Wpływ antropologii na naukę prawa...Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 28 Katarzyna Daniel* ORCID: 0000-0003-3167-0966 Uniwersytet Opolski DOI: 10.19195/1733-5779.28.21

Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 28

Katarzyna Daniel*ORCID: 0000-0003-3167-0966Uniwersytet Opolski

DOI: 10.19195/1733-5779.28.21

Wpływ antropologii na naukę prawa

JEL Classification: K00

Słowa kluczowe: antropologia, nauka, prawo, antropologia prawna

Keywords: anthropology, science, law, legal anthropology

Abstrakt: Niniejszy artykuł przedstawia wpływ antropologii na naukę prawa, która jest dyscypliną podlegającą stałym przemianom. Zdefiniowane zostały kluczowe takie pojęcia, jak: nauka, szkoła naukowa, antropologia. Przedstawiono ewolucję powstania antropologii oraz jej kształtowanie się w Polsce w ciągu lat. W tym celu powołano się na trzy najważniejsze nurty uprawiania antropologii, a mianowicie szkoły lwowską, krakowską i paryską. Antropologia jest powiązana z wieloma dziedzinami nauki, a od lat czterdziestych–pięćdziesiątych zaczęto również łączyć ją z prawem. Co prawda antropologia prawna jest stosunkowo nową dyscypliną, lecz nie należy bagatelizować jej znaczenia w nauce prawa.

The influence of anthropology on the science of lawAbstract: This article concerns the influence of anthropology on the science of law, which is

a discipline subject to constant change. Key terms such as: science, science school, anthropology have been defined. The evolution of the formation of anthropology and its formation in Poland over the years has been presented. To this end, the three most important trends of practicing anthropol-ogy were referred to, namely the Lviv, Krakow and Paris schools. Anthropology is associated with many fields of science, and from the 1940s and 1950s it was also connected with the law. Although legal anthropology is a relatively new discipline, one should not underestimate its importance in learning the law.

Wprowadzenie

Aby rozpocząć rozważania nad wpływem antropologii na naukę prawa warto przedstawić podstawowe pojęcia. Termin „nauka” wykorzystywany jest najczęściej

* Opiekun naukowy (Scientific Tutor) — dr hab. Henryk Spustek, prof. UO

SPP 28.indb 287 2019-09-26 08:47:10

Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 28, 2019 © for this edition by CNS

288 | KATARZYNA DANIEL

do określenia pewnego rodzaju działalności umysłowej bądź umysłowo-fizycznej. Chodzi tu głównie o poznanie będące pierwotną i podstawową aktywnością psy-chiczną. Aktywność ta polega na wprowadzeniu w pole świadomości informacji o czymś. Poznanie dotyczy zarówno czynności, jak i jej wytworu (rezultatu). Przez czynność rozumie się wyobrażenie, spostrzeganie, przypominanie sobie, ujmowa-nie intelektualne, dowiadywanie się, sądzenie, rozważanie i rozumowanie. Z kolei rezultatem będzie sąd, pojęcie, pytanie i ich układy1. Nauka to zbiór faktów, teorii oraz metod, jakie przedstawiane są w aktualnych podręcznikach. Jest to również działalność uczonych, którzy starają się dodać do tego zbioru jakiś szczegół. Postęp naukowy polega więc na stopniowym dokładaniu pojedynczych lub kilku na raz elementów do stale rosnącego zasobu technik oraz wiedzy naukowej2.

Pojęcie szkoły naukowej

Szkoła naukowa to nieformalna, swobodnie ukonstytowana grupa uczonych, która stanowi integralny składnik środowiska naukowego. To wspólnota poglądów, celów, poszukiwań, dociekań, zorientowana wedle własnych koncepcji nauki jako wiedzy i działalności, a także uczonego jako twórcy i nauczyciela tej wiedzy. Grupa ta wyróżnia się własną swoistą monokulturą i ma znaczący udział w tworzeniu sy-tuacji problemowej w tej części gmachu nauk, w jakiej działa z uwagi na swą dyscy-plinę3. Pojęcie „szkoła naukowa” może być rozumiane w różnoraki sposób. Ujęcie strukturalne definiuje je jako grupę ludzi, którzy zajmują się określoną problematy-ką wspólną, reprezentują orientację teoretyczną oraz metodologiczną wyróżniającą się w jakiś sposób, a także pozostają w stosunkach oddziaływania wzajemnego, uznają autorytety tych samych osób i korzystają z podobnych wzorców postępowa-nia badawczego4. Z kolei ujęcie instytucjonalne szkołę naukową traktuje jako grupę badaczy pozostających z sobą w stałej relacji współpracy, a także intensywnego wzajemnego oddziaływania w ramach tej samej instytucji. W znaczeniu psycholo-gicznym szkołę naukową tworzą badacze przekonani o tym, że tworzą jedną szkołę, którzy czują się z sobą związani. Szkołę naukową w rozumieniu typologicznym cechują badacze, których poglądy ujawniają istotne podobieństwa, sprawiające, że różnią się oni od wszystkich innych badaczy. Bez znaczenia jest tu pozostawanie z sobą w jakichkolwiek stosunkach wzajemnych czy poczucie przynależności do określonej szkoły naukowej (rysunek 1)5.

