Wzorce ruchowe jako prewencja uszkodzeń narządu ruchu · 2017. 10. 31. · Wzorce ruchowe jako prewencja uszkodzeń narządu ruchu prof. AWF Katowice, dr hab. n. med. Krzysztof

Wzorce ruchowe jako prewencja uszkodzeń

narządu ruchu

prof. AWF Katowice, dr hab. n. med. Krzysztof Ficek

X Konferencja organizowana w związku z realizacją zadań związanych z promocją i ochroną zdrowia

26 października 2017r.

Wzorce ruchowe

1 - przysiad

2 - skłon/unoszenie nad głowę

3 - wypychanie

4 - przyciąganie

5 - wykrok

6 - rotacja

7 - chód Creative Commons

Taśmy powięziowe i łańcuchy mięśniowe

Punkty spustowe i łańcuchy mięśniowo-powięziowe

w osteopatii i terapii manualnej

P.Richter, E.Hebgen, Wyd.Polskie 2010

Czynniki wpływające na elastyczność/gibkość ciała:

• struktura kości

• masa mięśni

• nadmiar tkanki tłuszczowej

• tkanka łączna

• urazy

Elastyczność

Creative Commons

Siła mięśniowa jest wynikiem sumowania dwóch sił:

skurczu i sprężystości

„Mięsień” należy zawsze rozumieć jako jednostkę mięśniowo-ścięgnistą, bo to ona generuje siłę mięśniową. Dlatego mięsień należy zawsze postrzegać jako nierozerwalną całość składającą się z:

• brzuśća

• ścięgien

Napędy mięśniowe – momenty sił wewnętrznych

Creative Commons

Motoryczność podstawowa w ujęciu funkcjonalnym (obejmuje podstawowe przejawy wzorca ruchu: stabilność, zakres ruchu, koordynację; przykład: przysiad maksymalny obunóż na pełnych stopach – ocena jakościowa/ilościowa)

Motoryczność ukierunkowana w ujęciu funkcjonalnym (obejmuje testy motoryczne ukierunkowane dla danej dyscypliny o charakterze ogólnym np.: wyskok dosiężny/w dal – ocena ilościowa)

Motoryczność specjalna (obejmuje testy motoryczne i techniczne charakterystyczne dla danej dyscypliny np.: ilość celnych strzałów w określony obszar – ocena ilościowa)

Motoryczność

H. Sozański, Podstawy teorii treningu sportowego, COS 1999

Zalety:

• tylko 7 prostych ćwiczeń oceniających funkcjonalną JAKOŚĆ ruchu

• sposób oceny motorycznej

• prosta skala oceny jakości ruchu (0-3pkt) • 3pkt – idealne wykonanie

• 2pkt – zadanie wykonane ale ruch skompensowany

• 1pkt – nie wykonanie prawidłowo ruchu

• 0pkt – ból podczas wykonywanego ruchu

Functional Movement Screen, FMS – paszport ruchowy?

Główne zasady nowoczesnego treningu motorycznego

1. Rozwijanie/utrzymywanie prawidłowej ruchomości w stawach, 2. Rozwijanie i wzmacnianie siły i wytrzymałości biernych elementów

układu ruchu (ścięgien, więzadeł), 3. Kształtowanie stabilności centralnej (tzw. core stability), 4. Rozwijanie i wzmacnianie grup mięśniowych odpowiedzialnych za

stabilizację stawów, 5. Rozwijanie zdolności motorycznych w formie ćwiczeń funkcjonalnych, 6. Planowanie ćwiczeń specyficznych dla danej dyscypliny, 7. Progresywne kształtowanie zdolności motorycznych w ujęciu

długofalowym, 8. Zbalansowany trening motoryczny rozwijający równomiernie aparat

ruchu

Kompleksowy program kształtowania motorycznego powinien zawierać następujące elementy: • trening równowagi/stabilności • trening stabilności w obrębie kompleksu miedniczno-lędźwiowego • reaktywny trening kontroli nerwowo-mięśniowej • zintegrowany trening funkcjonalny • dynamiczny trening gibkości • trening szybkości/siły/mocy

Nauczanie motoryczne

Ćwiczenia/trening/program:

• indywidualnie dobrane do możliwości zawodnika

• stymulują prawidłowe wzorce ruchu

• są wykonywane w prawidłowych ustawieniach biomechanicznych

• podstawowe zasady progresji treningu motorycznego: od prostego do złożonego, od izolowanego do funkcjonalnego

• stopniowa redukcja niewłaściwej kompensacji z równoczesną odbudową prawidłowej funkcji systemu stabilizującego

Nauczanie motoryczne

Strukturalny model zależności między zdolnościami motorycznymi i ich predyspozycjami

ZDOLNOŚCI MOTORYCZNE

PREDYSPOZYCJE

KONDYCYJNE KOMPLEKSOWE KOORDYNACYJNE

Strukturalne Energetyczno-funkcjonalne

Neurosensoryczne Psychiczne

Raczek 1993; Raczek i wsp. 2003

Zdolności motoryczne Strukturalny model zależności między zdolnościami motorycznymi i ich predyspozycjami

