Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta i Gminy Gra Kalwaria

Projekt pn. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta i Gminy Gra Kalwaria wspfinansowany jest przez Uni Europejsk ze rodkw Funduszu Spjnoci wramach Programu Operacyjnego Infrastruktura irodowisko

Plan Gospodarki

Niskoemisyjnej

Miasto i Gmina

Gra Kalwaria

Toru, sierpie 2015 r.

Spis Treci

I. STRESZCZENIE4II. WSTP7II.1. Dlaczego potrzebny jest nam plan gospodarki niskoemisyjnej?7II.2. Podstawy prawne opracowania Planu8II.3. Analiza dokumentw strategicznych oraz ram prawnych dla gospodarki niskoemisyjnej8II.4. Dokumenty na poziomie midzynarodowym9II.5. Dokumenty na poziomie krajowym12II.6. Dokumenty na poziomie regionalnym20II.7. Dokumenty na poziomie lokalnym25II.8. Metodologia26III. ANALIZA STANU OBECNEGO29III.1. Charakterystyka miasta i gminy29III.2. Demografia32III.3. Gospodarka35III.4. Infrastruktura techniczna40III.5. Energetyka42III.5.1. Elektroenergetyka43III.5.2. Odnawialne rda energii43III.5.3. Gazownictwo48III.5.4. Ciepownictwo49III.6. Stan powietrza atmosferycznego49III.7. Komunikacja52III.8. Gospodarka odpadami55IV. IDENTYFIKACJA OBSZARW PROBLEMOWYCH56IV.1. Budownictwo i mieszkalnictwo56IV.2. Energetyka i OZE56IV.3. Transport57V. ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE59VI. WYNIKI BAZOWEJ INWENTARYZACJI EMISJI DWUTLENKU WGLA62VI.1. Bilans emisji z obszaru miasta i gminy Gra Kalwaria66VI.1. Podsumowanie bazowej inwentaryzacji emisji68VII. ANALIZA SWOT69VIII. WIZJA I MISJA72IX. CELE STRATEGICZNE I SZCZEGOWE74PLAN DZIAA DO ROKU 202076IX.1. Dziaania wynikajce z dugoterminowej strategii78IX.2. Dziaania krtko/rednioterminowe97IX.3. Harmonogram rzeczowo-finansowy116X. MONITORING I RAPORTOWANIE POSTPW124XI. RDA FINANSOWANIA DZIAA128XII. PODSUMOWANIE130XIII. BIBLIOGRAFIA132XIV. SPIS TABEL, MAP I WYKRESW134

STRESZCZENIE

Plan gospodarki niskoemisyjnej to dokument o charakterze strategicznym/operacyjnym, ktrego celem jest zarzdzanie emisjami gazw cieplarnianych na poziomie gmin. Dokument wskazuje kierunki w zakresie dziaa inwestycyjnych i nieinwestycyjnych.

Polskie miasta i gminy na szerok skal przystpiy do walki z globalnym ociepleniem na pocztku 2014 roku. Z pomoc rodkw, pochodzcych z dotacji Unii Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, zostan stworzone plany gospodarki niskoemisyjnej, ktrych celem jest:

oszacowanie iloci emitowanych na terenie gminy gazw cieplarnianych,

zaplanowanie moliwych dziaa, ograniczajcych te emisje,

uwzgldnienie kwestii emisji gazw cieplarnianych w planowanych inwestycjach,

znalezienie rde wspfinansowania przedsiwzi proekologicznych.

PGN ma si przyczyni take do osignicia celw okrelonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.:

redukcji emisji gazw cieplarnianych,

zwikszenia udziau energii pochodzcej ze rde odnawialnych,

redukcji zuycia energii finalnej, co ma zosta zrealizowane poprzez podniesienie efektywnoci energetycznej.

Biorc pod uwag powysze, cel gwny PGN dla gminy Gra Kalwaria zosta okrelony jako:

Poprawa jakoci ycia mieszkacw w poczeniu z rozwojem gospodarczym gminy Gra Kalwaria, jako efekt wdroenia dziaa niskoemisyjnych w segmencie publicznym oraz prywatnym.

Wskazane zostay take nastpujce cele strategiczne:

Cel strategiczny 1: Redukcja emisji gazw cieplarnianych do 2020 roku,

Cel strategiczny 2: Zwikszenie do 2020 roku udziau energii ze rde odnawialnych,

Cel strategiczny 3: Redukcja do 2020 roku zuycia energii finalnej,

Cel strategiczny 4: Redukcja zanieczyszcze do powietrza.

Plan uwzgldnia bardzo wiele obszarw funkcjonowania miasta i gminy mieszkalnictwo, transport, gospodark odpadami, czy produkcj energii cieplnej i elektrycznej; uwzgldnia rwnie tzw. nisk emisj, czyli emisj powodowan przez transport publiczny i prywatny, emisj pyw i szkodliwych gazw, pochodzcych z lokalnych kotowni wglowych i domowych piecw grzewczych. Wszystkie te dziedziny ludzkiej aktywnoci powoduj wzrost stenia gazw cieplarnianych w atmosferze i tym samym negatywnie wpywaj na komfort i zdrowie mieszkacw.

W Planie gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Gra Kalwaria zostay uwzgldnione dziaania majce na celu ograniczaniu emisji z powyszych obszarw, jak i planowane dziaania na rzecz ekologicznej edukacji mieszkacw oraz promocji zachowa proekologicznych. Dziaania zostay przedstawione w perspektywie krtko/rednio- i dugoterminowej wraz ze wskazaniem ich szacunkowych kosztw i przewidywanych rde finansowania. Ustalone zostay rwnie zasady monitorowania i raportowania wynikw prowadzonej polityki ekologiczno-energetycznej.

W wyniku przeprowadzonej bazowej inwentaryzacji emisji okrelono, e sumaryczna emisja w roku bazowym (tj. 2010) wyniosa 152 877 Mg CO2.

W wyniku realizacji dziaa ujtych w PGN dla gminy Gra Kalwaria moliwe bdzie ograniczenie emisji na poziomie 20925,69 t CO2. Ostatecznie emisja w 2020 roku wyniesie zatem 131 951,4 t CO2, co oznacza redukcj na poziomie 13,69%.

Zuycie energii finalnej w Miecie i Gminie Gra Kalwaria w roku 2010 wynioso 335 068 MWh Okrelone wharmonogramie rzeczowo-finansowym dziaania pozwalaj na zaoszczdzenie 66464,4 MWh energii, co stanowi redukcj zuycia energii finalnej o 19,84% w stosunku do roku bazowego.

Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji zuycia energii finalnej w Gminie w roku 2010, proponowane wharmonogramie rzeczowo-finansowym dziaania umoliwi zwikszenie udziau energii ze rde odnawialnych o 170,6 MWh energii rocznie do roku 2020, co stanowi wzrost o 0,05%.

Z uwagi na stwierdzone w Programie ochrony powietrza dla strefy mazowieckiej, do ktrej naley Gra Kalwaria, przekroczenia poziomu zanieczyszcze do powietrza zaplanowane zostay dziaania naprawcze, w tym w szczeglnoci:

zmiana sposobu ogrzewania na proekologiczny:

podczenia do sieci ciepowniczej podmiotw ogrzewanych indywidualnie,

wymiana nieekologicznych piecw na ogrzewanie paliwami niskoemisyjnymi (gaz lub ekogroszek),

zmiana sposobu ogrzewania w miastach strefy mazowieckiej podczenie do sieci ciepowniczej budynkw na ulicach, na ktrych sie istnieje,

Stosowanie odpowiednich zapisw umoliwiajcych ograniczenie emisji pyu zawieszonego PM10 i pyu zawieszonego PM2,5 w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dotyczce np. ukadu zabudowy zapewniajcego przewietrzanie miast, wprowadzania zieleni ochronnej, zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz ustaleniu sposobu zaopatrzenia w ciepo tam, gdzie to moliwe oraz w zabudowie nowo planowanej,

czyszczenie ulic na mokro w okresie wiosna-jesie w miar potrzeby (szczeglnie w okresach bezdeszczowych),

prowadzenie kampanii edukacyjnych uwiadamiajcych spoeczestwo: - o zagroeniach dla zdrowia zwizanych z emisj pyu zawieszonego PM10 podczas spalania paliw staych (w tym odpadw) w paleniskach domowych o niskiej sprawnoci, - o zagroeniach dla zdrowia zwizanych z emisj pyu zawieszonego PM2,5 i proponowanych dziaaniach zwizanych z jej ograniczeniem,

stopniowa wymiana taboru autobusowego komunikacji miejskiej na pojazdy wyposaone w silniki speniajce normy emisji spalin Euro 5.

Dla wymienionych zada, w dokumencie pn. Program Ochrony Powietrza dla strefy mazowieckiej, w ktrej zostay przekroczone poziomy dopuszczalne pyu zawieszonego PM10 i pyu zawieszonego PM2,5 w powietrzu nie zostay okrelone wskaniki realizacji celu.

WSTPDlaczego potrzebny jest nam plan gospodarki niskoemisyjnej?

W ostatnich latach skutki globalnego ocieplenia stay si wyczuwalne dla kadego czowieka przesuwaj si strefy opadw, co powoduje powodzie w rejonach, gdzie one nie wystpoway; due rejony Ziemi stepowiej, co negatywnie wpywa na produkcj roln; bardzo szybko zwiksza si liczba gwatownych burz i orkanw, ktre powoduj straty w ludziach i infrastrukturze. Makroekonomiczne koszty globalnego ocieplenia s szacowane nawet na kilkaset miliardw EURO rocznie. Gwn tego przyczyn jest gwatowny wzrost zawartoci gazw cieplarnianych w atmosferze w ostatnich 150 latach. Zakada si, e to dziaania czowieka s odpowiedzialne za wzrost emisji. Dlatego rzdy wikszoci pastw zdecydoway si na dziaania majce na celu ograniczenia emisji gazw cieplarnianych do atmosfery.

Midzy innymi z tych powodw doszo do podpisania w 1992 roku midzynarodowej Ramowej konwencji Narodw Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, ktra okrelaa zasady wsppracy pastw w celu ograniczenia emisji gazw cieplarnianych do atmosfery. Unia Europejska peni wiodc rol w okrelaniu celw redukcyjnych oraz wdraaniu nowych polityk, dotyczcych przeciwdziaania zmianom klimatycznym. Polska staa si czonkiem Unii Europejskiej ponad 10 lat temu, wic problem ten dotar rwnie do nas, wymuszajc zmiany wobszarze wytwarzania energii, czy uszczelniania procesw produkcyjnych.

Zgodnie z tendencj midzynarodow dziaania zwizane z przeciwdziaaniem zmianom klimatycznym podejmowane s na coraz niszych poziomach organizacyjnych spoeczestw. W pierwszej kolejnoci byy to rozmowy globalne na arenie midzynarodowej, nastpnie konkretne zobowizania poszczeglnych pastw, wreszcie systemy typu cap-and-trade (jak europejski ETS), ktre nakaday limity emisyjne na konkretne przedsibiorstwa. Plany gospodarki niskoemisyjnej s kolejnym krokiem wtym kierunku, przenoszc cz ciaru walki z globalnym ociepleniem na samorzdy lokalne. Najwiksza rezerwa emisyjna, tj. obszar, w ktrym jest jeszcze najwicej miejsca na ograniczanie emisji, to spoeczestwo. I wanie poprzez odpowiednie gospodarowanie zasobami wsplnot lokalnych mona jeszcze osign znaczce efekty.

Dziaania, nawet jednego czowieka, maj wpyw na ilo emisji gazw cieplarnianych uwalnianych do atmosfery, a take na zmiany klimatyczne. Gdy zuywamy energi elektryczn, do atmosfery trafia dwutlenek wgla, uwolniony podczas spalania wgla w elektrowni. Dla przykadu - gotowanie w jak najmniejszej iloci wody i korzystanie z przykrywek moe obniy zuycie prdu zuywanego podczas tego procesu nawet o 15%. Uywanie garnkw o rednicy wikszej o 2 cm od wielkoci pyty grzejnej zaoszczdzi nawet 20% energii. Regularne usuwanie kamienia z czajnika elektrycznego to mniejsze o 10% zuycie prdu. Z kolei szron o gruboci 7mm spowoduje dwukrotnie wikszy pobr energii przez zamraark.

