1

แผนการสอน

รหสวชา/ชอวชา NUR 2227 ชอวชา การพยาบาลเดกและวยรน

จำานวนหนวยกต 3 หนวยกต ( 3-0-6 )

เรองทสอน บทท 12 การพยาบาลผปวยเดกทมการทำางานผดปกตของหวใจและหลอดเลอด

จำานวนชวโมง 4 ชวโมง

นกศกษาหลกสตร พยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 2

ปการศกษา ปการศกษา 2 /2562

ผสอน ผชวยศาสตราจารย กาญจนา ศรเจรญวงศ

2

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เมอสนสดการศกษาวชาน นกศกษามความรความสามารถดงน

1. อธบายความหมาย พยาธสรรวทยา ลกษณะอาการทางคลนก การวนจฉย การรกษา ภาวะแทรกซอน

ของโรคหวใจแตกำาเนดและโรคหวใจทเกดขนภายหลงได

2. ระบขอวนจฉยการพยาบาลของโรคหวใจแตกำาเนดและโรคหวใจทเกดขนภายหลงได

3. วเคราะหปญหาและวางแผนการพยาบาล โดยใชกระบวนการพยาบาลในกรณศกษาแบบองครวมได

การพฒนาผลการเรยนร ตาม มคอ.3

๑.คณธรรม จรยธรรม

(๑) มความรความเขาใจในหลกศาสนา หลกจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ ตลอดจน

สทธมนษยชน สทธเดก สทธผบรโภค สทธผปวย ตลอดจนสทธของผประกอบวชาชพ

การพยาบาลทมความสมพนธตอการปฏบตการพยาบาล (1.1)

3

(๓) เคารพในคณคาและศกดศรของความเปนมนษย (1.3)

(๔) มความรบผดชอบตอการกระทำาของตนเอง (1.4)

(๕) มระเบยบวนยและซอสตย (1.5)

๒. ความร

(๑) มความรและความเขาใจในศาสตรทเปนพนฐานของชวตและพนฐานทางวทยาศาสตรสขภาพ

ทครอบคลมทงวทยาศาสตร มนษยศาสตร สงคมศาสตร กฎหมายและการปกครอง

ระบอบประชาธปไตย (2.1)

(๒) มความรความเขาใจในสาระสำาคญของศาสตรทางวชาชพการพยาบาล ระบบสขภาพและ

ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของสงคมและตอระบบสขภาพ (2.2)

(๓) มความรความเขาใจในสาระสำาคญของกระบวนพยาบาลและการนำาไปใช (2.3)

๓. ทกษะทางปญญา

(๑) ตระหนกรในศกยภาพทเปนจดออนของตนเพอใหมประสทธภาพเพมขน สามารถนำาไปสปฏบต

4

การพยาบาล การสอน การแสวงหาความรทมประสทธภาพและการเปนผนำาทเขมแขง (1.1)

(๒) สามารถสบคน และวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย (3.2)

(๓) สามารถนำาขอมล และหลกฐานไปใชในการอางอง และแกไขปญหาอยางมวจารณญาณ (3.3)

(๔) สามารถคดวเคราะหอยางเปนระบบ โดยใชองคความรทางวชาชพและทเกยวของ

รวมทงใชประสบการณเปนฐานเพอใหเกดผล ลพธทปลอดภยและมคณภาพในการใหบรการ

การพยาบาล (3.4)

๔. ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบทตองพฒนา

(๑) มความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย (4.1)

(๒) ปรบตวและทำางานรวมกบผอน (4.2)

(๓) วางตวและแสดงความคดเหนไดเหมาะสมกบบทบาท หนาท ความรบผดชอบ (4.3)

(๔) สามารถวางแผนและรบผดชอบการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง (4.4)

๕. ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

5

(๑) สามารถประยกตใชหลกตรรกะ คณตศาสตรและสถต ในการพยาบาลอยางเหมาะสม (5.1)

(๒) สามารถแปลงขอมลใหเปนขาวสารทมคณภาพ รวมทงสามารถอานวเคราะหและถายทอดขอมลขาวสารแกผอนไดอยางเขาใจ (5.2)

(๓) สามารถสอสารภาษาไทยไดอยางมประสทธภาพทงการพด การฟง การอาน การเขยน และการนำาเสนอรวมทงสามารถอานวารสาร และตำาราภาษาองกฤษอยางเขาใจ (5.3)

6

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ขนนำา โรคหวใจในเดกเปนโรคทมความรนแรงและสงผลกระทบตอภาวะสขภาพและคณภาพชวตของเดกและครอบครว พยาบาลเปนบคลากรทสำาคญของทมสขภาพในการนำาความรเกยวกบโรค พยาธสรรวทยา ลกษณะอาการทางคลนก การวนจฉย การรกษาและการปองกน เพอใหการพยาบาลทตอบสนองตอปญหาและความตองการของเดกและครอบครวไดอยางมคณภาพ

อธบายความหมาย

ขนสอน โรคหวใจแตกำาเนด แบงตามลกษณะการเปลยนแปลงของระบบการไหลเวยนเลอดม ๒ ชนดไดแก

1. โรคหวใจแตกำาเนดชนดไมเขยว (Acyanotic Congenital Heart Disease) ไดแกVSD ASD และ PDA

2. โรคหวใจแตกำาเนดชนดเขยว (Cyanosis) ไดแก TOF TGVรรวทผนงกนหวใจหองลาง (Ventricular Septal Defect:

7

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

พยาธสรรวทยาลกษณะอาการทางคลนกการวนจฉย การรกษา และภาวะแทรกซอนของโรคหวใจแตกำาเนดได

VSD)ความหมาย โรคหวใจทมความผดปกตทผนงกนระหวางหวใจหองลางซายและขวามรรว อาจพบเพยงรเดยวหรอหลายร มขนาดแตกตางกน ทำาใหเลอดจากหวใจหองลางซายไหลเขาสหวใจหองลางขวาพยาธสรรวทยา : ระยะแรกเกด ความตานทานในหลอดเลอดแดงของปอดยงสง ทำาใหความดนในหวใจหองลางใกลเคยงกน จงไมเกดการไหลของเลอดผานรรวหรอผานรรวไดนอย ตอมาความตานทานในหลอดเลอดแดงของปอดจะคอยๆ ลดลง จากการทแรงดนหองลางซายมแรงดนมากกวาหองลางขวา เลอดจงไหลผาน VSD จากหองลางซายไปหองลางขวา ออกส pulmonary artery อยางรวดเรว เกด Left to Right Shunt ทำาใหหวใจหองลางซายขยายโตตามปรมาณเลอดทไหลกลบจาก pulmonary vein และหวใจหองบนซาย ถารรวมขนาด

8

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ใหญจะทำาใหหวใจซกซายทำางานหนก เกดภาวะหวใจวายได

ลกษณะอาการทางคลนก ๑.VSD ขนาดเลก รรวมขนาด < ๕ มลลเมตร หรอสดสวนปรมาณการไหลเวยนเลอดผานปอด (Qp) กบปรมาณการไหลของเลอดผานรางกาย (Qs) หรอ Qp : Qs < 1.5 :1 (ปกตปรมาณการไหลของเลอดผานปอดจะใกลเคยงกบปรมาณการไหลของเลอดผานรางกาย หรอประมาณ ๑ เทา) เดกมกไมมอาการผดปกต อาจตวเลกหรอมนำาหนกนอย มอาการเหนอยงายเวลาดดนม หรอตดเชอในระบบหายใจไดบอย แตจะไมมภาวะหวใจวาย ๒. VSD ขนาดปานกลาง รรวมขนาด ๕-๑๐ มลลเมตร เดกโรคหวใจชนดนพบมาก จะแสดงอาการในวยตอมา เดกจะมอาการเหนอยงายโดยเฉพาะเวลาดดนม มเหงอออกมาก ตวเลกหรอเลยงไมโต พฒนาการอาจจะปกต/ลาชา ตดเชอในระบบหายใจไดบอยและมภาวะ

9

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

หวใจวาย เชน หายใจเรว หวใจเตนเรว กระสบกระสาย นำาหนกขนมากผดปกต ปสสาวะลดลง ตบโต มอาการบวมจากมนำาคง บางรายอาจมปอดบวมนำา ๓. VSD ขนาดใหญ รรวขนาด > ๑๐ มลลเมตร หรอสดสวนปรมาณการไหลเวยนเลอดผานปอด (Qp) กบปรมาณการไหลของเลอดผานรางกาย (Qs) หรอ Qp : Qs > 2:1 เดกกลมนจะมอาการเหนอยงายเวลาดดนม เหงอออกมาก หายใจเรว มกมภาวะหวใจวาย เวลารองไห อาจมอาการเขยวไดถามภาวะ Eisenmenger’s syndrome (reverse shunt)การวนจฉย๑. ซกประวตครอบครว การตงครรภของมารดาและประวตสขภาพ๒. การตรวจรางกาย พบการเตนของหวใจผดปกต คลำาบรเวณหนาอกจะรสกโปงนนและสน (Thrill) ในรายทมอาการรนแรงจะพบภาวะหวใจวาย อาจพบตบโต อาจตรวจพบมการตดเชอแบคทเรยทเยอหมหวใจ