Kompleksy koordynacyjnych zdolności motorycznych

Blume 1981; Raczek i wsp. 2003; Starosta 2006

Zdolność sterowania

ruchem

Zdolność adaptacji

motorycznej

Zdolność uczenia się

ruchu

Zdolności motoryczne Kompleksy koordynacyjnych zdolności motorycznych


Zapobieganie kontuzjom


Zasady ciężkiego

i lekkiego treningu

Cool down

Odpoczynek

Warm up



Około 50% urazów sportowych u dzieci i młodzieży wynika z przeciążenia

- zbyt intensywnych treningów - twardych powierzchni treningowych - nieodpowiedniego sprzętu (często w nieodpowiednim rozmiarze) - zmniejszonej elastyczności i siły mięśniowej


Zapobieganie kontuzjom – czym jest profilaktyka?

Jest to proces złożony, wymagający multidyscyplinarnego podejścia

całego zespołu medycznego i sztabu trenerskiego

Główna korzyść to wydłużenie okresu kariery sportowej i podniesienie

potencjału motorycznego zawodnika oraz redukcja kosztów leczenia

sportowca


Zapobieganie kontuzjom – cele profilaktyki

• PIERWOTNA (I stopnia) :

- zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia urazu

- zmniejszenie prawdopodobieństwa problemów zdrowotnych

- przeciwdziałanie czynnikom mogącym do nich prowadzić

• WTÓRNA (II stopnia)

- wczesna diagnostyka i leczenie wszelkich objawów uszkodzenia tkanek

- wdrożenie terapii i powstrzymanie rozwoju negatywnych skutków urazu

• Profilaktyka (III stopnia - PREWENCJA):

- zapobieganie skutkom przebytego urazu oraz przeciwdziałanie jego nawrotom

- minimalizacja wtórnych uszkodzeń i komplikacji


Znaczenie nowoczesnego funkcjonalnego treningu motorycznego

zmniejszenie ryzyka kontuzji → wydłużenie czasu trwania kariery sportowej,

poprawa wyniku sportowego → poprawa „jakości” kariery sportowca


Czynniki wpływające na rozwój motoryczny (długofalowy)

• potencjał zawodnika (uwarunkowania genetyczne)

• potencjał środowiska

• jakość treningu (w tym cel) jakiemu podany jest zawodnik

• ograniczenia rozwoju zawodnika (kontuzje, inne przyczyny)


Czynniki wpływające na rozwój motoryczny (długofalowy)

Zespół opóźnionego bólu mięśniowego (DOMS –

delayed onset muscle soreness)

Jak zapobiegać DOMS:

Stopniowe wdrożenie w trening

BCAA – czyli rozgałęzione aminokwasy

NLPZ

Masaże

Kąpiele w ciepłej wodzie

Odpoczynek


Regeneracja – Ice Bath

Stymulacja aktywności komórek mięśniowych

Hipertrofia mięśniowa

DOMS

Obkurczenie naczyń krwionośnych i usunięcie

produktów przemiany materii

Zmniejszenie aktywności metabolicznej

Zmniejszenie opuchlizny


DOMS

Tlenowa rozgrzewka przed ćwiczeniami oporowymi

Średnia intensywność jazdy na rowerze jako rozgrzewka – aktywacja dużych grup

mięśniowych prowadząca do podwyższenia temperatury mięśni

Plateau po 10-20 min

Koncentryczna praca mięśni (Ettema and Loras, 2009)

Olsen et al. The Effect of Warm-Up and Cool-Down Exercise on Delayed Onset Muscle Soreness in the Quadriceps

Współpraca Uniwersytet w Santiago de Compostela oraz grupa Caldaria

Dwubiegunowa współpraca w aspekcie ruchowym na płaszczyźnie dziadkowie – wnuki

Creative Commons

Wyciąganie dziecka z kąpieli

Narażone partie ciała: kręgosłup (odcinek lędźwiowy)

Podczas podnoszenia dziecka z wanny należy zachować szczególną ostrożność

oraz zadbać o to, by nadmiernie nie obciążać kręgosłupa. Nieprawidłowe

podnoszenie negatywnie wpływa na stan krążków międzykręgowych, potocznie

nazywanych dyskami czy innych struktur w obrębie stawów kręgosłupa oraz

przyczynia się do przeciążenia zarówno mięśni kręgosłupa jak i więzadeł miednicy.

Dolegliwości bólowe mogą być zlokalizowane jedynie lokalnie w obrębie dolnego

odcinka pleców, ale objawy te również mogą mieć charakter promieniujący do

kończyny dolnej. Bardzo często w profilaktyce dolegliwości bólowych odcinka

lędźwiowego wspomina się o mięśniach głębokich, mając tu na myśli głębokie

mięśnie brzucha, przeponę czy mięśnie dna miednicy. Pełnią one istotną funkcję dla

naszego organizmu, bowiem mają za zdanie stabilizować kręgosłup i utrzymać

prawidłową postawę ciała, także w trakcie zadań ruchowych.

