p olec amy publik acje

Biuletyn informacyjny Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ISSN 1842-2244

nr 1 (71) 2013 styczeń – luty

ZN

AK •

SYM

BO

L •

RYTU

AŁ

1pod redakcją

Józefa Mareckiego i Lucyny Rotter

Dośw

iadczenie

wła

dzy

1

ZN

AK •

SYM

BO

L •

RYTU

AŁ

Metafizyka a literatura w kulturze rosyjskiej

Метафизика и литература в русской культуре

Metafizyka a literatura

w kulturze rosyjskiej

Метаф

изика и литература в русской культуре

pod redakcją Teresy

Obolevitch

PO

WR

ÓT

DO

ŹR

ÓD

EŁ

POWRÓT DO

ŹRÓDEŁ

1Ad fontes liturgicos

Doświadczenie władzy, red. Józef Marecki, Lucyna Rotter, Kraków 2012

Jest to pierwszy tom z serii Symbol − Znak − Rytuał, który jest efektem projektu badawczego pod-jętego przez uczonych różnych dziedzin i ośrodków nauki. Celem publikacji jest ukazanie złożono-ści społecznego przekazu semiologicznego w kulturze europejskiej. Istotą tego przedsięwzięcia jest analiza symboli z perspektywy różnych dziedzin nauki od pierwszych wieków chrześcijaństwa do propagandy XX wieku. Prezentowany tom jest poświęcony symbolowi władzy, rozumianemu zarów-no w aspekcie politycznym, religijnym, jak i personalnym. Jest on przedstawiony z punktu widzenia nauk przyrodniczych, liturgiki, biblistyki, nauk społecznych, wersologii, kostiumologii, numizma-tyki, ikonografii, historii XIX i XX wieku. Wśród zaprezentowanych artykułów znajdziemy między innymi przedstawiające temat propagandy władzy w polskiej numizmatyce w latach 1949−1989, idee stolicy Kijowskiej jako symbolu zwierzchności w Kościołach wschodnich tradycji bizantyjsko-ruskiej czy ubranie lub kostium jako formę manifestacji władzy.

Renata Dulian

Halina Ciach, Istota ludzka czy osoba ludzka. Krytyka bioetyki początków życia Petera Singera, Kraków 2013

Obecne opracowanie – drugie w serii bioETYKA – poświęcone jest krytycznej analizie poglądów australijskiego filozofa Petera Singera, który zyskał sobie w ostatnich dziesiątkach lat olbrzymią sła-wę zwłaszcza w bioetycznym świecie anglosaskim. Pytanie zawarte w tytule: Istota ludzka czy osoba ludzka? ukazuje zasadniczy problem, wokół którego rozgrywa się cała analiza rozprawy: czy ludzki embrion od samego początku – tzn. od stadium zygoty – przynależy do osób gatunku Homo sapiens, czy też stopniowo się nią staje, osiągając pełnię swych praw w późniejszym okresie? Czy godność człowieka przypisana jest mu wewnętrznie, niejako automatycznie poprzez sam fakt poczęcia się, czy też nadana jest przez jakiś „autorytet” zewnętrzny, który dokonuje oceny, czy spełnia on już wszystkie wymagania „bycia osobą”. Zachęcamy do lektury pierwszego całościowego polskojęzycznego opraco-wania koncepcji bioetyki początków życia w ujęciu Petera Singera.

ks. Andrzej Muszala

Metafizyka a literatura w kulturze rosyjskiej, red. s. Teresa Obolevitch, Kraków 2012

Publikacja zawiera referaty wygłoszone na międzynarodowej konferencji Metafizyka a  literatura w  kulturze rosyjskiej XIX i  XX wieku, zorganizowanej przez Katedrę Metafizyki Wydziału Filozo-ficznego UPJPII. Uczeni z Polski, Rosji i Ukrainy przedstawili swoje badania, które ogniskowały się wokół tematów przekraczania granic literatury i metafizyki w kulturze rosyjskiej, filozofii literatury a  filozofii w  literaturze, analizy twórczości Fiodora Dostojewskiego jako największego metafizyka rosyjskiego, poszukiwania sacrum w metafizyce i literaturze rosyjskiej, a także problemu metafizy-ki i poezji w kontekście konfliktu czy współistnienia. W publikacji ukazano, iż teologia bizantyjska, a w szczególności palamizm, stanowiły główną inspirację dla filozofii rosyjskiej.

Renata Dulian

Powrót do źródeł. Metodologia i teologia w badaniach źródeł liturgicznych, red. ks. Janusz Mieczkowski, ks. Przemysław Nowakowski CM, Kraków 2012

Ad fontes liturgicos to tytuł międzynarodowego sympozjum liturgicznego, które zostało zorganizowane przez Instytut Liturgiczny UPJPII przy współudziale Ukraińskiego Centrum Liturgicznego we Lwowie i Greckokatolickiego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Preszowskiego w Preszowie, na którym badacze reprezentujący różne tradycje liturgiczne z Polski, Ukrainy i Słowacji zaprezentowali wyniki swoich badań. Poświęcone było ono metodologii badań źródeł liturgicznych obrządku wschodniego i zachodniego. O. Marcel Mojzeš zauważył, że źródłem liturgii jest Boże działanie – actio Dei − z które-go wypływała liturgia zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu. Aktualizacja doświadczenia actio Dei zostaje nam dana podczas każdej celebracji liturgicznej. Ostatecznym celem sięgania do źródeł powin-no być odkrycie istoty liturgii, czyli właśnie actio Dei, samego działania Boga. Osobliwości i metodolo-gię badań nad tekstami cyrylickimi, stanowiącymi źródło liturgii przedstawił Taras Szmańko, natomiast ks. Erwin Mateja zaprezentował badania ks. Wacława Schenka nad wrocławskimi rękopisami liturgicz-nymi, a Maksym Tymo ukazał bizantyjską hymnografię liturgiczną jako źródło teologiczne. To niektóre tematy podejmowane podczas tego sympozjum, zainteresowanych zachęcam do lektury.

Renata Dulian

Promocje akademickie

Vita Academica

Vita AcademicaBiuletyn Informacyjny

Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła IIw Krakowie

Redakcja31-002 Kraków, ul. Kanonicza 9

tel./faks 12 370 86 06e-mail: rzecznik@upjp2.edu.pl

Redaktor prowadząca Monika Wiertek

Opracowanie graficzne Marta Jaszczuk

Zdjęcia na okładceSebastian Wojnowski

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów

i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku.

Numer zamknięto 14 stycznia 2012 roku.Nakład 1000 egz.

WydawcaUniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Wydawnictwo Naukowe

W numerze

z życia uczelni

Wydarzyło się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Homilia wygłoszona na promocjach akademickich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Promocje akademickie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Przekazanie księgozbioru Turowicza Bibliotece UPJPII . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Laudacja z okazji wręczenia Lauru Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich 2012 prof. Waleremu Pisarkowi . . . . 10 konferencje

Międzynarodowa konferencja historyczna we Lwowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Ks. Szczepan Szydelski. Uczony, duszpasterz, działacz społeczny . . . . . . . . . . 13Drogi Wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Wolność wiary a posłuszeństwo prawu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Umarłych pogrzebać... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Koniec świata... i co dalej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Ekumenizm – zagrożenie czy konsekwencja wiary? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Kontrowersje nowoczesnej biomedycyny a fakty biologiczne . . . . . . . . . . . . . 22Kontakty naukowe na Bliskim i Dalekim Wschodzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Enjoy Life. Towards a Deep Concept of Human Joy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

nie tylko nauka

Wyjazd studyjny do Brukseli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Cztery głosy, cztery dni, cztery koncerty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Na synodzie doświadczyłam ogromnej jedności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Pokaz filmu The Human Experience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Prezentacja – Wydawnictwo Naukowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

studenci

Spotkanie z Katarzyną Łaniewską. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Relacja ze spotkania z Maciejem Orłosiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32XIII Krajowy Zjazd Doktorantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Filozoficzny esej o prozaicznym życiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Studenci DiKS na krakowskim Kazimierzu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

recenzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3635

stud

enci

ka upamiętnia cudowne wydarzenie po poświęceniu świąty-ni (opisane w Księgach Machabejskich), gdy niewielka ilość oliwy paliła się przez osiem dni.

Synagogę Starą zna każdy, kto choć raz uczestniczył w  Festiwalu Kultury Żydowskiej. Do II wojny światowej synagoga pełniła funkcję ośrodka modlitewnego, religijne-go, a także była miejscem, gdzie działała gmina żydowska. Obecnie jest tam Oddział Muzeum Historycznego Mia-sta Krakowa, którego wystawy dotyczą nie tylko judaizmu, ale i kultury żydowskiej, zwyczajów, a także historii Żydów w  Polsce. Zdjęcia, które wiszą na ścianach muzeum, po-kazują, jak wyglądało ich życie ponad 100 lat temu. Pra-cownik muzeum Piotr Figiela zaprezentował naszej grupie stroje żydowskie – tradycyjny modlitewny ubiór męski to tałes (szal modlitewny), jarmułka (nakrycie głowy) oraz teffilin (pudełka, w których znajdują się fragmenty Tory) przywiązywane długimi rzemykami do ciała – czoła i lewe-go ramienia, by słowo Boże było bliżej serca. Obejrzeliśmy również wystawę zatytułowaną Machabeusze sportu. Sport żydowski w  Krakowie, której kuratorem jest wspomnia-ny wcześniej Piotr Figiela. Ekspozycję podziwiać można od czerwca 2012 roku, kiedy to w Polsce rozpoczynały się Mistrzostwa Europy w  piłce nożnej. Dowiedzieliśmy się przy tej okazji, że pierwszym zdobywcą bramki dla repre-zentacji Polski był piłkarz żydowskiego pochodzenia Józef Klotz z Krakowa. Miało to miejsce na meczu wyjazdowym w Göteborgu w 1922 roku.

Ostatnim punktem na naszej trasie było Żydowskie Mu-zeum Galicja. Tam poznaliśmy historię placówki, a także wy-słuchaliśmy kilku zdań na temat aktualnej działalności. Wy-stawa stała Śladami pamięci ukazuje ocalałe fragmenty kul-tury i  dziedzictwa żydowskiego na terenie polskiej Galicji. Zdjęcia podzielono na kilka tematycznych sekcji, co zapew-ne ułatwiło obejrzenie sporej, ale bardzo ciekawej ekspozycji.

Pobyt na krakowskim Kazimierzu przysporzył nam wielu wrażeń i  wiadomości. Kolejny raz przekonaliśmy się, że miasto, w  którym mieszkamy i  studiujemy, wciąż warte jest odkrywania.

Studenci dziennikarstwa i komunikacji społecznej na krakowskim Kazimierzutekst: Olga Zgórniak zdjęcia: Aleksandra Garczyńska

Jewish Community Centre, Synagoga Izaaka, Synagoga Stara i Żydowskie Muzeum Galicja – te miejsca odwiedzi-li studenci I roku studiów drugiego stopnia na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna w ramach stu-dyjnego projektu Dialog międzyreligijny.

Krakowski Kazimierz to miejsce szczególne – z zało-żenia osobne miasto, które na przełomie XV i XVI wieku stało się największą gminą żydowską w  Polsce. Obecnie to dzielnica Krakowa, gdzie zabytki i historyczne miejsca przeplatają się z nowoczesnymi budynkami, popularnymi klubami i knajpkami.

Wizytę na Kazimierzu rozpoczęliśmy od JCC – Jewish Community Centre, czyli Centrum Społeczności Żydow-skiej. Dyrektor Jonathan Ornstein przybliżył nam działal-ność Centrum, w którym spotykają się Żydzi mieszkający w Krakowie i w którym celebrują swoje święta. Placówka pełni też rolę edukacyjną. Zaskakujący jest fakt, że wciąż pojawiają się nowe osoby, które odnalazły żydowskie ko-rzenie w  swojej rodzinie i  chcą poznać tę kulturę i  spo-łeczność. Rabin Boaz Pash tłumaczył, że nie wie, ilu Ży-dów mieszka obecnie w Krakowie, bo tak naprawdę nikt ich nie liczy. Byłoby to niezgodne z filozofią żydowską, bo-wiem każdy Żyd jest tak samo ważny, a liczyć można jedy-nie zwierzęta bądź rzeczy. W ten sposób rabin nawiązał do biblijnej historii, w której król Dawid odczuwał wyrzuty sumienia po policzeniu ludu żydowskiego, który miał być niezliczony (por. 2 Sm 24).

Nasze zwiedzanie Kazimierza odbyliśmy w szczególnym dla Żydów czasie – w drugi dzień święta Chanuka. W Syna-godze Izaaka od rabina Eleazara Gurary dowiedzieliśmy się, że to czas, gdy Żydzi dzielą się z innymi światłem, czyli rado-ścią i nadzieją. Symbolizuje to dziewięcioramienny świecz-nik – chanukija i co dzień zapalane na nim świece. Chanu-

k s s n

I S S N 1 8 9 9 - 4 5 1 2ISSN 1899-4512

Krakowski Semestralnik Studentów Niepełnosprawnych2(8/2012)

KONWENCJA O PRAWACH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Koniec programuPITAGORAS 2007

Londyn 2012na żywo

Super Lodołamacz

Student – najlepsza inwestycja

Duża dawkasportu i sztuki

Co dalej z dotacją?

Drodzy Czytelnicy,

Już jest ósmy numer „Krakowskiego Semestralnika Studentów Niepełnosprawnych” (KSSN), czyli gazety kierowanej do studentów, zwłaszcza niepełnosprawnych, ale również do pracowników uczelni oraz uczniów i nauczycieli szkół średnich. Gazetę tworzą przede wszystkim studenci przy współpracy Biur ds. ON, Pełnomocników Rek-torów ds. ON oraz Zrzeszeń Studentów Niepełnosprawnych ich uczelni. W numerze przeczytacie m.in. o tym, jakie wyzwania stawia przed nami ratyfikowana Konwen-cja o prawach osób niepełnosprawnych, dlaczego student to najlepsza inwesty-cja i jakie będą dalsze losy dotacji MNiSW oraz jej wpływ na warunki studiowania osób z niepełnosprawnościami. Oprócz tego piszemy o tym, który kraj oprócz Polski i dlaczego nie transmitował w TV paraolimpiady w Londynie. Dowiecie się również, jak ważny dla osób nie(do)słyszących był zakończony niedawno program Pitagoras 2007. Nie brak też solidnej dawki sportu, rekreacji oraz kultury i sztuki, a także rela-cji i zapowiedzi spotkań, konferencji, imprez dla studentów niepełnosprawnych oraz wielu użytecznych informacji (np. o  ulgach komunikacyjnych). Wersja drukowana gazety jest dostępna za darmo w Biurach ds. ON i Zrzeszeniach uczelni należących do redakcji. Istnieje możliwość wydruku w alfabecie Braille’a – wystarczy kontakt z re-dakcją. Dostępna jest również wersja elektroniczna i tekstowa (na płytach DVD oraz na stronie internetowej www.kssn.pl), umożliwiająca przeczytanie gazety także przez osoby niewidome. Gorąco zachęcamy do czytania!

UWAGA! Strona internetowa www.kssn.pl w NOWEJ ODSŁONIE GRAFICZNEJ!KLIKNIJ, PRZECZYTAJ, NAPISZ!

Z pozdrowieniami od całej redakcji KSSN!

przed Starą Synagogą

rabin Boaz Pash i dyrektor JCC Jonathan Ornstein

• 14 listopada 2012 roku odbyła się sesja naukowa Ekumenizm  –  zagrożenie lub konsekwencja wiary?, zorganizowana przez Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu.

• 14 listopada 2012 roku Instytut Prawa Kanoniczne-go zorganizował sympozjum Wolność wiary a po-słuszeństwo prawu.

• 14-15 listopada 2012 roku odbyło się sympozjum Drogi wiary zorganizowane przez Wyższe Semina-rium Duchowne Archidiecezji Krakowskiej i Kate-drę Sakramentologii UPJPII.

• 15 listopada 2012 roku prof. dr hab. Lucjan Ko-cik – pracownik Instytutu Nauk o Rodzinie wygło-sił wykład otwarty Małżeństwo i  rodzina w cieniu ponowoczesnej Wieży Babel.

• 15 listopada 2012 roku odbyła się II część VI Mię-dzynarodowej Konferencji Etyki Mediów Wartości w mediach – wartość mediów, zorganizowanej przez Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej.

• 15−27 listopada 2012 odbywały się VII Dni Mu-zyki Kościelnej, współorganizowane przez Między-uczelniany Instytut Muzyki Kościelnej.

• 15−16 listopada 2012 roku w Krakowie odbyła się pierwsza część konferencji Koniec świata… i co da-lej?, zorganizowanej przez UPJPII oraz Akademię Jana Długosza w Częstochowie.

Wydarzyło się • 15−16 listopada 2012 roku Katedra Historii Europy Środkowo-Wschodniej zorganizowała konferencję Kościół katolicki w  Europie Środkowo-Wschodniej w obliczu dwóch totalitaryzmów.

• 16 listopada 2012 roku w Łodzi odbyła się konfe-rencja Oblicza Bożego miłosierdzia, współorganizo-wana przez Instytut Duchowości.

• 17 listopada 2012 roku odbył się koncert Psalmo-dii oraz Chóru i Orkiestry Symfonicznej Filharmo-nii Częstochowskiej z  okazji 85. rocznicy urodzin kompozytora Juliusza Łuciuka.

• 19 listopada 2012 roku w kolegiacie św. Anny by-ła sprawowana msza św. za zmarłych pracowników nauki uczelni krakowskich.

• 19 listopada 2012 roku Radio Bonus zorganizowało spotkanie z Marcinem Wroną w ramach cyklu Pod-słuchaj mistrza. Radio Bonus zaprasza na…

• 19−20 listopada 2012 roku w Ljubljanie odbyła się konferencja Enjoy life. Towards a Deep Concept of Human Joy, zorganizowana przez Katedrę Teologii Duchowości Wydziału Teologicznego oraz Uniwer-sytet w Ljubljanie.

• 21 listopada 2012 roku prof. dr Noel Sheth SJ z Jna-na-Deepa Vidyapeeth (Pontifical Institute of Philoso-phy and Religion) z Pune w Indiach na zaproszenie Wydziału Teologicznego wygłosił wykłady gościnne.

• 22−23 listopada 2012 roku w Częstochowie odby-ła się druga część konferencji Koniec świata… i co dalej?, zorganizowanej przez UPJPII oraz Akademię Jana Długosza w Częstochowie.

• 22 listopada 2012 roku odbył się koncert Psalmodii pro-mujący nową płytę z utworami Stanisława Moniuszki.

• 23 listopada 2012 roku odbyła się konferencja Zie-miaństwo polskie na rzecz Ojczyzny i Kościoła, zor-ganizowana przez UPJPII, Oddział Instytutu Pa-mięci Narodowej w  Krakowie oraz Polskie Towa-rzystwo Ziemiańskie Oddział w Krakowie.

• 24 listopada 2012 w  Wyższym Seminarium Du-chownym Archidiecezji Krakowskiej odbyła się ak-cja krwiodawstwa zorganizowana przez Kleryckie Koło Caritas.

• 26 listopada 2012 roku Katedra Teologii Pastoralnej Szczegółowej Wydziału Teologicznego oraz Katedra Bioetyki Wydziału Filozoficznego zorganizowały konferencję Umarłych pogrzebać… Pogrzeb dziecka poronionego źródłem chrześcijańskiej nadziei.

4

z ży

cia

ucze

lni

• 29 listopada 2012 roku Biuro Informacji i Promocji zorganizowało pokaz filmu The Human Experience wraz ze spotkaniem online z jego twórcami.

• 29 listopada 2012 roku Radio Bonus zorganizowa-ło spotkanie z Maciejem Orłosiem w ramach cyklu Podsłuchaj mistrza. Radio Bonus zaprasza na…

• 29 listopada 2012 roku odbył się koncert Krakowskiego Chóru Męskiego wraz z Chórem Uniwersytetu Rolnicze-go w Krakowie Z głębokości wołam do Ciebie, Panie… .

• 1−2 grudnia 2012 roku Wydział Filozoficzny, Koło Naukowe Studentów Filozofii oraz Kolegium Teolo-giczno-Filozoficzne Polskiej Prowincji Dominikanów w Polsce zorganizowali V Ogólnopolską Konferen-cję Studium przypadku. Wokół myśli Michała Hellera.

• 6−8 grudnia 2012 roku odbył się VII Festiwal Fil-mu Filozoficznego, współorganizowany przez Wy-dział Filozoficzny.

• 6−7 grudnia 2012 roku Instytut Historii Sztuki i Kultury zorganizował konferencję Między symbolem a alegorią.

• 7−9 grudnia 2012 roku w  Krakowie miał miejsce XIII Krajowy Zjazd Doktorantów, w którym wzię-li udział także przedstawiciele UPJPII.

• 10 grudnia 2012 roku odbyło się uroczyste przekaza-nie księgozbioru Jerzego Turowicza naszej Bibliotece.

• 12 grudnia 2012 roku Koło Naukowe Studentów Fi-lozofii zorganizowało spotkanie Oczywistość w na-ukach metafizycznych.

• 12 grudnia 2012 roku prof. dr hab. Włodzimierz Korohoda (UJ) w trakcie seminarium Wydziału Fi-lozoficznego wygłosił wykład Kontrowersje nowo-czesnej medycyny a fakty biologiczne.

• 16−19 grudnia 2012 roku odbyły się rekolekcje adwentowe dla studentów Z  narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak…, zorganizowane przez Duszpa-sterstwo Akademickie PATMOS.

• 18 grudnia 2012 roku prof. dr hab. Walery Pisa-rek – pracownik Wydziału Nauk Społecznych otrzy-mał Laur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

• 20 grudnia 2012 roku od-było się pierwsze spotkanie z  cyklu Ich Areopag wiary, organizowane przez Wyższe Seminarium Duchowne Ar-chidiecezji Krakowskiej, In-stytut Dziennikarstwa i Ko-munikacji Społecznej Wy-działu Nauk Społecznych oraz Fundację im. św. Kró-lowej Jadwigi dla UPJPII. Gościem była Katarzyna Ła-niewska.

• 20 grudnia 2012 roku chór Psalmodia wziął udział w charytatywnym koncercie zorganizowanym przez Fundację Mam marzenie w Klubie Lizard King.

• 20 grudnia 2012 roku odbyło się spotkanie opłat-kowe pracowników uczelni.

• 5 stycznia 2013 roku w Piekarach miał miejsce Tur-niej Piłki Halowej im. Jana Pawła II.

• 10 stycznia 2013 roku odbyło się spotkanie z dzien-nikarzem Krzysztofem Ziemcem w  ramach cyklu Ich Areopag wiary.

• 11 stycznia 2013 roku w katedrze na Wawelu odby-ły się uroczyste promocje akademickie.

Z radością informujemy, że dr hab. Wiesław Delimat, prof. UPJPII – za-stępca dyrektora Międzyuczelnianego Instytutu Muzyki Kościelnej został wybrany prezesem Polskiej Federacji Caecilianum na kadencję 2012−2016. Federacja Caecilianum działa w Polsce od roku 1999 i jest jedną z dwu fe-deracji zrzeszających chóry kościelnej całego kraju. Wybór dr. hab. Wiesła-wa Delimat, prof. UPJPII na jej prezesa jest dowodem najwyższego uzna-nia i docenienia jego osiągnięć zawodowych. Serdecznie gratulujemy!

5

z ży

cia

ucze

lni

Eminencjo, Księże Kardynale, Ekscelencje, Magnificencje, Profesorowie, Pracownicy, Absolwenci i  Studenci naszej Uczelni, drodzy Goście!

Dzisiejsza Ewangelia (Łk 5, 12-16) ukazuje nam Chry-stusa, zarówno zajętego nauczaniem i uzdrawianiem tłu-mów, jak i usuwającego się na miejsce pustynne, by się mo-dlić. Co prawda św. Łukasz w swojej Ewangelii wspomina o modlitwie na pustyni po raz pierwszy w przeczytanym fragmencie, jednak znawcy Biblii podkreślają, że posługu-je się czasem imperfectum, który wskazuje na stały zwyczaj. Tym samym przykład Jezusa pokazuje, jak bardzo ważna jest w życiu równowaga pomiędzy intensywną działalno-ścią a modlitwą. Bł. Jan Paweł II odnosząc się do czytane-go dzisiaj fragmentu Ewangelii, podczas jednej z katechez środowych z 1 grudnia 1993 roku, stwierdził: „Niewątpli-wie, kiedy staramy się działać zgodnie z  wolą Bożą, czy-nimy rzeczy miłe Panu i  jest to już forma modlitwy. Tak więc nawet najprostsze czyny stają się wyrazem czci odda-wanej Bogu i są Mu miłe. Jest jednak również prawdą, że to nie wystarcza: potrzebne są specjalne momenty przezna-czone wyłącznie na modlitwę, zgodnie z przykładem po-zostawionym przez Jezusa, który nawet w okresie najbar-dziej intensywnej działalności mesjańskiej znajdował czas na modlitwę (por. Łk 5, 16)”. Stanowi to dla nas przestrogę przed takim zaangażowaniem w „żniwo Pana”, w którym nie starcza nam czasu dla „Pana żniwa”.

Szczególnym wzorem harmonijnego połączenia życia aktywnego i modlitwy pozostaje dla nas święta królowa Jadwiga. Świadczy o tym gotycki motyw dwóch złączonych liter „MM”, zarówno w  Psałterzu floriańskim, którym się posługiwała, jak i na polichromiach jej komnat. Historycy sztuki interpretują te dwie litery jako wyraźne nawiązanie do zapracowanej Marty i  rozmodlonej Marii. Potwierdza to fragment przedmowy z dedykowanego królowej trakta-tu O życiu kontemplacyjnym i czynnym autorstwa domini-kanina Henryka Bitterfelda: „Nie można [...] postawy kon-templacyjnej oddzielić od aktywnej, ponieważ są to dwie siostry: Marta działająca i Maria uprawiająca kontemplację. [...] Pochwalam królową odwiedzającą ubogich, wspierają-cą nieszczęśliwych, wyzwalającą uciśnionych, kierującą słu-gami, zajętą każdą pojedynczą sprawą, lecz nie mniej po-chwalam królową błagającą w modlitwach Boga”. Rzeczy-wiście, wiele było wymiarów aktywności świętej królowej. Jej zaangażowanie streszczają słowa Stanisława ze Skarbi-mierza wypowiedziane w dniu jej pogrzebu, 19 lipca 1399 roku: „Widzieliśmy bowiem, że była matką duchownych, dobrodziejką wdów, pocieszycielką sierot, tarczą ubogich, ucieczką pokrzywdzonych, orędowniczką odsuniętych sprzed oblicza naszego króla”. Dla nas najważniejszym wy-miarem tej aktywności są starania o erygowanie Wydziału Teologicznego. Jednocześnie wielkie dzieła były w jej życiu połączone z głęboką modlitwą, z udziałem we mszy świę-

tej, z medytacją Pisma Świętego i lekturą doktorów Kościo-ła. Znamienne jest, że –  jak podaje tradycja –  święta po-dejmowała najważniejsze decyzje swego życia u stóp Chry-stusa ukrzyżowanego tu, w  katedrze wawelskiej. Właśnie w czasie modlitwy Ukrzyżowany miał jej powiedzieć: Fac quod vides! („Czyń, co widzisz”), zachęcając do naśladowa-nia Go w miłości do ludzi i do łączenia czynów z kontem-placją Boga. Święta Jadwiga jest dla nas przykładem dziecka Bożego, które, jak mawiał święty Franciszek Salezy, jedną ręką trzyma się dłoni Ojca, a drugą zbiera owoce. Pokazuje jednocześnie, jak bardzo miłość nadaje kształt i  jedność świętemu życiu. Dla niej akcja i kontemplacja, praca i mo-dlitwa były dwoma momentami tej samej miłości. Święta królowa ukazywała przez to najgłębszy sens wiary, na którą składa się poznanie, miłość i czyn.

Jakie przesłanie płynie dla naszej uniwersyteckiej wspólnoty z  tego wymiaru duchowości świętej? Przede wszystkim nasza praca, nasz wysiłek badacza, nauczyciela, pracownika czy studenta, może, stając się funkcją miłości, stanowić formę wielbienia Boga. Święta Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein) wyraziła tę prawdę w  1928 roku w jednym z listów do siostry Kaliksty Kopf takimi słowami: „To, że naukę można traktować jako służbę Bożą, zrozumia-łam dopiero przy św. Tomaszu […]. I tylko dlatego zdecy-dowałam się z całą powagą podjąć na nowo pracę naukową. Bezpośrednio przed i jeszcze długo po moim nawróceniu myślałam, że prowadzić życie religijne oznacza porzu-cić wszystko, co ziemskie, i żyć tylko myślami o rzeczach Bożych. Stopniowo jednak zrozumiałam, że na tym świe-cie żąda się od nas czegoś innego; nawet wiodąc życie kon-templacyjne, nie wolno zrywać kontaktu ze światem. Sądzę nawet, że im głębiej ktoś zanurzył się w Bogu, tym więcej, w  tym samym duchu, musi «wyjść z  siebie», tj. wchodzić w świat, by mu nieść życie Boże”. (E. Stein, Autoportret z li-stów 1916−1933, Kraków 2003, s. 125n). Widzimy tu za-chętę do uprawiania nauki jako „wypełniania spraw Marty” z „duchem Marii”. Podobnie Instrukcja o powołaniu teolo-ga w Kościele Donum veritatis mówi: „Ponieważ przedmio-tem teologii jest Prawda, żywy Bóg i  Jego objawiający się

Homilia wygłoszona przez ks. dr. hab. Wojciecha Zyzaka, prof. UPJPII – dziekana Wydziału Teologicznego w trakcie promocji akademickich

6

z ży

cia

ucze

lni

ność, że tak powiem «kościelną», a są to skargi na zło świa-ta [...], pochopne «przywłaszczanie» przez Kościół każdego dobra istniejącego w świecie [...] czy też werbalne wyrazy łaskawości wobec świata. To wszystko zaś niejako a priori staje się przeszkodą w dialogu ze światem. [...] Z drugiej zaś strony metoda nauczania, którą nazywamy «heurystycz-ną», wymaga, aby rozum tych, do których przemawiamy, był uległy wobec siły argumentów. Chodzi o  argumenty całkowicie jasne i proste, którym zdrowy rozum przyzna-je rację bez trudu. [...] Krótko mówiąc, argumentacja po-winna być rozumowa, skoro rozmawiamy również z nie-wierzącymi. Może być także teologiczna, wszyscy bowiem dobrze wiedzą, że przez ten schemat przemawia Kościół”. (R. Skrzypczak, Karol Wojtyła na Soborze Watykańskim II. Zbiór wystąpień, Warszawa 2011, s. 286n). Czyż nie jest to wciąż aktualny program dla nas wszystkich? Nie tylko po-uczanie w sposób autorytatywny, ale poszukiwanie praw-dziwych i sprawiedliwych rozwiązań trudnych problemów życia ludzkiego, troska o odpowiednią metodę przekazu i o dialog ze światem, siła argumentu bardziej niż argument siły, argumentacja zarówno rozumowa, jak i  teologiczna. Czyż nie jest to jednocześnie styl nowej ewangelizacji?

w Jezusie Chrystusie plan zbawienia, teolog – z racji swoje-go powołania – musi żyć intensywną wiarą i zawsze łączyć badania naukowe z modlitwą”. To, co dotyczy teologa, od-nosi się również do wszystkich innych członków uniwersy-tetu kościelnego, o których Sapientia Christiana mówi, że winni dawać świadectwo swej wiary wobec świata i podej-mować zadania ewangelizacyjne (nr 3).

Z powyższych słów wynikają dla nas konkretne wnio-ski. Przede wszystkim konieczność żywej więzi z Bogiem. Papież Benedykt XVI podczas spotkania ze swoimi byłymi studentami zgromadzonymi w Castel Gandolfo 2 września 2012 roku przypomniał, że „to prawda nas posiada, jest czymś żywym! Nie my jesteśmy jej posiadaczami, ale je-steśmy przez nią pochwyceni”. Dlatego nikt nie może po-wiedzieć: „posiadam prawdę”, gdyż przeciwnie, to prawda posiada człowieka. „I tylko kiedy pozwalamy, by ona na-mi kierowała i poruszała, trwamy w niej”. Zatem musimy się na nowo nauczyć tego „nieposiadania prawdy”. Stąd wezwanie papieża, aby wystrzegać się takiego „intelektuali-zowania wiary i teologii”, które nie pozwala, by słowo wy-wierało konkretny wpływ na życie wierzącego. To pierwsze wymaganie, w  którym niejako bardziej dochodzi do gło-su Maria, jest nieodłączne od drugiego, które ma oblicze Marty. Chodzi o  kompetencję i  skuteczność jako wyma-gania jakości służby Bogu. Jak mawiał Étienne Gilson, nic nie zmusza chrześcijanina do zajmowania się nauką czy sztuką, bo istnieją inne sposoby służenia Bogu, ale jeśli wybiera taki sposób, to staranie się o bycie dobrym na-ukowcem i artystą jest nieodzowne, by być również do-brym sługą Boga. Pozostaje jeszcze kwestia stylu naszej po-sługi w świecie. Myślę, że w okresie, gdy świętujemy Rok Wiary, związany z pięćdziesiątą rocznicą Soboru Watykań-skiego II, warto przypomnieć uwagi, jakie 21 października 1964 roku arcybiskup Karol Wojtyła w imieniu Episkopa-tu Polski wyraził na Soborze na temat Kościoła w świecie współczesnym: „W schemacie XIII należałoby przemawiać w taki sposób, aby świat zobaczył, że nie tylko pouczamy go w sposób autorytatywny, ale równocześnie poszukujemy z nim prawdziwych i sprawiedliwych rozwiązań trudnych problemów życia ludzkiego. Problem nie polega bowiem na tym, aby ukazać prawdę dobrze nam już znaną, lecz idzie o to, w jaki sposób odnajdzie ją i przyswoi sobie świat”. Karol Wojtyła proponował metodę „heurystyczną”, pozwalającą uczniowi na odnajdywanie prawdy jakby w sobie samym. „Taka metoda nauczania odpowiada naszemu schematowi. Z jednej strony wyklucza ona wszystko, co zdradza mental-

7

z ży

cia

ucze

lni

Z Wydziału Teologicznego dyplom doktora otrzymali:

ks. dr Michał BordaTemat: Biblijna koncepcja powołania w katechezie ponadgimnazjalnej i jej re-cepcja przez uczniów (na podstawie ba-dań maturzystów w liceach ogólnokształ-cących diecezji sosnowieckiej). Promo-tor: ks. prof. dr hab. Janusz Mastalski.

ks. dr Dariusz GreleckiTemat: Doskonałość chrześcijańska w na-uczaniu pasterskim biskupa i arcybisku-pa Stanisława Szymeckiego. Promotor: ks. prof. dr hab. Kazimierz Panuś.

dr Jarosław KawaTemat: Bóg i człowiek w nauczaniu ka-znodziei królewskiego Sebastiana Fabia-na Lachowskiego (1731–1794). Promo-tor: ks. prof. dr hab. Kazimierz Panuś.

ks. dr Stefan KlajmanTemat: Wizja Kościoła w nauczaniu arcy-biskupów Józefa Bilczewskiego i Józefa Teo-dorowicza. Studium porównawcze. Pro-motor: ks. prof. dr hab. Kazimierz Panuś.

dr Grzegorz KwaśniewskiTemat: Teologiczne i społeczne aspekty po-lityki w nauczaniu Jana Pawła II. Promo-tor: ks. prof. dr hab. Andrzej Zwoliński.

o. dr Roman Laba OSPPETemat: Objawienie Imienia Bożego – po-czątkiem Wyjścia. Studium struktury li-terackiej Księgi Szemot. Promotor: ks. prof. dr hab. Tomasz Jelonek.

Promocje akademickie na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie

dr Magdalena MarzecTemat: Apokalipsa św. Jana wobec kul-tu imperialnego. Promotor: ks. dr hab. Roman Bogacz.

dr Marek MicherdzińskiTemat: Idea zbawienia w  Koranie. Stu-dium lingwistyczno-teologiczne. Promo-tor: ks. prof. dr hab. Łukasz Kamykowski.

dr Maria MiduchTemat: Apokaliptyka żydowska wobec zburzenia świątyni w Jerozolimie. Kon-cepcja eschatologii w żydowskich apoka-lipsach (70–132 po Chr.). Promotor: ks. prof. dr hab. Roman Pindel.

ks. dr Paweł MieleckiTemat: Biskup sługą uświęcania według Soboru Watykańskiego II i  posoboro-wych dokumentów kościelnych. Stu-dium teologiczno-prawne. Promotor: ks. prof. dr hab. Jan Maciej Dyduch.

o. dr Krzysztof Niewiadomski OFMCapTemat: Rola komunikacji niewerbalnej w budowaniu relacji międzyosobowych. Aspekt teologicznomoralny. Promotor: ks. prof. dr hab. Jan Orzeszyna.

ks. dr Zbigniew Skóra CRTemat: Zmartwychwstańcy w  nurcie ruchu liturgicznego w  latach 1836–1891. Promotor: ks. prof. dr hab. Ste-fan Koperek CR.

dr Marietta StawarzTemat: Kryteria wartościowania bogac-twa w kontekście nauczania społeczne-go Kościoła. Promotor: ks. dr hab. Ire-neusz Stolarczyk, prof. UPJPII.

s. dr Natalia Tendaj SłNSJTemat: Apologia religii katolickiej we-dług św. Józefa Sebastiana Pelczara. Pro-motor: ks. prof. dr hab. Łukasz Kamy-kowski.

dr Adam WąsowskiTemat: Biblijno-teologiczny wymiar bramy. Promotor: ks. dr hab. Roman Bogacz.

o. dr Sebastian Wiśniewski OMITemat: Wiara jako siła dynamizująca rozwój człowieka ku doskonałości chrze-ścijańskiej na podstawie kazań ks. Niko-dema Cieszyńskiego. Promotor: ks. prof. dr hab. Kazimierz Panuś.

ks. dr Mirosław WłochTemat: Kapłaństwo prezbiterów w uję-ciu Fultona J. Sheena. Promotor: ks. dr hab. Wojciech Zyzak, prof. UPJPII.

W dniu 11 stycznia 2013 roku o godz. 9.30 Jego Eminencja kard. Stanisław Dziwisz, Wielki Kanclerz UPJPII przewod-niczył mszy świętej dziękczynnej z okazji 616. rocznicy ufundowania Wydziału Teologicznego w Akademii Krakowskiej, która odprawiona została w katedrze na Wawelu. Homilię wygłosił ks. dr hab. Wojciech Zyzak, prof. UPJPII – dziekan Wy-działu Teologicznego. Po Eucharystii odbyło się uroczyste wręczenie dyplomów doktora i doktora habilitowanego.

8

z ży

cia

ucze

lni

Z Wydziału Filozoficznego dyplom doktora otrzymali:

dr Łukasz ĆwiertniaTemat: Człowiek niedokończony. Pytanie o tożsamość podmio-tu w perspektywie wybranych współczesnych koncepcji filozo-ficznych. Promotor: prof. dr hab. Aleksander Bobko.

dr Marcin GorazdaTemat: W obronie antynaturalizmu, czyli o granicach wyja-śniania naukowego. Promotor: ks. prof. dr hab. Stanisław Wszołek.

ks. dr Wojciech MozdyniewiczTemat: Osobowościowe korelaty modlitwy jako relacji reli-gijnej. Promotor: ks. prof. dr hab. Józef Makselon.

dr Marcin PolakTemat: Problematyka zasady w filozofii Stanislasa Bretona. Promotor: prof. dr hab. Karol Tarnowski.

ks. dr Paweł SuchTemat: Analogia u  Mistrza Eckharta. Promotor: prof. dr hab. Karol Tarnowski.

Z Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego dyplom doktora otrzymali:

dr Zbigniew BereszyńskiTemat: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Soli-darność” na Opolszczyźnie w latach 1980–1989. Promotor: ks. dr hab. Andrzej Hanich, prof. PIN.

Stopień doktora habilitowanego otrzymali:

ks. dr hab. Jarosław Jagiełło, WFdr hab. Renata Jasnos, WTks. dr hab. Piotr Szczepan Łabuda, WTo. dr hab. Roman Olejnik, WFks. dr hab. Tadeusz Pabjan, WFdr hab. Włodzimierz Siedlik, WHiDK – przewód habilita-cyjny przeprowadzony w Akademii Muzycznej w Krakowiedr hab. Janusz Smołucha, WHiDKdr hab. Antoni Szwed, WFks. dr hab. Kazimierz Talarek, WHiDKo. dr hab. Marian Zawada OCD, WT

9

z ży

cia

ucze

lni

tekst: Monika Wiertek zdjęcia: Krzysztof Mleczko

W uroczystości wzięła udział rodzina Je-rzego Turowicza oraz Tomasz Fiałkow-ski  –  dziennikarz i  publicysta związany z  „Tygodnikiem Powszechnym”. Po wy-stąpieniach p.o. dyrektora Biblioteki mgr Magdaleny Nagięć, prorektora ks. dr. hab. Arkadiusza Barona, prof. UPJPII, Toma-sza Fiałkowskiego oraz córek redaktora nastąpiło podpisanie dokumentów oraz przecięcie symbolicznej wstęgi przez pra-wnuków Turowicza. Od tego dnia księ-gozbiór jest dostępny dla czytelników.

Uroczystość ta była owocem paro-letniej pracy i  starań wielu osób. Roz-mowy o  przekazaniu księgozbioru Je-rzego Turowicza rozpoczęły się w 2008 roku z inicjatywy jego córek: pani prof. Magdaleny Smoczyńskiej, pani Elżbiety Jogałły oraz pani Joanny Turowicz-Pia-seckiej. Po wstępnych ustaleniach z ów-czesnym rektorem Papieskiej Akademii Teologicznej w  Krakowie ks. prof. dr. hab. Janem Maciejem Dyduchem spra-wę przekazano do nadzoru ks. dr. hab. Janowi Bednarczykowi  −  ówczesnemu dyrektorowi Biblioteki oraz panu mgr. Władysławowi Szczęchowi  –  jego za-stępcy. W grudniu 2008 roku zbiór zo-stał przewieziony do budynku Bibliote-ki przy ul. Bobrzyńskiego 10. Po zakoń-czeniu budowy i  organizacji nowego

budynku w styczniu 2012 roku księgo-zbiór rozpakowano i  umieszczono na drugim piętrze. Trzeba przy okazji pod-kreślić wysiłek wszystkich pracowników Biblioteki Uniwersytetu Papieskiego, którzy zaangażowali się w jego opraco-wywanie, aby był jak najszybciej dostęp-ny dla czytelników.

Księgozbiór ten to niezwykle cenny dar dla naszej uczelni, liczący ponad 10 tysięcy publikacji głównie z zakresu fi-lozofii, teologii, historii powszechnej, historii Polski, historii Kościoła, sztuki oraz filologii. Bardzo wzbogaci on zbio-ry Biblioteki i z całą pewnością pomoże

krakowskim pracownikom akademic-kim i studentom w zdobywaniu wiedzy i prowadzeniu badań naukowych. Dzię-ki niemu młodzież akademicka oraz wykładowcy zachowają we wdzięcznej pamięci Jerzego Turowicza – czołowe-go polskiego publicystę, wieloletnie-go redaktora naczelnego „Tygodnika Powszechnego”, wybitnego myśliciela i  humanistę. To kolejny, wielki wkład tego szlachetnego człowieka w  rozwój polskiej nauki i  kultury, przekazany nam rękami jego córek, którym jeszcze raz serdecznie dziękujemy.

W poniedziałek 10 grudnia 2012 r. odbyło się uroczyste przeka-zanie księgozbioru Jerzego Turowicza Bibliotece Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Szaleństwo i metodaZ Jerzym Turowiczem i Anną Turowiczową

Jerzy Turowicz (1912–1999) – publicysta, redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego”.

Anna Turowiczowa (1916–2000) – tłumaczka.

p.o. dyrektora Biblioteki mgr Magdalena Nagięć

Tomasz Fiałkowski

od prawej: autor wystawy Jan Strzałka, redaktor Tomasz Fiałkowski, córki Jerzego Turowicza – Elżbieta Jogałła i prof. Magdalena Smoczyńska

Prawnuki Jerzego Turowicza przecinają wstęgę.Podpisanie dokumentów przez córkę Jerzego Turowicza, Elżbietę Jogałłę.

10

z ży

cia

ucze

lni

też uniwersyteckie studia dziennikar-skie. Popularyzował wiedzę o  polsz-czyźnie, występując z  poradami języ-kowymi w telewizyjnym Studio 2 w la-tach 70. Po 1989 roku zaangażował się w  Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności, gdzie współtworzył projekty nowych regu-lacji prawnych w Polsce po odzyskaniu wolności. Był inicjatorem Ustawy o ję-zyku polskim. Przewodniczył Radzie Języka Polskiego przy Prezydium PAN, a od 2001 roku jest honorowym prze-wodniczącym tego gremium.

To jest życiorys uładzony, ale ma-ło kto wie, że Profesor dwukrotnie był więziony przez komunistyczną wła-dzę. Pierwszy raz w 1946 roku, kiedy jako 16-latek założył grupę partyzanc-ką, a złapany z bronią siedział w cięż-kim więzieniu na Zamku w  Lubli-nie i  był tam torturowany. Drugi raz na początku lat 50. po aresztowaniu przez UB został zamknięty w pohitle-rowskim obozie pracy w  Jawiszowi-cach i wiele miesięcy pracował ciężko w kopalni. Zresztą i w 1956 roku trafił podczas obowiązkowej służby wojsko-wej na Śląsk, do kopalni. To są mniej znane karty życiorysu Pisarka, on sam zresztą o nich niewiele mówi.

Dziennikarzom i  medioznawcom znany jest przede wszystkim z prac na temat języka (np. Słowa między ludź-mi, Retoryka dziennikarska, Polskie sło-wa sztandarowe i  ich publiczność), ale też z  dzieł na temat teorii komunika-cji (Wstęp do nauki o komunikowaniu), prac metodologicznych, prasoznaw-czych (np. Poznać prasę po nagłówkach) i  słownikowych (wielokrotnie wzna-wiany Kieszonkowy słowniczek ortogra-

ficzny czy Słownik terminologii medial-nej). Przez wiele lat był redaktorem na-czelnym „Zeszytów Prasoznawczych”.

Profesor Pisarek jest jednym z głów-nych akuszerów nauki o komunikowa-niu i nauk o dziennikarstwie. Od same-go początku istnienia tej dziedziny po-znania naukowego w Polsce brał udział w  ważnych dyskusjach, począwszy od sporu szkoły warszawskiej i szkoły kra-kowskiej w latach 60. przez kształtowa-nie się podejść specjalizujących i inter-dyscyplinarnych w latach 70., dyskusje toczone ze strukturalistami w  obronie bogactwa fenomenów językowych nie-mieszczących się w sztywnych schema-tach teoretycznych podziałów, tworze-nie zrębów prasoznawstwa traktowa-nego jako wielodyscyplinarna nauka o  periodycznym komunikowaniu ma-sowym i wreszcie walkę o wyodrębnia-nie się nauk o mediach jako samodziel-nej dyscypliny naukowej.

Pisarek uczy pisania zrozumiałe-go – jego Retoryka dziennikarska z 1970 roku i Nowa retoryka dziennikarska z ro-ku 2002, lektury obowiązkowe każde-go studenta dziennikarstwa w  Polsce to szkoła właśnie takiego używania środ-ków językowych. Bo dziennikarz powi-nien, jak pisze Pisarek, „znać się na skład-ni i doborze wyrazów tak samo, jak szewc zna się na skórach i  kopycie, a  archi-tekt – na materiałach budowlanych i od-powiednim sprzęcie”. Sam Profesor stosu-je zasadę zrozumiałości do siebie, dbając o jasność przekazu nawet w swoich naj-bardziej skomplikowanych wywodach naukowych z dziedziny językoznawstwa, teorii komunikacji i nauk o mediach. Pi-sze jasno, barwnie i zrozumiale. Na pew-no nie będzie musiał powtarzać smutnej

18 grudnia 2012 roku prof. dr hab. Walery Pisarek – pracownik Ka-tedry Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych UPJPII otrzymał najwyższe wyróżnienie dziennikarskie − Laur Stowarzyszenia Dzien-nikarzy Polskich, będący wyrazem najwyższego uznania dziennika-rzy dla autorytetów zawodowych, etycznych oraz najwyższej klasy profesjonalizmu.

Profesor Pisarek jest wielkim nauczy-cielem, mistrzem pokoleń dziennika-rzy  –  nie tylko studentów dziennikar-stwa, dla których napisał większość swoich dzieł, ale całych środowisk i wszystkich entuzjastów języka polskie-go, choćby tych, którzy gromadzą się na Dyktandach Narodowych wymyślo-nych przez Profesora, zresztą najczęściej też dostarczyciela karkołomnych dykto-wanych tekstów. Na przykład takich:

Nie wolno o śreżodze łowić mrzeżą cietrzewi. Po jednym bohemizmie skrzeczeć, żem sczeszczony. Nadto zabronić wręcz ptakołówstwa, plu-gastwa, ohydztwa i cudzołóstwa.

Albo takich:

Niech lwi pazur, lwipyszczek i na-sięźrzał z miętką pospołu nie cheł-pią się przed lwią paszczą, bo na gniazda − Bogiem a prawdą − lep-szy roshar, a nawet źdźbła rżane.

Profesor Pisarek zawsze polszczyznę traktował i  traktuje jako materię współ-tworzącą człowieka, Polaka. Jak lubi po-wtarzać, język polski jest w nas i jest nami.

Profesor Walery Pisarek urodził się 81 lat temu w  Rabce, ale dzieciństwo przedwojenne spędził w Jaszczowie na Lubelszczyźnie. Stamtąd po maturze w 1949 roku przyjechał do Krakowa na studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tutaj poprzez wszystkie szczeble kariery naukowej został profe-sorem – na UJ od 1982 do 2007 roku, a od 2009 roku jest profesorem UPJPII w  Krakowie. W  latach 1969–2000 był dyrektorem Ośrodka Badań Praso-znawczych w  Krakowie, swojego ulu-bionego „dziecka”. Tutaj zainaugurował

Laudacja wygłoszona na uroczystości wręczenia Nagród Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich 2012 przez dr. Krzysztofa Gurbę – zastępcę dyrektora Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej

11

z ży

cia

ucze

lni

konstatacji późnego Hegla: „Nikt mnie nie zrozumiał prócz jednego ucznia, a i ten zrozumiał mnie źle”.

W najnowszej książce naukowej Profesora Wstęp do nauki o komuniko-waniu uzyskujemy panoramiczną wi-zję stanu obecnego badań komuniko-logicznych z  zarysowaną perspektywą siedmiu kroków w rozwoju komunika-cji, z których ostatni, opisany z przywo-łaniem Mickiewiczowskiej przenośni przekazu wędrującego „z duszy w  du-szę”, jest sformułowany wręcz proro-czo, z  dużym talentem obrazowania, w  sposób stwarzający poczucie obco-wania z autorem wtajemniczonym. Pi-sarek traktuje zresztą wiedzę o komuni-kacji z metafizyczną wręcz atencją. Jego stary, pochodzący jeszcze z  1972 roku trójpodział wypowiedzi prasowych na poetykę wiadomości, poetykę komen-tarza i poetykę reportażu ma swoje źró-dło w  troistości duszy, opisywanej już przez Platona i Arystotelesa. Predyspo-zycje duchowe na trzy sposoby przeja-

wiają się w funkcjach języka, a te z ko-lei odzwierciedlają poszczególne typy wypowiedzi dziennikarskiej. Kto jesz-cze dzisiaj widzi jakiekolwiek głębsze ugruntowanie poszczególnych rodza-jów wypowiedzi prasowych? Kto wy-kracza poza ich tymczasową i prozaicz-ną funkcjonalność? Kto z taką precyzją i  prostotą objaśnia najbardziej zawiłe zjawiska medialne i komunikacyjne?

Dorobek i życie Profesora Walerego Pisarka zasługują na większe docenie-nie. Owszem, został w  tym roku uho-norowany medalem Zasłużony dla Pol-szczyzny, a rok temu Uniwersytet Śląski nadał mu tytuł doktora honoris causa, ale w  masowym odbiorze jego wkład w  systematyzację nauk o  mediach nie jest wystarczająco dowartościowany. Dobrze, że Stowarzyszenie Dzienni-karzy Polskich, którego członkiem jest Profesor i w którym w 1980 roku został przez Nadzwyczajny Zjazd wybrany na członka Rady, obdarza orędownika pol-szczyzny, mistrza wielu pokoleń dzien-nikarzy swoim Laurem.

Niech wszelako żałują ci, którzy nie mieli okazji poznać w  bezpośrednim kontakcie jego osobistej kultury, staro-świeckiej galanterii wobec kobiet, zna-komitego poczucia humoru i  celnych bon motów. Profesora, to, jakim jest człowiekiem i  jakim jest dydaktykiem, dobrze charakteryzuje zdarzenie sprzed dwóch lat. Byłem z  grupą studentów

z koła naukowego na wyjazdowej szko-le dziennikarskiej, gdzie intensywnie przygotowywane były teksty do publi-kacji na łamach ćwiczeniowej jednod-niówki. Późno wieczorem jeden ze stu-dentów zatrzymał się na wątpliwościach językowych dotyczących pisowni nazw samochodów. Nieopatrznie i machinal-nie rzuciłem mu, że „to wie na pewno Pisarek”. Nie zdążyłem zareagować, kie-dy on już wysłał mail pod adresem Pro-fesora. Nie czekaliśmy nawet kwadransa, kiedy przyszła odpowiedź, w której była podana jasna i wyczerpująca wykładnia poprawnego pisania, z  podanymi źró-dłami, a nawet numerami stron w odpo-wiednich słownikach. Ale najważniejsze było to, jak się ten mail zaczynał: „Za-wsze może Pan, Panie Piotrze, liczyć na radę starego profesora” – napisał w środ-ku nocy Profesor do początkującego stu-denta. To widziałem na własne oczy, to zapamiętam jako kwintesencję wielkości „starego Profesora” i  jako podsumowa-nie postawy mistrza, na którego radę za-wsze można liczyć.

Międzynarodowa konferencja historyczna we Lwowietekst: ks. Józef Wołczański zdjęcia: Swiatosław Słobodian, Grzegorz Chajko

Prestiż lwowskiego środowiska nauko-wego z  apogeum okresu międzywo-jennego z całą pewnością należy już do przeszłości. Pomijając inne obszary ba-dań naukowych, w  których profesoro-wie Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie wiedli prym na skalę szerszą niż ogólnopolską, warto przypomnieć kil-ka wybitnych nazwisk. Do grona histo-ryków z ogromnym dorobkiem nauko-wym należeli m.in.: prof. Władysław Abraham  –  historyk Kościoła i  prawa kanonicznego, prof. Jan Adamus – histo-ryk państwa i prawa, prof. Szymon Aske-

nazy  –  historyk XVII i  XVIII w., prof. Oswald Balzer – historyk ustroju i prawa polskiego, prof. Michał Bobrzyński – hi-storyk prawa polskiego i  niemieckiego, doc. Łucja Charewiczowa  –  historyk miast i kultury, ks. prof. Jan Fijałek – hi-storyk Kościoła, ks. prof. Józef Umiń-ski  –  historyk Kościoła, prof. Ludwik

Finkel – historyk i bibliograf, prof. Ksa-wery Liske – prekursor i organizator ba-dań historycznych, prof. Helena Polacz-kówna  –  archiwistka i  heraldyk, prof. Stanisław Zakrzewski – mediewista. We Lwowie też powstało w 1886 roku Pol-skie Towarzystwo Historyczne, od roku 1925 o zasięgu ogólnopolskim.

Kres świetności środowiska ba-dań historycznych we Lwowie poło-żyła II wojna światowa, a zwłaszcza jej konsekwencje: włączenie miasta i  ca-łych Kresów Wschodnich w  granice ZSRR, ekspatriacja Polaków oraz in-stytucji naukowych, utrata przez Polskę bezcennych archiwów, bibliotek i  mu-zeów. Współcześnie rozwój badań hi-storycznych, szczególnie na tzw. Ukra-

od lewej: ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII, dr Paweł Skibiński (Muzeum Jana Pawła II i Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)

prof. dr hab. Walery Pisarek, ks. prof. dr hab. Janusz Mastalski – dziekan Wydziału Nauk Społecznych, ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII – dyrektor Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej

dr Krzysztof Gurba, prof. dr hab. Walery Pisarek, redaktor Andrzej Stawiarski, dziennikarz Piotr Legutko

12

konf

eren

cje

tach 1918–1945; mgr Katarzyna Michno (Lublin) – Ewa-kuacja kościołów i klasztorów lwowskich w 1946 roku; o. dr hab. Zdzisław Gogola OFMConv (Kraków) – Ks. bp Wła-dysław Rafał Kiernicki (1912–1995); ks. mgr Oleg Salamon (Lwów) – Ks. Henryk Mosing „Ojciec Paweł” (1910–1999); dr Krzysztof Kaczmarski (Rzeszów) – Ks. Bronisław Mirecki (1903–1986); ks. prof. dr hab. Stanisław Nabywaniec (Rze-szów) – Hierarchia Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie Sowieckiej. Jak wynika z  tegoż zestawienia, znaczna gru-pa tematów dotyczyła biografistyki. Mocnym atutem pre-zentowanych referatów okazały się dwa punkty: odniesie-nie do znanych słuchaczom postaci lokalnego środowiska lwowskiego i rzeczywistości egzystencji Kościoła w dobie sowieckiej, jak również rzetelna baza źródłowa opracowań często po raz pierwszy wydobyta na światło dzienne. Nie były to zatem powielane kolejny raz ustalenia badawcze, ale całkowicie oryginalne ujęcia, rzetelnie podbudowane kwerendą archiwalną i  biblioteczną, wywiadami oraz fo-tografiami. Dzięki temu nabrały one wyrazistości, wzboga-cając tym samym dotychczasowy stan badań nad dziejami Kościoła katolickiego w sowieckim imperium.

Innej problematyce, nawiązującej do najnowszej histo-rii Kościoła katolickiego w Polsce oraz kilku krajów środko-woeuropejskich, poświęcone zostały wystąpienia pozosta-łych prelegentów: dr Paweł Skibiński (Warszawa) – Kano-nizacje i beatyfikacje osób związanych z Europą Środkową i Wschodnią przeprowadzone przez Jana Pawła II – anali-za; mgr Janusz Kotański (Warszawa) – Prymas Stefan Wy-szyński. Realista i świadek wiary; dr Pál Attila Illés (Buda-peszt)  –  Próba analizy porównawczej drogi Stefana Wy-szyńskiego i Józsefa Mindszentego; dr Tadeusz Karol Kopyś (Kraków)  –  Położenie Kościoła katolickiego i  innych wy-znań na Węgrzech po 1945 r.; dr hab. Agata Mirek, prof. KUL  –  Zgromadzenie Córek Maryi Niepokalanej na Wi-leńszczyźnie wobec dwóch totalitaryzmów (1939–1989); ks. dr Marcin A. Różański (Marki-Struga)  –  Zgromadze-nie św. Michała Archanioła podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej; s. mgr Marta Komborska (Stara Wieś) – Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Ma-ryi Panny Niepokalanie Poczętej (Starowiejskich) pod okupa-cją sowiecką i niemiecką (1939–1945); dr Krzysztof Sycho-wicz (Białystok) – Ks. bp Stanisław Kostka Łukomski wobec trzech okupacji; dr Mariusz Krzysztofiński (Rzeszów) – Bp

inie Zachodniej, podlega ideologicznej instrumentalizacji w kierunku apoteozy ukraińskiego nacjonalizmu, deformu-jąc metodycznie wiele tematów, a zwłaszcza z najnowszych dziejów polsko-ukraińskich. Pomimo tego podejmowane są próby naukowej współpracy pomiędzy uniwersyteckimi ośrodkami Rzeszowa i Krakowa z najbardziej liczącym się w polskim sąsiedztwie Uniwersytetem im. Iwana Franka we Lwowie (dawnym Jana Kazimierza), choć najczęściej staran-nie omija się wówczas problemy dyskusyjne bądź niewygod-ne dla strony ukraińskiej, np. eksterminację Polaków i Ko-ścioła łacińskiego podczas wojny ukraińsko-polskiej (1918–1919), ludobójstwo polskiej i żydowskiej ludności kresowej (1943–1945), świadomą dewastację dóbr kultury material-nej i duchowej przez czynniki ukraińskie po 1945 roku.

Skromną – choć obliczoną na systematyczną kontynu-ację spotkań – próbą rekonstrukcji prezentacji wyników ba-dań historycznych na gruncie lwowskim stała się w dniach 15–16 listopada 2012 roku konferencja naukowa Kościół ka-tolicki w Europie Środkowo-Wschodniej w obliczu dwóch to-talitaryzmów (1917–1990). Organizatorami byli: Instytut Pamięci Narodowej  –  Oddział w  Rzeszowie, Katedra Hi-storii Europy Środkowo-Wschodniej XIX i XX wieku Uni-wersytetu Papieskiego Jana Pawła II w  Krakowie oraz Se-minarium Duchowne obrządku łacińskiego we Lwowie. Miejscem obrad była sala konferencyjna Bazyliki Metropo-litalnej ob. łac., niegdyś pełniąca funkcję skarbca katedral-nego, zaadaptowana do nowych celów z  powodu braków lokalowych. Grono referentów stanowili historycy z  wielu ośrodków naukowych: Białegostoku, Budapesztu, Gdańska, Krakowa, Lublina, Lwowa, Rzeszowa i Warszawy. Poza in-teresującymi tematami zaprezentowanymi w trakcie obrad sesja dała okazję do nieformalnych spotkań, rozmów, wy-miany poglądów, a nade wszystko zaowocowała podjęciem decyzji o regularnej kontynuacji tego typu zjazdów we Lwo-wie. Być może z czasem przerodzą się one w dobrą tradycję, tym bardziej, że już wkrótce poprawią się warunki lokalowe Kościoła rzymskokatolickiego w granicach miasta.

Dwudniowe debaty okazały się nader intensywne, bo-wiem wygłoszono 22 referaty, wzbogacone ożywioną dys-kusją. Tematyka wystąpień prelegentów zamykała się w kil-ku kręgach problemowych. I tak niemal połowę wystąpień zdominowały zagadnienia związane z rzeczywistością ko-ścielno-narodową katolików pod dominacją Związku So-wieckiego: ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII – Taj-ny biskup Jan Cieński (1905–1992) dla katolików obrządku łacińskiego Ukrainy Sowieckiej; dr hab. Maria Dębowska, prof. KUL – Ks. bp Adolf Szelążek wobec dwóch totalitary-zmów; ks. dr Józef Szymański (Lublin) – Przejawy oporu społecznego wiernych Kościoła rzymskokatolickiego wobec władz komunistycznych na terenie obwodu winnickiego USSR w  latach 1944–1965; mgr Adam Hlebowicz (Gdańsk) – Rola laikatu w Kościele rzymskokatolickim na Ukrainie Sowieckiej w  latach 1945–1991; ks. mgr Włady-sław Grymski (Lwów) – Sytuacja Kościoła rzymskokatolic-kiego na Bukowinie północnej w okresie ZSRS; dr Grzegorz Chajko (Kraków) – Duchowieństwo archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego wobec faszyzmu i  komunizmu w  la-

pierwszy rząd od lewej: ks. Oleg Salamon, ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII, abp dr Mieczysław Mokrzycki, s. dr hab. Agata Mirek, prof. KUL, Katarzyna Michno (KUL)

13

konf

eren

cje

Tadeusz Błażkiewicz (1916–1993). Życie i działalność; mgr Artur Brożyniak (Rzeszów)  –  Cerkiew prawosławna jako narzędzie „zwalczania” Cerkwi greckokatolickiej w  Polsce południowo-wchodniej w latach 1958–1990; mgr Małgorza-ta Gliwa (Rzeszów) – Dzieje parafii greckokatolickiej w Ko-mańczy po II wojnie światowej (1945–1988). Tym razem do-minowały akcenty polskie i węgierskie, traktujące zarówno o kluczowych postaciach Kościoła katolickiego, jak również dziejach instytucji kościelnych.

Obrady zaszczyciło swą obecnością kilka osób publicz-nych. I tak nieobecnego z powodu konferencji wspólnej epi-skopatów łacińskiego i greckokatolickiego Ukrainy metro-politę lwowskiego ob. łac. abp. dr. Mieczysława Mokrzyc-kiego – honorowego patrona spotkania reprezentował ks. infułat Józef Pawliczek (Kuria Metropolitalna we Lwowie). Z kolei w imieniu rzeszowskiego oddziału Instytutu Pamię-ci Narodowej w Rzeszowie uczestników spotkania powitała pani dyrektor Ewa Leniart, deklarując zarazem sfinansowa-nie publikacji pokłosia konferencji. Nie mogło zabraknąć gospodarza Bazyliki Metropolitalnej we Lwowie ks. prałata Jana Nikla, który nie tylko udostępnił jej podwoje dla ob-rad, ale nadto zadbał o prozaiczny, choć nader przydatny ich wymiar, a  mianowicie symboliczne menu serwowane w przerwach konferencji. Całości pozytywnych wrażeń do-

pełniła gościnność rektora Seminarium Duchownego ob. łac. we Lwowie-Brzuchowicach ks. mgr. Olega Salomona, jak również stanowczo zbyt krótki, a tym samym powierz-chowny, rekonesans ulicami historycznego miasta.

Zarówno organizatorzy, jak prelegenci oraz słuchacze nader wysoko ocenili poziom, atmosferę, a zarazem przy-datność tego typu naukowych spotkań. Już sam genius loci Lwowa – miasta o bogatej, wielokulturowej historii stanowił niepodważalny argument na rzecz wyboru tegoż a nie inne-go miejsca konferencji. Ponadto urozmaicona, oryginalna, niekiedy wręcz pionierska tematyka referatów z najnowszej historii, znana z autopsji – choć nieusystematyzowana – naj-starszym Polakom zamieszkałym we Lwowie inspirowała do dyskusji, dygresji czy uzupełnień. Bezcenny okazał się – jak zawsze zresztą przy tego typu wydarzeniach – aspekt inter-personalnych relacji pomiędzy prelegentami a  lwowskimi słuchaczami, wykraczający poza czysto formalne stereotypy zdawkowych rozmów i spotkań. Wreszcie na podkreślenie zasługuje ambitna nadzieja organizatorów kolokwium reak-tywowania naukowych tradycji polskiego środowiska Lwo-wa w diametralnie odmiennej od przedwojennej rzeczywi-stości, przy zgodnym współdziałaniu instytucji lokalnych ze środowiskami naukowymi w Polsce.

Konferencja Ks. Szczepan Szydelski (1872−1967) Uczony, duszpasterz, działacz społecznytekst: ks. Józef Wołczański zdjęcia: Bartosz Walicki

Po roku 1989 na forum życia publicznego w Polsce powró-ciła nieobecna tam ze względów ideologicznych od zakoń-czenia II wojny światowej problematyka Kresów Wschod-nich Rzeczpospolitej. Lawinowo wręcz pojawiały się licz-ne publikacje o zróżnicowanym poziomie merytorycznym, powoływano do życia stowarzyszenia kultywujące pamięć i dziedzictwo polskiej kultury kresowej, organizowano sym-pozja naukowe, wystawy, prezentacje czy wreszcie wyjazdy za wschodnią granicę. Z biegiem czasu rynek wydawniczy został nasycony, szeregi ekspatriantów ze Wschodu zaczę-ły topnieć wskutek naturalnych procesów biologicznych, a  młodsze pokolenie będące spadkobiercami dziedzictwa przodków o kresowej proweniencji bynajmniej nie przeja-wiało entuzjazmu do kultywowania wielowiekowych trady-cji. Dziś można ze smutkiem prorokować o  nieuchronnej dekadencji stowarzyszeń i organizacji, wegetujących wprost z powodu braku dotacji finansowych na działalność, ale cier-piących też na uwiąd sił fizycznych. Jedyną racjonalną me-todą utrwalania wielowiekowego dziedzictwa polskich Kre-sów Wschodnich wydaje się działalność naukowo-publicy-styczna, prowadzona najlepiej w  kręgach uniwersyteckich, co gwarantuje właściwy poziom badań i ich prezentację.

W myśl tegoż postulatu Katedra Historii Europy Środ-kowo-Wschodniej XIX i XX wieku w Uniwersytecie Papie-

skim Jana Pawła II w Krakowie wespół z parafią rzymsko-katolicką św. Jana Chrzciciela w  Sokołowie Małopolskim oraz Miejską i Gminną Biblioteką Publiczną tamże zorgani-zowała w dniu 7 listopada 2012 roku konferencję naukową Ks. Szczepan Szydelski (1872–1967). Uczony, duszpasterz, działacz społeczny. Miejscem obrad stało się miasteczko na Podkarpaciu – Sokołów Małopolski k. Rzeszowa, skąd wywodził się wspomniany duchowny, a pretekstu do spo-tkania dostarczyły dwie rocznice: 140. urodzin i 45. śmier-ci tegoż. Patronat honorowy objęły osobistości z kręgu lo-kalnego życia publicznego: bp Kazimierz Górny – pasterz diecezji rzeszowskiej, Stanisław Ożóg – poseł na Sejm RP, Józef Jodłowski – starosta powiatu rzeszowskiego i Andrzej Ożóg – burmistrz Sokołowa Małopolskiego.

Kim był bohater owej konferencji? Wspomniano już, że wywodził się z lokalnego środowiska, ale całe swoje dojrza-łe, najbardziej twórcze lata życia spędził we Lwowie. Po stu-diach filozoficzno-teologicznych na Uniwersytecie Lwow-skim i święceniach kapłańskich w roku 1896 przez kilka lat pracował na stanowiskach duszpasterza i  katechety w  Bu-czaczu, a potem w kilku parafiach lwowskich. W 1905 roku uzyskał doktorat z teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, po czym do roku 1911 zajmował się katechiza-cją młodzieży lwowskich szkół średnich. Z chwilą zdobycia

14

konf

eren

cje

stopnia naukowego doktora habilitowa-nego w  1911 roku na Wydziale Teolo-gicznym Uniwersytetu Lwowskiego ob-jął do roku 1939 kierownictwo Katedry Teologii Fundamentalnej, przechodząc wszystkie szczeble akademickiej kariery naukowej. Jako profesor zwyczajny od roku 1919 oprócz przedmiotu kierun-kowego wykładał historię religii oraz przejściowo Nowy Testament. W  la-tach 1919–1921 pełnił funkcję dzie-kana fakultetu, a w roku akademickim 1921/22 – prodziekana; poza tym przez kilka lat reprezentował Wydział Teolo-giczny w  Senacie uczelni. Obdarzony lekkością słowa mówionego i pisanego, pozostawił po sobie przeszło 1600 po-zycji drukowanych o  charakterze na-ukowym, popularyzatorskim i publicy-stycznym. W okresie międzywojennym był pierwszoplanową postacią w  po-lemice polskich środowisk katolickich z  lansowaną przez uczonych europej-skich i polskich ideologią synkretyzmu religijnego. Poza pracą naukową zabie-gał z  pomyślnym skutkiem o  powo-

łanie do życia Polskiego Towarzystwa Teologicznego (1924), a  potem przez wiele lat pełnił obowiązki jego prezesa (1927−1939 i  1945−1946). Nie ograni-czał się jednak tylko do środowiska aka-demickiego, z pasją oddawał się działal-ności społeczno-politycznej jako poseł na Sejm RP (1930−1935), radny miasta Lwowa (1911−1939), członek Chrze-ścijańskiej Demokracji i  prezes Zarzą-du Dzielnicowego Małopolski Wschod-niej (1925−1932), prezes ChD Małopol-ski Wschodniej (1932−1934), członek Zarządu Dzielnicowego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Społecznego oraz czło-nek Rady Naczelnej OZN w Warszawie. Należał do grona współorganizatorów i działaczy ogólnopolskiego Zjednocze-nia Chrześcijańskich Związków Zawo-dowych, był członkiem komitetu redak-cyjnego, a w latach 1933−1939 wydaw-cą i właścicielem pisma „Katolicki Głos Pracy”. Trudno w  tym miejscu przyto-czyć wszystkie – idące w dziesiątki – in-stytucje społeczno-charytatywne, wspo-magane ideowo, a nade wszystko finan-sowo przez ks. Szydelskiego. Jedno jest pewne: w środowisku lwowskim żadna inicjatywa społeczno-polityczna o  ide-ologii chrześcijańskiej nie mogła obyć się bez jego udziału. Władza kościelna tolerowała tę niestandardową w kołach duchowieństwa działalność z tego m.in. względu, że za kapłanem-społeczni-kiem murem stali wybitni uczeni, spo-łecznicy, politycy z kręgów Chrześcijań-skiej Demokracji, a  samej jego aktyw-ności towarzyszyły najczystsze intencje bez domieszki lansowania swojej osoby bądź pogoni za karierą polityczną.

Kres owej wszechstronnej pasji na-ukowo-badawczej i  społeczno-organi-zacyjnej położył wybuch II wojny świa-towej. Zagrożony aresztowaniem przez

Sowietów, ks. Szydelski opuścił Lwów 5 września 1939 roku, osiadając na ca-ły okres okupacji w  rodzinnym So-kołowie. W  latach 1946−1950 praco-wał jako wykładowca w  Seminarium Duchownym archidiecezji lwowskiej w  Kalwarii Zebrzydowskiej, a  po jego likwidacji przez władze komunistycz-ne przeniósł się do Seminarium Du-chownego Śląska Opolskiego w Nysie. Tam przez 10 lat nadal wykładał różne dyscypliny teologiczne, ciesząc się za-służonym autorytetem spełnionego na-ukowca i człowieka. Zmarł w wieku 95 lat w Nysie i tam został pochowany.

Nietrudno się domyśleć, iż pomimo sokołowskiego rodowodu tegoż wybit-nego uczonego, społecznika, polityka i  kapłana, pamięć o  nim wśród roda-ków wskutek upływu lat niemal całko-wicie zamarła. Jeszcze gorzej przedsta-wia się ta kwestia w środowisku lwow-skim, w  którym ukraińska ideologia nacjonalistyczna deprecjonuje wszelkie dokonania polskich uczonych czy dzia-łaczy społecznych. Nadarzyła się zatem okazja, aby przed 140. rocznicą urodzin przypadającą 25 grudnia 2012 roku zmienić ten stan rzeczy przynajmniej na gruncie Sokołowa Małopolskiego.

Uroczystości jubileuszowe mia-ły podwójną odsłonę: religijno-patrio-tyczną i naukową. W miejscowym ko-ściele parafialnym odbyła się zatem msza święta pod przewodnictwem wy-chowanka ks. Szydelskiego z czasów ny-skich – biskupa diecezji gliwickiej prof. dr. hab. Jana Kopca z udziałem kilkuna-stu koncelebransów oraz tłumu wier-nych: dorosłych i  młodzieży szkolnej. Na zakończenie odsłonięto na ścianie nawy bocznej kościoła tablicę epitafijną z  przytoczonymi obszarami działalno-ści wielkiego rodaka oraz jego podobi-

ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII drugi od lewej – bp prof. dr hab. Jan Kopiec, bp Kazimierz Górny, burmistrz Sokołowa Młp. Andrzej Ożóg

15

konf

eren

cje

zną. Treść inskrypcji opracował ks. dr hab. Józef Wołczań-ski, prof. UPJPII, autor rozprawy doktorskiej poświęconej społeczno-politycznej misji ks. Szydelskiego.

Natomiast w trakcie konferencji naukowej zarysowano zasadnicze kręgi pracy wspomnianego duchownego. I tak: ks. dr Sławomir Zych (KUL) przedstawił referat W „szko-le charakterów”. Gimnazjalne lata ks. Szczepana Szydelskie-go; ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII podjął te-mat: Działalność dydaktyczno-naukowa i  organizatorska ks. prof. dr. hab. Szczepana Szydelskiego w Uniwersytecie Ja-na Kazimierza we Lwowie 1911−1939; dr Grzegorz Chajko (UPJPII) omówił kwestię: Ks. Szczepan Szydelski w nurcie polskiego życia społeczno-politycznego I  połowy XX stule-cia; ks. dr Henryk Borcz (Instytut Teologiczny w Przemy-ślu) wygłosił wystąpienie Związki ks. Szczepana Szydelskie-go z diecezją przemyską ob. łac. Przyczynek do biografii; bp prof. dr hab. Jan Kopiec zaprezentował tezę: Ks. Szczepan Szydelski i tworzenie się opolskiego środowiska teologicznego po II wojnie światowej; ks. dr Grzegorz Wójcik (KUL) po-ruszył zagadnienie: Cuda w różnych religiach i kwestia ich prawdziwości według ks. Szczepana Szydelskiego. Pozostałe dwa referaty odwoływały się do problematyki lokalnej: dr Bartosz Walicki (Sokołów) przedstawił Działania ks. Szcze-pana Szydelskiego na rzecz odnowienia i utrzymania kościo-

ła pw. Ducha Świętego w Sokołowie Małopolskim, natomiast mgr Ewa Kleczek-Walicka (Zaczernie) poruszyła problem: Ks. Szczepan Szydelski jako założyciel ochronki i placówki Sióstr Służebniczek NMP w Sokołowie Małopolskim.

Trzeba powiedzieć, że wszystkim wystąpieniom towa-rzyszyła nadzwyczajna frekwencja słuchaczy  –  zarówno młodego pokolenia, jak i  ludzi dojrzałych. Odnosiło się wrażenie, że prezentowane referaty odsłaniają przed zebra-nymi nieznane im wcześniej horyzonty i  pola zaangażo-wania ich wybitnego rodaka. Niebywałe skupienie zebra-nych, emocjonalne towarzyszenie wywodom prelegentów, a nade wszystko wdzięczność wyrażona w trakcie dysku-sji oraz spotkań kuluarowych najlepiej świadczyły o  sen-sowności całej uroczystości. Na szczególne podziękowanie zasługują przedstawiciele lokalnego samorządu miejskie-go i gminnego aktywnie uczestniczący w  jubileuszowych obchodach, jak również ks. kanonik mgr Jan Prucnal ze współpracownikami  –  współgospodarzami uroczysto-ści, zatroskanymi o kościelno-religijny wymiar obchodów rocznicowych. Nie wolno tu zapomnieć o koordynatorze całego przedsięwzięcia  –  ks. dr. Sławomirze Zychu, pra-cowniku naukowym KUL i opiekunie naukowym sanktu-ariów i ośrodków kultu NMP w diecezji rzeszowskiej. Du-że zasługi położył też dyrektor Miejskiej i Gminnej Biblio-teki Publicznej dr Bartosz Walicki, udostępniając podwoje tej instytucji na czas obrad konferencyjnych.

Nade wszystko należy jednak wyrazić niekłamaną ra-dość z faktu przywrócenia zbiorowej pamięci lokalnej spo-łeczności Sokołowa Małopolskiego, a zarazem Kościoła rze-szowskiego osoby wybitnego uczonego, niestrudzonego spo-łecznika i polityka, hojnego filantropa i mecenasa inicjatyw charytatywnych archidiecezji lwowskiej, dojrzałego emocjo-nalnie kapłana i człowieka, jakim okazał się w swoim długim i pracowitym życiu ks. prof. dr hab. Szczepan Szydelski. So-kołowska sesja naukowa stała się zatem udaną próbą ocalenia wartości nieprzemijalnych tkwiących w człowieku, „by czas nie zatarł i niepamięć” tego, co wichry historii usiłowały wy-rwać z serc i umysłów pokoleń II połowy XX wieku.

Sympozjum naukowe Drogi Wiarytekst: Tomasz Jarosz, Michał Paruch zdjęcia: Andrzej Płachetko

Studenckie sympozjum naukowe Drogi Wiary odbyło się w dniach 14–15 listopada 2012 roku. Patronatem honoro-wym sympozjum objęli: ks. kard. Stanisław Dziwisz – me-tropolita krakowski oraz ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJPII – rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Paw-ła II w  Krakowie. Tradycyjnie miejscem spotkania była aula Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej przy ul. Podzamcze 8.

Klerycy Wyższego Seminarium Duchownego Archi-diecezji Krakowskiej tegoroczne sympozjum postanowili

zorganizować we współpracy z Katedrą Sakramentologii Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, któ-rej kierownikiem jest ks. dr hab. Szymon Drzyżdżyk.

Dlaczego Drogi Wiary?

Po pierwsze była to odpowiedź na Notę zawierająca wska-zania duszpasterskie na Rok Wiary, zredagowaną przez Kongregację Nauki Wiary. Ósma wskazówka odnosząca się do działań na płaszczyźnie diecezjalnej brzmi: „Pożą-dane będzie nawiązanie kontaktu ze światem nauki i kul-tury i  stwarzanie nowych okazji do twórczego dialogu wiary i  rozumu, poprzez sympozja, kongresy i  dni stu-dyjne, zwłaszcza na uniwersytetach katolickich, aby po-kazać, «że nie może być konfliktu między wiarą a praw-dziwą nauką, ponieważ obie, choć różnymi drogami, dążą do prawdy»”.

od lewej: ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII, bp prof. dr hab. Jan Kopiec, ks. Jan Prucnal

16

konf

eren

cje

Po drugie Benedykt XVI w  liście ogłaszającym Rok Wiary zauważa: „Bardziej niż w przeszłości wiara staje w obliczu szeregu pytań wynikających ze zmiany mentalności, która zwłasz-cza w obecnych czasach zawęża zakres tego, co racjonalnie pewne, do osią-gnięć naukowych i  technologicznych” (list apostolski Porta fidei, 12).

Wobec tych pytań współczesności i wobec głosu Kościoła nie można było pozostać obojętnym, dlatego podsta-wowym celem sympozjum było: dać możliwość zaprezentowania owoców przemyśleń dotyczących różnych za-gadnień związanych z wiarą klerykom i studentom świeckim.

Referaty zostały podzielone tema-tycznie na następujące sekcje: teolo-giczną (opiekunowie naukowi: ks. dr Robert Woźniak, ks. dr Marek Gilski, dr Marek Kita, ks. dr hab. Jan Mach-niak, prof. UPJPII), filozoficzną (opie-kun: o. prof. dr hab. Jan Kłoczowski), psychologiczną (opiekun: ks. dr Mar-cin Cholewa) oraz nauk społecznych (opiekun: dr hab. Małgorzata Duda). Należy tu dodać, że wśród wygłaszają-cych referat znaleźli się studenci z Uni-wersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Kardynała Ste-fana Wyszyńskiego, Uniwersytetu Ja-giellońskiego, Instytutu Teologicznego we Lwowie oraz Uniwersytetu Papie-skiego Jana Pawła II w Krakowie.

Oficjalnie sympozjum rozpoczął Je-go Eminencja Stanisław kardynał Dzi-wisz. W  przemówieniu podkreślił, że sympozjum wpisuje się w  przeżywany w  Kościele Rok Wiary. Wyraził swo-ją radość z faktu zorganizowania takiej konferencji przez studentów naszego Uniwersytetu oraz nadzieję, że przynie-sie ona błogosławione owoce. Odno-

sząc się do potrzeby dyskursu na temat wiary, powiedział: „Refleksja nad naszą wiarą wydaje się tym bardziej dziś uza-sadniona w kontekście wszechobecnych mediów, które spychają sprawy wiary do sfery prywatnej człowieka, a mówie-nie o Panu Jezusie w życiu prywatnym człowieka stało się, mówiąc językiem współczesnej młodzieży, tak zwanym «obciachem», to znaczy rzeczą wsty-dliwą i kompromitującą nowoczesnego człowieka”. Metropolita krakowski od-wołał się także do homilii Ojca Święte-go Benedykta XVI na rozpoczęcie Ro-ku Wiary. Papież mówił wówczas: „we współczesnym świecie doświadczamy szczególnej pustyni, charakteryzującej się zanegowaniem wszelkich wartości. Wychodząc od tego doświadczenia pu-styni i pustki ideowej, tym bardziej wi-dzimy potrzebę wiary, pragnienie Boga jako ostatecznego sensu życia”.

Z kolei rektor ks. dr hab. Włady-sław Zuziak, prof. UPJPII w liście skie-rowanym do uczestników sympozjum, odczytanym przez ks. prof. dr. hab. Ma-cieja Ostrowskiego – prorektora, zwró-cił uwagę na potrzebę szerokiej dysku-sji nad różnymi aspektami wiary. Wy-raził przekonanie, że dzięki szerokiemu spektrum poruszonych tematów sym-pozjum Drogi Wiary będzie swoistą przestrzenią do takiej dyskusji. Dodał również: „Niewątpliwie padnie wiele intersujących propozycji, jak prawdy wiary i wartości chrześcijaństwa krze-wić w  dotkniętym, jak podkreślał Be-nedykt XVI, «głębokim kryzysem wia-ry» społeczeństwie”.

Wykład wprowadzający zaprezen-tował prof. dr hab. inż. Kazimierz Fur-tak  –  rektor Politechniki Krakowskiej. Podzielił się w  nim własnym przeży-waniem wiary i cennymi obserwacjami

duszpasterskimi. We wstępie swojego referatu dokonał rozróżnienia wiary na religijną i zwykłą: „Najczęściej wiarę od-nosi się do obszaru religii i dla uprosz-czenia będę ją nazywał «wiarą religijną». Ale w życiu codziennym spotykamy się również z  wiarą niezwiązaną z  religią. Ten obszar wiary, który nie jest związa-ny z religią, będę nazywał «wiarą zwy-kłą»”. Dalej pochylił się nad problemem kryzysu wiary oraz konsekwencji takie-go stanu rzeczy dla współczesnego czło-wieka: „Brak wiary, a przede wszystkim zaufania do drugiego człowieka skut-kuje coraz bardziej uciążliwym życiem”. Podał również mierniki i stopnie wiary religijnej: „W zależności od stopnia wia-ry człowiek mniej lub bardziej dosko-nale umie się modlić. Trzeba wziąć przy tym pod uwagę, że modlitwa stano-wi również źródło rozwoju wiary. […] Pierwszym i  podstawowym stopniem jest wiara w istnienie Boga jako Stwórcy, drugim wiara w Boga, który jest Sędzią sprawiedliwym, trzecim wiara w  Bo-ga Wszechmogącego, czwartym wiara w Mądrość Boga, piątym wiara, że Bóg kocha człowieka, że jest Miłością”. Koń-cząc swoje wystąpienie, przypomniał, że Jezus nawoływał do wiary i  nawróce-nia, jednak nikogo do tego nie zmuszał. Wiara ma wtedy charakter ludzki, gdy jest dobrowolną odpowiedzią człowieka Bogu. Nikogo zatem nie wolno, wbrew jego woli, przymuszać do wiary. Kon-kludując, „najlepszym orężem [w na-wracaniu innych] jest własny przykład”.

Pewną nowością tegorocznego spo-tkania był wyraźny podział: przedpo-łudniem miała miejsce prezentacja re-feratów, by po południu mogły od-być się równoległe dyskusje panelowe w  sekcjach. Okazji do zastanowienia dostarczały przede wszystkim prezen-tacje referatów. Pierwszego dnia swo-je przemyślenia przedstawiali studenci w ramach sekcji filozoficznej, psycholo-gicznej i nauk społecznych. Natomiast

bp dr hab. Grzegorz Ryś

ks. dr hab. Szymon Drzyżdżyk, opiekun naukowy sympozjum

ks. prof. dr hab. Roman Pindel, rektor WSD

17

konf

eren

cje

teologii poświęcony był dzień drugi. Poruszano zagadnienia z biblistyki, pa-trologii, duchowości, a  także teologii fundamentalnej i  teologii sztuki. Ro-dzące się pytania można było rozwiać w  czasie paneli dyskusyjnych. Roz-mowy bywały burzliwe, czasem gwał-towne. Niektóre przynosiły konkretne wnioski dla praktyki duszpasterskiej, inne znów rodziły więcej pytań niż od-powiedzi. Panele dyskusyjne podsumo-wano na wspólnym zebraniu w auli. By-ło to zadanie dla moderatorów, którzy wykazywali się elokwencją i  wspania-łą pamięcią. Poszczególne sekcje i  pa-nele dyskusyjne prowadzili: o. prof. dr hab. Jan Kłoczowski, dr hab. Małgorza-ta Duda, ks. dr hab. Jan Machniak, prof. UPJPII, ks. dr Robert Woźniak, ks. dr Marek Gilski, dr Marek Kita, ks. dr Marcin Cholewa. Każdy, kto zamierzał uczestniczyć w  panelu dyskusyjnym, miał szansę przygotować się do niego, ponieważ 8  listopada na stronie inter-netowej sympozjum www.sympozjum--wsdak.pl zostały opublikowane stresz-czenia wystąpień prelegentów.

Podsumowanie

Podsumowując przebieg sympozjum, ks. dr hab. Szymon Drzyżdżyk zazna-czył, że nie jest ono finałem rozważań o wierze. Wydarzenie przygotowywane prawie od roku nie może się zakończyć jednego dnia. Powinno być impulsem do dalszych rozważań i  swego rodzaju zatrzymaniem się na chwilę, nabraniem sił przed dalszą „drogą wiary”. Z kolei ks. prof. dr hab. Roman Pindel  –  rek-tor WSD Archidiecezji Krakowskiej wyraził zadowolenie ze sposobu pro-wadzonych działań przygotowujących do sympozjum oraz z  jego przebiegu. Oceniając organizację oraz samo sym-pozjum, porównał je do giganta, któ-

ry powstał na ramionach zeszłorocznej konferencji Biblia w  Liturgii, Liturgia w  Biblii. Cieszył się również z  jakości merytorycznej wystąpień prelegentów oraz z  profesjonalnie przeprowadzo-nej kampanii informacyjnej o  sympo-zjum. Natomiast przedstawiciel orga-nizatorów powiedział, że wielkim suk-cesem okazał się nie tyle sam przebieg sympozjum, ile to, co wokół niego się działo, jak z  każdym dniem przygoto-wań zwiększała się liczba osób włączo-nych w  jego organizację. Wyraził przy tym wdzięczność opiekunom nauko-wym całego sympozjum: ks. prof. dr. hab. Romanowi Pindlowi oraz ks. dr. hab. Szymonowi Drzyżdżykowi, a tak-że opiekunom naukowym poszczegól-nych sekcji, prelegentom, rektorowi UPJPII, dziekanowi Wydziału Teolo-gicznego ks. dr. hab. Wojciechowi Zy-zakowi, prof. UPJPII oraz poprzed-niemu dziekanowi ks. dr. hab. Janowi Danielowi Szczurkowi, prof. UPJPII, pracownikom naukowym oraz pracow-nikom administracji UPJPII (szczegól-nie pani mgr Monice Wiertek – rzecz-nikowi prasowemu, pani mgr lic. Moni-ce Winiarskiej, panu mgr. Krzysztofowi Mleczce, pani mgr Stanisławie Buja-kowskiej, pani mgr Iwonie Bąk, ks. dr. Marianowi Półchłopkowi). Na ręce ks. mgr. Andrzeja Kopicza  –  kanclerza uczelni złożył podziękowania dla Fun-dacji im. Świętej Królowej Jadwigi dla UPJPII  –  głównego sponsora sympo-zjum. Podziękował także sponsorom programu telewizyjnego o sympozjum, przełożonym seminarium krakowskie-go, klerykom oraz sztabowi organiza-cyjnemu. Warto zaznaczyć, że prezen-tacje referatów transmitowało przez internet studenckie Radio Bonus. Po-nadto organizatorzy zapewnili bieżą-ce informacje dla śledzących przebieg sympozjum na Twitterze.

Spotkanie cieszyło się zainteresowa-niem ludzi młodych. Wiele osób sko-rzystało z  możliwości internetowej re-zerwacji miejsc. Dotyczyło to zarówno prezentacji referatów, jak również pane-li dyskusyjnych i okazało się pomocne.

Obrady sympozjum śledzili rów-nież Jego Eminencja Marian kardynał Jaworski, bp Jan Szkodoń, bp Jan Zając oraz ks. infułat Bronisław Fidelus – wi-kariusz generalny.

Organizatorzy zadbali także o udo-kumentowanie pracy sympozjum. Na portalu www.youtube.com ukazały się nagrania z prezentacji referatów. Trwa-ją też prace nad posympozjalną publi-kacją. Recenzentem publikacji będzie prorektor ks. dr hab. Arkadiusz Baron, prof. UPJPII.

Dzięki uprzejmości ks. dr. hab. Andrzeja Baczyńskiego, prof. UPJPII przez cały czas towarzyszyła nam przedstawicielka TVP, nagrywając przebieg sympozjum. W  niedługim czasie spodziewana jest emisja pro-gramu o sympozjum naukowym Dro-gi Wiary w TVP Kraków. Sponsorami programu są: ks. prałat dr Dariusz Raś, ks. prałat Zdzisław Sochacki, ks. prałat prof. dr hab. Tadeusz Panuś, ks. prałat Grzegorz Szewczyk oraz Fundacja im. Świętej Królowej Jadwigi dla UPJPII.

Zakończeniem wydarzenia były uroczyste nieszpory sprawowane przez bp. dr. hab. Grzegorza Rysia  –  prze-wodniczącego Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji przy Komisji Duszpa-sterstwa Episkopatu Polski i Sekretaria-tu ds. Nowej Ewangelizacji w Archidie-cezji Krakowskiej. Podczas nieszporów zostało odśpiewane uroczyste Credo. W kaplicy seminarium zgromadzili się klerycy, studenci, prelegenci i modera-torzy sekcji. W  nieszporach uczestni-czył także Jego Eminencja Franciszek kardynał Macharski.

18

konf

eren

cje Sympozjum Wolność wiary a posłuszeństwo prawu

tekst: ks. Marek Gołąb zdjęcia: Marek Kalisz

Wiosną 2012 roku Rada Instytutu Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie pod-jęła decyzję o zorganizowaniu sympozjum naukowego na-wiązującego w swojej treści do Roku Wiary. Po przepro-wadzeniu dyskusji wśród pracowników naukowych In-stytutu ostatecznie ustalono, iż tematem zaplanowanej konferencji będzie Wolność wiary a posłuszeństwo prawu. Sympozjum odbyło się 14 listopada 2012 roku w auli In-stytutu Teologicznego Księży Misjonarzy w Krakowie.

Otwarcia sympozjum dokonał Jego Eminencja Stani-sław kardynał Dziwisz, Wielki Kanclerz UPJPII, zwracając szczególną uwagę na znaczenie jego tematyki, która od-grywa istotną rolę we właściwym funkcjonowania Kościo-ła. Słowo wprowadzające wygłosił także prorektor ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal, zaznaczając, iż Objawienie, jak i wiara stanowią punkt odniesienia dla prawa kościelne-go. Zebranych powitał także ks. prof. dr hab. Józef Krzyw-da CM − dyrektor IPK, podkreślając przybycie wielu osób z różnych ośrodków naukowych w Polsce.

Wśród zaproszonych prelegentów znaleźli się: bp prof. dr hab. Grzegorz Miziński (kierownik Katedry Kościelne-go Prawa Karnego KUL), ks. prof. dr hab. Grzegorz Lesz-czyński (kierownik Katedry Kościelnej Procedury Admi-nistracyjnej UKSW w Warszawie), ks. prof. dr hab. Wie-sław Wenz (kierownik Katedry Prawa Kanonicznego i Prawa Wyznaniowego PWT we Wrocławiu), ks. dr Ma-rek Gołąb (IPK UPJPII) oraz dr Aleksandra Brzemia-Bo-narek (IPK UPJPII).

Pierwsza część wykładu składała się z trzech prelekcji. Nad jej przebiegiem czuwał ks. dr hab. Piotr Majer (IPK UPJPII), który przedstawił każdego z wykładowców, wska-zując na jego dokonania oraz sprawowane funkcje. Bp prof. dr hab. Grzegorz Miziński w swoim wystąpieniu Prawnoka-noniczne konsekwencje sprzecznych z doktryną Kościoła de-cyzji i wypowiedzi związanych z pełnieniem funkcji publicz-nych przez katolików uściślił pojęcie „osób publicznych” od-nosząc się nie tylko i wyłącznie do polityków, ale obejmując także m.in. tzw. „celebrytów”. Przedstawił możliwe sank-cje kościelne, choć obecne regulacje kanoniczne ujawniają − wobec pojawiających się nowych zagadnień – luki niepo-zwalające na zajęcie jednoznacznego stanowiska, co wielo-

krotnie umieszcza całą problematykę na płaszczyźnie mo-ralnej. Podczas swojej prelekcji Defekty wiary a prawo do zawarcia małżeństwa ks. prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński zwrócił uwagę na różnorodność stanowisk wśród kanoni-stów odnośnie do możliwych braków, wad i niedoskonało-ści nupturientów w wyznawanej przez nich wierze w kon-tekście przyjmowanego sakramentu małżeństwa. Podkre-ślił jednocześnie, iż współczesna doktryna kanoniczna w większości skłania się do oddzielenia wymiaru prawnego ważności aktu zawarcia związku małżeńskiego od ducho-wych predyspozycji. W swoim referacie Współczesna prak-tyka Kościoła wobec zjawiska herezji ks. prof. dr hab. Wie-sław Wenz skupił się przede wszystkim na dogłębnym wy-jaśnieniu zagadnień historyczno-kanonicznych omawianej problematyki. Przedstawił także obecne przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczące przestępstwa herezji oraz sankcji karnych jemu przypisanych.

Po zakończeniu trzech prelekcji odbyła się dyskusja pa-nelowa prowadzona przez ks. dr. hab. Piotra Majera, któ-ry już po wystąpieniu bp. prof. dr. hab. Grzegorza Miziń-skiego w  podsumowaniu jego referatu przewidział zain-teresowanie uczestników sympozjum kwestią stanowiska polskich biskupów wobec decyzji polityków katolickich w sprawie in vitro. W ciągu pierwszego, jak i drugiego pa-nelu dyskusyjnego bp dr hab. Grzegorz Miziński wielo-krotnie musiał odnosić się do powyższego zagadnienia, nie dając ze względu na złożoność materii jednoznacznej od-powiedzi. Podczas dyskusji głos zabierali także inni profe-sorowie, m.in. ks. dr Piotr Steczkowski (IPK UPJPII) po-dejmujący praktyczny problem udzielania komunii świętej osobom żyjącym obiektywnie w grzechu ciężkim, a także ks. dr hab. Leszek Adamowicz (dyrektor IPK KUL), który zwrócił uwagę na odczuwalny brak kary ekskomuniki latae sententiae w prawie Kościołów Wschodnich.

Po przerwie rozpoczęto dalszą część sympozjum. Zo-stała ona poprowadzona przez ks. dr. hab. Leszka Ada-mowicza. W pierwszym referacie ks. dr Marek Gołąb od-powiadał na pytanie Kiedy prawo do własnej duchowości (kan. 214) podlega ograniczeniom. Podczas swojego wy-stąpienia podkreślił, iż prawo do własnej duchowości podlega ograniczeniom, jeśli jego realizacja zawiera tre-

19

konf

eren

cje

ści oraz formy sprzeczne z  doktryną Kościoła katolickiego i  nigdy więcej, z  zachowaniem kryterium racjonal-ności i komunii. Zwrócił jednocześnie uwagę na konieczność utrzymania jedności w Kościele poprzez unikanie radykalnych rozwiązań i  poszukiwa-nie odpowiedniego dialogu ze wzglę-du na nadrzędną wartość komunii oraz fundamentalne prawo wynikają-ce z kan. 214. Kolejną prelekcję Kano-niczny wymóg życia zgodnego z wiarą (kan. 874 § 1, 3) rodziców chrzestnych i  świadków bierzmowania wygłosi-ła dr Aleksandra Brzemia-Bonarek. W swoim wystąpieniu przypomniała, iż prawo ostatecznie ma służyć wierze i  moralności. Wiara musi być prak-tykowana w  odniesieniu do prawa, które wprowadza ład w  jej wyznawa-niu. Niejednoznaczne sformułowania analizowanego kanonu mają na celu kształtowanie postaw wiernych. We-dług prelegentki nie można zamknąć całości życia chrześcijańskiego w pra-wie pozytywnym.

Podczas drugiego panelu dyskusyj-nego wśród interweniujących znalazł się m.in. ks. prof. dr hab. Mirosław Si-tarz (kierownik Katedry Kościelnego Prawa Publicznego i  Konstytucyjne-go KUL) podkreślający wagę wolności i prawa w porządku kościelnym. Z ko-lei ks. dr Jan Dohnalik (UKSW) pod-niósł kwestię dotyczącą oceny zacią-gnięcia przez daną osobę ekskomuniki latae sententiae, jeśli nie została ona za-deklarowana. Ponadto zapytał o stano-wisko w  sprawie wypowiedzi i  głoso-wań przeciwnych życiu, lecz mających charakter kompromisowy. Nie zabrakło także i  innych zagadnień kierowanych pod adresem bp. prof. dr. hab. Grzego-rza Mizińskiego w związku z wypowie-dziami i  postawami katolików pełnią-cych funkcje publiczne.

Konferencja Umarłych pogrzebać… Pogrzeb dziecka poronionego źródłem chrześcijańskiej nadziei

tekst i zdjęcia: Piotr Guzdek

26 listopada 2012 roku w Auli Biblioteki Głównej Uniwersytetu Papieskiego Ja-na Pawła II w Krakowie odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa Umar-łych pogrzebać… Pogrzeb dziecka poronionego źródłem chrześcijańskiej nadziei. Poprzedziła ją msza święta sprawowana ku czci św. Dominika Savio – patrona dzieci poczętych – w kościele rektoralnym bł. Jana Pawła II na Ruczaju, której przewodniczył abp Andrzej Dzięga, metropolita szczecińsko-kamieński i czło-nek Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski.

W skład komitetu organizacyjnego weszli: ks. prof. dr hab. Maciej Ostrow-ski – prorektor UPJPII oraz kierownik Katedry Teologii Pastoralnej Szczegóło-wej i  lic. Piotr Guzdek, student dziennikarstwa i  komunikacji społecznej. Jako cel spotkania organizatorzy postawili wieloaspektową analizę zagadnienia orga-nizacji pogrzebu dziecka poronionego w kontekście obowiązujących w Polsce re-gulacji prawnych, przepisów prawa kanonicznego, wymogów liturgii katolickiej, psychologii żałoby, filozoficznych koncepcji osoby ludzkiej oraz nauczania Ko-ścioła katolickiego o zbawieniu dzieci nieochrzczonych. Konferencja miała cha-rakter interdyscyplinarny i  stała się kompleksowym źródłem wiedzy teologicz-nej, liturgicznej, socjologicznej, psychologicznej, filozoficznej i prawnej odnośnie do poruszanej problematyki. Podejmowana tematyka znalazła szerokie grono od-biorców, którzy licznie zgromadzili się w auli biblioteki: lekarzy, położników, pie-lęgniarek, psychoterapeutów, teologów, pracowników poradni małżeńskich, tre-nerów naturalnych metod planowania rodziny, filozofów, kleryków, dziennikarzy, studentów, uczniów szkół średnich, księży, sióstr zakonnych, a  także rodziców, którzy doświadczyli dramatu śmierci dziecka przed narodzeniem.

Patronat honorowy nad wydarzeniem sprawowali: metropolita krakowski ks. kard. Stanisław Dziwisz, przewodniczący Zespołu Ekspertów KEP ds. Bioetycznych abp Henryk Hoser SAC, przewodniczący Rady ds. Rodziny KEP bp Kazimierz Gór-ny, rektor naszej uczelni ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJPII, dyrektor Wy-działu Duszpasterstwa Rodzin Archidiecezji Krakowskiej ks. Jacek Konieczny, Hu-

kard. Stanisław Dziwisz bp prof. dr hab. Grzegorz Mizińskiks. prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński

Sympozjum podsumował i zamknął ks. prof. dr hab. Józef Krzywda CM. Pod-kreślił wagę głównego tematu konferen-cji oraz znaczenie poszczególnych refe-ratów, a także wyraził nadzieję, iż w na-stępnym roku kolejne zaproszenie na sympozjum zostanie skierowane przez powstający obecnie Wydział Prawa Ka-nonicznego UPJPII w Krakowie.

ks. prof. dr hab. Józef Krzywda CM, dyrektor Instytutu Prawa Kanonicznego

20

konf

eren

cje

man Life International, Klub Przyjaciół Ludzkiego Życia, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Polska Federacja Ruchów Obrońców Życia, Polskie Stowarzysze-nie Obrońców Życia Człowieka, Kato-lickie Stowarzyszenie Lekarzy im. bł. Je-rzego Popiełuszki.

Otwarcia konferencji dokonał ks. rektor Władysław Zuziak. W swoim wy-stąpieniu podkreślił aktualność zapro-ponowanej przez organizatorów tematy-ki, zwłaszcza w  kontekście zbliżających się świąt Bożego Narodzenia. Prawda o Wcieleniu Syna Bożego jego zdaniem zobowiązuje ludzi wierzących, by zawsze z wielką miłością i szacunkiem patrzyli na matkę w stanie błogosławionym oraz dziecko, które rozwija się pod jej sercem. Rektor zauważył, iż rodzice przeżywają-cy tragedię poronienia często spotykają się z niezrozumieniem ze strony najbliż-szych. Wskazał na palącą konieczność uświadomienia cierpiącym rodzicom, iż mają prawo do pamięci o utraconym dziecku, które zawsze pozostanie częścią ich rodziny, a sam pochówek zmarłego jest ich moralnym obowiązkiem.

Słowo powitania wygłosił do przy-byłych ks. prof. dr hab. Maciej Ostrow-ski. Stwierdził, iż poprzez inicjatywę zorganizowania konferencji Uniwersy-tet Papieski pragnie przyjść z  pomocą rodzinom w sytuacji ich bólu i cierpie-nia, aby rodzice po stracie poronione-go dziecka mogli otrzymać fachową po-moc i wsparcie w swoich parafiach. Wy-razy wdzięczności skierował również do sponsorów: Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się” oraz Zakładu Przemysłu Cukierniczego SKAWA S.A. Wadowice.

W imieniu wspólnoty akademic-kiej lic. Piotr Guzdek złożył życzenia abp. Andrzejowi Dziędze z  okazji ju-bileuszu 10-lecia sakry biskupiej. Dzię-kował za odważną postawę sprzeciwu wobec procedury sztucznego zapłod-nienia in vitro i  jednoznaczne zdefi-niowanie przewidzianych przez pra-wodawstwo kościelne kanonicznych konsekwencji dla jej zwolenników, co było przedmiotem listu pasterskiego metropolity szczecińskiego do wier-nych swojej diecezji w listopadzie 2012 roku. Przy wspólnym śpiewie zgroma-dzonych studenci wręczyli ekscelencji symboliczną wiązankę kwiatów. Arcy-biskup nie krył wzruszenia.

Pierwszą część obrad, zatytułowaną Godziwy pochówek poronionych dzieci moralnym zobowiązaniem i  poświęco-ną głównie osobie dziecka poronione-go, poprowadził ks. dr hab. Jan Dzie-dzic, adiunkt Katedry Teologii Pastoral-nej Szczegółowej UPJPII. Część drugą, opatrzoną tytułem Wsparcie rodziców w obliczu śmierci dziecka nienarodzone-go, która dotyczyła przede wszystkich rodziców zmarłych dzieci, moderował ks. dr hab. Piotr Kieniewicz MIC, ad-iunkt Katedry Teologii Życia w  Insty-tucie Teologii Moralnej KUL oraz wi-cedyrektor Centrum Pomocy Rodzinie i Osobom Uzależnionym w Licheniu.

W gronie prelegentów znaleźli się wybitni znawcy tematu z  liczących się ośrodków naukowych całej Polski: oprócz wspomnianego już kierownika Katedry Prawa Rodzinnego i Praw Ro-dziny na Wydziale Prawa, Prawa Ka-nonicznego i  Administracji KUL abp. prof. dr. hab. Andrzeja Dzięgi (Prawne aspekty pochówku dziecka poronione-go), biskup pomocniczy diecezji kosza-lińsko-kołobrzeskiej Krzysztof Zadarko (Koszalińska inicjatywa „Nasze na za-wsze”), adiunkt Katedry Bioetyki Wy-działu Filozoficznego UPJPII ks. dr hab. Grzegorz Hołub SDB (Godność osobo-wa dziecka nienarodzonego), kierow-nik Katedry Teologii Moralnej i  Etyki na Wydziale Teologicznym Uniwersy-tetu Warmińsko-Mazurskiego w  Olsz-tynie ks. prof. dr hab. Marian Szczepan Machinek MSF (Nadzieja zbawienia. O  wiecznym losie dzieci zmarłych bez chrztu), dyrektor Instytutu Nauk o Ro-

dzinie Wydziału Teologicznego Uni-wersytetu Opolskiego ks. prof. dr hab. Piotr Morciniec (Pogrzeb nienarodzone-go – między bólem straty a zobowiąza-niem), dyrektor Szpitala Ginekologicz-no-Położniczego im. Świętej Rodziny w Warszawie prof. dr hab. Bogdan Cha-zan (Nieudane rodzicielstwo − szacunek dla matki i martwego ciała dziecka), dy-rektor Kliniki Neonatologii w Szczeci-nie oraz wynalazca pierwszego w  Pol-sce cyfrowego urządzenia do pomiaru pracy mózgu noworodków prof. dr hab. Jacek Rudnicki (Strata dziecka. Medycz-ne, prawne i bioetyczne aspekty leczeniu dzieci płodowych), kierownik Katedry Psychofizjologii Małżeństwa i Rodziny na Wydziale Teologii KUL dr hab. Ur-szula Dudziak (Sytuacja rodziców do-świadczających śmierci dziecku przed narodzeniem), ks. prof. dr hab. Broni-sław Mierzwiński (Duszpasterstwo ro-dzin w  kontekście śmierci dziecka nie-narodzonego. Stan obecny i postulaty na przyszłość) z Katedry Teologii Pastoral-nej Szczegółowej Wydziału Teologicz-nego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz wspo-mniani ks. dr hab. Jan Dziedzic (Pomoc duszpasterska w przeżywaniu żałoby po stracie dziecka poronionego) i ks. dr hab. Piotr Kieniewicz (Dostrzec w  nienaro-dzonym człowieka – znaczenie persona-listycznej terminologii dla uszanowania godności osoby).

W konferencji wzięły udział tak-że: kierownik Urzędu Stanu Cywilne-go w Koszalinie mgr Katarzyna Bassel--Jazgar oraz dyrektor Radia Plus Kosza-lin mgr Alicja Górska, które wraz z bp. Krzysztofem Zadarko koordynują za-krojoną na szeroką skalę kampanię spo-łeczną Nasze na zawsze, promującą or-ganizację pogrzebów dzieci nienarodzo-nych na Pomorzu. Obrady zakończyła wspólna uroczysta kolacja. Organizato-rzy planują wydanie publikacji pokonfe-rencyjnej nakładem Wydawnictwa Na-ukowego UPJPII.

od lewej: abp prof. dr hab. Andrzej Dzięga, bp dr Krzysztof Zadarko, ks. dr hab. Jan Dziedzic, ks. prof. dr hab. Maciej Ostrowski

dr hab. Urszula Dudziak (KUL)

21

konf

eren

cjeKonferencja

Koniec świata... i co dalej?tekst: Anna Ustarbowska zdjęcia: Piotr Włas

Niewiele jest wątków, które nie straciły z biegiem dziejów na aktualności i przez cały czas równie mocno porusza-ły ludzką wyobraźnię, tematów absolutnie uniwersalnych i niewyczerpanych, tematów skłaniających do refleksji tak ludzi prostych, jak i uczonych. Należą do nich bezsprzecz-nie zagadnienia związane ze śmiercią, miłością, wiarą w życie pozagrobowe i... końcem świata. Moment w histo-rii, w którym przyszło nam żyć, jest kolejnym, w którym zagadnienia związane z krańcowością tak bardzo zyskały na znaczeniu. Koniec świata jest obecny i w naukowych dyskusjach, i w kulturze popularnej.

Konferencja naukowa Koniec świata... i co dalej? miała za zadanie spojrzeć na to zagadnienie z możliwie najwięk-szej ilości perspektyw i punktów widzenia. W tym celu do udziału zaproszono reprezentantów różnych dyscyplin nauki: teologii, filozofii, kulturoznawstwa i  psychologii, reprezentujących zarazem różne ośrodki naukowe  –  od Gdańska po Częstochowę. Zgromadzenie badaczy tak różnorodnych dziedzin zaowocowało bogatym i  szero-kim spojrzeniem na temat. Koniec świata okazał się rze-czywistością faktycznie przenikającą naszą codzienność, zwłaszcza jeśli rozpatrywać go jako pewien kres w ogó-le: koniec życia jednostki, odejście pewnej epoki w dzie-jach świata. Dyskusje pokazały, że kres, w tym także ko-

niec świata, wiąże się zawsze bardzo ściśle z początkiem czegoś nowego i odmiennego, że definitywny koniec nie jest możliwy.

Prelegenci i  słuchacze zgromadzili się w  dniach 15 i 16 listopada 2012 roku w salach należących do Uniwer-sytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie i w gościn-nych murach Muzeum Archeologicznego. Zagadnienia poruszone podczas krakowskiej części konferencji były następnie kontynuowane i rozwijane w jej częstochow-skiej odsłonie mającej miejsce w dniach 22−23 listopa-da 2012 roku. Ważnym elementem były nie tylko wy-głoszone przez prelegentów referaty, ale także gorące dyskusje, które trwały zarówno na salach konferencyj-nych, jak i w kuluarach. Nie ulega wątpliwości, że zagad-nienie końca w niezwykle silny sposób porusza ludzką wyobraźnię i uczucia. Trudno znaleźć człowieka, który okaże całkowity brak zainteresowania tą kwestią. Jesz-cze jeden punkt widzenia na zagadnienie ukazała wysta-wa otwarta podczas trwania konferencji nosząca tytuł A-rt-pokalipsa.

Sesja Ekumenizm – zagrożenie czy konsekwencja wiary?tekst: Marek Kita zdjęcia: Maria Poniewierska

Naukowa sesja ekumeniczna Ekumenizm – zagrożenie czy konsekwencja wiary? miała miejsce 14 listopada 2012 roku w  budynku dydaktycznym UPJPII przy ul. Franciszkań-skiej 1. Doroczne spotkanie organizowane przez Między-wydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu − tradycyjnie we współpracy z Krakowskim Oddziałem Polskiej Rady Eku-menicznej – przebiegało tym razem pod znakiem refleksji nad dziedzictwem swoiście przełomowego dla ruchu eku-menicznego okresu, jakim był czas Soboru Watykańskie-go II. Miało to oczywiście związek z okrągłą, pięćdziesiątą rocznicą historycznej decyzji o zwołaniu wspomnianego soboru, którego dorobek bywa w pewnych kręgach coraz wyraźniej kwestionowany wskutek pochopnego wiązania jego reform z późniejszym kryzysem wiary.

Po inspirującym otwarciu sesji przez prorektora naszej uczelni ks. dr. hab. Arkadiusza Barona, prof. UPJPII (znaw-cy problematyki soborów starożytnych) zebrani wysłuchali referatu ks. dr. hab. Rajmunda Porady z Uniwersytetu Opol-

od prawej: o. Józef Puciłowski OP, ks. Andrzej Kuźma i ks. Jarosław Antosiuk (obaj z Kościoła prawosławnego)

o. dr Piotr Jordan Śliwiński, dr hab. Mariusz Wojewoda

22

konf

eren

cje

skiego, który zaprezentował wizję eku-menizmu w  ujęciu ojców Vaticanum II. Później nastąpiła seria krótszych wystąpień, ukazujących sylwetki i  po-glądy wybranych mistrzów, świadków oraz oponentów ruchu ekumeniczne-go. Przywołano w tym kontekście naj-pierw postacie patriarchy Atenagora-sa (ks. dr Andrzej Kuźma, Kościół pra-wosławny), Karla Bartha (ks. Dawid Baron, Kościół ewangelicko-augsbur-ski), Yves’a Congara (ks. dr Paweł Piel-ka, Kościół rzymskokatolicki), następ-nie Aleksandra Mienia (dr Marek Kita, UPJPII), Alberta Schweitzera (Agniesz-ka Godfrejów-Tarnogórska, Kościół ewangelicko-augsburski) i  Franciszka Blachnickiego (dr Dariusz Cupiał, Ko-ściół rzymskokatolicki), wreszcie zaś Andrieja Kurajewa (ks. dr hab. Tadeusz Kałużny, UPJPII) i  Marcela Lefebvre’a (o. prof. dr hab. Andrzej Napiórkowski, UPJPII). Sesję zwieńczył panel dysku-syjny zatytułowany Nadzieja wbrew na-dziei? O ekumenizmie dzisiaj, w ramach którego rozmawiali ze sobą ks. dr Hen-ryk Paprocki z Kościoła prawosławne-go, ewangelicki duchowny ks. dr Ma-rian Niemiec oraz o. dr Adam Strojny ze Wspólnoty Chemin Neuf, powsta-

łej we Francji jako „katolicka wspólno-ta o  powołaniu ekumenicznym”. Panel prowadził autor niniejszej notatki.

Owa zamykająca spotkanie de-bata pozwoliła wybrzmieć dość cha-rakterystycznym, jak się zdaje, punk-tom widzenia. Prawosławny gość mówił (w duchu teologii raczej „pa-ryskiej” niż „moskiewskiej”) o  swo-iście otwartym charakterze samej idei ekumenizmu −  wciąż dojrzewające-go w  skądinąd nieuniknionym dla chrześcijaństwa procesie, przedstawi-ciel wspólnoty ewangelickiej podkre-ślał rolę wzajemnego poszanowania i ducha partnerstwa w dialogu, zaś ka-

Wykład Kontrowersje nowoczesnej biomedycyny a fakty biologicznetekst i zdjęcie: Diana Flaga

12 grudnia 2012 roku odbył się wykład Kontrowersje nowoczesnej biomedycyny a fakty biolo-giczne. Był to wykład inaugurujący cykl seminariów Wokół statusu człowieka w okresie pre-natalnym. Wygłosił go prof. dr hab. Włodzimierz Korohoda (UJ), jeden z najwybitniejszych polskich i światowych biologów. Pan profesor od około 55 lat zajmuje się doświadczalnie ba-daniem żywych komórek.

Prof. Włodzimierz Korohoda przypomniał między innymi o pojawiającym się obecnie mylnym poglądzie, że to Kościół uzurpuje sobie prawo do ustalania, kiedy zaczyna się życie człowieka. Wykładowca przypomniał, iż ustalili to biologowie w latach 70. XIX wieku i nie było co do tego żadnych wątpliwości do lat 80., kiedy to w Anglii w wyniku zapłodnienia po-zaustrojowego zamrożonych zostało tysiące zarodków. Wtedy zaczęto debatować, kiedy za-czyna się życie człowieka. Kościół tezy biologów głoszących, że życie zaczyna się od zygoty, zaakceptował dopiero w latach 20. XX wieku.

Problem jednak nie polegał na tym, kiedy zaczyna się życie – nawet wtedy, gdy aborcja była w Polsce dozwolona, nie ulegało wątpliwości, że zabija się człowieka w jego stadium zarodkowym. Tylko wtedy nie szanowano tak życia człowieka, nie uważano życia pojedynczego człowieka za wartość nadrzędną. Dzisiaj problem polega na tym, w jakim zakresie życie ludzkie powinno być chronione. Dlatego konieczna jest regulacja prawna, która opiera się na znajomości faktów, a nie tyl-ko spekulacjach, i powinna przewidywać możliwość różnych nadużyć.

Należy zwrócić uwagę, że prof. Korohoda jest biologiem, nie filozofem, a materiał przez niego podany ma stanowić przyczynek do głębszej refleksji filozoficznej, teologicznej oraz społecznej.

Po wykładzie odbyła się dyskusja. Dla osób uczestniczących w wykładzie przygotowane zostały certyfikaty.

tolicki ekumenista przypominał o  za-chowaniu wiary w łaskę jedności, któ-ra staje się powoli naszym udziałem, gdy wszyscy w pokorze nawracamy się na wierność Chrystusowi. Jeśli cho-dzi o  aktualną sytuację ekumenizmu, o.  Strojny przywołał metaforę ukutą niedawno przez kard. Kurta Kocha: je-steśmy podobni do pasażerów samo-lotu, którym po spektakularnym star-cie i osiągnięciu wysokości przelotowej może się zdawać, że maszyna znieru-chomiała  –  a  tymczasem porusza się ona z  ogromną prędkością. W  per-spektywie życia duchowego ekume-niczna stagnacja okazuje się pozorna.

od lewej: dr Marek Kita, ks. dr Henryk Paprocki (Kościół prawosławny), ks dr. Marian Niemiec (Kościół ewangelicko--augsburski), o. dr Adam Strojny CCN

23

konf

eren

cjeZ badań interakcji międzyreligijnych i międzykulturowych w ramach Katedry Eklezjologii

Kontakty naukowe na Bliskim i Dalekim Wschodzietekst: ks. Dominik Oliwa zdjęcia: archiwum prywatne

Katedra Eklezjologii na Wydziale Teologicznym UPJPII skupia naukowców podejmujących szeroki zakres zagad-nień, takich jak natura Kościoła, zagadnienia teologii ka-tolickiej i protestanckiej, duchowość monastyczna czy sto-sunek Kościoła do religii niechrześcijańskich. W ramach tej jednostki ks. prof. dr hab. Krzysztof Kościelniak zaj-muje się zagadnieniami religioznawczymi, szczególnie islamistyką z  uwzględnieniem kondycji chrześcijaństwa orientalnego w kontekście relacji międzynarodowych. Ja-ko kierownik Instytutu Bliskiego i  Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego nawiązuje różnorodne kon-takty z wieloma ośrodkami naukowymi Bliskiego i Dale-kiego Wschodu, którymi pragnie również zainteresować Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.

Pierwszy semestr roku akademickiego 2012/2013 był niezwykle pracowity dla ks. prof. Krzysztofa Kościelnia-ka, który brał udział w  wielu konferencjach naukowych w Azji i Europie.

MALEZJA. W sierpniu 2012 roku ks. prof. Krzysztof Ko-ścielniak przebywał z  wykładami w  Malezji, przyjmu-jąc zaproszenie dwóch uniwersytetów muzułmańskich w Kuala Lumpur. 29 sierpnia 2012 roku wygłosił wykład Christian–Muslim Relations in Central and Eastern Eu-rope – Polish Experience w International Institute of Ad-vanced Islamic Studies (IAIS Malaysia – Kuala Lumpur).

Następnego dnia ks. prof. Krzysztof Kościelniak wy-głosił wykład Faith Dialogue in the Contemporary Mus-lim–Christian Relationship w Islamic Science University of Malaysia (Universiti Sains Islam Malaysia). Każdy z wyżej wspomnianych wykładów trwał ok. godziny i zgromadził dużą liczbę słuchaczy, profesorów, wykładowców, dyplo-matów i studentów. Prezentacje wzbudziły tak wielkie za-interesowanie, że ks. prof. Kościelniak w obu przypadkach odpowiadał na pytania przez niemal dwie godziny po za-kończeniu wykładu.

Teksty wystąpień zostaną opublikowane w „Islam and Civilisational Renewal” −  jednym z  najbardziej znaczą-cych muzułmańskich periodyków naukowych południo-wo-wschodniej Azji.

SZWAJCARIA. Ks. prof. Krzysztof Kościelniak jest członkiem Union Européenne des Arabisants et Islami-sants  –  najbardziej prestiżowej europejskiej organizacji skupiającej najwybitniejszych arabistów i islamistów. Kil-kudniowe kongresy odbywają się co dwa lata. W dniach 12–16 września 2012 roku odbył się 26. kongres UEAI w Bazylei (Universität Basel) pt. Arabic and Islamic Stu-dies in Europe and Beyond. Ks. prof. Krzysztof Kościel-niak przedstawił referat The contribution of Prof. Tadeusz Lewicki (1906−1992) to Islamic and West African Studies oraz prowadził sesję kongresu w języku angielskim i fran-cuskim pt. Arabic Studies in the West (20th Century).

CHINY. W  dniach 13–18 grudnia 2012 roku ks. prof. Krzysztof Kościelniak przebywał w  Pekinie, gdzie brał udział w Annual Meeting of Beijing Foreign Studies Universi-ty (BFSU) as Chinese partner Confucius Institutes (CIs) oraz w The 7th Confucius Institute Conference. W czasie konfe-rencji dyskutowano strategię i  rozwój Instytutów Konfu-cjusza oraz formy współpracy z lokalnymi partnerami.

podczas Annual Meeting of Beijing Foreign Studies University (BFSU) as Chinese Partner Confucius Institutes (CIs) w Pekinie

w International Institute of Advanced Islamic Studies, Kuala Lumpur, Malezja

z pracownikami naukowymi Islamic Science University of Malaysia (Universiti Sains Islam Malaysia), Kuala Lumpur

24

konf

eren

cje

JORDANIA. Bezpośrednio z Pekinu ks. prof. Kościelniak udał się do Jordanii (Amman) na międzynarodową kon-ferencję Poland  –  Jordan  –  European Union: A  new role of Europe in the Middle East after the Arab Spring, która odbyła się w University of Jordan 20 grudnia 2012 roku. Wygłosił tam referat The Economic Aspects of the Arab Spring. The EU’s new Partnership and Strategy. Przedstawił olbrzymie koszty ekonomiczne, jakie wygenerowała tzw. „wiosna arabska”, szczególnie zaś katastrofalne skutki re-wolucji w Syrii. Wystąpienie zostało przyjęte bardzo pozy-tywnie i uznane za wnikliwą analizę. Zostanie ono wkrót-ce opublikowane w Jordanii.

Chociaż ks. prof. Krzysztof Kościelniak jest pierwszoetatowym pracownikiem UJ, stara się wspierać wymianę międzyna-rodową UPJPII. Przede wszystkim zabiega o pozyskanie zewnętrznych recenzentów i zagranicznych członków redakcji „Orientalia Christiana Cracoviensia”. Zainteresował możliwościami współpracy z UPJPII przedstawicieli różnych uczelni. Niewykluczone, że niektóre kontakty ks. prof. Krzysztofa Kościelniaka mogą stać się inspiracją do nowych badań i rozsze-rzenia współpracy zagranicznej UPJPII.

Międzynarodowa interdyscyplinarna konferencja Enjoy Life. Towards a Deep Concept of Human Joytekst: Milena Kukla, Kamil Hołyst zdjęcia: Milena Kukla

W wyniku wspólnej inicjatywy Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II i Uniwersytetu w Ljubljanie została zorgani-zowana międzynarodowa interdyscyplinarna konferencja naukowa pod tytułem Enjoy Life. Towards a Deep Concept of Human Joy, odbywająca się właśnie w  stolicy Słowe-nii. Radość może być ujmowana na wiele sposobów, po-cząwszy od szukania radości w  spożywaniu pokarmów, poprzez psychologiczne uwarunkowania dobrego samo-poczucia, aż do prawdziwego szczęścia, którego źródłem jest Eucharystia. Ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal przy-pomniał zbyt rzadko podkreślaną prawdę, że radość na-leży do głównych tematów Biblii −  jest to radość życia w Bogu bezinteresownie udzielającemu się ludzkości. Na szczególną uwagę zasługiwały dwa referaty: ks. dr. Mar-cina Godawy A  View of the Eucharistic Appearances in the Experience of Christian Joy, mówiący o przeżywaniu radości w adoracji Najświętszego Sakramentu oraz prof. dr. Stanka Gerjolja (Ljubljana): Joy and Education, oma-wiający relację pomiędzy radością a procesem edukacji. Natomiast orędzie Bożego Miłosierdzia, które wypłynęło z  krakowskich Łagiewnik, było tematem referatu, który wygłosił ks. prof. dr hab. Jan Machniak (God’s Mercy as a Source of Joyfulness).

Codzienna msza święta pomogła nam poznawać ra-dość nie tylko od strony teoretycznej, ale naprawdę ją przeżywać. W przeddzień naszego powrotu do Polski nun-cjusz apostolski w Ljubljanie abp Juliusz Janusz w swojej homilii również odniósł się do tematu naszej konferencji. W czasach, gdy ciągle jesteśmy bombardowani informa-cjami o kryzysie i różnych innych problemach współcze-

sności, nie możemy zapominać, że nasza wiara może prze-prowadzić nas w radości i spokoju ducha przez wszystkie trudności. Naszą misją jest uczenie tej prawdy szczególnie w naszych rodzinach i miejscach pracy.

Dzięki całej inicjatywie mogliśmy przy okazji po-znać miasto o  bardzo ciekawej historii, sięgającej cza-sów rzymskich. W tym okresie nosiło ono nazwę Emo-na i  było także przez wieki dobrze prosperującą osadą na skrzyżowaniu traktów. Choć trzęsienie ziemi w roku 1511 spowodowało wielkie zniszczenia, w  odbudowie zadbano, aby jego architektura zachowała swój unikalny i jednorodny styl, co ukoronowała wielka praca J. Plečni-ka w XX stuleciu.

Warto w tym miejscu wspomnieć o kilku najbardziej znanych miejscach stolicy, jak pomnik France’a Preše-rena stanowiący punkt wszelkich spotkań. Naszą uwa-gę przykuły również wiszące nad ulicą Trubarjeva buty. Jak się okazało, oznaczają one bunt wobec zdominowa-nia tej ulicy przez zakłady szewskie. Codziennie w drodze

wśród prelegentów konferencji „Poland – Jordan – European Union: A new role of Europe in the Middle East after the Arab Spring”

ks. dr Marcin Godawa

→ 27

Projekt Efektywność zarządzania i jakość kształcenia miarą sukcesu w UPJPII w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego Funduszu Społecznego

Poddziałanie 4.1.1 Wzmocnienie potencjału badawczego uczelni.Okres realizacji projektu: 1 września 2012 roku – 31 sierpnia 2014 roku.

Informacja dotycząca działań wykonywanych w ramach zadania nr 2 w roku 2012

Akademicki System Archiwizacji Prac i Internetowy System Antyplagiatowy Plagiat.pl zintegrowane z systemem ProAkademiaZakończono wdrażanie Akademickiego Systemu Archiwizacji Prac i  Internetowe-go Systemu Antyplagiatowego Plagiat.pl. Zostały one zintegrowane z  funkcjonują-cym na uczelni systemem ProAkademia. Zastosowanie zintegrowanych systemów umożliwia przeprowadzenie elektronicznej obrony pracy dyplomowej z poziomu jed-nego systemu. Praca dyplomowa po prze-słaniu jej do systemu przez studenta jest akceptowana przez promotora, sprawdza-na systemem antyplagiatowym, następnie przekazywana recenzentowi, a po obronie automatycznie przekazywana do elektro-nicznego archiwum.

Bibliografia publikacji pracowników uczelniZakończono opracowywanie rocznych bi-bliografii publikacji pracowników uczelni. Baza danych publikacji liczy blisko 1000 pozycji i została opublikowana w formie publikacji książkowej w grudniu 2012 roku.

Repozytorium publikacji pracowników uczelniW Bibliotece trwają prace nad utworze-niem repozytorium publikacji pracowni-ków uczelni. Od 1 października 2012 opra-cowanych zostało ponad 12 tys. stron bli-sko 150 publikacji, które na początku roku 2013 zostaną umieszczone w systemie dLi-bra i udostępnione czytelnikom.

Informatyczna platforma zarządzania badaniami, wiedzą oraz własnością intelektualnąRozpoczęto prace nad informatyczną plat-formą zarządzania badaniami, wiedzą oraz własnością intelektualną. Pozwoli ona na usprawnienie procesu zarządzania badania-mi, w  szczególności monitoring prawidło-wego prowadzenia i  rozliczania projektów badawczych.

Polityka badawczaTrwają prace nad opracowaniami zasad, pro-cedur i  narzędzi realizacji polityki badawczej UPJPII na lata 2013–2016 oraz zasad, procedur i narzędzi w zakresie aplikowania i pozyskiwa-nia grantów badawczych w UPJPII, a także za-sad, procedur i narzędzi w zakresie procesu za-rządzania projektami badawczymi w UPJPII.

Procedury i narzędzia w zakresie zarządzania wiedzą w UPJPIIW związku z  rozstrzygnięciem postępo-wania o udzielenie zamówienia publicz-nego trwają prace nad procedurami i na-rzędziami zarządzania wiedzą, które ma-ją na celu integrowanie tych zasobów, ich rozwój i  udostępnianie oraz uwzględ-niają aspekty dzielenia się wiedzą i  kre-owania kultury organizacyjnej opartej na wiedzy.

Baza bibliograficzna z repozytorium publikacji pracowników uczelniPodjęto działania mające na celu opraco-wanie założeń bazy bibliograficznej wraz z  repozytorium zawierających zarówno metadane, jak i  pełne teksty autorstwa pracowników Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Celem opraco-wania jest przedstawienie bibliografii i re-pozytorium jako elementu upowszechnia-nia dorobku naukowego pracowników, jak i opis funkcjonalności oraz określenie ko-lejnych faz ich tworzenia wraz z  zazna-czeniem przepływu danych od twórcy do użytkownika (workflow).

Projekt współf inansowany przez Unię Europejsk ą w  ramach Europejsk iego Funduszu Społecznego

W projekcie, w ramach zadania pierwszego, prowadzony jest monitoring najlepszych praktyk w Polsce i za granicą do-tyczących jakości kształcenia w celu stałego ulepszania oferty dydaktycznej UPJPII. W związku z tym opracowywane są następujące dokumenty:• procedura monitorowania losów za-

wodowych absolwentów UPJPII zgod-nie z założeniami reformy szkolnictwa wyższego,

• procedura i  narzędzia współpracy UPJPII z pracodawcami,

• procedura gromadzenia i  wymiany informacji pomiędzy Uniwersytetem a  pracodawcami dotyczących zapo-trzebowania rynku pracy na absolwen-tów określonych kierunków studiów,

• Program Lojalnościowy dla absolwen-tów UPJPII w związku z monitorowa-niem ich losów zawodowych,

• system motywacyjny dla pracodawców w  zakresie podejmowania współpracy przy opiniowaniu programów kształcenia,

• procedury okresowej oceny progra-mów kształcenia w  zakresie dostoso-wania ich do potrzeb rynku pracy,

• system kontrolowania procesu dydak-tycznego w  podstawowych jednost-kach organizacyjnych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie,

• ankieta online badania losów zawo-dowych absolwentów UPJPII zgod-nie z założeniami reformy szkolnictwa wyższego.

W ramach realizacji zadania zaku-piono system do prowadzenia ankiet ewaluacyjnych nauczycieli akademic-kich UPJPII oraz system Biuro Karier do prowadzenia współpracy uczel-nia – pracodawcy.

W dniu 19 grudnia odbyło się pierwsze spotkanie z pracodawcami w zakresie opiniowania programów kształcenia UPJPII, na którym zostały zaprezento-wane procedury oraz programy kształ-cenia poszczególnych kierunków.

Informacja dotycząca działań wykonywanych w ramach zadania nr 1 w roku 2012

26

nie

tylk

o na

uka

tekst i zdjęcia: Magdalena Druzgała

W dniach 4−6 grudnia 2012 roku od-był się wyjazd studyjny do Brukseli na zaproszenie dr. Czesława Siekierskiego − europosła Polskiego Stronnictwa Lu-dowego. Deputowany zaprosił do sto-licy Belgii 15-osobową grupę dzien-nikarzy mediów katolickich oraz osób związanych z mediami. Wśród uczest-ników wyjazdu byli również przedsta-wiciele naszego uniwersytetu: ks. dr Robert Nęcek – adiunkt Katedry Me-diów i Komunikacji Społecznej, głów-ny organizator wyjazdu, ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII – dyrek-tor Instytutu Dziennikarstwa i  Ko-munikacji Społecznej, dr Krzysztof Gurba –  jego zastępca oraz studentka dziennikarstwa i komunikacji społecz-nej Magdalena Druzgała.

Program wizyty obejmował zwie-dzanie Brukseli oraz instytucji Unii Europejskiej, a  także wizytę w  Sta-łym Przedstawicielstwie RP przy UE. Główną częścią dwudniowej wizyty było seminarium z posłem Czesławem Siekierskim oraz spotkanie z  działem prasowym Grupy Europejskiej Partii Ludowej w  siedzibie Parlamentu Eu-ropejskiego. Prezentacja miała na ce-lu zapoznanie gości z historią i działal-nością europejskiej chadecji, struktu-rą Europejskiej Partii Ludowej oraz jej programem. EPL to frakcja chrześci-jańskich demokratów, do której należą polscy deputowani pochodzący z PSL i PO, a jednocześnie największa grupa w Parlamencie Europejskim.

Podczas spotkania z  posłem poru-szono również kwestie z bieżącej dzia-łalności Parlamentu Europejskiego, ta-

kie jak negocjacje budżetowe, reforma wspólnej polityki rolnej i polityki spój-ności oraz kryzys gospodarczy. Deputo-wany wspomniał również o historii Unii Europejskiej, która powstała w  opar-ciu o  wartości chrześcijańskie, miała jednoczyć przy równoczesnym zacho-waniu różnorodności. Jednak, jak sam przyznał, współcześnie trudno odnaleźć idee głoszone przez ojców założycieli.

Następnie uczestnicy udali się do siedziby Europejskiej Partii Ludowej, gdzie spotkali się z  rzecznikiem pra-sowym tej partii. Kostas Sasmatzoglou zaprezentował strukturę frakcji, głów-ne założenia oraz działalność w Parla-mencie Europejskim. Uczestnicy mie-li okazję dowiedzieć się również, w ja-ki sposób organizowana jest kampania wyborcza na szczeblu europejskim, ponieważ partia rozpoczęła już przy-gotowania do wyborów w 2014 roku.

Na zakończenie goście odwiedzi-li siedzibę Komisji Konferencji Bisku-pów Unii (COMECE), gdzie wzięli udział we wspólnej mszy świętej oraz spotkaniu informacyjnym. COMECE powstała w 1980 roku, aby Kościół stał się obecny w  strukturach wspólnoty europejskiej także w  postaci zorgani-

Wyjazd studyjny do Brukseli

zowanej instytucji. Do zadań komisji należy monitorowanie i analiza proce-sów politycznych w Unii Europejskiej, we wszystkich sferach zainteresowania i działalności Kościoła, ale też promo-wanie chrześcijańskich wartości oraz idei współpracy.

Drugiego dnia goście kontynu-owali zwiedzanie Brukseli oraz Par-lamentu Europejskiego, które roz-poczęło się wizytą w  Parlamenta-rium  −  multimedialnym centrum wiedzy o  integracji europejskiej i PE. Jest to nowoczesne muzeum otwarte dla szerokiej publiczności. Zwiedza-jący korzystają z  przewodnika multi-medialnego, który prezentuje historię Parlamentu Europejskiego oraz spo-sób funkcjonowania wszystkich in-stytucji. Technologia zapewnia moż-liwość zwiedzania w  indywidualnym tempie, a  informacje w  przewodniku są dostępne w 23 językach unijnych.

Ostatnim punktem wizyty było spotkanie w  Stałym Przedstawiciel-stwie RP przy UE. W nowej siedzibie instytucji odbyła się prezentacja pra-cy urzędników i dyplomatów polskiej placówki w  Brukseli, która zapewnia kontakt rządu z przedstawicielami RP w  Unii Europejskiej. Uczestnicy mie-li okazję porozmawiać z  pracowni-kiem przedstawicielstwa nie tylko o je-go zadaniach i  działalności placówki, ale poznać różnice pomiędzy życiem w Belgii a polską rzeczywistością.

Seminaria, na które zapraszana jest grupa mediów, organizowane są raz w  roku. Celem takich wyjazdów jest zapoznanie dziennikarzy z  pracą w Parlamencie Europejskim oraz pro-mocja działalności polskich przedsta-wicieli w strukturach UE.

27

nie

tylk

o n

auka

tekst: Małgorzata Gądek zdjęcia: Marek Pawełek

Chór Psalmodia znowu wyruszył w podróż zagranicę, tym razem obierając sobie za cel Szwajcarię (już drugi raz w tym roku). Wyjazd odbył się 9−12 listopada 2012 roku dzięki stowarzyszeniu PASSIONART we współpracy z Muzeum Polskim w Rapperswillu i Polską Misją Katolicką w Szwaj-carii. Psalmodia dała koncerty w Bazylei, Zurychu i Rap-perswillu. Zabrzmiały utwory kompozytorów zagranicz-nych (Brighta, muzyka cerkiewna Rachmaninowa, Strofy polifoniczne Villette’a), a także polskich, m.in. Góreckiego, Łuciuka, Świdra i – co dla nas najważniejsze – Stanisława Moniuszki, gdyż był to czas gorączkowego oczekiwania na wydanie nowej płyty chóru z jego muzyką. Sam wyjazd był wyczerpujący, więcej czasu spędziliśmy na przemieszcza-niu się niż na śpiewaniu, ale zdołaliśmy się dobrze zapre-zentować i nawiązać nowe kontakty.

Z najserdeczniejszym odbiorem spotkała się Msza łacińska Des-dur Moniuszki na chór, solistów i  organy, przy których zasiadł nasz niezastąpiony akompaniator Marek Pawełek. Sopranem zaśpiewała Małgorzata Such, altem Elżbieta Król-Dryja, tenorem Jakub Kozioł, zaś basem Maciej Drużkowski. Wszystko pod batutą i bacz-nym okiem maestra Włodzimierza Siedlika.

Równie gorąco publiczność zareagowała na pieśni pa-triotyczne w wykonaniu chórów jednorodnych na koncer-cie w Sali Rycerskiej w Muzeum Polskim w Rapperswillu

w przeddzień Święta Niepodległości. Dostarczyliśmy wielu wzruszeń Polakom przebywającym tam na emigracji, jak i sobie samym. Być może było to spowodowane niezwykłą atmosferą tego miejsca i gościnnością pani dyrektor Anny Buchmann, która nie omieszkała wygłosić nam szczegóło-wego wykładu na temat tej placówki ze 130-letnią tradycją i historii stosunków polsko-szwajcarskich. Zostaliśmy tak-że ciepło przyjęci przez Polską Misję Katolicką w Bazylei, gdzie w strugach deszczu zwiedzaliśmy miasto, oraz w Ko-ściele Serca Jezusowego, w którym dostaliśmy od tamtej-szego proboszcza spora dawkę wiedzy historycznej na te-mat protestantów i katolików.

Mimo że wyjazd był bardzo krótki, to dało się odczuć dobre szwajcarskie fluidy  –  zadbane miasta, życzliwość, znajomość języków obcych oraz bardzo dobrą edukację muzyczną mieszkańców, o  czym świadczyły chociażby długie dyskusje z chórzystami po koncercie dotyczące Gó-reckiego albo te bardziej przyziemne, kiedy słuchacz po-wiedział do naszego kolegi: „Koncert bardzo mi się podo-bał, ale ja jestem plastykiem i zwróciłem uwagę na to, że ma pan duży brzuch i za małą marynarkę”. Repertuar był ambitny, warunki wymagające, ale kto jak nie Psalmodia miał temu podołać?

Cztery głosy, cztery dni, cztery koncerty

na prelekcje mieliśmy też okazję przechodzić przez kil-ka przecinających rzekę mostów. Jednego z nich strzegły groźnie wyglądające smoki, które są ważnym symbolem stolicy. Nad całym miastem góruje zamek, którego funda-menty położyli już Celtowie, a obecny wygląd jest efektem późniejszej odbudowy. Z wieży można podziwiać piękną panoramę całego miasta oraz, przy dobrej widoczności, monumentalny krajobraz Alp.

Wydział Teologiczny w  języku słoweńskim brzmi Teološka fakulteta, co stało się hasłem przewodnim na-szego całego pobytu, ponieważ pozwoliło nam doświad-czyć radości darmowych obiadów. Mieliśmy przyjem-ność uczestniczyć w  tym ciekawym przedsięwzięciu naukowym dzięki uprzejmości Katedry Teologii Du-chowości UPJPII, Samorządu Studenckiego UPJPII oraz Uniwersytetu w Ljubljanie.

24 ←

28

nie

tylk

o na

uka Na synodzie doświadczyłam ogromnej jedności

Z s. dr Anną Emmanuelą Klich OSU – dyrektor Międzyzakonnego Wyższego Instytutu Katechetycznego oraz adiunktem w  Katedrze Teologii i  Informatyki Biblijnej  –  o jej uczestnictwie w  XIII Zgromadzeniu Ogólnym Synodu Biskupów (7–28 października 2012) w charakterze eksperta rozmawia Monika Wiertek.

Zastosowano metodę rozeznawania duchowego. Pierw-szy jej etap polegał na tym, że każdy z ponad 260 bisku-pów miał za zadanie w ciągu 5 minut (rygor czasowy był ściśle przestrzegany) zaprezentować swoje stanowisko dotyczące przekazu wiary w tej części Kościoła, za którą on odpowiada. Zasadniczo biskupi mieli odwołać się do Instrumentum laboris, które było dokumentem przygoto-wującym synod. Wysiłek słuchania polegał na tym, że bi-skupi zmieniali się kolejno przy mikrofonie, a my wszy-scy nie dyskutowaliśmy o  tym, co słyszeliśmy, nie było stawiania pytań do mówców, zastrzeżeń – tylko uważne słuchanie, jak w  danym kraju realizowany jest przekaz wiary. Odbyły się także dwa wykłady: Kontemplacja ja-ko fundament nowej ewangelizacji i Relacja między wia-rą a nauką.

Obrady były tłumaczone symultanicznie?

Tak. Było pięć języków konferencyjnych −  dominujące: angielski i włoski, a także hiszpański, francuski i niemiec-ki. Każdy z biskupów w jednym z tych języków musiał wy-głosić swoje wystąpienie, a także oddać je na piśmie (przed wystąpieniem). Eksperci byli w pewnym sensie uprzywile-jowaną grupą w tej 400-osobowej auli synodalnej, ponie-waż my otrzymywaliśmy wystąpienia biskupów na piśmie.

Nasze zadanie było szczególne: na podstawie wypo-wiedzi biskupów mieliśmy wydobyć zagadnienia, któ-re wydają nam się aktualne, ważne, konieczne do prze-dyskutowania w  małych grupach. Słuchanie wymagało ogromnego skupienia. Mieliśmy przekazać 2−3 pytania do Sekretariatu Generalnego jako propozycje do spotkań grupowych. Były one tam zbierane, później sumowane i z nich powstała lista 27 pytań, które w drugim etapie syno-du były przekazane do spotkań w grupach językowych. Eksperci również uczestniczyli w  ich pracach  –  wtedy mieliśmy pełne prawo zabierania głosu i odnoszenia się do przygotowanych pytań. Metoda pracy w grupach by-ła związana z metodą rozeznawania. Nie chodziło o  to, żeby dyskutować, spierać się, tylko o  to, aby w  ogrom-nym szacunku i wzajemnym zaufaniu przekazać, jak wi-dzimy dane zagadnienie. Należałam do niemieckiej gru-py językowej, która była najbardziej jednolita, gdyż jej członkowie wywodzili się z jednego kontynentu. Jednak-że uświadomiłam sobie też, że w  wielu krajach Europy biskupami nie są tubylcy, tylko osoby pochodzące z in-nych krajów, a także często wywodzące się z mniejszości etnicznych. Po pracy w grupach nastąpił trzeci etap – ro-zeznawania w auli synodalnej. Sekretariat Generalny ze-brał propozycje od wszystkich grup, były one odczyta-

zdjęcia: Ewa Kusz, s. Anna Emmanuela Klich OSU

Niewiele osób doświadcza zaszczytu uczestniczenia w posiedzeniach synodu, i  to w dodatku jako ekspert. W jaki sposób Siostra znalazła się w tym gronie?

Trudno powiedzieć. Było to dla mnie zaskoczenie. Dnia 11 lipca ubiegłego roku otrzymałam telefon z  sekreta-riatu Nuncjatury, że zostałam wybrana do uczestnictwa w synodzie w roli eksperta. Odczuwałam, że jest to wiel-kie wyróżnienie i  zadałam pytanie: „Jak to się stało, że wybrano właśnie mnie?”. Odpowiedź była krótka – ktoś docenił Międzyzakonny Wyższy Instytut Katechetycz-ny. To mnie bardzo ucieszyło. W czasie synodu pozna-łam innych ekspertów. W  gronie 45 ekspertów z  całe-go świata było wiele osób, które odpowiadają za ośrodki kształcące katechetów czy katechistów. Była siostra, któ-ra jest wicedyrektorem szkoły dla katechetów grecko-katolickich we Lwowie, była też pani, która odpowiada za centrum kształcenia katechetów na Filipinach. Oczy-wiście byli też odpowiedzialni za wydziały katechetycz-ne w różnych częściach świata, także z Afryki czy Azji. Osoby te wniosły cenny wkład do obrad synodu o nowej ewangelizacji.

Myślę, że bardzo znaczące jest to, że Siostra jako kobie-ta naukowiec została doceniona jako ekspert synodal-ny. Czy Siostra też odbiera to w ten sposób? Ile kobiet znalazło się w tym gronie?

Mniej więcej 1/3 ekspertów stanowiły kobiety, prawie wszystkie to siostry zakonne. Większość z nich jest pra-cownikami wyższych uczelni w  różnych części świata. W  gronie wszystkich uczestników synodu sióstr zakon-nych z Europy było bardzo niewiele – cztery.

Tym większe wyróżnienie dla MWIK-u.

Tak. Było to zarazem wyróżnienie dla Europy i dla Polski. Bardzo się z tego cieszę.

Jak wyglądał typowy dzień synodu? Na czym polegała Siostry praca?

Dynamika synodu była taka, że dni (włączając w to rów-nież soboty) były wypełnione pracą od 9.00 do 19.00, z przerwą na obiad. Prace przebiegały bardzo intensyw-nie. Nie był to czas wypoczynku, tylko trzy tygodnie wy-magające wielkiego zaangażowania. Przez ok. dziesięć dni cały wysiłek wszystkich uczestników synodu polegał na tym, żeby otworzyć się na słuchanie siebie nawzajem.

29

nie

tylk

o n

aukane na forum i znów była szansa dopowiedzenia czegoś.

Wyjaśnienia należało składać do Sekretariatu na piśmie. Ostatecznie synod wypracował 58 propozycji, które zo-stały przekazane Ojcu Świętemu. Biskupi symbolicznie, na oczach wszystkich, kolejno oddawali książeczki z pro-pozycjami. Wszystko odbywało się w atmosferze szacun-ku i wolności. Jeśli któryś biskup miał inne spojrzenie na daną kwestię, był proszony, aby swoje zdanie przedstawić papieżowi na piśmie.

Jadąc na synod, z  pewnością miała Siostra jakieś wy-obrażenia na jego temat. Co Siostrę najbardziej zasko-czyło w jego trakcie?

Pierwszy raz byłam na synodzie. Kiedy dowiedziałam się, że będę jego ekspertem, nie za bardzo miałam kogo zapytać, na czym polega ta rola. Wiedziałam, że na po-przednim synodzie – o słowie Bożym – ekspertem był ks. prof. Chrostowski. Nie znam go osobiście, więc nie mia-łam możliwości porozmawiać z nim na ten temat. Trudno było mi wyobrazić sobie, jak może wyglądać udział w sy-nodzie. Nie miałam żadnego wyobrażenia. Tematykę sy-nodu przybliżyły mi dokumenty, z  którymi należało się zapoznać. Były udostępnione na stronie watykańskiej: Li-neamenta i Instrumentum laboris. Są one nadal udostęp-nione, można do nich sięgnąć. Lineamenta to jest bardzo ciekawy dokument, który zawsze zapowiada synod. Stu-diowałam go, kiedy tylko się ukazał. Uzasadnia temat wy-brany na synod. Stawia także pytanie, dlaczego w tak wie-lu miejscach Kościoła: i na starym kontynencie, i w kra-jach misyjnych przekaz wiary jest tak mało owocny. Kiedy przygotowywałam się do synodu i zobaczyłam, jakie pyta-nie jest postawione, uświadomiłam sobie, o  jak ważnych sprawach będziemy mówić. Ucieszyłam się, bo odczułam troskę Kościoła zawartą w tych dokumentach. Kościół we-zwał nas, żebyśmy nazwali prawdę po imieniu i zadali so-bie pytanie o przyczynę kryzysu wiary.

Czym byłam zaskoczona? Na synodzie doświadczy-łam ogromnej jedności między Kościołem hierarchicz-nym a  charyzmatycznym. Spotkania z  biskupami po-kazały, że jesteśmy wszyscy normalnymi ludźmi. Wiel-

ką radość sprawiły mi spotkania z biskupami z Oceanii, z krajów Azji czy Afryki, gdzie ogień wiary jest bardzo ży-wy. Te części Europy, gdzie doświadcza się słabnącej wiary, mogą czerpać inspirację właśnie z takich miejsc.

Temat obrad brzmiał: Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej. Jakie są najważniejsze ustalenia synodu w tej kwestii?

Przesłanie synodu, które zostało skierowane do całego Kościoła, przypomina nam, że najgłębszą tęsknotą czło-wieka jest spotkanie z Bogiem żywym. Synod zachęca, że-by każdy z członków wspólnoty Kościoła zadał sobie pyta-nie o osobistą więź z Chrystusem. Mamy w Kościele wie-lu ochrzczonych, którzy są prowadzeni do sakramentów, ale nie wprowadzani w inicjację chrześcijańską. Tylko ten, kto żyje w głębokiej więzi z Chrystusem, może ewangeli-zować. Zostało też powiedziane, że ochrzczeni są wpro-wadzani w prawdy wiary jedynie na poziomie intelektu-alnym, bez osobistego doświadczenia wiary. Na synodzie bardzo mocno wybrzmiało to, że każdy z nas jest wezwany do nawrócenia, ponownego zwrócenia się ku Bogu. Jego trzeba pytać, co mam robić, jak mam robić, żeby być Jego współpracownikiem i sługą.

Jakie zadania w dziele nowej ewangelizacji zostały po-stawione przed uniwersytetami kościelnymi? Jaka jest ich rola we współczesnym świecie?

Rola edukacji katolickiej była wielokrotnie poruszana w trakcie trwania synodu. Było też postawione problema-tyczne pytanie: dlaczego tak jest, że liczba instytutów czy innych ośrodków edukacji katolickiej w  Kościele wzra-sta, a równocześnie rośnie też kryzys wiary? Czy spełnia-ją swoje zadanie? Czy realizują swoje cele? Ludzie, którym posługujemy, nie zawsze umacniają się w wierze. Często skupiają się na zdobywaniu kolejnych stopni akademic-kich, dyplomów, a  ich świadectwo wiary wcale nie jest promienne, czytelne i przejrzyste. W czasie synodu zosta-ło postawione pytanie, czy w edukacji katolickiej właści-wie stawiamy akcenty? A przecież edukacja katolicka ma na celu nie tylko dawanie ludziom wykształcenia, ale rów-nież prowadzenie ich do doświadczenia wiary, do głębo-kiego spotkania z Chrystusem.

Problemem chyba jest to, że głos uczelni kościelnych nie jest zbyt słyszalny w  świecie. Środowiska naukow-ców chrześcijańskich stanowią dość zamkniętą grupę, która prowadzi debatę we własnym gronie. Często brak otwarcia na media czy nowoczesne środki komunikacji społecznej.

Tak, ale musimy sobie postawić pytanie „dlaczego?”. Moc słowa Bożego nie podlega wątpliwości. Moc Du-cha Świętego również. Dlaczego więc ta moc nie pro-mieniuje z naszego życia? Czy w wystarczającym stop-niu w procesie edukacji katolickiej myślimy o formacji

30

nie

tylk

o na

uka

całościowej człowieka? Czy nie zawę-żamy się tylko do rozwoju intelektu-alnego, pozostawiając na boku sferę doświadczenia duchowego? Jeśli nie będziemy stawiali mocnego akcentu na coraz głębsze doświadczenie wia-ry, to nie zrodzą się ewangelizatorzy. Będą ludzie z dyplomami, z doskona-łymi kompetencjami naukowymi, ale ich życie nie będzie promieniowało. Wiarę albo widać, albo jej nie widać. Młodzież ma odwagę mówić, że moż-na łatwo poznać wierzącego księ-dza, zakonnicę czy osobę świecką. Powodem braku świadectwa wiary jest zagubienie tego, co najważniej-sze −  modlitwy, kontemplacji, któ-rych nie można zastąpić czytaniem mądrych książek. Zadanie dla uczel-ni kościelnych (czyli dla nas wszyst-

kich) brzmi: postawić sobie pytanie, czy idę drogą poznawania, miłowania i naśladowania Chrystusa? Jeżeli nie, to nie dam rady nikogo innego na tę drogę wprowadzić.

Jak wspomina Siostra chwile między obradami synodu? Czy była okazja lepszego poznania jego uczestników?

Chwile między obradami to rzeczy-wiście bardzo ciekawy i  ubogacają-cy aspekt mojego pobytu w  Rzymie. Mieszkałam w  domu Pawła VI. Do-skonałą okazją do poznania innych uczestników synodu były wspólne posiłki, w  czasie których przeprowa-dziłam wiele ciekawych rozmów. Po-znałam na przykład biskupa z  Oce-anii – bardzo otwartego, stosunkowo

młodego człowieka, posiadającego liczne kontakty z  Europą. Któregoś dnia zapytałam go, jak on postrzega Kościół w  Europie  –  mamy przecież wszystko tak dobrze zorganizowane: instytuty, uczelnie, szkoły, kurie, se-minaria, a jednak w kontekście syno-du trzeba powiedzieć, to wszystko nie przynosi oczekiwanych owoców. Od-powiedział mi: „No tak, bo wy dużo pracujecie, bardzo dużo pracujecie, ale czy nie za mało się modlicie?”. Za-pytałam go, co powinniśmy zmienić, na co on odrzekł, że tylko Duch Świę-ty może nam to powiedzieć. Pytajmy zatem Ducha Świętego, co powinni-śmy czynić, aby być autentycznymi świadkami.

Dziękuję za rozmowę.

Pokaz filmu The Human Experiencetekst: Monika Wiertek zdjęcia: Krzysztof Mleczko

Pokazy w 94 miastach na całym świe-cie, w wielu miejscach, w tym na naj-większych uczelniach, takich jak Yale University, Princeton, Dartmo-uth College, ponad milion widzów, przychylność recenzentów, 27 na-gród za najlepszy film dokumental-ny na wielu festiwalach  –  tym mogą poszczycić się twórcy filmu The Hu-man Experience. Czy zasługuje on na takie zainteresowanie, mogli się prze-konać wszyscy, którzy w czwartek 29 listopada 2012 roku przyszli na seans zorganizowany przez Biuro Informa-cji i  Promocji w  Auli Jana Pawła II w  Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach.

Pomysł zorganizowania seansu na naszej uczelni narodził się w  głowie Krzyszto-fa Mleczki – kierownika Biura Informa-cji i  Promocji. To on przekonał władze uczelni, że warto promować film mar-ką Uniwersytetu Papieskiego. Film spo-tkał się z  dużym zainteresowaniem kra-kowian, zwłaszcza że był to pierwszy i póki co jedyny pokaz w Krakowie. Sa-la łagiewnickiej auli była wypełniona po brzegi. Po seansie odbyło się spotkanie online z twórcami filmu, w czasie którego

opowiadali o tym, jak sfilmowana podróż zmieniła ich spojrzenie na świat, jak przy-gotowywali wyprawę oraz jak obecnie wygląda ich życie.

Film The Human Experience przedstawia historię dwóch mło-dych Amerykanów, którzy po zamachach na World Trade Cen-ter zaczynają poszukiwać odpowiedzi na pytania o sens ludzkie-go życia. Dokument przedstawia ich podróże, w czasie których poznają środowisko bezdomnych w Nowym Jorku, opiekują się sierotami i niepełnosprawnymi w Peru oraz żyją wśród chorych na AIDS w Ghanie. Wyprawa ta zmienia ich całe życie i sposób postrzegania świata. Poznają znaczenie godności człowieka, jego siły i odporności ludzkiego ducha.

31

stud

enci

Pierwsze spotkanie w  ramach projektu Ich Areopag wiary odbyło się już 20 grudnia 2012 roku w  au-li seminarium krakowskiego przy ul. Podzamcze 8. Specjalnym go-ściem była pani Katarzyna Łaniew-ska-Błaszczak, aktorka teatralna i fil-mowa. Znana młodym ludziom m.in. z  roli babci Józi w  serialu Plebania oraz z roli babci w katolickim progra-mie telewizyjnym dla dzieci Ziarno, emitowanym przez TVP1. W  trak-cie rozmowy aktorka podkreślała, że wpływ na jej dojrzewanie do wiary miały dwie osoby: bł. ks. Jerzy Popie-łuszko i bł. Jan Paweł II. Mówiła tak-że o swoim dzieciństwie, wspomina-ła lata związane z II wojną światową i  stanem wojennym. W  drugiej czę-ści obecni w auli usłyszeli perfekcyj-nie przygotowaną przez gościa recy-tację poezji. Trzecią część spotkania stanowiły pytania od publiczności. Uczestnicy pytali m.in. o  początki drogi aktorskiej, a  także o  doświad-czenie wiary przy okazji współtwo-rzenia serialu Plebania.

Kolejne spotkania w  ramach cy-klu Ich Areopag wiary będą odbywały się raz w miesiącu. Szczegóły na plaka-tach oraz na www.upjp2.edu.pl i www.seminarium-krakow.pl.

Spotkanie z Katarzyną Łaniewską

Święty Paweł podczas pobytu w Ate-nach został zaprowadzony przez fi-lozofów epikurejskich i  stoickich na wzgórze usytuowane na południe od agory (rynku), zwane wzgórzem Are-sa (Areopag). Apostoł odpowiada-jąc na pytanie filozofów: „Jaką to no-wą naukę głosisz?”, wystąpił z  mową poświęconą przepowiadaniu o praw-dziwym Bogu, przeciwstawiając Go koncepcjom pogańskim. W  związ-ku z  tym przez Areopag będziemy rozumieli tę przestrzeń naszego ży-cia, w  której głosimy Dobrą Nowinę o  Jezusie. Zatem projekt Ich Areopag wiary nie będzie tworzył przestrze-ni do prowadzenia konfrontacji z in-nymi poglądami czy wyobrażeniami na temat Boga, ale do poznania, w ja-ki sposób mówią o  Bogu zaproszeni goście w  swoich środowiskach. Ma-my nadzieję, że takie spotkania będą dobrą okazją do wzajemnego uboga-cenia się wiarą, a także inspiracją dla osób poszukujących Boga do wejścia na jej drogę.

Pewne uzasadnienie podjęcia ta-kiej inicjatywy podaje papież Bene-dykt XVI: „Współczesny świat po-trzebuje dziś szczególnie wiarygodne-go świadectwa tych, których umysły i  serca oświecone są Słowem Bożym i  zdolni są otworzyć serca i  umy-sły tak wielu ludzi na pragnienie Bo-ga i prawdziwego życia, które nie ma końca” (Porta fidei, 15). Wydaje się, że inicjatywa Ich Areopag wiary od-powiada na to pragnienie współcze-snych ludzi, aby doświadczyć Boga i żyć w pełni.

tekst: Tomasz Jarosz, Michał Stachurski zdjęcia: Miłosz Grybierczyk

Rozpoczęty niedawno w Kościele Rok Wiary stanowi okazję nie tylko do wzmocnienia wiary, ale także do świad-czenia o  Jezusie Chrystusie. Zresztą już błogosławiony papież Jan Paweł  II mówił: „Drogą najbardziej skuteczną [odpowiedzi na ateizm] jest głoszenie Ewangelii wzbogacone o  świadectwo rozumnej miłości (por. Gaudium et spes, 21), tak aby ludzie mogli zobaczyć dobroć Boga i stopniowo poznawać Je-go miłosierne oblicze” (audiencja ge-neralna, 14 kwietnia 1999 roku).

Dlatego Wyższe Seminarium Du-chowne Archidiecezji Krakowskiej, In-stytut Dziennikarstwa i  Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz Funda-cja Świętej Królowej Jadwigi dla UPJ-PII podjęli inicjatywę o nazwie Ich Are-opag wiary. Jest to cykl spotkań ze zna-nymi ludźmi poświęcony ich doświad-czeniu dzielenia się wiarą. Chodzi więc o  świadectwo życia katolików świec-kich (dziennikarzy, aktorów, spor-towców, polityków, działaczy społecz-nych). Każde spotkanie będzie mia-ło charakter „wywiadu-rzeki” przepro-wadzonego przez studenta świeckiego i  kleryka. Będzie składać się z  trzech części: w  pierwszej części pytania bę-dą zadawać prowadzący spotkanie, w  drugiej zostaną podane pytania od internautów, a  w trzeciej głos odda-ny zostanie uczestnikom spotkania. Internauci będą mogli przysłać swoje pytania za pośrednictwem Facebooka i Twittera.

Termin Areopag, który znajduje się w  haśle i  logotypie projektu, na-wiązuje do wydarzenia opisanego w Dziejach Apostolskich (17, 18–34).

32

stud

enci

tekst: Marta Gorczowska zdjęcia: Karolina Twardosz

W kolejnym już spotkaniu z cyklu Pod-słuchaj mistrza. Radio Bonus zaprasza na… wziął udział popularny redaktor Maciej Orłoś, znany z programu infor-macyjnego TVP1 − Teleexpressu. Przy-był w  progi Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie 29 listopada 2012 roku, a  jego obecność wzbudziła spore zainteresowanie wśród studentów.

Jak można było usłyszeć przed sa-lą 111 przy ulicy Franciszkańskiej 1, w  której gromadzili się chętni „pod-słuchiwacze”, wiele osób zdecydowa-ło się na udział w  wydarzeniu zupeł-nie spontanicznie. Kiedy zgromadzeni zajęli miejsca (siedzące i stojące!), głos zabrał ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII  –  dyrektor Instytutu Dzien-nikarstwa i  Komunikacji Społecz-nej: „Bardzo się cieszę, że pan redak-tor przyjął zaproszenie na studenckich warunkach”. Po tych słowach można było przejść do właściwej części pro-gramu – „podsłuchiwania”.

Prowadzący: Monika Majerczyk i Przemysław Kielar – członkowie re-dakcji Radia Bonus, nie zwlekając, przeszli do dzieła. Na rozgrzewkę za-pytali red. Orłosia o  ulubioną bajkę z  czasów dzieciństwa. Kolejne pyta-nia już ściślej dotyczyły dziennikar-skiej pracy i osobistych doświadczeń mistrza. Zapytany o  początek swojej

tym, że poza przekazywaniem new-sów znajduje też czas na pozytywne wiadomości. A to bardzo ważne, po-kazujemy, że można też mówić o we-sołych sprawach”  –  wyjaśniał dzien-nikarz. Redaktor podzielił się z  ze-branymi własnymi przemyśleniami na temat dzisiejszej sytuacji mediów w  Polsce: „Martwi mnie, że domi-nuje tabloidyzacja, pogoń za sensa-cją, a  kurczy się przestrzeń dla tych poważniejszych mediów. […] W  na-szych mediach brakuje obiektywi-zmu, dziennikarze narzucają widzom swoje poglądy”.

Rozmowę zakończyła seria py-tań zadawanych przez słuchaczy. Pod-sumowując spotkanie, Maciej Orłoś podkreślił w  charakterystycznym dla siebie stylu, że był to najdłuższy Te-leexpress w  jego życiu, co rozbawiło uczestników. Przecież zbliżała się go-dzina siedemnasta…

Prezenter jest jak rozpędzony pociągRelacja ze spotkania z Maciejem Orłosiem

przygody z  Telewizją Polską, redak-tor odpowiedział po prostu: „Do te-lewizji trafiłem po znajomości... Nie tak dokładnie, ale Piotr Radziszewski zaproponował mi udział w  przesłu-chaniu. Powiedział, że w Teleexpresie potrzebują prezentera”. W  rozmowie młodzi redaktorzy poruszyli również problem wpadek dziennikarskich na wizji, o  czym szeroko wypowiedział się gość spotkania: „Jeśli [prezenter] się pomyli, to mija kilka sekund, za-nim się zatrzyma. Taka jest uroda te-lewizji na żywo, nie ma możliwości poprawki, ponownego nagrania. Wi-dzowie bardzo lubią wpadki, one są atrakcyjne. Jednak uważam, że w Te-leexpressie, choć zdarzyły się pomyłki, to na tyle lat są to wyjątki”. Natural-nie prowadzący nie zapomnieli zapy-tać Macieja Orłosia o program, w któ-rym pracuje od ponad dwudziestu lat. „Teleexpress jest fenomenem, i  to nie tylko w skali kraju. Wyjątkowość tego programu informacyjnego polega na

XIII Krajowy Zjazd Doktorantówtekst: Wojciech Cichoń zdjęcia: Maria Cieślińska

W dniach 7−9 grudnia 2012 roku w Kra-kowie odbył się XIII Krajowy Zjazd Doktorantów i VII Zwyczajny Zjazd De-legatów Krajowej Reprezentacji Dok-torantów. Pierwszego dnia odbyło się spotkanie sprawozdawcze Zarządu VII Kadencji Krajowej Reprezentacji Dok-torantów oraz zostało przeprowadzone głosowanie nad przyznaniem absoluto-rium Zarządowi i  Komisji Rewizyjnej Krajowej Reprezentacji Doktorantów.

W drugim dniu wybrane zostały nowe władze Krajowej Reprezentacji Dokto-rantów na kadencję 2013.

Przewodniczącym został mgr Ro-bert Kiliańczyk (Szkoła Główna Go-spodarstwa Wiejskiego w  Warszawie), a członkami zarządu: mgr Anna Mro-zowska (Uniwersytet im. Adama Mic-kiewicza w Poznaniu), mgr Karina No-wak (Akademia Wychowania Fizycz-nego w  Katowicach), mgr Damian

Dudała (Dolnośląska Szkoła Wyższa), mgr Tomasz Marcin Wrona (Uniwersy-tet Jagielloński), mgr Dominik Walczak (Uniwersytet Gdański) oraz mgr inż. Łukasz Adrian (Politechnika Łódzka). Nad działalnością Zarządu będzie czu-wać nowo wybrana Komisja Rewizyjna w składzie: przewodniczący – mgr Woj-ciech Cichoń (Uniwersytet Papieski Ja-na Pawła II w Krakowie), mgr Magdale-na Michalik-Sztumska (Akademia Jana

33

stud

enci

Długosza w  Częstochowie), mgr Jaro-sław Kłodziński (Akademia Wychowa-nia Fizycznego i  Sportu w  Gdańsku), mgr inż. Bartłomiej Ferra (Politechnika Gdańska) oraz mgr inż. Paweł Maślak (Politechnika Wrocławska).

Podczas pierwszego dnia obrad od-była się gala wręczenia nagród w kon-kursie PRODOK 2012 – konkurs na naj-

bardziej prodoktorancką uczelnię w Pol-sce. Zwycięzcą tegorocznej edycji został Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. Drugie miejsce zajęła Politechnika Wro-cławska, a trzecie Politechnika Gdańska. Nasz Uniwersytet został sklasyfikowany na 27. miejscu (w zeszłorocznej edy-cji zajęliśmy 35. miejsce). Wyróżnienia wręczył Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. dr hab. Wiesław Banyś.

Szczególnym wydarzeniem było wręczenie odznaczeń dla byłych działa-czy Krajowej Reprezentacji Doktoran-tów. Ich trud na rzecz doktorantów zo-stał doceniony przez Zarząd Krajowej Reprezentacji Doktorantów.

Organizatorem tegorocznego XIII Krajowego Zjazdu Doktorantów by-li: Uniwersytet Jagielloński, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Poli-technika Krakowska, Uniwersytet Pa-pieski Jana Pawła II w Krakowie. Part-nerami spotkania byli: Akademia Wy-chowania Fizycznego w  Krakowie, Akademia Ignatianum w Krakowie, In-

stytut Fizyki Jądrowej PAN w  Krako-wie, Instytut Metalurgii i Inżynierii Ma-teriałowej PAN w Krakowie. Zjazd był wydarzeniem towarzyszącym XX-leciu Towarzystwa Doktorantów Uniwersyte-tu Jagiellońskiego – najstarszego samo-rządu doktorantów w Polsce. Uczestni-czyło w nim 116 doktorantów z uczel-ni w Polsce oraz instytutów badawczych Polskiej Akademii Nauk.

Filozoficzny esej o prozaicznym życiu

tekst i zdjęcie: Małgorzata Zawadzka-Morawiecka

Akcja Biura ds. Osób Niepełnosprawnych UPJPII

W drugim z serii artykułów poświęco-nych osobom z  niepełnosprawnością zajmiemy się problemem zaradności. Spróbujemy pokazać, jak powszechnie jest rozumiane to słowo i  jakie niesie to ze sobą konsekwencje. Nie jest bo-wiem nowością stwierdzenie, że język kształtuje nasz sposób postrzegania rzeczywistości.

„Zaradność” to cecha przypisywa-na często osobom młodym. Młodość kojarzy się z  kreatywnością, umiejęt-nością odnalezienia się w nowych sy-tuacjach, wysoką komunikatywnością. Co więcej, już na studiach pojawia się wielokrotnie powtarzany slogan: „że-by odnaleźć się i dobrze prosperować na rynku pracy, trzeba być zaradnym, i  to najlepiej jeszcze na studiach”. Za-radność kojarzy się z  angażowaniem w działania, które mają przynieść ko-rzyści w  późniejszym życiu. A  zatem zaradny może być ktoś młody, rzutki, zaangażowany, kompetentny, odpo-

wiedzialny, ale z  nutką finezji, lekko-ścią myślenia, kreatywnością, przezna-czający wiele czasu na doskonalenie siebie, całkowicie poświęcający się powierzonemu zadaniu. Czyli tak jak zwykle – nieistniejący w rzeczywisto-ści ideał.

Człowiek w  100% spełniający te kryteria nie istnieje, a  jeśli istnieje, to jest to wyjątek. Co z pozostałymi? Co z  osobami starszymi, osobami z  nie-pełnosprawnością czy choćby zwy-czajnie – osobami niemającymi takie-go przebojowego charakteru? Czy są one skazane na porażkę? Jeśli będzie-my się koncentrowali tylko i wyłącznie na wymienionych wyżej cechach, to faktycznie wydaje się, że porażka jest nieunikniona. Ale wtedy musieliby-śmy wykluczyć ponad połowę społe-czeństwa. Czym zatem jest zaradność? Jak powinna być rozumiana?

Zaradność to umiejętność radze-nia sobie z  tym, co stało się naszym

udziałem: nieśmiałością, chorobami w  starszym wieku, niepełnosprawno-ścią. Miarą naszej zaradności są trud-ności, z  jakimi przychodzi się nam borykać. Czasem przejawem zarad-ności może być wyjście z  domu, wy-korzystanie internetu, aby ułatwić so-bie pierwszy kontakt z  drugim czło-wiekiem, a czasem poproszenie kogoś o  pomoc w  zaniesieniu zakupów do domu. Zaradność zatem to nie posia-danie konkretnych cech, ale radzenie sobie z tym, co mamy i wykorzystanie potencjału, który w nas drzemie. A za-tem, paradoksalnie, zaradnością jest nie tyle nieposiadanie wad, ile wiedza o  nich i  umiejętność rozwiązywania problemów w oparciu o tę wiedzę. Ma-ło popularne stwierdzenie? Być może, ale wydaje się prawdziwe.

Paulina Paduchowska

samodzielny referent ds. rozliczeń

Chcesz kupić, wydać, wysłać książkę? Rozlicz to z  Pauliną! „Nasz człowiek w  Simple’u” –  od 1999 roku na uczelni, zaj-muje się dokumentacją kosz-tów finansowania publikacji, sprzedażą, wysyłką egzempla-rzy autorskich, redakcyjnych i  obowiązkowych do bibliotek. Ukończyła WSZiB w  Krakowie. Fanka kryminałów i  thrillerów medycznych, prywatnie żona Wojtka i mama Bartka.

Sebastian Wojnowskidyrektor

Kieruje wydawnictwem od li-stopada 2011 roku. Ukończył teologię w  Papieskiej Akade-mii Teologicznej w  Krakowie. Od września 2012 uczestniczy w  realizacji projektu współfi-nansowanego przez Unię Eu-ropejską. Maratończyk.

Katarzyna Romanekredaktor językowy

Zgłoś się do Kasi, jeśli chcesz wie-dzieć, gdzie postawić kropkę… nad „i”. Ukończyła edytorstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim, w Wydawnictwie Naukowym pra-cuje od półtora roku. Zawodo-wo czyta książki i nie tylko. Fanka zdrowego jedzenia, choć bardziej w teorii niż w praktyce.

Renata Komurkakorektor

Ma wykształcenie teologiczno--filozoficzne (PAT i UJ) oraz ad-ministracyjne. W Wydawnictwie Naukowym od 5 lat zajmuje się tropieniem błędów w tekstach. Marzy o czasie na prywatną lek-turę… Prywatnie: mężatka ko-lekcjonująca widoki dawnego Krakowa i kopie ukochanych ikon. Ceni u ludzi odpowiedzial-ność, rozwagę i pogodę ducha.

Marta Jaszczukredaktor techniczny

Absolwentka edytorstwa na UJ, z  UPJPII związana od 2011 roku. Zajmuje się złożeniem książki w spój-ną estetycznie całość (układa tekst w programie, wy-szukuje pasujące czcionki, „czyści” grafikę i projektu-je okładkę). Kocha stare graty i swojego męża. Czy-tuje literaturę fantasy i reanimuje stare meble. Marzy o tokarce i kącie, w którym mogłaby ją postawić.

Lucyna Sterczewskaoperator DTP

Z wykształcenia, zawodu i za-miłowania –  edytor. W  Wy-dawnictwie Naukowym pra-cuje od 2010 roku na stanowi-sku operatora DTP, a w języku powszechnym: składa książki i  przygotowuje je do druku. Prywatnie mama Tosi. W wol-nych chwilach zajmuje się układaniem listy tytułów ksią-żek, które zamierza przeczy-tać na emeryturze.

Rafał Boberstarszy referent ds. kolportażu

Tegoroczny 40-latek, absolwent Wydziału Historii Kościoła PAT. Pół życia spędził na uczelni, w  tym ostatnie 16 lat jako koordynator pracy w wydawnictwie. Negocjuje z drukarniami terminy i ceny, jest zaangażowany w promocję publi-kacji uczelnianych w księgarniach i na targach. Marzeniem życia Ra-fała i jego syna Karola jest osobiste spotkanie z Markiem Knopflerem (bo żona woli Rynkowskiego...).

Janusz Poniewierskiredaktor i korektor

W Wydawnictwie Nauko-wym pracuje od 2004 roku. Prywatnie: mąż, ojciec i dzia- dek. W  czasie wolnym: ka-tolicki publicysta, uczestnik dialogu chrześcijańsko-ży-dowskiego.

czyt

anie

)>)>

biurokracja

kasaszef

skład)>)>

)>

)>

)>

Wydawnictwo

Naukowe

Vita AcademicaBiuletyn Informacyjny

Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła IIw Krakowie

Redakcja31-002 Kraków, ul. Kanonicza 9

tel./faks 12 370 86 06e-mail: rzecznik@upjp2.edu.pl

Redaktor prowadząca Monika Wiertek

Opracowanie graficzne Marta Jaszczuk

Zdjęcia na okładceSebastian Wojnowski

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów

i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku.

Numer zamknięto 14 stycznia 2012 roku.Nakład 1000 egz.

WydawcaUniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Wydawnictwo Naukowe

W numerze

z życia uczelni

Wydarzyło się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Homilia wygłoszona na promocjach akademickich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Promocje akademickie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Przekazanie księgozbioru Turowicza Bibliotece UPJPII . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Laudacja z okazji wręczenia Lauru Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich 2012 prof. Waleremu Pisarkowi . . . . 10 konferencje

Międzynarodowa konferencja historyczna we Lwowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Ks. Szczepan Szydelski. Uczony, duszpasterz, działacz społeczny . . . . . . . . . . 13Drogi Wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Wolność wiary a posłuszeństwo prawu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Umarłych pogrzebać... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Koniec świata... i co dalej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Ekumenizm – zagrożenie czy konsekwencja wiary? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Kontrowersje nowoczesnej biomedycyny a fakty biologiczne . . . . . . . . . . . . . 22Kontakty naukowe na Bliskim i Dalekim Wschodzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Enjoy Life. Towards a Deep Concept of Human Joy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

nie tylko nauka

Wyjazd studyjny do Brukseli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Cztery głosy, cztery dni, cztery koncerty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Na synodzie doświadczyłam ogromnej jedności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Pokaz filmu The Human Experience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Prezentacja – Wydawnictwo Naukowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

studenci

Spotkanie z Katarzyną Łaniewską. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Relacja ze spotkania z Maciejem Orłosiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32XIII Krajowy Zjazd Doktorantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Filozoficzny esej o prozaicznym życiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Studenci DiKS na krakowskim Kazimierzu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

recenzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3635

stud

enci

ka upamiętnia cudowne wydarzenie po poświęceniu świąty-ni (opisane w Księgach Machabejskich), gdy niewielka ilość oliwy paliła się przez osiem dni.

Synagogę Starą zna każdy, kto choć raz uczestniczył w  Festiwalu Kultury Żydowskiej. Do II wojny światowej synagoga pełniła funkcję ośrodka modlitewnego, religijne-go, a także była miejscem, gdzie działała gmina żydowska. Obecnie jest tam Oddział Muzeum Historycznego Mia-sta Krakowa, którego wystawy dotyczą nie tylko judaizmu, ale i kultury żydowskiej, zwyczajów, a także historii Żydów w  Polsce. Zdjęcia, które wiszą na ścianach muzeum, po-kazują, jak wyglądało ich życie ponad 100 lat temu. Pra-cownik muzeum Piotr Figiela zaprezentował naszej grupie stroje żydowskie – tradycyjny modlitewny ubiór męski to tałes (szal modlitewny), jarmułka (nakrycie głowy) oraz teffilin (pudełka, w których znajdują się fragmenty Tory) przywiązywane długimi rzemykami do ciała – czoła i lewe-go ramienia, by słowo Boże było bliżej serca. Obejrzeliśmy również wystawę zatytułowaną Machabeusze sportu. Sport żydowski w  Krakowie, której kuratorem jest wspomnia-ny wcześniej Piotr Figiela. Ekspozycję podziwiać można od czerwca 2012 roku, kiedy to w Polsce rozpoczynały się Mistrzostwa Europy w  piłce nożnej. Dowiedzieliśmy się przy tej okazji, że pierwszym zdobywcą bramki dla repre-zentacji Polski był piłkarz żydowskiego pochodzenia Józef Klotz z Krakowa. Miało to miejsce na meczu wyjazdowym w Göteborgu w 1922 roku.

Ostatnim punktem na naszej trasie było Żydowskie Mu-zeum Galicja. Tam poznaliśmy historię placówki, a także wy-słuchaliśmy kilku zdań na temat aktualnej działalności. Wy-stawa stała Śladami pamięci ukazuje ocalałe fragmenty kul-tury i  dziedzictwa żydowskiego na terenie polskiej Galicji. Zdjęcia podzielono na kilka tematycznych sekcji, co zapew-ne ułatwiło obejrzenie sporej, ale bardzo ciekawej ekspozycji.

Pobyt na krakowskim Kazimierzu przysporzył nam wielu wrażeń i  wiadomości. Kolejny raz przekonaliśmy się, że miasto, w  którym mieszkamy i  studiujemy, wciąż warte jest odkrywania.

Studenci dziennikarstwa i komunikacji społecznej na krakowskim Kazimierzutekst: Olga Zgórniak zdjęcia: Aleksandra Garczyńska

Jewish Community Centre, Synagoga Izaaka, Synagoga Stara i Żydowskie Muzeum Galicja – te miejsca odwiedzi-li studenci I roku studiów drugiego stopnia na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna w ramach stu-dyjnego projektu Dialog międzyreligijny.

Krakowski Kazimierz to miejsce szczególne – z zało-żenia osobne miasto, które na przełomie XV i XVI wieku stało się największą gminą żydowską w  Polsce. Obecnie to dzielnica Krakowa, gdzie zabytki i historyczne miejsca przeplatają się z nowoczesnymi budynkami, popularnymi klubami i knajpkami.

Wizytę na Kazimierzu rozpoczęliśmy od JCC – Jewish Community Centre, czyli Centrum Społeczności Żydow-skiej. Dyrektor Jonathan Ornstein przybliżył nam działal-ność Centrum, w którym spotykają się Żydzi mieszkający w Krakowie i w którym celebrują swoje święta. Placówka pełni też rolę edukacyjną. Zaskakujący jest fakt, że wciąż pojawiają się nowe osoby, które odnalazły żydowskie ko-rzenie w  swojej rodzinie i  chcą poznać tę kulturę i  spo-łeczność. Rabin Boaz Pash tłumaczył, że nie wie, ilu Ży-dów mieszka obecnie w Krakowie, bo tak naprawdę nikt ich nie liczy. Byłoby to niezgodne z filozofią żydowską, bo-wiem każdy Żyd jest tak samo ważny, a liczyć można jedy-nie zwierzęta bądź rzeczy. W ten sposób rabin nawiązał do biblijnej historii, w której król Dawid odczuwał wyrzuty sumienia po policzeniu ludu żydowskiego, który miał być niezliczony (por. 2 Sm 24).

Nasze zwiedzanie Kazimierza odbyliśmy w szczególnym dla Żydów czasie – w drugi dzień święta Chanuka. W Syna-godze Izaaka od rabina Eleazara Gurary dowiedzieliśmy się, że to czas, gdy Żydzi dzielą się z innymi światłem, czyli rado-ścią i nadzieją. Symbolizuje to dziewięcioramienny świecz-nik – chanukija i co dzień zapalane na nim świece. Chanu-

k s s n

I S S N 1 8 9 9 - 4 5 1 2ISSN 1899-4512

Krakowski Semestralnik Studentów Niepełnosprawnych2(8/2012)

KONWENCJA O PRAWACH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Koniec programuPITAGORAS 2007

Londyn 2012na żywo

Super Lodołamacz

Student – najlepsza inwestycja

Duża dawkasportu i sztuki

Co dalej z dotacją?

Drodzy Czytelnicy,

Już jest ósmy numer „Krakowskiego Semestralnika Studentów Niepełnosprawnych” (KSSN), czyli gazety kierowanej do studentów, zwłaszcza niepełnosprawnych, ale również do pracowników uczelni oraz uczniów i nauczycieli szkół średnich. Gazetę tworzą przede wszystkim studenci przy współpracy Biur ds. ON, Pełnomocników Rek-torów ds. ON oraz Zrzeszeń Studentów Niepełnosprawnych ich uczelni. W numerze przeczytacie m.in. o tym, jakie wyzwania stawia przed nami ratyfikowana Konwen-cja o prawach osób niepełnosprawnych, dlaczego student to najlepsza inwesty-cja i jakie będą dalsze losy dotacji MNiSW oraz jej wpływ na warunki studiowania osób z niepełnosprawnościami. Oprócz tego piszemy o tym, który kraj oprócz Polski i dlaczego nie transmitował w TV paraolimpiady w Londynie. Dowiecie się również, jak ważny dla osób nie(do)słyszących był zakończony niedawno program Pitagoras 2007. Nie brak też solidnej dawki sportu, rekreacji oraz kultury i sztuki, a także rela-cji i zapowiedzi spotkań, konferencji, imprez dla studentów niepełnosprawnych oraz wielu użytecznych informacji (np. o  ulgach komunikacyjnych). Wersja drukowana gazety jest dostępna za darmo w Biurach ds. ON i Zrzeszeniach uczelni należących do redakcji. Istnieje możliwość wydruku w alfabecie Braille’a – wystarczy kontakt z re-dakcją. Dostępna jest również wersja elektroniczna i tekstowa (na płytach DVD oraz na stronie internetowej www.kssn.pl), umożliwiająca przeczytanie gazety także przez osoby niewidome. Gorąco zachęcamy do czytania!

UWAGA! Strona internetowa www.kssn.pl w NOWEJ ODSŁONIE GRAFICZNEJ!KLIKNIJ, PRZECZYTAJ, NAPISZ!

Z pozdrowieniami od całej redakcji KSSN!

przed Starą Synagogą

rabin Boaz Pash i dyrektor JCC Jonathan Ornstein

p olec amy publik acje

Biuletyn informacyjny Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ISSN 1842-2244

nr 1 (71) 2013 styczeń – lutyZN

AK •

SYM

BO

L •

RYTU

AŁ

1pod redakcją

Józefa Mareckiego i Lucyny Rotter

Dośw

iadczenie

wła

dzy

1

ZN

AK •

SYM

BO

L •

RYTU

AŁ

Metafizyka a literatura w kulturze rosyjskiej

Метафизика и литература в русской культуре

Metafizyka a literatura

w kulturze rosyjskiej

Метаф

изика и литература в русской культуре

pod redakcją Teresy

Obolevitch

PO

WR

ÓT

DO

ŹR

ÓD

EŁ

POWRÓT DO

ŹRÓDEŁ

1Ad fontes liturgicos

Doświadczenie władzy, red. Józef Marecki, Lucyna Rotter, Kraków 2012

Jest to pierwszy tom z serii Symbol − Znak − Rytuał, który jest efektem projektu badawczego pod-jętego przez uczonych różnych dziedzin i ośrodków nauki. Celem publikacji jest ukazanie złożono-ści społecznego przekazu semiologicznego w kulturze europejskiej. Istotą tego przedsięwzięcia jest analiza symboli z perspektywy różnych dziedzin nauki od pierwszych wieków chrześcijaństwa do propagandy XX wieku. Prezentowany tom jest poświęcony symbolowi władzy, rozumianemu zarów-no w aspekcie politycznym, religijnym, jak i personalnym. Jest on przedstawiony z punktu widzenia nauk przyrodniczych, liturgiki, biblistyki, nauk społecznych, wersologii, kostiumologii, numizma-tyki, ikonografii, historii XIX i XX wieku. Wśród zaprezentowanych artykułów znajdziemy między innymi przedstawiające temat propagandy władzy w polskiej numizmatyce w latach 1949−1989, idee stolicy Kijowskiej jako symbolu zwierzchności w Kościołach wschodnich tradycji bizantyjsko-ruskiej czy ubranie lub kostium jako formę manifestacji władzy.

Renata Dulian

Halina Ciach, Istota ludzka czy osoba ludzka. Krytyka bioetyki początków życia Petera Singera, Kraków 2013

Obecne opracowanie – drugie w serii bioETYKA – poświęcone jest krytycznej analizie poglądów australijskiego filozofa Petera Singera, który zyskał sobie w ostatnich dziesiątkach lat olbrzymią sła-wę zwłaszcza w bioetycznym świecie anglosaskim. Pytanie zawarte w tytule: Istota ludzka czy osoba ludzka? ukazuje zasadniczy problem, wokół którego rozgrywa się cała analiza rozprawy: czy ludzki embrion od samego początku – tzn. od stadium zygoty – przynależy do osób gatunku Homo sapiens, czy też stopniowo się nią staje, osiągając pełnię swych praw w późniejszym okresie? Czy godność człowieka przypisana jest mu wewnętrznie, niejako automatycznie poprzez sam fakt poczęcia się, czy też nadana jest przez jakiś „autorytet” zewnętrzny, który dokonuje oceny, czy spełnia on już wszystkie wymagania „bycia osobą”. Zachęcamy do lektury pierwszego całościowego polskojęzycznego opraco-wania koncepcji bioetyki początków życia w ujęciu Petera Singera.

ks. Andrzej Muszala

Metafizyka a literatura w kulturze rosyjskiej, red. s. Teresa Obolevitch, Kraków 2012

Publikacja zawiera referaty wygłoszone na międzynarodowej konferencji Metafizyka a  literatura w  kulturze rosyjskiej XIX i  XX wieku, zorganizowanej przez Katedrę Metafizyki Wydziału Filozo-ficznego UPJPII. Uczeni z Polski, Rosji i Ukrainy przedstawili swoje badania, które ogniskowały się wokół tematów przekraczania granic literatury i metafizyki w kulturze rosyjskiej, filozofii literatury a  filozofii w  literaturze, analizy twórczości Fiodora Dostojewskiego jako największego metafizyka rosyjskiego, poszukiwania sacrum w metafizyce i literaturze rosyjskiej, a także problemu metafizy-ki i poezji w kontekście konfliktu czy współistnienia. W publikacji ukazano, iż teologia bizantyjska, a w szczególności palamizm, stanowiły główną inspirację dla filozofii rosyjskiej.

Renata Dulian

Powrót do źródeł. Metodologia i teologia w badaniach źródeł liturgicznych, red. ks. Janusz Mieczkowski, ks. Przemysław Nowakowski CM, Kraków 2012

Ad fontes liturgicos to tytuł międzynarodowego sympozjum liturgicznego, które zostało zorganizowane przez Instytut Liturgiczny UPJPII przy współudziale Ukraińskiego Centrum Liturgicznego we Lwowie i Greckokatolickiego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Preszowskiego w Preszowie, na którym badacze reprezentujący różne tradycje liturgiczne z Polski, Ukrainy i Słowacji zaprezentowali wyniki swoich badań. Poświęcone było ono metodologii badań źródeł liturgicznych obrządku wschodniego i zachodniego. O. Marcel Mojzeš zauważył, że źródłem liturgii jest Boże działanie – actio Dei − z które-go wypływała liturgia zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu. Aktualizacja doświadczenia actio Dei zostaje nam dana podczas każdej celebracji liturgicznej. Ostatecznym celem sięgania do źródeł powin-no być odkrycie istoty liturgii, czyli właśnie actio Dei, samego działania Boga. Osobliwości i metodolo-gię badań nad tekstami cyrylickimi, stanowiącymi źródło liturgii przedstawił Taras Szmańko, natomiast ks. Erwin Mateja zaprezentował badania ks. Wacława Schenka nad wrocławskimi rękopisami liturgicz-nymi, a Maksym Tymo ukazał bizantyjską hymnografię liturgiczną jako źródło teologiczne. To niektóre tematy podejmowane podczas tego sympozjum, zainteresowanych zachęcam do lektury.

Renata Dulian

Promocje akademickie

Vita Academica