• v

YENIÇAG •

•

•

•

•

•

•

•

•

Leninizm ve çağımız

B. Panomaröf: Devrimler çağının ulu önderi

H. Lumer: Lenin'in kapitalizmin genel

bunalımı hakkındaki görüşleri

A. Buhman: Hayat Lenin'in emperyalizm

teorisini doğruluyor

Y. Şidlyak: Lenin'in proletarya enternasyonalizmi

hakkındaki fikirleri daima yaşıyacak

L. Grupi: Devrimci eylem metodu olarak Leninizm

lenin'in hayatımızdaki etkileri

Lenin'in 100. doğum yıldönümü dolayısiyle SBKP

MK'nin hazırladığı tezler

lenin'in kooperatif pıanının bugünü ve yarını

2 (68)

Şubat 1970

L ___ _

BARIŞ VE SOSYALIZM PROBLEMLERI

Bu sayıdaki yazarlardan bazılarının kimlikleri:

Boris Panomaröf

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Sekreteri

Hayman Lumer

Amerika Komünist Partisi Siyasal Komitesi ve Milli

Komite Sekreterliği üyesi

Albert Buhman

Almanya Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi

Yan Şidlyak

Polonya Birleşik Işçi Partisi Merkez Komitesi

Sekreteri ve Politbüro aday üyesi

Luçano Grup;

ıtalya Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi

/b Nörlünd

Danimarka Komünist Partisi Merkez Komitesi Yürütme Kurulu

ve Sekreterliği üyesi

•

YENI ..

ÇAG i 2 (68)

Şubat

1970

KomGnilt ve işçi partilerinin teori ve enfortnasyon deliisi

Leniniım ve çağımıı

.. Bor" ve Sosyalizm ProblemleriM dergisinin girişimiyle, Prag'da. 19-21 Kasım 1969 günlerinde, .. Leninizm ve çağımız. konulu uluslararası bir teori konferansı yapıldığını geçen sayimızda bildirmiştik. Konferansta yapılan konuşmaları bu sayımızda yayınlamaya başlıyoruz.

Derginin başredaktörü'

K. i. Zarodof, Redaksiyon kolegiumu ve Redaksiyon konseyi adına yaptığı açış konuşmasında, bütün kardeş partilerin temsilcilerine; yapılan dôveti kabul ederek. Marksistlerin' ulus­lararası konferansına geldiklerinden do.layı teşekkür etmiş ve özetle şöyle demiştir:

.. 1969 yılında Moskovada yapılan Komünist ve Işçi Partileri Uluslararası DantŞma Toplantısı, aktüel politi k ve teorik sorunlann kollektif olarak' incelenerek çözümlenmesi için böyle konferansıarın düzenlenmesinin bir zorunluk olduğunu belirtmişti. Dergimiz redaksiyonu. bu konferansı n.

hazırlanışında yukarıkı i steği kılavuz edinmiştir .. Biz, Danışma Toplantisı tarafından oybirliği ile kabul edilen .. Lenin'in yüzüncü doğum yıldönü­müne ilişkin çağrı .. y" da gözönünde bulundurduk. Bunda. bütün komü­nistler,toplumu sosyalist temeller üzerinde kurmak için mücadele eden tüm savaşçıl ar, bütün ilerleme ve barış taraftarkın, yakınlaşmakta olan Lenin jübilesinl, dünya çapında önemi olan bu günü ona lôik bir şek'ilde . kutlamaya çağrılmaktadır ...

K. i. Zarodof, sözlerini şöyle bitirmiştir: .. Marksist tefekkürün birçok ülkelerdeki temsilcileri, düo.ya komünist hareketinin sayıları pekçok olan

. müfrezelerinin temsilcileri bizim teori forumumuza katı lmış bulunmakta­dıt. Bu temsili iştirak, kardeş partiler Merkez Komitelerinin, Leninizmin propagandasına katkıda bulunmak, çağırnızın aktüel sorunlarını Lenin gibi cesaretle çözümlemek arzusunda olduklarını göstermektedir ...

81

/

S B O R i S P AliN O MAR O F"

," '. i n scı" lık: tarihinde, zülüm ve haksızlıklara, köle�� . �şCl�ya : iJ�ölelik

emeğine ve sömürüye karşı halk yt§ınlarını ayaklan'cfflan :3evriltttıler az değildir;, Vladimir ,iLLi? Lenin, sosyaHst devrim-koşl:ıllclNnın"4!I��Alaşttğ�, bir dönemde-, tcttihsel"ge-l+şmerYintemel ihtiyoçl�r-mj herkesten' cıh!ıtro: iyi anla­niaya muvaffök oım"uşfur. Önün .kudreti, onun' yüceligi iştebüradadir.

Lenin'in adı ve ddvası, topluııısal gelişimde bir dönüm noktası olan, sömürü ve zulüm düzeni kapitalizinden, hem sosyal, hem de ulusal zulmü yok eden ger,çek özgürlilkler .duteni "sosyallzme'geçişin başlangıç noktası olan Büyük Oktobr Sosyalist Devrimiyle kaynaşmıştır.

Lenin'in, fikirlerinin kuvveti, yarattığı partinin ve sosyalist dev1'etin kudreti, onun yönetiminde zafere ulaşan devrimin etkileri zamanlcr'C1rt­maktadır. Tarihsel gelişim, komünizmin büyük dehdsının temelini attl'ğı her ne varsa, bunları zayıflatmamakta, tam tersine çoğaltmakta, 'Onun fikirleriyle ddvasının doğruluğunu her adımda ıspat etmektedir. Bu da" tüm Marksist-Leninistleri yeni yeni atılımlar için esinlemektedir.

Bir tarihsel kişi �Iarak Lenin'In en üstün, en karakteristik öze(ıiğini belirtmek gerekirse, denilebilir ki, o, her şeyden önce devrimcidir:, h�r alanda devrimcidir. Işçi sınıfinın, tüm emekçilerin, bütün kıylla�'

ların' . ddvaları uğrunda savaşmış büyük bir devrimci. >

Lenin'in bütün eylemlerinde şu prensip en yüksek ifadesini bulmuştur: Küçük veyabüyük bir. eylemde, işçi sınıfının son hedefini bir an olsun göz önünden uzak tutmamak. Olaylara sınıfsal açıdan bakmak istemi-

"yenıere şu ihtarda bulunmuştu: .. Sözde tek yanlı sınıfsal açıdan ürken­Ierin dkıbeti hayal kırıklığıdır, yalpalamaktır.» (Bütün eserleri, dlt 9, sayfa 131-132 - Rusça). lenin'in devrimciliği, her türlü uyuşmacılığa ve aynı zamanda devrimci gevezeliğine karşı amansızca davramşlarında dile geliyordu. «Bizim, isterik kapılışlara ihtiyacımız yoktur. Bize, demir' gibi proletarya alaylarının ölçUIü yürüyüşü gerekli» diyordu. (Bütün Eserleri, c. 36, s. 208 -Rusça).

Devrimci strateji ve taktiğin büyük ustası Lenin, olayların her değisi­minde - yükselişlerde ve zorunlu gerilemelerde - yığınların devrirı;ıci ruhta eğitilmel.erini, devrim eylemlerine hazırlanmalarını istiyordu. Zira, bütün koşullarda, işçi sınıfımn çıkarlarını dile getiren devrim politikası yürütmek, proletarya devrimcisinin, proletarya partisinin değişme� niteliğidir. ' Ve Lenin, bu çalışmaların hiçbir zaman boşa gitmediğini ve çok iyi sonuçlar verdığini belirtiyordu. Aksi halde .. küçük küçük kazahım­ların gösterişten başka bir şey olmadığı»nı söylüyordu. (c. 10, s. 208)

82

lellin. demini'. bir-çOtcdefa kasırgaya benzetmişti: Oyle 'bir kosuga ki, lIerr' harekete' engel." 'bütün köhnelikleri,' bütün gericilikleri silip süpihiir. Fokati devıHn.,\l!ıtidece' eski düzeni yıkmakkı kalmaz.' Devrim, halk Ytğınla.rı"ı''': � onIann 'proleter öncülerinirı kOlları ve 'aklllcıriyle yeni toplum Sistem.lhin'lwnıhndSlni sağlar. Lenin, devrim'n· ya'ratıcı ödev1erine büyü"- ,bir ,önem. venqi'"ve biJime dayaı;ıarak. h�r yönde!) geliştirmiştir.,

tenin'in 'd:evrhn billlllVkarşısındaki tutumu kısaca şöyle forinüleıedile­

bilir:'Mo.ı1csi,ıinden"csIC .. ,öynlmamak, onu aralıksız: olarak savUninak ile geliştiTnıeki� teOfi;·ile deWimhoreketi pratiği ardsında' sıkı bir' bağ' kurmak. Marks ve Engels'in en ahkeıl öğrencisi, önların yardttığı devrim bilimin;n sadı� ,ve �tiD SQ.V",nu�l.I. Len in, Marksizmi yaratıcı olarak,geliştirip

. zelııg.i.ı:ıl��tj�dit bilimsel Sl)SJalizmi yeni ve daha yüksek bir aşamaya ula�b.:r.<!ı. Bu suretlet !'4or!csizm öğretişine ölçüsüz katkı larda bulundu. Lerıiniz,n.. ,em.pery.a lizm .ıte, proletarya devrimleri çağrnın, sosxal izın ve komünizm kuruculuğu çağının. dünya sosyolist sisteminin .doğmp .ve gelişme çağının. ulusal kurtuluş devri';'leri çağınrn, sömürge siste';'inin çöküş :çoğınırı� 'inSanlığın komünizi'ne geçiş çağının Marksizmidir.

Le�in'icı. ,ardıcıl devrimci görüşleri, proletarya enternasyonalizmine kopmClz., bağiClrio bağlıdır.

lş9i &ıo.reketinin ödevleri, Leninizmin enternasyonalist karakterini belir­Jemiştir, Leninizm. enternasyonalizmin köklerine kadar inerek, Rusya'da ve dünyadaki devrim tecrü�lerinin bütün z,eng in liğ in i kendinde topla­

mışhr. /. Lenin' in dünya devrimi hakkındaki öğretisi, onun, yeni toplum yaratma

sorununa devrimci ve enternasyonalist yanaşımının yoğunlaşmış bir ifadesi di r.

Boris; P'onomoröf. konferanstaki konuşmasında, bu öğretinin

zamanımız için taşıdığı önemi ayrıntılariyle anlatmışt", Aşağıda, korrirşmoııııı bu bsmının temel hükümleri veri/mektedir:

Uluslararası. �çi sındının, Len in 'in gösterdiği yolda elde ettiği kazanım­lar muozzamdıf. Fakat. devrimci güclerin gerçekleştirmek zorunda olduğu ödevler de az değildir. Sermayenin esaretinden insanl ığın üçte biri kurtanlmıştır. üçte ikisi ise. hölô, dünyanın sosyalist olmayan kesiminde bulunmaktadır. 'Vüzden fazla ülkede yeryüzü nüfusunun çoğunluğu sömürü ve zufii." altında çile çekmektedir. Emperyalizm, oldukça büyük bir erconomik 'le askeri güce sahiptir. Onun toplumsal ilerleıııeye karşı d irenişi' zciyıflamomalda. artmaktadır. Işte bütün bunlardan dolayı, Lenin'in sosyaist devrim haklonda�i teori si bugün de bütün aktüelliğ ini korumaktadır. Bu teori güclüdür. çünkü pratikte denenmiştir, Onun zafere ulaşma yeteneğine sahip olduğu, gerek Sovyetler B irliği'nde, gerekse diğer Ulkelenieti devrim tecrübeleriyle doğrulanmıştır.

83

'ı;?·',:? ',<. ,i

.�,. '-:)� , i'�

�Ji �#;:lt:j ".".,.J:"',

Çağdaş dünya devrim sürecinin bellibaşlı 6ııell1iI.şudut: Dünyasos­yolist sistemi kuvvetlenmekte ve inmnhll: topluMunun sonuç belirleyici bir etkeni haline gelmektedir. Lenin'in elde elliji şu ıonuÇ. artık tartışıl­maz bir gerçektir: Zafere ulaşmış olon iIÇi sııuh, kapitalizmden sos­yo-lizme geçiş çağında, dünya devriminde ÖnC:U mlü oyftomaktadır.,

Iki sıstem arasındaki savaş. emperyalizme kaııı yürütülen sOYa,ln ağırlık merkezidir. fakat yegöne savaş cephesi değ/Id ir. Sosyedist ülkeler, anti-emperyalist güclerin olanaklarını gen�irler. Ne ItOr ki. bu olanaklann gerçekleştirilmesi. kapitalist ülkelerdeki işçi sınıfının ve müttefiklerinin mücadelesine büyük ölçüde bağlıdır.

Emperyolizmin kalelerinde sosyalizm mücadelesi yapan kapitalist ülke: lerdeki işçi sınıfı. emperyalizmi n. sosyalizm ülkelerine ve ulusal kurtuluş hareketine karşı serbestçe faaliyetlerde bulunmasını zorlaştırmakladır. Bu suretle o. dünya devrim savaşının dığer kesimlerine önemli ymdım­larda bulunmaktadır.

UI\ıIsal kurtuluş hareketinin muazzam atılımları ve öncelikle insonhğın büyük çoğunluğunun anti·emperyalist savaşın bilincine varması ve bu savaşa aktif olarak katılması, dünya sınıf sovaşlnın gidişi üzerinde büyük etkiler yapmaktadır. Sosyalizme geçişi kendilerine hedef edinmiş olan: devrimci-demokratik rejimierin kurulmalan da. dünya devrim pratiğinde yepyeni bir olgu ve toplumsal ilerleme gücleri için büyük bir kazanımdır;

Leniri'in sosyalist devrim hakkındaki teorisi. bilindiği üzere, emperyaJjz� min tahliline da,yanmaktadır.

XX. Yüzyılın başında pek çok kimse emperyalizm hakkında eser!.er yazmışlardır. Ikinci EnternasYQnalin teOrisyenierinden Hilferding'le Kautski de bunlar arasındadır. Onların ilk dönemde yazdıkları eserlerde doğru izlenimler vardır. Fakat, yeni süreçleri proletaryanın devrim savaşındaki ödevleri açısından inceleme hünerine sahip değildiler ve bu. onların başlıca kusurlarıydı. Buna ·kaışıhk. lenin'in proletaryanın devrimci yaratıcılığı açısından kapitalizmin yeni süreçleri üzerinde yaptı§ı(\ incelemeler, Marksizm prensiplerinin sadece savunulması imkônlonnl·

·

değil. aynı zamanda değişen koşullara. göre geliştirilmesi olanaklanm açtı. Tekelci kapitalizmin. daha sonra da devlet-tekel kapitalizminin gelişmesinin, aslında, bir toplumsal düzen olarak kopita'izmin reddinden başka bir şeyolmadığını lenin, hiç kimsenin sahip olmadığı bir uzak­görüşlülükle belirtti. Ote yandan, üretimin gittikçe daha geniş ölçüde tekelleştirilmesinin, «kapitalizmin. yüksek. plônlı biçimine dönüşmesi,;nin. bu düzenı devrim yolu ile ortadan' kaldırma sorununu büyük bir ısrarla öne süreceğini yine aynı uzakgörüşlÜıükle gösteriyordu. Bunlar. «sosyal i st devrimin yakınlığını, kolaylığını. gerçekleştirilmesinin mümkün olduğunu ve kaçınılmazlığını gösteren delillerdir. Yokso bütün reformistıerin yaptık-

84

ları gibi, bunlar, devrimin inkön ve kapitalizmin yaldızlanması çaba­larına seyirci olmanın deUlleri değildir .. diyordu. (BUtün Eserleri, c. 25, s. 469 - Rusça).

Lenin'in aramızdan aynldıgı' günden beri geçen kl'rk baş yıl içinde kapi­talizmin sistem ve yapısında bir hayli değişiklikler oldu. Bu değişiklikler, Lenin'in emperyalizm hakkındaki öğretisinin doğruluğunu ve devrim kOfullarının gittikçe olgunlafbğını açıkça ortaya koymaktadır.

Reformıstler ve a�kço ortaya çıkan revizyonistler, tıpkı Lenin'in zamanında olduğunu gibi, yeni belirtileri kendilerine göre yorumlayarak, kapitalizmdeki Çelişkilerin zamanımızda artık sözde tamomiyle .. kaybol­makta olduklannı .. , bu yüzden, eski düzeni devrim yolu ile ortadan kaldırma ödevinin artık günün konusu olmadığını, çünkü bunun «sanayi toplumu» adını verdikleri bugünkü toplumun özelliklerine «uymadığını» ıspat etmeye çohşmaktodırlar.

Lenin'in emperyalizm haklandaki görüfü, kapitalizmin gelişmesinde yeni olan süreçlerin doğru şekilde anlaşılmasında ve bilimsel değerlendiril­mesinde komünistler için bugün de bir kılavuz hizmetini görmektedir. Komünistlerin 1969 yılı Moskova Danışma Toplontısı belgeleri bu metoda dayanılarak hazırlanmıştıf'.

Komünist hareketi. Lenin'in çağdaş emperyalizm hakkındaki bu görüşü­nün, işçiler ve diğer sosyal tabakalara mensup emekçiler arasında müm­kün olduğu kadar geniş ölçüde yayılması için çalışmaktadır. Emper­yalizmi neşterlemek •. kusurlannı açık-seçik ve inandırıcı bir şekilde ortaya koymak, kapitalist düzen hakkında uydurulan tatlı hayallerin boşluğunu açığa vurmak, günümüzün en önemli ödevlerinden biridir. Geniş emekçi yığınlarına sosyalist, bilinç aşılama k için bunun yapılması gerekir. Ekono-, mik ve politik mücadeleyi kesintisiz hale getirmek için de gereklidir bu ödev.

Devrimin yığınsal pOlitik ordusunu hazırlama sorunları, Lenin'in devrim hakkındaki öğretisinın en önemli unsurudur. Bu alanda geceli gündüzlü çalışmak ıôzlmdır. lenin, bu sorunları çözümlerken, devrimin ve bütün sosyal gelişmenin başıçeken yönetici gücü olan işçi sınıfının bu rolüne ilişkin Marksist öğretiyi yeni koşullara uygun biçimde geliştirip zengin­leştirmiştir.

Boris Ponomaröı. çağdaş devrim savaşında işçi sınıimm rolünü, köylülerin, aydm/ann ve genç/erin yerini ayrıntılariyle izah ettikten sonra, günümüzde yığınsal hareketin genişlediğini, lakat her yerde

nife/değişikliklere yol açmadığını belirtmiş ve bunun neden­leri üzerinde duraral"öy/e demiştir:

Devrim ordusu kendiliğinden kurulamaz. Çünkü, bu kuruluşa karşı sınıf düşmanı, tekelci burjuva aktif olarak savaşmakta, işçi hareketindeki

85

parça lanmalar, aynı zamanda işçi sınıfı ile proleter olmayan yığınlar arasındaki (özel mülkiyetin ve ona uygun ideolojinin varlığı yüzünden doğan) çeli�kiler bu sürecin gel işmesini zorlaştırmaktadır. BütÜ'l1l bunlar, öncÜ proletaryanın ve devrimci partinin omuzlarına ağıt sOJumlul",klar yüklemektedir.

Yığın lar (işçi sınıfı ve onun müttefikleri), ancak. meselenin devri m 'Yolu i le çözülebileceğ ine kendi tecrübe/eriyle inandıklan zaman, sermayeye karşı ve hatta sermayenin egemenliğini yıkmak için savaşa sevkedile­bi lirler. Bu işte, komünistlerin, yığınlara kendi tecrübelerini aydmlatan, onları eğiten ve aktif eylemlere geçirebilen savai�r1an öne .sürmeleri birinci derecede önem kazanmaktadır.

lenin'in, 19'17 arifesinde, halkı sosyalist. devrime çağıran, fakat bu uğurdaki savaşın nası l yürütüleceğini somnut olarak göstermyen bazı kimselere verdiği şu cevap son derecede ilginçtir: .. Vığınsal devrim savaşın ın hedefi nedir? Şimdi yalnız KautskHer ve Sosya1-şovin is fler deği l , aynı zamanda burjuva sosyal politikacılarından çoğu, bunu ", k1Jpita1iz­min (veya emperya lizmin) karşıtı «sosyalizm .. olduğunu kaba' ediyorlar. Ne var ki, ası l mesele, samut kötülüğe karşı, yani zamanımızAck; pahalı­l ığa, günümüzdeki harp tehlikesine veya şimdilü harbe karşı somut «yığ ınsal devrim savaşı»nın somut amacını belirlemeldir ... (BE <:.30, s. 214)

Gelişmiş kapitalist ülkelerde bugünkü durum iudur: Sosyalizm, söz temsil i , kapıyı çalmaktadır, fakat çoğunluk hôlCi bunun farkında değildir. Daha kötüsü, sosya l izmin objektif maddi olanaldannı artırmakta ölan süreçlerden, burjuvazi, y ığ ın laro reformist görüşleri aşılama alanında ya do onları, genel olarak kapitalizmle bağdaştınnO }tolunda ycrarlan­maktadır.

Geniş yığınların henüz sosyal ist devrime hazırlıklı bulunmadıkları .ü!1<e­lerde ise, yığınlar, tekellere, bunların gütlükleri politikanlA şu veya bu sonuçlarına karşı savaşmaya hazırdırlar. liçi sınıfının -partisi

", yığ ınlara

öncülük etmek, onları peşinden sürüklemek. sosyalizm uğrunda bir devrim savaşına dönüşmesi mümkün olan mücadelelerine yardım etmek istiyorsa, onların isteklerini ön plôna a lmal ı ve somut politik ıilirla, "'oUne g.­melidir.

Işte bu açıdan, emperya lizm koşu lları içinde,ytğınlann günlük sosyal­ekonomik istekleri ve demokrasi uğrunda yürüttükleri scnaşla sosyalizm uğrunda yürütülen savaş a rasında kaçınılmaz bir yakınlaşma meydana geldiği hakkında lenin'in elde ettiği sonuçlar. gittı� dahil aktüel bir önem kazanmaktadı r. Devlet-tekel kapitalizminin gefrşmesi. .,ığınların

tameimiyle maddi olan «aleıôde,' isteklerini bile çC:IğdaJ burj"va egemen­liğinin tüm sistemine karşı yöneltmektedir.

86

Tekellere karşı yürütülen savaşın çerçevesi içinde. işletmelerin demok­ratik" yo/dan milli/eştirilmesi ve iş�ilerin kontrolü altına alınması. bütün ekon()mik gelişme üzerinde demokratik kontrol kurulması vb. sorunlar büYPk bir önem kazanmaktadır. Lenin, devrimi zafere ulaştırma savaşı yı:ıl�ı;ı,da. geçici tedbirlerin ve köklü demokratik değişimlerin reel olanak­lar olduğunu söylüyordu. Lenin'in bu buluşları, özellikle Ikinci Dünya, Harbinden sonra. kardeş partilerin eylemleriyle geliştiriidi . Onlar, bu a landa büyük tecrübeler ve önemli başarıla'r 'kazandılar.