Bank wiatowy w swoim raporcie z 2011 roku zauway, e Polsce udao si w latach 90-tych ubiegego wieku przeksztaci z gospodarki centralnie planowanej w ekonomi wolnorynkow i w najbliszych latach z powodzeniem moe przeksztaci j wgospodark niskoemisyjn. Dziaania na rzecz zrwnowaonego rozwoju wzakresie niskoemisyjnoci, rozwoju opartego na efektywnoci energetycznej, wykorzystaniu energii odnawialnej oraz zrwnowaonej produkcji ikonsumpcji umoliwi regionom walk ze zmianami klimatycznymi, przy jednoczesnym pobudzeniu gospodarki itworzeniu nowych miejsc pracy.

Podstawy prawne opracowania Planu

Zgodnie z przepisami polskiego czy unijnego prawa jednostka samorzdu terytorialnego nie ma obowizku przygotowania planu gospodarki niskoemisyjnej. Jest to wic dobrowolna inicjatywa wadz lokalnych.

Jednake po przyjciu PGN przez Rad Miejsk bdzie on mia charakter dokumentu obowizujcego, okrelajcego cele strategiczne i szczegowe oraz dziaania dla ich osignicia.

Analiza dokumentw strategicznych oraz ram prawnych dla gospodarki niskoemisyjnej

Zaoenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej s spjne z priorytetami i celami dokumentw na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i midzynarodowym.

Dokumenty na poziomie midzynarodowym

Kwestia ograniczenia emisji gazw cieplarnianych od wielu lat stanowi kluczowy temat spotka i wypracowanych porozumie midzynarodowych. Kluczowym dokumentem warunkujcym konieczno podjcia prac nad zagadnieniem emisji zanieczyszcze powietrza jest Ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCCC, ktra zostaa podpisana na Midzynarodowej Konferencji ONZ Dotyczcej rodowiska i Rozwoju w Rio de Janeiro w 1992 roku. Pierwsze szczegowe informacje s rezultatem trzeciej konferencji z 1997 roku, ktra odbya si w Kioto. Ratyfikowany tam Protok jest kluczowym uzupenieniem Ramowej Konwencji Narodw Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Na mocy zapisw Protokou z Kioto kraje, ktre zdecydoway si na jego ratyfikacj, zobowizay si do redukcji emisji gazw cieplarnianych przecitnie o 5,2 % do 2012 roku. Dodatkowo, poczwszy od 2020 roku, globalna emisja winna spada w tempie 1 5 % rocznie tak, aby w 2050 roku osign poziom o 25 70 % niszy ni aktualnie.

Baz unijnej polityki klimatycznej stanowi zainicjowany w 2000 roku Europejski Program Ochrony Klimatu (ECCP), ktry jest zintegrowaniem dobrowolnych przedsiwzi, dobrych praktyk, mechanizmw rynkowych, a take programw informacyjnych. Wraz z kocem 2006 roku Unia Europejska zobowizaa si do osignicia celw Protokou z Kioto. W tym celu postanowiono wdroy pakiet klimatyczno-energetyczny, ktrego cele szczegowe prezentuj si nastpujco:

redukcja emisji gazw cieplarnianych o 20% w porwnaniu do bazowego 1990 roku;

wzrost wykorzystania odnawialnych rde energii o 20%, w tym 10% stanowi udzia biopaliw w zuyciu paliw pdnych;

wzrost efektywnoci energetycznej o 20%, w porwnaniu do prognozy zapotrzebowania na paliwa i energi.

Dziaania zwizane z realizacj wskazanych celw przypisane s w duej mierze jednostkom samorzdu terytorialnego. To wanie wadze lokalne, odpowiedzialne za konsumpcj 80% energii przekadajcej si na emisj gazw cieplarnianych, stoj przed najwikszym wyzwaniem ochrony rodowiska.

W styczniu 2014 roku Komisja Europejska przedstawia pakiet klimatyczno-energetyczny do 2030 roku, w ktrym zaproponowano:

redukcj emisji gazw cieplarnianych o 40 % do 2030 roku;

zwikszenie udziau rde odnawialnych do 27%;

redukcj zuycia energii pierwotnej o 30% w stosunku do 2005 roku.

Przyjcie powyszych ram zalene jest od poparcia pastw czonkowskich i obecnie znajduje si na etapie negocjacji.

Potrzeba wzmocnienia europejskiej polityki w zakresie racjonalizacji zuycia energii zostaa mocno wyartykuowana w wydanej w 2005 roku Zielonej Ksidze w sprawie racjonalizacji zuycia energii, czyli jak uzyska wicej mniejszym nakadem rodkw. Dokument opisuje szereg korzyci z propagowana systemowego podejcia do tematu ograniczania emisji oprcz zmniejszenia zuycia energii i odnotowania oszczdnoci z tego wynikajcych, wrd pozytywnego oddziaywania wskazano popraw konkurencyjnoci oraz zwikszenie zatrudnienia.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zgodny jest rwnie z Dyrektywami Parlamentu Europejskiego. Dyrektywa CAFE uchwalona przez Parlament Europejski i Rad 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakoci powietrza i czystego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152 z 11.06.2008) zostaa wdroona do polskiego prawa ustaw z dnia 13 kwietnia 2012 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. 2012, poz. 460). Dokument konstytuuje normy jakoci powietrza dotyczce pyu zawieszonego PM2,5 i innych substancji oraz mechanizmy zarzdzania jakoci powietrza w strefach i aglomeracjach. Normowanie okrelone zostao w formie wartoci docelowej, dopuszczalnej oraz oddzielnego wskanika dla obszarw miejskich. Nadrzdnym celem Dyrektywy CAFE jest zidentyfikowanie i okrelenie de dotyczcych jakoci powietrza, w nastpstwie czego nastpi uniknicie, zapobieenie lub ograniczenia szkodliwych oddziaywa na zdrowie ludzi i rodowisko. 18 grudnia 2013 roku przyjto nowy pakiet odnoszcy si do czystego powietrza, aktualizujcy funkcjonujce przepisy i dalej redukujcy szkodliwe emisje z przemysu, transportu, elektrowni i rolnictwa w celu ograniczenia ich wpywu na zdrowie ludzi oraz rodowisko. Skada si on z nastpujcych elementw:

nowego programu Czyste powietrze dla Europy zawierajcego rodki majce za zadanie zagwarantowanie osignicia obecnych celw w perspektywie krtkoterminowej i nowych celw w zakresie jakoci powietrza w okresie do roku 2030 oraz rodkw uzupeniajcych sucych ograniczeniu zanieczyszczenia powietrza, wspieraniu bada i innowacji oraz promowaniu wsppracy midzynarodowej;

dyrektywy w sprawie krajowych poziomw emisji z bardziej restrykcyjnymi krajowymi poziomami emisji dla szeciu gwnych zanieczyszcze;

wniosku odnoszcego si do nowej dyrektywy majcej na celu ograniczenie zanieczyszcze powodowanych przez redniej wielkoci instalacje energetycznego spalania, takie jak indywidualne kotownie dla blokw mieszkalnych lub duych budynkw oraz maych zakadw przemysowych.

Specjalici szacuj, e do 2030 roku, w zestawieniu z dotychczasowym scenariuszem dziaania, pakiet dotyczcy czystego powietrza pozwoli na uniknicie 58 tys. przedwczesnych zgonw, uchroni 123tys. km2 ekosystemw przed zanieczyszczeniem azotem, 56tys. km2 obszarw chronionych Natura 2000 przed zanieczyszczeniem azotem, 19tys. km2 ekosystemw lenych przed zakwaszeniem.

Kolejnym istotnym aktem prawnym regulujcym kwestie energetyczne jest Dyrektywa IED Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 roku w sprawie emisji przemysowych (Dz. Urz. UE L 334 d 17.12.2010). Dyrektywa wesza w ycie dnia 6 stycznia 2011 r. IED kadzie szczeglny nacisk na zintegrowane podejcie do ochrony rodowiska, ktre ma prowadzi do zapobiegania lub przynajmniej ograniczenia powstawania zanieczyszcze, w gwnej mierze poprzez wdraanie nowych rozwiza technicznych i organizacyjnych dotyczcych dziaalnoci produkcyjnej. W myl przepisw, pastwa UE zobowizane s do podjcia rodkw prowadzcych do zagwarantowania, i adna instalacja, obiekt energetycznego spalania tudzie spalania bd wspspalania odpadw nie mog by eksploatowane bez pozwolenia. Dyrektywa wprowadzia wyrany wzrost standardw emisyjnych dla duych rde spalania paliw (o mocy wikszej anieli 50 MW) w zakresie SO2, NOx, a take pyw.

PGN zgodny jest rwnie z innymi regulacjami unijnymi dotyczcymi efektywnoci energetycznej, ktre stopniowo transponowane s do prawodawstwa pastw czonkowskich, a ich wykaz przedstawia Schemat I.

Schemat I Dyrektywy Unii Europejskiej w zakresie efektywnoci energetycznej

Dokumenty na poziomie krajowym

Przy przygotowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wzito pod uwag nastpujce dokumenty na szczeblu krajowym:

ustaw z dnia 11 marca 2013 r. o samorzdzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. 2013 poz. 594 z pn.zm.),

ustaw z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz.U. 2013 poz. 1232 z pn.zm.),

ustaw z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz.U. 2012 poz. 1059 z pn.zm.),

ustaw z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnieniu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz ocenach oddziaywania na rodowisko (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz. 1235 z pn.zm.),

ustaw z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz.U. 2011, Nr 94, poz. 551 z pn.zm.),

ustaw z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz.U. 2012, poz. 647 z pn.zm.),

ustaw z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontw (Dz.U. 2008, Nr 223, poz. 1459 z pn.zm.),

ustaw z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentw (Dz.U. 2007, Nr 50, poz. 331 z pn.zm.),

ustaw z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz. 1409 z pn.zm.),

Krajowy plan dziaa w zakresie energii ze rde odnawialnych,

Strategiczny Plan Adaptacji SPA 2020,

Poradnik "Jak opracowa plan dziaa na rzecz zrwnowaonej energii (SEAP)",

Krajowy plan dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej (EEAP),

Polityk energetyczn Polski do 2030 roku,

Strategia Bezpieczestwo Energetyczne i rodowisko

Koncepcj Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030,

Zacznik nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/POIi/9.3/2013 - Szczegowe zalecenia dotyczce struktury planu gospodarki niskoemisyjnej,

Polityka Ekologiczna Pastwa w latach 2009-2012 z perspektyw do roku 2016,

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego,

Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej.

Poniej nakrelono gwne cele zawarte w wybranych dokumentach strategicznych wkontekcie planw gospodarki niskoemisyjnej.

Ustawa prawo energetyczne

Kluczowym aktem prawnym szczebla krajowego w dziedzinie energetyki jest ustawa zdnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: Dz.U. 2012 r., poz. 1059, ze zm.) oraz powizane z ni rozporzdzenia gwnie Ministra Gospodarki i Ministra rodowiska. Niniejszy dokument w sposb szczegowy okrela zasady kreowania polityki energetycznej pastwa, warunki zaopatrzenia oraz uytkowania paliw i energii, w tym funkcjonowania przedsibiorstw energetycznych, a take precyzuje organizacyjn hierarchi w sprawach gospodarki paliwami i energi. Celem ustawy jest stworzenie podwalin do zapewnienia bezpieczestwa energetycznego kraju, oszczdnego i racjonalnego uytkowania paliw, rozkwitu konkurencji, przeciwdziaania negatywnym skutkom monopoli, uwzgldniania wymogw ochrony rodowiska oraz ochrony interesw odbiorcw i minimalizacji kosztw.

Ustawa o efektywnoci energetycznej

Aktem wdraajcym Dyrektyw 2006/32/WE w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych do polskiego prawa jest ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o efektywnoci energetycznej (Dz.U. 2011, Nr 94, poz. 551).

Ustawa ta stwarza ramy prawne systemowego podejcia do kwestii poprawy efektywnoci energetycznej gospodarki, prowadzcych do wykreowania wymiernych oszczdnoci energii. Dziaania te koncentruj si w trzech gwnych obszarach:

zwikszenie oszczdnoci energii przez odbiorc kocowego,

zwikszenie oszczdnoci energii przez urzdzenia potrzeb wasnych,

zmniejszenie strat energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji.

Ustawa nakrela konkretne zadania dla rnych interesariuszy ycia publicznego, ktre poprzez podejmowanie czynnoci zwizanych z wdraaniem inicjatyw promujcych efektywno energetyczn realizuj krajowy cel w zakresie oszczdnego gospodarowania energi wyznaczajcy uzyskanie do 2016 r. oszczdnoci energii finalnej w iloci nie mniejszej ni 9% redniego krajowego zuycia tej energii w cigu roku (przy czym urednienie obejmuje lata 20012005). Dokument sankcjonuje ponadto system wiadectw efektywnoci energetycznej, tzw. biaych certyfikatw z okreleniem zasad ich uzyskania i umorzenia.