1 S. Kamiński, Nauka i jej metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin 1992, s. 12–13.2 T.S. Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, przeł. H. Ostromęcka, Warszawa 2001, s. 20.3 J. Goćkowski, Socjokulturowy charakter szkół naukowych, [w:] Szkoły w nauce, red. J. Goć-

kowski, A. Siemianowski, Wrocław 1981, s. 33.4 J. Szacki, O szkołach naukowych, [w:] Szkoły w nauce…, s. 13.5 Ibidem, s. 15–16.

SPP 28.indb 288 2019-09-26 08:47:10


WPŁYW ANTROPOLOGII NA NAUKĘ PRAWA | 289

Początki rozwoju badań naukowych datowane są na lata trzydzieste, a duży wpływ zapoczątkowania refleksji na temat nauki o nauce przypisuje się badaniom Marii i Stanisława Ossowskich. Schyłek lat sześćdziesiątych to już stopniowe klarowanie się charakteru tej dyscypliny. Wyodrębniły się wówczas dwa różne stanowiska, a mianowicie pogląd Karla Poppera oraz Thomasa S. Kuhna. Pierw-szy filozof uważał, że aby zrozumieć proces rozwoju nauki, wystarczy jedynie wyjaśnić logiczne oraz metodologiczne przesłanki poglądu, które doprowadziły do nadania obecnej postaci współczesnym problemom naukowym. Z kolei pogląd drugiego badacza opiera się na założeniu, iż badania filozoficzno-metodologiczne nie wystarczą do wyjaśnienia współczesnego stanu badań naukowych. Dodatkowo należy znać hierarchię wartości akceptowaną przez uczonego, a także inwestycje stwarzające organizacyjne ramy rozwoju nauki6.

Pojęcie antropologii

Nazwa „antropologia” wywodzi się z języka greckiego od słów anthropos (‘człowiek’) oraz logos (‘słowo’, ‘myśl’). Jest to kompleksowa nauka o człowieku,

6 W. Voisé, Nowożytne społeczności uczonych, Warszawa 1973, s. 10–11.

Rysunek 1. Znaczenie pojęcia „nauka”Źródło: opracowanie własne.

SPP 28.indb 289 2019-09-26 08:47:11



zajmująca się wszelkimi aspektami jego życia, czyli pochodzeniem, kulturą, bio-logią, światem psychicznym oraz społecznym7. Janusz Ziółkowski twierdzi, że

Antropologia powstała przeto jako nauka o charakterze naturalistycznym. Miała zresztą szer-sze ambicje. Zmierzała do objęcia całokształtu wiedzy o człowieku — zarówno jego anatomii i fizjologii w czasie i przestrzeni, jak i zachowania jednostki, jej miejsca i roli w zbiorowościach ludzkich oraz przejawów — materialnych i niematerialnych — jej działalności. Ale tak szeroko zakrojony program badawczy nowej dziedziny wiedzy był zbyt trudny do zrealizowania na dłuż-szą metę […]8.

Początkowe szerokie ujmowanie antropologii z czasem uległo zawężeniu do nauki biologicznej o człowieku. Obecnie powraca się do ujęcia szerokiego, ponie-waż człowiek cieszy się zainteresowaniem wielu poszczególnych nauk, takich jak biologiczne, medyczne czy humanistyczne9. Zainteresowanie różnymi aspektami biologii człowieka obserwuje się już od czasów starożytnych, natomiast antropo-logia jako samodzielna dyscyplina naukowa wyodrębniła się dopiero w XIX wie-ku10. Arystoteles, mówiąc o antropologach, miał na myśli tych, którzy zajmowali się właściwościami psychicznymi człowieka. Z kolei Immanuel Kant antropologię ujmował jako naukę, która rozwiązuje problemy filozofii człowieka11. Antropo-logią zajmowało się wielu wybitnych uczonych, między innymi Hugo Grocjusz, Samuel Puffendorf, Thomas Hobbes, John Locke, Jean Jacques Rousseau czy Jeremy Bentham12. W latach osiemdziesiątych antropologię rozumiano na dwa sposoby: jako antropologia kulturowa, czyli nauka badająca kulturę, cywilizacje, kwestie etniczne i systemy społeczne, lub jako antropologia fizyczna, badająca właściwości biologiczne, fizyczne człowieka — takie rozumienie było wówczas między innymi w Polsce13 — co obrazuje rysunek 2.

