CKEcke.gov.pl/.../Informatory/Informator_E8_geografia_600.docx · Web vieworaz bogaty świat...
36
Informator o egzaminie ósmoklasisty z geografii od roku szkolnego 2021/2022 dla uczniów niewidomych 1. Opis egzaminu ósmoklasisty z geografii Wstęp Geografia jest jednym z przedmiotów egzaminacyjnych do wyboru na egzaminie ósmoklasisty. Egzamin ósmoklasisty z geografii sprawdza, w jakim stopniu uczeń VIII klasy szkoły podstawowej spełnia wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla drugiego etapu edukacyjnego: klasy IV–VIII. „Informator” prezentuje przykładowe zadania egzaminacyjne wraz z rozwiązaniami oraz wyjaśnia, w jaki sposób odnoszą się one do wymagań podstawy programowej. Zadania w „Informatorze” nie ilustrują wszystkich wymagań z zakresu geografii określonych w podstawie programowej, nie wyczerpują również wszystkich typów zadań, które mogą wystąpić w arkuszu egzaminacyjnym. Tylko realizacja wszystkich wymagań z podstawy programowej, zarówno ogólnych, jak i szczegółowych, może zapewnić wszechstronne wykształcenie uczniów w zakresie geografii, w tym ich właściwe przygotowanie do egzaminu ósmoklasisty 1 . Zadania na egzaminie W arkuszu egzaminacyjnym znajdą się zarówno zadania zamknięte, jak i otwarte. Zadania zamknięte to takie, w których uczeń wybiera odpowiedź spośród podanych. Wśród zadań zamkniętych znajdą się m.in.: – zadania wyboru wielokrotnego – zadania typu prawda-fałsz – zadania na dobieranie. Zadania otwarte to takie, w których uczeń samodzielnie formułuje 1
CKEcke.gov.pl/.../Informatory/Informator_E8_geografia_600.docx · Web vieworaz bogaty świat roślin i zwierząt. Ten obszar jest częścią przygranicznego Rezerwatu Biosfery UNESCO
Wstp
Geografia jest jednym z przedmiotów egzaminacyjnych do wyboru na
egzaminie ósmoklasisty.
Egzamin ósmoklasisty z geografii sprawdza, w jakim stopniu ucze
VIII klasy szkoy podstawowej spenia wymagania okrelone w podstawie
programowej ksztacenia ogólnego dla drugiego etapu edukacyjnego:
klasy IV–VIII.
„Informator” prezentuje przykadowe zadania egzaminacyjne wraz z
rozwizaniami oraz wyjania, w jaki sposób odnosz si one do wymaga
podstawy programowej. Zadania w „Informatorze” nie ilustruj
wszystkich wymaga z zakresu geografii okrelonych w podstawie
programowej, nie wyczerpuj równie wszystkich typów zada, które mog
wystpi w arkuszu egzaminacyjnym. Tylko realizacja wszystkich
wymaga z podstawy programowej, zarówno ogólnych, jak
i szczegóowych, moe zapewni wszechstronne wyksztacenie uczniów
w zakresie geografii, w tym ich waciwe przygotowanie do egzaminu
ósmoklasisty1.
Zadania na egzaminie
W arkuszu egzaminacyjnym znajd si zarówno zadania zamknite, jak i
otwarte.
Zadania zamknite to takie, w których ucze wybiera odpowied sporód
podanych. Wród zada zamknitych znajd si m.in.:
– zadania wyboru wielokrotnego – zadania typu prawda-fasz – zadania
na dobieranie. Zadania otwarte to takie, w których ucze
samodzielnie formuuje odpowied. Wród zada otwartych znajd si m.in.:
– zadania z luk, wymagajce uzupenienia zdania bd krótkiego tekstu
jednym lub kilkoma wyrazami – zadania krótkiej odpowiedzi,
wymagajce udzielenia odpowiedzi w postaci penego zdania lub dwóch,
trzech zda, sprawdzajce umiejtnoci zwizane z argumentowaniem,
wnioskowaniem, wyjanianiem, uzasadnianiem, formuowaniem
opinii.
Zadania egzaminacyjne bd dotyczyy nastpujcych obszarów tematycznych
i bd zrónicowane wg umiejtnoci geograficznych zawartych w podstawie
programowej:
1Nauczyciel geografii jest zobowizany do zrealizowania wszystkich
wymaga podstawy programowej przed egzaminem ósmoklasisty.
– analizowanie danych pozyskanych podczas prowadzenia obserwacji i
pomiarów w terenie i formuowanie wniosków na ich
podstawie
– korzystanie z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów,
diagramów, danych statystycznych, tekstów ródowych (w tym
pozyskanych dziki technologiom informacyjno-komunikacyjnych) w celu
zdobywania, przetwarzania i prezentowania informacji
geograficznych
– interpretowanie map rónej treci
– stawianie pyta, formuowanie hipotez oraz proponowanie rozwiza
problemów dotyczcych rodowiska geograficznego – umiejtno percepcji
przestrzeni i wyobrani przestrzennej
– analizowanie racjonalnych dziaa prorodowiskowych i spoecznych –
analizowanie moliwoci zastosowania wiedzy i umiejtnoci
geograficznych w yciu codziennym. Ok. 50% zada bdzie dotyczyo
geografii Polski i ok. 50% zada bdzie odnosio si do geografii
fizycznej.