Komünistler. kapitalizm çerçev�i içinde. egemen sınıftan elde edi lmesi mümkün olan herşeyi koparıp kazanmak. emekçileri harplerden ve harp hazırlıklarından kurtarmak amacındadıriar. Fakat. bu kazanımlar uğrunda yürütülen mücadelenin. daima ve her yerde. ni�ai hedef olan sosyalizm uğrundaki savaşın ayrılmaz bir kesimi olması gerekir. Emek­çilerin maddi durumlarında, ve sosyal haklarında gözle görülür iyileş­meler yaratılmasın ı sağlayan böyle bir yanaşım. onların. sınıf savaşının kuvvet ve etkin l iğine karşı inançlarını güclendirir. bir yandan da, partinin otoritesini yükseltir, öncü mevzilerini sağlamlaştırır. partiye ktırşı güveni artırır. Yine böyle bir yanaşım. tekellerin egeınenliğine girişi len hücum­ların dayanak nokta ları n ı ve olanaklarını genişletir.

lenin. bu konuda şunları da belirtmiştir: «Proletarya sınıfının kapita­lizmdeki 'durumunun bellibaşlı özel l ikleri dolayısiyle. proletarya hareketi, gitgide herşeyi. gerici,' sömürücü. köleleştirici olan herşeyi ortadan kal­dırmak için yürütülen bir ölümka l ım savaşına doğru yönelir. Herşey için savaşanlar. tam zafere ulaşmak için savaşanlar, küçük kazanımların, el lerini kollarını bağlamasına, yollarından saptırmasına. henüz uzakta 0100'1 unutturmasına müsaade edemezler... (Bütün Eserleri. c. lO, s. 1 96-197)

Bu tehlike nasıl önlen'

melidir? Hatta, devrim için gerekli koşullar ortada yokken, yani «kapitalist toplumun genel, barışçı gelişme» koşul­larında emekçiler arasında d!?vrimci potansiyel nası l korunmalı, nasıl geli

,ştililmel id ir?

Sovyetler Birliği Komünistler Partisinin ve diğer Marksist-leninist parti­ler;n tecrübeleri şu sonucu vermiştir: Her türlü ahval içinde devrime

bağlılığı korumak ve gerçekten i leri adımlar atabilmek için tek yol vardrr, o da şudur: Her türlü politik ahvôl ve konjuktürde. her türlü politik değişim ve bunalımlarda «proletaryanın sınıf bil incini ve onun bağımsız. politik örgütünü geliştirmeyi ön plôna almak ... (BE c. 1 0, s. 28)

lenin'in her zaman belirttiği gibi, ancak devrim yolu i le, köhnemiş düzeni,' kapitalizm düzenini ortadan kaldırmak suretiyle sosyalizme geçilebilir. işçi sınıfı. devrimi zafere ulaştırabilmek için, kendisinin, ve partisinin. - barışçı ve barişçı olmayan - bütün savaş biçimlerini iyi

87

bi lmesi ve b i r savaş biçimin i duruma uyg u n d iğer b i r savaş biçimiy le en kısa zamanda, beklenmedik b i r anda değ iştirmeye haz ır l ık l ı olması gerekir.

len in ' in , devr im yolları sorununa yanaşı mı, b i l i nd iğ i üzere, u luslara rası komünist hareket in in 1957, 1960, 1969 y ı l larında yap ı lan danışma toplantı lar ında gel işti r i lmiştir.

Gerici ler ve egemen s ın ıf, . devrim hareketine şiddetli baskıya başvur­duğu zaman, i kt idarı n bar ışçı o lmayan yoldan ele geçir i lmesi bir zorun­luktur, kaçı n ı lmaz b i r şarttır. S i lôh l ı ihti lô l in zaferle sonuçlanabi lmesi iç in devrim ahvô l i n i n buna elverişli o lması gerekir. Y ığ ı n lar ın devrimden yana o lma ları , s i lôhl ı ihti lô l in başl ı ca koşu ludur. Y ığ ın lar uzak ka l ı rsa, bu b i r isyandan başka b i r şey olmaz.

Ayn ı zamanda, V. i. len in , i kt idarı barışçı yoldan ele geçirme olanak­lar ından yararlan ı lmasına da büyük b i r önem vermiştir. Burjuvazi, o rd u v e pol is kuvvetleriyle devr imi yeni lg iye uğratabi lecek du rumda değ i l se, barışçı yoldan zafere u laşı labi l i r. Fakat lenin, burj uva irtica ı n ı n her türlü alçak l ığ ı yapabi lecek tıynette o lduğunu, i kt idarda kalabi lmek iç in kuvvet de ku l lanabi leceğ i n i ve her çareyeye başvuracağın ı ihtar ed iyordu.

Devri min ik i yolu olduğunu söyled i k : s i lôhl ı yol, barışçı yol . Fakat şunu da unutmıya l ım ki , bu ik i yol pratikte daima ayr ı ayr ı beli rmezler. Devri m barışçı yoldan başl ıyab i l i r ve s i lôhl ı savaş yoluna dönüşebi l i r. Si lôhl ı çatışma biçi minde başlıya b i l i r ve sonra barışçı yolla bir l i kte yürüyebi l i r . Devrim süreci n in gel işmesi s ı ras ında başka savaş biçim leri de ortaya çıkab i l i r.

Şunların da gözönünde tutul ması lôzı md ı r : Zaman ımız ın koşul ları nda, dünya a renasındaki g üclerin genel oran ı , dünya sosya l i st sistemin i n ve diğer ü l keler in destekleme olanakları , emperya l i stler in karşı-devrim ihracı tehlikes in in derecesi g i b i dış etken ler, devrimin somut yol ları n ı n belir len­mesinde öneml i b i r rol oynamaktadır. Gelecekteki devrim in biç imler i üzerinde i ncelemeler yaparken örneğ in , yabancı devletleri n toprak­larında bu lunan çok sayıdaki Amerikan üslerin i , başka ü lkelerin içişleri n e karışmak iç in karşı -devri m plôn la rı haz ı rlamış olan NATO'nun faaliyetini görmezli kten gelebi l i r miy· iz? Devrimci yığ ı n lar ın ey lemleri örgütlenirken bütün bunlar ın g özönünde bu lunduru lması ıôzı md ı r.

len in ' i n bel i rttiğ i g ib i , politikada «gelecekteki koşul larda hang i savaş metodunun uygu lanabi leceğ in i , hangis in in biz im için yarar l ı olacağ ın ı .. önceden noktası noktasına bel i rleyemeyiz. ..Bütün savaş metotları n ı benimsememişsek ve diğer s ı nıfla r ın durumunda biz im i rademiz d ışında meydana gelen b i r değişik l iğ in gerektird iğ i savaş biçi m in i iy i b i lmiyorsak, çok ağ ı r - hatta bazan kesin - yen i lg i lere uğrayab i l i riz . Gerçekten i lerici, gerçekten devri mci s ı n ıf ın çı karların ı temsil ettiğ i mi z için, bütün savaş

88

biçimleri n i iyice bi ld ikten sonra, zaferin bizim o lmaması i mkônsızdı r.» (BE c. 41, s. 81).

Eski düzenden yeni düzene geçiş yol lar ın ı hazırlayan lenin , devrim olanakları n ı n gerçekleşebi lmesin in , sübjektif faktöre ve her şeyden önce devrimci partin in , yeni t ip partin in , Marksist-lenin ist parti n in varl ığ ına büyük ölçüde bağ l ı o lduğunu, bu sübjektif etkenin çözümleyici b i r rol oynadığ ın ı sık s ık belirtmiştir.

Parti, devri mci l i k b i l inc in in i l etkeni işçi sı n ı f ın ın politik örgütünün en yüksek biçi mi , sermayeye karşı yürütülen sı n ıf savaş ın ın bayraktarı ve öncüsü, devri min zaferi ve sosya l ist topl u m kurucul uğu mücadelesinde y ığ ın la rın yöneticisi ve organ izatörüdür. len in ' in bu hükümleri, pratikte ta mamiyle doğru lanmışt ır . len in ' in parti öğ retisi üzerinde gerek sağcı, g erekse «solcu» revizyonistler taraf ından yapı lan yozlaştı rmalara ka rşı her zamankinden daha çetin bir mücadele yü rütü lmel id ir .

Parti n in , gerek günlük s ın ıf çatışmalar ında, gerekse gelecekteki devrim savaşları nda yönetici ve örgütleyici ödevini yeri ne getirebi l mesi iç in , oportünist unsurlardan temizlenmesi gereki r. Bu temizlenme süreci deva m etmektedir. Ve şüphesiz ki , komparti len iç politikada s ın ı f savaşlar ındaki mevzilerinin o lduğu gi bi , enternasyonal mevzi ler inin de sağ la mlaşmasına yard ı m edecektir. Parti ler i , len i n ist prensiplerin temeli üzerinde güclen­d i rmek ve ça l ı şmalar ın ı bütün yön leriyle mükemmel leştirmek, çağı mız­daki' devrimci eylemlerin son derecede öneml i ve zorun lu görevidir .

Marks ve Engels, XiX. yüzyı ldaki devrimlerin ve öze l l i k le Pa ris Komünü­nün tecrübelerine dayanarak, kend i ler in in proletarya d i ktatoryası o lara k b iç imlendird i k leri yeni devlet i ktida rı n ın , kapita l izmden sosya l izme geçiş dönemin in en önem l i ô leti o lduğu sonucuna va rmış lard ı r. Bu yeni ege­menlik sorunu tamamiyle somut biçimiyle len in ' in karşısına ç ı kmışt ı r. Yeni egemen l i k nası l o lmal ıd ı r, sorununu o, tarihte i lk defa o lara k pratik a landa çözümlemişt ir.

Lenin, yeni devlet egemenl iğ in in , devrimin kazan ımlar ın ı koruyacak ve kapita l izmi hortlatma çabalar ın ın hepsini ezecek ederecede güc lü olması gerektiğ in i açı kça görüyordu .

Yeni egemen l i k, sosyal ist düzen in kuru luşunu sağ l ıyacak koşu l ları haz ı r­layab i lmel iydi . lenın, bunu da açı kça görüyordu . Dte yandan, bir azı n ­l ı ğ ı n ı , b i r parti n i n veya b i r s ın ıfı n yeni topl umu kura m ıyacağ ın ı daima bel i rtiyordu. Bu iş, ancak, emekçilerin büyük çoğ un luğunun sosyal ist topl um kurucu luğuna katı lması sağ land ığ ı zaman gerçekleşebi l i rd i . K ısacası, işçi sı n ıfı n ı n yöneti minde bütün emekçi hal kı n enerj is in i sos­yolizm kurucu l uğunda birleştirmek len in'in proletarya diktatoryası hak­kındaki görüşünün özünü teşkil ediyordu .

89

Devrimci i ktida r, e lbette ki cı s ı l hedef değ i ld i r. Devrimci i kt idar, toplumu, sosya l izm prensipler ine dayanarak kurma işi n i n bi r a racıd ı r. Sosya l i st toplum kurulduktan sonra proletarycı d iktatoryası devletin i n , genel sosyal i st ha l k devleti ha l i ne ge ld iğ i , SSCB'nin tecrübeleriyle ortaya konmuştur. Bu devlette işçi s ın ıf ı , Komünist Part is in in öncülüğünde yöne­t ici rolü oynamaktad ı r.

Zamanı m ızda, kuvvetler oran ı yeni prensipler üzerinde gel işmekte ve devrimci proleter müfrezelerin in olana kla rı kat kat a rtmış bu lunmaktad ı r. işte bu koşu l larda proletarya d i ktcıturası çeşitli b iç imlerde gerçekleşti ri le­b i l i r. Fakat bütün koşul la rda , gerek sovyet i ktida r ın ın , gerekse ha l k demokrasisi devletleri n i n bi r ikt i rd ik leri tecrübeler devri m teoris ine her memleket için önemi olan katkı la rdır .

Len i n' in yüzüncü doğ u m y ı ldönümüne haz ı rland ığ ım ız şu sırada, Len in ' i n devri m teoris i ve prat iğ i i le dünyan ı n ge l işmesi hakkındaki d iğer görüşleri n , yan i sosyal demokrasi görüşleri n i n ve sağcı oportün ist pratiğ i ­

. n in , ayn ı zamanda, solcu revizyonist f iki rleri n ve küçük burj uva devrim ­c i l iğ i pratiğ in i n «tarihsel kaderleri" a ras ında b i r ka rşı laştırma yapmak faydalı olacakt ı r.

Sosyal demokrasi , işçi s ın ı f ın ı , kolay yoldan, reformla r yolundan sos­yal izme götü rmeyi vaadetmiştir. Onlara göre, bu yolda s ın ı f savaş ın ı n sarsıntı ve güç lük leri görü l miyecek, hiçbir zora başvurulmayacak, p role­tarya diktatoryası kurulmayacaktır. Oncelikle seçim bü lten le ri ve parla­

mento eylemleriyle sosya l izme va rı lacaktır . Batı 'da bi rçok işçi, sosya l demokrasi önderlerine ve bu teorilere inanm ıştı r, hô lô da inananTa r ·va rd ı r.

Len in ve Komintern , reform izmin içyüzünü açık lad ı la r, bunun sos­yalizmden vazgeçmekten başka b i rçoy olmad ığ ı n ı ortaya koydular. i l k önce B i rinc i Dünya Harbinden sonraki devri m kası rga ları dönemi , daha sonra ları , I k i nci Dünya Harbinden sonraki dönem, onlar ın hak l ı o lduk­lar ın ı gösterdi . Faşizmin bozg una uğratı lması sonucunda, işç i s ın ıfı n ı n , kapital i st d üzeni ta temel ler inden y ı kma savaşına g i rişmesi i ç i n büyük o lanak lar be l i rd i . Ne va r ki , sosyal demokrasi n in sağcı önderleri bu yolda yürümek istemedi le r. Hatta sosya l i zm hakk ındaki eski vaatlerin i de unut­muş göründüler, üret im a raçları n ı n özel mül kiyet in i ve sözüm ona hür teşebbüsü açı kça desteklemeye koyu ldu lar. Sosya l -demokrasi l iderleri , hiçbir ü lkede, hatta uzun yıllar iktidarda bulundukları memleketlerde kapita l i zm düzenini ortadan ka ld ı rmadı lar, sosyal ist düzeni kurmak iç in çal ışmad ı lar.

Sağcı sosya l i stler, kend i ler in in , da ima «demokrasi savunucusu" oldu k ­lar ın ı iddia ediyorla rd ı . Bu bay ra k a lt ında, Rusya'daki sosya l ist devrime, Sovyetler Birl i ğ i'ndeki sosyal ist top lum kuruculuğuna ver yansın ediyor-

90

lardı. Emekçilere de, bütün sorunlo rı n .. katkısız», sın ıflar-üstü demok­rasin in yard ımiyle çözümlenebileceği f ikr ini aş ı la maya ça l ı ş ıyorlard ı . Ne va r ki , burjuva demokrasisi, hiç bir ü l kede toplumu, tekelci ler gerici lerin egemenliği nden, sömürüden kurta rmam ı ştı . Avrupa'da demokrasi, faş izm d iktatoryas ından, yeni bir demokrasi, sosya l i st demokrasi yaratan Sov­yetler tarafı ndan kurtarılmıştı. (Bu demokrasi , Sovyetler B i rl iği'n in kudretinin en önemli kaynaklar ından bi ri o lmuş, faş izmin bozguna uğratı l ­masını sağlam ıştı.) Bu orada, diğer ü lkelerin komünistleri ve mukavemet hareketinin bütün gücleri Sovyetler Bir l iğ i ile el ele yürüyorlard ı .

Sosya! demokras in in eskiden olduğu g i b i şimdi de en büyük kusuru. devrim i n kaçınrlmazlığı ve kapital i zmin ortadan kaldı r ılması sorununu gündemden çıkarmaya , y ığ ın ları mevcut düzenle bağdaştı rmaya, içinde bu lunduk ları duruma al ıştırmaya çaba lama lar ıd ı r.

Sosyal demokrat izmin eleştiri lmesi ve iç yüzünün açığa vurulması, işçi s ınıfı n ı n , tüm e mekçilerin eylem b i rl iğ i iç in yürütülen savaş ın ödevleri ne karşıt değildir. Tam tersine, birliği giden yolun temizlenmesi. sağcı sosyal demokrasi l iderleri n in bu yolda yükseltt ik leri engel lerin ortadan ka ld ı r ı l ­ması zorunluğu bunu gerekli ha le geti rmekted i r.

i şçi s ı nıfı n ın birliği konusuna birinci derecede önem vermiş olan 1 969 Danışma Toplantısının belirttiği g i bi , komünistler, emekçi lerin hayati çıkarlarının gerektirdiği ödevlerin çözüm lenmesinde sosya l ist ler ve sosyal demokratlarfa i ş bi rl iği yapmak taraftarıdır ior . Yeni bir dünya harbinin ön lenmesi ve Avrupa güvenlik sistemin in kuru lması mücadelesiyle faşizm teh l ikesine karşı m ücadeleyle ve Viyetna mın desteklen mesiyle i lg i l i bütün sorunlar bu çözümlenecek ödevlerin başında gelmektedir .

Len in ' in sosyalist devrim hakkındaki teoris in in gerçekleştiri i miş olması , coğ ı mız ın en önem l i sorunların yal n ı z reformist yanaşımla değ i l, aynı zaman da aş ı rı solcu, ve bu a rada Trotskist doğrultu i le çözümlenmesin in i mkônsız olduğunu göstermiştir.

Küçük burjuva devrimciliği, a rd ı cı l , sisteml i devri mci ça l ı şmalarda en küçük bir kabifiyet dahi gösterememiş, a labi ld iğ ine kararsız ve k ı s ı r o lduğunu ı spat etmiştir. Sözde ve jestte kalan devri mci l iğ in , ku l luğa, adamsendeciliğe ve devrim ihanetine ça bucak dönüştüğünü tarihsel tecrübe ortaya koymuştur.

Büyük devlet şovinizmin in, m i l l iyetçi ve n ifakçı görüşler in zamanım ız ­daki ideologları , Lenin'in devrim teoris in in karş ıs ına . . dünya şehirlerinin dünya köyleri tarafından çember i çi ne a l ı n ması» tez in i ç ıkarmış lardıf. Bu teoriye göre, başlıca devrim gücü ve sosya l izm i letkeni a rt ık proletarya değildir, ekonomik bakımdan zayıf ü l keler in köylü leridi r. Batı ülkelerinin proletaryasına gelince, o do, sözde kapita l i st sistemle .. tamlaşmış» (entegre olmuş) ve devrimcilik olanakla rı n ı kaybetmiştir.

91

Geri kalmış ülkelerin ekonomik a landa ilerlemelerini bızlandımcak koşu l ları yaratmak suretiyle sanayi ü lkeleriyle geri kalmı't mlreierin eko­nomik gel işme düzeyleri a ras ındaki fa rkı ortadan kaldırmak için, gerçek­

ten devri mci ödevler yeri ne, zeng i n l ik ler in, sosyal-ekonomik kuwluşlar; ne olursa olsun bütün devletler a ras ında eşit şekilde bölüştürülmesi teklif edi lmekted i r. Bu görüşün en hara retl i taraftarları, beyaz ve siyah ' derili hal k ların ç ıka rları a rasında derin farklar bulunduğunu i leri sü.rmekte ve bu suretle ı rkçı ları n mevzi lerine yuvarlanmaktadırlar.

Bu g ibi ideolog lar sadece y ık ıcı l ı k ve zorkullanma prens'i p lerin i

yaymakla yetin memekte, y ığ ın laro karşı Bonapartist bir tutum talrl'ı:ımakta, askeri -bürokratik metotlar ku l lanmaya, üstünlük sağlamaya çal ı şmakta ­d ı rIar. Bütün bunlar ın , gerçek devrim hareketine büyük zara rla rı olmaktad ı r.

Aşı rı - solcu eğ i l imler yeni - Trotskizm ha reketin in çeşitli biçimleri hal inde ortaya çıkmaktad ı r. Bun lar, işçi sınıfın ın devrimde öncü rolünü

inkô r etmekte, ün iversite öğ renci lerine, işsizlere vb. lerine yönelmekte­d i rler.

Bütün bu ak ım lar, emperya l izme karşı dünya çapında yürütülen savaş ın dayanağı ve başl ıca gücü olan reel sosyal izm in kazan ım ları sorunundaki tuiumlar ın ı Len in izmle ve onun dünya devrimin i gel iştirme doğnıltıısu ile

bütün bağ lar ın ı kesmek suretiy le ortaya koymaktadı riar. Bunlar, devri mci g ücleri ayı rı p pa rça la maya çalışarak, mi l l iyetçi liğ i körükleyerek darbe­ler ini , dünya sosya l i zm in in bel l ibaşl ı kalelerine ve komün ist hareketine yöneltmekted i rl er. Böylece, objektif olarak, gericilik kuvvetlerine yard ı m etmekted irler.

Sosya l-demokrat, sağcı ve «solcu» oportünist görüşlere, riifakçılara ve avantüristlere, devrim hareketi n i , hayatı n tecrübelerinden geçmiş s ın ıfsa l ­proleter yolundan saptırmaya çabalayan herkese karşı prensip l i b i r Len inci mücadele yü rütmek, ha reket imizin en başta gelen ödevleri aras ındadır .

Bu rjuvazi, uğ ratığ ı yenilgilerden bel ir l i dersler almıştır. Komünistler, za man ım ı z koşu l ları içinde devri m savaş ını yaygınlaştırırkırken bunu gözönünde bulundu rma ktad ı rlar. Burjuvazi, kapitalist düzenin ya ralarını g iz lemek, kusurlo rı n ı örtbas etmek iç in yen i yeni araçlar kullanıyor ve daha esnek taktikler uygu luyor. Bir yandan da , egemenliğini ikoruyab i l ­mek iç in, her ça reye ve bu o rada e n sert tedbirlere başvuruyar.

Bunu an lamak iç in yak ın geçmişteki olaylara bir gözatmeık yararlı

olacaktır. Son y ı l larda bi rçok kapita l ist ü l kede yığınsal hareketlerin büyük atı l ı mlar yapması , ger ic i leri , ka rşı -tedbirler a lmaya zorlamıştır. Devlet c ı hazları aç ık terör a raçlar ın ı a rttı rmaya koyulmuşlard ı r. Hükümet ve idare organ lariy le ordu a ras ındaki temaslaF s ıklaşmış, baskı tedbirleri

92

ş iddetlerrdirHmiştir. Ayrıca. kendi lerine özgü cinayet, pogrom ve tehdit usulleriyle eylemlerde bulunan faşist ve aş ır ı -gerici örgütler aktifleşmiş­lerdir. Bütün bunlar. sınıf savaşı tarihinin elde ett iği tecrübelerin doğru­luğunu bir daha ortaya koymuştur. Bu tecrübeler, bize. devrimci ler hareketinin güCıendiği dönemlerde uyan ık l ı k ve örgüt lü lüğümüzü kat kat a rtırmamız gerektiğini öğretmektedi r. Lenin, bu konuda şun la rı yaz­mıştır: -Ezilen sınıfların baskısı arttıkça, bütün kıyımların, bütün sömürü­nün sonu yoklaştıkça. baskı alt ındaki köylü ve işçi lerin g i riş imleri, bağ ım­s ız g i rişimleri daha çetin bir hal a ld ı kça, sömürücüler de d i renişlerinde o derecede çılgınlaşırlar." (Bütün eserleri) Bu yüzden, devrimci g ücler ve kompartiler. lenin'in bu uyarısın ı akı l ları ndan çıkarmadıkları müddetçe tam bir savaş hazırlığı içinde bulunacak lar ve gerici g üclere karşı kesin eylemlerde bulunmaya hazır oalacaklard ı r.

Komünist ve işçi Partileri Danışma Toplantısı çok hakl ı o larak şun la rı bel irtmiştir: .. Emperyalizme karşı yürütülen savaş, sürekl i , çetin ve ağ ı r b i r savaştrr. Kaçınılmaz. şiddetl i s ın ı f çarpışmalariyle karşı karşıya bu lunuyoruz. Emperyalizmin ve iç i rt icaın mevzi lerine karşı hücumla rı mız ı g üclendirmemiz IÔzımdır. Devrimci ve i lerici güCıerin zaferini kimse önl iyemez.". lenin'in devrim teorisi zafer yolunu göstermektedir.

