Upload
tranhanh
View
238
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
������������������� � VE
��������������
The Institution of Dede and Example of
Mustafa Dede
����������������� ��!������
�"�"��#����#�����
ÖZET
������������� ���������-�������� ������������ ���������� ������������������
��� ���������� ���� ��� ��������� �� ���������! ����-"��� � �������#���� $������ � �
����������%������������� �����&������ ����������� ������������� �����������&��������'�
bir zenginlik olarak, anonim bir zeminde ve zaman zaman da anakronik olarak edebi, felsefi ve � )����*�����������������+�����"������)��!.���'"������/ ����*���� �������� )����*���������+�����"������0��������1����2�����/ ������, ������
2
��&�������������$�����&�������� �� ���������!
���� ���������� $��� ��� ������ �� ���� � ������� ������ ��&�� $�� �� ���������
3���� ����� �������� ��� � #��#� ���������� ��&�� ��� &���� ��&���� ��nlerle
���� ������ �� ���� ���!���� ��&��� $�����&������ ��������������� $��� �� ����� �&��
�� ��������������#�������� �� ���!
"��� ������� ����"��� �����������%���$���&�1����0���4��+��������������
Himmet gibi isimler, ö���������������� ����'�������� �� �����!������������������&������
�������� �� �&������� ������������ ���� � ������ ��$�� ������ ��&�� $�� �� ������ �
�������� $�����& ����� �� ��� ������! "� ������ � ������ ����� $����� ������ �� ���
�������������5����#�3�6���75����#�0��� ��8�������'��������������� �����������&��
$�� ��$�����&�����������������$����$����!
Anahtar Kelimeler: 3��������������4��+��������������9�����5����#�0��� ��
ABSTRACT
.' ������� �# ������-� ������ �� ��� ��������� �� �������� ������! :� �� ������ ��
respond to the fundamental questions of human beings in this world. The most important point
demonstrated Alevi-Bektashi mysticism; Anatolian Alvism are trying to establish over the centuries,
mysticism, as a wealth of history, as an anonymous on the ground and occasionally anachronistic
literary, philosophical, and musical instruments that have survived.
Due to the lack of literary traditions in the history of the culture of Alevism except for
Cönkkkks, literary and philosophical elements in oral agents met with a musical background in the
cult of Dede. It was like music, today, the Alevi community, which bears traces of the past has
turned into a cultural phenomenon.
In this respect the Alevi Bektashi literature; Kaygusuz, Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Kul
Himmet names like, become transformed into an important anonymous persons. The identity of the
3
bards centuries of Alevi communities, in accordance with the teachings of the Alevi in the dynamics
of the oral tradition carried to the present day. This, in fact, the last representatives of traditional
Alevism, Mustafa Dede (Mustafa Erdogan) detection and poems about Alevism, the oral tradition
should be seen as reflections of the present day.
Key Words: 3��.'?������#�����4��+��������������9�����5����#�0��� ��
$���%
������� ������ ���� $�����& ����� �� ��������� � ����� ������� ����� 3����
�������� ������! 3���� ������� ��� .��� �������������� ��� ��������� �&����� .��������
��������� ������ '����� ����� ��� � �������� ��� ������������ -���� �������� ������
$������ �-�������#���������&������������'����������������� ��������������������
��������� ���1.
B��&��� �������������������������������������������� ���������������$�����
������ �#�� ��� ���! Dede kelimesini, eski Türkler, bilgili, tecrübeli, halka yol gösteren ve bu
�&����������������������������������$�$����� �����#����������������� ������!0���
.�������������F�'�'��1���G��������� �����������������������������'�������
���&��������������������� ��������������&�������� ��������������������������
�������������� ���� ��r2.
/&����� ����������� ��� ������ ���� ����� '���#��� ���&�� ������� ����� ��
���� ����������G��� ����#�������� ��������������G��� ���'���#���������'� ������� �������
���� �������� $�� ���������� �� $���� ��������� $���� � �� ������������ ���������
9&!5�'����G�� ����� ��� ���G�� ���� ���� ���� ����� ��� � � '���� ��� $������
��������� ��� ������ �������� � ��$������ �������� $����� $���� � ���#����
1 Ocak, A; Türkler, �&�'�(")"�*+������� ��1�����������������LNNQ�!RU2 Ocak, A; Türkler, �&�'�(")"�*+��, s.51
4
������� ���3.
"�$��� ���������� �����0����������������������� ���������'���#�����������
������$����������������������������������������� �.�����������������0����������������
��'���#������������������.���������������������&����������������� ���4. "�������
� �������� ���&�� ���������� ����� ���������� ��'���#���� 0��� ������������� ��� �
$�� ��������� ����������'���#������&��$��� ������� ���.����������- baba kültü ile
������&��� ������������������������ ��� ���������&!
Bugün ocakazade dedelerin peygamber soyundan geldiklerini iddia etmelerinin en önemli
nedenin bu �������� ����������� � $�& ����� ����������������! �"((�,+�' '�)���- ise,
�������� ������ ��$���� �������� $��������� �#�� ��� ���� ���������� ���5. ����
&������ �������� �������� ���� ���� ��� ��&� �'���� � �������#� ��� ������ ���� ����� ���
�#�������������������� ���!"������� �$��Seyyit Dedeler��������������������$�&���
������ ���$���� ��'�� ������� �� ��� ��Z�� �� ��� ������� �� ����� � ��� #��&� ���
�����������! F������ �� ������� �������� $�� �� ������ ����#��� ������������ ��������� ���
$������� � ������ '������� �������������! "� ����� ���������� � �������� ���� ��&����
�������[����������������� �G����&�����+�#���'������������������������\���������
����������������1���&+���G������������&��������������&�������� ���� ���������
���&�� �������������������������������������� ����������������� ����� ����'��� ��
� ��������� ���������� � ����� ������ ������ �������� �������� ���'����� ����� �� �������
����� �����6.
"����� ��������� �� ����'�$�� ����������� �����������"��� � �������#�����
��������� �&$�� ��������� � ����������� �&�������� 4�� +����� ����� ��������� �������
��������������� ���� ���.�/0�/1&(&''�2�3�/ köyünde ikâmet eden 4*,�����2�3�/"2"
���������$��� ����&���������������������������������$��� ��� ��������maya 3/&���������%Alevilik-1"',�%�+�'�?�1���������������^QQN�!^_4 Çetinkaya, N; �-.-+��%�&�'+"�����+����1�����������������LNN_5 Yaman, A; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��&+,&�&, T.C. Kültür ve Turizm B������ �1���������������LNNQ��^j{6 Yaman,A; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��&+,&�&, s 178
5
���� ���� ���!
"����� ������������ ��� ����: ?��'�������������� � ���� �������������
��������� �� ��� ��&���� ���� ��������������� ������ ��������������� � ����� ����������
������&������������� �$�����&�Dedelik kurumu, Aleviler için gittikçe sembolik anlam
�� �������������'�������� ���� ���� ���!+�&�����&���������������������������
��������� ������������ ������ $������ ���������� ������ ������� ��&�� ����' ���� ������
��������� �� ��'�� ��������� � ��� ���$����� � ���� ���� ��� ������ �� ������� �� �����
����������� ���������'�'�&�������������$���� ����������&�����������������!~�����
����������������������� �������� �&��������� � ����������$��� ��$ünümüze çok az
� � �� ����������� ��������� ��� ��&�������! /&����� �� ������� ������� $��� ����
$��� ��� �� ����� ���$������ ����'� ��$����� ��� ��'� ����� �������� '�������� �
���������� ����� ������ ���������� �� ������� #����� ��������� ��� ��������! "� ���� ���� �
����� �������& �� ����� � ��� ���$��� ��'�� ���� ��� ������ ���& 4*,��� ��2�3�/
Dede'��� ��'�� ���� � ���$���� ��� ����� ����� ������ ������ $��� �� ������ �������������
�� ��������!
������8���� ���1#���9���������8������
9&! ���G��� ������� ������ ����� '��� ���� � .����� ����G� ������ ���� ����#�����
�������� $�� 7�� ���� Aleviyye, Aleviyyun=Aleviler8� ����� ����'��� 9&! 5�'����G��
��������� �� �� �� ����� ���� � �������� ������ ve dördüncü halife Hz.Ali'nin soyuna
����������������$������ �������� ���!3������������ ���������������$��.�����G��
"��������G�� �� ������ ���� � ��� ������ �� ���� ��� ��������� ���� ����� ��� �������
����������� ���$������� ���$��� ������! ������� ����� ����'��� ������������ �� ������������
������ ����� 4�$������ �#������� ������ ������ '���# [�����G��� &�������� 7�__-656)
6
�� �����'���#����#���������������������������� ���������� �����������7.
Ali'nin����#�������������������4�$�������"������ '�����������������������
�"������#����������������#������������������������� $���������9��������
����������������������������������������������$���'���������$��� �������������
������������������� ������8.
"����� ���9&!���G��� ����#��� ���������Alevi ���� �$����������������$�������
������ ������ ������! 3�������������� ��������� ����'�� ���� ����� ���������� 7\����\��8�
si�������������7����\��8��������#�7������8������&��������������� ���9.
1. Soybilimsel Anlam
�����������������������������9&!���G����9&!5�'����G����&�)Z���G�������9����
� 9�����% �� � '������������ ���� 5�'���� �! 0� 9��#��ye, Ömer ve Abbas isimli
��������� �&����� ���� �� ������ ����� �������� ����������! "������ ����� �����
����'��� ���� � '�� ���� ���� ��������� 9&!���G��� '����� 9&! )����G��� ���� 9���� �
9�����G����������������������������������!"������ �$���9&!9����G����������$�����
����� ����'��� ="��� 7�� ���� F��#Z8� 9&!9�����G��� �������� $���� Seyid 7�� ���� +Z�Z�8
��������������������'�������������������������������$������������ �����10.
