บทท 2เอกสารและงานวจยทเกยวของ

โครงการวจยเร อง กจกรรมการทำาปอบ อพเพอสงเสรมความคดสรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรสายศลปะและการออกแบบในสภาวะแวดลอมทแตกตางกนน ผวจยไดสบคนขอมลทเกยวของกบความคดสรางสรรค สภาพแวดลอมและการจดกจกรรมทสงเสรมความคดสรางสรรค บ คล กภาพของผท มความค ดสรางสรรค แบบทดสอบความคดสรางสรรค การทำาปอบ อพ และงานวจยทเกยวของ ซงมรายละเอยดดงตอไปน

ความคดสรางสรรค1. ความหมายและความสำาคญของความคดสรางสรรคกรมวชาการ (2534:2) อางถงคำานยามของคำาวาความคด

สรางสรรค ของนกวชาการจ ำานวนหนง แล วสร ปวา ความคดสรางสรรคคอ ความสามารถในการมองเหนความสมพนธของสงตาง ๆ โดยมสงเราเปนตวกระตนทำาใหเกดความคดใหมตอเนองกนไป และความคดสรางสรรคนประกอบดวยความคลองในการคด ความคดยดหยนและความคดทเปนของตนเองโดยเฉพาะหรอความคดรเรม

Doyle, Alison (2017) อธบายวา ความคดสรางสรรค หมายถงการคดเกยวกบสงใหม ๆ หรอการคดในรปแบบใหม ๆ "คดนอกกรอบ" บอยครงทความคดสรางสรรคในแงนเกยวของกบสงทเรยกวาความสามารถในการรบรรปแบบทไมชดเจน นกสบชอเชอลอค โฮมส (Sherlock Holmes) ใชความคดในลกษณะดงกลาวนเมอเขารวาสนขไมเหาเปนเงอนงำาทสำาคญในคดฆาตกรรม บางคนมความคดสรางสรรคมากกวาคนอน ๆ แตความคดสรางสรรคจะ

6

กาวหน ามากข นเม อมการฝกฝน เราสามารถพฒนาความคดสรางสรรคไดดวยการแกปญหาปรศนา การตระหนกถงความคดสรางสรรคและการสรางสมมตฐาน การเลนสงใด ๆ ทไมมโครงสรางและผอนคลาย หรอแมแตการฝนกลางวนกชวยใหฝกฝนความคดสรางสรรคไดเชนกน บคคลทมความคดสรางสรรคจะสามารถคดคนวธใหม ๆ ในการทำางาน ในการแกปญหา และตอบสนองความทาทาย พวกเขานำามมมองทสดใหมและบางครงนอกรตเพอการทำางานของพวกเขาและสามารถชวยหนวยงานและองคกรทจะทำาใหทศทางของผลตผลดขน หลายองคกรนายจางสรรหาผสมครงานทมทกษะการคดสรางสรรคสำาหรบงานทแตกตางกน

May, Ryan (2017) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทางจตและสงคมทใชในการสรางความคด แนวความคดและความสมพนธทนำาไปสการแสวงหาผลประโยชนจากแนวคดใหม ๆ กคอนวตกรรม ความคดสรางสรรคมกไมไดเกดขนเฉพาะในสมองของแตละบคคล แตเปนผลมาจากการปฏสมพนธกบบรบททางสงคมทมการประมวลผลตความและรวมเขาดวยกน รวมถงความพงพอใจสวนตวและการประกอบการทางสงคม นวตกรรมไมใช ปรากฏการณทเกดขนตามธรรมชาตเชนเดยวกนกบพชทจะตองมสารอาหารทเหมาะสมจงจะเจรญเตบโตไดด กลยทธและกรอบการทำางานทมประสทธภาพจะชวยสงเสรมความคดทแตกตางกน กระบวนการของความคดสรางสรรคตองมกรอบการทำางานทเหมาะสมเพอใหสามารถดำาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ

Lau, Joe Y.F. (2011:215-217) อธบายวา เมอเรากลาวถงความคดสรางสรรคกมกเขาใจวาเปนความคดทยงใหญของนกวทยาศาสตรในการคนพบสงตาง ๆ หรอศลปนทมชอเสยงทางดานศลปะ แตความคดสรางสรรคไมเพยงเปนคณสมบตของศลปนหรอนกวทยาศาสตร มนษยทกคนจะตองใชความคดสรางสรรคในการแกปญหาทเราตองเผชญในททำางานและในชวตประจำาวน เมอตอนเรา

7

เปนนกเรยนตองเขยนรายงานสงอาจารย หรอเมอเราเปนผบรหารระดบสงตองการขยายธรกจลวนตองใชความคดสรางสรรคเพอใหบงเกดผลทดกวา นกจตวทยาบอกแกเราวาบคคลจะมความสขมากขนเมอพวกเขาสามารถใชความคดสรางสรรคในการทำางาน และพฒนาความคดสรางสรรคไดมากขนเปนลำาดบ

ความคดใหม ๆ เกดขนทใด ตวอยางคำาตอบทบอกวาความคดใหมเปนเพยงความคดเกาอยางหนงผสมรวมกบความคดใหมจงออกมาเปนสงใหม และเปนความจรงทวาไมมความคดใหมภายใตดวงอาทตยน ดงนนจงกลาวไดวาความคดสรางสรรคตองการความร ความคดสรางสรรคไมอาจเกดขนไดในสญญากาศ จนตนาการของเราขนอยกบสวนตาง ๆ ทเราร ถาเรารนอยเราจะไมสามารถนำาความรจ ำานวนนอยนนมารวมกนกบความรใหมได เมอเรารมากขนเราจะสามารถรวมความคดใหม ๆ เขากบความรเดมไดดกวา สรปวาความร กบความคดสรางสรรคมความเกยวของกน ซงทกวนนมการปฏรปการศกษาโดยเนนความคดสรางสรรคและความคดเชงวพากษอนเปนรากฐานในการเรยนร แตเราอาจลมไปวาความคดสรางสรรควางอยบนฐานขององคความรและขอมลดบทงหลาย บลเกต ประธานบรษทไมโครซอฟ กลาววาเราตองเขาใจสงตาง ๆ เพอประดษฐใหเหนอชนกวาคนอน สวนสตฟ จอป กรรมการบรหารบรษทแอปเปล ผซงไดรบการยกยองวาเปนนกนวตกรรมสงสดของบรษทระดบโลก กลาวถงบคคลทมความคดสรางสรรคไววา พวกเขาสามารถเชอมโยง“ประสบการณทพวกเขามและสงเคราะหใหเกดสงใหมได และเหตผลทพวกเขาทำาเชนนนไดกเพราะพวกเขามประสบการณหรอผานการใชความคดมามากกวาคนอน ๆ แตโชคไมดนกทมคนจ ำานวนมากในบรษทมประสบการณทไมแตกตางกนมากนก พวกเขาจงมจดของความรทจะเชอมโยงกนไดนอยเกนไป และจบลงดวยการแกปญหาในแบบเดม ๆ โดยปราศจากขอบเขตของการมองใหไกลออกไปเพอแก

8

ปญหา ผทมความเขาใจในขอบเขตทกวางเกยวกบประสบการณของมนษย จะสามารถออกแบบการแกปญหาไดดกวา

การกาวไปสรางสงใหมน นไมยากแตมนจะตองมความคดสรางสรรคทเพยงพอ มนงายทจะคดถงหนทางใหม ๆ เพอตอสกบโลกทรอนขน ซงไมมใครคาดคดไดถงอนาคต เชน การฆามนษยเสยสกครงโลกหรอเปดเครองทำาความเยนทกตวเพอใหโลกมอากาศเยนลง เหลานเปนความคดใหมแตเปนสงทไมเหมาะสม และอาจคดไดอกเปนพนความคดทไมอาจทำาใหเราเปนบคคลทมความคดสรางสรรค ความคดสรางสรรคเปนสาระของการสรางความคดใหมทตองมประโยชน การคดวพากษจงเขามามบทบาทส ำาคญในการพฒนาความคดสรางสรรค เราใชความคดเชงวพากษเพอวเคราะหปญหาและชถงขอจำากดของปญหาทมอย ดงนน เราตองรวาอะไรคอวธการแกปญหาทดทสดและเมอเราพบวธการแกปญหาใหม ความคดเชงวพากษจะชวยใหเราพจารณาวาอะไรคองานทเราจะตองทำาตอไป จรง ๆ แลวกระบวนการคดสรางสรรคหมายรวมถงการลองผดลองถก เราอาจลมเหลวเปนพนคร งกอนทจะพบวธการแกปญหาทดทสด ความคดเชงวพากษทดจะสามารถชวยเราใหเรยนรจากความผดพลาดของตวเอง และชวยเราแกปญหาอยางมประสทธภาพมากขน ในธรก จ ความแตกตางมกเก ดระหวางความคดท สรางสรรคก บนวตกรรม ความคดนำาไปสนวตกรรม เมอนำามาประยกตใชเปนแกนสารของธรกจ และจะนำาพาธรกจไปสความสำาเรจหรอมผลกระทบเชงสงคม กระบวนการคดเชงสรางสรรคทเขมขนตองอาศยความคดเชงวพากษทด

บางครงมคำากลาววาความคดเชงวพากษไมดสำาหรบความคดสรางสรรค เพราะวาความคดเชงวพากษจะฆาความคดใหม ๆ กอนทความคดนนจะไดรบการพฒนาอยางเตมท อยางไรกตาม นถอไดวาเปนความเขาใจผด ความคดเชงวพากษไมไดบอกใหเราปฏเสธความคดกอนทเราจะพฒนาและทดสอบใหความคดนนสมบรณ และไมได

9

บอกเราวาตองหยดความคดและวเคราะห แตการตดสนจะนำาเราไปสการพฒนาความคดสรางสรรค นเปนเหตผลทเราจะตองมการคดวเคราะห

ผคนจำานวนมากคดวาความคดสรางสรรคเปนแรงบนดาลใจทจะมาแบบสมบรณพรอมในคนทเปนอจฉรยภาพมากกวาคนธรรมดาสามญ การอภปรายเกยวกบบทบาทขององคความรและความคดเชงวพากษสรปวา ไมใช รวมทงนกจตวทยาบางคนแนะนำาวาความคด“ ”สรางสรรคของบคคลมกจะมคาเฉลยสงกวาเชาวปญญา (IQs) แตนอกเหนอจากเชาวปญญาระดบ 120 ซงเปนระดบสงมากจะมความแตกตางเลกนอยกบระดบความคดสรางสรรค หลงจากทเราดชวประวตของอจฉรยะผมความคดสรางสรรคกพบวาพวกเขามวนยและอทศตนทำางานหนกนานนบสบปและในทสดกประสบความสำาเรจ