Opis arkusza egzaminacyjnego
Egzamin ósmoklasisty z geografii trwa do 135 minut.
Liczb zada oraz liczb punktów moliwych do uzyskania za poszczególne
rodzaje zada przedstawiono poniej. Rodzaj zada: Zamknite Liczba
zada: 13–17 czna liczba punktów: ok. 17 Udzia liczby punktów w
wyniku sumarycznym: ok. 50% Rodzaj zada: Otwarte Liczba zada:
7–13 czna liczba punktów: ok. 17 Udzia liczby punktów w wyniku
sumarycznym: ok. 50% Razem: Liczba zada: 20–30 czna liczba punktów:
34 Udzia liczby punktów w wyniku sumarycznym: 100% Zadania odwouj
si do rónych treci, s zrónicowane pod wzgldem sprawdzanych
umiejtnoci, a take poziomu trudnoci i sposobu udzielania
odpowiedzi. Sprawdzaj przede wszystkim umiejtnoci zoone, takie jak
analiza, porównywanie, wnioskowanie, uogólnianie. Mog wystpowa
pojedynczo lub w wizkach tematycznych. Odwouj si do rónorodnej
tematyki, a take – do zrónicowanych materiaów ródowych, w
tym: tekstów, materiaów kartograficznych, zdj i danych
statystycznych.
Zasady oceniania
Zadania zamknite Zadania zamknite s oceniane – w zalenoci od
maksymalnej liczby punktów, jak mona uzyska za rozwizanie danego
zadania – zgodnie z poniszymi zasadami: 1 pkt – odpowied
poprawna. 0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna
albo brak odpowiedzi. albo 2 pkt – odpowied
cakowicie poprawna. 1 pkt – odpowied czciowo
poprawna albo odpowied niepena. 0 pkt – odpowied
niepoprawna albo brak odpowiedzi. Zadania otwarte Za rozwizanie
zadania otwartego mona otrzyma od 0 do 2 punktów. Schemat oceniania
do kadego zadania jest opracowywany odrbnie. Za kade poprawne
rozwizanie, inne ni opisane w zasadach oceniania, mona przyzna
maksymaln liczb punktów, o ile rozwizanie jest merytorycznie
poprawne, zgodne z poleceniem i warunkami zadania.
Materiay i przybory pomocnicze na egzaminie z geografii
Przybory pomocnicze, z których mog korzysta uczniowie na egzaminie
ósmoklasisty z geografii, to:
– linijka
2. Przykadowe zadania z rozwizaniami
W „Informatorze” dla kadego zadania podano: – liczb punktów
moliwych do uzyskania za jego rozwizanie (bezporednio po numerze
zadania) – zasady oceniania rozwiza zada – poprawne rozwizanie
kadego zadania zamknitego oraz przykadowe rozwizanie kadego zadania
otwartego.
Podróujemy przez Polsk i wiat
Zadanie 1. (01) W latach 1519–1522 podczas wyprawy Ferdynanda
Magellana aglowce opyny Ziemi odwiedzajc po kolei Europ, Ameryk
Poudniow, Azj, Afryk i ponownie Europ. W latach 2018–2019 aglowiec
Dar Modziey odby Rejs Niepodlegoci. Trasa rejsu prowadzia dookoa
Ziemi. Po drodze aglowiec odwiedzi 23 porty na piciu kontynentach:
Europy , Afryki , Azji , Ameryki Pónocnej i Ameryki Poudniowej .
Zapisz zdanie, zawierajce bdn informacj.
A. Dar Modziey pyn przez wody Oceanu Indyjskiego.
B. Dugo trasy kadego rejsu liczya ponad 20 tysicy kilometrów.
C. Trasa wyprawy Ferdynanda Magellana nie prowadzia przez Kana
Panamski.
D. Dar Modziey opyn Ziemi w tym samym kierunku, co aglowce podczas
wyprawy Ferdynanda Magellana. Zasady oceniania
1 pkt – odpowied poprawna.
D Zadanie 2. (0–1)
Dokocz zdanie. Zapisz waciw odpowied sporód podanych.
Obiektem staroytnej kultury ródziemnomorskiej jest Forum Romanum,
jest to
A. drewniany gród zbudowany na wyspie.
B. kamienna budowla wybudowana na planie koa.
C. koció gotycki wyróniajcy si duym rozmiarem.
D. prostoktny plac otoczony kolumnadami oraz budynkami
publicznymi.
Zasady oceniania
Rozwizanie
D
Informacja do zadania 3.