*

Komünistler şunu çok iyi b i lmektedirler : Lenin ' in dünya devrim süreci hakkındaki görüşünü kabu l eden ve bunu gerçekleştirmek için gerçek bir savaş yürüten insanın. enternasyonal ist olmaması i mkônsızdı r.

Zamanımızda enternasyonal izmle i lg i l i çeşitlü görüşler var. Fakat, gerçek enternasyonalizm tektir. o da, bugün, son derecede öneml i o lan bu prensibi n yorumlanmasında sübjektivizm yolunu kapatan objektif k ritere dayanmaktadır.

özellifde günümüzde. teori ve prati k a lan ında u luslararası durumu d ikkate almayan. dünya sosyalist sistemi g i bi b i r etkeni gözönünde bu lundurmayan ve sosyalizmin elde ettiği mevzileri y ıkma çabalarına karşı-ideolojik ve politik-kesin bir mücadeleye yönel meyen devrim stratejisini gerçek bir devrim stratejisi ola rak kabul edemeyiz. Bu yüzden, sosyalizmi güdendirmek. savunmak ve desteklemek, za manı mız koşu l ­ları nda proletarya enternasyonal izmine sada katı n en öneml i ölçülerieir.

Bazan şöyfe sorular ortaya atı l ıyor: «Bugün bir değil, b irkaç sosyal ist ü l ke var_ Bunların arasında da anlaşmazl ık lar eksik değiL. Bu koşu l lar içinde sosyalizmi savunmanın anlamı nedir? . . Gerçekleşmiş bu lunan sos­yalizmi sovı.rnmanın en önemli yol lar ından bir i , devri min zafere u laştığ ı ü lkelerin birliğini her yönden g üdendi rme doğrultusudu r. Bu birl iğ in , u luslararası danışma toplantılarında komünistler tarafı ndan hazırlanmış o lan . ilkeleri iyi bilinmektedir.

93

Len in ist yanaşı m , sosya l ist ü lkeler aras ındaki ilişkilerin olumlu ve olumsuz olayla r ın ı tespit etmek ve an laşmazlıkların düzeltilmes in i d i le­mekle yeti nmekten i baret değ i ld i r. Leninist yanaşım, tüm komünist hareket in in ç ıka rlar ına uygun olan ve beliren anlaşmazlı kların prens ip ler temel i üzeri nde o rtadan ka ld ı r ı lmasını sağlayan Marksist-Leninist ve enternasyona l ist doğru ltunun gerçekleştiri lmesi için a ktif olarak ça l ış­makt ı r. Sosya l izmin savunu lmasiyle i lg i l i leninist yanaşım, aynı şeki lde, g üc lüklerin sadece tespiti değ i ld i r, ikt idardaki komünist pa rti lerin i n başarı ve tecrübeleri n i küçümsemekle i se h içbir i lgisi yoktur. Lenin ist yanaşım , sosya l i st ü l kelerin iç ve d ış pol it ika larının bel l ibaşlı prensiplerini ve tüm dünya devrim hareket in in mevzilerinin güclenmesini sağlayan enternasyonal yönlerini aydınlatmaktır, barışı ve holkların güvenliğini

savunmakt ı r . Bu yanaş ım, bu pol it ika n ı n kayıtsız-şartsız ve a ktif o lara k desteklenmesini, ona zara r veren herkese karş ı mücadele ed i lmes in i gerekti r i r.

Emperya l izm, m i l l iyetçi l i k d uygu lar ın ı körüklemektedir. Amacı, komünist partilerine ka rşı mücadelesinde bundan yararlanmak, sosyali st ülkelerin arasını açma k ve bunları her şeyden önce Sovyetler Birliğine ka rşı k ı şk ı rtmaktı r. Herkes b i l i r ki, s ın ı f düşmanımız, mi lliyetçi liği her yerde Sovyet düşman l ığ ı rayları üzerine oturtmaya çabalamaktadı r. Enternas­yonal ist-Len in ist ler bu apaçık gerçekleri gözönünden uzak tutamazlar. Partimiz, kardeş pa rti l erin anti -sovyetizme karşı direnişlerini ve komün i st parti lerin in saflar ında bu olaya karşı gösterilen müsamahasız tutum u büyük b i r takdirle karşı la maktad ı r.

Enternasyonal ist yanaşı m, i ktidar kazanma ödevIeriyle karşı karşıya bulunan ü l kelerdeki işçi s ın ı fı n ı n dôvasına da hizmet etmekted ir. Çünkü enternasyonal izm, işçi sı n ıfın ı ve emekçi yığınlarını, burjuva politikasının

ve propagandas ın ın baskılariyle a ra lar ına sızmış o lon görüşler in etkisin­den kurta r ı lma lar ına yardım eden g üclü bir id eoloji siıahıd ı r. Mi lliyetç i l i k duygularının etkisi geçici de olsa, mi l l iyetçi l ik belirtilerin i müsamaha i l e karşı layan parti lere büyük zara rla r verir. özel l ikle gergi nliğin artt ığ ı zamanlarda, parti n in , y ığ ın ları yöneteceği yerde, anti -sosya l g ücler in uydusu ha l ine gel mesi tehl ikesine yolaçar.

V. i. leni n , proleta rya enternasyonal izminin eylemci gücüne daima bir inci derecede b i r önem vermişt i r.

iy i ama, proleteraya enterna syona lizminin isteklerine uygun eylemde

bulunmak ne demektir? Devrimci doğrultuyu yalnız kendi ülkemizde, başka bir deyişle, u lusa l zeminde uygulanak ve bunun, d iğer d evr im müfrezelerinin eylemler iy le kend i l i ğ i nden birleşeceğini kabul etmek demek m id i r bu? B iz im düşüncemize göre, proletarya erıternasyonal i z­

mini böyle bir çerçeve iç ine sıkışt ırmak doğru değildir. Proletarya erıter­

nasyona l izmi sorun unda Len inci görüşün e n başta gelen isteklerinden

94

biri şudur : Devrimci eylemler, u luslara rası a landa gönü l lü lük prensipleri üzeri nde koord ine ed i lmel i , ahenkli şeki lde yürütülmel i d i r. Komparti lerin 1969 Dan ışma Toplantıs ın ın belgeleri ve bunların emperyal izme karşı eylem b irl iğ i i le i lg i l i p lôtformla rı , kardeş parti lerin dayanışmalar ın ı sağ layan ve bu suretle, tüm emperya list güclere karşı savaşta bir l iğe geniş o lonaklar açan sağ lam b i r pol i t ik temel id i r .

B. Ponomaröf, bundan sonra, emperyalist harplerine karşı, banş ve halklann güvenliği uğrunda yürütülen mücadele sorununun, anti-emperyalist savaşın önemli bir cephesi olduğunu iLeninci prensiplere dayanarak ortaya koymuştur. Banş içinde yanyana yaşama politikasının sınıf savaşının uluslararası arenadaki özel bir biçimi olduğunu belirtmiştir. Bu politika, devrim savaşını yavaşlatmak söyle dursun, hızlandmp genişletmektedir. Barış içinde yanyana yaşama prensibi, kapitalist ülkelerde yürütülen sınıf savaşına ve ideoloji mücadelesine uygulanamaz.

B. Ponomaröf, Sovyetler Birliği Komünist Partisinin ve Sovyet halkımn, Lenin'izm fikirlerinin bütün dünyada zafere ulaşması uğrunda yürütülen genel enternasyonal mücadeleye yaptığı kat­kının niteliği üzerinde durarak sözlerine şöyle devam etmiştir:

Sovyetler B i rl i ğ i'ndeki her yönlü yeni leşme süreci nde, kapita l izmden sosyal izme geçiş dönemine ait toplumsa l genel gel işme kanun la rı keş­fedi ld i ve u l uslararası önemi olan prensipler hazırland ı . Sovyetler B i rl iğ i 'nde sosya l i zm in kurul ması, Parti Progra mına ve SBKP XXiii. Kongresi kara rlar ına daya n ı la rak komün ist top lum kurucu luğuna geçi l­mesi, lenin ist yolda u laş ı lan ekonomik gel işme ve askeri kudret, tüm d evrim hareket in in gel iş mesi üzeri ne d ünya çap ında etki ler yaptı .

Sovyetler B i rl iğ i , halk demokrasisi ü l kelerinde yeni d üzenin kuru lmasına ya rdımlarda bu lundu, onlar ı emperyalist müdahale ve isti lôsından korudu . SSCB'n in yaptığ ı büyük ekonomik yard ı mlar sayesi nde bu memleketler, ekonom i lerin i , sosya l ist temel ler üzeri nde kurdu lar, ü retim g üCıerni görü l ­memiş derecede gel i şt i rd i ler.

Sovyetler B i rl i ğ i u l usa l kurtuluş devri mlerin in yaygı n laşmosına yard ı m edegelmekted i r. B i l i nd iğ i üzere, SSCB, enternasyona l izm prensipleri nden hareket ederek, örneğin , emperyalizmin baskıları karşısında tutunabi l ­meleri , bağ ı msızl ı klar ın ı ve seçti k leri sosyal d üzeni savunab i lmeleri i çi n i leric i Arap devletlerine yardı mda bulunmaktad ı r. Sovyetler B ir l iğ i , pol it ik bağımsızl ı kları n ı ve ekonomik bazla rı n ı güc lendirmeleri iç in yeni kurulan u l usal devletlere yard ımlar yapmaktad ı r. Ve bugün, de l i l leri n de g öster­diğ i ve özel l ik le Amerikan emperya l i zmin in Viyetnam'daki yen i lg isi n i n ıspat ett iğ i g ib i , emperya l izmin maha l l i harpler taktiğ i b u n u uygu luyan ­la ra başarı lar sağ lamomoktad ı r. len in ' i n b i l imsel sosya l izm temel leri

95

üzerinde kurduğu devletin, maha l l i ha rplerle i lg i li emperya l ist taktiğ i n i n başarıs ız l ı ktan başar ıs ız l ığa uğratı lmasındaki katkısı az değildir.

Sovyetler B i rl iğin' in g üc lü oluşu, emperya l izmin yeni dünya harpleri p lan ları n ı n engel lenmesinde kesin b i r rol oynamaktad ı r. Komün ist Pa rti ­lerinden çoğ unun bel i rttiği g i bi , Sovyetler B i r l iğ i ve diğer sosyal i st ü l ke ler o lmasayd ı , emperya l izm, halk lar ı , çoktan yeni bir dünya harbinin ateşleri iç ine atacaktı .

Sosya l i st devletle emperya l izm cephesindeki emekçilerin devrim hareketi a rasındaki karş ı l ı k l ı bağ lar ve i l işki ler problemini , kapital ist devletlerle barış içinde yanyana yaşa ma uğrundaki m ücadele ile emek­çi ler in devrim hareketi n i destekleyip g üCıendi rme mücadeles in i bir a rada yürütme ödevini pratikte i l k defa çözümlemek, Sovyetler Birliği Komün ist Partis ine nasip o lmuştur.

Bunun basıt bir iş o lmadığ ın ı , politikada prensiplerle esnekl iğ i usta l ık la ahenk leştirmeyi gerektirdiğini ı spata lüzum yoktur. Çok iy i bi linmekted i r k i , SBKP bu ödevi a rd ıc ı l o lara k çözümlemektedir . Kapita l i st ü l keler le u lus lara ras ı i l işki lerin gel işmesindeki hiçbir menfaat, Sovyetler Birl iğ i 'n i , hiçbir zaman, Leninci enternasyonal ist dayanışma ve devrim hareketin i n d iğer m üfrezelerini destekleme mevz i lerinden b i r ad ı m bile saptırama­mıştı r.

Bu yüzden, Sovyetler B i r l iğ i Komün ist Partisin in , u l uslara rası a renada da daima Len in ' in gösterdiği yolda yürüdüğü gu rurla söylenebil i r.

O, Lenin'in vasiyetler in i , ta rihin en keskin dönemeçlerden geçtiğ i s ı ra larda b i le azim ve sebatla gerçekleştirmektedi r. Sovyetler B irl iğ i Komüni st Partisi, daima gel işen hayata ayak uydurmakta, Len in ' in fikir­lerini, devrim savaş ın ın şu veya bu kesimindeki somut koşul lara uyg u n şekilde yaratıcı o larak gel işt irmektedir.

SBKP M K Genel Sekreteri L. i. Brejnef yoldaş, kardeş Partilerin 1 969 Haziran ı nda Moskova'da yapı lan Danışma Toplantı sı nda Part imiz adına söylediği nutukta şun ları söylemişti r :

"Sı n ıf doğrultusunda a rdıcd olmak, prensiplerden fedakarl ı k yapmamak. taktikte esneklik, somut koşu l la rı bütün yön leriyle gözönünde bulunmak, eylemlerde cesaretli, ayn ı zamanda düşünceli davra n mak, ant i -emper­ya l i st savaş ın bütün a raçları n ı usta l ı kla kul lanmak. Işte Lenin'in bize öğrettikleri ve işte bizim Lenin'den öğrendi klerimiz."

Sovyetler Birliği Komün ist Partisi, devrim teorisini , kendi ü l kesindeki sosya l izm kurucu luğu pratiği i le ve d ünya a renasında da enternasyona l politika i l e s ı k ı bağ ları içinde geliştiri rken, d iğer ka rdeş partilerle birlikte, Leninizmi , yeni çağ ı n bütün koşul la rında uygu lanabi len gerçek bir dünya devrim hareketi o larak kökleşt i rmektedir .

96

Ulusla ra ras ı Dan ışma Toplantı s ında oybir l iğ i i le kabu l edi len «Vladimir Hiç len in ' in Yüzüncü doğu m y ı l ı dolayıs iy le çağ rı» da şöyle deni lmekte­d i r : «Marksizm-len in izme - bu yüce enternasyonal öğ retiye - bağ l ı l ı k , komünist hareketin in i lerideki başarı lar ın ın garantisidi r.»

Daha somut o larak bunun an lam ı nedir? Zaman ımızda, len in ' in devrim öğretisi nas ı l gerçekleşti ri l i r?

Bu, Marksizm-len in izmin devrimci ve enternasyonal prensiplerine bağ l ı l ı kt ır , bu yüce öğret in in yaratıc ı ruhuna sadakattır. Bu prensipleri gerçekleşti rmek için az imle ça l ı şma kt ı r, aynı zamanda Marksizm­leninizm teori s in i , s ın ı f savaş ın ın ve sosya l i st toplum kurucul uğunun zamanı mızdaki tecrübeleriyle a ra l ı ks ız a la ra k zeng in leştirmekti r.

Dünya devri m sürecin in gel işmesine yard ı m etmek, gerçekten devrimci bir pol it ika yü rütmek, her şeyden önce, u l usla ra ras ı işçi ve kurtuluş hareketi nin baş l ıca dayanağ ı o lan dünya sosya l i st sistemini güc/endirmek demektir. Bu konuda, hangi nedenle o lu rsa olsun, emperya l izm karş ıs ında yapı lacak her tür lü geri leme, reel polit ikada, çağ ı mızdaki tüm devri mci g üCıerin o lanaklar ın ı azaltma sonucunu doğ urur.

Devrim ha reketi n in gel işmesi iç in, bütün cephelerde emperya l izme karşı savaşmak, bu savaşta ortaya ç ıkan bütün o lanaklardan ôza m i şeki lde faydalanma k zorun lu b i r şarttı r. B u n u n için d e , işçi s ın ı f ın ı ve emekçi y ığ ın lar ın ı bu savaşa hazırla mamız ve devrimin zaferini sağ la­yacak bütün savaş biçimlerinden faydalanmamız ıôz ımdı r.

Geniş emekçi yığınlaflm işçi sınıfının etrafında ve devrim plôtformunda birleştirmek, tekel ler in egemen l iğ in i ortadan ka ld ı rman ın zorun lu şartıd ı r ve bütün top lumun devlet yön�t imin in proletarya tarafı ndan gerçekleşt iri l ­mesi için en önemli koşu ldur.

Zaman ım ı zda da, devri mci o lmak, enternasyonal ist o lmak, ulusal kurtuluş hareketini her yönden desteklemek anlamına gelir. Günümüzde işçi s ın ı fı n ı n müttefi kleri meselesin in u lus lara rası yönü g ittikçe daha büyük bir önem kazanmaktad ı r. U luslara ras ı işçi s ı n ıfı n ın savaşı i le u lusal kurtuluş hareketi n in emperya l izme ka rş ı yürütülen genel savaşta birleş­mesi hakkı ndaki lenin ' in vasiyeti, a rt ı k prati kte gerçekleşmektedir.

Komünist hareketi n in iç ve enternasyonal ödevieri, pratikte, tüm devrimci güc/erin birliğini kuvvetlendirme mücadelesinde birbirleriyl e kaynaşmaktad ı r. Komün istlerin bu yönde sa rfetmekte o lduk la rı gayretler, ancak, her şeyden önce işçi ve komün ist parti leri a rası nda bir birl i k kurulduğu zaman başarı l ı sonuçlar verebi l i r . 1 969 Danışma Toplantıs ında bu bir l iğe doğru büyük bir adım atı lm ışt ı r.

Işçi s ın ı f ın ın hedeflerine hem ulusal çerçeve içinde, hem de enternas­yonal çapta u laş ı labi lmesi için , Marksist-Leninist partinin devrimin politik

97

yöneticisi olarak yetişip olgunlaşması gerekl idi r. B u da, sağcı ve «solcu» her c insten oportünizme karş ı , Marksizm-Len in izmin temiz kal ması uğrunda, onun prensipler ini y ığ ı n la r a rasında yaymak, parti n in politik ve örgütsel ça l ışmala r ın ı bu prensiplere dayanarak yetk in leştirmek için a ra l ı ks ız mücadele yürütmek su retiyle sağ lanabi l i r.

Lenin izm, sosyal ist ve komünist toplum yaratma uğ rundaki bi l inçl i eylemlerde yaşa maktad ı r.

Lenin izm, işçi ve u l usal kurtu luş hareketi n in devrim savaşı nda yaşa­maktad ı r.

Lenin izm, komünist parti lerin in f ikri, politik ve örgütleme ça l ışmalarında yaşa maktad ı r.

Lenin'in kapitalizmin genel bunalımı hakkındaki görüşleri

H A Y M A N L U M E R

Len in ' in en öneml i teorik hizmetlerinden b i ri , emperya l izmi derinden derine tahl i l etmiş olmas ıd ı r. O d iyordu k i : «Kapita l i st emperya l izm devri, kendi mahv ın ı n arifesinde bu lunan ve a rt ık yeri n i sosya l izme terkedecek kadar o lgun laşan ve içi geçen kapita l izm devrid i r.»

Son elli küsur y ı l ı n olaylar ı , Len in ' in , emperya l izmi kapital izmin son aşaması , yani çelişki lerin son haddine kadar, kendis in in sosyal izmle değ işti ri lmesi sorununu gündeme a ld ı rtacak kadar sertleştiğ i aşaması olara k karakterize eden görüşünün doğruluğunu ortaya koymuştur.

Kapita l izm, yeryüzünün öneml i bir k ısmı nda yerin i sosya l izme terketti ve du rmadan deri n leşen genel buna l ım devrine g i rd i . Fakat bu buna l ım bi rden ge l i p çatmadı . Onun unsurlar ı , B irinci Dünya Savaşın ın başlan­g ı cı ndan önceki dönemde, özel l ik le XX. yüzyı l ı n i l k y ı l lar ında, tekelci sermayen in kapita l i st dünyası üzerinde egemenliğ in i kurduğu, dün'yan ı n emperyal ist ler a rasında bölüşü ldüğü ve yeniden paylaşı lması için müca­delenin başladığ ı koşu l lar içinde ve kapita l izmin çelişk i lerin in a labi ld i ­ğ ine keski n leşmesi biçiminde kendin i g östermiş bu lunuyordu .

Len in , Kautski 'n ir sağcı oportünizmine karşı sebatla m ücadele ed i ­yordu. Kautski, tekE: .ci sermayenin ortaya çıkmasında çelişki lerin zayıf la­masın ı görüyor ve emperya l izmin a rt ık «ü ltra emperya lizm» yolunu tut­tuğunu iddia ediyordu . Ona göre, birbir ini iz l iyecek n ice gelişme aşa ma ­ları boyunca tekel ler bir dünya kartel inde bir leşecek, ve b i r genel barışa varılacaktı . Lenin , Kautski 'n in işte bu «ültra emperyal izm» teorisine

98

değ inerek şöyle diyordu: "Gelişmenin ayrınt ıs ız o laro k bütün müesseseleri ve ayr ınt ıs ız bütün devletleri yutacak tek ve bir icik evrensel tröst doğru l ­tusunda gitt iğ i şüphe götürmez. fakat gel işme, bu doğrultuda, öyle koşu l lar içinde, öyle bir tempoyla, - hiç de sadece ekonomik olmayan ve aynı za manda polit ik ve u lusa l vs. - öyle çel işki ler, çat ışma lar ve sars ınt ı lar içi nde i lerlemektedir k i , a tek ve b i rici k evrensel tröste, m i l l i f inans sermayeleri n "ültra e m peryalist .. evrensel b i r l iğ ine varmadan önce, o ma mutlaka daha önce, e mperya l i zmin kaçı n ı lmaz olarak iflôs etmesi gerekecek, kapitalizm kend i karşıtma dönüşecektir.»

Kapita l i zm in genel bunalımı Oktobr Devr imi zaferiyle söz götürmez b i r gerçek oldu. O andan itibaren e mperyal i zmin dünya egemen l iğ i sars ı l d ı . Ve dünya ö lçüsünde emperyalizm i le yeni b i r egemenl ik, yan i işçi lerin ve köyl üleri n devlet egemenliği rekabete başlad ı .

Rusya'da sosyal izmin zaferi dünya kuvvetler dengesi n i kqkten değişt ird i . Lenin RKP (b) 'n in 1 920'de yap ı lan iX. Kongresi nde Merkez Komitesi ad ına okuduğu raporda şöyle diyordu : «Bolşevizm artık dünyaca b i l inen b i r varl ıkt ır. işçi devrimi baş ın ı kaldı rmışt ı r. Oktobr'da gerçek­leştirdiğ i mi z ve içinde kendi tecrübelerimizle yoğurarak 1 905 Devri mi 'n in vasiyetlerine göre hareket ettiğimiz sovyet sistemi evrensel-tar ih i b i r o lgu n itel iğ inde berirmiştir . . • Şimdi zerrece a ba rtmadan d iyebi l i r iz ki , ik i cephe tamamiyle b i l inçli olarak d ünya çapında ka rşı ka rşıya gelmiş bu lunmaktad ı r.»

Lenin emperyalizmi tahl il ederken, çeşit l i memleketlerde, kapital izmin gel işmesindeki tuta rs ızlığ ın b u aşamada a rtmasına b i l hassa önem veri­yordu. Zira tam da bu tutarsız gelişme mevcut kuvvetler dengesi n i bozdu ve dünyan ın yen iden paylaşı lmasını hedef tutan emperya l i st ha rplere yol açtı. Ve aynı tutarsız gelişmedir ki, Marks tarafı ndan i leri sürülen daha önceki görüşten, yani devrimin gel işmiş kapita l ist mem leketlerin b i rço­gunda ve aynı zamanda gerçekleştir i lmesini gerekli sayan görüşten fa rkl ı olarak, sosyal i zmin tek ve ayrı bir veya birkaç memleketle üstün gelmesini mümkün, hattô mümkünden d e ileri, gerekl i kı ldı . Karşıt ik i sistem aras ın ­daki mücadelede yeni tarihsel dönem üstüne görüş ve düşünceler bu temel üzerinde işlenip geliştiri idi .