2. Siyasi Anl��-
������ ����������� �G��� ���������&����� ������ $���� � :�! ��&������ �������� ��
����������� �� �� � � ���� ��������� �� ����&��������� ���� ���� �������� ���������
��������� ������������� ������� �����������������������nda kabul görebilmek için
��������������������������������� �����!"��������������������� ������������������
������� � $���� 5����G�� '���� ���� � ������ ��� ������ ����� Fatimiler (909-1171) gelir.
"����� ��� �#����G�� ������ ����� ���� QNN ��� 5����G� $��� �� � 9���# 5��&& 7QUR-975)
&����������'�� '������������������������ ����&���������������� �����![����� ����� 7[����'��1� ���$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&- Ankara 2009 s.19)8 Noyan, B. 1&,&/�?/+"���+"1"',�%�+�')"�+")�+�'������1������������ara 20009[����'��1� ���$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&- Ankara 2009 s.1910[����'��1� ���$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&- Ankara 2009 s.19
7
������������������� �� ���&�����'��������� ���������)��G���2��*�+"� (789-926) ve yine
Fas'ta Sa'diler ve Filaliler (1511-?) ; Yemen'de Zeydiler iki kolu olan Ressiler (860 – 1281) ve
Suleyhiler (1047-^^R{8� ���� � :���G�� Büveyhiler (962-1062), Amul'da Hassaniler ve
Hammadiler (1015-^^L^8��������G�����'��� ������11.
@��/�/6*�+�/+��-
������ ������ ���� ��������� F���� �� ��'���# �'&���� �� � � �� ������ ��&���� ���!
"�������::!��&������'���#�������������������������������$�������������������������
������������� �� �����������������9&!���G��������������������'���5�������������=�� ve
Sünni������������������\������������������������ ������!
"����� � �� �� 9&! 9�����G�� �������� $�� [���� ����G�� ���#���� ��� �� �����(",
�*/� �%"��((" veya Caferiyye ������� �� ������ � �! ���� ?�#�� +����G�� ��� � ������ ����
Musa-��Z&��G���������������������������� ��������G�������*���+�(("'dir. Bir üçüncüsü
��+������ �� ���������'����������1��G���Zeydiyye'dir12.
G���*�))4���/+��-
Alevi kelimesi ay��&�������������������������������������#����'������������9&!
���G���������������������������������!+�������9&!0������G���������� ������� ���� ����
'�� '�� �� � ������� $����� ������ ������������ 9& ���G� ��������������! "� ����
���������� ��������������!5����������������#�����������������!����������������'�����
Z��� �������� ����� ��� &���� �������! "�� �� ��� ��������G� ����� ��� &���� ������! ����
������������ �� ����� �� ����� �� ���� ��������� ���� ���������� �� ������! "�������� ����� '��
��������& ������������9&!���G������������� ��� �� ���5�'�����!��� ������ ��� �'��
gelir13.
J��+")�+�3�/������$"+�%���
11[����'��1� ���$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&- Ankara 2009 s.2212[�����!1� ��%$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&��������.���&�"������ �1���������������LNNQ�!LL13[�����!1� ��%$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&- Ankara 2009 s.22
8
����� ����'��� 4�$������ �������� ����� �� $����� ��� ������ ������� '���#���
���&�� ���� ���! 9&!���G���'���#�� ��� ������� ���������� ��������� ������ ��� ������ ����
���� ��� ����#����� � 7F��-� ���8% ������� ��� ���������� ������� ���� ���� � � ������� �
bölgelerde -Emevi iktidarlar��� ��'��#��� ��� ���$�� � ������- ��� ���������� ����� ����
�������� � ���� #��#� � �������#� ��������� ��� ���& ��� ����� ���! /&����� 9&! 9�����G��
�����G�� ������������� ����� �&'��� ��� ������ � �������� F����� �������� kristalize
�������� ���������'���#����������������� ����������������������������$��� ������
$��������������� �������'������������������ �������$�� �������������� ���14.
.����� �������� �� 5��������� �� ����������� ������ ������ '������� ������� ������
������� �� ���� ���! 0����� � �������� ������� [��� ����G�� 5��������� �� .�����
�������� ������������ ����� �$���� ��� ��� ���� � ���� ��� ����� ���� ������ ��'�
���� ���!"������0�������������������������������������'�����������1���G���
$�����������������������������������������.���������������������G������������������
�������$���� ���15. 9����.������� ��������G�������'�������������� ����������
����0'������������ �����������&���� ������$��������������������������������
��� �� ���!�����������0��5�����G��.��������������� ������������$�������������
olarak Horasan ve Maveraünnehir, Türklerin askeri ve siy���������� �������&�����������������
���& '���� $��� ���! +����� ����������� ��������� ����� 0'����� �������� ��� ��� �� �
9������ � 5�������'��G� .����� �� ���� ������! "� ������� .������� ���� ���
kimlikleri ile Ehlibeyt merkezl� ��������������� ������ ��� &���� ���� �����.����� ��������
����� ��� '������� ����� ������ ����� �� �� ��� ������� ������� ������ �G��� � ��� ��
�� ���������'�&������������������ ���!
.��������������G��$����� �����������:!��&�����.�������������������������������
.��� ����������� ����� ��� ���� ������� ���� ���� ��� $���� �������#� ������� ������ �������
�� ���� ���!.��������������6�������'��������������� ���� ��!��&����.��������������
14[�����!1� ��%Alevi –1"',�%��/�/6+��-/-/�*+���/0"*� Temelleri����� ��1�������LNNR���������15 Çetinkaya, N; a.g.e s.166
9
tarihi bir dönüm no��������� ���16.
"� ��&������ ������� .������ �������� �&$� ��� �������� ������ ��� ������� ���
$�����& � ��'�� ����� �&�� .������� ������ �� ��� ���� ��� ���������� ������ �� � ���
.����������������������������&�� ���!.ürk-���������'������� ������ �'���#�����
����������� �G��� ����������������������������F�'�'��1��������������
�� ��������������#������������������'������������ ���17.
.������'���������'����������1�������F�'�'��1��������'���������'����
����� ��� ������[�������G��� ��������� ������� �����������'������������������ ������
1�� '��������������+������������� �� ���!"�����9������'��F�'������������
������ "���G��� ���������� ����� "�'��� � +������G�� F�' 1���# 9�����G��� �������
������� ��������� ���! 1���# 9�����G��� 5�����-������� �'� ���� � ����� �����!
Yesevi'nin, Fakrname�����������$��F����-i Belhi, Ahmed-i Cami-�������������G�-din
9����� $�������� �'��������� 5�����-������� ����� �������������� �� �����������
���� ����$������!9���������������Kutbu'd-din Haydar��::!��&���������������������� ��
����$���#������������ �����9�������� ������������r18.
�������G��'��$���� ���������� ���������G������������������'��1����
���$������ ������$��� 5������1����0���9���"��� ���� $���������� ���������
������ � ������ ���! �'�� 1���� 3����-� 9���� ������ ��&������ sonra derlenecek olan
Hikmetleri ������� ����.����� �����G�������� ��������������� ���! "���� ���� ����� ���������
.���$������������ �����&�����$�����������&������������ ���! Üstelik bu yolu
��� ���� ��� ������� ����������� � ����� �������� ������������ �� �� 1��� �� ������
������ 7����������8 ����� �$�� �������� ���!0���.��� ����� ��������� ��������� ����������
����� ������� ���� ��'�� ���� �������� ��� � � ����� ���� .��� �������������� ����� �&���
���� #��#� ������ ������� ���! 1���� ������ � )�����G�� ��� ��� ������� �� �� �������
16 Köprülü, Ord.Prf.Dr.F; �&�'�2"��(�,-/2��+' 4,�*�))-�+���3������ ���"� ����� �1���������������^QQ^17[�����!1� ��%�&�'�4��+�3�/"1�'-%+������� ��1������������bul 199618[�����!1� ��%#*��/+-��L���,��+434N/2� ��O�/�+�4��+�'��+"/2"��+"��.���.���'������1����������������^QQQ!�!U{-59
10
�������.����G����� ���19.
P�#*��/+-��L����+434)"���")�+"�
F�'�'��1���G���� �������� �������\�� ������������$�������� 9��� ������ �����
����� ���� $��� .�������� [��������� ��� ������� ���� �� � ���&����� ��� ����
����������������������������� �������� �'���'����$����� ���� ���!��$����������
������� ����� ������ ���&� ��� ���� ������ ����� � ��#��� +�nni-�������� ����� ������ �
�� ���������� ������� ������� ������ ����� [������ ����������� �G��� �� ������� �����
��������� ���&� ����\����������������#�����������$�����$��� ������� ������ ����
������������������������������� ���!0�����G��F�'+�#�����������#���������������%F�'
?����������������������������������&������[��������������������������������������
$���.������ ��������������������&���� ����� �$��������������� ���� ���20.
[����������������� �6����� ��������������������������������$�� ������������ �����
������������������������&���� ������!�-.-+��%����F�'9������������7^_�N-1488),
����� �� ���� � �&������� � �� � ������� .����� ����������� ��� �� F�' 9�����G��
����#��������� ����������� ���� ����������! F�' ?���� �������� �� ����� ������ ��� �����
������� F�' 9����� ������� +�#�� .������� ����-������ ��� $��% ����#������� ������� ��&���
$�&��� ���� ��! "������ ������� �����&� ���� ����� .��-� 9������ ��� ����� �� ��� ������� ��&��
������������������-.-+��%+��������������21.
~��� ��&���� � ������� ��� �� ��� ��� #������� ����� ��$����� ���� F�'
9����� �������� �������� [������ ���� ��� ����� �'��� ��� ����� +�#�� 3���� ������
����'������������!~���.������������ ��������0�����.����G��� �������������F�'
+�#�����������#����� � ��������������� ����
F�' $��� 9&!5�'����G�� �������� ����� '���#��� 9&!���G� ���������i. Bu görev
����� � ��� ������� � ��� $��� ���� ��&���������! [��� �� �� ����� ��'� �����
19 Köprülü, Ord.Prf.Dr.F; �&�'�2"��(�,-/2��+' 4,�*�))-�+���3������ ���"� ����� �1���������������^QQ^20+��� �S; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&��������.���&�"������ �1��������������LNNQ�!UQ215����##��%��*�/"2"/$"�6"3"8�0-1"',�%Q?��'�����������������������^QQQ
11
[���� ������������ ��������� ����$�� ������� ���� ���! F�'+�#�������G$�� ����
��� ������� � �������������� ������� � �����! "���� ����������� ������ �����-� �Z������!