7 A.K. Gogacz, Antropologia kulturowa, Łódź 2011, s. 1, http://www.gogacz.eu/uczelnia/repository/Antropologia%20kulturowa_skrypt.pdf (dostęp: 13.04.2018).

8 J. Ziółkowski, Antropologia kulturowa i społeczna, ,,Przegląd Antropologiczny” 52, 1988, nr 1–2, s. 35.

9 A. Malinowski, Wprowadzenie, [w:] Antropologia, red. A. Malinowski, J. Strzałko, Warsza-wa-Poznań 1985, s. 9.

10 T. Kuder, Antropologia w zarysie, Kielce 2011, s. 12.11 A. Malinowski, op. cit., s. 9.12 A. Bernard, Antropologia. Zarys teorii i historii, przeł. S. Szymański, Warszawa 2006,

s. 47–49.13 T. Bielecki, T. Krupiński, J. Strzałko, Historia antropologii w Polsce, ,,Przegląd Antropo-

logiczny” 53, 1989, nr 1–2, s. 4.

SPP 28.indb 290 2019-09-26 08:47:11



Antropologia w Polsce

Za autora pierwszej większej publikacji antropologicznej uznaje się Józefa Ja-sińskiego i jego dzieło z 1818 roku Antropologia czyli o własnościach człowieka fizycznych i moralnych14. Z kolei cofając się nieco w czasie (lata 1926–1930), antropologia była definiowana przez Adama Wrzoska jako nauka zajmująca się przyrodniczym opisem grup ludzkich, rozpatrująca człowieka z punktu widzenia zoologii, rasy, fizjologii i historii. Następnie w 1934 roku Jan Czekanowski za antropologię uznawał naukę badającą człowieka jako biologiczne podłoże zja-wisk społecznych. Nieco później, bo w 1962 roku, Bronisław Jasicki, Stanisław Panek, Paweł Sikora oraz Eugenia Stołyhwo antropologię utożsamiali z nauką o zmienności form organizmu człowieka jako istoty zoologicznej, a także zmien-ności form przedstawicieli rodziny Hominidae w rozwoju rodowym oraz osob-niczym, w aspekcie porównawczym z innymi zwierzętami15. Już ponad dwa-dzieścia lat temu przedstawiono klasyfikację około tysiąca pięciuset dyscyplin naukowych, w której antropologię zalicza się do nauk o społeczeństwie, będącej z kolei częścią nauk o faktach podstawowych. Istnieje również podział dyscyplin naukowych ze względu na kryteria epistemologiczno-metodologiczne, zgodnie z którymi nauki antropologiczno-psychologiczne zaliczane są do humanistyki, czyli do nauki o człowieku oraz o jego wytworach. Kolejny podział uwzględnia rozróżnienie nauk ze względu na obszar badań, według którego antropologia na-leży do nauk życia organicznego, zmysłowego oraz psychicznego16. Istnieje także podział nauk humanistycznych, w których skład wchodzą dyscypliny o człowie-ku i społeczeństwie obejmujące swym zakresem psychologię, etnologię, nauki

14 Ibidem, s. 4.15 A. Malinowski, op. cit., s. 10.16 S. Kamiński, Nauka i jej metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin 1992, s. 270–271.

Rysunek 2. Główne nurty antropologii a latach osiemdziesiątychŹródło: opracowanie własne.