2. สภาพแวดล อมและก จกรรมท ส ง เสรมความค ดสรางสรรค

สภาพแวดลอมทสงเสรมความคดสรางสรรคกรมวชาการ (2534:4-5) อธบายวา การอบรมเลยงดมผล

ตอการพฒนาความคดสรางสรรค การเลยงดแบบประชาธปไตยจะมสวนชวยในการปลกฝง และเสรมสรางความคดสรางสรรคของเดกไดดกวาการอบรมเลยงดแบบเขมงวดกวดขน และปลอยปละละเลย การฝกใหเดกชวยเหลอตวเองใหมากทสด จะทำาใหเดกพฒนาความเช อมน รสกมนใจในตวเอง อนเปนลกษณะทดทางดานความคดสรางสรรค ซงทำาใหสามารถทำางานไดสำาเรจ การใหรางวลควรกระทำาเมอเดกแสดงใหเหนวาสามารถพงตนเองได ผปกครองควรเปดโอกาสใหเดกไดเรยนรทจะกระทำาสงตาง ๆ ใหสำาเรจดวยตนเอง รวมทงชใหเหนความไมสะดวกสบายตาง ๆ ในการทตองคอยพงผอน ซงจะสงผลใหเดกมความคลองแคลว กลาแสดงออก และมความกระตอรอรน อนเปนองคประกอบสำาคญของความคดสรางสรรค

10

กรมวชาการ (2534:16-17) กลาววา การสงเสรมความคดสรางสรรคอาจทำาไดทงทางตรง โดยการสอนหรอฝกอบรม หรอในทางออม โดยการจดบรรยากาศและสภาพแวดลอมทสงเสรมความเปนอสระในการเรยนร หลกการสงเสรมความคดสรางสรรคในทางออมมดงน

1. ยอมรบคณคาและความสามารถของบคคลอยางไมมเงอนไข2. แสดงและเนนใหเหนวาความคดของเขามคณคา และ

สามารถนำาไปใชใหเกดประโยชน3. ใหความเขาใจและเหนใจในตวของเขา และความรสกของเขา4. อยาพยายามก ำาหนดแบบเพ อใหทกคนมความค ดและ

บคลกภาพเดยวกน5. อยาสนบสนนหรอใหรางวลเฉพาะผลงานทมผทดลองทำาเปน

ทยอมรบกนแลว ควรใหผลงานแปลกใหมมโอกาสไดรบรางวลและคำาชมเชยบาง

6. สงเสรมใหใชจนตนาการของตนเอง โดยยกยองชมเชยเมอมจนตนาการทแปลกและม

คณคา7. กระตนและสงเสรมใหเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองอย

เสมอ8. สงเสรมใหถามและใหความสนใจตอคำาถาม รวมทงชแนะ

แหลงคำาตอบ9. ตงใจและเอาใจใสความคดแปลก ๆ ของเขาดวยใจเปนกลาง10. พงระลกเสมอวา การพฒนาความคดสรางสรรคจะตองใช

เวลาและคอยเปนคอยไปบรรยากาศทกอใหเกดความคดสรางสรรค เปนบรรยากาศทเตมไปดวยการยอมรบและการ

กระตนใหแสดงความคดเหนอยางอสระ จะชวยใหผเรยนไดพบความคดใหม ๆ และสามารถพฒนาศกยภาพทางดานความคดสรางสรรคให

11

เจรญกาวหนาตามขดความสามารถของเขา แตเรากไมสามารถคอยใหเขาเกดความคดสรางสรรคขนเอง จำาเปนตองกระตนและสงเสรมดวยวธการและเทคนคตาง ๆ

May, Ryan (2017) กลาวถง แนวทางทเปนทนยมในการสงเสรมการพฒนานวตกรรมในองคกรโดยอาศยความคดสรางสรรควาประกอบดวย

1. การสรางสภาพแวดลอมทมแรงกระตน ในสำานกงานควรจดใหมวารสารศลปะ เกม และสงของอน ๆ ซ งบางสวนอาจไมเกยวของโดยตรงกบธรกจขององคกร แตสงเหลานอาจเปนแหลงทมาของแรงบนดาลใจ นอกจากนการจดโครงสรางพนทท ำางานโดยการขจดอปสรรคทางกายภาพระหวางบคคลจะชวยปรบปรงการสอสารและสงเสรมการมปฏสมพนธกบความคดสรางสรรค

2. การใหรางวลเพอเสรมแรง จะชวยสงเสรมใหพนกงานขององคกรรบความเสยงไดมากขน การใหรางวลส ำาหรบความคดสรางสรรคและไมลงโทษเมอพนกงานลมเหลว การทำาเชนนเทากบองคกรไดชวยใหพนกงานทำางานไดดขนซงจะชวยยดศกยภาพของพวกเขาและองคกร การปรกษาลวงหนาเกยวกบความเสยงทคาดการณลวงหนาและการสรางแผนฉกเฉนทจำาเปนในการรบมอ การสงเสรมใหพนกงานทกระดบมสวนรวมในการปรบปรงการดำาเนนธรกจในปจจบน

3. ก า ร ส ง เ ส ร ม ม ม ม อ ง ท แ ต ก ต า ง จ า ก น อ ก อ ง ค ก ร นวตกรรมมกจะมาจากการทบทวนวาลกคาของบรษ ทดและใช ผลตภณฑและบรการของบรษทอยางไร การแสวงหาความคดเหนของลกคาเปนการคนหาขอมลเชงลกอนมคาทจะนำามาตความเพอปรบปรงสนคา รวมทงขอมลความรทจำาเปนสำาหรบการวางตำาแหนงกบคแขง หรอมมมองอน ๆ ของผบรโภคทใชผลตภณฑหรอบรการของคแขง

12

กจกรรมทสงเสรมความคดสรางสรรคBirsel, Ayse (2017) กล าวถ ง แบบฝกหด 32 แบบฝกหดทสามารถเพมความคดสรางสรรค

ของเราทกวน วา สำาหรบคนสวนใหญคดวาความคดสรางสรรคเปนพรสวรรค ซ งมไมก คนท มคณสมบต น ท งท จรงแล วความค ดสรางสรรคเปนทกษะทเราทกคนสามารถทำาใหมไดและพฒนาไดดวยการฝกหด ความคดสรางสรรคไมไดมเพยงในตวของศลปนเทานน แตนกธรกจทมองหาหนทางใหม ๆ ในการขาย วศวกรทพยายามแกปญหา พอแมทตองการใหลกรจกมองโลกหลากหลายมต (Twyla Tharp) กมความคดสรางสรรคเชนเดยวกน แบบฝกหด 32 วธอยางงายทจะฝกฝนสมองซกขวาของเราเปนประจำาทกวนจะใชวสดอปกรณ ไดแก ปากกา กระดาษ หรอสมดรางภาพ หรอสมดเขยนเลนกได และเราจะฝกเปนประจำาทก ๆ วนจนเปนนสย กำาหนดการฝกความคดสรางสรรค 15 นาท จดไวในปฏทนและพยายามทำาใหแตกตางกนในแตละวน แบบฝกหดทง 32 แบบฝกหดมดงน

1. วาดบางอยาง เชน ผลไม ถวยกาแฟของคณ สนข แมว ลก ๆ สำาหรบ 5-10 นาท เพยงแค

วาดลงไปในสมดโดยไมมการวพากษวจารณรปทวาดนน และไมมการลบดวย

2. วาดแอปเป ล 1 ผลทกวนดวยเทคนคทแตกตางกนทกวนใน 1 สปดาห

3. ซอดนสอสไม 1 ชด วาดเสนขนานดวยมอเปลาโดยไมใชไมบรรทดชวยเลย แลวระบายส

ตามใจชอบ4. ใชโปรแกรมชวยวาดจาก i-Pad เพอวาดบางสงบางอยาง

เพยงดานเดยว (ครงหนง) สวน

13

อกดานหนงหรออกครงหนงใหใชกระจกสองแลววาดตามทเหนภาพในกระจกนน พยายามหาวตถทมลกษณะสองขางเทากน เชน ขวด แจกน สอม ดนสอ เปนตน

5. นำาสมดวาดภาพของคณไปในงานแสดงดนตรแลวรางภาพหรอเขยนถงความคดทกำาลงได

เกดขนในสมองของคณเหมอนคณกำาลงฟงดนตร6. ทำาบางสงใหมความใหม ความสนก ความแปลกกบวตถท

วางอยบนโตะของคณ7. เกบทกสงจากถงรไซเคลของคณ นำาสงเหลานนมารวมกน

ใหเกดเปนประตมากรรมแนวนามธรรม ใชกาวรอนหรอเทปกาวพนหรอผนกมนไวรวมกน

8. คนหาคำาศพทในพจนานกรม และมองหาคำากอนและหลงจากคำานนดวย แลวเขยน

เรองสนทใชสามคำานน 9. ทำาสงใหมจากคลปหนบกระดาษ เชน ตางห ตวอกษร รป

หวใจ เปนตน แลวดวามกอยางทเราทำาไดภายใน 5 นาท

10. คนหาสงหนงโดยเรมดวยนำาตวอกษรตวแรกของชอตวเองและอกษรตวแรกของนามสกล

นำามารวมกนแลวคดถงสงใหม ๆ ทเกดจากการรวมกนของสองตวอกษร เชน ชอ Ayse อกษรตว A คดถง Apple นามสกล Birsel อกษรตว B คดถง Bus นำา Apple กบ Bus มารวมกน กทำาใหจนตนาการถง รถบสรปทรงผลแอปเป ล แลวเรากวาดรปนลงในสมด

11. วาดบางสงบางอยางทวางอยบนโตะเขยนหนงสอของเรา โดยหามมองทมอ ใหเวลาวาด

5 นาท หรอใชผาขนหนปดมอเอาไว เพอไมใหเหนขณะวาด เมอหมดเวลาคอยเอาผาขนหนออก แลวเราจะไดเหนภาพทนาทง

12. นำาบทเพลงทเราชนชอบมารองโดยดดแปลงเนอรองใหม

14

13. เขยนบทประพนธเกยวกบวนของเราในรปแบบการเขยนทเราชอบ

14. ถายภาพแลวเขยนคำาทกทายดวยอกษรตวใหญ ๆ ดวยตวอกษรทดสนก ทำาในโปรแกรม

Photoshop หรอ PowerPoint แลวบนทกในโปรแกรม PDF และสงเปนจดหมายอเลกทรอนกสถงตวเองในวนน