Ustawa prawo ochrony rodowiska

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz. 1232 z pn.zm.) stanowi podstawowy dokument prawny okrelajcy zasady ochrony rodowiska, a take warunki korzystania z jego zasobw. Tre ustawy obejmuje podstawowe przepisy w zakresie jakoci powietrza. Jako szczegowe formy realizacji wspomnianego zadania ustawa okrela:

utrzymanie poziomw substancji w powietrzu poniej dopuszczalnych dla nich poziomw lub co najmniej na tych poziomach,

zmniejszanie poziomw substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s one dotrzymane,

zmniejszanie i utrzymanie poziomw substancji w powietrzu poniej poziomw docelowych albo poziomw celw dugoterminowych lub co najmniej na tych poziomach.

Dopuszczalne poziomy zanieczyszcze okrela Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1031). Tabele I i II zawieraj szczegowe wytyczne dla pyu PM10, PM2,5 i benzo()piranu.

Tabela I Dopuszczalne poziomy zanieczyszcze

Nazwa substancji

Okres uredniania wynikw pomiarw

Poziom dopuszczalny substancji w powietrzu

w g/m3

Dopuszczalna czsto przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym

Termin osignicia poziomw dopuszczalnych

py zawieszony PM2,5

rok kalendarzowy

25

-

2015

20

-

2020

py zawieszony PM10

24 godziny

50

35 razy

2005

rok kalendarzowy

40

-

2005

benzo()piren

rok kalendarzowy

1 ng/m3

-

2013

rdo: Rozporzdzenie Ministra rodowiska, z dnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu

Tabela II Poziomy informowania i poziomy alarmowe dla pyw

Nazwa substancji

Okres uredniania wynikw pomiarw

Poziom w powietrzu w g/m3

py zawieszony PM10

24 godziny

300

Poziom alarmowy

200

Poziom informowania

rdo: Rozporzdzenie Ministra rodowiska, z dnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku

Dokument zosta przyjty przez Rad Ministrw 10 listopada 2009 roku. Okrela on priorytetowe kierunki dziaa na rzecz efektywnoci i bezpieczestwa energetycznego (opartego na wasnych zasobach surowcw), zwikszenia wykorzystania odnawialnych rde energii, rozwoju konkurencyjnych rynkw paliw i energii oraz ograniczenia oddziaywania energetyki na rodowisko. Gwne narzdzia realizacji aktualnie obowizujcej polityki energetycznej na szczeblu samorzdw gminnych iprzedsibiorstw energetycznych to:

planowanie przestrzenne zapewniajce realizacj priorytetw polityki energetycznej,

ustawowe dziaania jednostek samorzdu terytorialnego uwzgldniajce priorytety polityki energetycznej pastwa, w tym poprzez zastosowanie partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP),

wsparcie realizacji istotnych dla kraju projektw w zakresie energetyki (np. projekty inwestycyjne, prace badawczo-rozwojowe) ze rodkw publicznych, w tym funduszy europejskich.

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku zakada, e bezpieczestwo energetyczne kraju bdzie oparte w gwnej mierze o wasne zasoby, w szczeglnoci wgla kamiennego i brunatnego. Ograniczenie dla wykorzystania wgla stanowi polityka ekologiczna, skaniajca si ku redukcji emisji dwutlenku wgla. Warunkuje to konieczno rozwoju czystych technologii wglowych (tj. m.in. wysokosprawnej kogeneracji). Polityka energetyczna do 2030 zakada ponadto, e udzia OZE w cznym zuyciu w Polsce, ma wzrosn do 15 % w 2020 roku oraz do 20 % w roku 2030. Jakoelement dodatkowy projektuje si take osignicie w 2020 roku 10% udziau biopaliw w rynku paliw.

Krajowy plan dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej

Krajowy Plan Dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej dla Polski zosta przyjty w 2007 roku i stanowi realizacj zapisu art. 14 ust. 2 Dyrektywy 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 roku w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych. Dokument przedstawia kierunkowe cele w zakresie efektywnoci energetycznej:

oszczdno energii finalnej do 2016 roku, w iloci nie mniejszej ni 9% redniego krajowego zuycia w cigu roku,

oszczdno energii finalnej w 2010 roku o 2% cel mia charakter orientacyjny istanowi ciek dochodzenia do osignicia celu przewidzianego na 2016 rok.

Drugi Krajowy Plan zosta przyjty przez Rad Ministrw w dniu 17 kwietnia 2012 roku ipodtrzymuje krajowy cel w zakresie oszczdnego gospodarowania energi na poziomie 9%, jednoczenie nadmieniajc, e poziom zrealizowanych, jak i planowanych, oszczdnoci energii finalnej przekroczy wyznaczony cel. W ramach dokumentu wyszczeglniono szerok palet dziaa sucych realizacji przytoczonych celw, wrd ktrych mona wymieni zadania termomodernizacji i remontw w sektorze mieszkalnictwa, zarzdzanie energi w obiektach podmiotw sektora finansw publicznych, dofinansowanie audytw energetycznych i elektroenergetycznych w przedsibiorstwach, czy wymian floty w zakadach komunikacji miejskiej.

Krajowy plan dziaa w zakresie odnawialnych rde energii

Rada Ministrw w dniu 7 grudnia 2010 roku przyja dokument pn. Krajowy plan dziaa w zakresie energii ze rde odnawialnych, bdcy odpowiedzi na art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych. Okrela on przewidywane kocowe zuycie energii brutto w ukadzie sektorowym, tj.wciepownictwie, chodnictwie, elektroenergetyce i transporcie. W dokumencie zawarto take wytyczne dotyczce wsppracy midzy organami wadzy lokalnej, regionalneji krajowej, szacowanej nadwyki energii ze rde odnawialnych, ktra mogaby zosta przekazana innym pastwom czonkowskim, strategii ukierunkowanej na rozwj istniejcych zasobw biomasy izmobilizowanie nowych zasobw biomasy do rnych zastosowa, atake rodkw, ktre naley podj wcelu wypenienia odpowiednich zobowiza wynikajcych zdyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych.

Oglny cel krajowy w zakresie udziau energii ze rde odnawialnych w ostatecznym zuyciu energii brutto w 2020 r. okrelono na poziomie 15%. Przewidywany rozkad wykorzystania OZE w ukadzie sektorowym wyglda nastpujco:

17,05% dla ciepownictwa i chodnictwa (systemy sieciowe i niesieciowe),

19,13% dla elektroenergetyki,

10,14% dla transportu.

Zapisy dokumentu szczeglny nacisk kad na rozwj odnawialnych rde energii w obszarze elektroenergetyki gwnie w zakresie rde opartych na energii wiatru oraz biomasie, jak rwnie zakada zwikszony wzrost iloci maych elektrowni wodnych. W obszarze ciepownictwa i chodnictwa przewiduje si utrzymanie dotychczasowej struktury rynku, przy uwzgldnieniu rozkwitu geotermii oraz wykorzystania energii sonecznej. W przypadku transportu zakada si zwikszanie udziau biopaliw i biokomponentw.

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 zostaa przyjta przez Rad Ministrw w dniu 13 grudnia 2011 roku i okrela cele oraz kierunki polityki zagospodarowania kraju. Jako cel strategiczny przyjto efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej zrnicowanych potencjaw rozwojowych.

Do pozostaych celw naley:

podwyszenie konkurencyjnoci gwnych orodkw miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integracj funkcjonaln przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjajcej spjnoci,

poprawa spjnoci wewntrznej i terytorialnej, rwnowaenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunkw dla rozprzestrzeniania si czynnikw rozwoju, wielofunkcyjny rozwj obszarw wiejskich oraz wykorzystanie potencjau wewntrznego wszystkich terytoriw,

poprawa dostpnoci terytorialnej kraju w rnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej,

ksztatowanie struktur przestrzennych wspierajcych osignicie i utrzymanie wysokiej jakoci rodowiska przyrodniczego i walorw krajobrazowych Polski,

zwikszenie odpornoci struktury przestrzennej kraju na zagroenia naturalne i utraty bezpieczestwa energetycznego oraz ksztatowanie struktur przestrzennych wspierajcych zdolnoci obronne pastwa,

przywrcenie i utrwalenie adu przestrzennego.

Strategia Rozwoju Kraju 2020

Dokument zosta przyjty uchwa Rady Ministrw z dnia 25 wrzenia 2012 roku, a jego zapisy wskazuj cele i priorytety polityki w Polsce tj. kierunki rozwoju spoeczno-gospodarczego oraz warunki, ktre powinny ten rozwj zapewni. Jest to najwaniejszy program w perspektywie redniookresowej, okrelajcy cele strategiczne rozwoju kraju do 2020 r. Zbieno zaoe Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z omawianym dokumentem dotyczy nastpujcych zapisw Strategii: poprawa efektywnoci energetycznej m.in. wsparcie termomodernizacji budynkw i modernizacji istniejcych systemw ciepowniczych z zastosowaniem dostpnych i sprawdzonych technologii, rozwj energetyki rozproszonej poza istniejc sieci energetyczn z wykorzystaniem lokalnych odnawialnych rde, zwikszenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii m.in. poprzez zwikszenie wykorzystania OZE, poprawa stanu rodowiska m.in. poprzez prowadzenie dugofalowej polityki ograniczenia emisji w sposb zachcajcy do zmian technologii produkcyjnych, poprawa efektywnoci infrastruktury ciepowniczej, modernizacji owietlenia.

Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej

Zaoenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej zostay zaakceptowane w dniu 16 sierpnia 2011 r. przez Rad Ministrw. Gwnym zamierzeniem opracowania dokumentu jest ch redukcji emisji gazw cieplarnianych i innych substancji wprowadzanych do powietrza we wszystkich obszarach gospodarki. Istot inicjatywy jest zapewnienie korzyci ekonomicznych, spoecznych i rodowiskowych pyncych z zada zmniejszajcych emisj.

Narodowym Programem Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej objto szerokie spectrum interesariuszy, do ktrych nale przedsibiorcy wszystkich sektorw gospodarki, samorzdy gospodarcze i terytorialne, organizacje otoczenia biznesu, organizacje pozarzdowe, a take wszyscy obywatele pastwa.

Celem gwnym programu jest rozwj gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrwnowaonego rozwoju kraju.

Osigniciu celu gwnego bd towarzyszy cele szczegowe:

rozwj niskoemisyjnych rde energii zwizany z dywersyfikacj rde wytwarzania energii elektrycznej, ciepa i chodu zakada denie do okrelenia mixu energetycznego, ktry bdzie najbardziej skuteczny w kwestii realizacji celw redukcji emisji gazw cieplarnianych, a z drugiej strony najkorzystniejszy ekonomicznie, oraz powstanie nowych bran przemysu efektywnie wspierajcych ten rozwj, a co za tym idzie nowych miejsc pracy,

poprawa efektywnoci energetycznej dotyczca przedsibiorstw energetycznych i gospodarstw domowych zakada dziaania z zakresu ujednolicenia poziomu infrastruktury technicznej, termomodernizacji infrastruktury mieszkalnej, zaostrzenia standardw w stosunku do nowych budynkw, wprowadzania budynkw pasywnych oraz modernizacji obecnie funkcjonujcej sieci energetycznej,

poprawa efektywnoci gospodarowania surowcami i materiaami zwizana ze skutecznym pozyskiwaniem i racjonalnym wykorzystywaniem surowcw i nonikw energii oraz wdroeniem nowych, innowacyjnych rozwiza,

rozwj i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych zakada wykorzystanie nowych technologii, gwnie czystych technologii wglowych, uwzgldniajcych aspekty efektywnoci energetycznej, gospodarowania surowcami i materiaami oraz efektywnego gospodarowania odpadami,

zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywnoci gospodarowania odpadami zakada prowadzenie dziaa w zakresie zbirki, odzysku i recyklingu odpadw, co w efekcie doprowadzi do rozwoju bardziej efektywnych i innowacyjnych technologii,

promocja nowych wzorcw konsumpcji konieczne jest wdraanie zrwnowaonych wzorcw konsumpcji oraz wyksztacenie waciwych postaw spoecznych we wczesnym etapie ksztacenia, a rodkiem realizacji powyszego celu jest zmiana niekorzystnych trendw konsumpcji i produkcji, poprawa efektywnoci wykorzystywania zasobw rodowiska (nieodnawialnych i odnawialnych), troska ointegralno iwydajno ekosystemw, ograniczanie emisji zanieczyszcze iefektywne wykorzystanie odpadw.