SPP 28.indb 291 2019-09-26 08:47:11



społeczno-ekonomiczne oraz antropologię17. W latach trzydziestych wśród an-tropologów zapoczątkowano spór, który rozwinięto w latach czterdziestych oraz pięćdziesiątych, o istnieniu w Polsce dwóch szkół antropologicznych. Pierwszą cechą odróżniającą antropologię od innych dyscyplin biologicznych jest geneza powstania. Otóż antropologia wywodzi się z humanistycznego zainteresowania poznawczego, a nie z nauk przyrodniczych. Z czasem, za sprawą poglądu doty-czącego biologicznej realności ras ludzkich, antropolodzy podzielili się na tych uprawiających kierunek morfologiczny oraz na część uprawiającą kierunek popu-lacyjny18. Cechą bardzo charakterystyczną antropologii w Polsce było natomiast usytuowanie jej w strukturze organizacji instytucji naukowych. W okresie mię-dzywojennym antropologia była związana organizacyjnie z wydziałami o cha-rakterze przyrodniczym, natomiast w okresie bezpośrednio po okupacji hitlerow-skiej katedry i zakłady antropologii zlokalizowane były przy takich wydziałach, jak: matematyczno-przyrodniczy, lekarski czy wychowania fizycznego. Wyjątek stanowił Katolicki Uniwersytet Lubelski, tu antropologia należała do wydziału humanistycznego, ponieważ dążono do nawiązania jak najściślejszej współpracy z etnologią i archeologią. Sądzono, że zadaniem w antropologii jest badanie bio-logicznego położenia zjawisk społecznych, natomiast celem synteza historyczna opierająca się na wynikach badań przyrodniczych19. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce wykształciły się niejako trzy modele szkół antropo-logicznych — krakowska, lwowska i paryska (rysunek 3). Szkołę paryską repre-zentował Edward Loth (kontynuując dzieło Pierre a̓ Paula Broki), który zajmował się anatomią porównawczą, przede wszystkim części miękkich. Z kolei szkołę lwowską reprezentował Jan Czekanowski (nazywany czasem ojcem polskiej szko-ły antropologicznej), zajmujący się zagadnieniem systematyki człowieka, z wy-korzystaniem metod biometrycznych. Z kolei szkołę krakowską z Warszawy do Krakowa przyniósł Kazimierz Stołyhwo, który badał rozwój dzieci i młodzieży w zależności od różnych wpływów środowiska20.

Antropologia była traktowana przez przedstawicieli kierunku krakowskiego przede wszystkim jako systematyka człowieka. Po drugiej wojnie światowej zmie-niły się granice geograficzne kraju. Odtąd Lwów, będący stolicą polskiej antropo-logii, stał się częścią radzieckiej Ukrainy, natomiast uniwersytet w Wilnie częś-cią radzieckiej Litwy. Niemniej jednak antropologia w Polsce wkroczyła w okres nienotowanego dotychczas rozwoju. Ważną rolę odegrał wówczas Jan Mydlarski, który udzielał się jako członek Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Pol-skiego Towarzystwa Antropologicznego i kierownik Komitetu Antropologicznego

17 Ibidem, s. 294.18 E. Pełka-Pelińska, J. Grabowska, Szkic o szkołach w antropologii, [w:] Szkoły w nauce…,

s. 137–141.19 Ibidem, s. 147–149.20 T. Kuder, op. cit., s. 15. Por. T. Bielecki, T. Krupiński, J. Strzałko, op. cit., s. 6–11.

SPP 28.indb 292 2019-09-26 08:47:11



PAN21. Charakterystyczna dla antropologii jest różnorodność powiązań z innymi dziedzinami nauki, co było widać również w odmiennościach wykształcenia lu-dzi, którzy ją uprawiali22. Według Patryka Filipowicza ,,[…] antropologia wyrasta z zainteresowania człowiekiem […]”23. Przez większą część XX wieku wspólnota antropologów wyróżniała jej cztery najważniejsze cechy, będące zarazem główną tradycją tej dyscypliny. Są nimi: empiryczny obiekt badań (społeczeństwo pry-mitywne), odrębna metodologia (badania terenowe), uznanie kultury za główny paradygmat interpretatywny oraz cel, którym było poznanie człowieka24. Na po-czątku lat dziewięćdziesiątych XX wieku klasyczna antropologia (zajmująca się dotąd społeczeństwami i kulturami pierwotnymi, tradycyjnymi) podjęła próbę zrozumienia kultury samego antropologa, a także kultury społeczeństw nowo-czesnych oraz ponowoczesnych. Pojawiła się wówczas nowa gałąź — antropologia współczesności, która z zastosowaniem metody i teorii antropologicznej próbuje poznawać oraz interpretować własną kulturę25. Znaczenie słowa „antropologia” zmieniało się w ciągu lat i w zasadzie wciąż się zmienia. W poszczególnych kra-jach jej znaczenie było oraz nadal jest odmienne26.