15. นำาคำาผสมมาสองคำา แลวแยกคำา โดยนำาอกคำาหนงไปแทนทคำาทถกแยกออกมา ใหเกด

เปนคำาผสมคำาใหม ทำาอยางนหลาย ๆ คร งเพอใหไดคำาใหมใหไดมากทสดเทาทจำาทำาได

16. ไปพพธภณฑเพอหาแรงบนดาลใจในการวาดเสนหรอวาดภาพและระบายส หรอทำางาน

ประตมากรรม แตหากไมมเวลาเรากอาจเพยงเดนออกมาดตนไมหรอตรบจดหมายหนาบาน แลววาดหรอป นสงทเหนนนกได สงทเราบนทกดวยวธเหลานจะทำาใหเราไมมวนลมสงนนไดเลย

17. เขยนบางสงทเราตองการแกปญหาในสมดจดบนทกกอนทเราจะเขานอน แลวใหจต-

ใตสำานกทำางานในขณะทเราหลบ เมอตนขนมาใหเราบนทกสงทเราคดลงในสมด

18. มองทองฟาดเมฆและจนตนาการถงรปบางอยางเหมอนเมอเราเปนเดก ๆ

19. ย ม ข อ ง เ ล น ส ำา ห ร บ เ ด ก ม า แ ล ะ ส ร า ง ส ร ร ค ง า นประตมากรรมขนมา 1 ชนภายใน 15 นาท

อาจทำางานในสไตลของเฮนรมว อสลาม, นอกช หรอ บรชคซ ตามแตเราชอบ

20. ยมเลโกของเดก ๆ มาสรางบานรวมทงสระนำาในฝนของเรา จำาลองใหเหมอนจรงทสด

15

21. ใชกระดาษขนาดใหญปโตะทำางาน แลวาดภาพใหญ ๆ ตามสไตลของคณอยางมสต

ภายใน 10 นาท แลวตดภาพของเราไวทผนงดวยแถบกาว22. ใชเวลา 5 นาทในการเขยนกลอน 3 บรรทด หรอ 5-7

วรรค เกยวกบกลางวนหรอกลางคนของตวเราเอง

23. ทำาอาหารโดยทดลองเปลยนสวนผสม24. รวบรวมวสด เชน ฟรอยด ทอทำาความสะอาดสายไฟ

กระดาษส หรอกระดาษตดโนต คลปหนบกระดาษ เชอก ปมกด เขมหมด และอน ๆ ทหาได และทากาวรวมทกอยางเขาไวดวยกน

25. กำาหนดชวตของเราดวยสภาษตสอนใจและเขยนสภาษตดวยนำาตาล หรอเกลอ หรอสของ

ดอกไมหรอรางภาพในสมดราวกบวาเราปรารถนาทจะเขยนภาพนนในปาหรอในสระนำา

26. ผสมผสานเทคโนโลยใหม ๆ กบเกาแกและเลนกบความคดใหม ๆ เชน การเรยกแทกซ

อเบอรกบรถมา หรอนาฬกาแอปเป ลกบนาฬกาทรายโบราณ เขยนถงสงเหลานแลววาดลงไปในสมด

27. เขยนภาพทเราชอบแลวนำามาผนกไวในหนากระดาษ 2 หนา

28. พมพภาพเหมอนคนทเรารกหรอศรทธา แลวเอากระดาษทาบบนภาพนนแลววาดตาม

หรอวาดใบหนานนขนมาใหม หรอพยายามวาดหนาของตนเอง ทกภาพทวาดจะไมมการวจารณภาพทวาดและไมมการลบ

29. นำากงไมมาเขยนตวอกษรชอของเราเองในระหวางเดนทางกลบบานถายภาพและนำาเสนอ

ในอนสตาแกรม

16

30. วาดบางสงบางอยางโดยไมตองยกปากกาขนเลย31. เรยนรทจะวาดบางอยางใหเหมอนจรงตามทตาเหน โดย

ดในยทปทสอน ใหวาดภายใน 15 นาท

32. เปลยนเสนทางกลบบานและถายภาพสงใหม ๆ ทพบเจอระหวางทางตลอดเสนทาง แลว

นำาเสนอลงในอนสตาแกรมโดยใชชอวา สรางสรรคทกวน“ ”การทำาแบบฝกหดนจะชวยกระตนความคดสรางสรรคและความ

คดของเราอยางตอเนอง ทำาใหความคดมความยดหยนและคดไดหลากหลายแงมมผานการเรยนรการคดในแตละวน ทงหมดเปนสงททาทาย ลดความกลว เพมความสนกสนาน สงเหลานทำาใหเราเปดใจทจะมองสงตาง ๆ ในมมมองใหมและสงทไมคาดหวงในทางขางหนา และจะทำาใหชวตเราเปลยนไปอนอาจเปนการคนพบชวตและสงทเรารก

3. บคลกภาพของผทมความคดสรางสรรค กรมวชาการ (2534:15) อธบายวาบคลกภาพของผมความ

คดสรางสรรคมลกษณะดงน1. เปนตวของตวเอง มความคดอสระ ไมชอบตามอยางใคร ไม

ยอมคลอยตามความคดเหนของคนอนอยางงายดาย กลาคด กลาแสดงออก ชอบแสดงความเหน ขอบคลกคลในสงคม ถอตวเองเปนศนยกลาง

2. รกทจะกาวไปขางหนา เตมใจทำางานหนก อทศเวลาใหงาน มความมานะบากบนทจะ

ทำางานยากและซบซอนใหสำาเรจจนได เปดรบประสบการณอยางไมหลกเลยง มประสบการณอยางกวางขวาง มความเตมใจเสยง อยากรอยากเหนตนตวทจะรบรตลอดเวลา กระตอรอรน ขยนหมนเพยร มแรงจงใจสง มความคดเปนของตวเองสง (self-concept)

17

3. ไวตอปญหา รบร เรวและงาย มองการณไกล มความสามารถในการคดหลายแงหลายมม

มความสามารถในการแกปญหา ใชความคดไดอยางคลองแคลว มความยดหยนพรอมทจะเปลยนแปลงวธเกามาสแนวใหมหรอวธการใหม ชางสงสยและมนสยทจะคดหาคำาตอบ

4. มความสามารถในการใชสมาธ มความสามารถในการพนจพเคราะหอยางถถวน

5. มความคดรเร ม ชอบคด ชอบทำาสงทซบซอนและแปลกใหม ชอบความยงยากซบซอน

และสามารถใชคำาถามซกถามสงทตองการจะร6. ยอมรบในสงทไมแนนอนและสงทเปนขอขดแยง อดทนตอ

สงทยงไมแนชด ไมขลาดกลวตอสงทยงไมทราบ สงทลกลบและนาสงสย กลบรสกพงพอใจและตนเตนทจะเผชญกบสงเหลานน

7. มความอดทนตอความไมเปนระเบยบ ไมชอบทำาตามระเบยบหรอกฎเกณฑ ไมคอยม

ความสมำาเสมอและไมชอบถกบงคบ8. มอารมณขน ชอบคดเลนไปเรอย ๆ มจนตนาการกลาวโดยสรปบคลกภาพของคนทมความคดสรางสรรคจะเปนผทชอบการเปลยนแปลง ชอบ

ทจะทดลองทำาสงใหม ๆ กลาทจะคดและตดสนใจดวยตวเองไมคลอยตามผอนโดยงาย เปนคนทมหลายบคลกในคนคนเดยวกน เชน บางครงขเกยจ บางครงขยน บางทกสนใจทกสงทกอยาง บางทกไมสนใจอะไรเลย มอารมณสนกสนานขณะดยวกนอาจเครงเครยดได เป นคนเง ยบ ๆ ไมค อยชอบแสดงออก แต เม อมโอกาสการแสดงออกนนจะสอใหเหนถงความคดทมผลตผล มปญญาและมคณคา

4. ลกษณะของความคดสรางสรรค

18

Lau, Joe Y.F. (2011:215-217) กลาววา ผลผลตใหม ๆ และความคดทมประโยชนไมสามารถคำานวณผลลพธทแนนอนได แตกมความจรงทวาเราสามารถทำาสงตาง ๆ ไดมากมายดวยความคดสรางสรรค บคคลทมความคดสรางสรรคมกเปนคนขยน มวนย และมเปาหมายสง การทำางานตามกจวตรประจำา (routine) หลาย ๆ งาน เราจะทำาไดรวดเรวคลองแคลว สวนจรยธรรมในการทำางานจะถกกระตนและกระทำาอยางยงยนกตอเมอเราชอบทจะทำางานนน ๆ และในทสดเรากจะคนพบตวเองวาเรารกทจะท ำาอะไรและอยในสงแวดลอมแบบไหนและมวถการดำาเนนชวตแบบใด ทจะทำาใหเราทำางานไดอยางมประสทธผล ความคดสรางสรรคมวงจรของการทำางาน 4 ขนตอนดงตอไปน

ขนตอนท 1 การเตรยมพรอม (Preparation) เร มดวยการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบปญหาของเรา ซงอาจจะไปหองสมด การสบคนในเวบไซด การพดคยกบผคน หรอการสะสมขอมลหรออน ๆ เกบสะสมขอมลทกอยางทเราคนพบไวในแบบทเราจะเขาถงไดงายทสด เชน เกบไวในสมดจดบนทก ในกลอง หรอในคอมพวเตอร ในขนตอนน เราเกบสะสมทกอยางทอาจเกยวของกบปญหาของเราโดยปราศจากการกรองหรอการวเคราะหขอมล บางคร งคนเราอาจไมอดทนมากพอและปรารถนาทจะคนพบสงทยงใหญในขณะทยงไมมความรเพยงพอ หลายคนอาจไมเตมใจสำารวจสบคนสงทตนเองไมคนเคยและลมเหลวในการเกบรวบรวมขอมลทตองการ ดงนนเราควรเปดใจกวางและคดเกยวกบขอมลทกสงทกอยางทอาจเปนไปไดซงอาจชวยใหเราทำางานไดสำาเรจ

ขนตอนท 2 การสำารวจ (Exploration) เปนชวงเวลาทเราตองหยดสะสมขอมล แลวเรมวเคราะหขอมลทไดมา แยกแยะวาเราไดสะสมอะไรไวบาง เราอาจจะลองแยกหมวดหมของวสด ทำาความรจกกบมน มองวสดเหลานนในแงมมทกวางขน และพยายามเชอมโยงความคดและวาดสรปความคดนน ๆ เปาหมายกคอใชการเชอม