Bu görüş ve düşünceler, kapital izmin genel buna l ım ı dönemi , yani kapita l izmden tedricen sosyalizme geçiş dönemi f ikrini , emperya l izmin egemenl ik temellerin i gittikçe kuvvetle sarsan sosya l i zm ve u l usal kurtu luş g üclerin i n çoğal ma sı dönemi fikrin i kapsamaktad ı r. Bu, kapita l izm iç in , pazar ve sürü m sorun ra riyle, süregen işsizl ik le, u lusla ra rası döviz güçlük­ler i ve büyüyen ekonomik istikrarsızlıkla bağ l ı ve birbir inden c iddi problemler dönemidir. Bu dönem içinde, tekelci sermaye kendi kazançla­rı n ı korumak, erden geldiğince arttırmak ve egemenl iğ in i garanti lemek için, devletin ekonomi k kaynaklarına ve egemen l iğ ine gitti kçe daha çok

99

dayanmaktad ı r. len in , halen bütün kapita l i st memleketlerinde hüküm sürmekte olon tekelci kapito l i zmin ortaya çıkmasını do daha önceden açık l ı k la görmüştü. Onun kanıs ına g öre, bu bir yandan sömürünün ve ezg in in ş iddetlenmesi, öte yandan da kapita l i st gel işmenin en son basamağ ı na va rması demekti.

Len i n za man ından günümüze kadar kapita l i zmin genel buna l ımı daha büyük ö lçüde deri n leşti. Tab i id i r ki , o za mandan ber i bunun somut bel i rt i ler inde kayda değer değiş i k l ik ler o ldu . Ama len in ' i n teoris in in esas unsurları yürür lükte ka ld ı . Bun ları zamanı mız ın o layla r ı , öze l l ik le B i rleşik Amerikadaki olaylar doğrulamaktadrr.

B i rleşik Amerikada sermayen in yoğu nlaşması süreci du rmadan gel iş i ­yor . Ameri kan kapita l i zmin in ta ri h i nde son birkaç yı ldaki kadar büyük sayıda birleşmeler görülmüş deği ld i r. Federa l Tica ret Komisyonu 'nun ver i lerine göre, 1 950 y ı l ı nda 2 1 9 o lan bu bi rleşmeler 1 968'de 2.655'e çıkmıştı r.

Ş imdik i bir leşmeler furyas ın ın karakteristik çizg i ler inden bir i , yen i meydana getir i len konglomeratlar, yan i çeşit l i mamu l ler üreten firmalar ın b i rb i r ine katı ld ığ ı b i r l i kler say ıs ın ın h ızla a rtmasıd ı r. 1 948-51 y ı l lar ında bu bi rleşmeler ya ln ız % 40 ora n ındayken, 1 968'de a rt ık % 90' 1 bu lmuştur. Kong lomeratlar ın çatıştı r ı lması, h isse senetleri da laveresiyle ve verg i kaçakçı l ı ğ ı iç in çevi r i len tür lü entrikalarla kazançlar y ığma emel lerin in b ir ürünüdür . Yoksa üreti min etkin l i ğ i n i arttı rmak g ib i a rzu lar bu konuda en sonda ge l i r. Demek ol uyor ki , kong lomeratlar ın meydana get i r i lmesi tekelci sermayen in asalak l ı ğ ı n ı n yeni bir görünüşüdür. Kong lomeratları meydana getiren b i rleşmelerde büyük bankaların ve mal i sermayen in rolü ve g ücü a rtmaktad ı r.

Harp sonrası dönemi n in , hele son on y ı l ı n b i r başka ka rakteristi k özel­l iği, u lus lara ras ı (ya do çok mi l letli) sanayi korporasyonlar ın ın meydana get iri lmesid i r. B irleş ik Amerikan ı n yabancı memleketlerdeki d i rekt özel yatı rı mla rı 1 950'de 1 1 .8 m i lyar dolar i ken, 1 968 y ı l ı sonuna doğru 5.5 defa arta rak 64.8 m i lya r doları bu lmuştur. B ir leşik Amerikan ı n özel l ik le Avrupadaki sermaye yatı r ımlar ı a lab i ld iğ ine a rtmış , 1 950 y ı l ı ndaki ser­maye yatı rı mları n ı n 10 mis l in i aşmışt ır .

Gerçi d iğer kapita l i st memleketlerin de d ı ş ü l kelerde hatı rı say ı l ı r sermaye yatı r ım ları vard ı r ve bunlar ın öneml i b i r k ı sm ı B i rleşik Ameri ka­dad ı r. Ama bu yatı rı mlar ın genel top lamı , Ekonomik Işbirliğ i ve Ka lk ınma Teşki lôtı ' n ı n veri ler ine göre, 1 966 y ı l ı nda Amerikan yatırı mları n ı n en az o 'n 64'ü kadardır .

Ameri kan tekelci sermayesi n in d iğer kapita l ist memleketler ekonomi­lerine soku lması biteviye a rtan b i r d i reniş le ka rş ı laşmakta ve emper­yal i�tler-arası çel işk i ler keskin leşmekted i r. Bu çel işki ler, kapita l izmin -

1 00

Bir leşik Amerika yararına olmadan devam eden - tuta rs ız gel işmesi sonucu ola ra k daha fazla deri n leşmektedir .

Birleşik Amerikan ı n dünya tica reti ndeki durumu 1 960 y ı l larında önemli derecede zayıflad ı . Yaptığ ı i hracatın hacmi, Avrupa I ktisadi Toplu luğu memleketleri n in ihracatı na kıyas la 1 960 y ı l ı nda % 68.4 i ken, 1 966'da % 56.8'e düştü.

Dünyaca geçerli döviz sıfatiyle doları n , d urumu do son y ı l larda sarsı ld ı . Bu sarsıntıyı , g ittikçe o rtan enflasyon ve bunu bel ir l iyen % 5-6 oran ı n ­dak i y ı l l ı k fiyat yüksel iş leri etk i lemekted i r. Başl ıca kapital i st memleket­Ierin merkez bankalar ı , bu enflasyon hafifleti lmediğ i ve Bir leşik Ameri ka· n ın ödeme dengesindeki aç ık g ideri lmediği takdirde, alt ın yeri ne dolar a lmaktan vazgeçecekleri n i aç ıkça h issetti rd i ler. Ama şimd iyedek ne enflas­yon azaltı ld ı , ne de Amerikan ı n ödeme dengesi açığ ı gideri ld i .

Kapita l izmin tutarsız gel işmesi emperya l istler-orası rekabetin artmasına yol açıyor. Dünya a la nında Amerikan emperya l izmin in durumunun zayıflamosına paralel olarak , sald ı rgan l ı ğ ı do a rtıyor, d iğer kapita l i st memleketleri n in ekonomi lerine nüfuz denemeleri s ı klaşıyor. Fakat B i rleşik Amerika bütün n iyet ve planlar ında dünya kuvvetler oran ı ndaki değ işme gerçeği i le yüzyüze gel iyor ve sa ld ı rgan l ı k pol it ikası anti-emperya l i st gücler tarafı ndan g ittikçe daha büyük bir d i reniş le ko rş ı lan ıyor.

Bunun en aç ık bel irtisi , Amerikan emperyal izmin in Viyetna m ha lk ı tarafı ndan gösteri len d i reniş le uğrad ığ ı hezimettir. Ameri kan emper­yal izmi , Bir leşik Arap Cumhuriyeti 'nde ve Su riye'dt7 ş imdiki i lerici reji mieri devirme denemelerinde de hezi mete uğrad ı . Bu emperya l izm, Küba'da sosya l i st devleti ezemed i . Lati n Ameri kada anti-emperyalist hareketin ge l işmesi, Ameri kan tekelci sermayesin in daima babası n ı n çift l iğ i bel ie­d iğ i bu bölgedeki egemen l iğ in i g ittikçe daha büyük ölçüde tehdit eden b i r n itel i k kazand ı .

Ne va r ki , Ameri kan emperya l izmi dünya gerici l iğ in in dayanağı ola ra k hala büyük b i r kuvvet sah ib id i r. Buna rağ men, onun kuvvetlenmeyip, biteviye zayıflad ığ ı do bir gerçektir. Bütün kapita l ist dünyas ında o lduğu g i bi, B i rleşi k Amerika da, kapita l izmin genel buna l ım ı n ı n etki kapsamı içindedir. Bu buna l ım ın günden güne daha çok etki lediğ i emperyal izm, tekel leri n kazanç seviyesini korumak iç in , y ığ ın la r üzerinde tekel ler in ezgis in in a rtmas ın ı ya rd ımlamak ve mal i sermaye egemenl iğ in in devam ın ı sağlamak için, devletin ekonomik kaynaklar ına g ittikçe daha büyük ölçüde el atmaktad ı r.

Devlet-tekel kapita l izmin in egemenl iğ i kuvvetleniyor. Bu egemen l ik , komünist ve işç i parti ler in in u lus lararas ı danışma toplantıs ın ın doküma­nında sözü edilen ve Bir leşik Amerikada da tam on lamiyle bel i ren bazı yeni çizgi ler kazanıyor. Fakat bu memlekette devlet-tekel kapital izmi

101

gel işmesi n in ka rakteristi k çizgi lerinin en belirgini ekonominin ve her yanı i l e toplum hayat ın ın g ittikçe a rtan ölçülerde militarizasyonudur. B i rleşik Ameri kan ın askeri harcamaları , bütün diğer başlıca kapita l i st memleket­Ier in harca malar ın ı bir hayl i geçiyor. Viyetnamdak i saldırıda t ı rmanma­la rla, bu harca malar, ya ln ı z i k inci Dünya Savaşındaki harcama lara yaklaşan ölçülere varıyor. 1 969 y ı l ı tüm devlet b ütçes in in % 53'ünden fazlası ve genel mi l l i hası l an ı n 0/o 1 0'u a skeri amaçla rla harcanm ış bu lunuyor. Bu hadd inden fazla kabarık a skeri b ütçeler, ağ ı r yükü emek­çi lerin s ı rt ına yükleti len verg i ler in d urmadan a rttın lmasiyle meydana geti r i l iyor. B i r leşik Amerikada 1 929 yı l ında verg i le r bütçe ge l i rlerin in (i, u 1 3'ünü teşki l ederken, bunun bugün mi l l i gelirin % 37'sini yuttuğunu söyle'mek yeter. Tek sözle, ekonominin mi litarizasyonu yüzünden m i l l i ge l i ri n y ı ldan y ı la daha büyük kısmının israf edilmesi Amerikan ekonomik hayat ın ı n değişmez da imi çizgis i ha l ine g eliyor.

B i rleşik Amerikada ekonomide «ayarlama»dan söz edi l ir d urur. Fakat askeri harca malar ın esas «ayarlayıcı» olmakta d evam ettiğ i apaçık b ir gerçektir. Bütün ekonomik ayar lama denemeleri, pazar kuvvetleri n i n qğ ı r basan etkis in i yenmeyi başa ra mamışt ır. Viyetnamdaki harp tırmanmasına rağ men, 1 967 "küçük y ı k ım lar» y ı l ı o lmuştur, ve 1970'de büyük b i r y ı k ı m teh l i kesi reel olarak mevcuttur .

Gerçekte, ekonomik ayarlama'dan maksat, emekçilerin s ı rtı ndan tekel­leri besley ip ayakta tutmaktır. 1 960-68 yı l la rında tekel ler in (verg i ler ödend ikten sonra) elde kalan kazançları hemen hemen i ki kat artm ış, buna ka rşı l ı k, orta lama hafta l ı k ücretlerde sadece 'Ofo 27, reel ücretlerde i se daha az, yani I I o 1 0 b i r a rtış o lmuştur. Hele son zaman larda B i rleş i k Amerikada reel ücretler - y ı l lardır i l k defa olarak - a rtış göstermemekte, hatta bazı ahva lde düşmektedir. Bir başka deyişle, emekçi lere d üşen m i l l i ge l i r payı n ispeten azalmaktadır. Emekçilerin yaşama koşu l la rı , ekonomik gel işmeyi suni olara k frenlenme politikas ı v e işsizl iğ in artması yüzünden kötü leşmektedi r. «Enflasyonla mücadele» a dıyla tan ınan pol itika sonucunda, üret im artışı görünüşte ağırlaştırı lm ış, i stihdam aza l ­mıştır, fakat enflasyonist fiyat yükselişleri devam etmektedi r. Gelecek y ı l Ameri kan emekçi ler in i ekonomik d ü ş ü ş v e enflasyonun d eva m ı perspektifi beklemekted i r,

Tekelleri n, ücretleri , i st ihdamı ve hayat düzeyini etkiliyen sald ı rıs ından, özel l i kle mi lyonla rca zenci , Meksiko kökenli Amerikalılar ve Partorika lu lar zarar görmekted irler. Aş ı rı sömürü ve ırkçı ezgiyi sırtlarında d en eyenler bunlard ı r.

Devletle b i rl i k hal i.nde faa l iyet gösteren mali sermayenin emekçi ler üze'r indeki ezg i s in in a rtması s ınıf savaşını şiddetlend irmiş ve gerek ölçüleri, gerekse ş iddeti bak ımından hızla artan d emokratik eylemler in yüksel ip yayı lmasın ı teşvik etmiştir.

102

Barış hareketi Amerikan tari h inde g örülmemiş ölçülere varmıştır. Viyetnamdaki sa ld ı rıya ka rşı örgütlenen protesto ha reketlerine ha lk ın bütün tabakalar ından mi lyonla rca Amerika l ı katı l ma ktad ı r.

Zenci ha lk inson l ı k-d ış ı ezg iye ve horlan maya ka rşı ayaklanmakta ve onun protesto hareketleri durmadan geniş lemekted i r. Gençl iğ i n can l ı l ı ğ ı ve eylemleri de g ittikçe artmaktad ı r.

Otomobi l sanayi i işçi lerin in güc lü sendikasın ın AFT!KPP'den çıkması , örgütlü işçi s ın ı fı n ı n saflar ında arı nma ve g üclenmen in parlak bir ifadesi o lmuştur. Bu sendika, taş ı t oto ları şoförleri n in ve depo işçi leri n i n büyük sendikasiy le beraber Send i ka l Eylem B i rl iğ i 'n i meydana getirmişti r. Bu B i ı l ik , AFT!KPP (madenier) başkan ın ı n ve send i ka bürokras is in in gerici politikasından uzak ka lma ak ım ın ı temsi l etmektedi r.

Radikal tedbir ler süreci ha lk ın b i rçok tabaka lar ın ı kapsamış bu lun­makta, Viyetnamdaki harbin emperya l i st karakterini ve b izzat emper­ya l izmin karakteri n i g ittikçe daha b i l inç l i o larak kavrayan ları n meydana g et i rd iğ i önemli bir g rup bir i nci plôna çı kmaktadır . Sol g üclerin hareke­tinde yeni bir yüksel iş göze ça rpmaktad ı r. Bu g ücleri n yürüttüğü müca­delenin merkezinde Amerikan Komün ist Partisi bu lunma ktad ı r.

Son y ı l lar ın olayları , len in ' i n emperya l izmi karakterize eden görüşleri n i taınamiyle dağrula maktad ı r. Ve gerçekler, Kautski ' n in i leri sürdüğü teor in in çağdaş rivayetleri n ; ' yani kapita l izmde sömürü derecesi n in g üya azald ığ ı , işçi s ın ı f ın ın çeşit l i sadaka ve bağ ış larla satı n a l ınd ığ ı ve sınıf m ücadelesinde art ık sasyal i lerlemen i n itici gücü almadığı yeni aşamaya, « neo-kapita l izm»e, ya da « yeni endüstri toplumu»na da i r idd ia ları ya lan­la maktad ı r.

Kapita l i zm in genel buna l ım ın ın ş iddetlenmes in i dümdüz b i r gel işme o la ra k görmek elbette doğru o lamaz. Ameri kan emperya l izmi bizzat kendi ağ ı rl ığ ı a lt ında çökecek değ i ld i r . Onu zamanımız ın coşkun demok­ratik hareketleri iç inde o lgun laşmakta ve sağ lamlaşmakta olan g ücler er-geç çökerteceklerd i r.

Hayat Lenin'in emperyalizm teorisini doğruluyor

A L B E R T B U H M A N

lenin ' in emperya l izm teoris i , çağdaş devlet-tekel kapita l izmin in gel işme süieçlerini a n la mak iç in b i l imsel b i r temel teşki l eder. lenin ' in , eser­leii nde, emperya l izmin bel l ibaş l ı özel l ik ler i , esas bel i rti leri ve eği l imleri

103

hakkında yazdık lar ın ın hepsi, Almanya Federal Cumhuriyeti ' inde {Af C) devlet-tekel kapita l i zmin in ge l işmesi konusunda da tamamiyle geçerl id i r.

Len in «Emperya l izm, kapita l izmin en yüksek aşaması» ad l ı eserinde, sermayen in yüksek derecede yoğun laşmas ı ve merkezleşmesi ortamında meydana gelen teke!' in , emperyalizmin esas ekonomik belirtisi o lduğ u n u gösterdi. Len in, b u n u n yanıs ıra , devlet-tekel kapita l i zm i yolunda gel işen tekel kapita l izmin in , sermayenin yoğun laşma ve merkezleşmesi sürecin i hızland ı rd ığ ın ı , ona yen i çizg i ler ve n itel i kler kazand ı rdığ ı n ı da beli rt i­yordu .

AFC'de yoğun laşma ve merkezleşmenin devlet·tekel süreci son yıl la rda a lab i ld iğ ine h ızlandı . Büyük konsern lerin bi rleşmesi yenidir. işte kalbu ­rüstü bazı örnekler: «Ruhrkohle AG» konserni ku ru l m uş, « iG Farben» grubu kadrosuna dah i l bu lunan «Badişe Ana l in und Sodafabrib> firması «Vintershal» konserni i le birleşmiş, «Hütenwerk Oberlıavzen» firması «Ti ssen» konserni tarafı ndan yutu lmuş, «Gelzenk i rlıener Bergwerks AG .. a ksiyoner kumponyası «Rayniş Vestfa l işe Elektri sitetswerke AG .. devlet konsernine katı lmış , «AEG Telefun ken» ve "Simens» konsernleri a ras ında bir kooperatifleşme konturatı i mzalanmışt ı r.

Karakteristik bir nokta olara k şunu da bel i rtmeliyiz k i , askeri sanayi kol ları , yoğun laşma ve merkezleşme sürecinde başl ı ca ve önemli hal kayı teşki l etmektedir. Devletin gerçekleştir i lmesine son zamanlarda başla ­d ığ ı yeni s i lôh lanma programları temeli üzerinde b i rçok birleşmeler olmuş ve her şeyden önce hava kuvvetleri ve roket s i lôhlar ı sanayiinde, atom sanayi inde, elektron ve kimya sanayiinde ve aynı zamanda otomo­bil yap ım ı kolunda ve enerji sanayi inde başl ı ca askeri sanayi konsern­Ierin in birleşik işletmeleri meydana' getiri lmiştir.

Bu süreçler sonucu olarak, büyük tekelci müesseselerin çı karları i l e Batı A lman ordusunun çıkarları birbirine kuvvetle örülmektedi r. 22 mi lyar markı bu lan y ı l l ı k bütçesiyle Batı Alman ordusu en güc lü ve en sürekl i müşteri sayı l ma kta ve a labi ld iğ ine elveriş l i bir sürüm pazarı teşk i l etmektedir.

Ekonomik potansiyel in dev sermaye el inde devam eden bir ik imine ve yoğunlaşmasına bağ l ı olara k eskeri sanayi kompleksi n in gel işmesi , çağdaş Batı Alman kapita l i zm in in i ç çel işki lerini keskin leştirmekte ve istikra rs ızl ığ ın ı art ı rmaktad ı r. Fakat b u gel işme aynı zamanda dev ser­mayenin emperya l i zm için karakteristik olon arzusunu , yani memleket iç inde pol it ik gerici l iğ i n egemen l iğ in i sağ lama ve bir yandan u lus lara rası a landa ekonomik ve pol i t ik yayı l ı ş ın ı gerçekleştirme a rzusunu do şiddet­lendirmektedir.

B i l ind iğ i g i bi V. i. Lenin, e mperyal izm hakkındaki eserlerinde, tekelci büyük sermayen in yayı l ma emel i i le sa ld ı rgan l ı ğ ı n ı n emperya l izm için

104

esas karakteristi k çizgi lerden bir i o lduğuna işaret eder. Bu çizgi , Len in ' in de işaret ettiğ i g i bi , A lman e mperya l izminde - onun özgü l koşu l lo rı dolayısiyle - özel l i k le bel i rg ind i r.

Bu çizgi, her şeyden evvel , Batı Alman dev sermayesin in hedefler inde ifadesi n i bul maktadır. Onun hedefleri de, Avrupa'da statükoyu kendi yararı na değişti rmek, i kinci Dünya Savaş ın ın ve savaş sonras ı gel işmen in sonuçlar ın ı revize etmek, Alman Demokrati k Cumhuriyeti n i (ADC) i l hak etmek, Oder-Nayse s ın ı r ın ı ortadan ka ld ı rmak ve 1 937 s ın ı rlar ı çerçevesi içinde egemen l iğ in i yeniden kurmakt ı r.

Bu hedefleri gözönünde tutan Batı Alman emperya l izmi , ş imdi sözü­mona iç reformun uygu lan ması ve «olağanüstü kanun lar» ın kabu lü i le kuru lmuş o lan devlet egemenl iğ in i gerici aç ıdan yen i baştan ku rmaya devam etmekted ir .

Batı Alman emperyalizminin teşkil ettiğ i ciddi tehlike, Batı Alman dev

sermayesi n in mevcut statükoyu değiştirme mücadelesinde çağ ı mız ın en sa ldırgan kuvveti olan Amerikan emperya l izmi ile b i r l ik o lmasında bel i r­mekted i r. Batı Alman dev sermayesi tüm askeri politikas ın ı B i rleşi k Amerika'yla b i r l ik temeli üzeri ne oturtmuştur. i ş in ş imdiki dönem için kara kteristik olan yan ı , Batı Al man sermayesi n in bu birl i k iç inde ve Nato'da daha büyük etki sahibi olmakta açı kça ı sra r etmesi, ordusunu en modern sald ı rı s i lôhlariyle ve süratle donatması, atom s i lôh ı na sah ip o lma hakk ı iç in mücadelesin i a rt ırması ve Bat ı Avrupa'da egemen l i k iddia lar ın ı g iz lemeden i leri sü rmesid ir .

B u gerçekler, komün ist ve işçi parti lerin in 1 969'da Moskova'da yapı lan Danışma Toplant ıs ı n ı n bu konudaki tesbitierini ve sonuçlamalar ın ı doğru lamaktad ı r. Esasen, bu Danışma Toplant ıs ına kat ı lan lara Almanya Komün ist Parti s in in sunduğu açık lama belgelerinde, Avrupa'da barış ı ve g üven l iğ i tehdit eden baş teh l i kenin Batı Alman emperyal izminden geld iğ i esas l ı veri lere dayan ı la ra k bütün ayrı ntı lariyle ortaya konmuştur.

Şüphesiz, herkesçe b i l ind iğ i g i bi , Batı Alman emperya l izmin in yayı lma ve egemen l i k emel leri, u lus lara ras ı a landa kuvve�ler oran ı n ı n g ittikçe daha fazla sosya l izm yarar ına değişmekte olduğu bir zamanda ş iddet­lenmektedir . Sosyal ist ü lkelerin ve bu a rada ADC'n i n g ittikçe arta n g ücü, Batı Alman emperya l izmin in bu p lôn lar ın ı gerçekleştirme yoluna aş ı lmaz bir set çekmekte, AFC emekçi yığ ınlar ın ın da, barış, demokrasi ve Avrupa g üven l iğ i uğrundaki mücadelesi n i kolaylaşt ı rmaktad ı r. ADC polit ik ve moral itibarı sayesinde ve birbir inden büyük başarı l a rı sonucu o larak, AFC emekçilerin in b i l inc in in gel iş mesini etki lemektedir.