21 T. Bielecki, T. Krupiński, J. Strzałko, op. cit., s. 11.22 E. Pełka-Pelińska, J. Grabowska, op. cit., s. 150–151.23 P. Filipowicz, Antropologia jako doświadczenie człowieka, ,,Studia Kulturowe” 2012, nr 3,

s. 44.24 K. Warmińska, Antropolodzy i antropologia wobec procesu wyznaczania granic dyscypli-

ny. Kazus Polski, ,,Przegląd Socjologii Jakościowej” 9, 2013, nr 3, s. 29.25 R. Łuczeczko, Antropologia współczesności w Polsce. Narodziny, rozwój, perspektywy,

,,Rocznik Antropologii Historii” 2012, nr 1 (2), s. 21–22.26 A. Bernard, op. cit., s. 31.

Rysunek 3. Szkoły antropologiczne w Polsce w okresie dwudziestolecia międzywojennegoŹródło: opracowanie własne.

SPP 28.indb 293 2019-09-26 08:47:12



Wpływ antropologii na naukę prawa

Życie społeczne przechodzi od niższych i bardziej prymitywnych form do bar-dziej skomplikowanych oraz doskonałych form wyższych. W związku z tym pra-wo, które jest zjawiskiem społecznym, nie może być czymś zastygłym, musi ciągle się zmieniać27. Każdy porządek prawny zakłada określoną koncepcję człowieka oraz jego celów i potrzeb28. W związku z tym u podstaw każdego prawa znajduje się określona antropologia29. Od samego początku prawo związane jest z człowie-kiem, osadzone w dziedzinie życia człowieka i ukazuje jego społeczny charak-ter. Życie społeczne człowieka oraz bogata dziedzina prawa stanowią przedmiot licznych studiów i analiz. Już za czasów starożytnych pojawił się pogląd, zgodnie z którym prawdziwa ludzka kultura (a tym samym ludzka forma życia społecz-nego) jest kulturą prawa, a więc kulturą ludzi cywilizowanych, którzy kierują się prawem. Z kolei istoty nie-ludzkie były postrzegane jako barbarzyńcy niemający i nieznający prawa30. Antropologia prawa (zwana też antropologią prawną) została uznana za subdyscyplinę po raz pierwszy w 1941 roku za sprawą profesora Karla Llewellyna, który zbudował jej genealogię i udowadniał, że ma znaczenie w ba-daniach nad prawoznawstwem. Obecnie antropologia prawa jest postrzegana jako jeden z najprężniej działających pól badań nad prawoznawstwem. Za założyciela tej gałęzi uznaje się prawnika Henry’ego Maine’a31. Antropolodzy, którzy pracują w różnych częściach świata, odmiennie zapatrują się na problemy związane z pra-wem. Wynika to głównie z mieszanki tradycji prawnych społeczeństw, w których prowadzone są badania, a także orientacji ideologicznej w stosunku do prawa, będącej udziałem antropologa32.

Podsumowanie

Antropologia przeszła wiele przemian (od ewolucji z szeroko pojętych nauk biologicznych o człowieku, przez konflikt z lat osiemdziesiątych dotyczący pojmo-wania jej przez pryzmat kultury bądź fizyki, aż do obecnie uprawianej w różnora-ki sposób na całym świecie antropologii prawnej). Z kolei w Polsce, mówiąc o an-tropologii, nie sposób pominąć najwybitniejszych przedstawicieli trzech głównych jej szkół, czyli krakowskiej (Kazimierz Stołyhwo), lwowskiej (Jan Czekanowski) oraz paryskiej (Edward Loth). Podsumowując dotychczasowe rozważania doty-

27 J. Wiszniewski, Elementy prawa, Warszawa 1976, s. 19.28 O. De Bertolis, Elementy antropologii prawa, przeł. P. Borkowski, Warszawa 2013, s. 8.29 Ibidem, s. 11.30 P. Skrzydlewski, Antropologiczne i społeczne determinanty prawa. Studium z filozofii prawa,

Lublin 2013, s. 35–36.31 Encyklopedia antropologii społeczno-kulturowej, red. A. Bernard, J. Spencer, Warszawa 2008,

s. 478.32 Ibidem, s. 479.

SPP 28.indb 294 2019-09-26 08:47:12



czące wpływu antropologii na naukę prawa, należy stwierdzić, że antropologia prawna jest wciąż dziedziną nową i się rozwijającą. Jest ponadto dziedziną nie-zwykle szeroką, ponieważ powiązano ją z równie obszerną dyscypliną, jaką jest prawo. Dalsze rozważania na ten temat powinno się więc rozpatrywać z perspek-tywy poszczególnych gałęzi prawa.