9���#��� �� �&������ ��'�� ���� 9&! ���G��� �������� $������ '�������! +���� $��
imamlarda bu üstünlük olamaz22.
+�#������� ��'� ������� ����� 9& ���G��� �������� $��� ��� ���� ������ ������������
kurm� ���� �+�#��3����G����������������������������&�������������� ���!0�����
.����� ����G�� �������# $��� ���� � $����� ��������&� ��������$��� ���! "������� �
göre “Allah–Muhammed-Ali� ������ ����� ����& ��� ����� ��� ����! ������� �������� ��������
������! .���� ������ ���� ������ � �� ����������� ���! "� �� ��� ��� � ����� �������� �&��
��������� ���! .����� 5�'����–��� ��������� ���� ��� $����� ������� ���! "� �������
������F�'����G����������������������� ������������'���#�������$���� �����'�
������� ������� � 9&! ���G��� �������� $������ �� $���� ��������� $���� ��
����������23!"������$�����&����������&� �������� ���� -������ $�� ��������
� ��������!/&�����[�������+�#��������������������$���������������������� ����
����� ������ ������� +�#������ ���� ����� ������� ����#����� ��� ����� �&����� ����
������ ����� ���� 4�� �����������G�� � � ����� ������ � 0����� .��esi'nin Anadolu Alevileri
�&������������������������������������������!
Her sabah her sabah seher yelleri
Seher yelleri ile esen Ali'dir
����������� ��������������
���������������������������
�����������������!�!��������� ��������-1����=����������
22+��� �+%$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&, Kültür ve Turiz�"������ �1��������������LNNQ! s.58230���� ����!���; Hatayi,~�������������������^QQ^
12
.������#%�����'���������$��� ������������������� ������������� ���1�������
���$�� ���$���� �������� $�� ����'��� ��&�� ���� ����� �� �������� � �������� ��������
.����G��� ����� ��� � $������ ������ ������� ��������� ����� 7.������� #� �����8 ������� $��
��������������#��#�������������24.
.������#��� ����������������&������!"��$�������������������������� ��!�.�
7���8���'7���8�7����"��� �0��������������� isimlerinden biri olan Yunus Emre bu iki
��������� ����� � � ��&��� �� ��� $���������% �Bir ben var benden içeri”. Her ikisi de
�������#�$��������.��������#����������� ���25."������������ ��������&��� ����������
��������%.� �������1�� ��� �� $���������\�� ����� ��� ��$������� �#��� ������ ����&��%
��'� $�� ��� ������� ����&���� �������� �� ���� ������� ���� ��! �#����� �������� ���
diyebilen -ruhunu terbiye edibilen-�������$����������7�����-��Z���8!"������ ��������������
����� ���'������������!9��������� ����������������������� ����7�� �������
����� $���� ����8 '�� ��� ������ ��� � ������ ������ �� '����� �������! 1����G��
“�������������������������demesi bu yüzdendir.
.������#�� ����� ������ � ��� ��&���������� ��� ������$���������� $�������! "�
��������'����������� �������������� ���$�����!"���������������'���#��#����'���������
����� �������26. .������#������� ��������������$�������'� $��������!�����.������#����
.���� $�����&� ������������ �� $������! 1�������������� � ������� ��������! ����� .����G���
����&���������������!"���������������.����������� � ����75�����G���“ne
olursan ol yine de gel” demesi bu yüzdendir)27!"��� ���1����0��G��!��"#�����������$
������������������!9���"��� ����G�“Her ne arar isen kendinde ara / Mekke'de, Kudüs'te
��%����������&��� �����$�������!.������#�� � ������������������.���� ��$������!.����
��$����������� ����� ��������$��������������!
1. Alevi -1"',�%���*�))4�4
24~�����������%100 Soruda Tasavvuf�~���1���������������^Q{U25 Öztelli, C; Yunus Emre�/&$��1������������������^QQj26 Atalay, B; 1"',�%�+�')"�2"��(�,-����1�����������������27 Kadir, A; Mevlana;0�$��5����������������^QQR
13
3������������5����7^!F�����������L!.�������������R!5���#��������_!9������������
� �����- Kâmil) olarak derecelendirilen, Alevi- "��� � �������#����� �#����� �������������
������ ������ ������� ��� ��Z� ������ � �������� �������� �� �������� ��������� ������� ������
��������������$���.����G�������������$�������$������!4��+�����G��� � ����� ���i
������������������� ��������������������������� ���$����������!
�������������������#������
&����������������������������
�������������������������
(���������������������������
)��*���������#�����#����+����un
.���������������������������
��������������������+������
0�%��������������������������
Alevi–"��� � .������#���� ����� ��������� ���� ����� �&��� ��� ����� ������ ����& �
sonsuzdur. Bu inanç sistemine göre böyle bir tarikat disiplini içinde olmayan insan, kendi çindeki
�������� �&�� #������ ������& � ������������� � ���������� ����� ���� � �������� �� �� ����
bulamaz28.
1���������������������������
Marifet ehlinin gülün soldurdum
2���������������3��#�����üm
������� ��"���������������4
Alevi-"��� � �������#���� � ���� ������ ���� ���& 4�� +����� �����G�� ��� ������ ���
insan-evren-����� ��������� �������� �� 9&! ���G��� �� ��� ��� ��� ��������� ���� ���� � �����
28~�����������%100 Soruda Tasavvuf�~���1���������������^Q{U
14
����������.��������� ��������� �������������������������������� ���!� � �����4��+�����
����� ����������������������� ����������������������������������������!
����#����5��������������
6��������3�7�������������
���7�������������eti
Birisi Muhammet birisi Ali
4��+���������� �������� �$�������� � $������� – "��� � �������#���� ���������G���
������&�� ���� ��� �����–��������� ������� �������� �� �� ������ � �������� ���
������&�� ������ ���� ��� ��������� ���������� � �� ���� ���� ��������� $���� � ������
��������! � � �� ���� �� ����� 4�� +����� ����� �������� � $�������� � $��� ���������� �
���������� ��������������!
*��5������������������
Kalbini pak eyle Hak sana ����
������+�����"#��������
Cümlesin ademde buldum erenler
Alevi–"��� � �������#����� �������� 4��+�����G��� ������ �������� � �#�� ����� � $����
.����G�������$�������������������� ��.������������ ��������� �������������n gönlün
������ ������ ��������������������������������� ���������$������ ��#�������!�Ademe
�+�����"#���������dizesi tasavvufun insan –����������� ��������!����������$�����������
�� $���� ���� ���������� � ��������� ������ $����- .����G��� �����! ����� �� ����
���������! ������ �������� � ��� � � ������� ��� $�&� ������ .����G�� �������! �Cümlesin
ademde buldum erenler” ��&�����#������� �$�������–"��� ��������#���������������
�&���� � .����G��� ����� �� '������! "� ����� ���� &������ ������ ����� � $� ����! "����
15
���������� �������������� ������������ ����������&������� �������#���&����$��� ����! "�
����1����0�� ������������ ������ �� ������ ���� ���29.
5�%������+������������5��������
����������������+����������+����4
Alevi–"��� � �������#���� ������ '��� �� ����� ���� ���� ������ ��������! ~��
��� ������ �$���� ��� ����� ������� ������� ������� �� ���� '������ $������ ���������
�� �������! ��'��� $�&�� ���������� �� �� ��� ������� ���� ��������� � ���� �������� ��$���
�� ���$������� ���$��������������������������� �����!
)��*��������������+��"������
(�������������������������
Hi��������������5����������
8��������������������"��4
Alevi–"��� ��������#���������������������.����� �������������� ���������������
�� �&!.����� �� �����$������ ����������������������–"��� � ��������$�� ilahi bir
������� ����� � ��& ��������� � ���$�������� ���&��� �$����� ������� ������! ���� –
"��� ���������������������'� ����&������������������������ ���!0�����������
������� �������� ��� ���$��� � �������� �� .����G��� ������ ���� ���$���� $���� ������� �� �#��
edilen kalbin derinliklerinde gizlidir30.
)��*����������������������
8#��������� ��"#����������
*����������������������
Gözlere görünmez baldan haber ver.
"� ������ �� ���� ����� �������� ���������� ����� �.����G��� ����� ����! "� ������
29 Öztelli, C; Yunus Emre�/&$��1������������������^QQj300���� ����%Kaygusuz Abdal, Özgür 1�����������������^QQL
16
����� ��������� ������ ���'� ��� ������ ������ ������� � ��� �������! ���'� ������ �����
�������� $����� ������� ��������� ���� �� � $�� ������ ���� ����� ���! 3� ��� $�����
alan������ $���� ���������� �#�� ���� ��� .���� ������� �� ���������� ���'� �� ���� ���
��� ��������������������������������������������������� ���!
����� ��������� �������� �� ����� ������ ������� ��' � ������� ���� ��� ��
$���� �� ���! [�� �� �� ���� ��$��� �� ��� �������� ��' �� ����&� ���� �� ���� ���
������������$������ ���!��'������������������ ����������������'��$��� �����
��'����� $������ �������! "� ����� ���������� �������� �&��� ���� ��'���� ���� �����
'� � '���� ������������� � '������� ��������! "� ���$������� ���� �� ��' ����������
�� ���������� �����$�����������'��������'�������������������������� ���������$���!
"������� ���������������� ����z olan görünmez ve bilinmez olan ruh ile görünür ve bilinir
���� ������� ���� ������ ������ $��� � $���� ���������� ���� ���������� ��� ��
��&�����$������������������������������������ ���31.
Kâfi nun olmazsa ilim yok olur
Her zerreyi vücut onlardan bilir
Bu ilmi yok olup var olan bilir
Yok olup var olan halden haber ver.