W listopadzie 2019 roku Alec Benjamin koncertowa w Europie. W
kolejnych krajach koncertowa tylko w jednym miecie z wyjtkiem
Niemiec, gdzie koncertowa w czterech ronych miastach. W kolumnach
tabeli podano nazwy pastw, obowizujce w nich waluty oraz nazwy
miast, w których odbyy si koncerty.
Oznaczenia w tabeli
P – nazwa pastwa
P
W
M
Niemcy
Euro
Berlin
Szwecja
Korona
Sztokholm
Norwegia
Korona
Oslo
Wochy
Euro
Mediolan
Zadanie 3.1. (0–1) Podaj nazw pastwa na trasie koncertowej, w
którym Alec Benjamin nie wystpi w stolicy. Zasady oceniania 1 pkt –
odpowied poprawna. 0 pkt – odpowied niepoprawna albo brak
odpowiedzi. Rozwizanie Wochy Zadanie 3.2. (0–1) Podaj nazw pastwa
na trasie koncertowej, które w 2019 roku nie naleao do Unii
Europejskiej. Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0 pkt –
odpowied niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie Norwegia
Zadanie 3.3. (0–1) Podaj nazw pastwa na trasie koncertowej, które w
2019 roku naleao do Unii Europejskiej ale nie obowizywaa w nim
wspólna waluta Euro. Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0
pkt – odpowied niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie
Szwecja
Zadanie 4. (0–1) Na mapie pokazano pasy rzeby Polski, wybrane pasy
oznaczono liczbami 1–4.
( 2 ) ( 1 ) ( 4 ) ( 4 ) ( 3 )
Uzupenij ponisze zdanie, tak aby zawierao prawidow informacj.
Zapisz jedno okrelenie sporód podanych A–B oraz C–F. Wwozy lessowe,
doliny krasowe i gooborza wystpuj w parkach narodowych pooonych w
A. wyynnym B. górskim pasie rzeby, oznaczonym na mapie liczb C. 1
D. 2 E. 3 F. 4 Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0 pkt –
odpowied niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie A E
Zadanie 5. (0–2)
Na mapie Polski numerami od 1–4 oznaczono pooenie wybranych
obiektów wpisanych na list wiatowego dziedzictwa kulturowego
UNESCO.
( 52° ) ( 2 ) ( 4 ) ( 52° ) ( 1 ) ( 3 ) ( 2 2° ) ( 16 ° )
Literami A–D oznaczono nazwy obiektów, których pooenie pokazano na
mapie.
A. Nieczynna kopalnia rud oowiu, cynku i srebra w Tarnowskich
Górach
B. Kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach
C. Koció Pokoju w widnicy
D. Zamek krzyacki w Malborku
Poniej podano wspórzdne geograficzne trzech z czterech pokazanych
na mapie obiektów.
Do kadej pary wspórzdnych geograficznych zapisz numer, którym
oznaczono pooenie obiektu na mapie, oraz liter, któr oznaczono jego
nazw.
( – l inia kolejowa – rzeka Wilia – rzeka Wilejka )I. Wspórzdne
geograficzne: 50º30N; 18º50E Numer na mapie …. . Litera, któr
oznaczono nazw …. . II. Wspórzdne geograficzne: 50º50N; 16º30E
Numer na mapie …. . Litera, któr oznaczono nazw …. . III.
Wspórzdne geograficzne: 54º00N; 19º00E Numer na mapie …. . Litera,
któr oznaczono nazw …. . Zasady oceniania 2 pkt – poprawne
uzupenienie trzech wierszy. 1 pkt – poprawne uzupenienie dwóch
wierszy. 0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak
odpowiedzi. Rozwizanie I. Numer na mapie 3. Litera, któr oznaczono
nazw A. II. Numer na mapie 2. Litera, któr oznaczono nazw C. III.
Numer na mapie 1. Litera, któr oznaczono nazw D. Informacja do
zadania 6. Na planie centrum Wilna liczbami 1–5 oznaczono pi
obiektów: dworzec kolejowy oraz cztery atrakcje turystyczne stolicy
Litwy. Legenda:
( 4 ) ( 5 ) ( 3 ) ( 2 ) ( 1 )
Zadanie 6.1. Poniej zamieszczono opis trasy wycieczki. Z dworca
kolejowego (1) idziemy do Ostrej Bramy (2) bdcej wejciem na stare
miasto. Idziemy na pónoc, mijamy koció w. Teresy i cerkiew w.
Trójcy, po czym skrcamy na pónocny wschód do doliny Wilejki. Idc na
pónoc dolin, dochodzimy do kocioa w. Anny, po czym skrcamy na
zachód i omijajc Gór Zamkow od poudnia, dochodzimy do Katedry (3).
