2019-02-28

1

SZTUKA UŻYTKOWA

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Organizacja przedmiotu:

przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie (krótki wykład)

2. Prezentacje Studentów

- Student dostarcza prezentację (przed jej wygłoszeniem) w formie pliku .pdf przesyłając ją pocztą na adres kubiak@agh.edu.pl lub jeżeli jest zbyt obszerna na nośniku (płyta cd)

3. Dyskusja po każdej prezentacji.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Źródła informacji:• seminaria• sieć: http://galaxy.uci.agh.edu.pl/~kca/• literatura dodatkowa

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

2019-02-28

2

Literatura:S.Little, „Sztuka - kierunki, mistrzowie,

arcydzieła”, Elipsa, Poznań 2004K.Estreicher, „Historia sztuki w zarysie”, PWN,

Kraków 1977T. Dobrowolski, „Sztuka Krakowa”, Wyd.Literackie

Kraków 1978Z.Świechowski, L.Nowak, B.Gumińska, „Sztuka

romańska”, Wyd.Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1976

„Słownik terminologiczny sztuk pięknych”, PWN, Warszawa 2007

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

SZTUKA UŻYTKOWA 2019 – terminy spotka ń i tematy referatów:

27.02Zajęcia organizacyjneSztuka, sztuka u żytkowa

06.03Współczesne pogl ądy na sztuk ę Skuteczna prezentacja

14.03Styl roma ński i gotykSztuka renesansu i baroku

21.03Sztuka barokureferaty – sztuka staro żytna 1. Sztuka Rzymska (Kornelia Szczepaniak)2. Megality3. Sztuka Słowian

27.03Sztuka XIX wiekureferaty – sztuka świata4. Sztuka Japo ńska (Patrycja Zi ęba)5. Sztuka Majów (Paweł Gołda)6. Sztuka Egiptu (Paulina Olesek)

03.04Sztuka XIX wiekureferaty – sztuka u żytkowa 7. Ceramika czerwona8. Porcelana (Klaudia Zubek)9. Szkło (Szyma ńska Wiktoria)

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

10.04Sztuka XIX wiekureferaty – sztuka u żytkowa 10. Introligatorstwo (Zuzanna Mikrut)11. Gliptyka 12. Medalierstwo

17.04Sztuka modernistyczna, współczesne pogl ądy na sztuk ęreferaty – sztuka u żytkowa 13. Witra żownictwo (Aleksandra Marczyk)14. Ludwisarstwo15. Konwisarstwo

24.04sztuka modernistycznareferaty – sztuka u żytkowa 16. Kowalstwo artystyczne (Sebastian Tomaszewski)17. Koronkarstwo18. Emalierstwo

08.05sztuka modernistycznareferaty – sztuka u żytkowa 19. Taniec (Marcelina Stasik)20. Moda21. Muzyka (Aleksandra Warzocha)

15.05sztuka modernistycznareferaty – sztuka i sztuka u żytkowa 22. Fotografia23. Film (Karolina Przydział)24. Grafika komputerowa

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

22.05sztuka postmodernistycznareferaty – design25. Wzornictwo przemysłowe26. Design w meblarstwie 27. Design w elektronice u żytkowej

29.05sztuka postmodernistycznareferaty – arty ści krakowscy oraz z regionu28. Współczesny twórca krakowski Krzysztof Kiwerski29. Włodzimierz Tetmajer (Natalia Pecyna)30. Krakowskie galerie sztuki (Bła żej Babiuch)

05.06sztuka postmodernistycznareferaty - arty ści krakowscy, wielcy architekci31. Architektura Krakowa (Bartosz W ęgrzyn)32. Jama Michalika (Katarzyna Trojanowska)33. Wielcy architekci – Frank Gehry

12.06zaliczenie (test)

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Sztuka to dziedzina działalności ludzkiej mająca na celuprzedstawienie świata widzialnego i odczuwanego orazdostarczenie wrażeń estetycznych.Sztuka to dziedzina działalności ludzkiej, uprawiana przez artystów. Nie istniejejedna spójna, ogólnie przyjęta definicja sztuki, gdyż jej granice są redefiniowane wsposób ciągły, w każdej chwili może pojawić się dzieło, które w arbitralnieprzyjętej, domkniętej definicji się nie mieści. Sztuka spełnia rozmaite funkcje, m.in.estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowią one o jejistocie.Nominatywna definicja sztukiCechą łączną dla wszystkich dzieł sztuki jest intencja, z jaką dzieło zostałopowołane do życia. Jeśli twórca wytwarza je z intencją stworzenia dzieła, to danywytwór dziełem jest. Koresponduje to ze stwierdzeniem, że sztuką jest to, co sięza sztukę uważa.Definicja kontekstualnaTo czy przedmiot, bądź wydarzenie stanie się dziełem sztuki zależy od tego, czyogół ludzi sztuki, (tzw. Artworld) uzna to za sztukę na mocy subiektywnych opinii.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Sztuka - dziedzina działalności artystycznej wyróżniana ze względu nareprezentowane przez nią wartości estetyczne (a także: wytwór lub wytwory takiejdziałalności).