BibliografiaBernard A., Antropologia. Zarys teorii i historii, przeł. S. Szymański, Warszawa 2006.Bielecki T., Krupiński T., Strzałko J., Historia antropologii w Polsce, ,,Przegląd Antropologiczny”

53, 1989, nr 1–2.De Bertolis O., Elementy antropologii prawa, przeł. P. Borkowski, Warszawa 2013. Encyklopedia antropologii społeczno-kulturowej, red. A. Bernard, J. Spencer, Warszawa 2008.Filipowicz P., Antropologia jako doświadczenie człowieka, ,,Studia Kulturowe” 2012, nr 3. Goćkowski J., Socjokulturowy charakter szkół naukowych, [w:] Szkoły w nauce, red. J. Goćkowski,

A. Siemianowski, Wrocław 1981.Gogacz A.K., Antropologia kulturowa, Łódź 2011, http://www.gogacz.eu/uczelnia/repository/Antro-

pologia%20kulturowa_skrypt.pdf.Kamiński S., Nauka i jej metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin 1992. Kuder T., Antropologia w zarysie, Kielce 2011.Kuhn T.S., Struktura rewolucji naukowych, przeł. H. Ostromęcka, Warszawa 2001. Łuczeczko R., Antropologia współczesności w Polsce. Narodziny, rozwój, perspektywy, ,,Rocznik

Antropologii Historii” 2012, nr 1 (2).Malinowski A., Wprowadzenie, [w:] Antropologia, red. A. Malinowski, J. Strzałko, Warszawa-Poznań

1985. Pełka-Pelińska E., Grabowska J., Szkic o szkołach w antropologii, [w:] Szkoły w nauce, red. J. Goć-

kowski, A. Siemianowski, Wrocław 1981.Skrzydlewski P., Antropologiczne i społeczne determinanty prawa. Studium z filozofii prawa, Lublin

2013. Szacki J., O szkołach naukowych, [w:] Szkoły w nauce, red. J. Goćkowski, A. Siemianowski, Wroc-

ław 1981. Voisé W., Nowożytne społeczności uczonych, Warszawa 1973.Warmińska K., Antropolodzy i antropologia wobec procesu wyznaczania granic dyscypliny. Kazus

Polski, ,,Przegląd Socjologii Jakościowej” 9, 2013, nr 3. Wiszniewski J., Elementy prawa, Warszawa 1976. Ziółkowski J., Antropologia kulturowa i społeczna, ,,Przegląd Antropologiczny” 52, 1988, nr 1–2.

The influence of anthropology on the science of lawSummary

This article presents the influence of anthropology on the science of law, which is a discipline subject to constant change. Key concepts have been described, namely: science, science school, anthropology. The evolution of the formation of anthropology and its formation in Poland was also presented. The three most important anthropological schools were pointed out. The Paris school was represented by Edward Loth (continuing the work of Pierre Paul Broca) who dealt with comparative anatomy, mainly all soft parts. On the other hand, Kazimierz Stołyhwo, who studied the development

SPP 28.indb 295 2019-09-26 08:47:12



of children and youth depending on various environmental influences, brought the Cracow school from Warsaw to Cracow. The last type of school — Lviv — was represented by Jan Czekanowski (sometimes called the father of the Polish anthropological school), dealing with the issue of human systematics, using biometric methods. Anthropology is associated with many fields of science. Many outstanding scholars dealt with the study of anthropology, ranging from Aristotle, through Hugo Grocjusz, Thomas Hobbes, John Locke, and even Jean Jacques Rousseau. From the 1940s–1950s, anthropology was also connected to the law. Nevertheless, legal anthropology is a relatively new discipline, but one should not underestimate its importance in the science of law. The law is related to the human being from the very beginning. Embedded in the field of human life, it shows its social character. True human culture (and thus the human form of social life) is the culture of law and there-fore the culture of civilized people who are guided by law. Currently, legal anthropology is perceived as one of the most active fields of research on jurisprudence. However, anthropologists who work in different parts of the world are differently looking at the problems associated with this field.

SPP 28.indb 296 2019-09-26 08:47:12


Documents

Wpływ antropologii na naukę prawa...Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 28 Katarzyna Daniel* ORCID: 0000-0003-3167-0966 Uniwersytet Opolski DOI: 10.19195/1733-5779.28.21