Strategiczny Plan Adaptacji SPA2020

Strategiczny plan adaptacji dla sektorw i obszarw wraliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw do roku 2030to pierwszy dokument strategiczny, ktry bezporednio dotyczy kwestii adaptacji do zachodzcych zmian klimatu. Okrela on warunki stabilnego rozwoju spoeczno-gospodarczego w obliczu ryzyk, jakie nios ze sob zmiany klimatyczne. Przewidziano w nim rwnie przedsiwzicia wykorzystujce pozytywny wpyw, jaki dziaania te mog wywiera nie tylko na stan rodowiska, lecz take na wzrost gospodarczy. Dziaania adaptacyjne, podejmowane zarwno przez podmioty publiczne, jak i prywatne, bd dokonywane poprzez realizacj polityk, inwestycje w infrastruktur oraz technologie w najbardziej wraliwych na zmiany klimatu obszarach, takich jak: gospodarka wodna, rolnictwo, lenictwo, rnorodno biologiczna, zdrowie, energetyka, budownictwo igospodarka przestrzenna, obszary zurbanizowane, transport, obszary grskie i strefy wybrzea. Obejmuj one zarwno rozwizania techniczne, takie jak np. budowa niezbdnej infrastruktury przeciwpowodziowej i ochrony wybrzea, jak i zmiany regulacji prawnych, np. w systemie planowania przestrzennego ograniczajce moliwo zabudowy terenw zagroonych powodziami.

Strategia wpisuje si wramow polityk Unii Europejskiej w zakresie adaptacji do zmian klimatu, ktrej nadrzdnym celem jest poprawa odpornoci pastw czonkowskich na aktualne i oczekiwane zmiany klimatu, zwracajc baczn uwag na efektywniejsze przygotowanie do ekstremalnych zjawisk klimatycznych ipogodowych oraz redukcj kosztw spoeczno-ekonomicznych z tym zwizanych.

Dokumenty na poziomie regionalnym

Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2014-2020

Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 kadzie szczeglny nacisk na dziaania o tematyce rodowiskowej i energetycznej. Wynikiem jest utworzenie dedykowanej osi priorytetowej III o priorytetowa przejcie na gospodark niskoemisyjn. Realizowana ona bdzie we wszystkich sektorach dziki wprowadzeniu nastpujcych strategii inwestycyjnych:

popularyzacji wytwarzania i dystrybuowania odnawialnych rde energii,

wspomagania efektywnoci energetycznej i eksploatowania odnawialnych rde energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym,

popularyzacj planw niskoemisyjnych dla wszystkich regionw, gwnie dla regionw miejskich,

wspomaganie nowoczesnego transportu miejskiego.

Wdroenie przedsiwzi dotyczcych gospodarki niskoemisyjnej suy uzyskaniu wymiernych efektw na wielu paszczyznach funkcjonowania spoeczestwa. Dokluczowych elementw docelowych mona zaliczy czynnik ekonomiczny zwizany z moliwoci ograniczenia wydatkw w zwizku ze zwikszeniem efektywnoci energetycznej budynkw. Nie bez znaczenia jest rwnie zdolno generowania innowacyjnych rozwiza technologicznych, co wpynie m. in. na wzrost innowacyjnoci przedsibiorstw w regionie. Niezwykle istotny jest rwnie aspekt spoeczny czcy si z koniecznoci zmiany zachowa i postaw spoecznych spowodowanych zastosowaniem nowych rozwiza i podnoszeniem wymogw w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. Wreszcie celem dziaa przewidzianych do realizacji w ramach tej osi jest pozytywny wpyw tego typu zada na problematyk zmian klimatu oraz globalnego ocieplenia poprzez ograniczanie emisji gazw cieplarnianych do atmosfery.

Program Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2011-2014 z uwzgldnieniem perspektywy do 2018 roku

Celem nadrzdnym Programu Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego jest Ochrona rodowiska naturalnego na Mazowszu z zachowaniem zasad zrwnowaonego rozwoju, jako podstawa poprawy jakoci ycia mieszkacw regionu. Jest on spjny z celami wyznaczonymi w ramach niniejszego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Zgodno ww. dokumentw ujta jest ponadto w nastpujcych obszarach priorytetowych:

Program Ochrony Powietrza dla strefy mazowieckiej, w ktrej zosta przekroczony poziom dopuszczalny dla pyu zawieszonego PM10 i pyu zawieszonego PM2,5 wpowietrzu

W Programie Ochrony Powietrza dla strefy mazowieckiej, w ktrej znajduje si gmina Gra Kalwaria okrelono nastpujce dziaania zmierzajce do ograniczenia zanieczyszczenia powietrza, ktre spjne s z zadaniami wyznaczonymi w niniejszym PGN:

w zakresie ograniczania emisji powierzchniowej (niskiej, rozproszonej emisji komunalno bytowej i technologicznej):

rozbudowa centralnych systemw zaopatrywania w energi ciepln,

zmiana paliwa na inne o mniejszej zawartoci popiou lub zastosowanie energii elektrycznej, wzgldnie indywidualnych rde energii odnawialnej,

zmniejszanie zapotrzebowania na energi ciepln poprzez ograniczanie strat ciepa

termomodernizacja budynkw,

ograniczanie emisji z niskich rozproszonych rde technologicznych,

zmiana technologii i surowcw stosowanych w rzemiole, usugach i drobnej wytwrczoci wpywajca na ograniczanie emisji pyu zawieszonego PM10 i pyu zawieszonego PM2,5.

W zakresie ograniczania emisji liniowej (komunikacyjnej):

zintegrowany system kierowania ruchem ulicznym,

kierowanie ruchu tranzytowego z ominiciem miast lub ich czci centralnych,

tworzenie stref z zakazem ruchu samochodw,

rozwj systemu transportu publicznego,

polityka cenowa opat za przejazdy i zsynchronizowanie rozkadw jazdy transportu zbiorowego zachcajce do korzystania z systemu transportu zbiorowego,

organizacja systemu bezpiecznych parkingw na obrzeach miast cznie z systemem taniego transportu zbiorowego do centrw miast (system Park & Ride),

tworzenie systemu cieek rowerowych,

tworzenie systemu patnego parkowania w centrach miast,

wprowadzanie nowych niskoemisyjnych paliw i technologii, szczeglnie w systemie transportu publicznego i sub miejskich,

intensyfikacja okresowego czyszczenia ulic (szczeglnie w okresach bezdeszczowych),

wprowadzenie ogranicze prdkoci na drogach o pylcej nawierzchni,

stosowanie przy modernizacji drg i parkingw materiaw i technologii gwarantujcych ograniczenie emisji pyu podczas eksploatacji.

W zakresie ograniczania emisji z istotnych rde punktowych energetyczne spalanie paliw:

ograniczenie wielkoci emisji pyu zawieszonego PM10 i pyu zawieszonego PM2,5 poprzez optymalne sterowanie procesem spalania i podnoszenie sprawnoci procesu produkcji energii,

zmiana paliwa na inne, o mniejszej zawartoci popiou,

stosowanie technik gwarantujcych zmniejszenie emisji substancji dopowietrza,

stosowanie technik odpylania spalin o duej efektywnoci,

stosowanie oprcz spalania paliw odnawialnych rde energii,

zmniejszenie strat przesyu energii.

w zakresie ograniczania emisji z istotnych rde punktowych rda technologiczne:

stosowanie efektywnych technik odpylania gazw odlotowych,

zmiana technologii produkcji, w tym likwidacja rde o znaczcej emisji pyu,

zmiana profilu produkcji wpywajca na ograniczenie emisji pyu.

w zakresie edukacji ekologicznej i reklamy:

ksztatowanie waciwych zachowa spoecznych poprzez propagowanie koniecznoci oszczdzania energii cieplnej i elektrycznej oraz uwiadamianie o szkodliwoci spalania paliw niskiej jakoci,

prowadzenie akcji edukacyjnych majcych na celu uwiadamianie spoeczestwa o szkodliwoci spalania odpadw (mieci) poczonych z ustanawianiem mandatw za spalanie odpadw (mieci), nakadanych przez policj lub stra miejsk na terenie miast,

uwiadamianie spoeczestwa o korzyciach pyncych z uytkowania scentralizowanej sieci cieplnej, termomodernizacji i innych dziaa zwizanych z ograniczeniem emisji niskiej,

promocja nowoczesnych, niskoemisyjnych rde ciepa,

wspieranie przedsiwzi polegajcych na reklamie oraz innych rodzajach promocji towaru i usug propagujcych model konsumpcji zgodny z zasadami zrwnowaonego rozwoju, w tym w zakresie ochrony powietrza.

w zakresie planowania przestrzennego:

uwzgldnianie w studiach uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego sposobw zabudowy i zagospodarowania terenu umoliwiajcych ograniczenie emisji pyu zawieszonego PM10 i pyu zawieszonego PM2,5 poprzez dziaania polegajce na:

wprowadzaniu zieleni ochronnej i urzdzonej oraz niekubaturowym zagospodarowaniu przestrzeni publicznych miast (place, skwery),

wprowadzaniu obszarw zieleni i wolnych od zabudowy celem lepszego przewietrzania miast,

ustalaniu sposobu zaopatrzenia w ciepo z zakazem stosowania paliw staych w indywidualnych staych rdach ciepa w nowoplanowanej zabudowie,

preferowanie podczania nowych obiektw do sieci ciepowniczej w rejonach objtych centralnym systemem ciepowniczym,

w decyzjach rodowiskowych dla budowy i przebudowy drg:

zalecenie stosowania wzdu cigw komunikacyjnych pasw zieleni izolacyjnej (zrolin o duych zdolnociach fitoremediacyjnych),

zalecenie stosowania ekranw akustycznych pochaniajcych typu "zielona ciana" zamiast najczciej stosowanych ekranw odbijajcych.

Wojewdzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2012-2017 z uwzgldnieniem lat 2018-2023

Program jest spjny z dziaaniami realizowanymi bd wspieranymi przez Plan Gospodarki Niskoemisyjnej w zakresie:

zapobiegania powstawaniu odpadw,

selektywnego zbierania odpadw,

przetwarzania odpadw w celu przygotowania do odzysku lub unieszkodliwiania,

prowadzenie dziaalnoci informacyjno-edukacyjnej dotyczcej koniecznoci waciwego postpowania z odpadami niebezpiecznymi i innymi ni niebezpiecznymi,

propagowanie stosowania nowoczesnych technologii skutkujcym zmniejszeniem iloci wytworzonych odpadw.

Strategia Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego do 2030 roku

W ramach Strategii Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego wytypowano szereg celw strategicznych odpowiadajcych zakresem kluczowym elementom rozwoju spoeczno-gospodarczego regionu. Jednym z kluczowych zamierze jest zapewnienie gospodarce regionu zdywersyfikowanego zaopatrzenia w energi przy zrwnowaonym gospodarowaniu zasobami rodowiska. rodkami do osignicia tego celu bd:

wspieranie rozwoju przemysu ekologicznego i Eko-innowacji,

produkcja energii ze rde odnawialnych,

zapewnienie trwaego izrwnowaonego rozwoju oraz zachowanie wysokich walorw rodowiska,

dywersyfikacja rde energii ijej efektywne wykorzystanie,

modernizacja irozbudowa lokalnych sieci energetycznych oraz poprawa infrastruktury przesyowej,

przeciwdziaanie zagroeniom naturalnym,

poprawa jakoci wd, odzysk/unieszkodliwianie odpadw, odnowa terenw skaonych oraz ograniczenie emisji zanieczyszcze.

Spjno omawianego dokumentu z Planem Gospodarki Niskoemisyjnej wynika w szczeglnoci z preferowanych typw dziaa, ktrych zamierzeniem jest realizacja kluczowego z punktu widzenia ochrony rodowiska celu strategicznego. Do dziaa tych nale:

rozwj iproekologiczna modernizacja instalacji do produkcji energii elektrycznej icieplnej wregionie, wtym zwikszenie udziau energii pozyskiwanej ze rde odnawialnych,

podnoszenie efektywnoci energetycznej,

szerzenie wiadomoci ekologicznej,

zwikszenie wykorzystania odnawialnych rde energii na obszarach wiejskich,

poprawa bezpieczestwa zasilania wenergi miast poprzez budow imodernizacj lokalnych instalacji do produkcji energii ze szczeglnym uwzgldnieniem technologii kogeneracji ipoligeneracji oraz wykorzystania OZE,

poprawa lokalnego bezpieczestwa energetycznego poprzez modernizacj irozbudow lokalnych sieci dystrybucyjnych.