Sztuka jest odtwarzaniem rzeczy, bądź konstruowaniem form, bądź wyrażaniemprzeżyć – jeśli wytwór tego odtwarzania, konstruowania, wyrażania jest zdolnyzachwycać, bądź wzruszać, bądź wstrząsać. [Tatarkiewicz]

W XX wieku zaliczono sztukę do grupy pojęć otwartych (termin stworzonyprzez Ludwiga Wittgensteina), czyli takich, które grupują w sposób luźnyprzedmioty nie mające wyraźnych cech wspólnych, jedynie tzw. "podobieństworodzinne„. Nie sposób podać dla takiej grupy cech koniecznych i wystarczających.Takie ujęcie spotkało się z krytyką, gdyż na jej mocy do sztuki można zaliczyćwszystko

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

2019-02-28

3

Sztuce przypisuje się pełnienie w życiu jednostki i społeczeństwa szeregu funkcji:- komunikacyjna – artysta przez swe dzieło porozumiewa się z odbiorcą,- estetyczna – sztuka wywołuje u odbiorcy swoiste przeżycia estetyczne, np.odwołując się do idei piękna,- poznawcza – odbiorca poznaje nie tylko dzieło, ale też historię przodków,poprzez dzieła może się "przenieść" do świata ówczesnego,- etyczna, propagandowa, wychowawcza – sztuka wychowuje, uczy,uwidacznia pewne wzorce postępowania lub normy,- metafizyczna (religijna) – dzieła sztuki powstają z motywacji metafizycznej(religijnej) i mają za zadanie pobudzanie uczuć;- emocjonalna – objawia się głównie w tańcu i muzyce,- terapeutyczna – sztuka może leczyć; katharsis – oczyszczenie psychiki(muzykoterapia, poezjoterapia, wideoterapia, biblioterapia, filmoterapia, chromatoterapia, dramoterapia, ludoterapia, choreoterapia),- ludyczna (zabawowa) – pozwala się odprężyć i odstresować poprzez czynneuczestnictwo lub odbiór w charakterze widza w takich dziedzinach jak taniec,muzyka, komedia, satyra, kabaret;- użytkowa – jest to sztuka usługowa, np. rzemiosło artystyczne, przedmiotycodziennego użytku, architektura, ale także satyra, muzyka taneczna.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Kilka cytatów o sztuce

Sztuka jest dla mnie stanem duszy. A dusza jest święta!

Marc Chagall

UNA PRIMAVERA

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Sztuka jest filozofią życia (Ars est philosophia vitae)

CyceronMarcus Tullius Cicero (106 p.n.e. - 43 p.n.e.) – mówca rzymski, popularyzator filozofii greckiej, polityk, słynny ze stłumienia spisku Katyliny.

„Nie wystarczy zdobywać mądrości, trzeba jeszcze z niej korzystać”

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Sztuka jest niezbędna. Gdybym tylko wiedział do czego.

André Malraux

André Malraux (1901 - 1976) – francuski pisarz, eseista, z wykształcenia orientalista i archeolog

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Sztuka jest odtwarzaniem rzeczy, bądź konstruowaniem form, bądź wyrażaniem przeżyć – jeżeli wytwór tego odtwarzania, konstruowania, wyrażania jest zdolny zachwycać, bądź wzruszać, bądź wstrząsać.

Władysław Tatarkiewicz

(1886 - 1980) – filozof i historyk filozofii, estetyk i etyk, historyk sztuki, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Sztuka jest wieczną wiosną. Sztuka jest ciepłym wiatrem, od którego śniegi topnieją.

Konstanty Ildefons Gałczyński pseud. Karakuliambro (1905 - 1953) – polski poeta. Najbardziej znany za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś, w której pojawiła się galeria postaci takich jak Osiołek Porfirion, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska czy Zielona Gęś.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

2019-02-28

4

Sztuka przynosi nam dowód, że istnieje coś innego niż nicość.