Nastpnie idziemy na pónocny wschód brzegiem Wilii. Mijamy ujcie
Wilejki, Gór Trzykrzysk i dochodzimy do kocióa w. w. Piotra i Pawa
(4)
Podaj nazw obiektu, który na planie opisano liczb 5. Zasady
oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0 pkt – odpowied niepoprawna
albo brak odpowiedzi. Rozwizanie Góra Trzykrzyska
Zadanie 6.2. (0–1)
Plan centrum Wilna opracowano w skali 1:20 000. Dugo trasy
wycieczki zmierzona na planie to 20 cm. Oblicz, ile metrów ma dugo
tej trasy w terenie. Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0
pkt – odpowied niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie 4000 m
Zadanie 7. (0–1) Harcerze zorganizowali dla grupy zuchów zajcia
terenowe, które sprawdzay umiejtno korzystania z kompasów oraz
znajomo azymutów. Poniej zamieszczono ró wiatrów na której opisano
gówne kierunki. Jeden z kierunków porednich opisano liter X. Podaj
warto azymutu kierunku oznaczonego na róy wiatrów liter X.
( N )
135°
Zadanie 8. (0–1)
Na mapie rysunkiem poziomicowym pokazano sze form terenu. Rysunek
poziomicowy uzupeniony jest kreskami spadku, które umoliwiaj
odrónienie wypukych i wklsych form terenu. Odczytaj z mapy, ile
pokazano na niej wypukych form terenu.
Zasady oceniania
4
Legenda
( – l inia brzegowa – Urugwaj – miasto BA – Buenos Aires PA – Porto
Alegre )
( 50 ° ) ( 60 ° )
( BA ) ( PA ) ( 60 ° ) ( 50 ° ) ( 40 ° ) ( 30 ° ) ( 30 ° ) ( 40 °
)
Zadanie 9.1. (0–1) Uzupenij ponisze zdanie, tak aby zawierao
prawidow informacj. Zapisz jedno okrelenie sporód podanych A–B oraz
C–D. Najdalej wysunity na A. wschód B. zachód punkt terytorium
Urugwaju ma dugo geograficzn 53°W. Rozcigo równolenikowa Urugwaju
to C. 5°. D. 9°. Zasady oceniania
1 pkt – poprawne zaznaczenie dwóch odpowiedzi.
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak
odpowiedzi.
Rozwizanie
AC
Zadanie 9.2. (0–1)
Dokocz zdanie. Zapisz odpowied A albo B i jej uzasadnienie 1, 2
albo 3. 21 marca wysoko górowania Soca jest wiksza A. w Porto
Alegre ni w Buenos Aires, B. w Buenos Aires ni w Porto
Alegre, poniewa 1. Porto Alegre jest pooone bliej równika. 2.
Buenos Aires jest pooone na zachód od Porto Alegre. 3. Buenos Aires
ma mniejsz szeroko geograficzn ni Porto Alegre. Zasady oceniania 1
pkt – odpowied poprawna. 0 pkt – odpowied niepoprawna lub niepena
albo brak odpowiedzi. Rozwizanie A1 Zadanie 10. (0–1) W tabeli
przedstawiono dugo cienia rzucanego przez drzewo na pókuli
pónocnej, w wybranych dniach roku, w momencie górowania Soca.
Oznaczenia w tabeli D – data L – dugo cienia w m
D
L
Sformuuj zaleno dugoci cienia od wysokoci Soca w momencie
górowania. Zasady oceniania
1 pkt – odpowied poprawna.
0 pkt – odpowied niepoprawna albo brak odpowiedzi. Przykadowe
rozwizanie Im wyej nad horyzontem znajduje si Soce w momencie
górowania, tym cie jest krótszy.
Zadanie 11. (0–1)
Legenda
( Kr ) ( Wr ) ( Bi ) ( Gd )
Na podstawie mapy wska waciw kolejno wschodu Soca w miejscowociach
zaznaczonych na mapie. Zapisz waciw odpowied sporód podanych.
A. Gdask, Biaystok, Wrocaw, Kraków.
B. Biaystok, Gdask, Kraków, Wrocaw.
C. Biaystok, Kraków, Gdask, Wrocaw.
D. Wrocaw, Kraków, Gdask, Biaystok. Zasady oceniania
1 pkt – odpowied poprawna.
Rozwizanie
B
( – Warszawa – Lizbona )Opis oznacze na klimatogramie
( 23 6 63 78 87 99 83 41 64 V V I V II V III IX X 20 3 73 )
Uzupenij ponisze zdania, tak aby zawieray prawidowe porównanie
klimatu Warszawy i Lizbony. Wybierz i zapisz jedno okrelenie sporód
podanych A–B oraz C–D. Miesiczne sumy opadów atmosferycznych od
maja do wrzenia s
A. nisze
B. wysze
w Warszawie ni w Lizbonie. W padzierniku sumy opadów s
C. nisze
1 pkt – odpowied poprawna.