Dokumenty na poziomie lokalnym

Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Gra Kalwaria na lata 2013-2020

Strategia Rozwoju jest kompleksowym dokumentem okrelajcym zadania spoeczno -gospodarcze miasta i gminy Gra Kalwaria na lata 2013 2020. Dokument ten przedstawia analiz spoeczno ekonomiczn, formuuje cele i zawiera opis dziaa zmierzajcych do osignicia rozwoju spoeczno gospodarczego. W zakresie spjnoci z PGN naley wymieni nastpujce obszary wymienione w Strategii:

rozwj infrastruktury wodno-kanalizacyjnej,

poprawa dostpnoci komunikacyjnej oraz przepustowoci wewntrznego ukadu drogowego gminy,

eliminacja rde zanieczyszcze niskiej emisji w gminie,

wdroenie efektywnego systemu gospodarki odpadami (komunalnymi i przemysowymi),

wzrost wiadomoci ekologicznej mieszkacw gminy.

W celu realizacji wymienionych celw, omawiany dokument wymienia szereg przedsiwzi majcych na celu ich realizacj.

Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Piaseczyskiego na lata 2012-2015 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2016-2019

Wymieniony dokument zawiera analiz stanu rodowiska naturalnego obejmujcego obszar powiatu piaseczyskiego. Okrela kierunki ochrony rodowiska wraz z okreleniem oczekiwanych wskanikw realizacji poszczeglnych zada.

Program jest spjny z PGN w zakresie:

ograniczania wytwarzania odpadw,

ograniczania iloci rde zanieczyszcze atmosferycznych,

szerzenia wiadomoci ekologicznej.

Ponadto dokument wskazuje rda finansowania dziaa oraz mierniki realizacji.

Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Piaseczyskiego na lata 2013 2023

W Planie Rozwoju zamieszczono analiz sytuacji spoeczno-gospodarczej na terenie powiatu, na podstawie ktrej dokonano wyznaczenia celw rozwojowych. Cz z nich jest tosama z celami stawianymi w PGN, m.in. poprawa warunkw komunikacyjnych, ochrona rodowiska naturalnego i walorw przyrodniczych, ulepszanie gospodarki odpadami, ograniczenie emisji substancji zanieczyszczajcych powietrze m. in. poprzez dziaania termo modernizacyjne i wykorzystanie odnawialnych rde energii.

Metodologia

Ramy metodologiczne opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej, a take jego struktur wyznacza dokument pt. Jak opracowa Plan Dziaa na rzecz Zrwnowaonej Energii (SEAP) poradnik, przygotowany przez Komisj Europejsk na potrzeby Porozumienia Burmistrzw. Cho poradnik dotyczy dokumentu pn. Plan dziaa na rzecz zrwnowaonej energii powszechnie zakada si, e PGN jest odpowiednikiem tego dokumentu. Podejcie to jest zbiene ze stanowiskiem Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, ktry dodatkowo przygotowa swoje zalecenia dot. PGN, zawarte w zaczniku nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/PO Ii/ 9.3/2013. Zgodnie z nimi:

zakres dziaa proponowanych w PGN obejmuje szczebel miejski/gminny,

dokument dotyczy caoci obszaru geograficznego JST,

dokument zapewnia wspuczestnictwo podmiotw bdcych producentami i/lub odbiorcami energii ze szczeglnym uwzgldnieniem dziaa w sektorze publicznym,

plan skupia si zwaszcza na obszarach, w ktrych wadze lokalne maj wpyw na zuycie energii w perspektywie dugoterminowej,

plan skupia si na dziaaniach majcych na celu wspieranie produktw i usug efektywnych energetycznie,

plan skupia si na dziaaniach majcych wpyw na zmiany postaw konsumpcyjnych uytkownikw energii,

plan zakada spjno z nowotworzonymi bd aktualizowanymi zaoeniami do planw zaopatrzenia w ciepo, chd i energi elektryczn bd paliwa gazowe (lub zaoeniami do tych planw) i programami ochrony powietrza,

w dokumencie wskazane bd mierniki osignicia celw,

okrelone bd w dokumencie proponowane rda finansowania dziaa,

okrelony bdzie plan wdraania, monitorowania i weryfikacji (procedury),

zapewniona bdzie spjno z innymi planami/programami (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zaoenia/plan zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe, program ochrony powietrza),

zapewniona bdzie zgodno z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaywania na rodowisko,

plan bdzie wskazywa zadania inwestycyjne i nieinwestycyjne, w nastpujcych obszarach, m.in.:

zuycie energii w budynkach/instalacjach,

zuycie energii w transporcie,

gospodarka odpadami,

produkcja energii.

Dane wykorzystywane do opracowania dokumentu pochodz od: jednostek samorzdu, spek samorzdowych, interesariuszy zewntrznych (w tym od operatorw energetycznych, Urzdu Marszakowskiego). Do szacowania emisji oraz opisu stanu aktualnego wykorzystano take dane statystyczne. Zaoenia metodyczne do przeprowadzenia bazowej inwentaryzacji emisji zostay opisane w rozdziale powiconym bazowej inwentaryzacji.

CZ I: GDZIE JESTEMY?

ANALIZA STANU OBECNEGOCharakterystyka miasta i gminy

Gra Kalwaria jest gminmiejsko-wiejsk pooon na tereniewojewdztwa mazowieckiego, wpowiecie piaseczyskim. Od centrum Warszawy dziel j okoo42 kilometry. Wschodni granic gminy wyznacza rzeka Wisa.

Mapa I Plan gminy Gry Kalwaria

rdo: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Gra Kalwaria na lata 2013-2020

Mapa II Lokalizacja gminy Gra Kalwaria na tle powiatu piaseczyskiego

rdo: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Gra Kalwaria na lata 2013-2020

Gmina Gra Kalwaria graniczy:

od pnocy - z gminami Konstancin-Jeziorna, Piaseczno i Lesznowola,

od wschodu z gmin Karczew (przez Wis),

od poudnia - z gminami Chynw iWarka,

od zachodu z gminami Pramw i Tarczyn.

Pooenie gminy Gra Kalwaria wzgldem ociennych gmin ilustruje Mapa II.

Gmina Gra Kalwaria zajmuje obszar o powierzchni nieco ponad 145 km2. Siedzib wadz gminnych jest miasto Gra Kalwaria. W skad gminy wchodzi trzydzieci osiem soectw: Baniocha (wie obejmujce praw cz miejscowoci Baniocha od drogi biegncej z Gry Kalwarii do Piaseczna), Baniocha (osiedle, obejmujce lew cz miejscowoci Baniocha od drogi biegncej z Gry Kalwarii do Piaseczna), Brzece, Brzumin, Buczynw, Cendrowice, Czaplin, Czaplinek, Czachwek, Czarny Las, Czersk, Coniew, Dbwka, Dobiesz, Karolina, Kty, Krlewski Las, Krzaki Czaplinkowskie, Linin, osiedle Linin, ubna, Mikwiec, Moczydw, Obrb, Pcaw, Podgra, Podcze, Podosowa, Potycz, Sierzchw, Solec, Sobikw, Szymanw, Tomice, Wincentw, Wojciechowice, Wlka Dworska, Wlka Zaska.

Wedug podziau na jednostki geologiczne, gmina Gra Kalwaria znajduje si w poudniowej czci kredowego zagbienia Niecki Mazowieckiej wypenionej utworami trzeciorzdowymi. Gmina Gra Kalwaria zajmuje cz dwch mezoregionw - Rwniny Warszawskiej i Doliny rodkowej Wisy, wchodzcych w skad makroregionu Niziny rodkowo mazowieckiej. Zabudowa miejska Gry Kalwarii koncentruje si na Rwninie Warszawskiej pooonej powyej dna doliny Wisy. Obszar gminy jest do urozmaicony. Rnica wysokoci pomidzy najniszym punktem terenu, a najwyszym wynosi ok. 90m. W gminie Gra Kalwaria dominuj gleby bielicowe oraz rdzawe, brunatne, powe i mady.

Klimat gminy charakteryzuje si przewag wpyww oceanicznych, co wie si ze stosunkowo maymi amplitudami rocznymi temperatur powietrza, wczesn wiosn, dugim latem, agodn i krtk zim z mao trwa pokryw nien. Gmina Gra Kalwaria pooona jest w strefie klimatu kontynentalnego, std charakteryzuje si najniszymi opadami w Polsce. Roczna wielko opadw ksztatuje si na poziomie 530mm. rednia roczna temperatura powietrza wynosi 7,8oC, a wilgotno wynosi rednio 80%. Najcieplejszym miesicem jest lipiec (rednia temperatura +18,6oC), a najchodniejszym stycze (rednia temperatura + 2,9oC). Czas zalegania pokrywy nienej to ok. 50 60 dni w roku, z kolei okres bezprzymrozkowy trwa ok. 174 dni. Okres wegetacyjny wynosi rednio od 210 do 220 dni.

Caa powierzchnia gminy Gra Kalwaria znajduje si w dolinie rzeki Wisy, ktrej dugo odcinka na terenie gminy wynosi 21 km. Do najwikszych ciekw pyncych przez teren gminy oprcz tego nale rzeki: Cedron, Czarna i Maa.

Na terenie gminy Gra Kalwaria dominuj grunty rolniczo-przemysowe. Mimo to lasy, gwnie bory, zajmuj okoo 19% powierzchni gminy. Na jej terenie znajduje si midzy innymi Chojnowski Park Krajobrazowy, na obszarze ktrego wyznaczono kilkanacie rezerwatw przyrody. Ponadto, czciowo na terenie gminy Gra Kalwaria, ustanowiono Rezerwat achy Brzeskie dedykowany ochronie gwnie ptactwa wodnego. Obraz ten uzupeniaj liczne pomniki przyrody i malownicze otoczenie rzek biegncych przez tereny gminy Gra Kalwaria.W celu zachowania dziedzictwa przyrodniczego podejmowane s rnorodne dziaania. Mona tu wymieni inwestycje poczynione w zakresie systemu oczyszczania ciekw, czy programy edukacji ekologicznej oraz inwestycje w pozyskiwanie energii ze rde odnawialnych.

Demografia

Gmin Gra Kalwaria zamieszkiway, wg danych statystycznych na 31.12.2010 r., 25 372 osoby, co stanowio blisko 16% ludnoci powiatu piaseczyskiego (163 059) i prawie 0,5% ludnoci wojewdztwa mazowieckiego (5267 072). Gsto zaludnienia, jak na gmin miejsko wiejsk z przewaajcymi terenami rolniczymi, jest stosunkowo wysokai na koniec 2010 roku wynosia 176 osb/km2. Wskanik ten by mniejszy co prawda od redniej powiatowej 263 osb/km2, ale wikszy od redniej wojewdzkiej 148 osoby/km2.

Na przestrzeni lat 2010-2014 mona zaobserwowa stay wzrost liczby mieszkacw gminy Gra Kalwaria. Porwnujc dane demograficzne rok do roku, roczny przyrost liczby mieszkacw oscyluje pomidzy 0,5% a 0,8%. W wartociach bezwzgldnych, pomidzy 2010 rokiem, a rokiem 2014 liczba mieszkacw gminy Gra Kalwaria zwikszya si o 578 osb. Wskanik gstoci zaludnienia, wzrs w porwnaniu z rokiem 2010 do poziomu 180 osb/ km2.

Tabela III Liczba ludnoci gminy Gra Kalwaria w latach 2010-2014 w podziale na pe oraz gsto zaludnienia

Rok

Liczba mieszkacw

Gsto zaludnienia [osb/km2]

Kobiety

Mczyni

Ogem

2010

13104

12268

25372

176

2011

13184

12379

25563

177

2012

13264

12437

25701

178

2013

13342

12486

25828

179

2014

13394

12556

25950

180

rdo: Bank Danych Lokalnych

Wykres I Wzrost liczby ludnoci gminy Gra Kalwaria na przestrzeni lat 2010-2014

rdo: Bank Danych Lokalnych

Dominujc grup ludnociow w gminie Gra Kalwaria s osoby w wieku produkcyjnym. Obecnie jest ich cznie 62,7% w stosunku do ogu (Tabela II). Na przestrzeni piciu badanych lat ich liczba powoli, ale systematycznie spada, podobnie jak i wskanik udziau w liczbie ludnoci ogem. W 2010 roku osoby w wieku produkcyjnym stanowiy 64,6% liczby mieszkacw gminy spadek w badanym okresie o 1,9%. Podobna tendencja jest zauwaalna wrd osb w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej). W latach 2010-2014 wskanik udziau osb z tej grupy w oglnej liczbie ludnoci zmniejszy si z 20,1% do 19,4%. Take i w tym przypadku nie jest to dynamiczny spadek, jednake tendencja jest wyrana. Odmiennie prezentuje si tendencja dotyczca osb w wieku poprodukcyjnym. W 2010 roku ich odsetek wynosi 15,4%, by w 2014 zwikszy si do poziomu 17,8%. Przedstawione wyej tendencje nie s odosobnionym zjawiskiem. Podobne mona zaobserwowa w skali powiatu, wojewdztwa, czy kraju.