10

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

(infective endocarditis) เจรญเตบโตชา นำาหนกขนชา (Failure to Thrive : FTT)๓. การตรวจโดยการทำาหตถการ ๓.๑ การตรวจโดยใชคลนไฟฟาหวใจ ถา VSD ขนาดเลก คลนไฟฟาหวใจปกต VSD ขนาดปานกลางจะพบวาผนงกลามเนอหวใจหองลางซายหนา ๓.๒ การถายภาพรงสทรวงอก ถา VSD ขนาดเลกพบปกต ถา VSD ขนาดปานกลางหรอขนาดใหญ ขนาดของหลอดเลอดปอดทงหลอดเลอดใหญและหลอดเลอดฝอยมขนาดใหญ ๓.๓ Echocardiograph ชวยวนจฉย VSD ไดมาก บอกตำาแหนงและขนาดของ VSD แมนยำา และจะคำานวณหาปรมาณเลอดทออกจากหวใจ ๓.๔ การสวนหวใจและการฉดส พบความเขมขนของออกซเจนในเลอดของหวใจหองบนขวามากกวาหวใจหองลางซาย แรงดนในหวใจ

11

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

หองลางขวาและใน pulmonary artery สงกวาปกต การฉดสบอกตำาแหนง VSD ไดการรกษา :๑. การรกษาดวยยา VSD ขนาดเลกและไมมอาการผดปกต จะเปนการรกษาตามอาการเนองจาก VSD สามารถปดไดเองหรอมขนาดเลกลงภายในอาย ๔-๖ ป VSD ขนาดปานกลางและขนาดใหญและมอาการหวใจวายรกษาดวยการใหยารกษาหวใจ (Digitalis) ยาขบปสสาวะ ยาขยายหลอดเลอดและยายบยงการหดรดตวของหลอดเลอด (ACEI)๒. การผาตด รกษาโดยผาตดซอมแซมในผปวยอายนอยกวา ๒ ป ทมภาวะหวใจวายและไดรบการรกษาทางยาแลวอาการไมดขน แตถาควบคมอาการหวใจวายไดควรพจารณาผาตดปด VSD เมอเดกอาย ๒-๓ ป (หรอตาม ideal age range อาย 3-5 ป) หรอความเหมาะสม การผาตดทำาได

12

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

๒ ลกษณะ คอ ๒.๑ บรรเทาอาการ (Palliative) โดยการผาตดรดหลอดเลอดแดงปอด เพอลดความดนเลอดทปอด สวนใหญทำาในเดกทมอาการหวใจวายรนแรง และเมอเดกโตขนจงผาตดซอมแซมอยางถาวร ๒.๒ ผาตดเพอซอมแซมอยางถาวร (Complete Repair) ถา VSD ขนาดเลก ทำาผาตดโดยใชวธทำาเปนถงหรด (Purse-string) ถา VSD ขนาดใหญจะปดดวย Dacron patchภาวะแทรกซอน : ตดเชอแบคทเรยทเยอหมหวใจ (infective endocarditis) ลนหวใจพลโมนคตบ (Pulmonic stenosis) หลงผาตดอาจม VSD หลงเหลอและอาจมการนำาไฟฟาผดปกต หวใจหยดเตน ขาดออกซเจน หายใจลำาบากและความดนโลหตตำา แรงดนชพจรกวาง เสยงหวใจผดปกตเมอหวใจคลายตว

13

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

รรวทผนงกนหวใจหองบน (Atrial Septal Defect : ASD)ความหมาย โรคหวใจ ASD เปนความผดปกตแตกำาเนด ทมรเปดระหวางหวใจหองบน เลอดจะไหลจากหวใจหองบนซายทมแรงดนสงกวาไปยงหวใจหองบนขวาทมแรงดนตำากวาพยาธสรรวทยา : เลอดทไหลผานหวใจหองบนซายไปยงหวใจหองบนขวาจะมากนอยเพยงใดขนอยกบความแตกตางระหวางหวใจหองบนซายและขวาและขนาดของ ASD จากพยาธสภาพของ ASD ทำาใหเลอดไหลจากหวใจหองบนซายเขาสหวใจหองบนขวาและไหลตอไปยงหวใจหองลางขวา เปนผลใหหวใจหองบนและลางขวามขนาดใหญลกษณะอาการทางคลนก : ๑. ASD ขนาดเลก จะทำาใหมการไหลลดของเลอดและมเลอดไปปอดมากขนโดยมปรมาณการไหลของเลอดผานปอดไมถง ๒ เทาของ

14

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ปรมาณการไหลของเลอดผานรางกาย ไมเกดอาการและเดกจะเจรญเตบโตไดปกต ๒. ASD ขนาดปานกลาง มเลอดไหลไปปอดมากขน มปรมาณการไหลของเลอดผานปอดเปน ๒ เทา ของปรมาณการไหลของเลอดผานรางกาย ๓. ASD ขนาดใหญ มเลอดไหลไปปอดมากยงขน มปรมาณการไหลของเลอดผานปอดมากกวา ๒ เทา ของปรมาณการไหลของเลอดผานรางกายเดกจะเหนอยงาย เหงอออกมาก หายใจลำาบากเวลาออกกำาลง ปวยบอยจากการตดเชอระบบทางเดนหายใจ อาจทำาใหหวใจวายไดการวนจฉย๑. ซกประวต ครอบครว การตงครรภ ประวตการเกด อาการภายหลงเกด๒. ตรวจรางกายตามระบบ พบเสยงหวใจผดปกต อาการแสดงตามท

15

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

กลาว๓. การตรวจวนจฉยดวยหตถการ - การถายภาพรงสทรวงอก จะพบหวใจดานขวาโต หลอดเลอดแดงปอดมขนาดใหญ - การตรวจคลนไฟฟาหวใจ พบหวใจหองบนขวามขนาดใหญมปรมาณเลอดมาก - Echocardiograph พบหวใจซกขวาโต บอกชนดและขนาดของ ASD ยงบอกทศทางการไหลของเลอดผาน ASD จากซายไปขวาไดการรกษา : แบงตามชนดของโรค๑. ASD ถามอาการหวใจวาย รกษาดวยยา Digoxin จำากดนำาดมและใหยาขบปสสาวะ๒. ASD รกษาโดยวธสวนหวใจใชไดผลด๓. รายทมขนาดกลางถงขนาดใหญตองทำาผาตดทางเดนของเลอดระหวางหวใจและปอด และปด ASD ดวยวธ Dacron การผาตดนยม

16

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ทำาในวยกอนเรยนรเปดระหวางหลอดเลอดแดงเอออรตากบหลอดเลอดแดง

พลโมนาร(Patent Ductus Arteriosus: PDA)

ความหมาย โรคหวใจแตกำาเนดทมรเปดระหวางหลอดเลอดแดงเอออรตากบหลอดเลอดแดงพลโมนารพยาธสรรวทยา Ductus ateriosus (DA) มความยาว ๑ cm. กวางนอยกวา ๑ cm. และมหรด ภายหลงเกดทารกเรมหายใจ ทำาใหความดนออกซเจน (Oxygen tension) สงขน มผลทำาใหกลามเนอเรยบ ของ DA เกดการหดตว กระบวนการจะเรมภายใน ๑๐ ๑๕ ชวโมงหลงเกด และจะปด–สนทเมออายประมาณ ๒ ๓ สปดาห ในรายท – DA ไมปดหลงเกดทำาใหเกดการเชอมตอระหวาง pulmonary artery และ aorta เกดภาวะ

17

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

PDA ขน เลอดแดงทออกจากหวใจไปเลยงสวนตางๆ ของรางกายจงปนกบเลอดดำาทออกจากหวใจไปปอด และไหลกลบเขาหวใจหองบนและหองลางซายมากขนตามไปดวย หวใจดานซายทง ๒ หองจงทำาหนาทเพมมากขนและขยายออก ถาหวใจไมสามารถปรบตวได เลอดจะคงในปอด (pulmonary congestion) ทำาใหความดนของหวใจหองลางขวามมากกวาขางซาย เกดภาวะหวใจโต ถาเปนนานหวใจหองขวาจะไมสามารถทำางานและจะเกดภาวะหวใจวายลกษณะอาการทางคลนก :๑. ความรนแรงขนอยกบขนาดของความผดปกตทเกดขน ๑.๑ PDA ขนาดเลก มกไมมอาการ ตรวจพบหวใจโตเลกนอย หรอไมโต ๑.๒ PDA ขนาดปานกลาง มอาการเหนอยงาย มการตดเชอของระบบหายใจบอยๆ ตรวจพบ bounding pulse หวใจซกซายโต ๑.๓ PDA ขนาดใหญ อาการรนแรงตงแตวยทารก ตวเลก นำาหนก

18

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

นอย เหนอยงาย๒. Machinery murmur เปนลกษณะเฉพาะของโรคหวใจ PDA คอ การเตนของหวใจผดปกต คลายเสยงฟ (murmur) โดยฟงไดจากเสยงหนง (S ๑) ดงขนเรอยๆ จนดงมากทสดในชวงปลาย systole กลบเสยงสอง (S ๒)๓. Pulse pressure กวาง ชพจรเตนแรง จากการทมเลอดไหลออกจากหลอดเลอดแดงใหญไปหลอดเลอดแดงของปอดการวนจฉย :๑. การซกประวต การตดเชอหดเยอรมนของมารดาในระยะ ๓ เดอนแรกของการตงครรภ มารดาเปนเบาหวาน ดมสรา ไดรบรงส หรอรบประทานยาบางชนด การคลอดกอนกำาหนด๒. การตรวจรางกาย เดกผอม ปวยเรอรง กระดกอกโปงออกทางดานหนา คลำาได systolic thrill ท supra sterna notch๓. การตรวจทางหองปฏบตการ

19

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

๓.๑ การถายภาพรงสทรวงอก ถา PDA ขนาดเลก ภาพรงสทรวงอกจะปกต ถาขนาดใหญ จะพบหวใจหองลางซายโต มหลอดเลอดในปอดเพมขน อาจพบหวใจหองบนซายโตดวย ๓.๒ การตรวจคลนไฟฟาหวใจ ถา PDA ขนาดเลกอาจพบคลนไฟฟาปกต ถา PDA ขนาดใหญ คลนไฟฟาหวใจจะพบหองลางซายโต และพบ P wave กวาง จากหวใจหองบนซายโต ๓.๓ Echocardiograph หวใจหองลางและบนซายโตและเหนทางลดของ ductus ateriosusการรกษา :๑. การรกษาทางยา ถาไมมอาการไมตองใหรกษา ถามอาการหวใจวายใหยา Indomethacin ซงมฤทธยบยงการสรางโพสตาแกลนดน (Prostaglandin inhibitor) ทางหลอดเลอดดำาขนาด ๐.๓ มก./ กก. ๓ ครงตอชด หางกนทก ๑๒ ชวโมง ไมใหยานกบผปวยทไตทำาหนาทผดปกต เดกทมภาวะตวเหลองหรอมเลอดออกภายในรางกาย

20

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

๒. การผาตด โดยการใชคลปหนบหลอดเลอด (elective surgery ligation หรอ division) หรอผาตดโดยใชเครองปอดหวใจเทยมในระหวางผาตดเพอปด PDA ควรทำาผาตดทกรายเพอปองกนภาวะแทรกซอน ซงไดผลดมากโรคหวใจแตกำาเนดชนดเขยว (Cyanotic Congenital Heart Disease)

Tetralogy of Fallot: TOFความหมาย : โรคหวใจแตกำาเนดชนดเขยวทมความผดปกตของหวใจ 4 อยางพยาธสรรวทยา : โรคหวใจ TOF เปนโรคหวใจทมความผดปกต ๔ อยางไดแก๑. การตบของลนพลโมนาร (Pulmonary stenosis : PS) ลนหรอสวนใตลนพลโมนาร ตบแคบทำาใหเลอดไหลผานเขาปอดไดนอย ความรนแรงขนอยกบบรเวณทตบและรนแรงของการอดกน ซงมผลใหเลอดไปปอดนอยลง รางกายขาดออกซเจนและคารบอนไดออกไซดในเลอด

21

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

สงขน เกดการไหลเวยนของเสนเลอดฝอยเชอมตอกน (collateral circulation) เพอเพมการนำาเลอดดำาไปสปอด ถาไมไดรบการผาตดจะเกดภาวะเลอดขน (polycythemia) เลอดจะหนด การไหลเวยนเลอดชาลง เกดการอดตนของลมเลอดในหลอดเลอดได๒. มรรวระหวางหวใจหองลาง (Ventricular septal defect :VSD) ผนงกนหวใจหองลางซายขวาไมปด ทำาใหเลอดดำาและเลอดแดงผสมกน พบในผปวยทกราย ความรนแรงจะขนกบ ตำาแหนงของ VSD การขยายตวของ เอออรตค แอนนลส (aortic annulus) และการหมนของเอออรตามากหรอนอย๓. หลอดเลอดแดงเอออรตาอยผดตำาแหนง (Dextroposition of aortic origin หรอ Overriding of the Aorta) เอออรตาขยายใหญและครอมชอง VSD จงรบเลอดทผสมระหวางเลอดดำาและเลอดแดงไปเลยงรางกาย ทำาใหผวหนงเปนสคลำา (blue) ปาก ปลายมอ และปลายเทาจะเขยว บางครงอาจเรยกเดกทมภาวะน blue baby จง

22

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ระบขอวนจฉยการพยาบาลและสรปปญหาทพบบอยของโรคหวใจแต

มอาการเขยวไดมาก มโอกาสเกดฝในสมองจากเชอโรคในเลอดดำาเมอไปทสมอง มผลใหเกดภาวะนวปม (clubbing) การหายใจลกและถผดปกต๔. กลามเนอหวใจหองลางขวาหนามากกวาปกต (Right Ventricular Hypertrophy : RVH) พบทกรายเปนภาวะทมความดนในหวใจหองลางขวาสงอยางเรอรงจากภาวะลนหวใจพลมนารตบ (pulmonic stenosis) ทำาใหหวใจหองลางขวาทำางานหนก ทำาใหหวใจหองลางขวามกลามเนอหนากวาปกต (hypertrophy)ลกษณะอาการทางคลนก : เดกมอาการมากนอยขนอยกบขนาดและความผดปกตของผนงกนหวใจหองลางและการตบของลนหวใจพลโมนาร ดงน๑. เดกไมแสดงอาการเขยวเมอแรกคลอด จนอาย ๓ ๔ เดอน ตรวจ–พบเมอผปกครองพาเดกมาฉดวคซน หรอมาพบแพทยดวยอาการไขหวด

23

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

กำาเนดได ๒. เดกมอาการเขยวเปนครงคราว เชน ขณะรองไห อาบนำา มไข เพราะการเกดการขยายตวของหลอดโลหตในรางกายทงหมด (systemic vasodilation) เพมภาวะ right to left shut เดกมกมนำาหนกแรกเกดนอยกวาปกต การเจรญเตบโตและพฒนาการชา อาการเขยวจะรนแรงขนจากการทมการปดของ Ductus ateriosus ตามธรรมชาต และเมอเดกมกจกรรมมากขน หากไมไดรบการผาตด เดกจะเสยชวตกอนถงวยเรยน๓. ภาวะ anoxic spells (blue spells, hypoxic spells, cyanotic spell, syncope attack) เกดจากสมองขาดออกซเจน เปนลม หนามด ชก หมดสตและอาจเสยชวต มกเกดขณะทเดกตนนอน รองไห ออกกำาลงกาย เชอวาเกดจากการเพมของ catecholamines ซงจะทำาใหหวใจบบตวแรง เปนผลให infundibulum ตบตนมากขน เลอดไปเลยงปอดไดนอยลงและเกดภาวะ right to left shunt ทำาใหเลอดดำาซงมปรมาณออกซเจนตำาไปเลยงรางกายเกดแลคตคสงไป

24

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

กระตนศนยหายใจ ทำาใหผปวยหายใจเรวขน๔. ภาวะนวปม (clubbed fingers & toes) เกดจากการทหลอดเลอดดำาสวนปลายขาดออกซเจน รางกายจงมการปรบตว โดยการขยายตวของหลอดเลอดสวนปลาย เพอเพมปรมาณออกซเจนใหมาเลยงสวนปลาย๕. ภาวะ (Squatting) เดกทารกและวยหดเดนทเปนโรคหวใจ TOF เมอมการเลนแมในชวงระยะเวลาสนๆ จะเกดอาการหายใจลำาบาก (Dyspnea) ตองจบนงหรอนอนในทางเขาชดอก (Knee chest position) อาการจะดขน แตถาเปนผปวยเดกโตจะสามารถเดนตอไดระยะสนกอนทจะหยดหรอพก เดกมกจะ นงยองๆ “ ” (Squatting) เพอใหเกดการพบของหลอดเลอดใหญบรเวณขาหนบและการเพมความตานทานของหลอดเลอดในรางกาย (systemic resistance) ทำาใหเลอดไปปอดมากขน เกดภาวะ right to left shunt ลดลง๖. ภาวะ thrombotic strokes เกดจากภาวะเลอดขน

25

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

อธบายความหมายพยาธสรรวทยา ลกษณะอาการ ทางคลนกการวนจฉยการรกษา และภาวะแทรกซอนของโรคหวใจทเกดภาย

(polycythemia) เปนอมพาต (hemiplegia) หลงการมภาวะเปนลมหมดสตอยนาน ภาวะแทรกซอนจากภาวะ right to left shunt เรอรง จะทำาใหเกดเสนเลอดอดตน ตดเชอในกระแสเลอด ฝในสมอง อาจพบอาการทางระบบประสาท คอ เซองซม ปวดศรษะและมไข จนถงภาวะปญญาออน และมอาการชกไดอยางเรอรงการวนจฉย :๑. ภาพรงสทรวงอก ขนาดของหวใจทวไปไมโต ตำาแหนงทเปนอยของหลอดเลอดแดงพลโมนารเวาบม (concave) ทำาใหตวหวใจมลกษณะ apex กระดกขนเหมอนรองเทาบท หวใจเนองจากหวใจหองลางขวาโต๒. คลนไฟฟาหวใจ หองลางขวาโต รายทรนแรงอาจมหวใจหองบนขวาโต แกน QRS เบยงเบนไปทางขวา๓. คลนเสยงสะทอนหวใจ มหวใจหองลางขวาหนา เอออรตาใหญครอม VSD บรเวณ infundibu หนาตวขนาด pulmonary valve เลก aortic root โต

26

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

หลงได ๔. การสวนหวใจและการฉดส พบความดนเลอดในหวใจหองลางขวาผาน VSD ไปยงเอออรตาไดการรกษา :๑.การรกษาทางยา ถาเกด cyanotic spell (Hypoxic spell) ตองรบรกษาทนท ลดเมตาบอลซมโดยใหพก ใหยาทชวยใหพกผอนได เชน Chloral hydrate หรอ Diazepam ใหออกซเจน จบเดกใหอยในทา knee chest position ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาบวกกลโคส แกไขภาวะไมสมดลของกรดดางในรายทม hypoxic นานและมภาวะกรดจากการเผาผลาญผดปกต ถาอาการไมดขนให Beta Adrenergic Blocker เชน Propranolol (inderal) (รกษาความดนโลหตสง หวใจเตนผดจงหวะ ไทรอยดเปนพษฯ) เพอลดการอดกนของลนพลโมนาร เมออาการดขนจะให Propranolol ตอเพอปองกนการเกดซำา หากใหทางปากตองใหหลงอาหารเพอปองกนภาวะนำาตาลในเลอดตำา ขอหามการใช

27

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ยาในขณะทกำาลงมอาการ anoxic spells ไดแก ยาททำาใหหวใจบบตวแรงขนคอ epinephrine, isoproterenol และ cardiac glycoside (digitalis) การออกแรงใหออกแรงเทาทจะทำาได งดการแขงขน ใหอาหารทมโปรตนและเหลกสง เชน ไข เนอ ผก ถาซดจากขาดเหลก แพทยอาจใหยาธาตเหลกดวย แนะนำาเรองความสะอาดปากฟนและสขภาพทวไป ใหยาปฏชวนะเมอจะทำาฟน หรอมฟนผ เพอปองกนการตดเชอทเยอบหวใจและฝในสมอง แมจะผาตดแกไขความพการแลวกยงตองระวง เนองจากยงมพยาธสภาพเหลออยทตำาแหนงลนพลโมนาร๒. การผาตด แบงออกเปน ๒ ชนด คอ ๒.๑ การผาตดเพอบรรเทาอาการ (palliative surgery) การผาตดแบบชวคราวจะทำาในเดกเลกหรอผปวยทมอาการเขยวมากและม hematocrit มากกวารอยละ ๖๐ มอาการของภาวะ anoxic spells และไมสามารถรกษาใหหายดวยการใชยา การผาตดทนยมทำาในปจจบน

28

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

คอ modified Blalock – Taussing Shunt โดยการใช Goretex graft ตอระหวาง right subclavian artery กบ pulmonary artery การทำาผาตดชนดนทำาใหไดเลอดผสมซงมปรมาณออกซเจนตำา ไหลผาน shunt และผาน pulmonary artery ไปปอดไดอก ทำาใหมปรมาณเลอดทมออกซเจนสงขน การผาตดจะทำาใหผปวยมชวตอยได และมอาการดขน รอเวลาใหผปวยพรอมในการทำาผาตดเพอแกไขความผดปกต (total repair หรอ total correction หรอ correction surgery) ๒.๒ Corrective surgery การผาตดเพอแกไขความผดปกตทงหมด ระยะเวลาทเหมาะสมในการทำาผาตด ควรทำาในเดกอาย ๒ ๖ ป– หรอทำาในเดกทมนำาหนก ๑๐ กโลกรมขนไป พบวาหลงทำาผาตดมอตราตายตำา วธทนยมทำาคอ resection subvalvular obstruction คอการผาตดเนอเยอ infundibulum ออกหรอเรยกวา infundibulectomy นอกจากนยงตองปด VSD ดวยการทำา

29

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

corrective surgery ภาวะแทรกซอน : ๑. สมองพการ (cerebral palsy) จากการเปนลมหรอหมดสตบอยๆ เนองจากการขาดออกซเจน (anoxic spells) ๒. เยอบหวใจอกเสบตดเชอ (Infective endocarditils) จากการมเลอดดำาไมผานการกรองของเสยทปอดกอน ๓. เสนเลอดในสมองแตก (cerebrovascular accidens) จากหลอดเลอดในสมองอดตนเกดอมพาตสวนใดสวนหนงของรางกาย (hemiplegia) ๔. ฝในสมอง (cerebral abscess) มกพบในเดกทมอายมากกวา ๒ ป

การสลบทระหวางหลอดเลอดแดงใหญกบหลอดเลอดพลโมนาร(Transposition of the Great Vessels : TGV)

ความหมาย โรคหวใจแตกำาเนดชนดเขยวทมความผดปกตของหลอดเลอด โดย

30

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

มการสลบทกนทำาใหหลอดเลอดแดงใหญ (aorta) ออกจากหวใจหองลางขวา หลอดเลอดพลโมนาร (pulmonary artery) ออกจากหวใจหองลางซาย อาจเรยกโรคนวา Transposition of the Great Artery: TGAพยาธสรรวทยา : การทหลอดเลอดพลโมนารออกจากหวใจหองลางซาย สลบทกบหลอดเลอดแดงใหญทออกจากหวใจหองลางขวา ทำาใหการไหลเวยนเลอดในรางกายและการไหลเวยนเลอดทปอดเกดขนในลกษณะคขนานกน เลอดดำาไหลกลบเขาสหวใจซกขวา และถกสบฉดผานหลอดเลอดแดงใหญไปเลยงรางกาย แทนทจะสบฉดไปฟอกทปอด และเลอดแดงทผานจากปอดกลบเขาหวใจซกซาย แทนทจะถกสบฉดไปเลยงรางกาย กลบถกสบฉดผานหลอดเลอดไปฟอกทปอด เลอดทออกไปเลยงรางกายจงเปนเลอดทมระดบออกซเจนในเลอดตำาเนอเยอของรางกายผปวยจงขาดออกซเจน และปรากฏอาการเขยวใหเหนตงแตแรกเกดท

31

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

เรยกวา “blue – baby syndrome” ผปวยอาจถงแกกรรมตงแตแรกเกด แตถาผนงกนหองของหวใจมรทะลรวมดวยจะทำาใหเลอดแดงปนกบเลอดดำาได ลกษณะดงกลาวชวยใหผปวยมชวตรอดอยไดชวระยะเวลาหนงลกษณะอาการทางคลนก : อาการแตกตางกนในแตละบคคล อยางไรกตามอาการแสดงทผปวยทกรายมคอ หายใจเรว ตน หายใจลำาบาก หวใจเตนเรว ผวหนงมสเขยว นวปม รบประทานอาหารไดนอยการวนจฉย : 1. การถายภาพรงสทรวงอก พบหวใจโต ขวหวใจแคบและยาวคลายกบลกษณะไขทอยในทาตะแคง (egg on side) จากหลอดเลอดใหญซอนกน ๒. การตรวจคลนไฟฟาหวใจ ใน ๒ ๓ วนแรกอาจปกต ในเดกทอาย–มากขน QRS เบยงเบนไปทางดานขวา หวใจดานขวาโต ในรายทม

32

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

VSD จะพบหวใจหองซายโตดวย ๓. การตรวจคลนเสยงสะทอนหวใจ พบหลอดเลอดใหญทออกจากหวใจหองลางซายซงอยดานหลงเปนหลอดเลอดพลโมนาร แยกสาขาออกซายและขวา และหลอดเลอดใหญทออกจากหวใจหองลางขวาซงอยดานหนาเปนหลอดเลอดแดงเอออรตา หลอดเลอดใหญทง ๒ นจะขนานกน ตางจากเดกปกตซงจะอยไขวกน ๔. การสวนหวใจ สามารถผานสายสวนหวใจออกจากหวใจหองลางขวาไปยงหลอดเลอดแดงเอออรตาได ความดนในหวใจหองลางขวากบหลอดเลอดแดงเอออรตาเทากบความดนทวดไดตามแขนและขา รวมทงระดบความอมตวของออกซเจนตำากวาปกตการรกษา : ๑. การรกษาทางยา ดวยการให prostaglandin E1 ๐.๐๕-๐.๒ ไมโครกรม/กโลกรม/นาท หยดใหทางหลอดเลอดดำา ทนททวนจฉยไดตงแตแรกเกด เพอปองกนไมให ductus ateriosus ปด ทำาใหเลอด

33

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ทง ๒ ระบบสามารถผสมกนไดในชวยเวลากอนผาตดเพอประทงชวต ๒. การรกษาดวยการผาตด ๒.๑ การทำาผาตด (Arterial Switch Procedure) สวนใหญจะทำาในระยะสปดาหแรกหลงเกด โดยการทำาหตถการสบเปลยนทางเดนหลอดเลอดแดง และหลอดเลอดดำา หลกการคอยายหลอดเลอดแดงโคโรนารขวา-ซายมาไวทโคนหลอดเลอดแดงพลโมนาร และตดหลอดเลอดพลโมนารนำาไปตอกบหลอดเลอดแดงใหญสวนปลาย สลบกบหลอดเลอดแดงใหญสวนตน ๒.๒ การผาตดซอมแซมภายในหลอดเลอดแดง (Intra-aterial Baffle Repairs) ในทารกแรกเกด หลกการทำาคอ เปลยนทางเดนใหเลอดดำาทกลบจากไปเลยงรางกายสวนตางๆ ใหไหลผานลนหวใจไมตรลไปยงหวใจหองลางซาย ซงมหลอดเลอดแดงพลโมนาร เลอดจะไดไหลไปฟอกทปอด เมอฟอกแลวเลอดจะไหลเขาหวใจหองบนขวาผานลนหวใจไตรคสปด เขาสหวใจหองลางขวา แลวออกทางหลอดเลอดแดงใหญ