"��� ��������� ����������������������������������� �����&���������!~����
unsurlarla temsil edilen ve Alevi –"���� ��������#����������&�������������� ��&�����
����� ����� .���� ���� �� �������� � ���� ������ ��������� �� ����� ����� '������ ����� �
��&���������! "� ����� '���� �������� ����� �������� �� ������ ���� � ��'��� ������&
���� ���$����&���� �����!������������'�������������$����������������� �� ������
��������������������������������$��������������!"����������������'������������
������������� �� ����� ��������$��� ����&��������������������� ���!"��edenle kalp
���� $����� ��� ����� ���� ������ �������� ���� � ���� ���$����� ������ $���� '�
31 Kara Dr. M; Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi,3�$Z'1�����������������^QQU
17
$������ �������� �� �� ��� ������ �������� �� '� � $������� �������� ����� �������
���$�������������� ���&���������������'���������$������ ���32.
Alevi – "��� � ���������� $���� ���������� �� ���� ������� ����������� ��� ������
�������������������#���'�������������.����G����� ��������$Z�������!"���������� ��
'�������������������-��Z���G���� �������������������������������&���������.�������
������ $���� �� ����!����- "��� � �������#���� �����-� ����� ���� '��� �����& � ������
������� �&� � ��������� ������ ������ ���� $��� $���� ���� ���� ���� ������� ���!
+�������������� ��� ������ ������ ����� ������� �Z��� ��������� ���'� �������� ��� ������ ����
�����������������������������%�������������������������$��&�������� �������
�����![������������������$�����������$���� ������������������ �� ���������������
�� ��� ���� ������ ��#�����$�����������������������!�� ��� ���� ������ ��#���$�
����� ������������$��� �$�� ����� ���������������������� ���������� ���$���
������ ������ ������ � ���� � � ��������� ���� � �� ������� ������ �� ��� ������
��������������� ���� ���$�� �� ��� � '����������� ��� ��! "� �� ��� ������� �������
'�#�&�������$�������� ������&�'��������� ��������� ��&���������! "�������������
Alevi–Bekt� � �������#���� ��� ����� $���'�� ������& ����� ���! "������ $����� ������ ����
�#����#�� '�����$�&��������!"���������$���'����������������������������
��� ��������$�������� ���� �������$��������������������$������ ���!
Alevi – "��� � ��������� �� ������ �������� ������ ������� � &������ ���������&
$���� ���� ������� '������ ���������� ���� � ������������ �������� ������& � �����&
$������ ��������������!���������� ������������������ ����� ������� ����������� ������
'����� ���������& � ����������� � ���� � ��� ���������� ��� �� ���$� � �� ���������
����� $��&! 5��������� ��� ����� � ��&������� � $��� �� ���������& $���� � ��
������ ���$� �� ��� ������������� ������� ��������� � ������� ��� � ��&$�������� ��
��&� �� &������ �����! "� ������ �� $��� � $��� ���� ������ ������ ������� ������
32 Öz, B; 1"',�%�+�'�"2���3�1�����������������^QQj
18
� �������$������������������������33.
"� ��&� � ���� �� �������� '� ������ ������ �������� ��pasitesine sahiptir. Bu
�����������$��� � �$��� �� ������������������������ � ����&� ������–"��� �
�������������������G��.���������������� �$� ��������'�����������������������!����–
"��� � ��������� $��� � �� ��&� ������� ����% ��������� ����� ���� �� ���� ������
������������������������.����G�����������!����������������� ���� ���������$Z����
����������������� ��������������'�� �����!"�� ��������.������������� �������������gili
���� '� ��� �� ���$������! .������� ������ �� ����� ������ ��&����������� � ����� ���
.����G��� ���� �&�� ����� � � � ��&�������! .����� �&����� .������� ����� ��'�� ������
������ ����� � � � ��&���� ������� ������� ���� ��� ��� � �� ���� ���% ��� �� �� � � � � �
������ � �� �����$������ ���! : � ��������������������� ��'���������������$������
'�� $������ �� �� ������� ������ � �� $����� ����� ���� ��� �������� �&� ����� '�'��$� ���
�$� ������� �� ����� $������� ������ ���$������ ���! "� ������ �� $��� � ��� ���$����
�������� ���&������������������������������ ������������'��$�������!
5������������������������
(�������������%���"�������
:�����+�"��������+��"����z mi
(�������������)���"�������4
�����-����������'��� �������� ����#���������������������������� �����$�
���� ���� �������� ����� ���� ��� ������ $��� �� ��� '�# ����� ���% � ��� ����� ������
������������������ ���34.
�������"���������������3���
!��%���� ���+���+��������3���
8#�������������"#��������
5�����"#�����"#�+������4
33������ ����%?/&(��24\1"',�%�+�',")"�+")�+�',"����/��)���-]�[�1���������������^Q99, s.69340���� ����!���%Kaygusuz Abdal,./&$��1�����������������^QQL
19
Alevi -"��� � ��������� ������� �#����� ��� $� ���� ���� ��&$���� � ��� ���
etmesi “ölmeden evvel ölmek” olarak ifedelendirilir ve bireysel ruhun evrensel ruh, evrensel ruhun
�� .����G��� �� �� "�� � ������ � ���$��� �� ������ ���� ����� �#���� ��� $� ���� ���
�������������������������� �#�������!����–"��� � �������#���$����'��#�s, can ve
��� $��� &�� �������� ������� ��������� �� ���� �� ��������! "�� ������ ����� ���� ������
����������� ������������ �������� ����������!"�����������������'�������� ������'
����������� ������ �������!"����������'�����#���������������#������� �$�������
������� �������! ���� ������ ����� ����� � ����� ������ ������ �#����� ������� ���� �
��������'���� ����������� ���������'������� ������ �����������������������������
������-��Z�il olmak...
Dolap Ali Ali deyip niçin inlersin
����������+����������������
*���������������������������
����������+����������������4
Alevi–"��� � ��������� �#�� ����� � '��� �� ������� ����� ����� ���������! +� ��
bedene '�������$�����!+������������#�����������������$���������!+� ���������
��������� ��������������%������������������������ ���������������������&�� �������������
� ������! "� �� ��������! [�� $������� $�& �����-� �Z����� $�&�� � ������� ����� �����-
�Z��������� ����!
6������"#����������"��������
6���+����+������������4
4�� +����� �����G �� �� ���� � $���� � � ����� �������� ��� $���� ��� �#������ �����
imgelemde suyun okyanusa kadar izled� ����������-�����������������.�������&� � ���
�����������'��������$���� ��#���������!
)��*���������������������+��
�����-�(7�����+���������
20
�����������������������+��
2����������������������+���4
III���������������
������� ������ ���� ����\�� � ����� ������� �������������� ��� ��� ��'�� �
öenmli kurum "Dedelik Kurumu����! /&����� �:�! ��&��� ���������� ���!��&��� �� �������
�������G�����'�&����� ������ ���������-ekono������������ � ��������� ���������
������ ������ 7�&�����.����� ?��'������G��� ��������� ������� ��������� $��������8
$���� ����� ���� � ��$��� ������� &���#���� ���� �� ������ �������G�� ������ ����
$�����& ��� ������� ������� ���� ��� ������ ���! "� ������ ������� ���� �������
������ ���&������ �����3������������������������������'������ ��� ���������&!
Genç Türkiye Cumhuriyeti’nde, ulus-���� �������� �� ���������� ��������� �����������
ekonomi���������� ��� ����� �������������������� � �����\����$�����������������$��
����������������������&���������������������$������ ���!
�&��� ������� ���$������ ����� ��$������� �� ����� �� ������� �������������� &������
olarak dayat�� � '��� � ������� ��� ������� ������ ���� ������� ���� ������� ������ �G���
�&��� ��� ����� [��� +�������� � 3���� ��������� ��� ����� ��� �� ��'�� ���� �
��������� ������ � �������� ��������� ��� ���� ���! /&����� LN! ��&����� ���������
$����� ��������� � ����& ����� �����������������3����� �.�������� ���� ������� �
������������������� ���!.�����?��'������6����� ��� ������-�������� � ����������
[���+������ ����&'��$��� �����������������������3������ �����$�������
������ ���������� �&������ ���� ���! "�$�� ����� ��������� ������� �� ����� ��� $��
� ���������������������! 0�������� � ���������� ������ ��������&��������������$����
��������� ��������� � $��� ����� ��� ��� ��� � ����& ��� ����� ������ ����'��� ����� ����
�������� ���&����$���������36.
36 Yaman, A; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��&+,&�&Qs.126 vd.
21
^�"2"�?.0&3&/&/�,���+�O�'�?'"/�
[ �&�������������dede���&�� �����.����G������������%�������������%� �����"
��������������������� ���!3���&�� �����[�������G���� ����.������������������'�������
$����������������$����� ������������������ata" ve "baba���&�������������������#����
��'� ������� ��������������G�� �� ��� &���������� ������� ���������� � ����������! 9���
�'��1������� �����.�����#��� ����$�� �����������������&�������� �����������G��
$���� ��� ������������� ���� ��� ���� $��� �������� ��& �������G�� �� ���������� ��
�������� ������\�� ����� '������� ���$� ��������! "� ���� �� ��������� ���������
���� �������� ���������� ������ "���� 9���� ���� 5����� ��� � 3� ������ ������
��������������&!/&����� ���������������.���������� ���������&�����$���������'��
olan Dede Kork��G�� ��$������ � $��� ���� �#���� ����� � ������ �������.����� ��������
���$������������#���������!0������\����������� ����������������������������G��
#�������� ����������������������������� ������������������� �����������'��������
�������������������������$��� ���37.
_��/�2�+4�+")�+�3�/2""2"+�'
������������� �� [��� ������ �������� ������� 3���� ������ ���� ��� '����� ��
�������� 1-5�� ��� 2-Pir, 3-�'��! "�&� ������ �� '����� �� ������ ������� � ����������
������ � ���������!"�'����� ����������������&��7�����������8������������
�������������$���$����������� �� ������!~�������� �����'�������������������������
3� ������ �������� $���� ������! ������� ������ ����� $�� ��$���������� ����
��������� ���������������!��&���� �������� ���$�������������$����������������!