Tabela IV Udzia ludnoci wg ekonomicznych grup wieku w % ludnoci ogem w gminie Gra Kalwaria w latach 2010-2014

Grupa ekonomiczna

2010

2011

2012

2013

2014

w wieku przedprodukcyjnym

%

20,1

19,9

19,7

19,4

19,4

w wieku produkcyjnym

%

64,6

64,1

63,6

63,3

62,7

w wieku poprodukcyjnym

%

15,4

16,0

16,7

17,3

17,8

rdo: Bank Danych Lokalnych

Szczegowe dane dotyczce ludnoci we wszystkich trzech analizowanych grupach wiekowych przedstawia ponisze zestawienie.

Tabela V Ludno miasta i gminy Gra Kalwaria w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w latach 2010-2014

Przedzia czasowy

Wiek

Przedprodukcyjny

Produkcyjny

Poprodukcyjny

razem

mczyni

kobiety

razem

mczyni

kobiety

razem

mczyni

kobiety

2010

4169

2136

2033

17303

8976

8327

3900

1156

2744

2011

4212

2174

2038

17269

8986

8283

4082

1219

2863

2012

4214

2175

2039

17200

8978

8222

4287

1284

3003

2013

4190

2141

2049

17163

8996

8167

4475

1349

3126

2014

5045

2583

2462

16274

8548

7726

4631

1425

3206

rdo: Bank Danych Lokalnych

Wykres II Tendencje zmian ilociowych w ekonomicznych grupach wiekowych mieszkacw gminy Gra Kalwaria w latach 2010-2014

rdo: Bank Danych Lokalnych, obliczenia wasne

Gospodarka

W roku 2013 w gminie Gra Kalwaria zarejestrowanych byo 3105 przedsibiorstw. W analizowanym okresie, czyli od 2010 roku do koca 2013 roku ich liczba wzrosa o 308 podmiotw (9,91%). Dominuj mikroprzedsibiorstwa (zatrudniajce do 9 osb). Ich liczba w 2013 roku wynosia 2993 przedsibiorstwa, co stanowio 96,39% wszystkich podmiotw gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy. W 2013 funkcjonoway 94 mae przedsibiorstwa, co stanowio 3% oglnej liczby podmiotw gospodarczych. W porwnaniu z rokiem 2010 ich liczba zmniejszya si o 16 firm.

W cigu 2014 roku na obszarze gminy przybyo 40 nowych podmiotw gospodarczych. W zdecydowanej wikszoci (36) byy to mikroprzedsibiorstwa. W tym samym czasie w powiecie piaseczyskim przybyo 978 nowych podmiotw gospodarczych. Podobnie jak w przypadku gminy Gra Kalwaria zdecydowan wikszo nowych podmiotw stanowiy mikroprzedsibiorstwa (950). Dynamika przyrostu nowych firm w tym okresie przemawia nieco na korzy powiatu, dla ktrego wskanik ten wynis 3,4%, gdy dla gminy Gra Kalwaria osign wielko 1,3%.

Warto odnotowa, e struktura przedsibiorstw w gminie jest odzwierciedleniem sytuacji zachodzcej w caym powiecie piaseczyskim, co midzy innymi przedstawia zamieszczona niej tabela.

Tabela VI Liczba przedsibiorstw dziaajcych na terenie gminy Gra Kalwaria i powiatu piaseczyskiego w latach 2010-2014 w podziale na liczb zatrudnianych pracownikw

Wyszczeglnienie

gmina Gra Kalwaria

Powiat piaseczyski

2010

2011

2012

2013

2014

2010

2011

2012

2013

2014

0-9 osb

2670

2689

2848

2993

3029

23238

24242

25633

27336

28286

10-49 osb

110

108

97

94

100

868

859

809

818

860

50-249 osb

15

16

16

16

16

128

134

142

144

145

250-999 osb

2

2

2

2

2

19

16

13

12

12

1 000 i wicej osb

0

0

0

0

0

5

5

3

3

4

Ogem

2797

2815

2963

3105

3145

24258

25256

26600

28313

29291

rdo: Bank Danych Lokalnych

Najwaniejsze firmy wystpujce na terenie gminy to:

Agrana Juice Poland (dawny HORTEX), ul. Pijarska 121, Gra Kalwaria,

AGROPOL Kowalczyk i Gniado Sp. J., Potycz 1, Gra Kalwaria,

ARSO POLASKI Sp. z o.o., ul. Sportowa 1/5, Baniocha,

BABIK TRANSPORT ul. Towarowa 3, Gra Kalwaria,

Brentag Polska Sp. z o.o., ul. Towarowa 6, Gra Kalwaria,

ECO INVESTMENT POLSKA Sp. z o.o. Solec 156, Baniocha,

ECORAL Sp. z o.o., Solec 156, Baniocha,

FETCO Inc. Sp. z o.o., ul. Adamowicza 8, Gra Kalwaria,

INCO VERITAS S.A. Oddzia w Grze Kalwarii (Grupa Chemii Gospodarczej), Gra Kalwaria,

KAR-DROB S.C. Ewa Bieniek, Zygmunt Bieniek, Magdalena Fijakowska, Arkadiusz Fijakowski, Karolina 51, Gra Kalwaria,

KOLOROMET W. Mieko & K. Chrzanowski Sp. J. Siedziba przy ul. Przylaszczkowej 2 w Warszawie, zakad ul. Puawska 23, Baniocha,

LAFARGE KRUSZYWA BETON Sp. z o.o., ul. Iecka 24 F, Warszawa, ul. Adamowicza 9, Gra Kalwaria.

LUXMAT Sp. z o. o., Karolina 58, Gra Kalwaria MONDI Packaging Poland Sp. z o.o., Solec, Baniocha,

OPITIROC Sp. z o.o. ul. Czerniakowska 102, Warszawa, Zakad Produkcyjny w Grze Kalwarii przy ul. Adamowicza 1,

POLSKI GAZ Sp. z o.o. Oddzia w Grze Kalwarii, ul. Adamowicza 1, Gra Kalwaria,

Przedsibiorstwo Produkcyjno Handlowo Usugowe FRUIT, ul. Lipowa 1, Baniocha,

Reprodukcyjna Ferma Kur Misnych - Julita Janowska, Czaplin 55, Gra Kalwaria,

Rolnicza Spdzielnia Produkcyjna, Czaplin 7, Gra Kalwaria,

SIEGWERK POLSKA Sp. z o.o., ul. ubna 60, Baniocha,

SUBUN sp. j. - Zakad Rozbioru Misa G. Buczek, R. Suraa, Wincentw 55, Gra Kalwaria,

WGLO TRANS i SKUP ZOMU ul. Adamowicza 4, Gra Kalwaria,

Wytwrnia Pasz Sp. z o.o., ul. Lipowa 1, Baniocha,

ZURTEX S.C. Skup i Sprzeda Odpadw i Zomu Irena Dzieranowska, Marlena Dzieranowska, Anna Dzieranowska, ul. Puawska 37, Baniocha.

Na podstawie poniszego zestawienia wida, e w kadym roku analizowanego okresu na terenie gminy Gra Kalwaria, saldo wyrejestrowywanych i nowo rejestrowanych podmiotw gospodarczych byo dodatnie. Najwyszy wskanik osignity zosta w 2011 roku i wynis +122. Podobna tendencja jest zauwaalna take w powiecie piaseczyski. Nieco odmiennie wygldaj wskaniki dla zagadnienia na poziomie wojewdztwa. W latach 2010 i 2013 odnotowano ujemny bilans nowych podmiotw w stosunku do zamykanych, natomiast w latach 2011 i 2012 wskanik ten przybiera warto dodatni.

Tabela VII Nowo zarejestrowane oraz wyrejestrowane podmioty gospodarcze w gminie Gra Kalwaria na tle danych dotyczcych powiatu piaseczyskiego oraz wojewdztwa mazowieckiego w latach 2011-2013

Jednostka terytorialna

Podmioty gospodarcze

2010

2011

2012

2013

2014

wojewdztwo mazowieckie

nowo zarejestrowane

57402

60786

65439

57402

64131

wyrejestrowane

64008

37976

40955

64008

48128

powiat piaseczyski

nowo zarejestrowane

2429

2657

2708

2429

2691

wyrejestrowane

1713

1638

1355

1713

1952

gmina Gra Kalwaria

nowo zarejestrowane

224

283

281

224

260

wyrejestrowane

218

161

160

218

231

rdo: Bank Danych Lokalnych

Najwicej podmiotw dziaajcych na terenie gminy Gry Kalwaria funkcjonuje w handlu hurtowym i detalicznym, naprawie pojazdw i samochodw, wczajc motocykle. W 2014 roku liczba jednostek wchodzcych w skad wymienionej grupy wyniosa 1001 i wzrosa w cigu ostatnich 4 lat o 55 (dynamika na poziomie 5,8%). Udzia firm sklasyfikowanych w tej brany stanowi 31,8% cznej liczby przedsibiorstw dziaajcych na terenie gminy. Zaraz za wczeniej wspomnianym sektorem G stoi brana zwizana z budownictwem. Jej udzia w strukturze gospodarczej wynosi 13,1% (412 podmiotw). Na trzecim miejscu plasuje si brana zwizana z przetwrstwem przemysowym 8,8% (276 przedsibiorstw). W stosunku do 2011 roku zdecydowanie najwicej przedsibiorstw utworzono w sekcji P zwizanej z edukacj. Ich liczba wzrosa o 70 (z 33 do 103).

Ponad redni odnotowan w powiecie w strukturze bran osigny przedsibiorstwa zajmujce si handlem hurtowym i detalicznym, budownictwem, pozosta dziaalnoci usugow. Natomiast mniejszy udzia w strukturze bran w gminie w porwnaniu z powiatem odnotowano w usugach: elektrycznych, fryzjerskich, porzdkowych, szklarskich, fotograficznych, mechaniki pojazdowej, wodno-kanalizacyjnych, radio-telewizyjnych, szewskich, projektowych, porednictwa finansowego oraz naprawczych. (Strategia Rozwoju Miasta i Gminy na lata 2013-2020, 2013).

Tabela VIII Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wedug sekcji PKD 2007 w gminie Gra Kalwaria w latach 2011-2014

Sektor dziaalnoci

2010

2011

2012

2013

2014

Sekcja A rolnictwo, lenictwo, owiectwo, rybactwo

66

60

54

66

40

Sekcja B grnictwo i wydobywanie

1

0

0

1

0

Sekcja C przetwrstwo przemysowe

263

281

283

263

276

Sekcja D wytwarzanie i zaopatrywanie w energi elektryczn, gaz, par wodn i powietrze do ukadw klimatyzacyjnych

0

0

1

0

2

Sekcja E dostawa wody; gospodarowanie ciekami i odpadami oraz dziaalno zwizana z rekultywacj

11

11

13

11

15

Sekcja F budownictwo

369

382

399

369

412

Sekcja G handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdw i samochodw, wczajc motocykle

946

969

990

946

1001

Sekcja H transport; gospodarka magazynowa

266

271

277

266

276

Sekcja I dziaalno zwizana z zakwaterowaniem i usugami gastronomicznymi

78

88

101

78

98

Sekcja J informacja i komunikacja

60

66

70

60

72

Sekcja K dziaalno finansowa i ubezpieczeniowa

70

79

85

70

84

Sekcja L dziaalno zwizana z obsug rynku nieruchomoci

63

69

74

63

84

Sekcja M dziaalno profesjonalna, naukowa i techniczna

190

215

235

190

256

Sekcja N dziaalno w zakresie usug administrowania i dziaalno wspierajca

87

100

118

87

116

Sekcja O administracja publiczna, i obrona narodowa, obowizkowe zabezpieczenia spoeczne

7

7

7

7

9

Sekcja P edukacja

33

44

60

33

103

Sekcja Q opieka zdrowotna i pomoc spoeczna

82

88

89

82

100

Sekcja R dziaalno zwizana z kultur, rozrywk i rekreacj

31

34

40

31

41

Sekcja S pozostaa dziaalno usugowa

Sekcja T gospodarstwa domowe zatrudniajce pracownikw; gospodarstwa domowe produkujce wyroby i wiadczce usugi na wasne potrzeby

139

144

154

139

162

Sekcja U organizacje i zespoy eksterytorialne

0

0

0

0

0

rdo: Bank Danych Lokalnych

Infrastruktura techniczna

Na terenie gminy Gra Kalwaria infrastruktura budowlana jest zrnicowana pod wzgldem wieku, powierzchni zabudowy, technologii wykonania, przeznaczenia oraz podstawowych parametrw energochonnoci.