Marcel Proust

(1871 - 1922) – francuski pisarz, autor powieści W poszukiwaniu straconego czasu.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Średniowiecze - 7 sztuk wyzwolonych

gramatyka (morfologia i składnia języka),

dialektyka (sztuka dyskutowania - umiejętność dotarciado prawdy przez ujawnienie sprzeczności w sądachadwersarza),

retoryka (teoria i sztuka przemawiania),

geometria, arytmetyka, astronomia, muzyka

Oraz 7 sztuk mechanicznych

Malarstwo, rzeźba – nie były zaliczone do sztuki –traktowano je jako rzemiosło.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Odrodzenie:

Malarstwo i rze źba zostały zaliczone do sztuk wyzwolonych.

Nieco później zaliczono do nich także architektur ę.

Sztuki pi ękne: ( XVIII wiek francuski filozof Charles Batteux)

• malarstwo,

• rzeźba,

• architektura,

• muzyka,

• wymowa, poezja, taniec, teatr.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Historia sztuki

Za ojca historii sztuki uznaje się J.J. Winckelmanna – autorawydanego w 1764 r w Dreźnie dzieła „Historia sztuki staro-żytnych”

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

W 1813 r. w Getyndzeutworzono pierwsząkatedrę historii sztuki, tymsamym nowa naukauzyskała nobilitacjęuniwersytecką.

Zadania historii sztuki:

Wyjaśnienie przemian sztuki w czasie i nadanie tym zmianom sensu

Inwentaryzowanie i katalogowanie zebranych dzieł (przypisanie autorstwadziełu – np. wspaniały obraz Giorgione „Śpiąca Wenus” był uważany zakopię zaginionego obrazu Tycjana wykonanego przez podrzędnegokopistę)

Porównanie i badanie podobieństwa to podstawowe metody pracyhistoryka sztuki

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Karol Estreicher młodszy (ur. 4marca 1906 w Krakowie, zm. 29kwietnia 1984 tamże) – polski historyksztuki, prozaik, autor licznych publikacji,profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego,dyrektor Muzeum UJ (1951-76). Byłzaangażowany w rewindykację polskichdzieł sztuki zagrabionych w czasie IIwojny światowej.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

2019-02-28

5

Romantyk Teofil Gautier uważał„Prawdziwie piękne jest jedynieto, co nie służy do niczego.Cokolwiek jest użyteczne, jestbrzydkie”

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Sztuka u żytkowa – przedmioty do użytku codziennego,wykonane w niewielkich partiach przez twórcę (artystę) lubzaprojektowane przez niego i wykonywane przemysłowo wwiększych ilościach

Synonimy:

sztuka stosowana,

sztuka zdobnicza,

Terminy pokrewne:

rzemiosło artystyczne

wzornictwo przemysłowe / design

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana –towarzystwo artystyczne działające 1901–14w Krakowie. Skupiało malarzy, rzeźbiarzy,architektów, etnografów, historyków sztuki imiłośników rzemiosła artystycznego.Członkowie towarzystwa to między innymi: J.Czajkowski, S. Goliński, W. Tetmajer, K.Tichy, E. Trojanowski, J. Warchałowski.Celem Towarzystwa było pobudzanie przezwystawy i konkursy rodzimej twórczościopartej na tradycji i sztuce ludowej, głównie wzakresie rzemiosła artystycznego, sztukiużytkowej, architektury wnętrz i budownictwa.Działalność Towarzystwa stworzyła podstawydalszego rozwoju polskiej sztuki stosowanej.Towarzystwo wydawało czasopismo „PolskaSztuka Stosowana”.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Rzemiosło artystyczne – dziedzina sztuk plastycznych, do której zaliczamyprzedmioty zrobione ręcznie, mające wartość artystyczną. Wykonane przeznajlepszych mistrzów rzemiosła, z drogich i starannie dobranych materiałów.Dzięki pięknej formie stają się dziełami sztuki. Ich wartość wielokrotnieprzekracza cenę użytych materiałów. Tego typu przedmioty osiągają bardzowysokie ceny na aukcjach.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Wzornictwo przemysłowePróbą pogodzenia dużego zapotrzebowania na piękne przedmioty, z ichartystyczną wartością jest wzornictwo przemysłowe (design), które zajmujesię projektowaniem dekoracyjnych, artystycznych wzorów wykorzystywanychnastępnie w produkcji masowej. Dzięki temu można produkować dużo i szybko,nie rezygnując z wartości estetycznych. Wyroby tego rodzaju nie kopiująprodukcji ręcznej, która ma zwykle o wiele większą wartość. Jest to osobna gałąźsztuki, która wypracowała własne wzorce.

W.W.KUBIAK – SZTUKA UŻYTKOWA

Styl romańskiGotyk