2.1. 1�3-�*-.#0�'.�2""2"+"�
������ 0�&������ 5������� 0��&� � .������ 0�&���� �������� ������� �� ����&
����&�������9���"��� ���6��pir ve ser-6"%�"���������!"� ����&����&�������
37 Yaman, A; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��&+,&�&,s.111 vd.
23
�&������������� ����������� ���� ���! "��������&� ����������� ����$������������� ����
d � ���� $�������� ��� ���� ���! ��&���� ���� ������� ������� ���� � �������
$��� ������������&�����$��$�������������������.�����������3�6 veya asa ile cem
������� ����&������������������� ����������$������ ����������$���#�����
����$�����������$����� ���38.
_�_�8�0-1"',�%!"+"��+"��/"1�3+-"2"+"�-Babalar
"�$������� ������������������������������������������ ���������9���"��� �
Veli Postunda oturan Çelebilerden izin alma� � ��$Z'� ������� ��� ����� �������� �������
�� �������������������'�&�����������$���������������!"���������'�&���������
� ��� $���� ������� ����&�� ������� $��� 0����� ���� ����� �� ��� �����������!
Özellikle Orta Anadolu bölgesi’nde Amasya, Tokat, Yozgat, Çorum gibi illerde bu tip dede aileleri
�������������39.
2.3. Ocakzade Dedelerce Görevlendirilen Dikme Dedeler-Babalar
[���&�� ������� ����������� ������ � ����� �'����������� �� ��#�� &����������� ������
$������ ���&������������������������'���������������&����������#���������������
��� �������������� ������ ������������������ ���� ���� $����� �����! [���&����
�� �������� ���������� ��� ������� �� ��#�� �� �� �� ����� ���� �� &���#��������� ��� ������
������������������� ������#�������������������������� ����������������'�����������
$����������� �����40.
~������#����������� ���������� �������������"��� �������ltürel ve dinsel
����� ��$������� ������� � ��$Z'��� ������ ��� ��� ����������� �� �����! /&����� ������
���������� ���'������ ��������������� ���� ����������Dedeler �������!������������� 38 Yaman,A; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��<ürü,s.224.39 Yaman,A; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��&+,&�&,s.101 vd40 Yaman,Aw$"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��&+,&�&Qs.223.
25
�������! ��&����� ��������&�� � �� � �������� �� $���&� ������ ������� ����&! �����
�����������������������������������������!�������������� ���������!"�������&�������
�����������!"� ����j������������������'���������������������������� ��
������� ���������!
[���&�� ���� �������� �0� �� � 9����� ����� � �#�� �������� �5�� ��-Pir-
�'��� ����� ��� $��� ������� $������ � � �����������! .�������� '�&������� $����
�&���������������������� ��'����� ����&���� ����� ������!"�����5�� ������
�� ���� ���������! �'�� 4��6� 4�� 5�� ��6 �� �����! 5�� �� � ������� � ������������
�� �������!"�'��������������1������ ������'��"��������$�����&���������������
�� ����� ����������������!.������3��� ����#���������������������� �����������
����� ������� �������������! "� ����� �������� �#�� ���� �1�� ������ ������!��
�~����������1����������!���0��������������!����������������������������������
��� ���������������! /&�� ������ ���� ������ ��� '� [�� �� � 3���� 1�� ����� ���
���� ��� �����������5�'�������1����������� ���� ������������� �#�� �������!
[������ � ����������� ���� �� ����� �������� ���������� �� ��������! ������ ��������
Dedeso���6���������������������������������������������42.
��� ��������#���\ ��������]
1. Hayat Hikâyesi
"��� ����9������ ��� ���� ��'������^[���^QL{�������0�&�����G��"�������� ��
������ 7 � ��������� �� ������ �� �� ��� ��'��� ���������8 �� ��� 5����#� 3�� ^L-13
�� ���������������������'������������������'����'���������� ���� ���!� ������ ����
5��+����������� ��������������.���������������n Mustafa Dede'nin, Erzincan, Sivas
42 Yaman,A; $"6��%,"/$&/&�&."�+")�1"',�%��&+,&�&Qs.220 vd.
26
79�#��8� 0�&���� 7� ���8� "������� ������.����� 7[�����8 '�������.��� � ��&� ��������
�������������!+������ �����������'��&0�&���������������������������������� �������
���$������ ������ ��������� �����&������������� ���������&������� ���������
'� �� ���� ������ �� ����� �� ������� "�������� �� ������ $�&�� ������ ����� ����
��&������ ��������� ������ � $��� ������ ��$�� ��� ����� ��������� ���� ������ ! ^_
y� ��� $��� ��� �� �������� ���������� $���� �� ����� 5�����#� 3� ����������
� ���� ���� ����� ����������������#�$������������������������� ���!?����
����������� ���� ������ ���� ��F�'9�����G����������&�4�r Sultan Abdal, Genç Abdal,
��� 9����� ������� "���� 3�� ��� $��� �&������ ��� ���� 5����#� 3� ^QR{ 3����
�����������������������������������������������"�����G��[��������������'����������
gönderilirler. Burada ailesi ile birlikteQ��������5����#�3��������� ���������� � ����
�������������!
��^QR{ 3���� 9������ ��� �������! *� $�� ����� ����������! 0�&�����G�� ��&� �����
����������! ���'G� $����! "���� � $�� ������! ��� �������! "�&� ����� ��� ��� ��&����ini
&���������'��������� �������&�����$�� �G����� �����&������$�����!"������5��&��
�� �������0�&���������#��������������������������������������������~���� �����
����� ����$�� � ����� ��� ������� '������ ��'��������! ��"�&�� ��������&�� 9���
3� �����! ������ ��� ��� ������� ����� $��� ! ������ ��� �������� ��� ������ ����
������ ���� �'���! +���� ��� ���� $�����������! [ �� ������ ��� ��'�� ���� ��� �
����� $��� ��� ������ ! ��������G�� ���� ��� � ����� ������ ��� ��� $������� �
�� �������������������'�������������������$�� �G����������� �����&�� ����!
Daha sonra Bilecik-Osmaneli köylerine teslim edildiklerini söyleyen Mustafa Dede ailesi
ile birlikte ya ���������� �&�� � ���� �������� ��1������� '�� ��'�������! 3������ R-4
'�� �����! U�N ����� �� ��� ������� ��� ��'� ����! ������& �������! [��� ��& ���� ��
���������& ������ ��& '����� �������! "���� 5����#� 3�G��� ���� � �� ������ 0��� ��
27
3������������������ ���������#�����������&�������������[�������������� ���&�
�& � �& .��� ���� ���& '��� ��& '� ���� �������� ������� ���� ���������& �� ���&� ����
��� $��&���� ����� ��#��� ��� �� ��� ��'� �������� ��&����� ��&� �������� �� �������
�����$��������� �������� ��� � ��&��� �������� ������� �� ���� ���� ��! 5����#� 3� ��'�
������� ���������� � ������������ ��9�������&����������������� ���� ����� ���!
Çok çektik, çok…”. Kendi '����������� ����&���� ����������������&������������
��������������������������'�#�&�����������������������5����#�3�����������$���
��'�#�&������ ��������� ���
_� 4*,�����2�3�/"2"N2"/�+-/�/8�+'=���+"��
Cem��� ������ � ��� ���� ����&�� ��������� ���'����� ��'����� � ��& �������
����������� ���5����#�3�G������� ���&��&�'��� ������� � �����$������!"� ������
$�&�������������&����^^G��'�����������&���� �� ����������� ���������!3�� ������
���'������� ����&�� �������� �� ������� '����� ��&������ 72�� +��2, 3�� �� 5� ��&���8 �����
����������! "� ������ $�& ������ ����������� �&������ ���� – "��� � $�� ��� �
���� � $���[� ��� ���� ��������� �������� ��9&9�������������$���� 9���"��� �����
Allah-Muhammet-���� ������ $��� ������ � ���� $����� ����-"��� � ��Z������ �
�������#�������'������!?���������������������������#��������5����#�3�G�����&�����
söyler�� �������� � ����� ���� �� ���� ������� ����� �������� � ��� .����G��� 0�&�����
�������� ���� �����������43.
435����#�3�75����#�0��� ��8������������� ����������������������&��������������������������$���� ���&
.�����*���������/ ����~��������&�&0��� ��6� �������������&!����������� �������&!