19

โยงความคดใหมกบความคดทมประโยชน กระบวนการของความคดสรางสรรคตองการสมาธ การวเคราะห และความอดทน อยางมาก ถาเปนไปได ควรหลกเลยงเร องกวนใจและอทศความสนใจตองาน 100 เปอรเซนตเตมแลวบางสงบางอยางจะบงเกดขน อยางแรกคอเราจะคนพบความคดเบองตน (preliminary ideas) และบทสรปเกยวกบสงทควรทำาหรอไมควรทำา ดงนน เพอความแนใจ เราควรจะมสมดจดบนทกตดตวตลอดเวลาเพอบนทกสงทเราคดได เขยนทก ๆ ความคดใหชดเจนมากทสดและตกแตงความคดใหสมบรณทสดหรอกลบมาดสงทบนทกไวนอกในภายหลง อยางทสองเราอาจจะคนพบชองวางขณะเกบขอมลดบซงเราจะปดชองวางนดวยตวเองกไดหรอไปคนหาขอมลทขาดมาเพมเตมกได และสดทายแมอาจจะทำาใหเราหมดกำาลงใจทจะพยายามตอไปในทามกลางความสบสน แตไมควรยอมแพ ควรพยายามและสงเกตสงตาง ๆ ตอไป จนกวาจะคดออกและทำาได แตหากไมสามารถทำาตอไปไดอกกควรเกบสงทด ๆ ไวกอนทจะหยดทำา

ขนตอนท 3 การบมเพาะ (Incubation) เปนชวงเวลาทเกดขนเมอเราพกจากการทำางานไปพกผอนและลมเกยวกบสงทกำาลงทำาอยและเพยงแตรอจงหวะ หลาย ๆ คนคงเคยมประสบการณของชวงเวลาทไมสามารถแกปญหาได แตหลงจากคนทนอนหลบอยางดวธการแกปญหากผดขนมาทนทในตอนเชา หรอความคดแลนขนมาขณะทกำาลงฟงเพลง หรอกำาลงอาบนำา หรอดหนง สำาหรบเหตผลแปลก ๆ บางเหตผลกคอ ชวงเวลาทอยเฉย ๆ หลงจากใชความคดอยางครำาเครงเพอพฒนาความคดสรางสรรค ในความเปนจรงของการนอนหลบจะสงเสรมใหเกดความคดสรางสรรคไดดเหมอนกน บางคนกลาววา เปนเพราะจตใตสำานกไดมโอกาสทำางานคดแกปญหาสงตาง ๆ ซงเปนชวงเวลาทนอกเหนอไปจากการมองปญหาดวยสายตาปกต แตอยางไรกตามคำาอธบายนหมายถงการผานการทำางานอยางหนกกระทงรางกายตองการการพกผอนเพอฟ นมา

20

ทำางานทมประสทธภาพตอไป เราจำาเปนตองหากจกรรมทเคลอนไหววองไวหรอความสงบ เพอกระตนจนตนาการใหมากทสด แตกไมไดการรบรองวาการพกผอนจะชวยสรางความคดสรางสรรคขนมาไดเสมอไป ถายงไมสามารถแกปญหาไดจรง ๆ เรากควรกลบไปเรมตนในขนตอนท 1 การเตรยมพรอม และขนตอนท 2 การสำารวจใหมดวยความพยายามอกครง

ขนตอนท 4 การพสจน (Verification) เมอเราไดความคดมาแลวเราควรตรวจสอบวาความคดนนใชงานไดจรงหรอไมและยงสามารถปรบปรงไดอกหรอไม เมอเราพบกบปญหาทตองการวธการแกทซบซอนใหลองใชความคดนนมาแกปญหาวายงใชไดอยหรอไม ถาไมไดเรากตองหาเหตผลใหไดวาทำาไม และเราควรหลกเลยงความผดพลาดทมลกษณะทคลาย ๆ กนในอนาคตดวย เมอเราพบวธการแกปญหาทสมบรณแลวเราจะสามารถทบทวนกระบวนการของความคดสรางสรรคไดทงหมด แลวดวาเราจะสามารถทำาซำาในกระบวนการอยางเดมเพอใหประสบความสำาเรจอกไดหรอไม

Gustafson, F.R. (2018) อธบายวา ความคดสรางสรรคไมไดเปนเพยงสงทเกดขน แตเปนกระบวนการทางปญญาทสรางความคดใหมหรอการเปลยนรปความคดเกาไปสความคดทปรบปรงแลว อางถงมหาวทยาลยบรสเซลส ฟร (Brussels Free) อาจารยสาขาจตวทยาชอลายน กาโบรา (Liane Gabora) นกวทยาศาสตรช อ จ า ค อ ป ส ฮ า ด า ม า ร ด แ ล ะ เ ฮ น ร พ อ ย ท แ ค ร (Jacques Hadamard, Henri Poincare) ผซงไดศกษากระบวนการความคดสรางสรรค และเผยแพรร ปแบบของกระบวนการความคดสรางสรรค ซงอธบายวาปจเจกบคคลสามารถสมความคดทเกดขนแลวผสมผสานความคดหรอวธการแกปญหาได 5 ขนตอน ดงน

1. การเตรยมพรอม (Preparation) เปนขนตอนทมนษยอยากรอยากเหนหลงจากเผชญกบ

21

ปญหา ขนตอนนเปนการสบคนขอมลจากหลากหลายวธการ เชน การวจย การสรางเปาหมาย การจดการความคดและระดมความคดจากกฎเกณฑทแตกตางกน

2. ขนความคดคกกรนหรอระยะฟกตว (Incubation) เปนขนทเรมสงเคราะหความคดและ

ใชจนตนาการและเรมวางโครงสรางการสรางสรรคเพอพยายามหาวธการแกปญหา

3. ขนความคดกระจางชด (Illumination) ความคดเรมพฒนาเตมท ความคดกอตวเปนรป

เปนรางทสามารถสอสารไดอยางมความหมาย 4. ขนประเมนผล (Evaluation) หลงจากผลของการแก

ปญหาปรากฏแลว ปจเจกบคคลกสามารถประเมนไดอยางชดแจงถงคณคาของความคด เขาอาจสามารถแกปญหาไดอยางชดเจน และอาจจะใหคำาแนะนำาคคาหรอผควบคมหรอลกคาใหดำาเนนงานไดเปนอยางด

5. ขนทำาใหเปนผล (Implementation) การนำาความคดทคนพบวาสามารถแกปญหานไป

ประยกตใชในการทำางานตาง ๆ ใหประสบความสำาเรจกลฟอรด (Guilford) เสนอแนวคด ความคดแบบอเนก“

นย เป นคร งแรกในปค” .ศ. 1950 เม อเขาสงเกตเหนวาคนท สรางสรรคมแนวโนมทจะแสดงความคดแบบนมากกวาคนอน ๆ เขาจงเหนความเก ยวของก นของความค ดอเนกน ยก บความค ดสรางสรรค ความคดสรางสรรคเปนความสามารถของบคคลทใชในการแกปญหา เปนการคดทกอใหเกดสงตาง ๆ ใหม ๆ เปนความสามารถของบคคลทจะประยกตใชกบงานหลาย ๆ ชนด ซงประกอบดวยลกษณะดงตอไปน

1. ความคดลองแคลว (Fluency) เปนความสามารถของสมองในการผลตความคดหรอ

22

วธการแกปญหาไดจ ำานวนมาก ๆ ในชวงเวลาสน ๆ คดไดอยางคลองแคลววองไว

2. ความคดยดหยน (Flexibility) เปนความสามารถของสมองในการเสนอความหลากหลาย

ของแนวทางในการแกไขปญหาทมลกษณะเฉพาะ3. ความคดรเร ม (Originality) เปนความสามารถคดใหม ๆ

แปลก ๆ แตกตางจากความคดธรรมดา

4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration) เปนความสามารถของสมองในการจดระบบและ

จดระเบยบรายละเอยดของความคดในหวและนำาเสนอออกมากลฟอรดเชอวาแบบทดสอบมาตรฐานทใชวดความฉลาดไม

สามารถวดความคดอเนกนยไดแตวดความคดเอกนยไดดกวากรมวชาการ (2534:8-9) อธบายถงความคดเอกนยและอเนก

นยตามแนวทางของกลฟอรดวา ความคดเอกนย (Convergent Thinking) หมายถง ความสามารถของสมองในการตอบสนองทถกตอง และด ท สดจากขอมลท ก ำาหนดให สวนความคดอเนกนย (Divergent Thinking)หมายถงความสามารถของสมองในการตดสนขอมลทกำาหนดใหตามเกณฑทตงไว สำาหรบวธการคดแบบนจดวาเปนความคดสรางสรรค อนประกอบไปดวย 4 ลกษณะดงกลาว และอธบายตามความคดของกลฟอรดไววา

1. ความคดลองแคลว (Fluency) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคดหาคำาตอบได

อยางคลองแคลว รวดเรว และมคำาตอบในปรมาณมากในเวลาจำากด แบงออกเปน

1.1 ความคดคลองแคลวทางด านถ อยค ำา (Word Fluency) เปนความสามารถในการใช

ถอยคำาอยางคลองแคลว

23

1.2 ความคดคลองแคลวทางดานการโยงสมพนธ (Associational Fluency) เปน

ความสามารถทจะคดหาถอยคำาทเหมอนกน หรอคลายกนไดมากทสดเทาทจะมากได ภายในเวลากำาหนด

1.3 ค ว า ม ค ล อ ง แ ค ล ว ท า ง ด า น ก า ร แ ส ด ง อ ก (Expressional Fluency) เปนความสามารถ

ในการใชวลหรอประโยคคอ ความสามารถนำาคำามาเรยงกนอยางรวดเรวเพอใหไดประโยคทตองการ

1.4 ค ว า ม ค ล อ ง แ ค ล ว ใ น ก า ร ค ด (Ideational Fluency) เปนความสามารถทจะคดสงทตองการภายในเวลาทกำาหนด เปนความสามารถอนดบแรกในการทจะพยายามเลอกเฟนใหไดความคดทดและเหมาะสมทสด จงจำาเปนตองคด คดออกมาใหไดมากหลายอยางและแตกตางกน แลวจงนำาเอาความคดทไดทงหมดมาพจารณาแตละอยางเปรยบเทยบกนวาความคดอนใดจะเปนความคดทดทสด

2. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถงความสามารถของบคคลในการคดหาคำาตอบได

หลายประเภทและหลายทศทาง แบงออกเปน 2.1 ความคดยดหยนทเก ดขนทนท (Spontaneous

Flexibility) เปนความสามารถทจะพยายามคดไดหลายอยางอยางอสระ

2.2 ความคดยดหยนทางดานการดดแปลง (Adaptive Flexibility) เปนความสามารถทจะคดไดหลากหลายและสามารถคดดดแปลงจากสงหนงไปเปนหลายสงได

3. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ลกษณะความคดแปลกใหม ความคดรเรมเกด

24

จากการนำาเอาความรเดมมาคดดดแปลงและประยกตใหเกดเปนสงใหมขน ตองอาศยความกลาคด กลาลอง เพอทดสอบความคดของตน และตองอาศยจนตนาการรวมดวย ความคดรเรมมลกษณะดงน

3.1 ลกษณะทางกระบวนการ คอ เปนกระบวนการคด และสามารถแตกความคดจากของเดมไปสความคดแปลกใหม ทไมซำากบของเดม