Na terenie gminy naley wyrni:

budynki mieszkalne,

obiekty uytecznoci publicznej,

obiekty pod dziaalno usugowo-handlow i wytwrcz,

obiekty pod dziaalno rolnicz.

Charakter zabudowy mieszkaniowej nie jest jednolity, zabudowa wielorodzinna w zasobach komunalnych i spdzielniach mieszkaniowych jest najwiksza i to ona dominuje w oglnej strukturze osadnictwa na terenie gminy. Zabudowa jednorodzinna zaczyna funkcjonowa od niedawna (Strategia Rozwoju Miasta i Gminy na lata 2013-2020, 2013).

Na podstawie danych Gwnego Urzdu Statystycznego z 2012 roku na dzie 31 grudnia na terenie gminy Gry Kalwaria znajdoway si 9124 mieszkania, o cznej powierzchni uytkowej wynoszcej 755041m2. Zarwno ilo mieszka, jak i powierzchnia uytkowa na przestrzeni badanych lat zwikszyy si. W porwnaniu z rokiem 2010 ilo mieszka zwikszya si o 312 szt., a powierzchni uytkowej na mieszkanie wzrosa o 1,4 m2.. Poprawi si take wskanik powierzchni uytkowej mieszka na osob. W 2004 roku statystyczny mieszkaniec gminy Gra Kalwaria mia do dyspozycji 22,5m2 powierzchni mieszkania. W przecigu omiu lat wskanik ten wzrs do wartoci 29,4m2 na mieszkaca.

Tabela IX Zasoby mieszkaniowe w gminie Gra Kalwaria na przeomie lat 2004-2012

Wyszczeglnienie

2004

2008

2010

2012

Mieszkania [szt.]

7265

7673

8812

9124

Powierzchnia uytkowa mieszka [m2]

535834

592520

717582

755041

Powierzchnia uytkowa na mieszkanie [m2]

73,8

77,2

81,4

82,8

Powierzchnia uytkowa na osob [m2]

22,5

24,1

28,3

29,4

rdo: Bank Danych Lokalnych

Na terenie gminy Gra Kalwaria istniej gminne ujcia wd podziemnych, wok ktrych utworzono strefy ochronne. Zakad Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Grze Kalwarii eksploatuje dwa ujcia wody podziemnej z okresu czwartorzdu znajdujce si na terenie Gminy Gra Kalwaria (Program Ochrony rodowiska dla Gminy Gra Kalwaria na lata 2008-2011 z perspektyw na lata 2012-2015). W roku 2007 wikszo mieszka bya przyczona do sieci wodocigowej (93%) i bya to warto minimalnie wiksza ni rednia dla caego wojewdztwa mazowieckiego. W 2012 roku wskanik ten wzrs do poziomu 97%. Centralne ogrzewanie w 2007 roku posiadao 75% mieszka, by w 2012 roku osign poziom 84%. Zuycie wody na 1 mieszkaca w 2010 r. roku wynioso 34,5m3 i w stosunku do lat poprzednich ulego zmniejszeniu. W porwnaniu za do roku 2012 zuycie wody na jednego mieszkaca wzroso do poziomu 39m3. Szczegowe dane dot. wyposaenia techniczno-sanitarnego zawiera Tabela X.

Tabela X Wyposaenie techniczno-sanitarne gminy Gra Kalwaria

Wyszczeglnienie

2004

2008

2010

2012

Wodocig [szt.]

6772

7180

8577

8889

Ustp spukiwany [szt.]

6105

6521

8237

8554

azienka [szt.]

5987

6402

7984

8301

Centralne ogrzewanie [szt.]

5454

5842

7323

7639

rdo: Bank Danych Lokalnych

Na podstawie danych zawartych w wyej zamieszczonym zestawieniu wida wzrost iloci instalacji wpywajcych na popraw warunkw bytowych mieszkacw gminy Gra Kalwaria.

Ze wzgldu na dominujce przeznaczenie terenw oraz obserwowane kierunki rozwoju gmin Gra Kalwaria mona podzieli na trzy strefy funkcjonalne:

1. stref terenw upraw rolnych i sadowniczych - na poudniu i wschodzie

2. stref terenw rekreacyjnych, mieszkaniowych oraz lasw i terenw otwartych - na zachodzie i poudniowym zachodzie

3. stref usugow i serwisow - na pnocy.

Istniejcy system kanalizacyjny w gminie jest niewystarczajcy. W 2010 roku z czynnej sieci kanalizacyjnej o cznej dugoci 79,6km korzystao 8739 mieszkacw gminy Gra Kalwaria. Dwa lata pniej dugo czynnej sieci kanalizacyjnej wynosia 91,1km, a liczba mieszkacw korzystajcych z niej wzrosa do 11853 osb. Stanowio to odpowiednio 34,4% mieszkacw w 2010 roku i 46,1% w 2012 roku. Aby zapewni dostp do sieci kanalizacyjnej wikszoci mieszkacw gminy, podejmowane s dziaania zmierzajce do budowy kolejnych jej odcinkw. Inwestycje te czciowo finansowane bd ze rodkw Unii Europejskiej (Strategia Rozwoju Miasta i Gminy na lata 2013-2020, 2013).

Energetyka

Obszar gminy Gra Kalwaria posiada wystarczajc infrastruktur energetyczn do zaopatrywania mieszkacw oraz ulokowanych tam przedsibiorstw w niezbdne iloci energii. Nie zmienia to faktu, e pojawia si konieczno ponoszenia kosztw zwizanych z unowoczenianiem infrastruktury (nowe technologie, zmiany prawa dotyczce zaostrzania wymogw zwizanych z wpywem na rodowisko, itp.).

Trzeba te zauway, e na terenie gminy Gra Kalwaria istniej sprzyjajce warunki dla rozwoju energetyki opartej o odnawialne rda.

Elektroenergetyka

Za obsug i eksploatacj urzdze energetycznych na terenie gminy Gry Kalwaria odpowiedzialna jest PGE Dystrybucja SA Oddzia Warszawa. Tereny miasta i gminy Gra Kalwaria zaopatrywane s w energi elektryczn ze stacji rozdzielczej 110/15 kV zlokalizowanej w Grze Kalwarii. Odbiorcy komunalno-bytowi zasilani s liniami napowietrznymi redniego i niskiego napicia. Linia wysokiego napicia zaopatruje w energi elektryczn dwie linie kolejowe na terenie gminy. W przypadku linii elektroenergetycznych odlego teoretyczna maksymalnego zasigu dziaania promieniowania wynosi 12 15 m dla linii 110 kV od jej osi w obie strony. Przez teren gminy przebiegaj dwie jednotorowe linie wysokiego napicia 110kV wyprowadzone z GPZ Piaseczno. W czci przemysowej miasta Gra Kalwaria zlokalizowana jest stacja energetyczna, wyposaona w dwa transformatory o mocy 16 MW kady. W szczycie obcienia w okresie zimowym pobierana jest moc ok. 16 MW, a w okresie letnim zuycie energii elektrycznej zmniejsza si do 8 MW. Ze stacji transformatorowej Gra Kalwaria wyprowadzonych jest 5 linii napowietrznych redniego napicia 15 kV, 5 linii kablowo - napowietrznych 15 kV (ze stacji wychodz jako kablowe, potem przechodz w napowietrzne) oraz 7 linii kablowych 15 kV. Zasilaj one zarwno miasto, jak i tereny wiejskie oraz ssiednie obszary. Stan techniczny urzdze jest zadowalajcy, a ukad i parametry sieci dostosowane do aktualnych potrzeb (Strategia Rozwoju Miasta i Gminy na lata 2013-2020, 2013).

Odnawialne rda energii

Wedug ustawy Prawo Energetyczne odnawialne rdo energii to rdo wykorzystujce w procesie przetwarzania energi wiatru, promieniowania sonecznego, geotermaln, fal, prdw i pyww morskich, spadku rzek oraz energi pozyskiwan z biomasy, biogazu wysypiskowego, a take biogazu powstaego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ciekw albo rozkadu skadowanych szcztek rolinnych i zwierzcych. Odnawialne rda energii s alternatyw dla tradycyjnych pierwotnych nieodnawialnych nonikw energii (paliw kopalnych), a ich wykorzystanie staje si kluczowe w wikszoci dokumentw planistycznych szczebla europejskiego, krajowego czy regionalnego.

Energia soneczna

W Polsce, biorc pod uwag typ i waciwoci urzdze oraz charakter i rozkad w czasie promieniowania sonecznego, istniej sprzyjajce warunki do wykorzystania energii promieniowania sonecznego. Szanse na najwikszy rozwj w krtkim okresie maj technologie oparte na eksploatacji kolektorw sonecznych. Najistotniejszym parametrem, z punktu widzenia jej wykorzystania, jest roczna warto nasonecznienia, ktre wyraa ilo energii sonecznej padajcej na jednostk powierzchni paszczyzny w okrelonym czasie. Na terenie kraju roczna gsto promieniowania sonecznego na paszczyzn poziom waha si w granicach 950 1.250 kWh/m2, natomiast rednie usonecznienie wynosi 1600 godz./rok. Dla gminy Gra Kalwaria roczna gsto promieniowania sonecznego wynosi okoo 1000 kWh/m2, za rednie usonecznienie wynosi okoo 1700 godz./rok. Poziom przecitnego nasonecznienia obszaru Polski ilustruje Mapa III.

Mapa III Przecitne nasonecznienie w Polsce

rdo: http://yuplo.home.pl, dostp w dniu 02.06.2015.

Blisko 80% cakowitej rocznej sumy nasonecznienia przypada na sze miesicy sezonu wiosenno-letniego (od pocztku kwietnia do koca wrzenia), przy czym czas operacji sonecznej w lecie wydua si do 16 godz./dzie, natomiast w zimie skraca si do 8 godz./dzie.

Biorc pod uwag przemiany energetyczne promieniowania sonecznego, wyrnia si dwa podstawowe rodzaje konwersji:

konwersj fototermiczn prowadzc do przetworzenia energii promieniowania sonecznego na ciepo;

konwersj fotowoltaiczn prowadzc do przetworzenia energii promieniowania sonecznego na energi elektryczn.

Jednym z kluczowych celw gminy Gra Kalwaria jest eliminacja rde zanieczyszcze niskiej emisji. W realizacj tego zamierzenia wpisuj si dziaania zwizane z instalacj urzdze przetwarzajcych energi soneczn w energi ciepln i energi elektryczn. Przetwarzanie energii ze soca na energie ciepln i elektryczn nie wpywa negatywnie na stan rodowiska naturalnego. W okresie od wiosny do jesieni stanowi moe bardzo dobre rdo ciepa dla mieszkacw, chccych wykorzysta je do ogrzewania ciepej wody uytkowej. Na obszarze gminy funkcjonuj 2 instalacje fotowoltaiczne, kada o mocy 10kV. Jedna w Grze Kalwarii, druga w miejscowoci Karolina.

Energia wiatru

Wedug ekspertw z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej 40% terytorium naszego kraju spenia warunki do produkcji energii z wiatru. Teren ten obejmuje Nizin Szczecisk, pasmo ldu wzdu wybrzea Batyku od Koszalina do rejonu Suwak. W Polsce centralnej dobre wiatry odnotowywane s na Pomorzu i Mazowszu, jak rwnie na poudniu kraju - w Beskidach i rejonie Bieszczad.

Przy lokalizacji elektrowni wiatrowej wana jest odpowiednia odlego od zabudowa mieszkalnych, bowiem dwik pracujcej turbiny moe by uciliwy dla ludzi. Farma wiatrowa nie moe rwnie zosta zlokalizowana bezporednio na drodze przelotw ptakw. Istotny element to take moliwoci budowy farmy. Przy planowaniu budowy elektrowni wiatrowych wane jest uzyskanie wstpnej zgody urzdw i instytucji. Z jednej lokalizacji pomiarowej mona wykona charakterystyk wiatrow dla obszaru o promieniu do 10-20km na terenie paskim. Najczciej budowanymi obecnie siowniami s elektrownie wiatrowe o mocy 2 MW.