34

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ไปเลยงสวนตางๆ ๒.๓ การทำาหตถการแรสทล (Rastelli Procedure) ทำาในรายทมการอดตนของทางออกของเลอดจากหวใจหองลางซายมาก หลกการคอ การทำาผาตดปดรทะลระหวางหวใจหองลางซาย-ขวา โดยใหเลอดออกจากหวใจหองลางซายไหลออกทางหลอดเลอดแดงใหญ และใชทอตอจากหวใจหองลางขวาไปยงหลอดเลอดแดงปอด การผาตดวธนนยมทำาเมอผปวยเดกมอายมากกวา ๒ ปขนไป เนองจากไมมภาวะความดนเลอดในปอดสงขอวนจฉยการพยาบาลโรคหวใจแตกำาเนดชนดไมเขยว

1. ปรมาณเลอดออกจากหวใจตอนาทลดลง(CO ลดลง)2. รปแบบการหายใจขาดประสทธภาพ3. มโอกาสตดเชอทหวใจ (infective endocarditis (IE)4. ไดรบสารอาหารไมเพยงพอตอความตองการของรางกาย5. มภาวะนำาเกน เนองจากมการคงของนำาในรางกาย

35

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

6. ทำากจกรรมไดนอยลง / ไมสามารถทำากจกรรมได7. มโอกาสเกดการตดเชอในระบบทางเดนหายใจไดบอย8. มโอกาสเกดภาวะพษจากดจตาลส ฯ9. มการเปลยนแปลงทางอตมโนทศน (วยเรยน-วยรน)10. บดามารดาพรองความรในการดแลบตรเมอกลบบาน11. บดามารดามความวตกกงวล เนองจากบตรเจบปวย

เรอรง/ไมมประสบกาณขอวนจฉยการพยาบาลโรคหวใจแตกำาเนดชนดเขยว

1. ภาวะสมองขาดออกซเจนจากภาวะหมดสต (hypoxic spell)2. มโอกาสเกดภาวะอดตนของหลอดเลอดฝอยในสมอง เนองจาก

ภาวะเลอดขน (polycythemia) (TOF)3. มโอกาสเกดการตดเชอในสมอง (brain abscess) และการ

อกเสบของเยอบหวใจชนใน (endocarditis) เนองจากการ by pass ของเลอดไมผานการฟอกทปอด (TOF)

36

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

4. มภาวะนำาเกน เนองจากมการคงของนำาในรางกาย5. ไดรบสารอาหารไมเพยงพอตอความตองการของรางกาย6. ทำากจกรรมไดนอยลง / ไมสามารถทำากจกรรมได7. เครยดตอการถกจำากดกจกรรมขณะอยรพ./เจบปวย8. พฒนาการลาชา9. มการเปลยนแปลงอตมโนทศน(วยเรยน-วยรน)

10. มโอกาสเกดการตดเชอในระบบทางเดนหายใจไดบอย 11. มความวตกกงวลเกยวกบการเจบปวย / สงแวดลอมในรพ. 12. บดามารดาพรองความรในการดแลบตรเมอกลบบาน 13. บดามารดาขาดความรในการใชยาสรปปญหาทพบบอยในเดกโรคหวใจแตกำาเนด 1. หวใจวาย (Heart failure) 2. ภาวะพษจากยาไดจทาลส (digitalis intoxication) 3. ภาวะสมองขาดออกซเจนไปเลยงชวคราว (anoxic spell)

37

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

4. เปนลมหมดสต (syncope) 5. ปอดตดเชอ (pneumonia) 6. ภาวะหวใจเตนผดจงหวะ (arrhythemia) จากการสญเสยโปตสเซยม (hypokalemia)

โรคหวใจทเกดภายหลง (Acquired Heart Disease: AHD)

โรคหวใจทมการดำาเนนโรคหรอความผดปกตของหวใจทเกดขนภายหลงเกด โดยไมเกยวของกบความผดปกตของยนบนโครโมโซมของเดกตงแตแรกเกดและอาจพบไดทงในเดกทมโครงสรางของหวใจปกต และในเดกทมความผดปกตของหวใจแตกำาเนดโรคหวใจทเกดภายหลงทพบบอยคอ โรคหวใจรหมาตค (Rheumatic Heart Disease) มกเกดตามหลงไขรหมาตค (rheumatic fever) ซงมการตดเชอททำาใหเกดการเปลยนแปลงทางพยาธสภาพของอวยวะตางๆ โดยเฉพาะเกดการอกเสบของหวใจ สงผลใหเกดภาวะหวใจวาย

38

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ตลอดจนลนหวใจรวหรอตบตามมาไขรหมาตก (Rheumatic Fever)

ความหมาย โรคทมการอกเสบของเนอเยอเกยวพน ซงเปนผลจาก autoimmune reaction มกเกดตามหลงคออกเสบจากการตดเชอ อาจทำาใหมภาวะหวใจวาย และลนหวใจถกทำาลาย ทำาใหการทำางานของลนหวใจผดปกต เกดเปนโรคหวใจรหมาตคพยาธสรรวทยา : เมอเกดการตดเชอ B-hemolytic streptococcus group A ในรางกาย เชน ห ตอมทอมซล ลำาคอ ซงมกพบไดบอย ประมาณ 1 – 5 สปดาห ผปวยจงแสดงอาการ สำาหรบกลไกการเกดโรคเชอวา เมอเชอโรคเขาไปสรางกาย รางกายจะมปฏกรยาทางภมคมกนตอเชอโรค (antigen-antibody reaction) โดยจะสรางแอนตบอดจำาเพาะตอเชอโรค แตเนองจากสวนตางๆ ของเชอโรคมความคลายคลงกนทาง

39

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ระบขอวนจฉยการพยาบาลของโรคหวใจทเกดขนภายหลงได

ระบบภมคมกนกบเนอเยอของอวยวะตางๆ ในรางกาย แอนตบอดจำาเพาะตอเชอโรคดงกลาวกจะมปฏกรยากบเนอเยอของอวยวะตางๆ ดวย จงทำาใหเนอเยอเหลานถกทำาลาย เชน หวใจ เนอเยอของขอ สมอง เนอเยอใตผวหนง และผวหนง โดยทำาใหเนอเยอของอวยวะตางๆ มการอกเสบเกดขน การอกเสบเหลานถาไดรบการรกษาทถกตองกจะหายขาดได แตในรายทมการอกเสบของหวใจ ซงเกดขนไดทกชนไดแก pericarditis, myocarditis และ endocarditis และรวมไปถงลนหวใจดวย ทำาใหลนหวใจถกทำาลาย ตำาแหนงทพบไดบอยไดแก ลนไมตรล (mitralvalve) และลนเอออรตค (aortic valve) ทำาใหเกดแผลขน เกดเปนลนหวใจรวและตบตามมาลกษณะอาการทางคลนก : สมาคมแพทยโรคหวใจแหงสหรฐอเมรกาไดใช Jone’s criteria เปนหลกในการวนจฉย Jone’s criteria ดงน1. อาการหลก (major criteria) ไดแก

40

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

1.1 carditis เปนการอกเสบของหวใจ ซงพบไดทกชนของเนอเยอหวใจ เชน pericarditis myocarditis และ endocarditis ซงรวมถงลนหวใจ เชน ลนไมตรล และลนเอออรตค ซงทำาใหเกดการรวเปน mitral insufficiency และ aortic insufficiency และอาจเกดลนตบตามมาภายหลง คอ mitral stenosis และ aortic stenosis ทงนเนองจากมกระบวนการซอมแซม ม fibrosis เกดขนทลนหวใจและใตลนหวใจ เมอมการรวหรอตบของลนหวใจอาจตรวจพบเสยงฟของหวใจ การเตนของหวใจชวงพกเรวกวาปกต ขนาดของหวใจอาจโตกวาปกต (cardiomegaly) อาจพบ pericardia friction rub หรอ อาการของ effusion อาจมภาวะหวใจวาย carditis 1.2 polyarthritis การอกเสบของ synovial membrane ทำาใหขอ เนอเยอทขอและรอบๆ ขอจะบวม ทำาใหผปวยมอาการปวดขอ ซงมกเกดภายหลงการตดเชอ อาการปวดขอมกเปนขอใหญๆ ของแขน

41

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

และขาอยางนอยตงแต 2 ขอขนไป ทเปนบอยไดแก ขอเขาและขอเทา โดยมลกษณะของอาการอกเสบทขอคอ เปนตอเนองกน มการอกเสบทขอหนงกอนแลว ประมาณ 1-2 วน จนมอาการทเลา จงมการอกเสบอกขอหนงตอไป 1.3 chorea หรอ Sydenham’s chorea มการอกเสบของเนอเยอสมอง (brain tissue) โดยทำาใหมความผดปกตทางระบบประสาทได หรออาการ chorea ซงประกอบดวยการเคลอนไหวของกลามเนอโดยผปวยไมไดตงใจ รวมทงมกลามเนอออนแรง และมการเปลยนแปลงทางอารมณ มกพบในเดกหญงกอนเคลอนไหวทผดปกตนจะเกดขนทนททนใด โดยไมมจดมงหมายและไมมจงหวะแนนอน ผปวยจะมแขนขาออนแรงและมสหนาแปลกๆ ทไมเหมาะกบกาลเทศะ หรอแสดงหนาแสยะ มลกษณะการพดทผดปกตคอ พดไมชด มอารมณเปลยนแปลงงาย ผปวยบางรายอาจมอารมณเสยหรอโกรธงาย ผปวยทมอาการ chorea รนแรงอาจนงไมไดหรอเดนไมได เขยนหนงสอเลว

42

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ลง 1.4 subcutaneous nodules มการอกเสบของเนอเยอใตผวหนง ทำาใหเกดเปนตมแขงใตผวหนงคลายกบปมกระดก ตมแขงมลกษณะรปรางกลมหรอร เนอเยอใตผวหนงมลกษณะบวม กดไมเจบ สามารถคลำาจบเคลอนไหวไปมาใตผวหนงได ตมแขงใตผวหนงอาจพบในบรเวณปมกระดก เชน บรเวณหลงขอมอ หลงขอศอก หนาเขา หลงเทา ทายทอย มกพบรวมกบภาวะ carditis ทเปนรนแรง 1.5 erythema marginatum มอาการอกเสบของผวหนง ทำาใหเกดผนเปนวงแดงทผวหนง ผนอาจนนเลกนอย ขอบผนจะหยกและมสแดงชดเจน แตภายในผนจะมสเหมอนผวหนงปกตหรอมสจางลง ถากดผนจะซดลง ผนนจะแผออกไปโดยรอบ และไมมอาการคนตามลำาตว บรเวณกนและสวนตนของแขนและขา2. อาการรอง (minor criteria) ไดแก 2.1 มไขตำา ประมาณ 38 องศาเซลเซยส บางครงไขอาจสงได แต

43

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ไมเกน 39 องศาเซลเซยส 2.2 polyarthralgia ปวดขอหลายขอโดยไมมการอกเสบ บวม แดง รอน ทำาใหขยบขอไดลำาบาก 2.3 เลอดกำาเดาไหลโดยไมทราบสาเหต จากอกเสบของหลอดเลอด 2.4 ปวดทอง อาจเกดจากหวใจวายรวมกบมตบโต 2.5 อาการอนๆ เชน ออนเพลย เจบหนาอกและนำาหนกลด 2.6 มประวตเคยเปนไขรหมาตก หรอเปนหวดเจบคอบอยการตรวจทางหองปฏบตการ :1. การตรวจทชวยบงชวาผปวยมการตดเชอสเตรปโตคอคคส ไดแก 1.1 การเพาะเชอจากบรเวณคอ (throat swab culture) อาจพบเชอ B-hemolytic streptococcus group A ได แตถาการเพาะเชอทำาภายหลงการตดเชอทคอนานเกนกวา 1-5 สปดาห หรอในบางรายทอาจไดรบยาตานจลชพกอน อาจจะตรวจพบเชอไดนอย 1.2 anti-streptolysin O (ASO) เมอมการตดเชอ คา

44

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ASO ในเลอดจะสงขนเพราะมการสรางแอนตบอดตอเชอมากอน (คาปกต ASO = 0-120 Todd unit) ถาพบคา ASO สงขนเทากบหรอมากกวา 333 Todd unit ในเดกถอวาผดปกต ซงบงชวามการตดเชอ B-hemolytic streptococcus group A เมอเรวๆ น ปกตระดบ ASO จะเพมขนใน 1-2 สปดาห หลงจากตดเชอทคอ คา ASO จะคอยๆ เพม จนสงสดใน 3-6 สปดาห ตอไปจะคอยลดลงจนปกตในเวลาหลายเดอน ดงนนถาพบคา ASO titer สงกวาปกตอยางนอย 2 ครงหรอเพมมากกวา 2 เทา ถอวามคาบวก 2. การตรวจทชวยบงชวาผปวยกำาลงอยในภาวะอกเสบ 2.1 เมดเลอดขาวสงมากกวาปกต 2.2 erythrocyte sedimentation rate เพมขน แต ESR อาจไมเพมขนในไขรหมาตคถาผปวยมอาการหวใจวายรวมดวย (คาปกต ESR: ทารก 0 - 2 mm/hr, เดก วยรน – 3 - 13 mm/hr) 2.3 การตรวจหา C-reactive protein (CRP) ในเลอดใหผล

45

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

บวก ซงนาเชอถอกวา ESR เพราะในคนปกต การตรวจ CRP จะไดผลลบ 3. การตรวจทางภาพถายรงสและคลนไฟฟาหวใจ 3.1 ภาพถายรงสทรวงอก ในผปวยทมการอกเสบ พบหวใจโต อาจพบเงาหวใจโตกวาปกต และมลกษณะการคงของเลอดในปอด สวนภาพรงสของขอทอกเสบจะแสดงวามนำาในขอ 3.2 คลนไฟฟาหวใจ ความผดปกตทสำาคญคอ P-R interval ทยาวกวาปกต (first degree A-V block) 4. การตรวจดวยคลนเสยงสะทอนหวใจความถสง ชวยวนจฉยการมนำาในเยอหมหวใจ แลวยงบอกถงขนาดของสวนตางๆ ของหวใจและหลอดเลอด การทำางานของกลามเนอหวใจ การรวของลนหวใจถาพบทลนไมตรลและ ลนเอออรตค นาจะมสาเหตใหญมาจากไขรหมาตกการวนจฉย : ไขรหมาตคโดยใช Jone’s criteria ไดแก

1. ม 2 major criteria หรอ

46

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

2. ม 1 major criteria และ 2 minor criteria พรอมทงมหลกฐานอนๆ ทบงชวาผปวยมการตดเชอ B-hemolytic streptococcus group A หรอการเกดไขรหมาตคซำาในผปวยทเคยเปนไขรหมาตค หรอโรคหวใจรหมาตคมากอน โดยมอาการและแสดงอาการของการเกดซำาของไขรหมาตค เชน มไข ปวดขอ และมหลกฐานการตดเชอสเตรปโตคอคคสการรกษา :1. ยาปฏชวนะสำาหรบกำาจดเชอ B-hemolytic streptococcus group A ไดแก 1.1 ยาฉดเขากลามเนอ benzathine penicillin G 600,000 หนวยในผปวยนำาหนกนอยกวา 27 กโลกรม และ 1,200,000 หนวย ในผปวยนำาหนกมากกวา 27 กโลกรม ฉดเขากลามเนอครงเดยว หรอ 1.2 การใหยารบประทาน โดยให penicillin V 250-500 มลลกรมโดยใหวนละ 2-3 ครง รวม 10 หรอใหamoxicillin 50

47

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

มลลกรม/กโลกรม/วน แบงให 2-3 เปนเวลา 10 วน แตไมเกนวนละ 1.5 กรม หรอในกรณผปวยแพ penicillin ใหรบประทาน erythromycin 20-40 มลลกรม/กโลกรม/วนแทน2. ยาตานการอกเสบของหวใจและขอ ไดแก salicylate, steroid 2.1 ผปวยทม arthritis และ/หรอ carditis ทไมมหวใจโต ใหยา salicylate ขนาด 80-100 มลลกรม/กโลกรม/วน แบงรบประทาน 3-4 เวลา นาน 2 สปดาห จนกวาอาการจะดขนหรอคา ESR ปกตแลวคอยลดลงจนหยดภายใน 4-6 สปดาห 2.2 ผปวยทม carditis ทมหวใจโตหรอมอาการหวใจวาย ควรใชยาเพรดนโซโลน 2 มลลกรม/กโลกรม/วน แบงใหวนละ 3-4 ครง นาน 2 สปดาห หลงจากนนคอยๆ ลดขนาดของยาลงจนหยดภายใน 2 สปดาห เมอลดขนาดยาลงไดครงหนงใหเรม salicylates ขนาด 80-100 มลลกรม/กโลกรม/วน แบงรบประทาน 3-4 เวลา จนกวาอาการดขนหรอคา ESR ปกต แลวคอยลดลงจนหยดภายใน 4-6 เดอน

48

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

3. ใหนอนพกโดยทวไปผปวยทม carditis และอาการหวใจวาย ใหพกจนกวาควบคมภาวะหวใจวายได ตอมาคอยๆ เพมการเคลอนไหวมากขนในเวลา 3 เดอน4. ผปวยทมภาวะหวใจวายใหยา digitalis เชน digoxin ยาขบปสสาวะ ยาลด afterload5. ถาควบคมภาวะหวใจวายไมไดโดยการรกษาทางยา อาจตองผาตด6. การรกษา chorea เชน Phenobarbital, haloperidol

โรคหวใจรหมาตค (Rheumatic heart disease: RHD)ความหมาย โรคหวใจในเดกทเกดตามหลงไขรหมาตค ทำาใหมการอกเสบของหวใจทกชน รวมทงเยอบหวใจและลนหวใจสาเหต : โรคหวใจรหมาตคเปนผลหรอภาวะแทรกซอนของไขรหมาตค เนองจากรางกายไดรบเชอ B-hemolytic streptococcus