Ćwiczenia w codziennym życiu

Bujanie dziecka na kończynie dolnej

Narażone partie ciała: staw skokowy, kolanowy, biodrowy

Bujanie dziecka wymaga ciągłej aktywności mięśniowo-

powięziowej. Rejonami, które zmuszone są do najbardziej

intensywnej pracy to mięśnie łydki oraz mięśnie zginające staw

biodrowy. Długotrwałe, kumulujące się napięcie w obrębie tych

struktur może objawiać się dolegliwościami bólowymi w rejonie

stopy i łydki, a nawet stawu kolanowego czy biodrowego.


Podnoszenie dziecka na drabince poziomej

Narażone partie ciała: bark, kręgosłup

Podnoszenie dziecka ćwiczącego na drabince poziomej na placu

zabaw wymaga zaangażowania wielu struktur układu mięśniowo-

powięziowego. Wytężona praca w obrębie mięśni kręgosłupa

może przyczyniać się do występowania dolegliwości bólowych na

całym jego przebiegu, stąd tak ważne są ćwiczenia mające na

celu wzmocnienie gorsetu mięśniowego. Partią ciała, która

szczególnie jest narażona podczas tego typu aktywności jest

kompleks barkowy. Unosząc dziecko do góry organizm musi

prawidłowo ustabilizować łopatkę i ramię. W przypadku braków

siłowych każdy gwałtowny ruch może przyczynić się do

uszkodzenia którejś ze struktur. Dolegliwości bólowe mogą

występować lokalnie w obrębie łopatki czy ramienia, ale też mogą

promieniować do łokcia bądź ręki, dając uczucie

mrowienia/drętwienia.


WSPÓLNE ZABAWY I ĆWICZENIA


Creative Commons

SIŁOWNIE OUTDOOROWE


Creative Commons

Ortobiologia – moda czy rozsądek?

Creative Commons

Poprawa własności biomechanicznych tkanek

Proliferacja

Działanie przeciwzapalne Spowolnienie apoptozy

Wpływ na chemotaksję

Angiogeneza

Ortobiologia – działanie

Creative Commons

Jakość podłoża tkankowego przed zastosowaniem leczenia ortobiologicznego • lepiej jest regenerować niż zastępować tkankę

• przygotowywanie podłoża „pod siew”

Creative Commons

Krew pełna pacjenta wstrzykiwana dla

przyspieszenia procesu gojenia poprzez

działanie płytkowych czynników wzrostu

Krew autologiczna

Creative Commons

• Ułamek objętości osocza krwi ze zwiększoną koncentracją płytek

• Stężenie: 1 407 640 cells/µl, odch. st. 320 100 (Weibrich et al. 2002)

• 4-5-krotnie większe stężenie płytek niż w krwi

• Stężenie:

1. niskie - < 300 x 103 płytek/µL

2. średnie - 300 – 800 x 103 płytek/µL

3. wysokie - > 800 x 103 płytek/µL

Osocze bogatopłytkowe


• Z definicji produkt nieustandaryzowany

• RCKiK – mierzalne stężenie PRP powtarzalność


Autologiczna surowica kondycjonowana

Orthokine®

Komórki macierzyste

6.08.1945 r. Hiroshima

choroba popromienna jako źródło zainteresowania

komórkami macierzystymi

Komórki macierzyste - historia

Komórki ze szpiku

Szpik kostny zawiera wiele różnych

typów komórek. Pośród nich możemy

wyróżnić komórki macierzyste krwi

(także zwane hematopoetycznymi

komórkami macierzystymi; HSCs) oraz

wiele innych typów komórek należących

do grupy zwanej komórkami

„mezenchymalnymi”

Tylko około 0,001 – 0,01% komórek w

szpiku kostnym to mezenchymalne

komórki macierzyste


http://lipogems.eu/lipoaspiration-procedure.html

LipoGems

Technologia pozyskania komórek

macierzystych z tkanki tłuszczowej

drogą mechanicznego rozdzielenia

Tkanka tłuszczowa: naczynia

włosowate, w których znajdują się

komórki okołonaczyniowe – perycyty

Perycyty przetwarzają się

w mezenchymalne komórki

macierzyste


Mezenchymalne komórki macierzyste

• Allogeniczne źródło MSCs

• Bardzo dobrze tolerowane przez system immunologiczny niespokrewnionych biorców

• WJ-MSC – pochodzą z młodych tkanek pozarodkowych bardziej prymitywne (mniej ukierunkowane, zróżnicowane)

• Większy potencjał do różnicowania w inne tkanki niż odpowiedniki

• Izolowane z tkanek dorosłych dawców

Polski Bank Komórek Macierzystych


Złamanie stresowe – kość klinowata

Złamania stresowe

Creative Commons


Piłkarz ręczny


Zumba

Złamanie stresowe – kość piętowa

Dziękuję za uwagę

Jolanta Filipek Paulina Cyganik

Krzysztof Ficek

Documents

Wzorce ruchowe jako prewencja uszkodzeń narządu ruchu · 2017. 10. 31. · Wzorce ruchowe jako prewencja uszkodzeń narządu ruchu prof. AWF Katowice, dr hab. n. med. Krzysztof