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Rozwizanie
BC
Zadanie 13. (0–1)
Trzy europejskie pastwa: Polska, Finlandia i Wochy s podobne pod
wzgldem powierzchni, ale bardzo róni si liczb mieszkaców. Oce
prawdziwo podanych zda. Po kadym numerze zdania zapisz P, jeli
zdanie jest prawdziwe, albo F – jeli jest faszywe. 1. Najwiksz gsto
zaludnienia ma pastwo o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego
i dominujcym klimacie podzwrotnikowym. 2. Najmniejsz gsto
zaludnienia ma pastwo o wysokiej lesistoci i klimacie
umiarkowanym chodnym.
Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0 pkt – odpowied
niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie 1.P 2.P
Zadanie 14. (0–1) W tabeli przedstawiono dane dotyczce produkcji
energii elektrycznej w trzech krajach w 2016 roku. W
kolumnach tabeli podano nazwy pastw oraz procentowy udzia wybranych
róde energii elektrycznej. Oznaczenia w tabeli P – nazwa pastwa We
– wgiel Wo – energia wodna Wi – energia wiatru G – energia
geotermalna
P
We
Wo
Wi
G
Islandia
0
72
0
28
Dania
29
0
42
0
Polska
78
2
8
0
Podaj nazw pastwa, w którym w cigu roku wystpuje dua liczba
wietrznych dni i fakt ten mia wpyw na rozwój dominujcego w tym
pastwie róda energii. Nazwa pastwa ....
Zasady oceniania
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Rozwizanie
Dania
Zadanie 15. (0–1)
rednie roczne sumy opadów atmosferycznych w Koszalinie wynosz 675
mm a w Bydgoszczy 535 mm. Wyjanij dlaczego roczna suma opasów w
Koszalinie jest wysza ni w Bydgoszczy. Zasady oceniania 1 pkt –
odpowied zawierajca poprawne wyjanienie. 0 pkt – odpowied niepena
lub niepoprawna albo brak odpowiedzi. Przykadowe rozwizanie Roczna
suma opasów w Koszalinie jest wysza ni w Bydgoszczy poniewa
Bydgoszcz ley w cieniu opadowym Pojezierza Pomorskiego. Zadanie 16.
(0–1) Przeczytaj informacj o sytuacji pogodowej panujcej w Polsce.
W lipcu Polska znajdowaa si pod wpywem mas powietrza polarnego
kontynentalnego. Nastpnie zaczo napywa powietrze polarne morskie.
Wyjanij, dlaczego przy takiej zmianie wzrasta prawdopodobiestwo
zwikszenia stopnia zachmurzenia i wystpienia opadów. Zasady
oceniania
1 pkt – odpowied poprawna.
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Rozwizanie
Prawdopodobiestwo wzrostu stopnia zachmurzenia i wystpienia opadów
wzrasta, poniewa masy powietrza, które napyn nad Polsk, pochodz
znad zbiornika wodnego i s to masy wilgotne.
Zadanie 17. (0–1)
Na mapie przedstawiono przyrost rzeczywisty ludnoci w 2017
roku, wedug województw.
( po ni ej - 0,35% ) ( od - 0,35% do 0,35% ) ( powyej 0,35% )
Podaj nazwy dwóch województw o najwikszym tempie przyrostu
rzeczywistego oraz nazwy dwóch województw o najwikszym tempie
ubytku rzeczywistego ludnoci w 2017 roku. 1. Województwa o
najwikszym tempie przyrostu rzeczywistego: …. 2. Województwa o
najwikszym tempie ubytku rzeczywistego: …. Zasady oceniania 1 pkt –
poprawne wskazanie czterech nazw województw. 0 pkt – odpowied
niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie 1.
pomorskie, mazowieckie – w dowolnej kolejnoci 2. witokrzyskie,
ódzkie – w dowolnej kolejnoci Zadanie 18. (0–1) Krajobraz
przemysowy Wyyny lskiej oraz krajobraz rolniczy Wyyny Lubelskiej
powstay w wyniku przeksztacenia krajobrazów pierwotnych przez
czowieka. Podaj gówne czynniki przyrodnicze – po jednym dla kadego
z wymienionych krajobrazów – które miay wpyw na przeksztacenia
krajobrazów pierwotnych. Krajobraz przemysowy Wyyny lskiej: ….
Krajobraz rolniczy Wyyny Lubelskiej: …. Zasady oceniania 1 pkt –
podanie waciwych czynników przyrodniczych. 0 pkt – odpowied niepena
lub niepoprawna albo brak odpowiedzi. Przykadowe rozwizanie
Krajobraz przemysowy Wyyny lskiej: wystpowanie surowca naturalnego
(wgla kamiennego). Krajobraz rolniczy Wyyny Lubelskiej: wystpowanie
yznych gleb (czarnoziemów). Zadanie 19. (0–1) Przedstaw dwa
negatywne skutki przeksztacenia krajobrazu w wyniku eksploatacji zó
wgla kamiennego. Zasady oceniania 1 pkt – podanie dwóch negatywnych
skutków przeksztacenia krajobrazu. 0 pkt – odpowied niepena lub
niepoprawna albo brak odpowiedzi. Przykadowe rozwizania -
degradacja rzeby terenu (hady górnicze) - szkody górnicze (pkanie
budynków, dróg) - zanieczyszczenie powietrza - obniony poziom wód
gruntowych - degradacja szaty rolinnej Zadanie 20. (0–2) Opisz
sposób wydobycia wgla brunatnego oraz sposób jego wykorzystania w
gospodarce Polski. Sposób wydobycia: …. Sposób wykorzystania w
gospodarce: …. Zasady oceniania 2 pkt – poprawny opis sposobu
wydobycia i wykorzystania w gospodarce.