49

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

group A ประมาณ 1 – 5 สปดาห แลวไมไดรบการรกษาทถกตองหรอทนทวงท จงทำาใหเกดหวใจอกเสบ และจะมการทำาลายลนหวใจดวยพยาธสรรวทยา : ภายหลงทเดกเปนไขรหมาตคแลว จะมการอกเสบของหวใจทกชน รวมถงลนหวใจดวย ซงประกอบดวยแผนลน (cusp) เนอเยอเอนยดลน (chordae tendinae) และกลามเนอ papillary ในรายทเปนไขรหมาตคซำาหลายๆ ครงจะสงผลทำาใหลนหวใจถกทำาลายมากขน โดยมการหดตวหรอแขงตว ทำาใหเกดมความผดปกตของลนหวใจขนอาจเปนการรวหรอการตบ จงเรยกวาโรคหวใจรหมาตค ซงในทนจะกลาวถงความผดปกตของลนหวใจทพบบอยไดแก ลนไมตรลรว ลนไมตรลตบและลนเอออรตครว1. ลนไมตรลรว (พบบอยทสด) พยาธสรรวทยา : เกดจากการทลนไมตรลอกเสบ และมการทำาลายจนทำาใหลกษณะของลนไมตรลเปลยนแปลงไป เชน ลนหวใจมการหด

50

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ตวและแขงตวขน และมกพบวาเนอเยอเอนยดลนและกลามเนอ papillary ทยดตดกนกบลนจะมการหดตวสนลงเชนกน ทำาใหเกดการดงรงของสวนประกอบของลนหวใจ สงผลใหลนหวใจทำางานปดไมสนท เรยกวาเกดลนหวใจรว2. ลนไมตรลตบ พยาธสรรวทยา : ลนไมตรลตบเกดจากการเชอมตดกนของ commissures แผนลน และเนอเยอเอนยดลนของหวใจ ทำาใหมพงผดเกดขน และแผนลน anterior และ posterior leaflets จะหนาตวขน และจะมการเชอมตดกนตงแตขอบลน ทำาใหเกดเปนรเปดของแผนลนมขนาดเลกลง และมรเปดคลายปากปลา เรยกวามการตบของลนหวใจไมตรล3. ลนเอออรตครว พยาธสรรวทยา : ในผปวยทเปนไขรหมาตคทมอาการอกเสบของลนเอออรตค leaflet ของลนจะถกทำาลายทำาใหเกดเนอเยอพงผด โดยจะ

51

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ไปแทรกในแผนลน ทำาใหลนหวใจหดตวและหนาตวขน จนทำาใหแผนลนทงสามของลนเอออรตคไมสามารถประกบกนไดสนท จงเกดรรวขนตรงกลางระหวางแผนลน

โรคตดเชอทลนและผนงภายในหวใจ (Infective Endocarditis: IE)

ความหมาย โรคหวใจทมความผดปกตของลนและผนงภายในหวใจทเกดจากการตดเชอ แบคทเรย ยสต เชอรา ไวรสหรอเชอโรคอนๆพยาธสรรวทยา

ความผดปกตของลนหวใจ ผนงกนหองหวใจหรอสวนใดสวนหนงของหวใจและหลอดเลอด ทำาใหมการไหลเวยนเลอดทผดปกตในหองหวใจ เยอบบางสวนในหองหวใจหรอหลอดเลอดจงถกทำาลายแลวทำาใหมบางสวนหลดออกมาอยในกระแสเลอด เกลดเลอดจะมาเกาะแลวเกดเปนกอนลมเลอดขน เมอรางกายมการตดเชอโดยเฉพาะเชอแบคทเรย

52

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ซงมความสามารถสงในการเกาะตด กจะมารวมตวกบลมเลอดน กอนลมเลอดทมเชอโรคนจะปลอยสารพษเขาทำาลายเนอเยอตางๆ ของหวใจใหฉกขาดได โดยเฉพาะสวนทมความบอบบาง เชน ลนหวใจและเยอบตางๆ ของหวใจ และหากลมเลอดนหลดไปอดในหลอดเลอดของอวยวะตางๆ กจะทำาอนตรายตออวยวะสวนนนไดลกษณะอาการทางคลนก :1. ผปวยทมอาการเฉยบพลน กลมนจะมอาการชอกจากการตดเชอในกระแสเลอด หรอปอดบวม ซงมกพบในเดกเลกและทารกแรกเกด โดยเดกจะมไขสง รวมกบหายใจหอบเหนอย2. ผปวยทมอาการดำาเนนอยางชาๆ เปนสปดาหหรอเปนเดอน อาการของผปวยกลมนไดแกอาการทพบบอย ไดแก ไข เดกจะมไขตำาๆ อยประมาณ 1-2 สปดาห เบออาหาร ออนเพลย นำาหนกลด เหนอยงาย อาจมอาการปวดขอ ขออกเสบบรเวณขอใหญ ปวดทอง คลนไสอาเจยน ในเดกโตอาจบอกวารสกเจบหนาอก

53

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

อาการอนๆ ไดแก หวใจวาย แขนขาออนแรง มจดเลอดออกตามผวหนง หนงตาและตาขาว มเลอดออกเปนเสนคลายเสยนตำาทใตเลบมอเลบเทา อาจพบนวปมแตไมเขยวทปลายนวมอหรออาจพบกอนแดงเลกๆ กดเจบ หรอพบรอยแดงเลกทฝามอฝาเทาเมอกดแลวมสซดลงการรกษา :1. ยาฆาเชอ เปนสงทสำาคญทสดในการรกษา โดยใหยาฆาเชอทตรงตามเชอทตรวจพบ ยาทใหตองมระดบความเขมขนสงจงจะทำาลายเชอได ดงนนจงตองใหยาทางหลอดเลอดดำาและระยะเวลานานพอทจะกำาจดเชอใหหมดไป โดยใหนาน 4-8 สปดาห ไขจะลดลงและหายไขภายใน 1 สปดาหหลงการรกษาแมวาเชอโรคจะยงไมหมดไป2. การรกษาอนๆ ไดแก การใหเดกนอนพก และดแลใหไดรบสารอาหารเพยงพอเพอใหรางกายแขงแรงสรางภมตานทานตอเชอโรค เชนภาวะขาดสารอาหาร การรกษาภาวะแทรกซอนตางๆ ตามอาการ3. การผาตด ในรายทมลนหวใจรวและมอาการหวใจวายทรนแรง

54

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

จำาเปนตองรกษาดวยการทำาผาตดซอมแซมลนหวใจหรอเปลยนลนหวใจภาวะแทรกซอน :1. หวใจวายหรอหวใจเตนผดจงหวะจากการทลนหวใจและผนงภายในหวใจถกทำาลาย2. เกดอนตรายจากกอนลมเลอดหลดไปอดในหลอดเลอดของอวยวะนน เชน ฝในสมอง ปอดบวม ไตวาย มามโตการปองกน : มความจำาเปนอยางมากเพราะเมอเปนแลวเดกตองอยโรงพยาบาลนาน คาใชจายสง มภาวะแทรกซอนมากและอาจเสยชวตได โดยเฉพาะในผปวยเดกโรคหวใจแตกำาเนดซงมความเสยงสง1. ปองกนการสมผสเชอ โดยการไมใหเดกอยใกลผปวยทเปนโรคตดเชอ เชน ไขหวด2. รกษาความสะอาดรางกาย และโดยเฉพาะปากฟนเพราะเดกสวน

55

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ใหญทมการตดเชอมกมสาเหตจากการมฟนผ3. ใหอยในสภาพแวดลอมทสะอาดถกสขลกษณะ4. การรบประทานอาหารทสะอาดและมประโยชน เพอสงเสรมการสรางภมคมกนโรคของรางกาย5. การออกกำาลงกายอยางเหมาะสมกบภาวะของโรค เพอใหเดกมรางกายแขงแรงไมเจบปวยไดงาย6. พาเดกไปรบวคซนปองกนโรคตามกำาหนด ผปวยเดกโรคหวใจสามารถรบวคซนทกชนดไดเชนเดยวกบเดกปกต7. แจงทนตแพทยใหทราบวาเดกเปนโรคหวใจเมอพาเดกไปทำาฟนทกครง เพอใหแพทยชวยพจารณาวามความเสยงตอการตดเชอและจำาเปนตองใหเดกรบประทานยาปฏชวนะปองกนการตดเชอกอนทำาฟน

ภาวะหวใจวาย (Heart failure)ความหมาย

กลมอาการหรอความผดปกตทเกดในระบบไหลเวยนเลอด / ภาวะ

56

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ทหวใจไมสามารถสบฉดเลอดไปตามระบบไหลเวยนเลอดเพอนำาออกซเจนไปเลยงอวยวะและเนอเยอตางๆ ของรางกายไดเพยงพอกบความตองการของรางกายพยาธสรรวทยา : เดกทมความผดปกตในระบบหวใจและหลอดเลอด ทำาใหปรมาณเลอดทไหลออกไปเลยงรางกายตอนาทลดลง จงมการปรบตวในระบบตางๆ เพอคงปรมาณเลอดทไปเลยงรางกายใหเพยงพอดงน1. การกระตนประสาทซมพาเธตค ทำาใหมการหลงของ catecholamine สงผลใหหวใจเตนเรวและกลามเนอหวใจบบตวแรงขนและมการหดตวของหลอดเลอดดำา ทำาใหมเลอดไหลกลบสหวใจ (venous return) มากขน2. เลอดไปเลยงไตลดลง ไตจะตอบสนองโดยกระตน rennin-angiotensin-angiotensin-aldosterone system ทำางานมากขน และมการหลงของ antidiuretic hormone (ADH) เพม