3.2 ลกษณะของบคคล คอ บคคลทมความคดรเร มจะเปนบคคลทมเอกลกษณของตนเอง

เชอมนในตนเอง กลาคด กลาลอง กลาแสดงออก ไมขลาดกลวตอความไมแนนอน หรอคลมเครอ แตเตมใจและยนดทจะเผชญและเสยงกบสภาพการณดงกลาว บคคลทมความคดสรางสรรคจงเปนบคคลทมสขภาพจตดดวย

3.3 ลกษณะทางผลตผล ผลงานทเกดจากความคดรเรม จงเปนงานทแปลกใหมไมเคย

ปรากฏมากอน มคณคาทงตอตนเอง และเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม คณคาของงานจงมตงแตระดบตน เชน ผลงานทเกดจากความตองการการแสดงความคดอยางอสระ ซ งเกดจากแรงจงใจของตนเองทำาตอบสนองความตองการของตนเองโดยไมค ำานงถงคณภาพของงาน และคอย ๆ พฒนาขนโดยเพมทกษะบางอยาง ตอมาจงเป นข นงานประดษฐ ซ งเป นส งท ค ดค นใหม ไมซ ำาก บใคร นอกจากนนกพฒนางานประดษฐใหดขนจนเปนขนสงสด

4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration) คอ ความคดในรายละเอยดเพอตกแตงหรอขยายความคดหลกใหไดความหมายสมบรณยงขน ความคดละเอยดลออเปนคณลกษณะทจ ำาเปนยงในการสรางผลงานทมความแปลกใหมใหสำาเรจ

25

5. แบบทดสอบความคดสรางสรรคกรมวชาการ (2534:29-51) อธบายถงวธการสรางแบบ

ทดสอบความคดสรางสรรค ลกษณะของแบบทดสอบทเกยวของกบทกษะของในวชาตาง ๆ และวธการตรวจใหคะแนน ดงน

ขนตอนการสรางแบบทดสอบ มขนตอนดงน1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสรางและการใช

แบบทดสอบความคดสรางสรรค

2. นำาขอมลและแนวคดตาง ๆ ทไดมาสรางแบบทดสอบ3. นำาแบบทดสอบทสรางข นไปทดลองใช (Try Out)เพ อ

พจารณาดความเหมาะสมของภาษาและแนวการตอบแบบทดสอบ

4. ปรบปรงแบบทดสอบจากผลการทดลองใช5. หาคณภาพของแบบทดสอบ ไดแก ความตรง (Validity)

ความเชอมน (Reliability) และอำานาจจำาแนกบคคลของแบบทดสอบ

ลกษณะของแบบทดสอบทางภาษา ทางศลปะ และทางคณตศาสตร

การสรางแบบทดสอบจำาเปนตองใหสอดคลองกบหลกการและทฤษฎความคดสรางสรรค คอใหผตอบสามารถคดไดหลาย ๆ ทางหลาย ๆ แบบ หลาย ๆ แนว ดงตวอยางตอไปน

แบบทดสอบความคดสรางสรรคทางภาษา ตวอยางเชน1. แบบความเหมอน (Similarities) แนวคดของวอลเลซ

และโคแกน โจทยจะใหภาพในแตละขอมา 2 ภาพและใหตอบวามตรงไหนคลายหรอเหมอนกนบาง เขยนตอบมาใหไดมากทสด ภายในเวลาทกำาหนด

26

2. แบบประโยชนของสงของ (Alternate Uses) แนวคดของวอลเลซและโคแกน โจทยจะ

ใหคำามา 1 คำา เชน หมวก ถามวาใชทำาอะไรไดบาง ใหตอบใหไดคำาตอบมากทสดภายในเวลาทกำาหนด

3. แบบพวกเพยวกน แนวคดของวอลเลซและโคแกน โจทยจะใหคำาทแสดงถงคณลกษณะ

ของบางสงมา 1 คำา เชน แบน แลวใหหาคำาตอบวาเปนคณลกษณะของสงใดบาง ตอบใหไดมากทสดภายในเวลาทกำาหนด

4. แบบความคลองแคลวในการใชคำา โจทยจะกำาหนดพยญชนะให 1 ตว หรอคำา 1 คำา แลว

ใหเขยนคำาทขนตนหรอลงทายดวยพยญชนะหรอคำาทกำาหนดใหนน และตองมความหมายดวย เขยนตอบใหไดมากทสดภายในเวลาทกำาหนด

5. แบบผลทจะเกดตามมา แนวคดของทอรแรนซ โจทยจะใหสถานการณมา 1 อยางแลวให

คาดคะแนผลทจะเกดตามมา โดยเขยนตอบใหไดมากทสดเทาทจะมากได ภายในเวลาทกำาหนด เชน ถาคนเราไมจำาเปนตองนอน อะไรจะเกดตามมาบาง

แบบทดสอบความคดสรางสรรคทางศลปะ ตวอยางเชน1. แบบการวาดภาพ โจทยจะใหภาพ 1 ภาพแลวใหตอเตมภาพ

ใหมความหมาย เปนภาพทคนอนคาดไมถง ภายในเวลาทกำาหนด เชน ใหตอเตมภาพวงร

2. แบบประกอบภาพ โจทยจะใหภาพรปทรงมาจ ำานวนหนง แลวใหนำารปทรงเหลานนมา

ประกอบกน ในแตละภาพจะใชจำานวนกรปทรงกได หรอซำากคร งกได ใหไดภาพทมความหมายและคนอนคาดไมถง ภายในเวลาทกำาหนด

3. แบบการวาดภาพตอเตมจากเสน โจทยแตละขอจะใหเสนตรงและหรอเสนนอนมา แลว

27

ใหตอเตมเสนทกำาหนดใหนนใหไดภาพทมความหมายและคนอนคาดไมถงใหไดมากทสด ภายในเวลาทกำาหนด

4. แบบลากเสนโยงจด โจทยจะใหจดเรยงหางกนเปนระยะทเทา ๆ กน หลาย ๆ แถวทง

แนวตงและแนวนอน ใหลากเสนตอจดใหไดภาพทมควาหมาย และคนอนคาดไมถง ใหไดมากทสด ภายในเวลาทกำาหนด

5. แบบความหมายของเสน แนวคดของวอลเลซและโคแกน โจทยใหใหเสนโคงอสระทม

ลกษณะคลายบางสงบางอยาง แลวใหตอเตมเปนภาพทมความหมายและคนอนคาดไมถง ภายในเวลาทกำาหนด

6. แบบเสนกบความรสก แนวคดของวอลเลซและโคแกน โจทยจะกำาหนดเสนทม

ความหมายมาใหในแตละขอ เชน เสนวน ๆ คลายเปนรปอะไรบางอยาง เสนหยกขนลงไมเทากนอยางตอเนอง ใหเขยนตอบวารสกอยางไรกบภาพทเหน ตอบใหไดมากทสดภายในเวลาทกำาหนด

แบบทดสอบความคดสรางสรรคทางคณตศาสตร ตวอยางเชน

1. แบบใหตงคำาถาม โจทยใหคำาตอบมาแลวใหเขยนตงคำาถามใหไดมากทสด ภายในเวลาท

กำาหนด2. แบบแบงครงรป โจทยใหกรอบสเหลยมขนาดประมาณ 1

x1 นวมาหลายกรอบ แลวใหลากเสนแบงครงรปในแตละกรอบ โดยใหแตละกรอบมลกษณะการแบงครงรปทแตกตางกนไป ใหทำาภายในเวลาทกำาหนด

3. แบบสรางรปเรขาคณต โจทยกำาหนดใหมไมขดจำานวนหนง เชน 24 อน แลวใหนำาไมขด

มาสรางรปเรขาคณตใหไดมากทสด ในเวลาทกำาหนดให

28

4. แบบประกอบภาพ Tangrams เปนการสรางสรรคเกาของจน ซงรจกกนในชอวา Ch’I

chiso pan ประกอบดวย 7 ชน ทแบงมาจากรปสเหลยมจตรสดวยภาพ โจทยใหนำาชนสวนทง 7 ชนมาประกอบเปนภาพตาง ๆ ใหไดมากทสดภายในเวลาทกำาหนด

ภาพท 2.1 Ch’I chiso pan

ในงานวจยเพอทดสอบความคดสรางสรรคกอนและหลงการทำาก จกรรมการท ำาป อบอพ เพ อสงเสรมความคดสรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรสายศลปะและการออกแบบ ในสภาวะ-แวดลอมทแตกตางกนน ผวจยไดใชแนวทางการออกแบบทดสอบความคดสรางสรรคทางศลปะเปนหลกและมความคดสรางสรรคทางคณตศาสตรผสมอย 1 ขอ คอ แบบแบงครงรป (ดภาคผนวกแบบทดสอบความคดสรางสรรค)

การตรวจแบบทดสอบความคดสรางสรรคTorrance, E.P. (1966:10-12) ผ สร า งแบ บทดสอบ

ค ว า ม ค ด ส ร า ง ส ร ร ค (Torrance Tests of Creative Thinking) แ ล ะ ใ ช ส ถ ต The mean Pearson product-moment coefficients ทดสอบคาความเชอมนของแบบทดสอบ (reliability) พบวา คะแนนทไดจากผทผานการอบรมการตรวจมาอยางดหรอผทไมไดอบรม คะแนนไมแตกตางกน ทอรแรนซ อธบายวธการตรวจใหคะแนนจากแบบทดสอบความคดสรางสรรค 4 ดาน ไววา ตองทำาความเขาใจความหมายของความคดคลองแคลว ความคดยดหยน ความคดรเร ม และความคดละเอยดลออ ใหชดเจน บนทก

29

คาคะแนนใหครบถวนตามประเภทและคานำาหนกของคะแนน ขนตอนการใหคะแนน

ขนตอนท 1 ใหคะแนนการสรางภาพในแตละกจกรรมขนตอนท 2 ใหคะแนนความสมบรณของภาพตามเงอนไขของ

คำาถามขนตอนท 3 ใหคะแนนตามลำาดบความคด เร มจากความคด

รเรม ความคดยดหยน (นบประเภท) ความคดคลองแคลว (นบจำานวน) และความคดละเอยดลออ

ขนตอนท 4 สรปผลคะแนนลงในตารางกรมวชาการ (2534:51) อธบายเกณฑการตรวจใหคะแนนท

ดดแปลงมาจากของทอรแรนซการใหคะแนนความคดคลองแคลว พจารณาจากคำาตอบทเปน

ไปตามเงอนไขของคำาถาม โดยใหคะแนนคำาตอบละ 1 คะแนน ตามปรมาณคำาตอบทไมซำากน

การใหคะแนนความคดยดหยน พจารณาจากคำาตอบทเปนไปได ซงจะจดกลมหรอประเภทของคำาตอบของนกเรยนแตละคน โดยใหคะแนนคำาตอบเปนกลมหรอประเภทละ 1 คะแนน

การใหคะแนนความคดรเร ม พจารณาจากความถของคำาตอบของนกเรยนทงหมดทเปนความคดแปลกแตกตางไปจากธรรมดาในการตอบของกลมตวอยาง โดยกำาหนดใหคำาตอบทยงซ ำากย งไดคะแนนนอยหรอไมไดคะแนนเลย ดงน

คำาตอบซำา 12% ขนไปให 0 คะแนนคำาตอบซำา 6-11% ให 1 คะแนนคำาตอบซำา 3-5% ให 2 คะแนนคำาตอบซำา 2% ให 3 คะแนนคำาตอบซำากนไมเกน 1% ให 4 คะแนน

30

คะแนนความคดสรางสรรคหาไดจากผลบวกคะแนนของความคดทงสามในแตละกจกรรมนำามารวมกน

ในการวจยคร งนผวจยไดใชวธการตรวจคะแนนโดยทำาความเขาใจกบนยามและขอบเขตขององคประกอบของความคดสรางสรรคทง 4 ความคด และตรวจใหคะแนนทง 4 ความคด โดย

กจกรรมท 1 วาดตอเตมภาพจากวงร 1 ขอ ตรวจความคดรเรมกบความคดละเอยดลออ

กจกรรมท 2 นำาร ปทรงทก ำาหนดใหมาตอเปนภาพ 9 ขอ ตรวจองคประกอบของความคดสรางสรรคครบถวนทง 4 ความคด

กจกรรมท 3 ตอเตมภาพจากเสนตรงทก ำาหนดให 15 ขอ ตรวจองคประกอบของความคดสรางสรรคครบถวนทง 4 ความคด

กจกรรมท 4 ลากเสนเชอมโยงจดใหเปนภาพ ม 7 แถว ๆ ละ 13 จด ตรวจความคดคลองแคลว

กจกรรมท 5 วาดตอเตมภาพจากเสนอสระ 8 ขอ ตรวจองคประกอบของความคดสรางสรรคครบถวนทง 4 ความคด

กจกรรมท 6 ขดเสนแบงคร งภาพ 10 ขอ ตรวจความคดคลองแคลวกบความคดยดหยน

กจกรรมท 7 เขยนถงความรสกทมตอเสนทกำาหนดให 3 ภาพ ตรวจความคดคลองแคลว

TK Park อทยานการเรยนร (2014) กลาวถงความคดสรางสรรคไวอยางนาสนใจวา ในป 1968 ดร.จอรจ แลนด ทำางานวจยชนหนงเพอทดสอบระดบความคดสรางสรรคของเดกยากจนอาย 3-5 ขวบ จำานวน 1,600 คน โดยแบบทดสอบทใชดดแปลงมาจาก

31

แบบทดสอบคนหานกวทยาศาสตรและวศวกรทมความคดสรางสรรคขององคการนาซา เดกแตละคนถกทดสอบไปเรอย ๆ จนถงอาย 15 ป ซงผลทออกมาถอวานาประหลาดใจอยางมาก

ความคดสรางสรรคของเดกอาย 5 ป: 98%ความคดสรางสรรคของเดกอาย 10 ป: 30%ความคดสรางสรรคของเดกอาย 15 ป: 12%ความคดสรางสรรคของผใหญคนอนๆ ท ถกทดสอบอก

200,000 คน: 2%จากผลการทดสอบดงกลาว ดร.แลนดสรปสนๆ วาพฤตกรรมทไม

สรางสรรค หรอไม ครเอทฟ นนเปนสงทถกเรยนรเมอคนเราโต“ ” “ ”ขน

เมอถามวาความคดสรางสรรคสอนกนไดหรอไม ดร.แลนดเชอวาทกษะการคดอยางสรางสรรคสามารถเรยนรกนได ทวาไมใชจากการนงฟงเลกเชอรในหองเรยน ทกษะดงกลาวสามารถพฒนาไดดวยการเรยนรและทดลองทำาจรงผานกระบวนการคดอยางสรางสรรค

ความค ดสรางสรรค เป นท กษะท สามารถพฒนาได และกระบวนการพฒนาดงกลาวกสามารถถกออกแบบและจดการอยางเปนระบบไดเชนกน พนฐานของความคดสรางสรรคมอยดวยกน 3 อยาง คอ ความร หลกการ และแนวคด โดยเราสามารถเรยนรและพฒนาการคดอยางสรางสรรคของตวเองผานการทดลอง การสำารวจ การตงคำาถาม การสนนษฐาน ไปจนถงการใชจนตนาการและการสงเคราะห

กรณศกษาการสอนความคดสรางสรรคท IBMผนำาทยงใหญทกคนลวนเปนผนำาทมความคดสรางสรรคดวย

กนทงนน ในป 1956 “ลอส อาร. มอบลย มองวาความสำาเรจของ” IBM บรษทเทคโนโลยชนนำาของโลก ขนอยกบความสามารถในการคดอยางสรางสรรคของเหลาผบรหารมากกวาความสามารถในการอ า น ร า ย ง า น ก า ร เ ง น ส ถ า บ น ผ น ำา IBM (IBM Executive

32

School) จงถอกำาเนดขนมา ตามมาดวย 6 ขอคนพบสำาคญ ดงตอไปน

1. การเรยนการสอนแบบดงเดมอยางการอาน การจด การสอบ และการทองจำาลวนแลวแตเปลาประโยชน สงเหลานมแตจะสรางกรอบตาง ๆ ขนมา เพอจ ำากดความคดสรางสรรค ในขณะทการศกษาสวนใหญมงไปทการหา คำาตอบ ดวยวธการแบบเสนตรง“ ”อยางเปนขนเปนตอน มอบลยกลบพบวาการตง คำาถาม แบบหว“ ”รนแรงดวยแนวทางทไมเปนเสนตรงตางหากทเปนกญแจสำาคญของความคดสรางสรรค

2. มอบลยมองวาคนทมความคดสรางสรรคจำาเปนตองแกไขความเขาใจผดและลมขอมลเกาๆ บางอยางทถกฝงหวมา เปาหมายของสถาบนผนำา IBM จงไมใชเพอการสรางขอสนนษฐานเพม แตเป นการทำาลายขอสนนษฐานเดม ๆ ทมอย ผ บรหาร IBM ถกออกแบบใหตองผานประสบการณนอกคอมฟอรตโซนทพวกเขาจะไมมวนลม ตงแตการอบอายขายขหนา ความสนหวง ไปจนถงความโกรธเกลยดและขนเคอง สำาหรบเหลาผบรหารทอโกสง มอบลยใชนำาเยนเขาขมดวยการใหพวกเขามประสบการณแบบ เจยมเนอเจยมตว‘ ’ มากขนเพอเปดมมมองใหมๆ ทพวกเขาไมเคยมองเหนมากอน ซงนนเองทเปนบอเกดแหงความคดสรางสรรค

3. ทหารเรอไมได เรยน หรออานคมอเพอเปนทหารเรอ แต“ ”พวกเขาผานการฝกมหาโหดในคายมากมายจน กลายราง เปน“ ”ทหารเรอเตมตวในทายทสด เหมอนกบดกแดทกลายรางเปนผเสอเมอถงชวงวยอนสมควร การคดอยางสรางสรรคของคนเรากเชนกน คอรสเรยนนาน 12 สปดาหของมอบลยจงแทนทหนงสอเรยนและการเรยนการสอนแบบเดม ๆ ดวยปรศนา สถานการณสมมต เกม และการทดลองทางจตวทยาตาง ๆ ซงคำาตอบทถกตองทสดเพยงคำาตอบเดยวไมมอยจรง

33

4. วธทจะเรงใหคนเรากลายเปนคนทมความคดสรางสรรคไดเรวทสด กคอ การถกหอมลอมดวยคนทมความคดสรางสรรค ไมวาคนเหลานนจะทำาใหเรารสกวาตวเองโงเงาแคไหนกตาม โดยสถาบนผนำา IBM คอสถานทหนงทกระตนใหความคดสรางสรรคเกดขนไดในสภาพแวดลอมทไมเปนระบบระเบยบ เปนกนเอง และออฟไลน

5. ความคดสรางสรรคมความสมพนธอยางใกลชดกบการรจกตวเอง มนเปนไปไมไดเลยทจะทำาลายอคตไดหากเราไมรวาตวเองมอคตอยางไรและในเรองใดบาง สถาบนของมอบลยจงทำาหนาทเปนกระจกบานใหญเพอใหเหลาผบรหารมองเหนและทำาความรจกกบตวเองใหมากขน

6. ทายท สดและอาจจะส ำาค ญทสด มอบลยอน ญาตให นกเรยนของเขาผดพลาดได เพราะไอเดยทดมกเกดขนหลงจากไอเดยแยๆ เปนรอยเปนพนเสมอ ปญหาใหญทสดทคนสวนใหญไมสามารถคดอยางสรางสรรคไดอยางเตมทกเพราะความกลวทจะผดพลาดและกลวทจะรสกโงเขลานเอง สำาหรบมอบลยแลว ไอเดยแย ๆ ทงหลายลวนเปนการปทางไปสไอเดยทดกวาทงสน

งานวจยเกยวกบความคดสรางสรรค งานวจยทเนนการสรางองคความรใหมเกยวกบความคดสรางสรรคระบวาคนเราทกคนมความสามารถทจะคดอยางสรางสรรคได โดยหากเราไดรบการฝกฝนท มากและหลากหลาย ความเป นไปได ท เราจะสรางผลล พธท สรางสรรคกมมากขนตามไปดวยนอกจากน งานวจยยงพบดวยวาในโลกของความคดสรางสรรค ปรมาณและคณภาพมคาเทาๆ กน กลาวคอ ยงคนเรามไอเดยมากเทาใด คณภาพของผลลพธสดทายทไดกจะมากเทานน และบอยครงทไอเดยสดทายมกจะเปนไอเดยทดทสด

สรปความคดสรางสรรคเปนความสามารถของสมอง สามารถพฒนาได มวธในการพฒนาไดดวยการสอน อบรม และการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม ทงสองแบบชวยสงเสรมซงกนและกนในการ

34

พฒนาบคคลใหมความคดสรางสรรคสงขน บคลกภาพของผทมความคดสรางสรรคเปนผมความกลาในการคด ในการทดลองทำา มความคดแปลกแตกตาง กลาเผชญและเสยงกบความทาทายและความลมเหลว มความขยนอดทนมงมน องคประกอบของความคดสรางสรรคประกอบดวย ความคดคลองแคลว คอการคดไดปรมาณมาก ความคดยดหยนคอการคดไดหลากหลายประเภท ความคดรเรมคอความคดแปลกใหมแตกตาง ความคดละเอยดลออคอมความคดในการตกแตงรายละเอยดของความคดใหมความสมบรณเปนไปไดในทางปฏบต ความคดสรางสรรคมขนตอนของการคดเรมตงแตการเตรยมพรอมของความคด การฟกตวบมเพาะความคด ความคดสมบรณ การนำาความคดไปใชจรงเพอทดสอบความคด การสรางแบบทดสอบความคดสรางสรรคเนนทการใหผทำาแบบทดสอบสามารถนำาเสนอความคดไดหลากหลายแงมม เพอจะไดประเมนผลองคประกบของความคดสรางสรรคและผลรวมของความคดสรางสรรคของบคคลได

การทำาปอบ อพJackson, Paul (2014) กลาวถงหนงสอปอบ อพของเขา

ไววา เป นหนงสอทมท มงานนกออกแบบทหลากหลาย เชน น กออกแบบแฟชน นกออกแบบอาคาร นกออกแบบสงทอ และนกออกแบบสาขาอน ๆ มารวมกนสรางปอบ อพ ใหนาสนใจดวยวธการทำาใหเปนโครงสราง 3 มตจากแผนวสด 2 มต ประวตของปอบ อพทนอยคนจะทราบกคอ ปอบ อพคอการตดและการพบกระดาษแผนเดยวทเรมตนจากมมฉากของกระดาษการดพบเขาหากนแลวเปดกางออก 90 องศา การทำาปอบ อพลกษณะนเปนทนยมในปค.ศ. 1980 โดยศาสตราจารยดานสถาปตยกรรมชาวญปน ช อ Masahiro Chatani ผซงเรยกเทคนคนวา Origamic Architecture (หรอบางคร งกเรยกวา Origami Architecture หรอเรยกงาย ๆ วา

35

OA) ศาสตราจารย Chatani สรางสรรคปอบ อพโครงสรางอาคารหลากหลายรปแบบรวมทงปอบ อพแบบอน ๆ สวนใหญใชกระดาษการดสขาว หนงสอและนทรรศการของเขาสามารถเปนแรงบนดาลใจใหกบนกออกแบบหลายคนรวมทงนกประดษฐมอสมครเลนทชอบทำา OA ดวย

ปอบ อพมกจะถอวาเปนวตถ 3 มต ทเพมขนโดยอตโนมตเมอแผนการดทพบไวถกกางออก สวนใหญปอบ อพจะถกเปดเผยเมอหนาของหนงสอถกเปดออกและกางราบ 180 องศา โครงสรางของหนงสอปอบ อพถกทำาขนจากแผนการดหลาย ๆ แผน ตดกาวแตละแผนเขาดวยกน และหนาคจะกางออกจากนนกเหนเปนภาพ 3 มต ภาพในหนงสอเลมนมากจากแรงบนดาลใจของนกออกแบบหลายคนรวมทงมอสมครเลนโอรกาม (Origami (OA) ) ดวย ภาพในหนงสอมาจากเทคนคการทำา OA ททำาจากระดาษการดและเปดแตละแผน 90 องศา หรอประมาณนนไมใช 180 องศา

ตวอยางงานปอบ อพ ปอบ อพทกาง 100 องศา ใชแขน 2 ขางเพม ทำาเปนอกษร x ซงไดจากกระดาษการดแยกแผนกนแลวตดกาวดานหลงผนกลงไปบนกระดาษแผนหลงแขน จะเช อมตดกนระหวางแผนอกษร x กบแผนพนกระดาษ (ภาพซาย) อกตวอยางทกาง 90 องศา อกษร x เปนทมาของงานชนน และทกแผนทเหนวากางออกมานนมาจากกระดาษ 1 แผน และเปนงานทวางไวเพอมองดานหนาดานเดยว (ภาพขวา)

ภาพท 2.2 ปอบ อพอกษรตว X

36

เคร องมอพนฐานในการทำาปอบ อพ ไดแก ดนสอดำา (2H) เหลาแหลม ยางลบเนอด กบเหลาดนสอ ไมบรรทดพลาสตก 15 เซนตเมตร ไมบรรทดเหลกหรอพลาสตก 30 เซนตเมตรไมโปรแทรกเตอรกวาง 360 องศา มดตดงานหตถกรรมกระดาษ (อยางด) เทปใส แผนยางรองตดอยางด อปกรณทกอยางควรซอสงทมคณภาพด ไมแพง และสะอาด ไมใชอปกรณแพงแตสกปรก การทำาปอบ อพตองการความสะอาดและการวดทแนนอนแมนยำา

การตดและการพบ ถาตดกระดาษดวยมอ ควรใชคตเตอรทมคณภาพทใชทำางานหตถกรรม-กระดาษโดยเฉพาะ ไมบรรทดทใชวดควรเปนไมบรรทดเหลก เพราะมนคงตรงเปนแนวไมคด การพบควรใชหลงคตเตอรกรดเบาใหเปนรอยเพอพบจะไดพบงาย ๆ

การเลอกกระดาษ ควรใชกระดาษการด 250 เกรมเพอใหงานมโครงสรางทแขงแรง และมสมดลระหวางความแขงแรงกบความยดหยน กระดาษทใชสวนใหญเปนสขาวแตกสามารถใชกระดาษสอนได มพนผวใดกได ใชกระดาษรไซเคลกได หรอจะเปนพลาสตกบางกได เชน โพลโพพลน (polypropylene)

ซอฟแวร นอกจากจะวาดปอบ อพดวยมอแลวยงสามารถวาดดวยโปรแกรมคอมพวเตอรกได หากเราเขาใจโครงสรางของปอบ อพ หลกการออกแบบปอบ อพคอการใชเสนคขนาน ซงวาดไดไมยาก ใชซอฟแวร (vector) ชวยจะวาดไดงายขน โปรแกรมหรอซอฟแวรทชวยวาดในลกษณะน ไดแก Adobe Illustrator เปนตน

วธการทำาปอบ อพขนตอนแรก รางภาพหยาบ ๆ บนกระดาษโปสการดสเหลยมขนตอนทสอง หลงจากรางภาพ 3 มต กน ำาภาพมาทำาห น

จำาลองเพอดความเปนไปได

37

ขนตอนทสาม เปลยนกระดาษแบนราบใหเปนกระดาษ 3 มต โดยผลกดานหนงใหยกตวขนเหนออกดานหนง สลบกนระหวางการพบขนและพบลง

รปแบบของปอบ อพ ม 2 แบบ ไดแก 1. ปอบ อพสมดลแบบสมมาตร (Symmetrical Pop Ups)

เปนโครงสรางปอบ อพแบบพนฐานทสด คอมแนวพบแกนกลางแกนเดยว การพบดานซายและขวามระยะหางเทากน เชน ภาพตวอยาง เสนสแดงใชคตเตอรกรดใหขาด เสนสฟาพบขน (mountain) เสนสเขยวพบลง (valley) เมอจดวางแนวนอน แนวตง พลกดานหนา พลกดานหลง เปนตน แลวมองตางมมจะเหนหลากหลาย รปแบบทง ๆ ทเปนงานชนเดยว ดงภาพ

ภาพท 2.3 ปอบ อพสมดลแบบสมมาตร

2. ปอบ อพสมดลแบบอสมมาตร (Asymmetrical Pop Ups) เปนการทำาปอบ อพททำาให

ภาพทออกมานาสนใจมากกวาปอบ อพแบบสมมาตร ตวอยางการสรางโครงสรางทตางกนระหวาง ปอบ อพทงสองแบบ ดานซายแบบ

38

สมมาตร ดานขวาแบบอสมมาตรซงเมอวางชนงานดานซาย ดานขวา พลกกลบดาน กจะเหนหลากหลายมมมอง เชนกน ดงภาพ

แบบสมมาตร แบบอสมมาตร

การมองดานบนและดานลาง การมองดานหลงและดานหนา

ภาพท 2.4 ปอบ อพสมดบแบบอสมมาตร

การทำาปอบ อพ มหลายลกษณะทงรปทรงพนฐานดงตวอยางขางตนและรปทรงอสระหรอรปทรงอน ๆ ทพฒนาใหผลงานดนาสนใจมากยงขน รปทรงอสระหรอรปทรงอน ๆ อาจมทมาจากตกอาคาร สงกอสราง รปสตว รปเคร องถวยชาม เปนตน จากภาพท 2.3 กรดกระดาษเพยงสองเสนแตกรดในกรอบกระดาษการดสเหลยม เมอพฒนาการกรดลกษณะเดยวกนน แตกระทำาในรปทรงอน ทมทมาของรปทรงแตกตางกน สามารถทำาได ดงน

39

ภาพท 2.5 ปอบ อพรปทรงอน ๆ

การพบทไมใชเสนคขนานในแนวตรง เปนอกวธการหนงทแตกตางกบปอบ อพทกลาวมาแลว จะทำาใหผลงานดนาสนใจขน แปลกตามากขน เมอนำาผลงานเหลานมาวางในแนวตง แนวนอน วางกลบดานซายดานขวาบางกจะเหนเปนภาพทแปลกแตกตางกน ดงตวอยาง

ภาพท 2.6 ปอบ อพเสนคขนานในแนวเอยงการลดการพบขอบ เปนเทคนคการทำาปอบ อพทไดมาจากการ

ท ำาโครงสรางของงาน Origamic Architecture (OA) จากตวอยางมวธการทำาอยางงายไปจนถงการทำาทซบซอนขน ดงน

1. การวาดเสนครงกลางแบงคร งแผนกรดาษการด แลววาดสเหลยมขนระหวางจดศนยกลาง

ของกระดาษ2. ลบเสนตรงทอยตรงกลางออก กรดเสนตวย แลวพบเสน

กลางดานบนและลาง3. การทำาใหซบซอนขนดวยการเพมจำานวนการวาดสเหลยม ทง

ดานซายและดานขวาตามแนวเสนกลางแนวตรงนน นอกจากสเหลยมแลวยงสามารถวาดเปนรปอน ๆ ตามทตองการกได

4. ประยกตการนำาวธการนไปใชในชนงานอน ๆ ดงตวอยาง

แบบพนฐาน

40

แบบประยกต

การพบปอบ อพและการจดวางภาพท 2.7 ปอบ อพแบบลดการพบขอบ

งานวจยทเกยวของวนดดา อทยรตน (2555) ไดทำาวจยเพอศกษาและออกแบบ

หนงสอสามมตเร อง สดสาคร โดยมงเนนใหเปนหนงสอประเภทสงเสรมการอานสำาหรบนกเรยนชวงชนท 1 กลมตวอยางทใชในงานวจยม 4 กลม คอ 1) กลมผเชยวชาญดานพฤตกรรมเดกและนทาน จำานวน 3 ทาน 2) ตวแทนครประจำาชน ป.3/2 โรงเรยนอนบาลพบลเวศม จำานวน 1 ทาน 3) กลมนกเรยนชน ป.3/2 โรงเรยนอนบาลพบลเวศม จำานวน 30 คน และ 4) กลมผปกครองของนกเรยนชวงชนท 1 โรงเรยนอนบาลพบลเวศม จำานวน 30 คน การประเมนความพงพอใจทมตอหนงสอสามมตเร องสดสาคร ของกลมตวอยางทง 4 กลม พบวา กลมท 1 และ กลมท 2 มความพงพอใจมาก สวนกลมท 3 และกลมท 4 มความพงพอใจมากทสด สรปไดวาการออกแบบ