Energia elektryczna wyprodukowana w siowniach wiatrowych uznawana jest za energi czyst, gdy nie emituje do rodowiska odpadw ani szkodliwych gazw. Jest rzecz wan, aby w pierwszej fazie prac w gminie zakwalifikowa lub wykluczy potencjalne lokalizacje w aspekcie wymaga rodowiskowych i innych, co pozwoli unikn zbdnych kosztw, straty czasu oraz otwartego konfliktu z mieszkacami i organizacjami ekologicznymi.

Wstpna analiza lokalizacyjna powinna obejmowa:

okrelenie minimalnej odlegoci od siedzib ludzkich w kontekcie haasu (zalecana odlego od zabudowa mieszkalnych to co najmniej 500m);

wymogi ochrony krajobrazu w odniesieniu do obszarw prawnie chronionych;

wymogi ochrony rodowiska przyrodniczego w aspekcie siedlisk zwierzyny i ptactwa, tras przelotu ptakw i itp.

Analiza ta odnosi si rwnie do drg dojazdowych, linii energetycznych napowietrznych lub kablowych wyprowadzenia mocy, oraz innych urzdze towarzyszcych. Na tym etapie naley rwnie odnie si do wymogw lotnictwa oraz wadz wojskowych, jak rwnie wnikliwie zbada stan prawny wasnoci gruntw pod zabudow.

Na terenie gminy Gra Kalwaria nie zainstalowano jak dotd adnej instalacji wykorzystujcej energi wiatru.

Energia wody

Podstawowy warunek pozyskiwania energii potencjalnej wody to istnienie w okrelonym miejscu znacznego spadu i przepywu wody. Z uwagi na to, e miejsca takie nie wystpuj czsto w przyrodzie w celu uzyskania wymaganego spadu wykonuje si budowle hydrotechniczne. W Polsce udzia energetyki wodnej w oglnej produkcji energii elektrycznej wynosi ok. 2,5%. Teoretyczne zasoby hydroenergetyczne naszego kraju odpowiadaj niemal 10% produkcji energii elektrycznej.

Potencjalne wykorzystanie zasobw wodno-energetycznych wie si z wieloma ograniczeniami i stratami, do ktrych nale:

nierwnomierno natenia przepywu w czasie;

naturalna zmienno wysokoci spadu;

bezzwrotne pobory wody dla celw nieenergetycznych;

konieczno zapewnienia minimalnego przepywu wody w korycie rzeki poza elektrowni.

Stosunkowo due nakady inwestycyjne na budow elektrowni wodnej powoduj, e celowo ekonomiczna ich budowy szczeglnie dla MEW na rzekach o maych spadkach jest czsto problematyczna. Koszt jednostkowy budowy MEW, w porwnaniu z wikszymi elektrowniami jest duo wyszy. Dlatego te podjcie decyzji o jej budowie musi by poprzedzone szczegow analiz kosztw oraz spodziewanych korzyci, nie tylko finansowych. Na terenie gminy Gra Kalwaria nie ma funkcjonujcych elektrowni wodnych.

Energia geotermalna

Polska posiada due zasoby wd geotermalnych niskotemperaturowych, z tego wzgldu energia geotermalna powinna by traktowana jako jedno z gwnych odnawialnych rde energii w naszym kraju. Ze wszystkich odnawialnych rde energii najwyszy potencja techniczny posiada wanie energia geotermalna. Jest on szacowany na poziomie 1512 PJ/rok, co stanowi ok. 30% krajowego zapotrzebowania na ciepo. Z opracowanych dotychczas bada i analiz wynika jednoznacznie, i na obszarze Polski znajduje si co najmniej 6600 km2 wd geotermalnych o temperaturach rzdu 27-125C. Zasoby te s do rwnomiernie rozmieszczone na znacznej czci obszaru Polski (rdo: http://pga.org.pl/geotermia-zasoby-polskie.html, dostp: 02.06.2015).

Oprcz ciepownictwa, wody geotermalne s stosowane take w lecznictwie i rekreacji. W pojedynczych przypadkach odzyskuje si z nich dwutlenek wgla i lecznicze sole mineralne. W gminie Gra Kalwaria nie jest planowana budowa instalacji geotermalnej (Strategia Rozwoju Miasta i Gminy na lata 2013-2020, 2013).

Biomasa ibiogaz

Biomasa stanowi trzecie co do wielkoci na wiecie, naturalne rdo energii. Zgodnie z Rozporzdzeniem Ministra Gospodarki z dnia 23 lutego 2010 r. biomasa to: stae lub cieke substancje pochodzenia rolinnego lub zwierzcego, ktre ulegaj biodegradacji, pochodzce z produktw, odpadw i pozostaoci z produkcji rolnej oraz lenej, a take przemysu przetwarzajcego ich produkty, a take czci pozostaych odpadw, ktre ulegaj biodegradacji, oraz ziarna zb niespeniajce wymaga jakociowych dla zb w zakupie interwencyjnym. Jako surowiec energetyczny wykorzystywana jest gwnie biomasa pochodzenia rolinnego, powstaa w procesie fotosyntezy.

Gwne rodzaje biomasy wykorzystywanej na cele energetyczne to:

drewno i odpady z przerobu drewna;

roliny pochodzce z upraw energetycznych;

produkty rolnicze oraz odpady organiczne z rolnictwa;

frakcje organiczne odpadw komunalnych oraz komunalnych osadw ciekowych;

niektre odpady przemysowe, np. z przemysu papierniczego.

Biomasa jest w Polsce podstawowym rdem pozyskiwania energii odnawialnej. Jej udzia w bilansie wykorzystania OZE przekracza 95%. Najpowaniejszym rdem biomasy jako rda energii odnawialnej w Polsce s soma i odpady drzewne. Energi z biomasy mona uzyska poprzez:

spalanie biomasy rolinnej;

wytwarzanie oleju opaowego z rolin oleistych;

fermentacj alkoholow;

beztlenow fermentacj metanow odpadowej masy organicznej.

Energi z biomasy pozyskuje si rwnie poprzez produkcj biogazu, ktry powstaje w wyniku fermentacji beztlenowej odpadw zwierzcych, osadw ciekowych i odpadw organicznych. Moe on by wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej, ciepa, cznie energii elektrycznej i cieplnej w jednostkach skojarzonych oraz jako paliwo do napdu pojazdw i urzdze, a take w procesach technologicznych.

Biogaz wykorzystywany do celw energetycznych powstaje w wyniku fermentacji:

odpadw organicznych na wysypiskach mieci;

odpadw rolinnych (i zwierzcych) w gospodarstwach rolnych;

osadw ciekowych w oczyszczalniach ciekw.

Biogaz moe by wykorzystywany na wiele rnych sposobw: po oczyszczeniu moe by dostarczany do sieci gazowej, wykorzystywany jako paliwo do pojazdw lub w procesach technologicznych. Biogaz moe by spalany w specjalnie przystosowanych kotach, zastpujc gaz ziemny. Uzyskane ciepo moe by przekazywane do instalacji centralnego ogrzewania.

Zalety wynikajce ze stosowania instalacji biogazowych:

produkowanie zielonej energii,

ograniczanie emisji gazw cieplarnianych poprzez wykorzystanie metanu,

obnianie kosztw skadowania odpadw,

zapobieganie zanieczyszczeniu gleb oraz wd gruntowych, zbiornikw powierzchniowych i rzek,

uzyskiwanie wydajnego i atwo przyswajalnego przez roliny nawozu naturalnego (pulpa pofermentacyjna),

eliminacja odorw.

W kolejnych latach w gospodarce odpadami komunalnymi wystpi bardzo istotne zmiany. Z jednej strony bd wzrasta: wspczynnik iloci odpadw na jednego mieszkaca czy wspczynnik udziau tworzyw sztucznych w odpadach, z drugiej strony bdzie zwiksza si odzysk surowcw wtrnych z przeznaczeniem na cele produkcyjne i utylizacj energetyczn, oraz zmniejszaa si ilo opakowa jednorazowych na rzecz opakowa uywanych wielokrotnie.

Gmina Gra Kalwaria jest zainteresowana budow biogazowni na swoim terenie.

Gazownictwo

Na terenie gminy Gra Kalwaria w 2012 roku istniao ponad 115km sieci gazowej, ktra swoim zasigiem obejmowaa miejscowoci: Gra Kalwaria, Baniocha, Solec, ubna, Szymanw, Domanwek, Tomice, Moczydw, Brzece, Wlka Dworska, Wlka Zaska, Podcze Brzeskie, Czersk, a take czciowo Kty, Brzumin, Czaplin, Czaplinek, Wincentw i Linin. Nasycenie sieci gazow na terenach miejskich gminy w 2012 roku wynosio 317km sieci gazowej na 100km2. W tym samym czasie ten sam parametr dla terenw wiejskich gminy wynosi 52,7km sieci gazowej na 100km2. Odsetek ogu mieszkacw korzystajcych z gazu w gospodarstwach domowych w miecie i na terenach wiejskich w 2012 roku wynosi odpowiednio 45,6% i 27,6%.

Gmina zaopatrywana jest w gaz ziemny wysokometanowy o wartoci opaowej ok. 35 MJ/m3. Istniejcymi rdami zasilajcymi s dwie stacje redukcyjno - pomiarowe:

1. Somczyn k/Konstancina o wydajnoci 25 tys. m3/h (poza granic gminy)

2. Czaplin k/Czaplinka o wydajnoci 9 tys. m3/h (poudniowa cz gminy)

Stacja Czaplin zostaa przebudowana w 2015 roku, wraz z gazocigiem 200 redniego cinienia Czaplin - Gra Kalwaria. rdem zasilania dla stacji w Czaplinie jest gazocig wysokiego cinienia o rednicy 200 CN 6,4 Mpa.

Gwne gazocigi zasilajce gmin:

250/200 - Somczyn - Gra Kalwaria,

250/200- Somczyn - Szymanw - Baniocha - Domanwek Kty,

180- Kty - Gra Kalwaria,

200 - Czaplin - Gra Kalwaria,

160 - Gra Kalwaria Czersk,

125 - na terenie wsi Czersk,

90 - od centrum Czerska, przez Koloni Czersk, Ostrwek, Brzumin, Borki.

Ciepownictwo

Na terenie miasta Gra Kalwaria funkcjonuje sie ciepownicza. Jej operatorem jest Zakad Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Grze Kalwarii. Za jej porednictwem dostarczane jest ciepo na potrzeby obiektw komunalnych, spdzielczego budownictwa wielorodzinnego oraz obiektw uytecznoci publicznej. Od kilku lat poziom pyw PM10 na terenie powiatu piaseczyskiego przekracza normy, w zwizku z czym powiat zosta zakwalifikowany jako klasa C czystoci. Oznacza to, e potrzebne s pilne dziaania zmierzajce do ograniczenia niskiej emisji. Problem ten zosta zauwaony i opisany w Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Piaseczyskiego na lata 2013 2023, gdzie wskazano konieczno rozwaenia moliwo rozbudowy istniejcych lub budowy nowych centralnych sieci ciepowniczych na terenach o gstej zabudowie mieszkaniowej, celem wyeliminowania rde niskiej emisji i poprawy stanu rodowiska naturalnego.

Stan powietrza atmosferycznego

Gmina Gra Kalwaria znajduje si w mazowieckiej strefie badania oceny jakoci powietrza atmosferycznego. Badania jakoci powietrza, w ramach Pastwowego Monitoringu rodowiska, przeprowadza WIO w Warszawie. W wyniku wykonanej w 2013 roku rocznej oceny jakoci powietrza w wojewdztwie mazowieckim, dokonano klasyfikacji stref, w ktrych dotrzymane lub przekroczone byy przewidziane prawem poziomy dopuszczalne, docelowe oraz poziomy celu dugoterminowego. Gmina Gra Kalwaria zaklasyfikowana zostaa do strefy mazowieckiej, a zatem wszystkie wyniki dla tej strefy maj swoje odzwierciedlenie na terenie analizowanego obszaru.

Podstaw klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakoci powietrza stanowi:

dopuszczalny poziom substancji w powietrzu,

dopuszczalny poziom substancji w powietrzu powikszony o margines tolerancji, poziom docelowy,

poziom celu dugoterminowego.

Wynikiem oceny jest zaliczenie strefy do jednej z poniszych klas:

do klasy A jeeli stania zanieczyszcze na terenie strefy nie przekraczaj poziomw dopuszczalnych, poziomw docelowych, poziomw celw dugoterminowych,

do klasy B jeeli stenia zanieczyszcze na terenie strefy przekraczaj poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczaj poziomw dopuszczalnych powikszonych o margines tolerancji,

do klasy C jeeli stenia zanieczyszcze na terenie strefy przekraczaj poziomy dopuszczalne powikszone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines t