Veiligheid op het IJs reddingsbrigade West Zeeuws Vlaanderen Wat kunnen wij er aan doen ?

Veiligheid op het IJsVeiligheid op het IJs

reddingsbrigade West Zeeuws Vlaanderenreddingsbrigade West Zeeuws Vlaanderen

Wat kunnen wij er aan doen ?Wat kunnen wij er aan doen ?

Reddingsbrigade West Zeeuws VlaanderenReddingsbrigade West Zeeuws Vlaanderen

• Chocolade ijsChocolade ijs

• KunstijsKunstijs

• NatuurijsNatuurijs


• Wij willen het hebben over natuurijsWij willen het hebben over natuurijs• Als de temperatuur in de winter onder het vriespunt zakt bevriest Als de temperatuur in de winter onder het vriespunt zakt bevriest

het water en wordt het ijs. Als het water buiten bevriest noemen het water en wordt het ijs. Als het water buiten bevriest noemen we dat natuurijs.we dat natuurijs.

• De snelheid van bevriezen hangt niet alleen af van hoe koud het De snelheid van bevriezen hangt niet alleen af van hoe koud het buiten is maar ook van de windrichting, windkracht, buiten is maar ook van de windrichting, windkracht, luchtvochtigheid en de straling van de zon.luchtvochtigheid en de straling van de zon.

• We gaan pas op het ijs schaatsen We gaan pas op het ijs schaatsen wanneer dit betrouwbaar is.wanneer dit betrouwbaar is.


• Preventie:Preventie:• Voorkomen dat mensen in wak of Voorkomen dat mensen in wak of

bijt belandenbijt belanden

• Zorgen voor afzetting van Zorgen voor afzetting van gevaarlijke plaatsengevaarlijke plaatsen

• Zorgen voor voldoende Zorgen voor voldoende waarschuwingsbordenwaarschuwingsborden

• Zorgen voor voldoende bewakingZorgen voor voldoende bewaking

• Zorgen voor voldoende Zorgen voor voldoende reddingsmateriaalreddingsmateriaal


• Wak of bijtWak of bijt

• Een wak is een open plek in het ijs en ontstaat op een natuurlijke Een wak is een open plek in het ijs en ontstaat op een natuurlijke manier.manier.

• Een bijt is een open plek in het ijs en is door mensen gemaakt.Een bijt is een open plek in het ijs en is door mensen gemaakt.

• De brandweer, vogelwachten en wakvissers moeten na het maken De brandweer, vogelwachten en wakvissers moeten na het maken van een bijt het ijs weer dichtleggen. De plaats van de bijt moet van een bijt het ijs weer dichtleggen. De plaats van de bijt moet duidelijk herkenbaar worden aangegeven.duidelijk herkenbaar worden aangegeven.


• Soorten natuurijs.Soorten natuurijs.

• Bomijs:Bomijs:• Bomijs is ijs waar grote luchtbellen onder zittenBomijs is ijs waar grote luchtbellen onder zitten

• Bobbelijs:Bobbelijs:• Bobbelijs herken je aan de vele kleine bobbeltjes die er op zittenBobbelijs herken je aan de vele kleine bobbeltjes die er op zitten

• Drijfijs of Gebroken ijs:Drijfijs of Gebroken ijs:• Grote losse ijsbrokken die in het water drijven, noemen we drijfijs. Grote losse ijsbrokken die in het water drijven, noemen we drijfijs.

Drijfijs is gevaarlijk, omdat het kan verschuiven. Het zijn een soort Drijfijs is gevaarlijk, omdat het kan verschuiven. Het zijn een soort drijvende ijsvelden. Als die tegen elkaar aanschuiven, noemen we drijvende ijsvelden. Als die tegen elkaar aanschuiven, noemen we dit een ijsgangdit een ijsgang


• IJsschots:IJsschots:• Als de losse ijsbrokken aan elkaar zijn gevroren, noemen we dat Als de losse ijsbrokken aan elkaar zijn gevroren, noemen we dat

ijsschotsenijsschotsen

• Boterijs:Boterijs:• Boterijs is zacht ijs waar modder in zit. Door de modder heeft dit een Boterijs is zacht ijs waar modder in zit. Door de modder heeft dit een

gelige of roestbruine kleurgelige of roestbruine kleur

• IJzelijs:IJzelijs:• IJzelijs noemen we het ijs waar een laagje ijzel op het ijs ligtIJzelijs noemen we het ijs waar een laagje ijzel op het ijs ligt

• Golfijs:Golfijs:• Als het hard waait, ontstaan er kleine golfjes op het water. Wanneer Als het hard waait, ontstaan er kleine golfjes op het water. Wanneer

het dan ook flink vriest, dan bevriezen die golfjes en spreken we van het dan ook flink vriest, dan bevriezen die golfjes en spreken we van golfijsgolfijs


• Zwart IJs:Zwart IJs:• Zwart ijs is helder, hard en donker van Zwart ijs is helder, hard en donker van

kleur. Je kunt er goed doorheen kijken.kleur. Je kunt er goed doorheen kijken.

• Is het ijs betrouwbaar Is het ijs betrouwbaar of (nog) niet?of (nog) niet?

• Dit hangt van een aantal faktoren af. Dit hangt van een aantal faktoren af. Om te beoordelen of ijs betrouwbaar Om te beoordelen of ijs betrouwbaar is, moet je je eerst het volgende is, moet je je eerst het volgende afvragenafvragen

• Hoe lang heeft het al Hoe lang heeft het al gevroren en hoe hard?gevroren en hoe hard?

• Minimaal een paar dagen dag en nacht Minimaal een paar dagen dag en nacht achter elkaar vriezenachter elkaar vriezen


• IJsdikteIJsdikte• Minimaal 10 cm. Hoe meer mensen hoe dikker > 18 cmMinimaal 10 cm. Hoe meer mensen hoe dikker > 18 cm

• Verschil in temperatuurVerschil in temperatuur• Hoe groter het verschil tussen dag-en nachttemperatuur hoe Hoe groter het verschil tussen dag-en nachttemperatuur hoe

minder betrouwbaarminder betrouwbaar

• Kleur van het ijsKleur van het ijs• Grijs/blauwe kleur is goed. Bij dichtgevroren wakken opvallende Grijs/blauwe kleur is goed. Bij dichtgevroren wakken opvallende

wit gele kleurwit gele kleur

• Sneeuw op het ijsSneeuw op het ijs• Is een isolatiedeken. Ijs wordt dunner en je kan de gevaarlijke Is een isolatiedeken. Ijs wordt dunner en je kan de gevaarlijke

plekken niet zienplekken niet zien


• DooiDooi• Vochtige plekken op het ijs. IJs is mat i.p.v. glanzendVochtige plekken op het ijs. IJs is mat i.p.v. glanzend

• IJs onder bruggenIJs onder bruggen• Is veelal dunner dan ijs op open vlakteIs veelal dunner dan ijs op open vlakte

• WatervogelsWatervogels• Houden het ijs open om vis te vangenHouden het ijs open om vis te vangen

• Ondiep waterOndiep water• Ijs is minder stevig omdat de temperatuur van de bodem veelal hoger isIjs is minder stevig omdat de temperatuur van de bodem veelal hoger is

• Stromend waterStromend water• Bevriest langzamer en is vaak dunner dan stilstaand waterBevriest langzamer en is vaak dunner dan stilstaand water


• Lucht in ijsLucht in ijs• Modderbodem – gasbelletjes – bij bevriezen gasbel IN het ijsModderbodem – gasbelletjes – bij bevriezen gasbel IN het ijs

• Afvalstoffen fabriekenAfvalstoffen fabrieken• Lozen van koelwater of lozen van chemische stoffen in het waterLozen van koelwater of lozen van chemische stoffen in het water

• BemalingBemaling• Door het bemalen komt er een laagje lucht tussen het ijs en water. Door het bemalen komt er een laagje lucht tussen het ijs en water.

Het ijs groeit daardoor niet meer aan en is onbetrouwbaar Het ijs groeit daardoor niet meer aan en is onbetrouwbaar gewordengeworden

• Sluizen en stuwenSluizen en stuwen• Door sluizen en stuwen te openen zakt het water en is het ijs dus Door sluizen en stuwen te openen zakt het water en is het ijs dus

weer minder betrouwbaar gewordenweer minder betrouwbaar geworden


• Dus……IJs kan gevaarlijk zijn. Laat je Dus……IJs kan gevaarlijk zijn. Laat je niet verrassen. Ga nooit alleen op niet verrassen. Ga nooit alleen op verdacht ijs lopen of schaatsen maar verdacht ijs lopen of schaatsen maar blijf in de buurt van andere mensen. blijf in de buurt van andere mensen. Als je het ijs hoort kraken loopt dan Als je het ijs hoort kraken loopt dan voorzichtig naar de kantvoorzichtig naar de kant

• Water koelt het lichaam 30 keer Water koelt het lichaam 30 keer sneller af dan luchtsneller af dan lucht


• Beschermende kledingBeschermende kleding• Als je het water in moetAls je het water in moet• Maximaal 20 secondenMaximaal 20 seconden• Kleding aanhoudenKleding aanhouden• Maak het lichaam zo klein mogelijkMaak het lichaam zo klein mogelijk• De meeste warmte wordt afgestaan via hoofd, oksels en liezenDe meeste warmte wordt afgestaan via hoofd, oksels en liezen

• Lichte onderkoelingLichte onderkoeling• De lichaamstemperatuur daalt van 37 naar 35 gradenDe lichaamstemperatuur daalt van 37 naar 35 graden

• DoenDoen• S.O. uit het waterS.O. uit het water• Opwarmen door goed afdrogen of lauwe doucheOpwarmen door goed afdrogen of lauwe douche• Droge kleding aanDroge kleding aan• Als slachtoffer zelf kan drinken iets warms gevenAls slachtoffer zelf kan drinken iets warms geven

• Nooit alcoholNooit alcohol


•Ernstige onderkoelingErnstige onderkoeling• Lichaamstemperatuur zakt onder de 35 gradenLichaamstemperatuur zakt onder de 35 graden

• S.o. is verward of bewusteloosS.o. is verward of bewusteloos

• Is s.o. verward, onverschillig en kan het hem/haar niets Is s.o. verward, onverschillig en kan het hem/haar niets meer schelen dan zitten we in de sufheidsfasemeer schelen dan zitten we in de sufheidsfase

• Vervolgens raakt s.o. bewusteloos.Temperatuur daalt onder Vervolgens raakt s.o. bewusteloos.Temperatuur daalt onder de 33 graden. de 33 graden.

• Daalt de temperatuur verder naar 28 graden dan is de kans Daalt de temperatuur verder naar 28 graden dan is de kans op overleven heel klein. Bij jonge kinderen ligt dit wat op overleven heel klein. Bij jonge kinderen ligt dit wat andersanders

• S.o. altijd naar het ziekenhuisS.o. altijd naar het ziekenhuis


• DoenDoen• S.o. horizontaal uit het water en uit de wind leggenS.o. horizontaal uit het water en uit de wind leggen

• Liefst alle lichaamsdelen appart inpakken. Lukt dit niet dan s.o. Liefst alle lichaamsdelen appart inpakken. Lukt dit niet dan s.o. eerst in een isolatiedeken daarna pas in een (wollen) dekeneerst in een isolatiedeken daarna pas in een (wollen) deken

• Ook het hoofd van het s.o. goed inpakkenOok het hoofd van het s.o. goed inpakken

• Opwarmen s.o. is niet zonder gevaar. S.o. niet van buitenaf Opwarmen s.o. is niet zonder gevaar. S.o. niet van buitenaf opwarmenopwarmen

• Als s.o. kan drinken geef iets warms (van binnenuit opwarmen)Als s.o. kan drinken geef iets warms (van binnenuit opwarmen)

• Geen alcoholGeen alcohol• Zo min mogelijk laten bewegenZo min mogelijk laten bewegen

• Zo snel mogelijk 112 bellen voor ambulanceZo snel mogelijk 112 bellen voor ambulance


• ZelfreddingZelfredding• Natuurijs-veiligheidssetNatuurijs-veiligheidsset

• IJspriemIJspriem

• WerplijnWerplijn

• IJsprikkersIJsprikkers

• ReddingsklosReddingsklos

• Zelfredding uit wakZelfredding uit wak• Met ijspriem of ijsprikkersMet ijspriem of ijsprikkers• Op je buik, met hulp van Op je buik, met hulp van

omstanders met laagste gewicht omstanders met laagste gewicht laten helpen, gebruik omgekeerde laten helpen, gebruik omgekeerde tafel, plank, ladder o.d. Kijkers tafel, plank, ladder o.d. Kijkers weghouden van het wak!weghouden van het wak!


• Zelfredding uit bijtZelfredding uit bijt• Op je rugOp je rug

• Maak je rug holMaak je rug hol

• Voeten tegen de overliggende Voeten tegen de overliggende zijde of in de hoek eruitzijde of in de hoek eruit

• OfOf

• Met behulp van ijspriem of Met behulp van ijspriem of ijsprikkersijsprikkers

• OfOf

• Op de kant rollen (ga met je borst Op de kant rollen (ga met je borst tegen de lange kant van de bijt tegen de lange kant van de bijt liggen, zo dicht mogelijk tegen de liggen, zo dicht mogelijk tegen de korte kant en rol je om. Rol je uit korte kant en rol je om. Rol je uit de buurt van de bijt voor je de buurt van de bijt voor je opstaatopstaat


• Anderen reddenAnderen redden• De ijswachtDe ijswacht• Bewaking terrein door tenminste 2 ervaren zwemmend reddersBewaking terrein door tenminste 2 ervaren zwemmend redders• Gevaarlijke plekken op het ijs aangevenGevaarlijke plekken op het ijs aangeven• Bij ongeval hou omstanders op een veilige afstandBij ongeval hou omstanders op een veilige afstand

• UitrustingUitrusting• Droge duikpakkenDroge duikpakken• TouwenTouwen• SleeënSleeën• PlankenPlanken• Lichte bootLichte boot• Communicatie en reddingsmiddelenCommunicatie en reddingsmiddelen• Wollen of aluminium dekensWollen of aluminium dekens• Een verbanddoosEen verbanddoos


• De ijswacht zit bij voorkeur in:De ijswacht zit bij voorkeur in:• ContainerContainer• BouwkeetBouwkeet• Wagen op de walkantWagen op de walkant

• LijnsignalenLijnsignalen• 1 ruk (attentie of zwem vooruit)1 ruk (attentie of zwem vooruit)• 2 rukken (ga naar rechts)2 rukken (ga naar rechts)• 3 rukken (kom terug)3 rukken (kom terug)• 4 rukken (ga naar links)4 rukken (ga naar links)• 5 rukken (kom naar boven)5 rukken (kom naar boven)• Meer dan 5 (noodsignaal)Meer dan 5 (noodsignaal)• Korte rukken (kom snel naar Korte rukken (kom snel naar

boven)boven)• Let op! Alle signalen, behalve het Let op! Alle signalen, behalve het

noodsignaal, worden vooraf noodsignaal, worden vooraf gegaan door het attentiesignaalgegaan door het attentiesignaal


• Redden op een vaste ijsvloerRedden op een vaste ijsvloer• Probeer s.o. gerust te stellenProbeer s.o. gerust te stellen• Probeer zo snel mogelijk contact te maken met het s.o.Probeer zo snel mogelijk contact te maken met het s.o.• Gebruik werplijn met schuiflusGebruik werplijn met schuiflus• Roep naar s.o. dat hij/zij dit om zijn arm of middel moet doenRoep naar s.o. dat hij/zij dit om zijn arm of middel moet doen• Redder dient snel te handelenRedder dient snel te handelen• Als geen werplijn aanwezig is:Als geen werplijn aanwezig is:• Gebruik dan een hulpmiddel zoals een tak, kledingstuk, slee, plank Gebruik dan een hulpmiddel zoals een tak, kledingstuk, slee, plank

of ladderof ladder• Ga op het ijs liggen en probeer het s.o. op het ijs te trekkenGa op het ijs liggen en probeer het s.o. op het ijs te trekken• Andere mensen kunnen helpen door op hun buik te gaan liggen en Andere mensen kunnen helpen door op hun buik te gaan liggen en

jouw benen stevig vast te houdenjouw benen stevig vast te houden• Houd omstanders van het ijs weg!Houd omstanders van het ijs weg!


• Redden op gebroken ijsRedden op gebroken ijs• Dit is een gevaarlijke ondernemingDit is een gevaarlijke onderneming

• Je kan komen vast te zitten tussen ijsschotsenJe kan komen vast te zitten tussen ijsschotsen

• Daarom alleen getrainde hulpverleners zoals brandweerduikersDaarom alleen getrainde hulpverleners zoals brandweerduikers

• Zij moeten beschermende kleding en ademluchtapparatuur bij Zij moeten beschermende kleding en ademluchtapparatuur bij zich hebbenzich hebben

• Situatie goed bekijken hoe dik is het ijs en hoe diep het waterSituatie goed bekijken hoe dik is het ijs en hoe diep het water

• Opening tussen de schotsen houdenOpening tussen de schotsen houden

• Is het s.o. bij bewustzijn dan werplijn gebruikenIs het s.o. bij bewustzijn dan werplijn gebruiken

• Redders liefst niet in het water maar van de kant werkenRedders liefst niet in het water maar van de kant werken

• S.o. grijpt werplijn vast en wordt naar de kant getrokkenS.o. grijpt werplijn vast en wordt naar de kant getrokken


• Slachtoffer onder het ijsSlachtoffer onder het ijs• Is s.o. al enige tijd onder water dan overleeft hij/zij het meestal nietIs s.o. al enige tijd onder water dan overleeft hij/zij het meestal niet

• Toch zoekactie startenToch zoekactie starten

• Door plotselinge onderkoeling kan het s.o. het langer volhoudenDoor plotselinge onderkoeling kan het s.o. het langer volhouden

• Jonge kinderen kunnen door plotselinge onderkoeling behoorlijk Jonge kinderen kunnen door plotselinge onderkoeling behoorlijk lang onder water blijven en het toch overlevenlang onder water blijven en het toch overleven

• Kijk door het ijs naar een afwijkende kleurKijk door het ijs naar een afwijkende kleur

• Draagt s.o. opvallende kleur kleding zoek daar dan naarDraagt s.o. opvallende kleur kleding zoek daar dan naar

• Ligt er sneeuw op het ijs veeg het er afLigt er sneeuw op het ijs veeg het er af

• Is het ijs slecht doorzichtig zet er dan wat water op dan wordt het Is het ijs slecht doorzichtig zet er dan wat water op dan wordt het weer doorzichtigweer doorzichtig

• Hoe dieper s.o. onder het ijs ligt hoe moeilijker te zienHoe dieper s.o. onder het ijs ligt hoe moeilijker te zien


• Van grotere hoogte beter zichtbaar gebruik dus een ladder of Van grotere hoogte beter zichtbaar gebruik dus een ladder of hoogwerker van de brandweerhoogwerker van de brandweer

• Als de redder onder het ijs moet zoeken danAls de redder onder het ijs moet zoeken dan

• Altijd beschermende kledingAltijd beschermende kleding

• Nooit langer dan 20 secondenNooit langer dan 20 seconden

• Altijd de hulp inroepen van brandweerduikers, duikvereniging of Altijd de hulp inroepen van brandweerduikers, duikvereniging of bergingsbedrijfbergingsbedrijf

• Via alarmcentrale 112 politie en ambulance waarschuwenVia alarmcentrale 112 politie en ambulance waarschuwen

• Maak de randen van wak of bijt wat stroef met zand zodat de Maak de randen van wak of bijt wat stroef met zand zodat de hulpverleners niet uitglijdenhulpverleners niet uitglijden

• Zie je het s.o. een eind verder onder het ijs maak dan gebruik van Zie je het s.o. een eind verder onder het ijs maak dan gebruik van een zaag, bijl of motorkettingzaag om een gat in het ijs te maken. een zaag, bijl of motorkettingzaag om een gat in het ijs te maken. Dit gaat het snelstDit gaat het snelst


• Redden met lichte bootRedden met lichte boot• Wanneer s.o. in een wak ver van de kant is terecht gekomenWanneer s.o. in een wak ver van de kant is terecht gekomen• Neem in de boot de volgende reddingsmiddelen mee: 1 of 2 Neem in de boot de volgende reddingsmiddelen mee: 1 of 2

bootshaken, 1 reddingsboei met lijn, 1 reddingsklos een bijl en bootshaken, 1 reddingsboei met lijn, 1 reddingsklos een bijl en één of meer wollen dekenséén of meer wollen dekens

• 2 redders gaan in de boot zitten en zetten zich met de voeten of 2 redders gaan in de boot zitten en zetten zich met de voeten of bootshaak af op het ijs en bewegen zich richting s.o.bootshaak af op het ijs en bewegen zich richting s.o.

• Zelf slachtofferZelf slachtoffer• Zoek onder het ijs naar een afwijkende kleurZoek onder het ijs naar een afwijkende kleur• Door het slechte zicht zal je weinig kunnen zien. Ga op je rug Door het slechte zicht zal je weinig kunnen zien. Ga op je rug

liggen en tast het ijs af tot je het gat hebt gevondenliggen en tast het ijs af tot je het gat hebt gevonden• Als de brandweer ter plaatse is en het is donker, zal deze veelal Als de brandweer ter plaatse is en het is donker, zal deze veelal

een verlichtingsset gebruiken op de plaats van het ongeval, zoek een verlichtingsset gebruiken op de plaats van het ongeval, zoek vanonder het ijs naar dit licht.vanonder het ijs naar dit licht.

Documents

Veiligheid op het IJs reddingsbrigade West Zeeuws Vlaanderen Wat kunnen wij er aan doen ?