1 pkt – poprawny opis sposobu wydobycia albo
wykorzystania w gospodarce. 0 pkt – odpowied niepena lub
niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie Przykadowy opis
sposobu wydobycia: Wgiel brunatny jest pozyskiwany metod odkrywkow,
która polega na usuniciu ska zalegajcych nad zoem, a nastpnie na
wydobywaniu go za pomoc koparek. Przykadowy opis sposobu
wykorzystania w gospodarce: W gospodarce wgiel brunatny jest
wykorzystywany jako surowiec energetyczny. Wikszo wgla brunatnego
jest spalana w elektrowniach cieplnych, do których transportuje si
go tamocigami. Zadanie 21. (0–1) Wyjanij, w jaki sposób zapory
wybudowane w górnych odcinkach rzek mog ograniczy wystpowanie
powodzi na obszarach pooonych niej. Zasady oceniania 1 pkt –
poprawne wyjanienie uwzgldniajce moliwo zatrzymania fali
powodziowej i rozoenia jej spywu w czasie. 0 pkt – odpowied
niepoprawna albo brak odpowiedzi. Przykadowe rozwizanie Zapory na
rzekach mog zatrzyma wod spywajc z gór po ulewnych, obfitych
opadach. T wod mona wypuszcza stopniowo tak, by nie zalaa terenów
niej pooonych. Zadanie 22. (0–1) Poniej zamieszczono opis jednego z
rodzajów lasów wystpujcych w Polsce. S to liciaste lasy
wielopitrowe. Górne pitro tworz dby, którym towarzysz lipy. Nisze
pitro tworz graby z dodatkiem klonów i wizów. Te lasy
charakterystyczne s dla terenów o yznych glebach, najczciej
brunatnych, z tego powodu najbardziej ucierpiay od wyrbów podczas
przeksztacania w grunty orne. Podaj nazw opisanego rodzaju lasu.
Rodzaj lasu wybierz sporód podanych poniej. Rodzaje lasów: bór, g,
grd Rodzaj lasu: …. . Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0
pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Rozwizanie grd Zadanie 22. (0–2) Na mapie Polski numerami oznaczono
pi wybranych parków narodowych.
( 1 ) ( 2 ) ( 3 ) ( 4 ) ( 5 )
Zamieszczono opisy trzech z piciu pokazanych na mapie parków
narodowych.
Pod kadym opisem podaj nazw opisanego parku narodowego oraz numer,
którym oznaczono go na mapie. Nazwy parków dobierz sporód
wymienionych poniej. Parki narodowe: Biaowieski, Kampinoski,
Karkonoski, Sowiski. Opis 1. Elementem krajobrazu parku s wydmy
powstae w pradolinie rzeki, a take rozlege tereny podmoke.
Jest to wane miejsce bytowania wielu zwierzt, np. osi a i ry
sia. Nazwa parku narodowego: …. . Numer na mapie …. . Opis 2.
W parku ochronie podlegaj torfowiska wysokie , gooborza , ostace
skalne, koty polodowcowe oraz bogaty wiat rolin i zwierzt. Ten
obszar jest czci przygranicznego Rezerwatu Biosfery UNESCO. Nazwa
parku narodowego …. . Numer na mapie …. . Opis 3. W 1979 roku, z
racji duego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkoci,
obszar zosta wpisany na List wiatowego Dziedzictwa Kulturowego
UNESCO . W tym parku ocalono ubry, które wyginy ju prawie
cakowicie w XVIII wieku. Nazwa parku narodowego: …. . Numer na
mapie …. . Zasady oceniania
2 pkt – poprawne wypenienie trzech wierszy tabeli.
1 pkt – poprawne wypenienie dwóch wierszy tabeli.
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Rozwizanie Opis 1. Nazwa parku narodowego: Kampinoski. Numer na
mapie 4. Opis 2. Nazwa parku narodowego: Karkonoski. Numer na mapie
5. Opis 3. Nazwa parku narodowego: Biaowieski. Numer na mapie
3.
Zadanie 23. (0–1)
W tabeli przedstawiono wybrane dane dotyczce rolnictwa Danii i
Wgier w 2016 roku.
Oznaczenia w tabeli P – nazwa pastwa R – pracujcy w rolnictwie (w %
ogóu ludnoci) PP – plony pszenicy (dt/ha) ZP – zbiory pszenicy
(mln. ton) U – wydajno produkcji mleka krowiego (roczny udój od
jednej krowy w t)
P
R
PP
ZP
U
Dania
1,2
75
4,9
9,2
Wgry
1,9
47
5,3
5,4
Na podstawie danych zawartych w tabeli uzasadnij, e rolnictwo Danii
cechuje si wysz intensywnoci ni rolnictwo Wgier. Zasady
oceniania
1 pkt – poprawne uzasadnienie rónic intensywnoci rolnictwa obu
krajów.
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Przykadowe rozwizanie
Wysze plony pszenicy lub wiksza warto udoju od jednej krowy wiadcz
o tym, e rolnictwo w Danii jest bardziej intensywne ni na
Wgrzech.
Wybrane problemy i regiony geograficzne pozaeuropejskich obszarów
wiata
Zadanie 24. (0–1)
Przyporzdkuj do opisów nazwy obszarów nalecych do rónych stref
rolinnych. Nazwy obszarów dobierz sporód wymienionych poniej.
Obszary: Himalaje, Sahara, Europa rodkowa, Grenlandia
Opis 1.
Na tym obszarze s notowane due wahania dobowe temperatury
powietrza. Na wikszoci tego obszaru wystpuje bardzo uboga rolinno,
któr stanowi m.in. sonorola i sukulenty.
Nazwa obszaru 1 …
Nazwa obszaru 2 …
Na tym obszarze rolinno naturalna jest zrónicowana. Zmiany szaty
rolinnej s powizane ze spadkiem temperatury powietrza wraz ze
wzrostem wysokoci.
Nazwa obszaru 3 …
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak
odpowiedzi.
Rozwizanie
Nazwa obszaru 3 – Himalaje
Zadanie 25. (0–1) Przez Kanad przebiega pónocna granica upraw. Na
poudnie od tej granicy pooona jest Wyspa Ksicia Edwarda
– miejsce narodzin pisarki Lucy Maud Montgomery, autorki Ani z
Zielonego Wzgórza.
Odpowiedz, czy na Wyspie Ksicia Edwarda mone wystpowa krajobraz
rolniczy? Uzasadnij swoj odpowied Zasady oceniania
1 pkt – odpowied poprawna i jej poprawne uzasadnienie.
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Rozwizanie
Tak. Krajobraz rolniczy moe wystpowa na poudnie od pónocnej granicy
upraw.
Zadanie 26. (0–1)
W tabeli przedstawiono struktur zatrudnienia i struktur produktu
krajowego brutto (PKB) Indii w 2016 roku. Oznaczenia w tabeli: S –
numery sektorów Z – zatrudnienie w danym sektorze (w %) PKB – PKB
wytwarzane przez dany sektor (w %)
S
Z
PKB
1
47
15
2
22
23
3
31
62
1 pkt – poprawne wyjanienie.
Rolnictwo Indii jest mocno zrónicowane. Obok nowoczesnych
gospodarstw rolnych funkcjonuj bardzo liczne tradycyjne i
niewielkie gospodarstwa, w których pracuj czsto cae rodziny. Takie
rolnictwo przy duym zatrudnieniu jest mao dochodowe i ma may udzia
w wytwarzaniu PKB. Zadanie 27. (0–1)
W Indiach obserwuje si szybszy ni w wielu ssiednich krajach rozwój
sektora usug. Wyjanij, dlaczego w Indiach dynamicznie rozwija si
sektor usug.
Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna.
0 pkt – odpowied niepoprawna albo brak odpowiedzi. Przykadowe
rozwizanie Nisko opacani, ale wyksztaceni i powszechnie znajcy jzyk
angielski pracownicy mog zdalnie wykonywa prace zlecane przez firmy
z caego wiata, gównie z pastw wysoko rozwinitych gospodarczo.
Zadanie 28. (0–1)
Na wykresie przedstawiono produkcj energii elektrycznej (w TWh) w
elektrowniach jdrowych w Japonii w wybranych latach.
( 50 4 280 2010 2015 2018 2005 280 )
Dokocz zdanie. Zapisz waciw odpowied sporód podanych. Zmiana w
produkcji energii jdrowej obserwowana po 2010 roku nastpia w wyniku
A. wyczerpania zó uranu – surowca wykorzystywanego w elektrowniach
jdrowych. B. rozwoju technologii umoliwiajcej pozyskanie na du skal
energii z wntrza Ziemi. C. dziaa podjtych po awarii elektrowni
jdrowej – spowodowanej katastrof naturaln. D. zmniejszenia
zapotrzebowania przemysu wysokiej technologii na energi elektryczn.