41

หนงสอเลมนสามารถนำาไปใชงานกบกลมเปาหมายได และนำาไปเปนแนวทางการออกแบบพฒนาหนงสอสามมตเรองอน ๆ ตอไปได

หทยชนนบ กานตการนยกล และวสตร โพธเงน (2557: 831-843) ทำาวจยเร องการพฒนาชดกจกรรมการออกแบบทางศลปะดวยสมดรางภาพตามแนวคดทฤษฎคอนสตรคตวสซม เพอสงเสรมความคดสรางสรรคในนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ดำาเนนการวจยโดยสมตวอยางแบบเจาะจงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จำานวน 42 คนทเรยนในกลมวชาเลอกศลปะของโรงเรยนพรหมานสรณ จงหวดเพชรบร ใชเวลา 10 ชวโมง 5 สปดาห เรยนชดกจกรรมเรองสมดรางภาพ 9 แผนการเรยนรซงประกอบดวยแผนการเรยนร เร องสมดรางภาพ จด เสน รปราง รปทรง ส พนผว ทศนธาตและการจดองคประกอบ และเร องการอภปรายการออกแบบ ชดกจกรรมสรางขนดวยทฤษฎคอนสตรคตวสซม มการดำาเนนกจกรรม 4 ขนตอนคอ 1) กำาหนดปญหาและสงสนใจ 2) สรางแรงบนดาลใจ (ทบทวนความรเดม สรางบรรยากาศทดในหองเรยน การหาขอมลและการสรางแรงจงใจ) 3) รางลงสมดรางภาพ และ 4) ขนสรปและประเมนผลงานความคดสรางสรรคในสมดรางภาพ ชดกจกรรมไดรบการประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญไดผลในระดบดมาก หลงจากใชชดกจกรรมแลวประเมนผลความคดสรางสรรคพบวา นกเรยนมความมความคดสรางสรรคในภาพรวมอยในระดบด เมอพจารณารายดานพบวา ดานความคดคลองแคลว ความคดยดหยน ความคดรเรม และความคดละเอยดลออ อยในระดบดทกดาน

พรพมล พจนาพมล และคณะ (2559:878-894) ทำาวจยเร องการพฒนารปแบบการจดการเรยนร เพอเสรมสรางการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณ สำาหรบนสตสาขาวชาการออกแบบทศนศลป การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการจดการเรยนรทเสรมสรางการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณสำาหรบ

42

นสตสาขาวชาการออกแบบทศนศลปและเพอศกษาประสทธผลของรปแบบการจดการเรยนรทเสรมสรางการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณสำาหรบนสตสาขาวชาการออกแบบทศนศลป กลมตวอยางในการวจยคอ นสตทก ำาลงศกษาอยในสาขาวชาการออกแบบทศนศลป ร ะ ด บ ป รญ ญ า ต ร ค ณ ะ ศ ล ป ก ร ร ม ศ า ส ต ร ม ห า ว ท ย า ล ยศรนครนทรวโรฒ จำานวน 23 คน เครองมอทใชในการครงน แบงเปน 2 ประเภท ไดแก 1)เครองมอทใชในการวเคราะหขอลพนฐาน ได แก 1.1 แบบบนทกเอกสารงานวจยท เก ยวของ 1.2 แบบสมภาษณกงโครงสราง 2) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 2.1 แบบทดสอบวดการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณ 2.2 แบบประเมนพฤตกรรมการเปนนกคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณ 2.3 แฟมสะสมผลงาน ผลการวจยพบวา รปแบบการจดการเรยนรทเสรมสรางการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณ สำาหรบนสตสาขาวชาการออกแบบทศนศลป ประกอบดวย 1) หลกการ 2) วตถประสงค 3) แผนการจดการเรยนร 4) ขนตอนของรปแบบการจดการเรยนร (ขนท 1 สรางแรงบนดาลใจ ขนท 2 ปฏบตการออกแบบ ประกอบดวย 2.1 ระดมสมองเพอคนหาปญหา 2.2 ทำาความกระจางและสรปปญหาการออกแบบ 2.3 สรางแนวความคดหลก 2.4 ออกแบบและพฒนาแบบ 2.5 ประเมนผลงานออกแบบและพฒนาตอยอด) ขนท 3 นำาเสนอผลงานและแลกเปลยนเรยนร ขนท 4 ประเมนผล) และ 5) การประเมนผลตามสภาพจรง ผลการประเมนประสทธผลรปแบบการจดการเรยนร พบวา 1 คะแนนการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณของผเรยนกอนเรยนและหลงเรยนมความแตกตางกน อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณหลงเรยนสงกวากอนเรยน และคะแนนการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณของผเรยนแตละชวง (3 ชวง) เพมขนอยางมนย

43

สำาคญทางสถตทระดบ .05 2) ผลการประเมนพฤตกรรมการเปนนกคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณโดยผวจย และนสต พบวา ผเรยนมพฤตกรรมการเปนนกคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณในระดบมากทสด และคะแนนพฤตกรรมการเปนนกคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณในแตละชวง (3 ชวง) มแนวโนมสงขน 3) ผลการประเมนพฒนาการคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณของผเรยนจากแบบประเมนแฟมสะสมผลงานอยในระดบดมาก ผเรยนมพฒนาการและมแนวโนมของพฒนาการดานคดสรางสรรคอยางมวจารณญาณสงขนในแตละชวง (3 ชวง)

Conrado, R. และคณะ (2014) ทำาวจยเร อง การออกแบบปอบ อพสามมตจากกระดาษในรปแบบทหลากหลาย พบวาการท ำาหนงสอสามมตไดรบความสนใจจากทกเพศทกวย การออกแบบและการทำาโครงสรางของหนงสอสามมตจะทำาดวยมอกวาจะทำาเสรจตองใชเวลานาน ผวจยจงออกแบบโปรแกรมคอมพวเตอรชวยในการออกแบบ ใหสามารถตอบสนองความคดสรางสรรคของนกออกแบบโดยโปรแกรมจะเปลยนร ปสองมต มาเป นหนงสอสามมต ท ม โครงสรางเปนรปทรงเรขาคณตไดอยางอตโนมตและมพนผวตามทออกแบบ เปนการออกแบบหนงสอสามมตทมรปทรงซบซอนไดมากยงขน

Casian, Silvia และคณะ (2017) ทำาวจยเร อง กจกรรมการทบทวนอารมณความรสกในการเรยนรดวยภาพ : ประสบการณของนกเรยน ประชากรในการวจยเปนนกเรยนเกรด 7-8 อาย 13 และ 14 ป ทท ำากจกรรมการเรยนรในหองเรยนทศนศลปศกษา วตถประสงคของการวจยคอการศกษาเพอใหเขาใจถงการแทรกแซงอารมณดวยกระบวนการสรางและรบรภาพของตวเอง โจทยคอ นกเรยนแตละคนจะไดวาดภาพตนเองคนละ 1 ภาพ การวจยนผวจยไดนำาทฤษฎของ Vygotskian ในสวนทเกยวของกบสภาวะอารมณความรสกและสนทรยศกษามาประยกตใชในการตความการเปลยน

44

อารมณความรสกในขณะทนกเรยนทำากจกรรมศลปะ กลาวคอ ภาพวาดของนกเรยนเองจะถกตความแลวสอสารออกมาวานกเรยนรสกตอภาพนนอยางไรและภาพนนมความงามอยางไร การเกบรวบรวมขอมลใชแบบสอบถามและแบบสมภาษณ ผลการวจยพบวา อารมณความรสกของนกเรยนไมเพยงแตถกนำาเสนอในกระบวนการสรางสรรคและผลงานการสรางสรรค แตยงมนยเชงบวกหรอลบทมผลตอพฤตกรรมการจงใจและความสำาเรจของการเรยนในชนเรยนศลปะดวย ในบรบทนภาพตนเองของนกเรยนแตละคน ทาทางทไดรบการกระตน การประเมนความงามของภาพสงผลตอการเกดอารมณความรสกของผเรยน

Eknarin Bangthamai และคณะ (2015:91-104) ทำาวจยเร องการพฒนาระบบการจดการความรเพอสนบสนนการสอนเชงสรางสรรค เพ อพฒนาความค ดสรางสรรค ของน กศ กษาอดมศกษา มวตถประสงค 1)เพอศกษาความคดเหนของผทรงคณวฒเกยวกบการพฒนาระบบการจดการความรเพอสนบสนนการสอนเชงสรางสรรคเพอพฒนาความคดสรางสรรคของนกศกษาอดมศกษา 2) เพอพฒนาระบบการจดการความรเร องน และ 3) เพอประเมนผลการใชระบบการจดการความรเร องน กลมตวอยางในการวจย คออาจารยสงกดคณะครศาสตร ไดจากการสมตวอยางแบบเจาะจง และนกศกษาอดมศกษา จำานวน 120 คน ทเปนอาสาสมคร จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร มหาวทยาลยนเรศวร และมหาวทยาลยศลปากร ผลการวจย พบวา ความคดเหนของผทรงคณวฒเหนดวยในระดบมากทสด ความคดเหนของนกศกษาเหนดวยในระดบมาก และการประเมนผลผลผลตเชงสรางสรรค พบวา คะแนนอยในระดมาก ขอเสนอแนะสำาหรบการวจยตอไป ไดแก 1) การจดการการออกแบบกจกรรมและการสอนเชงสรางสรรคควรตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคลในการใหสงจงใจเพอใหพวกเขาตองการมสวนรวมในการจดการความ

45

ร และผสอนควรชวยในการสกดความร จดประเภทของผลผลตเชงสรางสรรคในแตละวชา 2) การประเมนการจดการความรเพ อสนบสนนการสอนและการเรยนควรกระทำาอยางสรางสรรคในหลากหลายวธการ และมความยดหยนเกยวกบเนอหาของแตละวชาของแตละสถาบนการศกษา โดยมการแสดงวสยทศนรวมกนเพอใหเกดการยอมรบในความแตกตางของเปาหมายและวตถประสงคของแตละวชา