28
��������\ ��������#���]
_�^]{6&)�.2�����
5�����������������$����
Muhammet Mustafa Ali gel ���
�������������$��������������
9�����9���"��� ���$����
"��� �'����������������
Kalbimin evini nur ile doldur
Cesedim ölmeden nefsimi öldür
9������������)�������&�'����$����
29
Bir taraftan nefsi enmara azar
Bir taraftan vesves çok hile düzer
~���'�����&����������&�
F�'9����9��������$����
3��'����������$&����'���
9�����#�#��������������
+����� ���� ���� �'�$�##��
Car günüdür zey�����$����
1&����������� ���'�����&
5���������#��#� ����������&
5�'������������������&
��������������?�#�$����
3� �����$���'��$��������&
?'���������$�������&
Horasan'da pirim Musa-���&�
.�������������$����
.����������'�������������
5����$��� ����������
Göster cemalin eyleme dalda
�����$�������$���$����
����������&�������-�����
5���������������� '����
0������������'����'����
+���+�������&�����$����
_�_]"(�%
Erenler de candan serden geçtiler
30
+�������������������
������������������������
+���������[���������
[����������$������ ���
~�&����������������� ���
� � ��������������� ����� ���
+���������[���������
Erenler de bir katara düzüldü
[�������������#�������&����
Nesimi de derisinden yüzüldü
+���������[���������
Alçakta yüksekte yatan erenler
���������������������bizi
/����&�$�����&����'�&��
+���������[���������
��� ����$������#����������
������������$�&�������
Kerbela'da Oniki imamlar
+���������[���������
Küseyim küseyim kime küseyim
Siyah zülfün mah yüzünden a�����
Kerbela'da pirim Hasan Hüseyin
+���������[���������
"��������� ����������&�����
31
�Z�����������9����4�$����
���G�������� ����#���������
+���������[���������
3��� ���G������ ����������
Kadir mev�����������������������
1�������� ���� ���������
+���������[���������
_�@]�*,,�/1�."8��"�$"+2�\8�.�",4�*-]
Dosttan bize haber geldi
Pirim sana beyan olsun
F�'�����&'���$���
Rahbere de haber olsun
Hak kuluna eder nazar
3�����������������&�
��'��$��� �����&��
Gözcü sana haber olsun
5������������������
Mümkiri sürdüler zindana
Hizmet verdiler selmana
Süpürgeciye haber olsun
5������������������
5����������������ter
3��������&�� ������
��������'��������
32
Gel gidelim tarikate
����������������#�
5����$���� '�����
.��������'��������
Gel gidelim marifete
����������������#�
5����$���� '�����
Zakir sana haber olsun
M������������������
Münküri sürdiler zindana
Tekbir verildi kurbana
����������'��������
5������������������
Münküri sürdiler zindana
Hizmet verdiler peyikçiye
Peyikçiye haber olsun
5������������������
Münküri sürdiler zindana
Hizmet verdiler iznikçiye
�&������'��������
"�����$���'�����'���
~����� '������������
3��������$��������
+�������'��������
33
F�'9����������$���
Sefil bülbül zara geldi
Legen ibrik meydan geldi
.&�����ya haber olsun
2.4 ) Alçakta Yüksekte Yatan Erenler
Alçakta yüksekte yatan erenler
�����������������������&�
/����&�$�����&����'�&��
�����������������������&�
��� ����$������#����������
������������$�&�������
Ke�����G�[�����������
�����������������������&�
Küseyim kime küseyim
+���'&��#����'��&����������
Kerbelada pirim Hasan Hüseyin
�����������������������&�
"��������� ����������&�����
�������������9����4�$����
Ali yo��� ����#���������
�����������������������&�
3��� ��������������������
���������������������������
1������� ���� ���������
�����������������������&�
34
2.J]8"(��"/+"�8"($�.�+"�\9�/8�,�(-]
Hey erenler hey gaziler
Gelen Murtaza Ali’dir
��#���������������
Vuran Murtaza Ali’dir
���������������
Hü dedi zülfikar kesti
+������ ���������
Veren Murtaza Ali’dir
���#������������ �
��������������� �
0\��'����� ������ �
Bölen Murtaza Ali’dir
9���������'�����
Döküldü indi duvaya
Arap donunda deveye
Binen Murtaza Ali’dir
?��������������
Hersen uyup yoldan kayma
?��'������$�#������
Gelen Murtaza Ali’dir
2.6) Hey Erenler Hey Gaziler (Kul Himmet)
Hey erenler hey gaziler
Ben pirim Ali’yi gördüm
35
0 ���������������
3�������������$�����
3������$������� ����
+������������� ����
5�����.��3� ����
Ben dedem Ali'yi gördüm
?�������������������
9�����������������
Cüm���#������������
Ben dedem Ali'yi gördüm
Küskün Kul Himmetim küskün
3� ����� ������������
Cümle erden pirden üstün
Ben dedem Ali'yi gördüm
2.�]�� 4����",��/� &�)","$"+2��\=��8�,�(-]
Allah medet ya Muhammet ya Ali
Ya Muhammet sana mürvete geldim
������� ���$���$���'���� ���
Ya Muhammet sana mürvete geldim
5�'����6����������������
Salavat verenin nur olur sesi
[����&��������'�5����#���
36
Ya Muhammet sana mürvete geldim
Muhammet için de çekek emekler
9�������������������������
?���������������������
Ya Muhammet sana mürvete geldim
?��������������������� �
�������������'�������� �
1�&�$������������������� �
Ya Muhammet sana mürvete geldim
F�'9������5������������
Evliyalar embiyalar kandan geldiler
"��$���� ����������
Ya Muhammet sana mürvete geldim
2.8) "�*���+�(+��-/2�/*�/���4��0��+�'(�+4/2�(�.-+�/)" 4*,���"2"N/�/
�'����*-/���,�+�/���2"(�%�
Ben de bu dünyaya geldim geleli
� �������$�&������������
�������� ��������������
Bir gün sefa ile günüm geçmedi
Yirmimde gördüm seferberlik
Otuzumda Rusta çektim esirlik
��� ����'�����$������������
37
Dünya için bir gün gam çekmedim
������ �������������� ����
��������������&��� �����
"�������������������������
Böyle mahkemsiz ceza görmedim
Erzincandan bindik otomobile
Ehlimiz ehalimiz hepimiz bile
�� �����'�&���$�������
Nereye varacak yerim bilmedim
���'��������������$��������
4���&���������������$�����
38
[������������� '��$����
Böyle bir memeleket kaza görmedim
1��������&���$������ ��
������������&��&����� ��
����� ����������� � ��
Hiçbir el at����������������
�����������&�����������
1����� �������&����������
~�&������������5'��#����
1�� ��������&�����������&�
_��]{6&)�.2�����
Allah medet ya Muhammet ya Ali
"�&�������������'������
Pirim Hünka�9���"��� ����
"�&�������������'������
Ademi seyfullah Adem hakküçün
0���������� �����'�������
Muhammet Mustafa hatem hakküçün
"�&�������������'������
9������� ���������&���
Hüseyindir dinimizin sereveri
Aleml������������������
"�&�������������'������
�'����&��������������&�
5��'����"����������������&�
39
?�#���&��5��������&�
"�&�������������'������
F�'9�����������$��������
.���������������'����&���
5�'����5'�������&�������
"�&� #����������'������
2.9) 8-.-�
Gönülleri bir edüben oturur
�������������&��&����9�&��
Allah Allgönül deyip gönül yetirir
�������������&��&����'�&��
����������������������
~�������������� �������
5�����������F�'4�������
�������������&��&����'�&��
Bahçalarda b����� ���������
Her nerde gül biterse kâr ile biter
9������ ������� �����
�������������&��&����'�&��
5�������������� ��������$�����
5���������#�����$�'���������
40
+���5�'������� ����������
�������������&��&����9�&��
���������������� ����
"������ ���������� ���
����������������� ����
�������������&��&����'�&��
@��?.+&�/+�,-44
����'�� ����� 4�$������ ����� � 0'����� ���������&! F���� $��� �� ��'����
istiyo���!"������������$��� ����'����$���$�������&�����������&!~��� ��
���� �������� $�� ����� �������� �� #���� �����'G�� ��� �&��� ����������� ���� �
Allah'a kul olabilir, ne Peygambere ümmet ne seyyit ne de Alevi olabilir.
F���� �������� ���&� ��������! ����'G�� ����� 4�$������ ������ 0'����� ���������
$���'� ���� �������� $� $� ��� ���'������G���� ����� ���'������G��� ������
��&��������& ��$������ �������� $� $� ��� �� 5�'����G� ���� ����! ?���-� Allah,
5�'��������� ������&0'������&���&��0'�����������������&������� ��� �&!F����
����� ������� ��&� ���� '������ �������� ������� 0'����� �����&� ������&� �������&
'����������$���'��������������&!)���������������-�����'����������������!"������
'����������� ����'���������'����������������'�������������!������&�������
������� ������� ��������� � ���� �������� ?���-�����' ������� �� ������ �� ��&� ����
��������! "��� ��� ����� ���� ����'��������&� �����! ���� ����'�� ��� ������� �� �����
�� ����� ���&��������'��������&!3� ������������ ��$&����$�����$�����������������&!
�����������$����������'G������&������������ �����&!?���-�����'��������'�������
ku�������! ~����� #���� ��& �������� ����'�� ���! 3���� �� ����'�� ���'������� �1�
44 +�&����������������������#������������5����#�3�75����#�0��� ��86�������!��������� ������'���&������� ���
41
����'�����������'��������������������������&����������������������������!����'��
���'����������������1�����������&����������� ������ ����!?���-�����'��
�������� �1� ����'��� ���� #������ ������ '������� �����&�� ������ &���� �� $��� �����&�
'��������!3��������0����-�����G������������'���������� ������������'������� �����
�������&��������&������������'������ �����!����'����#�������������������&����
����'�� ������ ����� ���� ���! ����� 4�$����G�� ��� '����� ���% �������� �1�
Muhammed senin erkek zürriyetin yok, senin soyunu kim sürecek?” Dedi ki benim yolumdan giden
benim zürriy���� ���� ������ ������! "���� ������ $���� ��� �����! �������� ������ � �
����&���&!"������������������������� ����������� �����!
"����'����� ����&��������������&!3���&����������&!�������������������� ��
ikrar iman sab�' ��& ����� ������! /�� ������ �������� ������ � �� ��������
��������!5�'���������0���������"��������G���������G���������'G����!�
O yüzden biz Alevi olanlar, seyyit olanlar, bizim künyemiz Allah-Muhammed- Ali'dir. Bu üç
����� � � �� ����� '�� ��� � ����� ��� ��� ������ �� ������ ���� $����� � ���� ���Z#�����
����'G������������!0�� ����������&���������$����#��������&$���'���������������
idik.
"�� � ����� ���'� ����� ��������� �� � �e ben dört dörtlük Aleviyim diyenlerin
�������!+����������������������� ��������� ������ #��&��� �����������#������ ����
� �������� ������! � ��� �� 5�'����G�� &������� $���� ����� ���' ���� �����
kemerbest. Cenab-� ����' �� ����� �������� ��������� � � ��� ��&�� ���� ������ ������
budur.
-5�����& ����� �������� $���! "� ������ ����� ���� ���! ����� ����
���������������������������'G������&����9&!4�$�������������&����9&!���G���
� ������&����������� ����������������������! ��������$������� ����� ���#����
��&������������������������&�'��������������9&!9�����0#�����&������G�� '������
42
������������� �� ����� �� ������ '�� ���������� �� ���� ������ �� ����� $� ����'� �����
�������� �����!��$��'������� ���������������������!�������������$������� ����
�������� �����$����!.�&������������������&!�������������������������� �&!
