬP HÓA HỌC THỰC NGHIỆMTHEO HƯỚNG PHÂN HOÁ NÊU VẤN ĐỀ

CHO HAI CHƯƠNG HALOGEN VÀ ÔXI LƯU HUỲNH(Chương trình hóa học lớp 10 SGK mới)

Họ và tên: Trần Thị NgàChức vụ: Giáo viênĐơn vị công tác: THPT Lương Đắc BằngSKKN thuộc môn: Hóa học

HOẰNG HÓA – 2007

Documents

Xây dựng và đưa vào sử dụng loại bài tập hóa học thực nghiệm theo hướng phân hóa nêu vấn đề lớp 10