Zasady oceniania 1 pkt – odpowied poprawna. 0 pkt – odpowied
niepoprawna albo brak odpowiedzi. Rozwizanie C Zadanie 29. (0–1)
Wschodnia cz Chin obejmujca midzy innymi Nizin Chisk cechuje si
wysok gstoci zaludnienia w przeciwiestwie to zachodniej czci Chin,
która ma bardzo nisk gsto zaludnienia. Wyjanij, odnoszc si do dwóch
cech rodowiska przyrodniczego, z czego wynikaj rónice w gstoci
zaludnienia Tybetu i Niziny Chiskiej. Zasady oceniania 1 pkt –
poprawne wyjanienie. 0 pkt – odpowied niepoprawna albo brak
odpowiedzi. Przykadowe rozwizanie Rónice w gstoci zaludnienia
Tybetu i Niziny Chiskiej wynikaj gównie z rónic
w uksztatowaniu powierzchni tych obszarów oraz zrónicowania
wielkoci opadów atmosferycznych. Zadanie 30. (0–2) Podaj dwa
przykady negatywnego wpywu poarów w Angoli na rodowisko
przyrodnicze poudniowo-zachodniej Afryki. Poary te nie objy
afrykaskich lasów deszczowych. 1. …. 2. …. Zasady oceniania 2 pkt –
podanie dwóch przykadów. 1 pkt – podanie jednego przykadu. 0 pkt –
odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi. Przykadowe
rozwizania – Wypalone formacje rolinne (sawanna, lasy parkowe) nie
odtworz si w pierwotnej postaci. – Zostaje zniszczony ekosystem. –
Zwierzta zostaj pozbawione miejsca do ycia. – Gleba jest naraona na
erozj. Zadanie 31. (0–1) Oce prawdziwo podanych zda. Po kadym
numerze zdania zapisz P, jeli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeli
jest faszywe. 1. Wypas byda na sawannie moe prowadzi do degradacji
gleb i pustynnienia. 2. Gleby sawanny s odporne na degradacj
prowadzc do pustynnienia. Zasady oceniania 1 pkt – odpowied
poprawna. 0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak
odpowiedzi. Rozwizanie 1.P 2.F Zadanie 32. (0–2) Polska Stacja
Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego jest pooona na Wyspie Króla
Jerzego na równoleniku 62°10’S. Muchówka Parochlus steinenii
to jeden z zaledwie dwóch gatunków owadów wystpujcych na
Antarktydzie. Poudniow granic wystpowania muchówki Parochlus
steinenii jest równolenik 62°37’S. Oce, czy Polska Stacja
Antarktyczna znajduje si w zasigu wystpowania muchówki Parochlus
steinenii. Odpowied uzasadnij, odnoszc si do pooenia stacji wzgldem
granicy wystpowania muchówki.
Odpowied (tak / nie) …. Uzasadnienie: …. Zasady oceniania
2 pkt – odpowied poprawna oraz poprawne uzasadnienie.
1 pkt – odpowied poprawna bez poprawnego uzasadnienia.
0 pkt – odpowied niepena lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Rozwizanie tak Przykadowe uzasadnienia:
– Stacja im. H. Arctowskiego pooona jest na pónoc od równolenika
62°37’S.
– Stacja badawcza znajduje si na pónoc od poudniowej granicy
wystpowania muchówki.
– Szeroko geograficzna stacji jest nisza ni szeroko geograficzna
granicy.
Z opinii recenzentów:
Lektura informatora pozwala stwierdzi, e sprawdzanie wiedzy
i umiejtnoci nie musi by ani stresujce, ani mudne.
Zadania s pomysowe, adnie zilustrowane, urozmaicone w treci i
formie. Ich rozwizywanie wciga jak dobra amigówka. I podobnie jak
w wypadku dobrej amigówki, wielka jest satysfakcja, gdy umiemy
wszystko rozwiza! A jeli nie udao si rozwiza wszystkiego, mamy
doskona moliwo stwierdzenia, nad czym jeszcze musimy popracowa.
wietny materia dydaktyczny!
dr Boena Kiciska Naley zauway, e w zadaniach akcent pooony jest na
te zagadnienia, które weryfikuj umiejtnoci i stosowanie wiedzy
w praktyce. Dotyczy to zwaszcza korzystania z map,
fotografii, oraz innych róde w celu zdobywania i przetwarzania
informacji geograficznych. W tym kontekcie pozytywnie naley oceni
materia graficzny towarzyszcy zadaniom. Obejmuje on zarówno mapy
i wykresy jak i rysunki oraz fotografie. Jest on bogaty i
dobrze dobrany do treci poszczególnych zada.
Za trafne podejcie naley uzna nacisk pooony na zadania, które
weryfikuj umiejtno okrelania zwizków i zalenoci midzy elementami
rodowiska geograficznego, jego elementów przyrodniczych i aspektów
spoeczno-gospodarczych.
dr hab. Tomasz Opach Struktura informatora jest czytelna i waciwie
oddaje treci zawarte w podstawie programowej. Informator
stanowi wartociowe narzdzie w procesie planowania, realizacji i
przebiegu edukacji geograficznej w szkole podstawowej.
Komplementarno zastosowanego sposobu prezentacji czyni informator
narzdziem precyzyjnym do wszechstronnego przygotowania uczniów do
egzaminu ósmoklasisty.
dr hab. Tomasz Wites