57

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ขน ทำาใหมการดดกลบของนำาทไตเพมขนเปนผลใหปรมาณเลอดในระบบไหลเวยนเลอดเพมขน มการคงของนำาและโซเดยมมากขนเปนการเพม preload ตอหวใจ ความดนของเลอดดำาในปอดสงขนเกดภาวะเลอดคงในปอด (pulmonary congestion) เกดภาวะเลอดดำาคง ความดนของหลอดเลอดดำาสง หลอดเลอดดำาทคอโปงพอง ตบโตและบวม3. การเพมขนาดของกลามเนอหวใจ เพอชดเชยการทำางานของหวใจ เซลลกลามเนอหวใจมขนาดใหญขน ทำาใหหวใจโตขน ผนงหนาขน เพอใหหวใจสามารถบบตวไดแรงกวาปกต4. การขยายตวของหวใจ โดยผนงกลามเนอของเวนตรเคล จะยดขยายออกเพอรบปรมาณเลอดทเพมขน ทำาใหความดนในเวนตรเคลสงขนลกษณะอาการทางคลนก :1. อาการของหวใจซกซายวาย ไดแก หายใจเรว ปกจมกบาน หายใจ

58

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ลำาบาก หนาอกบม และมการหดตวของกลามเนอทชวยในการหายใจ นอนราบไมได มอาการเหนอยหอบ เสมหะเปนฟองหรอมเลอดปน ฟงเสยง crepitation เนองจากม pulmonary congestion2. อาการของหวใจซกขวาวาย ไดแก หลอดเลอดดำาทคอโปงพอง หนาบวม ตาบวม ตบโต บางรายอาจมมามโต คลนไส อาเจยน เบออาหาร ปวดทอง แนนอดอดทอง แขนขาเยน บวม และมนำาในชองทองสรปอาการสำาคญทบงชวามภาวะหวใจวาย (cardinal signs) 4 ประการคอ 1) หวใจโต 2) หวใจเตนเรว 3) หายใจเรว 4) ตบโตการวนจฉย :1. ซกประวตและตรวจรางกาย พบอาการและอาการแสดงของภาวะหวใจวาย เชน ออกแรงแลวเหนอยงายเมอทารกดดนม นำาหนกขนเนองจากการคงของนำาในรางกายพบ cardinal signs อาจฟงไดยนเสยงหวใจผดปกตหรอเสยงฟ (cardiac murmur)2. ถายภาพรงสทรวงอกพบหวใจโต รวมกบมเลอดไปปอดมากขน พบ

59

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

pulmonary venous congestion หรอ pulmonary edema3. การตรวจคลนไฟฟาหวใจ หวใจเตนเรว/เตนชา หรอเวนตรเคลโต4. การตรวจ echocardiography พบ cardiac function ผดปกตหรอทำาหนาทของเวนตรเคลลดลงการรกษา :1. ยากลมกลยโคไซด (digitalis glycosides) เชน ยา digoxin (lanoxin) สรรพคณคอเพมแรงในการบบตวของกลามเนอหวใจ แตทำาใหหวใจเตนชาลง สงผลใหม cardiac output เพมขน เลอดไปเลยงสวนตางๆ ของรางกายมากขน และสงผลคอลดการคงของเลอดในหลอดเลอดฝอยในปอด และยงมผลเพมการขบปสสาวะ ทำาใหลดแรงตานทานของหลอดเลอดสวนปลาย (afterload) หวใจจงสามารถบบเลอดไปเลยงสวนตางๆ ของรางกายไดงายขน2. ยากลม beta-adrenegic receptor blocking agents เชน propranolol (inderal) เพอทำาให epinephrine และ

60

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

norepinephrine ออกฤทธไมได ทำาใหอตราการเตนของหวใจและแรงบบตวของกลามเนอหวใจลดลง ความดนโลหตจะลดลงชาๆ3. ยาขยายหลอดเลอด (vasodilators) เชน hydralazine (apresoline) เพอลด afterload / preload และเพม cardiac output เนองจากมฤทธขยายหลอดเลอดแดงจงลดแรงตานทานหลอดเลอดสวนปลาย4. ยา ACEI (angiotensin-cinverting enzyme inhibitors เชน captopril และ enalapril มฤทธยบยงการทำางานของเอนไซมททำาลายแดงจโอเทนซน เพอใหหลอดเลอดขยายตวและลดแรงตานทานของหลอดเลอดสวนปลาย5.ยาขบปสสาวะเชน furosemidel(lasix), thiazides (hydrochlorothiazide/HCTz), spironolactone (aldactone) ยบยงการดดกลบของนำาและโซเดยมทไต สงผลใหปรมาณเลอดในระบบไหลเวยนลดลง จะชวยลด pulmonary

61

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

congestion เปนการลด preload6. ลดอาหารเคม บางรายอาจกำาจดโซเดยม/สารนำาในแตละวน เพอลดภาวะคงของนำาในหลอดเลอด โดยทวไปจะจำากดรอยละ 60-80 ของปรมาณปกต ซงจะปรบตามสภาพรางกาย7. ใหออกซเจน ในรายทมภาวะปอดบวมนำา ถามอาการเหนอยหอบมากควรใหออกซเจนเพอเพมปรมาณออกซเจนใหรางกาย (oxygenation)8. รกษาสาเหตของการเกดภาวะหวใจวาย เชน การผาตด หรอการรบการตรวจสวนหวใจขอวนจฉยการพยาบาลไขรหมาตค1 อกเสบของกลามเนอหวใจ เนองจากมการตดเชอ B-hemolytic streptococcus group A2 อกเสบของขอ เนองจากมการตดเชอ B-hemolytic streptococcus gr. A3 อาจเกดการกลบเปนซำา rheumatic fever จากเชอ B-

62

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

hemolytic streptococcus group Aขอวนจฉยการพยาบาลโรคหวใจรหมาตก1.เสยงตอการตดเชอ B-hemolytic streptococcus group A ซำา และมการตดเชอเยอบหวใจจากโรคหวใจรหมาตค2.เสยงตอเนอเยอขาดออกซเจน เนองจากหวใจวาย /อกเสบของหวใจและพยาธสภาพของลนหวใจ3.บดามารดาขาด / พรองความรในการดแลบตรทบานขอวนจฉยการพยาบาลเดกโรคตดเชอทลนและผนงภายในหวใจ1. เนอเยอพรองออกซเจนจากการทำางานของเยอบหวใจหรอลนหวใจผดปกตจากการตดเชอ2. ไข ปวดศรษะ ปวดขอและปวดเมอยกลามเนอเนองจากตดเชอทเยอบหวใจ3. วตกกงวลเนองจากการพรากจาก/เจบปวย/ภาพลกษณทเปลยนไปและกลวตาย

63

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

4. การเจรญเตบโตและพฒนาการลาชา5. พรอง/ขาดความรในการปฏบตตนและการดแลตอเนองทบานขอวนจฉยการพยาบาลเดกภาวะหวใจวาย1. ปรมาณเลอดออกจากหวใจตอนาทลดลงเนองจากความปกตของ

หวใจหรอหลอดเลอด2. ภาวะนำาเกน เนองจากมการคงของนำาในรางกาย3. เสยงตอการไดรบสารอาหารไมเพยงพอ เนองจากมอตราการเผาผลาญพลงงานสง4. มโอกาสเกดพฒนาการลาชา5. มโอกาสเกดภาวะเปนพษจากดจตาลส6. มโอกาสเกดการตดเชอในระบบทางเดนหายใจเนองจากมการคงของเลอดในปอด7. บดามารดามความวตกกงวลเกยวกบการเจบปวย และสงแวดลอมในโรงพยาบาล

64

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

8. บดามารดาพรอง/ขาดความรในการจดการเกยวกบยาทบาน

ขนสรปการพยาบาลเดกโรคหวใจ นอกจากพยาบาลจะมบทบาทในการ

ดแลผปวยเดกและครอบครวแลว การใหคำาปรกษาแกบดามารดาในการดแลเมอกลบไปบาน กลาวคอ การเจรญเตบโตและพฒนาการ สงเสรมอาหารทมแคลอรสง ควรไดรบการทำาผาตดเพอแกไขความผดปกตของหวใจในกรณทมรรวขนาดปานกลาง/ใหญ สำาหรบรรวขนาดเลกอาจตองรอจนกวาจะปดไดเอง การตดตาม การไดรบวคซนตามวย ยกเวนกอนการสวนหวใจ หรอกอนผาตดควรเลอนการใหวคซนออกไป เชน MMR ควรเลอนออกไปอยางนอย 3 เดอน หลงจากการไดรบเลอดหรอพลาสมา เดกควรไดรบ influenza vaccine เพอปองกนไขหวด การพกผอน การใหเวลาพกระหวางรบประทานอาหาร การจดสงแวดลอมอากาศถายเท การปองกนการตดเชอระบบทางเดนหายใจ การ

65

วตถประสงค

เชงพฤตกรรม

เนอหา กจกรรม

การสอน

อปกรณ/สอ

วธการประเมน

ผล

ฝกขบถายปสสาวะในเดกทไดรบยาขบปสสาวะ การปองกนการกลบเปนซำาหรอการสงเกตอาการและอาการแสดงของภาวะหวใจวาย การเลยงตามปกต ไมเลยงแบบตามใจเกนไป การสงเสรมภาพลกษณเกยวกบโรค การไปโรงเรยนควรเลอกโรงเรยนใกลบาน ขอจำากดในการออกกำาลงกายหรอเลนกฬา การใหความรและใหกำาลงใจแกครอบครว การตรวจตามแพทยนด เพอใหผปวยไดรบการดแลทเหมาะสม ตลอดจนคงไวซงคณภาพชวตทด