�������&�� ������������ ��������������������� � � � � ������� � �����&�7����
����$� ���$������8!
�����������&���������������������&���&���� ������� ��!!!.����������
� ������� ����#���������� ��������5�����^jG������ ���� ����������!.�����������^UG��
������ �����$�������� �� �� ������������������� ���� ���3��-�5������������������
���������������������������������� ������ ���!3����'� ������������
���! "� �������� ����' ��&�� ���� �����! 3� ����� ����� ����'G���� ����� '���� ����'G���!
0 �����&����������'��&�!~���� ���������'������!!!
Diyor ki Hicret Suresinin bir ayetinde; “Ya Muhammed, Araplar dilleri ile “la ilahe illallah,
Muhammeden Resulullah” de�������������� ��������!9������������5�'����!�� �
��� ��&�� �������� ������ $�����! ���� �#� �� ����� �� ������ �����-������ ���� ����� ��
������� �����!5�'���������������������$���������������!9����� ����������yok, sadece
��� ��� ������� ���% �0��-i marüf, neh-� �����!� 1��� ����� ������ ������� �Z����� ��&�� ����
��������!����'G������� �� �����������!
�������� �� ����'��� ������ ���� $����! 3������& ������ ���$��� �� ��������
�� �����������������#���������������������!�������&�����5�����G�����&�����0��
"���G�� ��&����� /��G��� [����G�� ��&����� 1&��G�� ��&����! ��� ��& ������&� ������
�����������&��� #�� ������! ������� #���� $���� ��� ������� 5��G��, Allah dedi ki
?�����G% �1� ?����� ���� '������ �� $� 5��G�� ��������! 5� ����� ��� ���������!�
?�������&��������1�5�'�����������G��'����'���������'��������������$����
���������������$�������5��G���![��5���G���� ��!3�'������9&!���#�����&
�����#����������������9&!5�'����G�������������5���G�$����!4�$����#�����&
��'������5���G���'���9���G���������!F#�����������������������&�!
43
"����������������![����������������� ������ ��������!0��������������
'���������������~���'������������������'�?����������QN��������'���������
1� ?������ ���� '������ ��� ��'� '�� ������������ ������� ��� ���! ���G�� ����
yerine vasiy������������������������![������������������������������&����QN
��������'�����'���������!�0���������������%�"������������&����������������� ��!
Cenab-�����'G������&������������������������������������ir”.
0�������0��"����/����������9&!���G�!�������������9&!4�$������ �� ����
�������������������������![���������9&!4�$����#�����&�$���$���'����������
��� ������ �������� ���� ����������! +����� ����������ere; “Bana bir divit, kalem getirin”
���� �"�������������&����������������� ����������� ��������!����#�/��
�����& ��� ����! 3�� �� �4�$���� ���������� ������� $���� � ������ ����� �� ��& ���!�
Peygamber, Ömer'in bu sözlerini ����� � ����� ������ ��������! � ��� �� ���� ���&
����&��������������������� #���������'������!���������-üç gün geçti Peygamber bu
�������������!9&!���#�����&�����#�����)�&��G��������G��+����G�� �������������������
cena& '�&���� �������� 0�� "���� /��� [����� ����#���� 5����� 5�����!!!� � ������
hilafet meselesi ile birbirlerine girdiler. Hz. Ali, Peygamberi defin etti. Aradan üç gün geçti. Fakat
&�������� ��� �� 4�$����% ����� ���& ����&���� �������������� ���� #�������
��'��� ����������� ���! "���� �&��� ������ ��& ������ ������ 4�$������ ���� �������
������! �"�&$��������$��������������&����������������������&����&�����������
�����������������!.���#��������������9&!��i'ye haber verdiler. Hz. Ali efendimiz onlardan evvel
$����4�$����#�����&���&�������&���������������� �����������������������������!
Bunlar gelirken Hz. Ali'nin bu durumunu gördüler. Bunun üzerine Muaviye ordakileri
durdurdu ve dedi���"�4�$����G������� ���%"��������9&!�����������������
���������� ��������������������������5� �������5� ����'���������� ����&'����
��������!������������������'�������������������$���!"�&�����������&�����
edelim. Hz. Ali halife olduktan sonra Necef’e göçtü. Hz. Ali'den sonra Hz. Hüseyin efendimiz Orta
44
����.�������$������������� ��#����1&����������������������#�������������G��
'�������!
Hz. Hüseyin efendimizin hay���� ����� ��&� �������� ��&� ������ ����#����� ����������!
[���������������&�#�����&��������G���9������ '���$����![��������� '�������!
[��� ������������� ��� ����� �������� 0'������ ����� ������� ������� [��� ���� .���
devletlerine götürdüler. Azerbaycan, Türkmenistan gibi. Burda büyüyen dedelerimiz 100 küsür sene
��������� �� ������! "� ����� ������ ����� �� �������& ��������� $�� ����� �� .�����
������������!.���������������������������&���������?��"���������{NN������9���
"��� �� �����.��� ������������� [����������G�� ������ 9��� "��� ������� ���� ����!
~����������������������� ������������� ���������������������'���������! ���������
üzerine hiç zorluk yok, topu yok,��# �����������������!�������$������#����{N����������
QN ��� 9������ 4��� �����������! ��� �� ���������� �������� jR ������� ���� ���! � ������
��������������������^j���������������������� ��!1�&�� �������������dan,
��&� ������� ��� ����������!"�������������� �������������������� �����!9������&��
�����������?��"������������ ����.�����������������������������![����������������!
"����������������������?��"���!"�&���������G�������������?��"���G����������� ��
oluyor. Mir Seyyit, Koca Seyyit, Köse Seyyit ve Seyyit Mençek. Köse Seyyid’in zürriyeti yoktur.
� ���&5��-�5��+��������������&!5��-�5�������������$��&�'���$��������!
F������&���'��Z��������� ��! ���������?��"���{N����������QN���9������
������������ ���������������9���"��� ���������0���������� ������������$�����!
"�&� ������� ���������� ��� .���� F�'�! "��� ����� ������ $�������� ���� ��� ��� �an
����������!?���������������������!���������?��"����+�������'�������'�&���
�������������!�1���������������?��"���������9���"��� ![���������� ����$���
��� �����&'��� ���� +���� 3���G��� ��� ����� ��Z� �������� ����� ������� � ������'���
��������! � ������& ��������� ?�� "��� ����� �������! ��������� ?�� "��� ���� ������
45
������ �����% ����� ���� ��� ���� ���!!!.���� F�'� ������� �������� +�&�� ��������& � � � ���&
ne? “Cenab-� ����'G�� ����� ������ ����� � ����� �������! 0'������&! 0'����� �������
������ ����� ����� ��������&! 1�������&! 1����� � ���&! jR ����� �� ���� � $�����
������� ���� ��� ����&! +� ������� �� ������ ��&� ���� �� ������ �� � ����� �����
Karadonlu Can Baba. Bu hesaba göre, Kavuzhan ; “Ben senden üç keramet istiyorum” diyor.
Karadonlu Can Baba “buyur” diyor. Bunun üzerine Kavuzhan: “Bütün Hayvanat ve etraftaki
�������� �� $��� '������& ����������� �� ��� �����&�� ������� �����! ����&'�� ������� �� �
a����������� � � '������������ ��������� ���! ����� "��� '���� � ��� '������� ��������
������!�4�����������������?��"���!9� �����'����$�������!
������ ������� ����� ��������� �� ������ ����� �������� ! "� ���� � 9&! 4�$����
��������� ����� ������ ! ��������� ?�� "��� ������ �� �+��� ���������� $�������
���� ����� ������ ����� ��� ��� � ������������!!!�!������ $������ '���� ���������
�������� �� ������! "���� �&��� ����&'�� ���� ���� $������ ��� ��� � �� ������ ���
�����!����&'�������������� ������� ���"������������&����������'����&���� ���
����� �����������������'����������������!"�����&�������&'������������?��
"���G�� �������������� ����!����&'��G�� ��������� � ������&'��������������!�'����
����� ����������!�0 ������������&���������������&���!���������?��"���� ���
����������9���"��� -i Veli tekkede “Ey babalar, canlar, Karadonlu Can Baba, kendi ceddine
��������� ��������������'����'�����������������!���������?��"���&'����������
�����������%�"�� �������&����������������� �������������������������������!� ������
�����!"�����&�������&'���'���������������?��"���G�� tabii oluyorlar ve ondan sonra
���������?��"���G����������� �������������$��������� ������![������ ����#���
����������������F�3�����3� ��������� ��������!"�$����3����3� ����!
Karadonlu Can Baba tekkeye döndükten sonr�9���"��� ����������?��"���G��������
����5�� �����������������![����������������� ��� ����������?��"���G����������
������ ����! "�$�� ?��� ����� [�� �� +������� [�� �� *���� 9�&�� [�� � ��� �������
46
'�������������! "� [������ � ��� ������� �� $����! 5��-� 5�� +���� ������������� ���
����&�9���������������������������U�N�����9�&��G��"��$��������$�������������
��&� �������& 0�&�����G�� *&���� �������� "�������� �� ����� $�����! "����� $��
dedemi&������5'������!5'������G���� ���������3��5����75����5����#�8!3��
5�������9&!9&!9�����G�� '������ ����&��������9������G��������&�G�����������
&����� �� ����&!"������������ ��������� ���� ������� ����or, o kadar yolu yürüyerek
$���� $�����! ������G ��� 9������G� $����� ���� �� � ������������ [ ��'� ���� ��&�G���
������� �������� ������� �������� ����� ���������! [���� &����� �� '������� �'����
����&�������� ��������� #���� �������� ��� �'��% �������� �������� �������� ��& �� �����
����������!.�� �'����������������������������&������������������G���5����5����#�
73�� 5����8 ������ ��� � $������ ��� ��� ����� ��������� � $��&� �� ������� ��� ��'�
������&� ��� ���� ������! 5���� #�&�' ������ � �����! 3�� 5����G��� $�&��� �� ����� ���
��������� ��� &��$���������#�!~�$�$����� ���� ��&�G��� ������� ������� ���������
��� �� ���� ������������ �������� ����� �� ������� ����� ������� ��'� �� ��������! "����
�&���3��5������������� ����������������������&��������������'��������!�������
�������� ����� ����� ������ �������G��� $�� &�� $��� ����! ������ ����� 3�� 5����
+�����G����������!
Diz oturuyor Deli Molla, bi�������������#�������^����&���� �������� � ��
���������� ���!*����-�����������1�������&��������������������� � ��!"������
����������������3��5����G���������������������"����� �����'�����!1���� �������� ,
������'���������!!!�� ���� ������������ ������������������� �'�������������
geçenleri duyuyorlar. “Ey Molla Mustafa” diyorlar; “Bin bir ayak bir kaba girdik, getirdin soktun
������ ������� ������� �������� � ������� �� ����� ��� ��! 3�� 5���� '������ $�&��� ���
������ ��� ���#�� � '�������� '��� ���� ������� ! �������� &�������� ������� ����� �����
0�&����G��� ���������$�����!~������� ������������������������������������ �� ���
���������������������������������������1�3��5����������!"������� �����������
47
����#������� ����� ����'����������������� �����!���$�������������'����������4� �
"������ ��������! [����� ����#�� ������! [������ ����� � ~������G��� $����� Güvenç
����������!
�� ���������������� ��� �� ���������������'�&�����$����������������![�������
diyor ki “Cenab-� ����' ��� �#��� � ��'��� ���������� $���'��� �##��� � �##��� ��& �
�##�������&� ��! "������� �� ���� �� ��� '�&�� �� ����������!����� ���� ����� ������
�����'��������������������� ����&����������������������������!�� �����������
����!�������&�������#��������![�������������� �����%�"�&���� ��������&���
bizim pirimizsin”��������![����������"���&�����������������~����������������!
[����&����&����������������� ���������������������'����'�����&�����������
����� ����� ����� ��� ��&&�� ���� �&�� ������! "�&�� ������& �� ��������� �� �anun
�&����� ��� ���!���������������&��&���������&���������&����� ���������!"�&��
��������&�������������������&!"�� ������������������������$��������&���� �����&��!
��� � ��� ����' 4�$���� ��������� ���� '��� ��&����������� �������� ���������
�������� �� ��� � ��� �! "� � ����� ����� ����� ��! "�� ��� ���� ��� �� � �
$���������! ��� ����� ���� ��� �� �� ���� ��� ������� ��������! "�&�� �� ����
�� ��� ��� ��������&���������������&!"�����������4�$�����0�0����-�����
��� �� ������� ����� ���� ��� ���� ��'�� ��������� � ����� '����&�� ������
�&��������������!"�&�����������������&�#����!� ���&������� ������ ��� ��� ��
���� �&!
Bizim uzak du�����& $��� ��������� 9&! 9�����6� '�� ������ ������ �&���
�� ���������������!5�'�����������������&���������������������������������!1��&���
��� ��#�� ��� ��5�'���� 5����#�G�� �������!����'�� �������� �����5�'���� �e Ali
������ �����! 7���G��� ������ ������ ����� ���� �� ��� �#�� ��8! "���� 9���G��
�������$��� �&! ���������� ����������� ������������� ����'��������&����&�
�����������! [������&� ������� ���������&� ����� � � ���&� ���� $�������� ���& �����
48
������! 5�� ��-� �Z����� ��� ������ 3��-� 5����� ����� ���� ����� ���� ������ � ���� ��
$��� '� &���� '�&�� ������! "����� ���� ����-���� ������ �� ��� #��&� ��� ��#��� �� �����
��������������������$���&, lokma yiyemez, el öpemez ve ben Aleviyim diyemez.
F������ �� ����� ������ �������� ��$���� ���� ����#�� '�������� �� ���� '�������
����'G�������� ���!"�&�������������������&!F����������� ���������������&!1��� ����
bizde. Benim 366 azam var, ne zamana kadar ruhu Hakk'a teslim edinceye kadar. Evet yer anam,
$�� �����! ~���� � �� ���� �� �����& ��&! � � ����� 5�� ��-i Kâmiller ne verirse öpüp
�� ���&� ������ [ 5�� ��-� �Z����� � ���� ������ [ 5�� ��-� �Z����� � � �����
k��������� ����������� ���������� �&���� ������ ����� ���� ������&! ����'G� ����
4�$��������F�'-�5����G������������������������!F����������� ��!"������
$�������������� �&!��������������������$��� ����� �����������&������������ ���&��
��� ����� ���&�� ������ ��������� ��&��! ��������& ��!!!?���-� ����' ����� �� �������
����������������������������!
49
5����#�3�75����#�0��� ��8
+[����0/�0��20�
Bu ���� ����������������� ���� ����'� $�� ����� ������� ����� ���������� ��������
������ ���� ����! 3���� ������� ���� "��� � ������ � #��#���� 4�� +����� �����
��� ������ ������ ���������� ���������� ���� ����! 0�&����� *&���� ������ �� ��������� ��
"���� "�������� �� 5�'������� 7��� ��� �� "�������� �� ����8 � ��� [�� ��� �� ��
5����#�0��� ��3� �� �������$��� �����$�����&�������� ���������������� �����
$����� ������ �� �� ���� ������ '������� ����� �������� �� �����! 3���� �����������
���� .����� ��������� �� ������� �� &������ $���� 0�&�����G�� ���� ������������ �������
.��������$������ �������������������&������'���� ���������������� ����&�������
bulgular elde edildi.
50
B�$�� ��������� � ���������� ��� '������� ��� ����� ������� ������� �������� �
�������$�������������������&��'����������������������$�����&������� ���������!
"� ��&�� �������� ��&��� ���������� �� ���� �������� ������� ������� ��������� ��� &�����
������� ��� ��&�� ������ ��� ������� ������ �� ��&��� �������� $���� � ��$����&��� �&��
������� ��������� ��������! ������ ���� ������� ���� �'���� ��������� ������� ����������
�� ��� ���� ����� �&�������������������� �� ���� ��$����&���� ������� ��� ���� ������ ��
�����������! .���'�� ��$���� ��������� ������� ��� �������� ��$��� �������� $��������
�� ������������������ ������������&!
�������� ������ ���#�� ������� �� ���� ?�#� "���� � �� ���� ��&��� ��� ����� ��
������ � ���$�� ��� $��� �������� �� ��� 5����#� 0��� �� 3� �� ������� $��� ����
�����G� ���#�� ����������� ������ � � ��� ��������! ~����� �������� ����� ���������
�� ������� �� ��������� $���� ���������� $�����&� ����#����� � �������� ������ ���
$���� ������ �������� ��� ���������� ���� $������ � 7�� �� $����� �� ��8 ������ ���
������&���������!�������������$�� ��$���������������&��������������&�����
çözülmey �� ����� $������������� ��$��� ���� ����� ^Q{N �������� ����� ���� $������ ���!
"������ ����� �� ���� ������� �� ������� ������������ �&�� � �����\�� ���� ������� ��
$���� ������� ������� $�����&� $����� ������ �� ����� ������ �������� ��������� �����
��������������������������������!
���� ������� � ������� ���������- 5����#� 3� ��� ��� � $������ � $���-bu
$�� ��������������������������$��� ������'����������������������� ��&�����
edebi zen$��������������������������������������������������������!
51
KAYNAKÇA
ATALAY, Besim; 1"',�%�+�')"�2"��(�,-����1�����������������
"0���?������%Pir Sultan�0�����"����1�������������^QQ_
��5��[�2�� �'�% Dönüyordu (B"',�%�+�'," )" �+")�+�'," ����/ ��)���-], Om
1���������������^QQQ
�0.����1������%�-.-+��%�&�'+"�����+����1�����������������LNN_
01�"[�2���������%Hatayi�~�������������������^QQ^
01�"[�2���������"����1�������"��� �����3���1�����������������LN^N!
01�"[�2���������%Kaygusuz Abdal�/&$��1�����������������^QQL
GÖLPINARLI, Abdulbakiy; 100 Soruda Tasavvuf�~���1���������������^Q{U
52
KARA, Mustafa; Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi�3�$Z'1�����������������^QQU
KA3����%Mevlana%0�$��5����������������^QQR
KÖPRÜLÜ, Fuat; �&�' �2"��(�,-/2� �+' 4,�*�))-�+��� 3����� � ��� "� ����� �
1���������������
NOYAN, Bedri; 1&,&/�?/+"���+"1"',�%�+�')"�+")�+�'������1���������������LNNN
[?����!1� ��%Türk Sufili3�/"1�'-%+������� ��1���������������^QQ�
[?����!1� ��% #*��/+- ��L���,��+434N/2� ��O�/�+ �4��+�' ��+"/2"��+"�, Türk Tarih
������1����������������^QQQ
[?����!1� ��%Alevi –1"',�%��/�/6+��-/-/�*+���/"0"*��"�"++"������� ��1�������
�����bul, 2003
[?����'�� 1� ��% $"6��%,"/ $&/&�&."�+")� – 1"',�%� �&+,&�&� ������ "������ �
1��������- Ankara 2009
[?����'��1� ��%�&�'+"�Q�&�'�(")"�*+������� ��1�����������������LNNQ
ÖZ, Baki; 1"',�%�+�'�"2���3�1�����������������^QQj
ÖZKIRIMLI, Attila; Alevilik-1"',�%�+�'�?�1���������������^QQN
/�.022��?�'��%Yunus Emre�/&$��1������������������^QQj
53
+���F�+���%$"6��%,"/$&/&�&."�+")�–1"',�%��&+,&�&��������.���&�"������ �
1���������������LNNQ
502��[))����%E�*�/"2"/$"�6"3"8�0-1"',�%�?��'�����������������������^QQQ
YAMAN, Ali; $"6��%,"/ $&/&�&." �+")� 1"',�%� �&+,&�&, T.C. Kültür ve Turizm
"������ �1���������������LNNQ
YAMAN, Ali; �+")�+�')"�-.-+��%+-3-/$�.+���������������1�����������������2007