Bu o lumlu gel işmenin, Avrupa g üven l iğ in i sağ lama mücadelesi içi n büyük b i r önemi o lduğu söz götürmez. B i l ind iğ i g ib i , i k i Alman devleti a rasında barış içinde yanyana yaşama i l kesin in hayata geçiri lmesi,

1 05

Avrupa g üven l iğ i i le i lg i l i en esasl ı sorun lardan b i ri o larak ka lmaktadı r. Ne var ki , Batı Alman dev sermayes in in gel işme yönleri , AFC'nde henüz ADC i le i l i şki leri norma l leştirmek, yani onun la barış i çi nde yanyana yaşa ma i l i şk i leri kurmak için gerekl i koşu l la rı n o lgun laşmad ığ ı sonucunun çıkarı l mas ın ı zorlamaktadır. Buna rağ men, biz AFC'nde kuvvetler oran ı n ı n barışsever ve demokratik hareketler yararına daha da değişmesi o lana­ğ ın ı gözden uzak tutma maktayız .

Bunun yan ıs ı ra , son ik i y ı l boyunca u l uslara ras ı a landa kuvvetler dengesindeki değiş ik l iklerden ötürü daha belir l i bir n itel i k kazanan ayrıca l ı klar ı , ADC'n i n başar ı lar ın ı , AFC'nde tekelci sermayenin çeliş­ki ler ini de di kkatle izlemekteyiz. Bu çel işk i ler, Batı Alman emperya l iz­m in in dolaysız a maçla rı n ı e lbette etki lemiyor. Daha doğrusu Bat ı Alman dev sermayes in in nüfuzlu çevreleri , yay ı l ıc ı büyük devlet emel lerini hayata geçirme yolunda apaçık intikamcı ve neo-nazist plôn lardan yeni b ir variyanta geçmeye, yani aynı a maçları g ütmekle beraber, bun lar ın gerçekleştir i lmesi iç in devam l ı b ir sürey i , daha esnek biçim ve yöntem­lerden fayda lanmayı öngören variyanta doğru geçmeye g ittikçe daha fazla önem veriyorlar. Bunun iç in , Batı A lman dev sermayesi n in bu nüfuzl u çevreleri a ras ında, Alman Sosyal Demokrat Partisi (ASDP) hükü­metin in yard ı miyle, gerek devlet-tekel kapita l izm in in fonksiyonu iç in gerekl i iç koşul ları n , gerekse d ış koşu l ları n , yani onun saldırgan amaç­ları n ı gerçekleştirme koşu l ları n ı n daha kolay ve daha sancıs ız yarat ı la­cağı kan ı s ı yerleşmiş bu l unuyor.

Yen i kuvvetler ayrı ş ım ı , egemen s ın ı f içinde çel işki lerin keskin leşmesi ve H ı ristiya n Demokrat Bir l iğ i (HDB) i le Hı ristiyan Sosyal B i r l iğ i (HSB) 'n in hükümetten uzaklaştır ı lması sonucu olarak , AFC emekçi y ığ ın­lar ı ve bütün barışsever gücler, sa ld ı rgan tekelci sermayeye karşı m üca­delede kendi mevzi ler ini sağ lamlaştırma ve kuvvetler dengesini kendi yara rla rına daha da değiştirme yönünde ku l lanma ları gereken çok kıymetli b ir zaman kazandı la r.

Ne var k i , Len in ' in öğrettiğ i g ib i , bu çel işki lerden, a ncak bun ları n gerçek nedenlerini doğru o larak değerlend irdiğ imiz takdirde başarıyla yararlanabi l i riz. Bu değerlendi rme sonuçları kendi an lamlar ın ın çerçevesi i çinde, büyük sermayenin egemen l iğ in i k ıs ıt lama ve yeni politikayı yü rütme savaş ın ı g üclendi rme a lan ında uyg ulanabi l ir.

işte biz bütün bun la rı gözönünde bu lundurarak, AFC koa l isyon hükü­metinde o lup biten değişikl i kleri değerlendirmekteyiz.

Lenin , yeni süreçlerin ve o lgu ları n somut biçimde tah l i l edi lmes ine da ima büyük bir önem veriyordu . O, ya ln ı z somut bi l imsel tah l i l yardımiy le pratik pol itika iç in gerekli sonu çları n ç ıkar ı labi leceğ in i i spat etti. Almanya Komünist Partis i , Len in ' in bu tal imatına - hele bugün AFC'ndeki yeni süreçlerin tah l i l i nde - büyük bir önem vermektedir.

1 06

HDBJHSB'nin hükümetten uzaklaştırı lmas ı ve ASDF yönetim inde b i r federal hükümet kurulması, Batı Alman işçi s ın ıfı n ı n önünde, bütün demokratik g üderin önünde, büyük sermayenin egemenl iğ ine karş ı , bugüne bugün devam eden sağa ve neo-nazizme kayma tehli kesine korşı d i reniş in geniş leti lmesi için, sosyal ve demokratik istekler ve emekçi lerin ya rarı na yeni bir politika izlenmesi uğrunda yürütülen mücadelenin kuv­vetlend i ri lmesi için yeni olanaklar a çmaktad ı r. ASDP hükümetin in pro­g ramı nda bu bakımdan birçok elveriş l i noktalar va rd ı r.

Partimiz, b i r yandan, her şeyden evvel büyük burj uvazi ve onun propaganda araçları tarafından, AFC'ndeki hükümet değ iş ik l iğ in in g üya iktidar değiş ik l iğ i olduğu yolunda sistemli su rette yayı lan haya l mahsu lü kuruntulara da kes i n l ikle karşı çıktı.

Bi l ind iğ i g i b i, lenin, hükümet değişik l iğinde daima ikt idarın hangi sın ıf ın e l inde, hegemonyanın kimde olduğuna bakı lması gerektiğ in i öğretiyordu . Parti miz, yeni durum ve koşu l lar ın somut tah l i l ine dayana­rak, AFC' nde siyasi iktidarın daha önceki g ib i y ine büyük tekelci ser­mayen i n el inde bu lunduğunu saptamaktadır.

Bundan ötürü, biz, Batı Almanya halkı a ras ında, hükümet değiş ik l iğ in­den sonra Batı Alman emperyalizminden gelen, barışı ve Avrupa güven­l iğ in i tehdi t eden tehlikenin artık giderildiği yolunda geniş ö lçüde yayı lan hu lyalara d a karş ı çık mış bulunuyoruz.

Hükümet değişikliği sonucunda birçok şeylerin ,değ iştiği de bir ger­çektir. Demokratik güderin büyük bir eylem özgü rlüğü kazan mış olmalar ı

. öneml id ir. Ama Batı Alman emperya l i zmin in karakteri ve özel l i kleri ba kımından hiçbir şey değişmiş değildir.

V. Bran!' ı n hükü metini taktim konuşmasında, politikada «inti kal» ve «yeni leme»den, daha geniş demokrasiye geçmekten ve reformlar yapı la­cağ ından söz edilmektedir. Ne var ki , hükümet deklôrasyonunda söz konusu o lduğu biçimdeki «intikal .. in an lam ı , ş imd iyedek - Adenauer zamanından K iz i nger'e kadar - izlenen sa ld ı rgan l ı k pol itikası n ı n deva­mından başka bir şey değildir. Ve öyle görülüyor k i , yeni sosyal ·demok­rat hükümetin bu konudaki ödevi, bazı «dekoratif» unsurlar ın yard ımiyle, özel l ik le ş u «yen i leme» terimini dilden d üşürmiyerek, tekelci sermayenin bu polit ikas ın ı ve onun otoriter egemenlik yöntemlerini y ığ ın lara ş ir in göstermek olacaktı r.

V. Bront' ın yapı lacağından söz ettiği reformlar da, herhalde, HDBI HSB'ni n g irişm iş olduğu .. devlet iç reformu»nun devamın ı teşki l edecektir. Bunda emperyalizmin esas yasallıklarından biri kendin i göstermekte o lup , bu yasattığ ı Lenin şöyle karakterize etmişti r : «azeil ikle emperyal izm. banka sermayesi devri, dev kapitalist tekeller devri, tekelci kapital izmin

107

devlet-tekel kapital izm ine yükselmes i devri .. devlet makinesi»n in o lağa­nüstü takviye ed i ld iğ in i göstermektedir.»

Buna ka rş ı l ık , AFC'nde i lerici çevreler, kuvvetler o ranın ı kendi yarar­lar ına değişti rmeyi a maçl ıyan gerçek demokratik dönüşümlerin yapı l ­mas ın ı istemektedirier.

Şunu da bel i rtmel iyiz k i , hükümet deklôrasyonunda iki Alman devleti ­n i n var l ığ ından söz ed i lmesi i leri b ir adımdır. Ancak, Dışişleri Bakan ı V. Şel ' i n son demeçlerinde, ADC'ni devletler hukukuna göre tanımaktan yançizen, AFC'n in tüm Almanya'yı tek başına tems i l ettiğ i yolundaki önceki iddia lar ı savunan b i r di l ku l lanması , eskim i ş «Halştayn Doktri n i»­nin yeniden i leri sürü ldüğünü göstermektedir.

Askeri kurucu l uk ve harp sanayi i alanındaki süreçler özellikle d ikkate değer. Bu a landa öngörülen «reformlar»ın yeni yönel i ş le h içbir i l i şk is i yaktur. Tersi ne, bu «refarmlar», Batı Alman ordusunu bir sald ır ı o rdusu alara k geniş letme yönünde daha a rdıcıl bir politika iz lenmesinden başka bir şey değ i ld i r.

AFC'n in yeni Harp Bakanı H. Şmidt, nükleer silôh taşıma araçlarını daha da yetkin leşti rme süreci n i n devam edeceğini şüphe götürmez bir kes in l i k le söylemiştir. O artı k Nato Konseyi'nde, nükleer s i lah ın ku l lan ı l ­ması meselesi n in kara rlaştı r ı lmas ına Batı Almanya'ya daha geniş katı l ma hakkı tan ı n mas ın ı sağ lamış ve Batı Alman ordusunun komuta heyeti safla rı n ı n hissedi l i r derecede gen işleti leceğ in i ifade etm iş bu lunuyor. Bunu , yeni bir Alman genel kurmay l ığ ı kurulaca ğ ı şekl inde an lamamız gerekiyor.

i lg inç bir örnek de şudur : Yeni kabinede Bilim ve Eğ it im Sorun ları Bakan l ığ ı 'na part is iz profesör loysi n k getiri lmiştir. Bu adam, Krup konser­n ine yak ın l ığ ıyla tan ı nma ktadır. Başbakan Brant, Hamburg'da çıkan «Ştern» derg is ine verd iğ i mülôkatta, «loysink' in kabineye a l ı n ması sanayi önünde bir reverans denemesi m id i r ?» sorusuna şu cevabı vermişti r : «Sanayiden söz edi l iyorsa, ben bunun kötü olmad ığ ı kanıs ındayım, baylar. loys ink 'e ge l ince, o herha lde Krup konserni yönetiminde yer a l ması gereken b i r ada md ı r.»

B iz bu somut gerçekleri gözden kaçı rma mak zorundayız. Bundan ötürü, y ığ ın lar arasında ça l ı ş ı rken, lenin ' in bu hususta k i öğüdünü de yer ine geti riyoruz, yeni emperya l i stler in gizl i harp hazırl ık lar ını aç ık la maya gayret ediyoruz.

V. i. len in , sosya l-demokrasi hareket inde, emperyalizmle bağ l ı o larak oportünizmin gel i şmesi üzeri nde da ima dikkatle duruyor ve onu ka rak­terize· ediyordu . O daha 50 küsur yıl önce, emperyal izm i le oportün izm a rası ndaki kopmaı bağı göstermişti. Biz de bugün sosyal-demokrasiyi değerlendir i rken, len in ' in bu husustak i uyarısını kılavuz ediniyar ve aynı

108

zamanda o portünizmin yeni kuvvetler dengesiyle bağ l ı yeni belirme biç imlerini d e gözönünde bulunduruyoruz.

AFC'nde işçi sınıfı arasında sosyal -demokrasin in kuvvetl i bi r etkis i vardır. Biz, ASDP'nin hölö büyük demokratik i mkönlara sah ip o lduğu ve olumlu b i. rol oynıyabi leceği kanısındayız. Ve bundan ötürü, sosya l ­demokrasi i l e her düzeyde hareket bir l iğ ine u laşmak için mücadele yü rütmekteyiz. işte bu anlayış ve tutumumuzla, hükümetin banşa hizmet eden her demokratik ve ilerici ad ım ını destekl iyeceğiz ve onu sağ ı n hücumlar ına karşı savunacağız. Hükümetin büyük sermaye ve gerici a skeri çevreler tarafından yapılacak baskı la r a l tında göstereceği her türlü geri lemeye karşı da aynı sebatla mücadele edeceğiz.

Almanya Federal Cumhuriyeti'nde Komünist Partisi , evvelce olduğu g ib i , yasaktır. Biz, kanuna aykırı o lan bu yasağ ın kald ırı lmas ın ın , V. B ra nt' ın AFC'nde .. demokrasiyi g en işletme .. tezi iç in bir mihenktaşı olabi leceği kanısındayız.

Yeri gelmişken, Almanya Komünist Partis i 'n in lega l ça lışma ' hakk ına kavuşturulması ıç ın yürüttüğümüz mücadelede eylemsel desteğ ini gördüğümüz bütün kardeş partilere teşekkür ederiz.

lenin' in proletarya enternasyonalizmi hakkındaki fikirleri daima yaşıyacak

Y A N Ş I D l Y A K

Lenin tarafından geliştirilen proleta rya enternasyonal izmi te.orisi, proleta ryanın gerek uluslararası, gerekse u l usal a lan larda burjuvaziye karşı yürüttüğü sınıf savaşının bir bütün hal ine gelmesiyle de prati kte tamamiyle doğru/anan bu teori, Marksizm-Leninizmin önemli b ir bölümü­d ü r. Lenin'i n, yığınları enternasyonalizm ruhunda eğitme dövasına ve komünist partilerinin bu prensip temelinde faa l iyeti ne ne büyük bir önem verd iğ i b i l i nmektedir.

Bugün sosya lizmin kapitalizmle s ınıf savaşında «enternasyonal izm .. ve «enternasyonal politika .. kavramlan her zamankinden ziyade ana sorun la r ha l ine gel miş, yeni bir muhteva kazanmıştır. B u gerçek, komünist ve işçi parti leri nin Moskova'da yapılan Uluslara ras ı Dan ışma Toplantıs ın ın doküman la rında ifadesini bulmuş, her komünist partis in in , yürüttüğü faa liyetten ötürü kendi işçi sınıfı ve halk ı önünde ve aynı zamanda

1 09

u l us lararas ı işçi s ın ıf ı önünde sorum luluk taşıdığına önemle i şaret ed i l ­mişti r. Her komün ist ve işçi part is inin ulusal ve enternasyonal sorumlu luğu b i r bütündür .

*

Proleta ryan ı n s ın ı f savaş ı ve ilerici a nti-emperyalist hareketi n atı l ı m­lar ı , ha rpten sonraki dönemde eşi görülmedik ölçüler a ldı ve u luslararas ı b ir karakter kazand ı . B i rçok mem lekette işçi egem enl i ğ in in kuru lması , tüm u luslara ras ı pol it i kaya, dünyanın kaderine ve çağ ı m ı zın bütün ana sorunları n ı n çözümüne kuvvetli b ir etki yaptı. işte bu temel gerçekıere dayan ı larak aşağ ıdaki önem l i sonuçla ra varıldı :

Birincisi: Toplumsal ik i s i stem - sosyalizm ve kap ita lizm - a ras ındaki savaş, çeşitl i bel i rt i leriyle, proleta ryanın tekelci burjuvazi i le u lus lara rası a landa çarpışması n ı n esas şekl i haline gelmiştir. Bu savaş ın çözümleyici önemini Len in daha Sovyet devletinin kuruluşu dönem i nde bel i rtmiş ve şunları yazmıştı r : "Bir emperyalist harpten sonra, dünyan ın ş imdiki durumunda, ha lk lar ın karş ı l ı k l ı i l işkilerini. tüm dünya devletleri sistemin i , küçük bir grup teşk i l eden emperyal i st devletlerin sovyet hareketi ne ve başta Sovyet Rusya ol mak üzere sovyet devletlerine karşı yü rüttüğ ü mücadele bel i r lemekted ir . Bunu gözden kaçırırsak. dünyanın en ı ss ız b ir köşesinde de o lsa , u l usal veya koloniyal h içbir soruna doğru dürüst bir çözüm yolu bu lomayız.»

lenin' in bu gibi işa retleri, sosya l izmin bir dünya devletler s istemi ha l i ne geld iğ i g ünümüzde özel b ir an lam kazanmaktadır.

ikincisi : Sın ı f savaşı n ı n u lusla ra rası karakteri, devri mci, u lusa l kurtu­l uşçu ve i lerici hareket i le sosyal ist ülkeler topluluğu arasındaki karş ı l ık l ı bağ l ı l ı ğ ı kuvvetlendir ici (bununla da enternasyonalizmin rol ünü art ı r ıc ı ) etk i ler yapmaktad ı r .

Proletarya enternasyonal izmi , sosyalist ülkelerin, komüni st ve işçi ha re­ketine, bütün ant i -emperyal i st güclere yardım ve desteğ ini öngördüğ ü g i bi , kapita l i st memleketlerdeki komünist ve ilerici pa rtileri n sosyal i st ü lkeler s istemiyle dayan ışmasın ı do öngörmektedir. Sosya l ist topluluğun

başlıca kuvveti o lan Sovyetler Birliği'nin mevzilerini zayıflotmaya , i t ibar ın ı ba lta lamaya çabalayan burjuva anti-sovyet propogandasına karş ı müca­dele, bu destek ve dayan ışmanın organik bir parçasıdır.

Uçüncüs ü : Sın ıf savaş ın ın u luslararası karakteri ve dünya sosyal i st ü lkeler sistemin in meydana gelmesi, enternasyonalizrne, sosyal ist sistem partileri ve devletleri a ras ındaki i lişkiler alanında yeni nitelikler kazandı r­mışt ır. Proletaryan ı n devlet egemenliğin i ele geçirmesi ve geniş e mekçi y ığ ın lar ın ın desteğ i ile egemen sınıf haline gelmesi. enternasyonal bağ lantı ları sosyal i st ülkeler ha lkları arasındaki ili�kiler ortamına yaymış

1 1 0

ve sosya l ist memleketlerin devletlera ras ı , ekonomik ve askeri i l işki lerinde bu bağ lant ı lar ın öz ve biçimlerini zengin leştirmiştir. Böyle l ikle, evvel ce h iç de bi l inmiyen nice problemler ortaya ç ıkmış ve bun lara teorik ve pratik yen i çözümler bu lma gereği hôs ı l o lmuştur. Sosya l ist ü l kelerin birl iğini kuvvetlendirme yo l lar ın ı seçmede büyük bir di kkatle hareket etmek ıôzı md ı r. Onlar ın bi rleşik gücü kilit noktası önemin i taş ı r ; bu g ü c dünya ölçüsünde enternasyona l bağ lantı la rın çekirdeğ i , esas dayanağı ve devrimci işçi ve anti-emperya list hareketlerin gelecek başar ı ları n ı n teminatıd ı r.

Sosya l ist ü l kelerin bir l ik ve beraberl iğ in in sağ lam laşması , bu mem­leketler a ras ında karş ı l ı k l ı yarar lanmaya dayanan ekonomik işbirl iğ in in ge l işmesi için şarttır ve emperya l ist lerin kötücül p lônlar ına karşı s ı n ı r­lar ın ın savunu lmas ın ı sağlayan başl ıca unsurdur. Tek sözle, her mem­lekette sosya l izm kurucu luğunun azami etki n l iğ in in ga rantisi , sosya l ist ü l kelerin bir l iği temeline dayan ı r. Bu, uzak görüşlü bir politikad ı r. Bu politika, gelecekte, sosyalist devletlerin geniş an layış l ı b i r toplumsal entegrasyonu f ikr ine de hizmet etmektedir. Demek ki , biz, karşılıklı eşitlik, ka rdeşçe işbirl iği ve dostl uk ruhunda gelişen sosyal ist ü lkelerin halk lar ı ve devletleri a ras ında yeni t ip i l i şki lerin biçimlenmesi g ib i ta rihsel b i r süreci de kapsayan sosya l ist enternasyonal izmden söz edebi l iriz.

Proletarya enternasyonal izmi prensipleri karşıs ı ndaki , u l us lara ras ı komün ist ve işçi ha reketi nin enternasyonal cephesini kuvvetlendirmenin objektif zorun luğu ka rş ı s ındaki tutum ve davran ış , bugün, her zaman­kinden ziyade, bu harekete katı lan her partin in izlediğ i politikan ın doğru luğunu yoklama ölçüsü o lmuştur. Komünist ve işç i parti leri n in Moskova'da yap ı lan Uluslararas ı Dan ışma Toplantı s ında varı lan sonuç­ların bu a landa büyük bir tarihsel önemi vardır. Aralar ındaki bazı görüş ve tecrübe fa rk larına rağmen, Marksist- Lenin ist parti ler, elbir l iği ile bir d eğerlendirme yapmayı ve komünist hareketi için ana sorun lara değg in bir ortak gene l doğrultu tesbiti i ş in i başarmış lard ı r.

Bu başarı , e lbette, bütün problemlerin art ık çözü lüp bittiği ve komü­n i stlerin enternasyonal bir l iğini tehdit edebi lecek bütün teh l i klerin g ideri ldiği an lamı na gelmez. Mi l liyetçi l i k ciddi b i r tehlike teşkil ediyor. Bunun la mücadele, Leninci esas prensiplerden b i rid ir. Mi l l iyetçi l iğe ve şovinizmin her biçi mine karşı Len in ' in nasıl uzlaşmaz davrandığ ı b i l in ­mektedir.

Mi l l iyetçi l i k, öteden beri genel olara k enternasyonal ve anti-emper­ya l i�t g üCıer içinde ayrı l ı kçı ve parça layıcı eğ i l imlerin, özel olara k da, sosyal i st ü lkeler toplu luğunda dezentegrasyon eğ i l imlerin in temeli o lmuştur. Sınıf savaş ı n ı n ş imdiki koşu l ları içinde m i l l iyetçi l ik , emperya l ist ideoloji ve politikas ın ın bir ô leti o lara k ku l la n ı l ma kta ve bununla dünya sosyalist sistemin in bir l iği zayıfiatı lmak istenmektedir. Burjuva propagan-

1 1 1

dası , eski m i l l iyetçi gelenekleri ve g üvensiz l i kleri a levlendirmek, u lus­lara rası işçi hareketinde ve sosyalist ü l keler a rasındaki farkla rı - onlar ın birl iğ in i parça lamayı a maçl ıya rok - derin leşti rmek iç in büyük çaba lar harcamaktadır.

Mi l l iyetçi l i k, fon ksiyonu ve s ın ıfsal temel i bakı mından revisyonizmin b i r benzerid i r. Çünkü bun lar, burjuva ve küçük burjuva ideoloj is in in işçi hareketi üzerindeki etkis in in ü rün lerid i r. Revizyonizm, dezentegrasyon a maçl ıyan m i l l iyetçi eğ i l im lerin teorik gerekçesi olara k beli rmekted ir. Môhut .. pazar sosya l izmi» i l e i l g i l i bazı görüşler böyle b i r an lam taş ı­maktad ı r. ..Pazar sosyal izmi» ise, ekonomide demokratik santra l izmi öngören Leninci prensibin uygulan mas ın ı balta lama ve sosyal i st p lôn­lamayı pazar mekan izmaları n ı n kendi l iğ i nden-gelmel iği i le değ iştirme denemesi g i bi b i r şeydir. Bütün bunlar da, sosyal ist ü lkeler toplu l uğunun ortak çaba ve eylem lerin i , ekonomik gel işme tempolar ın ı zayıflatarak onları dezentegrasyona, ayrı l ı kç ı l ı k ve m i l l i kapan ı kl ığa sürükl iyebi l i r.

M i l l iyetçi l ik le mücadele, sosya l ist s istem ü lkelerin in ve u luslara rası komün ist ve işç i hareket in in birl iğ in i sağ lamlaştı rman ın önemli bi r şartıdır.

*

Proletarya enternasyona l izmi ve işçi hareketin i n u lusal ödevleri aynı sorunun ik i yan ıd ı r. Marks ve Engels, p roletaryan ı n yürüttüğü savaşın , özü bakımından u lus lara rası b ir karaktere sahip, biçim i bak ım ından da .. her şeyden önce u l usal savaş» o lduğunu bel irtiyorla rd ı .

V . i . Len in bu fikri gel iştirerek şunlar ı yazd ı : .. Halk lar ve memleketler a ras ında u l usal ayrı l ık lar ve ayrı devlet va r o ldukça, - ki bu ayrı l ı k lar d ünya çapında proletarya d i ktatörlüğü gerçekleşti ri ld ikten sonra b i le y ı l la r y ı l ı tutunup kalacaktır - bütün ü l kelerde komün ist işçi hareket in in' iz l iyeceği enternasyona l taktiğ i n bir l iğ i , çeşitl i l iğ in ve u lusal ayrı l ık ları n ortadan ka ld ı r ı lmas ın ı değ i l (şi mdik i duru mda bu sadece boş hayald i r) . komünizmin temel prensipleri n in (sovyet egemenl iğ i ve proleta rya d i kta ­törlüğünün) , aYflntdarı doğru olarak değiştirecek biçimde, u lusal ayrı l ı k ­lara ve u lus-devlet fa rklarına doğ ru olara k bağdaşt ı r ı lması b iç iminde uygu la n mas ın ı gerektirmekted i r.»

Len in ' in , şu veya bu memlekette sosya l izm kuru luşunun öz bak ım ından üniversa l , biçi m ve yöntem bakım ı ndan u lusal olduğu hakkı ndaki görüşü, komünist parti lerin in politikas ında u l usal ve u l us lara ras ı unsurla rı n bağdaştı r ı lması gereğ ine dayanmaktad ı r. Komüni st ve işçi parti leri, halk ları n ı n menfaatlerin i dile geti rerek, sosyal izmi kurma sorun ların ın çözümünü ve a na hedeflerin tesbiti i ş i n i , tarihsel o lara k meydana gelen koşu l lara ve u lusal özgü rl üğe cevap verecek biçimde gerçekleştirm'eye çal ışmal ıd ı rlar. Proleta ryan ın u lus lara rası ortak ödevlerin i n etkin l ik le

1 12

yeri ne getir i lmesi de buna bağ l ı d ı r. Deni lebi l i r k i , her sosyal ist ü lkenin u l usal çı karları i l e bütün sosya l i st top lu luğun çıkar lar ın ı bağdaştı rman ın , tüm komün ist hareketinde enternasyonal b i r l i ğ in sağ lamlaştı r ı lmas ında çözümleyici b i r önemi vard ı r.

Komün ist pa rti le ri n i n ça l ışma ve eylemlerinde u lusa l ayrıca l ı k lar ın küçümsenmesi de, tek yan l ı öteki yanaş ım tarzı g i bi , yani enternasyonal pol it ikan ın istemlerine önem vermemek g i bi zarar l ıd ı r. Komün ist parti­ler in in program ve taktiğ in i n hazır lanmasında s ın ıfsa l ve u lus lara rası ödevlerin yurtseverl i k g i bi muazzam b i r gücle b i r bütün ha l inde bir leşti r i l ­mes i özel b i r önem kazanmaktad ı r.

Polonya B i rleş ik işçi Partisi (PBIP) Lenin ' in f ik i rleri n i n hayata geçiri l ­mesi mücadelesinde zeng in b i r tecrübeye sah ip o lmuştur. Polonya işç i Partisin in m i rasçıs ı o lan ve onun geleneklerini sü rdüren Polonya işç i Partis i , ü lken in Hitlerci ler tarafı ndan işgal i y ı l l a rında Len in ' in f i k i rleriyle yoğrulmuş bir prog ram hazır lam ıştır . Bu program, Sovyetler B ir l iğ i 'y le ittifaka dayanan u l usal kurtuluş savaşın ı " pomeşçi klerin ve burjuvazi n in egemen l iğ ine son verme savaş ı n ı n ödevleriyle bi rleşti rmiştir .

PBiP, sosya l i zm ve enternasyonal izmin ün iversa l prensipler in i Polonya koşul lar ına uygun biçi mlerde hayata geçirmekted i r. Partim iz, i çinde pol it ik yönetim i gerçekleştird iğ i U l usal B i r l i k Cephesi temel ine dayanan çok parti l i pol it ik s istem şekl i a lt ında ve memleketin öze l l i k ler ine uyg un b i r proletarya d i ktatörl üğü kurmuştur. Polonya'da sosya l i zmin kuru luş öze l l i kleri , onun s ı n ı fsal ve u lusla rarası özünü zayıflatmad ıktan başka, bütün sosya l i st topl u luğu ve işçi ha reketiyle bağlantı ları n ı n sağ lam laştı rı l ­" nas ına da elveri ş l id i r. B i z , bu dostluğu, öze l l i k le Sovyet ler B i rl iğ i 'y le dostl uğu, Polonya 'n ın g üven l iğ in in ve barış iç inde sosya l i st gel işmes in in garantisi o la ra k geleceğ in i bel i r l iyen b i r etken saymaktayız .

Memleket imizde, işç i s ın ı fı n ı n ve e ll"lekçi ler in u l usal çıkarla r ın ın enter­nasyonal ç ıkarlarla bağdaşt ı r ı lmas ından, d iğer sosya l i st ü lkelerde olduğu g ib i , sosya l ist yu rtseverl i k doğ muştur. Bu , u l usal yurtseverl iğ in enternas­yonal içlemle der in leşti r i lm iş ve tamamlanmış devamıdır. Sosyalist yurt­severl i k, vatan kavram ına proleta rya açıs ından bak ış ın ve halk egemen­l iği ülküsünün ifadesid i r. Sosya l i st yurtsever l ik , iç inde işçi s ın ı f ın ı n ve onun Marksist-Len i n ist ideolojiyi ve proleter enternasyonal izmi p rensip­lerin i k ı lavuz edinen partis in in hôk im rol oynad ığ ı sosya l ist halk ın teşk i l i sürec in i yansıtır .

Emekçi leri n u luslara rası dayan ışması n ı n ifadesi olan proletarya enter­nasyonal izmi ile kendi ha lk ın ı candan sevmen in ve onun geleceğ i n i d üşünmenin ifadesi olan sosya l i st yurtseverl i k aynı toplumsal tutu mun i k i yanıd ı r.

1 1 3

El l i y ı l ı aşan sosya l i st devr imler ve sosyal izm kurucu luğunun tecrübes i , proletaryan ı n enternasyonal ve u lusal ödevleri n i bağdaştırma hakkındaki Len i n prens ip ler ini gerçekleşti rmek iç in gerekli ik i esas şart ın büyük önemini doğrula maktad ı r. B ir inci şart, Len in ' in dediğ i gibi , "ha lk ın aynı boydan b i r bütün olduğu ve halk i radesi n in s ın ıf savaşı d ış ı nda b i r şeyde ifadesin i bu lab i leceğ i yolundaki küçük burjuva hulyas ın ı yerden yere vu rmayı» gerekti rmekted i r. Demek ki, s ın ıf-üstü u l usal b i r l iğe dair her tür lü hayale kapı lmak ve r ıza göstermek zararl ıd ır . i ki nci şart da, proletaryan ı n s ın ıf çıkarları n ı n u l usal ortak ç ıkar lar ha l ine getir i lmesi hünerine sah ip olmayı zorun lu k ı lmaktadı r. Bu da, komünist partis i n i n program ında u l usal özg ürlüğ ün gözönüne a l ın mas ın ı ve müttefik s ın ıf lar i le o rta tabakalar ın çıkarları n ın da savunu lmas ın ı gerekti rmekted i r.

Sosya l i st s istem ülkeleri n i n s ık ı top lu luk ve eylem bir l iğ i n i n kuvvetlen­dir i lmesi bugün b i rinc i l ve en öneml i ödevdir. Ekonomik entegrasyon , gerek sosya l ist ü lkelerin kendi a ralar ında, gerekse tüm devrimci ve ant i ­emperya l i st hareketle enternasyona l bağlantı lar ın büyük ölçüde geniş­leyip kökleşmesine yard ı m edecektir.

Biz, üretim g ücleri n i n gel işme tempoların ın olağanüstü hız landığı b i r zamanda yaşa maktayız. B u sü reç üzeri nde ik i esas etkeni n hükmü vard ı r : Sosya l ist s istem in meydana gelmesi , v e onun, bütün d ünyada sanayi üret imin in ge l işmesini dolayı ı -dolaysız etk i l iyen plôn ekonomisiyle h ı z l ı ekonomik ka lk ın ması ; i nsanl ığ ı n tekni k potansiye l i n i n s ın ı rsız tekni k ve prati k yüksel iş ine yol açan b i l imsel -teknoloj ik devrim . . .

Len in yarı m yüzy ı l evvel şun ları yazd ı : "Uluslar , a ras ında her türlü bağ ı n gel işme ve sıklaşması , u l usal setlerin yıkı lması , sermayenin ve genel l ikle ekonomik hayatı n , pol it ikan ın , b i l im in vs.' n i n enternasyonal birl i ğ i n i n sağ lanması» kapita l izmle bağ l ıd ı r. U l usal ayrı l ı kları ortadan ka ld ırma yönündeki bu evrensel-ta ri h i eğ i l im i , Lenin , kapita l i zmi sos­ya l izme dönüştüren en öneml i ka ld ı raçlardan b i ri sayıyordu .

Sosya l izm, sermayen in egemen l iğ i ni , s ın ıfsa l ve u lusa l ezgiyi ortadan ka ld ı rd ı ktan sonra, p lôn l ı ola rak kamulaştı rı lm ı ş ü retim a raçlarından fayda lanarak kapita l izmle kıyaslanamıyacak kadar büyük entegrasyon olanakları yaratmaktad ı r. Sosyal izm koşu l lar ında entegrasyon, u lusal ödevleri n enternasyonal ödevlerle, yu rtseverl iğ in sosyal i st enternas­yona l izmle, ha lklardan her b i ri n in gel işme, egemen l i k ve hak eşitl i ğ in in de karş ı l ı k l ı yaklaşma ve kardeşçe i şb i r l i ğ i i le daha köklü ola rak bağdaştı r ı l masına i m kôn vermektedir.

Sosya l ist ü l keler in ekonomik entegrasyonunu d ünyada gel işt ir i lmekte olan b i l imsel -teknoloj ik devrim de etki lemektedir. Çağdaş b i l im ve tekn iğ i her memleket kendi baş ına enine-boyuna gel iştiremez. B u bakımdan, sosyalist ü lkelerin ekonomik entegrasyonu, sosyal ist düzenin

1 14

üstünlüklerini üretim güclerinde devrimle bağdaştırma a racı g ib i bir rol oynamaktadır. Esasen sosyalist ü lkeler halk la rı n ı n hayat düzeyi n in yükselti lmesi ve her bakımdan gelişt i ri l meleri koşu l lar ın ı yaratacak olon do budur.

PBi P n i n V. Kongresinin kararlar ında .. Sosya l ist devrim in b i l imsel· teknoloj i k devrimle birleşmes i bizim sistemi mizi yen i l mez kı lacaktır •• den­mektedi r.

Ekonomik Yardımlaşma Konseyi üyesi ü l keler arasında enteg'rasyon sü reçleri n in gelişmesi ve deri n leşmesi, sosya l i st ü lkeler toplu luğunun ekonomik g ücünü kat kat a rtıracak, on lar ın enternasyonal bağları n ı , emekçileri n uluslararası daya n ışmas ın ı geniş let ip sağ lamlaşt ı racaktır.

Marksizm-leninizmin enternasyonalci f iki rleri ha reketi miz in genel doğrultusudur. Komünist ve işçi parti leri n i n Moskova Danışma Toplan­t ıs ın ın başansı, çağımızın karmaşık problemleri n in çözümünde bu fiki r­lerin uygulanmasın ın daima o lum lu sonuçlar verd iğ in i b i r kere daha göstermiştir. Sosyalist ülkelerin, u l us lara rası komün ist ve işçi hareketi n in b i rl iğ i uğ rundaki mücadelede, bunlar ın ant i ·emperya l i st güclerle hareket birliğ inin genişletilmesinde, sosya lizm, ilerilik ve barış g üclerin in dinamik atı l ım lar ında lenin'in ölümsüz fikirleri yaşa makta ve zaferden zafere u laşmaktadır.

Devrimci eylem metodu olarak Leni nizm

ı u Ç A N O G R U P i

V. i. len in' in, teori alanında devrimci faa l iyeti ne Rusya'da köy cemaat­lerin in çöküşü sürecinin ekonomik- istatistik tah l i l i i le başlaması d ikkate değer b i r o laydır. lenin, belirli toprak ekonomis in in spesifik şa rtlar ında, kapitalizmin özel bir şeKilde meydana geldiğ i n i ortaya koymuştur. Kapi­tal izmin bu tür gelişmesi tomam iyle Rusya'ya mahsustur.

Marks'ın tahlilinde belirlenen ve ta rihi bakımdan bel ir l i ekonomik­toplumsal formasyonda (kapita l izmde) mümkün olabi len bi l imsel a bstraksiyonun yüksek şeklini teşk i l eden (değer, a rt ı -değer, kôr vb g ibi) kavram la rı , ulusal özell iklerden soyutlaştı r ı lmış olara k genel plônda ele alan len in, Rus tarihinin kendine özgü tarafını olduğu gibi , Rusya'da

kapitalizmin gelişmesinin özel l iklerini de karakterize eden muazzam

çaptaki materyal/ere sıkı sıkıya bağ lı olarak uyg u la m ıştır.

lenin, somut tarihsel durumu tah l i l etmek suretiyle 1 905 devriminin genel doğrultusunu ve taktiğini tespit etmişti r k i , bunlardan bir i ,

1 15

proletaryan ı n burjuva-demokratik devrim sürecindeki hegemon rol üdür, d iğeri de, demokratik devri mi yapmak ve işçilerle köylü lerin demokratik di ktatoryasın ı gerçekleşti rmekle ödev i i tarihsel bloku temsil eden işçi­köy lü ittifakıd ı r.

Somut tarihsel durumun , kendine özg ü taraflariyle gözden geçiri lmesi sonucunda, proleta ryanın devrim hükümetinde yerini a lması gerektiği f ikri ortaya ç ıkmışt ır . Len in ' in bel i rttiğ i g i bi , 1 848 yı l ında böyle b i r sorun ortaya çı kamıyacağ ı için, Ma rks' ı n , 1 848'deki Almanya Devrim ini n mater­yal lerine dayanarak incelemek i mkôn ın ı bulamadığı sorunun cevab ı do bu suretle veri lmiş ol maktad ı r. Çeşitli tari hsel durumlarda somut olarak bel iren sorun lar ın çözüm şek l in i , kitap larda veya g eçmişe a i t devri m tecrübelerinde (bunlar her ne kadar ibret verici de olsa lar) bu lmak mümkün değ i ld i r. Len in Rus sosyal demokratla rın ın , Rusya'ya ait meselelere çözüm yolu ara rken, Marks' ı n otoritesine s ığ ınmak la yet in­d ik leri hakkındaki te lm ih leri reddetmiştir. 0, Marksizmin Rusya'da «mem­leket in koşu l larına göre gel işmesi» gereği üzerinde d u rmuş, Marks' ı n eserleri n in Marksist doktri n in sadece temel taşı olduğu n u, zamana ayak uydurmak istiyorsak bu doktri n i gelişti rmemiz gerektiğ i n i bel irtmişti r . Ma rks'ı n eserleri nde, durmadan ortaya çıkan yeni yeni sorun ları n çözümü yoktur, i ncelenmesine ve çözümlenmesine yarayan metod bu lun maktad ı r.

lenin'e göre Marksizm, Hegelist b ir tutumla bütün ta rih sel k oşu l la ra uygu lanan (ki dog matik Marksistler böyle b i r tutum içindedir) ve stratej iyle polit ik ta ktiğ in bel i rlenmesine yarıyan b i r tarih felsefesi ve evrensel bir doktrin değ i ld i r. Lenin, Rusya'da kapita l i zmin Marksist öğret in in b i r sonucu olmad ığ ın ı , Rusya'da kapita l izmin gel iş ip gel iş­mediğ in i , na rodni klerin hakl ı o lup o lmadığın ı anlamak iç in uygu lanması gerek l i bir metod olduğunu bel irtmiştir.

K ı sacas ı , devrim strateji ve taktiğ i , somut ta rihse l d u rumun somut ta h l i l i ne dayan ı l a rak hazı rlan ı r. Len i n' i n «Boykota karşı» adl ı ese'r i (1 907) bu metodun ve bu öğ ret in in uygu lanmasiyle i l g i l i müke mmel b i r örnekti r.

Grupi, Lenin'in III. Duma seçimlerine kotdıp katdmama meselesindeki tutumunu ele aldıktan ve . Marks ile Engels'in proletaryantn seçimlere ve temsil organ/af/na katılmasma dair direktiflerinin her z�man ve her yerde soyut .olarak uygulanamı­yacağmı belirttikten sonra şöyle devam etmiştir :

Mademki durumun ve kend ine özgü koşu l lar ın ın tah l i l i yap ı lmadan devrim strateji ve taktiğ in in tespiti mümkün deği ici i r, o ha lde u lusa l zeminin incelenmesi şarttı r, çünkü kapital izm çağında siyasal savaş, u luslararası du ruma s ık ı sı kıya bağ l ı o lma kla beraber, ç ık ı ş noktas ı u l usal düzeyd i r. öteyandan, çağ ı mızda, u lusa l .duruma, kapita l i zm in yarattığı i l i şk i ler d ış ı nda bak ı l ı rsa, u lusa l d urumu kendine özgü nitel ik-

1 1 6

le riyle kendis ine özgü an lamak mümkün deği ld i r. Rus kapita l izmin i , Alman kapita l izminden, Ing i l i z kapita l izminden ve benzerlerinden ayıran özell ikler, çeşit l i ü lkeler iç in ortak o lan toplumsa l-ekonomik formasyonun , yani kapital i st formasyonun kanunlar ı ve karakteristik n itel i k lerin i n çerçevesi iç inde an laş ı lmal ıd ı r.

Ve şayet bu sonuç tekeller öncesi kapita l izm çağı için doğru ise kapita l i zm in emperyal izm aşaması çağ ı için daha da doğrudur. Emper­yalizmde tarihsel ve beli rl i siyasal koşul lar , kapita l izmde rekabetin hôkim olduğu dönemdeki koşu l lardan n ite l i k bakımı ndan fa rkl ı olan u lus­lararası d u ru ma sık ı bağlarla bağ l ıd ı r. Dünya harbi y ı l la rında emper­ya l izmin başlıca karakteristik n itel i k leri üzerinde yapı lan beli r lemeler, Lenin ' in harb le ve i i . Enternasyonal le i lg i l i değ er lendirmeleri n in ve bun lar ka rş ıs ındaki tutumunun tamamiyle doğru olduğ unu ortaya koymuştu r. O andan it ibare n Lenin , sadece Rus sosyal demokrasisi n in en ard ıc ı l devrimci l i deri deği l , ayni zamanda, kapita l i st gel işmenin yeni aşamas ı ­n ı n bel l i baş l ı g enel n itel ik ler in i derin l iğ i ne an layan , dünya ölçüsünde devrim savaş ın ı yönetmeye muktedi r u luslara ras ı çapta bir önder olara k ortaya ç ıkmışt ı r.

Konuşmacı, Rus proletaryasının geçici hükümete karşı tutumunu gözden geçirdikten sonra şöyle devam etmektedir :

Len in ' i n daha e mperya l i st harbin a rifesinde tasa rlad ığ ı işçi-köyl ü demokrat ik d i ktatoryasın ı gerçekleşti recek ta rihsel blok, menşevi klerle sosyal i st -devrimcilerin u luslara ras ı emperya l izme bağ l ı bu lunmalar ı dolayısiyle kurulamayınca, Rusya'da ve diğer Avrupa ü l kelerinde devri m savaşın ın yeni b i r aşamas ına, proleta rya d i ktatoryası aşamasına geçi l ­mesi zorun lu b i r ha l a lm ıştı r. Rusya'da, gel işmiş kapita l i st ü lkelerden fa rk l ı o la rak , proletarya d i ktatoryas ı , sosya l izmi ku rmayı en yakın ödev olara k ele o lamazdı . Onun ödevi, sosya l izme yol açan gel işmiş demok­ratik devrim ş iarları n ı (toprağ ı , banka la rı , tröstleri m i l l i leştirme ve emekçilerin işletmeleri kontrol etmeleri ş iar lar ını) gerçekleştirmekti.

Oyle ki , Rusya'ya özgü ulusal özel l ik ler daimi o lara k mevcuttur, fakat bun lar geçmişe kıyasla u lus lara ras ı i l işk i lere daha sıkı bağ l ı d ı r.

Genel doğrultu böyle o lunca, duru m un değişmesine, devrim hareketi n in gelişmesine, geçici hükümetin ka rşıs ına tür lü a lternatif lerin ç ıkmasına bağlı olarak taktik, çeşitli şek i l lerd e formüle edi lebi l i r. Dolayısiyle, 1 91 7 N isan' ında, geçici hükü meti n devrilmesi isteği genel doğrultu ola ra k ka ld ığ ı halde, a l ternatif henüz o lgun laşmadığı iç in , «kahrolsun geçici hükümet" ş iar ı zaman sızd ı . Ancak bolşevi klerin Petrograd ve Moskova şura lar ında çoğunluğu elde etmeleri üzeri ne ve Len in «Nisan Tezleri .. i le devrim savaşın ı stratej ik ,bak ımdan da yeni b i r düzeye yükselttiği zaman g eçici hükümetin vakit geçi r i lmeden a laşağa ed i lmesi ş iar ı a ktüel b i r

1 1 7

hal almıştı r. Lenin , y ı ğ ı n lar ın ve özel l ik le köylülerin. öncü kuwetin savaş­ma eğ i l im in i ben imsemekten uzak bu lundukları Nisan ve Tem muz aylarında hareketi takti k bakı m ından frenlemiş. fakat bolşevi klerin her ik i başkentte de şuralarda çoğun luğu elde etmeleri üzerine harekete taktik bak ım ından s i lôh l ı ça rpışma yönü vermiştir.

Devrimci eylem metod lar ı n ı n ve pol it ik g irişim a nı n ı n belirlenmesinde devrimci etkenin (part in in) görevi çözümleyici bir önem kazanı r, i i . Enternasyonal ve Kautsk i 'n in tutum ları i le Leninci metodaki i l k esasl ı fark işte bu noktadad ı r. Kapita l izmden sosyalizme geçişle ilg i l i tarihsel evr i m kavra mı , I I . Enternasyonal ta raf ından belir lenirken ekonomik gel iş­meye ve üreti m g ücleri n in i le rlemesine daima i lk pıanda yer veri l iyor ve polit ik doğru ltu buradan mekan ik o larak çıkarılıyordu . Objektif durum la pOlit ik g i ri ş im aras ındaki i l işk i lerin bu şekilde anlaşılması, her ik is i arasındaki karş ı l ı k l ı d iya lektik bağlar ın meydana çıkanlmaması ve Marksist d iyalektiğ i n doğ ru şeki lde a nlaşılmasından uza klaşı lması sonucunda, devri mci g i ri ş imin önemi gölgede kalıyordu . Tarihsel gel iş­menin ve Marksizmin bu türlü yorumlanması yüzünden lenin ' in "Nisan Tezleri» kadar Oktobr devrimi de an laş ı lmaz b ir ha l almaktad ı r.

Bunun aksine o larak , mademki , ü retim güclerinin ve üretim i l işk i lerin in genel l i kle po l i t ik a landa yansı maları ve politik bakımdan egemen g ücler oran ın ı etkilemeleri kesin b i r çözü m yolu sayıl ıyor ve ekonomik g�l işmenin etkisi (harp, yen i lg i vb. g i bi) politik olaylarla kaynaşıyor, şu halde devrimci g i ri ş imin , pol i t ik alanda birikm iş olon çel işikiler çerçeve­sine s ızması ve ekonomik plônda bütün koşullar tamamiyle olgunlaş­madan bu çel işkeleri çözerek devri mi gerçekleştirmesi gereki r. Objektif

. d urumla devrimci g i ri ş im a ras ındaki i l i şk i lerin mekanik değil, determinist tah l i l i , sosyal izme geçiş şartları n ı n ekonomik plônda o lgunlaşmasından önce proletarya d iktatörl üğüne geçiş olanaklarını sağlar_ Oktobr Devri mi bunun parlak b i r örneğ id i r. Burada çözümleyici etken, p ro letaryan ı n b i l inci ve pol it ik savaşıd ı r. işçi s ınıf ı , objektif duruma titizlikle uymak ve bi r yandan da bu durumu etkileyen savaş doğrultusunu izlemek suretiyle, henüz sosya l ist olmıyan, fakat devlet kapitalizmine veri len göreve bağ ıml ı o larak art ık geleneksel kapita l izmden farklı bulunan b i r yoldan ü retim güclerin i sosyal izme doğru gel işt i rme ödevini üzerine alabilir.

Bu bakı mdan, Len in ' in , ii. Enternasyonal in stratejik görüşünü etkis iz b ı rakma yolu , Roza Lüksemburg 'un tuttuğu yoldan tamomiyle fa rklıd ı r. Roza Lüksemburg , y ığ ın hareketine, partinin rolünden daha üstün b i r ro l ayırmışt ı ;. Bu do , kapita l izmin tamamiyle ortadan ka lkmas ın ı olağanüstü ekonomik sürecin sonucu olarak kabul etmesinden i leri gelmiştir. Onun kan ı sı nca bu süreç y ığ ın lar ın hareketinde otomatik olarak yansımakta, böyle l ikle de, Lenin 'e göre her toplumsal-ekonomik buna­I ımda çözümleyici o lan politik g i r iş imi gölgede bırakmaktadır_

1 18

Proletaryan ın , hegemon olarak , demokratik ve sosyal ist a maçlar a rdsı nda bağ lar ku rma usulü konusunda da Len in ' i n öğretisi Trotsk i 'n in teori lerinden fa rk l ıd ı r. Trotski, Rus burjuvazisin in demokratik devrimde hegemon olmayı başara ma masından ve bu devrim in yönetici gücünün proletarya o lmas ı gereğ inden ha reketle (mekan ik uygun luk lara dayana­rak) 1 905 devriminde olduğ u kadar, 1 91 7 devriminde de proleta rya d i k ­tatörlüğünün zaruri amaç olduğ u sonucuna varmıştır. Oysa Lenin , tam aksine, 191 7'de proletarya d iktatörlüğünü Trotsk i 'n in metodundan tama­miyle farkl ı bir metoda uyarak gerekli saymıştır. Çünkü Lenin somut ta ri hsel durumun tah l i l i ne dayanıyor, genel ola ra k köy ve şehir küçük burjuva demokrasisi n in (sosya l i st-devrimci ler le menşeviklerin) emper­yal izmin mevzi lerine kaymasını gözönünde bu lunduruyordu. Trotski soyut strateji şemalariyle hareket ederken, Lenin tarihsel durumun somut belirtilerin i tahl i l ediyor, o andaki çeşitli siyasal g ü c1erin mevzilerini ve gerçek ka rş ı l ı k l ı i l işk i ler ini incel iyordu .

Lenin'deki devrimci cesaret, eylem hal indeki g ücleri ve on la r a ras ın­daki ka rş ı l ı k l ı i l işki leri d i kkatle tah l i l etmesinden i leri geliyordu . Bu cesaret, Brest-Litovsk barış anlaşmasında veya başka b i r p ıanda ya da NEP meselesi nde gerekli uzlaşma lar (kompromi ler) yapmas ın ı sağla­m ıştır.

işçi s ın ıfı n ı n çoğun luğunu kazanma polit ikasında olduğu g ib i , iii. Enter­nasyonal ta raf ından güdü len tek cephe pol iti kasında da bu ö lçüleri k ı la­vuz edinmiştir.

Bu politi kan ı n aş ı rıc ı l ığa karşı savaşla b i rl eşmesi rasgele değ i ld i r. Lenin' in , şematik düşünce tarzı yerine, d iya lekti k düşünce tarzı bu savaş ın metodoloj i k temel in i teşki l etmektedir. Bu düşünce tarzı, polit ik rej ime, s ın ıfsal ve siyasal g üçlerin topuna birden bir bütün hal inde bak ı lmasına meydan vermez. Bunun için de strateji ve taktiğ in tespiti nde, değişmiyen, esneklikten yoksun karşıtlamalar yolundan yürümez, a ksine, belirl i bir polit ik d u rumda, kend i lerine etkide bu lunu lması gereken çel işk i leri bel irtir ve pol it ik savaş ın çeşitli an ları a rasındaki ka rş ı l ı k l ı d iyalekti k bağları gösterir.

Tek cephe polit ikası , komün istlerle sosya l-demokrat lar arasında, Rusya'da 1 91 7 de mevcut i l işk i lerden fa rkl ı o lan i l işk i ler kuru lmas ın ı sağ lar. Bu politika kapital ist ü lkelerdeki işçi s ın ı fı saflar ında sosya l ­demokratların koruduklar ı mevzi leri gözönünde bu lundu rur.

Gramşi , bu pOlitikayı , Batı Avrupa'daki gel işmiş kapita l ist ü lkelerde devrimci stratej in in 1 9 1 7 Rusya's ındaki stratej iden ne ölçüde fa rkl ı olması g eıektiğ in in an laş ı lmas ına doğ ru atı lm ı ş bir adım sayıyordu.

� iç şüphe yok k i , Len in , sosyal izme geçiş dönemin in ve sosyal izm kurUcu luğunun her ü lkenin özel l ik lerine, tarihsel , ekonomik , top lumsal

1 19

ve kültürel n itel ik ler ine göre değişt iğ in i da ima gözönünde bulundur­muştur. Bu an layış, len in ' i n u lusa l meseleye, u lus lann kaderleri n i bel i r ­l eme sorununa verd iğ i büyük önemde açı kça görülmekted i r.

Konuşmacı, V. /. Lenin'in evve/ô Roza Lüksemburg, daha sonra/afl da N. Buharin'/e yaptığı tartışma/ar üzerinde durduktan sonra şöyle devam etmiştir:

lenin'e göre proletaryan ın b i r l iğ i , u l usal fa rkla ra rağ men gerçek­l eştiri l eb i l i r. U l usal ve devletsel parti külôr izm ise, ancak kader tay in i prens ib i lôfta kalmıyorak uygu land ığ ı takdi rde o rtadan kald ı n lab i l i r. B ir l ik , zorlaman ın değ i l , demokratik sürecin sonucu o lma l ıd ı r.

Enternasyonal izm ve u l us lar ın kaderleri n i bel i rleme meselesi, lenin'de b i rb i r ine s ıkısı kıya bağl ıd ı r lar. Baıı idd ia lara göre, ha lk lann kaderleri n i bel i rleme prens ib in in işçi sı nıfı tarafı ndan kabul edi lmesi, bu prensip le sosya l i zmi kurma ve gel iştirme mücadelesi aras ında bağlar kuru l ması işçi s ın ı f ın ı burjuvaziye bağ ım l ı du ruma get ir i r ve proletarya enternas­yona l izmiyle bağdaşmayan mi l iyetçi l i k mevzi lerine iter.

Sonuç olara k deni lebi l i r ki, Len in i st devri mci siyasal eylemin dayandığ ı temel in bel l i baş l ı özel l iğ i şud u r : Len in , Marks izmi , bütün sorun lar ın cevaplar ın ı kapsayan son şek l in i a lm ış b i r doktri n , ortaya ç ı kan bütün sorular ın . cevabı bu l unabi lecek bir felsefe tarihi o lara k değ i l , b i r inceleme ve dünya görüşü olara k kabul eder. Lenin, gerek (emperya l izm g ib i ) toplumsal-ekonomik formasyonun tüm ha l inde gel işmesinde somut durumlar ın tah l i l i nde, gerek tari hsel bakı mdan bel i r l i u lusal d u rumlar ın özel l ik leri n i n açık lan masında, gerekse s ın ıfsa l çat ışma ları n çeşit l i an la rında toplumsal ve pol it ik gücler a ras ındaki i l i şk i ler in tespitinde Marksist metottan fayda lanmoda ve onu gel işt irmede gösterilecek başar ın ın parlak örnekleri n i verm iştir .

içinde bu lunduğumuz çağ, yalnız emperya l izm ve proleter devrimleri çağ ı değ i ld i r, aynı zama nda, sosyal i st devletler s istem in in emperya l i zmin karşı s ında yer a ld ığ ı ve sosya l i zm in durmadan gel işen ve sonuç bel i r­ley ic i b i r güc ha l ine ge lmekte o lduğu bir çağdır .

Harp, a rt ık kaçı n ı l maz b i r şey değ i ld i r. Le�in ' in öngördüğü g ibi , çağdaş s i lôh lar zorba l ı kla i lerleme a rasındaki i l işk i leri deği şti rmiş, zorba l ık dünya çapındaki an laşmazl ık lar düzeyine çıkmıştı r. Bu konuda başka örnekler de veri lebi l i r. Genel olarak Len in za manı nda mevcut olmıyan yeni yen i sorun lar ortaya ç ıkmaktadır .

Len in ' i n eserleri nde zaman ım ız sorun lar ın ın bütün yönlerine 'a i t cevaplar ın bu l unabi leceğ i iddias ı kadar anti -Len i n ist b i r şey tasavvur edi lemez. Ama Len in ' i n devrim eylemler in i yönetmede uyguladığ ı metod tükenmez dersler kaynağ ıd ı r. Fakat, emperya l izm, proleto rya d i ktatörıü ğ ü

1 20

teoris in in ge l i şmesi, şuro lorlo demokrasi n in kaynaştırı l mas ı , işçi lerle köyl üleri n ittifakı , b i l i nçli hareketle kend i l iğ i nden ge lme hareket a ras ın ­daki i l işki ler ve devrimci parti n i n karakteri g ibi sosya l-ekonomik şeki l leri n Leni n ist metotla tah l i l i nden elde edi lm i ş o lan temel kategori lerin, bugünkü devrimci eylemlerin temeli n i teşki l etmesi şarttır.

V. I. lenin ve küçük memleketlerdeki işçi hareketinin bazı problemleri

i B N a R L O N D

Kapita l i zm in tah l i l inde ve işçi hareket in in ana problemlerin in ayd ı n ­latı l masında, araştır ıcı n ı n d i kkati n i he r şeyden evvel başl ıca kapita l ist memleketlerin çekmesi gayet tab i id i r. Bu kapita l i st memleketler genel gel işmede çözümleyici b i r rol oynuyor. Bu memleketlerde s ın ıf kuvvetleri çoğu a hva lde kesin çizg i lerle birbir inden ayrı lm ı ş durumdadır. Bun ları n ge l işmesi n in ana çizg i leri daha kuvvetle kend in i gösteriyor ve bu sayede mücadele tecrübeleri bütün ü lkelerdeki işçi hareketi için ve ayrıca sos­yal ist teori n in gel iştiri l mesi için elveriş l i bir katkı o luveriyor. Nası l k i , K. Marks ve F. Engels ' in geçtiğ im iz yüzyı lda Fransa'da - kendi leri n i n «devrimin k lasik ü l kesi" adın ı verd i kl eri memlekette - yürütülen s ın ı f savaşı üzerinde yaptı k ları tah l i l , burjuva devrimi i le sosyalist devrim aras ındaki i l i şk in in açık lanması konusunda kesin bir önem kazanmışt ı r.

V. i. Lenin, yaptığ ı i ncelemelerde elbette büyük kapital ist memleketler üzerinde dikkat in i yoğunlaştırıyor. Ama bu, hiç de küçük ü l kelerin tecrübelerini küçümsediği an lamına gelmez. Ta m ters ine, Lenin, bu memleketlerdeki şartları n ta h l i l i n in , kapita l izmin durumu ve işçi s ın ıf ı n ı n savaş ı üzerindeki genel tah l i l i n b i r parçası o lmakla ka lmadığ ın ı , b u memleketlerin özgü l şart ları içinde i l kesel önem taşıyan beli rli problem­lerin yeri ne göre daha kuvvetle ya da daha önce belirebi leceğ in i de a n l ıyor ve kabul ed iyordu .

V . i. Len in , ayrı ayrı memleketlerdeki süreçler a rasında görülen baş­ka l ı k lar ın , kapita l izmin ana karakteristik çizg i leri nin görünüş biçimleri o lduğuna ve bun la rı onun gel işme kanun lar ın ın belir lediğine daima işa ret ediyordu . O her hangi b i r m i l l i kapita l i zm için «ayrıkl ı k.. d iye bir şey tan ı mıyordu . Ters ine, onun , şu veya bu memlekette kapita l izmin öze l ­l i klerine, kapita l izmin eşl iğ ink i ideoloj ik o lgu lara gösterdiği i lg i , Marksiz­min temel hüküm lerin in daha derin biçimde esaslandırı l masına ve g el iş ­mesine katkı o luyordu .

121

Aşağ ıda, buna benzer ve küçük memleketlerin tecrü besini aydın latıcı nitel i kte b i rkaç problem üzerinde duracağız .

*

V. i. Len in , işçi hereketi nde özel l i k le Bir inci Dünya Harbinde bel i ren biçimiyle oportünizme karşı mücadele yürütürken, küçük memleketlerin b i rçoğunda oportün izmin ortaya çıkış b içi m ler in i de i ncel iyordu . Oportü­n izmin bazı ç izg i ler i , bu memleketlerin kend ine özgü şartla rı ndan ötürü b i lhassa kuvvetle kend in i göstermekteyd i .

«B i r düz ine ,sosya l i st' bakan» başl ı k l ı makalesinde, Len in , kapita l i zm in Dan i marka'daki ge l i şmesi n in başl ıca özgü l çizg i ler in i bel i rterek şöyle demekted i r : «Dan imarka emperya l i zm in in özgü l ç izg is i , . . . süt ve et mômul leri üzeri nde kurulan teke l in yaratt ığ ı elveriş l i durum sayesinde, bu mômul lerin dünyan ın en büyük pazarı Londra'ya en ucuz deniz yoluyla u laştı rı l ı p piyasaya sürülmesi sonucu olara k aş ı rı kôrlar elde etmesid ir . Bu sayeded i r ki , Dan i marka burjuvazis i , Dan imarka zeng i n köy lü leri . . . i ng i l i z emperya l ist burjuvazisi n i n «sem iz» beslemeleri ha l ine, onun pek rahat ve pek de yağ l ı kazançları n ı n h issedarı ha l ine ge lmiş­lerd i r.»

B iz buna, Dan i marka burjuvazis in in sanayi a lanında da ona göre yöntemler uyguladığ ı n ı (nispeten yüksek vasıfl ı i şgücünü sömürme g i bi ) , d ı ş ticaret i htiyaçlar ın ı gözönünde tuta rak tarafs ız l ı k pol it ikası i zled iğ in i ve bunun da askeri masrafla rda n ispeten k ıs ı ntı sağ lad ığ ı n ı katarsak, i şte o zaman Dan i marka bujuvazi s in in işçi s ınıf ı karş ıs ında manevra la r çevirme i m kôn ları na sah ip o lmakta dayandığ ı en öneml i nedenlere i nm iş o luruz. Bu i mkônlardan reformiımi teşvik iç in fayda lan ı ld ığ ı b i l i nmektedi r.

V. i. Len in , buna benzer şartlarda işçi s ın ı f ın ın yürüttüğü mücadelen in problemleri n i ele a l ı rken, sağcı oportünizmi ve onun gayet i nce yöntem­leri n i sert b içi mde eleşt irmiş ve devrimci pal it ikan ı n ödevlerin i formü le etmiştir. He le şartla rı Dan i ma rkadakine büyük ö lçüde benziyen ı sviçre'­deki işçi ha reketi n in sorun larına hasrettiğ i eserleri nde bu işi daha etraflı şekilde yapmışt ır .

Bu gibi memleketlerde devrimci pol it ikan ın ana ödevi , işçi s ın ıfı n ı n ve müttefi k leri n i n demakras i uğrundaki mücadelesi n i , sosyal izm iç in mücadeleye, yığ ın la rı devrimci mevzi lere çekme mücadelesine dönüştür­mek o lma l ı yd ı . Bu problemleri işleyip olgun laştı rmada, Len in , reform i le devrim a rasındaki bağ ınt ın ın i lkesel olara k ayd ın latı l mas ı konu sunda yen i b i r katkıda bu lundu .

122

Lenin ' in ç ıkard ığ ı sonuçlardon bazı lar ın ı buraya a ktarıyoruz :

«Biz im, sosyal ist devrim için doğrudan doğruya mücadele yürütmek uğruna, g üya reformlar için mücadeleye s ı rt çevirebi leceğ im izi ya da çevirmemiz gerektiğ in i düşün mek tama men yan l ı ş o lur. Asla s ırt çevire­meyiz. Biz başa rıya ne kadar çabuk u laşabi leceğ i mizi , bu devrim in g erçekleşmesine objektif şartların ne zaman elvereceğin i b i lemeyiz. B iz her ı s lah iş in i , y ığ ın ları n hem ekonomik , hem de pol it ik d u rum lar ın ın g erçekten iyi leşmesin i desteklemeliyiz. Reformistler (yan i isviçrede G rüt­l ion'lar) ile aram ı zdaki fark, b iz im reformlara karşı o lmam ız, onlar ın do reformları tutması meselesi değ i ld i r. Böyle bir şey yok.»

Fakat, Len in , bu demokrasi savaş ı süreci iç inde asla unutu l maması g ereken b i r noktaya da işa ret ederek, « . . . reformlar ın , hele reform vaitlerin i n , ya ln ı z ve doğrudan doğruya, ha lk ın galeyan ı n ı önleme, devrimci s ın ıfı oya layıp, yürüttüğü mücadeley i kesmeye veya en azından zayıflatmaya sevketme amacın ı g üttüğü tari hsel durumlar do vard ı r» d iyord u .

Reformlar uğruna mücadeleyi toplumda dönüşüm yapmak için bir kaldıraç ha l ine get irebi lecek çözümleyici güc, y ığ ın la rı n eylemidir . Dünya tarihi n i n yığd ığ ı bütün tecrübeler bize öğretiyor ki, diyordu Len i n , «Ya (devri m in ta m denemiyecek zaferi ha l inde) daima yan ürününü reform­ların teşk i l ettiği devrimci s ın ı f savaşını tutacağ ız , ya da hiçbir reforma bel bağlamıyacağız . Çünkü değiş i mleri zorl ıyon biricik gerçek kuvvet, yaln ız y ığ ın lar ın devrimci enerj is id i r.»

Bu h ükümlerin i l kesel önemi vard ı r. Bütün kapita l i st ô leminde tekel lere kO/şı mücadelenin b i rinci plônda yer a ld ığ ı günümüzde, Lenin ' in bu f ik irlerini hatır lamakta tamamiyle hakl ıy ız . Söz konusu problemlerden biri , demokrasi uğruna mücadelenin , sosya l izm için mücadeleye dönüş­mesinin sağ lanmasıd ı r. Bu sürece karş ı savaşta, tekelci sermaye, bazı olanla rda, sermayen in ve tekel ler in «artık sermaye» s in in yoğun laşması sayesinde, aynı zamanda b i l i msel-tekn ik devri mden, yani çağdaş tekelci kapital izmin esas gel işme çizgi lerinden yara rlanma sayesinde, geniş manevra imkônlar ı garant i lemişt i r.

Bir inci D ünya Harbinden sonra , Dan imarka işçi hareketinde sağcı oportün izmin egemen l iğ i dönemi baş lad ı . Bu durum, bazı a hva lde, hattô kardeş parti lerden bi rçok tenkitçi n in , Dan i marka komünistleri n i k ınama­larına ve sosya l -demokras in in reformlar iç in mücadele etmeyi komünist­le rden daha iyi başa rdığı yolunda tah m in ler yürütmelerine yol açtı. Bu g i bi tasavvurla r, b iz im memleketim izde yap ı lan demokrati k reformlara lüıumundan fazla önem veri lmesinden i leri geliyordu , ve ka ld ı k i , bu reformla r henüz başka memleketlerde gerçekleşti r i imiş değ i ld i . Ama her iki

'ahvalde de, Len in ' in yukarda a ktard ığ ım ız i htarı, yani reformlara ha lk

123

a rasındaki ga leyanı önlemek ıç ın başvuru lmuş o labi leceğ i gerçeğ i gözönünde tutu lmuyordu . B iz imki g i bi b i r memleketin pol it ik durum ve şartları söz konusu ed i l i rken, böyle b i r i h malden b i l hassa kaçınmak gerekmekted i r .

Hem bizi m mem leketi mizde d u ru m öyledir k i , yöneti m kademelerindeki sosya l -demokratlar b i le , reform larla i l g i l i sosya l -demokratik pol iti kan ı n temel topl umsal i l i şk i lerde hiçbir şey değişti rmemiş o lduğunu itiraf etmek du rumu aynı derecede sars ı lmaz ve değişmez olan b i r a lt s ın ı f bulun­Bent Hansen, «Var l ı ksız refah -Dan i marka s ın ı fsal topl umunu tenkit» (1 960) ad l ı kitabı nda şun ları yazıyo r :

»Dan ima rkada, daha öncek in in a y n ı sa rsı lmaz durumunu koruma kta o lan b i r yüksek s ın ı f va rd ı r. ate yandan, sosyal yelpazede, ne yazık k i , durumu ayn ı derecede sarsı lmaz ve değişmez olan bir aşağ ı s ın ıf bul u n ­maktad ı r. Top lumun b u i k i kutbu a rasında bulunan g ruplar, n imetleri, yüz yıl öncekinden esas i t ibariyle pek de fa rkl ı o lmıyan bir biç imde a ralar ında paylaşmaktadıriar.»

Yazarın b i rçok kanıtlara dayand ı rd ığ ı bu tesbit ve idd ia , gerçekte, bundan 50 y ı l önce «yeni» ve «Dan imarkaya özgü» sosya l izm ak ım ı tarafı ndan büyük b i r tantana i l e i lôn ed i lm iş o lan reformist hatt ın tamamen iflôs ın ın itirafından başka bir şey deği ldir.

Dan i ma rka'da bu kanaat, ancak, her i ki Sosya l - Demokrat Partis in in Fol keting'de çoğ un l uğa sah ip o lduk lar ı , lôk in i kt idarda bu lunmaktan kendi seçmen lerin i adamak ı l l ı hayal k ı rı kl ığ ına uğratmak iç in yararlan­d ı kları ve elbette, demokrasi mücadelesi iç in gerekl i şartlar öğreti s in i , yani len in ' in yukarda aktard ığ ım ı z reform ve devr im hakkındaki sözler in­den ç ıkan hüküm leri omuz s i lkerek küçümsedik le ri bel i r l i b i r süreden sonra yerleşti. Sosyal-demokratlar hiç de y ığ ın lar ın eylemine dayan ­mad ı l a r. Tersine, bu eylemleri köreitmeye, ha l k ı n ga leyan ı n ı önlemeye çal ıştı lar. Ha lk ın durumunu iyi leştirmek için h içbir tedbir a l ınmadl . Hattô bunun tersi yap ı ld ı . Sosya l-demokratlar tekel ler in egemenl iğ ine dokun­maya cesaret edemed i ler. Ve parlômento çoğ u nl uğ u şöyle-böyle b i r y ı l iç inde er iy ip g itti .

Şimdi önümüzdeki ödev, burjuva parti leri n i n i kt idar ına ka rşı , gereğ i söz götürmez demokratik reformlar ın, yani tekel leri n egemenliğine ve gerici kuvvetlerin g i tt i kçe a rtan küstah l ığ ına ka rş ı yönelt i lmiş reformlar ın gerçekleşt i ri lmesi n i hedef tutan devrimci savaş n itel iğ inde b i r mücadele yürütmekt ir. Bu yönde, Dan i ma rka Komünist Parti s i 'n in 1 969 Şubatında toplanan XXii i . Kongresi tarafından kararlaştır ı lan politikan ın uygu lan­masında, lenin ' i n öğ retis i , b iz im iç in gerekli es in kaynağ ın ı teşki l etmektedi r.

*

V. i. lenin , yeni , i i i . Enternasyana l i 'meydana getirme hazı r l ığıyla i lg i l i

1 24

olarak do, küçük memleketlerin işçi parti ler inde nasyonal izm i le enternas­yona l izm a rasındaki mücadelenin sorun ları i l e çok meşgu l o lmuştur. Bu mücadele de, büyük memleketlerdeki mücadeleni n biçi m lerinden bazı bak ımıardan ayrded i lebi lecek biçi mler a l mışt ı r .

B i l i nd iğ i g i bi , Len in , b i r esas demokrati k i stek ve aynı zamanda sos­ya l i st demokrasi n in bir k ısmı o lara k m i l letlerin kendi kaderlerin i tôy in hakk ın ı , sosya l ist ha reketi n so l kanadın ı teşkil eden d iğer bi rçok tem­s i lcisi nden daha kuvvetle savunuyordu . Yine b i l i nmekted i r k i , bu görüş ve tutum, bugün, sosya l i zm in , ha lk lar ın egemen l iğ in in savunu lmas ın ı d iğer her hangi b ir i mkôndan daha çok teminat a lt ına a lan , emper­yal izmin onları hedef tutan ve a l l ı -pu l lu propoganda şal ına bürünmüş olsa da , a labi ld iğ ine kıy ıc ı l ı ğ ı nda k imsen i n şüphesi olmıyan plônla r ın ın suya düşürül mesi şartlar ın ı garanti leyen b i r kuvvet teşk i l ettiğ i gerçeğ i i l e doğru lanm ıştır. Kendi kaderi n i tôy in hakk ın ı savunu rken, Len in , aynı zamanda m i l l i yetçi sapmalar ve mi l l i s ın ı rl ı l ı k eğ i l im i g ib i , küçük m i l letler a ras ında - hem de yaln ız m i l l i ezgiye uğramış o lan larda değ i l - hayl i kuvvetli olab i lecek ak ım lar ın g iz lediği tehl i keye de işaret ediyordu .

Küçük memleketlerde, bütün biç imler i iç inde, en büyük tehl i ke, nasyonal izmin daha ziyade kend in i dev aynasında g ören şov in i st biçim in ­den ge lm iYÇlr. Burjuva ideologlar ı , işçi s ın ı fı n ı n enternasyonal izmine, daha g österişsiz, mütevazı , a mma h iç de daha az zehir l i o lm ıyan b i r nas­yonal izmle karşı koymayı çokluk yeğ tutuyor, ve böylel i kle, mahdut b i r kend in i beğenmiş l i k aş ı lamaya, mevcut kö r inançları gel işti rmeye, saf­sotadan i ba ret gerekçe ve haya l lere s ı k sık başvura rak, m i l letlera rası m ücadeledeki reel l iğ in işçi s ın ı f ı tarafı ndan anlaş ı lmas ın ı güçleştirmeye çal ışıyorlar.

V. i. len in ' i n B i rinci Dünya Harbi s ı ras ında yazd ığ ı eserlerinde, yaptığ ı s ın ıfsa l ta h l i l ler le, yukarda işaret ett iğ imiz eğ i l i mler in etkis i a lt ında mi l letlerarası polit ikan ı n n ice karmaşık problemlerin i kaçı n ı lmaz olara k kaplayan koyu s is leri n dağ ıt ı lmas ına nas ı l yard ı m ettiğ in i gösteren b i rçok örnek va rdı r. Ayrı ayrı parti ve a kı mlar ın tutumlar ında gerçek enternas­yonal izmi bel ir l iyen kesin ölçülerden b i ri o larak , daima, onlar ın , «kendi .. egemen sı n ıf ları n ın s ın ı r l ı pol it ikas ına ka rş ı , bu pol it ika «demokrasi .. , «hürriyet>., «m i l l i egemen l i k>. vs. g ib i gösteriş l i s logan lar a rd ı nda giz len­d iğ i , ya da bu cinsten çeşit l i kampanyaların etkis i a ltı nda enternasyonal yükümlerden kaçı nd ık ları za man b i le mücadele yürütmeye ne dereceye kadar hazı r olduklar ına bak ı lma l ı d ı r.

Bugünkü u lus lararas ı problemler in değerlend i ri lmesinde her şeyden önce işte bu len inci s ın ı fsal ta h l i l yöntemin in en çok rolü ve önemi o lab i l i r. B i rinc i Dünya Harbinden bu yana , u lus lararas ı a landa somut duru m ve şart lar, her şeyden önce dünya sosyal ist s istemin in meydana ç ıkması sayesinde, kökten değişmişt i r. Ama s ın ı fsal ta h l i l yöntemi o zaman

125

olduğu gib i bugün de geçerli ve etk i l id ir. i laveten bel irtmeliyiz ki , büyük devletler tarafı ndan büyük devlet şov in izmi yöntemleri n i n ku l lan ı lması , emperya l ist propoganda için a rt ı k yeterli değ i ld ir . Anti -komünizmin daha kesk in biçimlerin in ortaya ç ıkmasiyle yanyana, bu propoganda, vaktiyle küçük memleketler i çin en karakteristik olon biç imlere de başvur­maktadır . işte bundan ötürü, o y ı l l a rda fayda lan ı lan Leninci yöntem i öğrenmek v e ben i msemek bugün öze l l i kle aktüel b i r i htiyaçtır.

Bunun , günümüzün problemlerine şemati k olara k yaklaşma an lamına gelemiyeceği aç ıkt ı r. Orneğin , devlet tarafs ız l ığ ı ş iorla rı bugün başka bir muhteva kaza n mı şt ı r. Evvelce, tarafs ız l ık , değ iş ik emperya l i st grupların polit ikası a ras ında yüksek seviyel i b i r denge, ya do çeşitl i memleketlerle a l ı şveriş i g iz lemek içi n salt paravan an lamına gel iyordu , ve bu tür taraf­s ız l ığ ın u lusal an la mda bağ ı nt ıs ız l ığ ı gerçekten savun mayla veya diğer ülkelerdeki sosya list gücferi desteklemeyle hiç de i l işkis i yoktu. Dünya sosya l i st sistem in in u luslara ras ı politi kada öneml i b i r : etken o lduğu günümüzde ise, devlet tarafs ız l ığ ı , küçük kapita l ist memleketler için , öteki ü l kelerdeki demokrat ik ve hü rriyetsever kuvvetleri desteklemek maksadiyle emperya l i st devletlerin ağır basan durumunu zayıflatma, u lusal an la mda bağ ı nt ıs ızl ı ğ ı ve hareket serbestliğ i n i kuvvetlendirme aracı an lam ına gelebi l i r .

Tek sözle, dünya pol iti kas ı üzeri nde sosya l i st kuvvetlerin etk is in i anlama ve destekleme, bununla i l g i l i o lara k bar ış ı , u lusal egemenl iğ i ve sosyal i lerlemeyi garanti leme hususunda ortaya çıkan i m ka nlar, bugün yaln ı z s ın ıfsal tah l i l i n değ i l , pratik polit ik eylemin de başl ı ca organ ik parçasını teşk i l etmektedirler. Gerçek yurtseverl ik i le gerçek m i l l iyetçi l i k arasındaki kopmaz bağlantı bundan i leri ge lmekted i r ; ve bugün her ikis inden vaz­geçmen in , bunu yapan lara gerek u lusal , gerekse u l us lara rası eylemle­r inde vereceğ i telOfisi imkans ız zararlar dünkünden daha az olmıyabilir.

Bir de şunu eklemek isteri z : leninizme, hem teoride, hem de eylemde, zamanı ve yeri değişik olaylara uygulanan b i r şema veya kal ı p gözüyle bak ı lmaması gereği doğ rudur. Ama bir yandan ince l ik ve esneklik, öte yandan muğlak l ı k ve şeki ls izl i k a ras ındaki fark, ayrı ayrı o lgulara makul ve s isteml i olarak yaklaşmadadır.

126

leninizme içten bağlı l ık zaferin teminatıdır

J A N B R O L

Len in , Marks' ı n eserlerinde neler bulduysa, biz de Len in ' i n eserleri nde aynı şeyleri bu lmaktoyı z : metod ve bi l imsel sonuçla r komplesi . Bun lar somut durumları n i ncelenmesi iç in olduğu kadar, top lumsal gel işmen in genel perspektifleri n i n tespiti iç in de gerekl id ir .

Marks, sermaye iç in kar normunun aza l ması eğ i l im in i taşıyan sonuçla rı ve bu konunun iç çel işk i l ieri n i i ncelemektedi r. Len in , olaylar ın d ı ş görünüşünden uzaklaşmak suretiyle, tekelci sermayen in gel i şmesi n i n kendine özgü yol lar ın ı keşfetmeyi başarmışt ır . Fakat o n u n i l k sofhos ın ı incelediği olaylar henüz tomomiyle gel işmemiş ve n i te l ikleri henüz kesin ola rak bel irmemişt i .

Lenin' in ö lümünden bu yana 45 yı l geçmişt ir v e bugün b i rçok ü lkelerde devlet-tekel kapita l i zm in in gel işmiş şeki l leri mevcuttur. Bu sebepten de yeni gerçeklerle karşı karşıya bu lunmaktayız. Len in , yeni sorunları somut olarak ele o lmamız ı , teori k ideleri ve sonuçla rı prati kte denememizi öğretti. Daha B i rinc i Dünya Harbi y ı l la rında tekelci sermayen in devlet­tekel kapita l i zmi ha l ine gelmesiyle, emperya l izmin yeni aşaması n ı n ortaya çı ktığ ın ı sezerek bize a raştı rma lar ve yen i savaş lar yolunu açtı .

U lus lara rası komünist hareket in in teori k a raşt ırmaları 1 960 ve 1 969 y ı l l a rında Moskova'da yapı lan dan ışma toplantı ları n ı n belgeleri nde geniş ölçüde yansıt ı im ı şt ı r. B u araştı rma lar ayrıca bi rçok u luslara ras ı teorik konferansıar ın başl ıca konusunu teşk i l etti. Bu konferansıa rda yen i olayların b i l i msel aç ıdan i ncelenmesi toma miyle Marksist-Leni n ist i lkeler temeline oturtu ldu .

Hiç şüphe yok ki emperya l i zm, tekel ler ve devlet c ihaz ı tarafından , kar normunun azalmas ı eğ i l imine karşı savaşmak üzere yarat ı lan bir leş i k mekan izmanın olanaklar ından geniş ölçüde yarar lan maktad ı r. Böyle olsa do bu kanun ü reti m güclerinden fayda lan ı lması ve bunlar ın gel işt i r i lmesi a lan lar ında hala büyük çapta etk i l i o lmaktad ı r. Bugünkü koşul lar içinde, bir yandan çağdaş i ri ü reti min istekleriyle toplumsal ve ulusal gel işmenin i htiyaçları, öte yandan do kap.ita l i st mülkiyet temel lerine dayanan top lumsal i l işki ler aras ındaki çel işki ler a rtmaktadır . Emekle sermaye, tekelci burjuvaziy le işçi s ınıfı a rasındaki çel işki ler çağdaş toplumun da başlıca çelişkisi o larak ka lmaktad ı r.

Yen; çelişkiler işte bu ana çel işk in in temelleri üzerinde gelişiyor. Yüksek kar normu uğrundaki h ı rs, b i l imsel-teknoloj i k devrim in isteklerin i n layıkiyle yerine getir i lmesini engel l iyor. Tekelci konsantrasyon, ekonomik

1 27

istikrars ız l ığ ı ve top lumsal çel işki leri a rtı rıyor. Tekelci burj uvaz i i le tüm emekçi ler a rasındaki çel işk i ler du rmadan gen işleyip derin leşiyor.

Zama n ı mızda üret im in ve pazarların u l usla rarası bir şeki l a l mas ı , Len in ' i n öngördüğü bu yönde ol uşmaktadır . Avrupa Ortak Pazarı, kapita­l i st ü lkeler g ru pları a ras ındaki reka beti a rt ı rmaktad ı r. Sosyal ist memleket­lerin meydana gelmesiyle kapita l i st pazarın devresi bir hayli dara l m ıştı r. Tekel lerin en güçlü ler i , Amerikan tekel leri Avrupa'ya g itg ide daha der in le­mesine s ızmaktad ı r. Ve şayet, halen Fransa'da o lduğu gibi , hükümet atomdan elektrik enerj is i sağlama progra mı ndan vazgeçer ve Amerika ' ­n ın kuracağı atom elektrik santra l leriyl e yetinirse bu s ızmanın sonuçları u l usal ç ı kar lar iç in bir felaket o lur.

Emperya l istler, sömürü reJ ı mı n ı sürdürebi l mek ve dünya sosya l i st s i stemine karşı savaşab i lmek iç in tek strateji haz ı r lamak niyeti ndedi rier. Böylel ik le de, başta Ameri kan emperya l izmi o lmak üzere emperya l i stler, iç inde bu lunduklar ı g üçl ükleri g itg ide a rtan sa ld ı rgan l ı k yoluyle yoket­mek a macın ı g ütmektedi rler.

Fakat kapita l i zmin temel lerin i sarsan Oktobr Devriminden sonra bi le, d ünyada egemen l iğ i n i geniş ölçüde sü rdü rebi len emperya l i zm için a rt ı k durum değ i şmişt i r.

Komünist ve işçi Partilerin in 1 960'tak i Ulus lararası Danışma Toplantı­sından sonraki bi rçok olaylar e mperya l izmin zayıflad ığ ın ı , genel buna 1 1 -mın ın a rtt ığ ın ı göstermektedir. Afrika'da ve Lati n Amerika'da birçok ü lke, anti-emperya l i st pol iti kaya dayanan yeni topl u msal düzenler kurmuştur. Viyetnam'daki Amerikan sa ld ı rıs ına karşı savaş, Ameri ka B i rleş ik Devlet­leri de dah i l o lmak üzere, her ta rafta yeni bir hız kazand ı . i sra i l saldır­gan lar ı u l u s lara ras ı a landa g itg ide daha fazla tecrit edi lmektedi rier. Avrupa'da gerçek bi r kol l ektif g üven l i k s i stem in in kuru lmas ı gereğ i , top l umda g itg ide daha geniş çevrelerin b i l i ncinde y e r a l ma ktad ı r. azel­l i k le Fransa'da, italya'da, ing i ltere'de, Federa l Al manya'da ve Japon­ya'da güçlü topl u msal hareketler ge l i şmekted i r .

Lenin e mperya lizme karşı savaş ın g el işmesin in , sosya l izmle kapital izm a ras ındaki ekonomik yarışmaya geniş ölçüde bağ l ı bu lunduğunu bel irt­m i şli . U l us lara rası Danışma Toplant ıs ında aç ık lanan rakamlar sosya l i st cephenin başarıa rı n ı değerlendi rme olanaklar ın ı sağlam ıştır. arneğ in , Ekonomik Yard ı mlaşma Konseyi (EYK) üyesi ü lkeler in m i l l i ge l i ri 1 0 y ı l iç inde yüzde 93 ora nında a rta rken, ayn i dönem içinde gel işmiş kapitalist ü lkelerdeki a rtış oran ı ancak yüzde 63 o lmuştu r. EYK üyesi memleketlerde dünya n üfüsunun yüzde 1 0' u yaşad ığ ı halde, bu ü l keler dünya sanayi ü reti m in in üçte bir ini sağ lamaktadı riar.

Bu yarış devlet-tekel kapita l izmin in dünya ölçüsünde bir bunal ı m geçir­mekte olduğu b i r dönemde yap ı lmaktad ı r.

1 28

Burjuvazi ideolog ları sosya l ist ü l kelerin başarı lar ın ı inkôr edecek durumda olmadı k ları için, sosya l izmle kapita l izm in , gel işme süreçleri iç inde «uzlaşaca kları na» da i r çeşitl i teori ler yaymayı denemektedirler. Frans ız burjuvazisi n i n gedik l i ideolog u Reymon Aron g ib i leri bu teorilerde somut karş ı laştı rmalara da başvurmaktad ı rlar. Orneğ in Aron : "Harkaf' ­taki fabrika baca ları Detroyt'teki ler g ibi tütüyor» demiştir. Bu b i r oltad ı r ve bunun la top lumsal i l işk i ler in i ç n ite l iğ in i d ı şta ka lan ekonom i k ve toplumsal olaylarla değ iştirmek, b i l imse l -teknoloj i k devrim le üreti m g üCıerin in gel işmesi aras ındaki bağ lardan yara rlanmak n iyeti güdü l ­mektedi r.

Fransa'da dö Gol'den sonra i kt idara gelen hükümet, top lumsal i l i ş ­k i lerin n itel iğ iy le i l g i l i temel sorunun fa rkı nda o lmıyarak, ne kapita l ist ne de sosya l ist a lan, her ik isi n i n de üstünde b i r "yeni top lum» iddias ı n ı benisemektedi r.

Tekelci burjuvaz i . yürüttüğü propagandada, Troçkistler, Maocular g ibi "solcu» ve sağcı revizyonistlerden ve sağcı oportün istlerden faydalan­maktad ı r.

Bun lardan bazı ları fabri ka lar ın işçi ler in mü lkü ha l i ne geti ri lmesine dair eskim iş anarşist-sendikal ist formü le sarı l ma ktadı rlar ki , bu formü l ün temels iz l iği , tekellerl e burjuvaz in in devlet cihazı a ras ındaki ittifak koşu l ­la rı iç inde daha bel i r l i şek i lde göze çarpmaktad ı r.

Sağcı revizyon ist ler, y ığ ın lar ın s i lôh ın ı e l inden a lan , yönleri n i kaybet­melerine sebep olan ve kapita l i st düzene karşı mücadeleden saptı ran evrim teoris in i sosya l i st devri m teori s in in yerine koymaya ka lk ışma kta­d ı riar.

Ve bunu yaparken, her i ki taraf da, devlet c ihaz ın ın ve tekmi l toplu m düzen in i n s ın ı fsal tabiatı g i bi temel sorunu b i r yana b ı rakma ktad ır lar.

Len i n solcu romantiklerin ve anarşistleri n devlete karşı o lumsuz tutum­la r ı n ı da k ınamaktayd ı . Bunun i ç i n de , gel işmiş kapita l i st düzende, ha lk ın h izmetinde ve kontrolü a lt ında bulunması gereken ekonomiyi düzenleyici cihazla, burjuvazi n i n e l inde bulunan ve y ı k ı lmas ı , değişt ir i lmesi gereken siyasi, bürokratik, pol i s ve ordu cihazı a ras ında fark gözet i l mesi gerek­tiğini öğretiyordu.

i şçi s ın ı fı n ı n b i l inç l i ve örgütlenmiş öncüsü olan komünist partileri , sosya l i st devrim koşul ları n ı n kend i l iğ inden tamamiyle olgun laşması n ı pasif olarak beklemezler, ha l k yığ ın lar ın ın en yakın ç ı ka rları , demokratik haklar ın korunması ve gel işmesi uğrunda savaşır lar, emekçilerin bar ış savaşlar ın ı yönetirler.

"Solcu» oportünistler, böyle davra n ı l makla işçi s ın ı fı n ı n sosyal izm uğrundaki savaştan uzaklaştı rı ld ığ ın ı iddia etmektedirler. Fakat pasifl i k -

1 29

ten eyleme geçi lmesi hususunda ıaf ebel iğ i ya panlara karşı yürütülen savaşa Len in ' i nde a ktif olara k katı ld ığ ı Komünist Enternasyonal in Oçüncü kongresi aşağıdaki öneml i kara rı a l m ıştı : «Kısmi isteklere karşı her çeşit i t irazda bu lunmak, k ısmi istekler uğru ndaki savaşı reformizm diye suçlamak devrimci eylemin hayati i htiyaçları n ı kavramaktaki aczin sonucudur . . . " (Belgelerle Komün ist Enternasyona l , 1 91 9-1 932, Moskova 1 933, sayfa 1 91 ) .

Çağdaş koşu l lar içinde kapita l i st düzen in temel çel işk is ine - proletarya ile burjuvaz i a ras ındaki çel işk iye - en geniş yığ ı n lar ın tekelci kapital izme karşı d i renişi eklen mektedir . Bu i se, şeh i r ve köy emekçi ler in in en yak ın i stekleri n in gerçekleşmesin i , po l i t ik ve top lumsal hayatın demokrati k­leşti r i lmes in i , ekonomin in başl ı ca kol lar ın ın m i l l i leşti r i lmesini ve m i l l i ­leştir i len bu kol lar ın yöneti m in in demokrati kleşti r i l mesi n i , a rd ı cd b i r barış pol it ikas ın ın uyg u lanmas ın ı a maç edinecek, tekel ler a leyhta rı , geniş bir cephenin meydana geti r i l mesi iç in gerçek olanaklar yaratmaktad ı r. Eko­nomik ve polit ik hayatı n demokrat ik leşti ri l mesiyle i l g i l i bu tedbi rler in gerçekleşti ri l mesi kapita l i zmi deği lse bi le, onun baş l ıca gücü olan tekelci sermayeyi ortadan ka ld ı rab i l i r.

Biz, bugün yü rüttüğ ümüz savaşta, F rans ız ha lk ın ın özlediğ i pol it ik ve toplumsal değişmelerin b i r tek pa rti n in - biz im parti m in in g ücüyle gerçekleşmiyeceğ in i s ık s ık hatır latmaktayız . Ama komünist partisi o lma­d ı kça, sosyal i lerleyiş ve demokratik reform la r pol it ikas ın ın uygu lanması da i mkônsızd ı r.

işçi s ın ıf iyle demokratik g ücleri n eylem b i r l iğ i part in in ve demokratik örgütlerin b ir l iğ i nde ifadesi ni bu lma ı ıd ı r . Bu, bütün halk ha reketi için temel it ici güc olab i l i r.

Bazı k imseler işçi s ın ı f ın ın öncü rol ünü şüphe a lt ında bırakmak, bu rolü başka tabakalara yakıştı rmak iç in b i l i msel -teknoloj i k devrim i ve üreti m g üclerindeki evri mi i leri sü rmekted i rler. Oysa toplumsal hayat ın temel i , kesi n unsuru , eskiden o lduğu g ib i bugün de maddi n imetler ü ret imid i r. Toplu m hayat ın ın temel in i teşk i l eden bu yaratıcı süreci n başl ıca itici gücü ise işçi sınıfıdır.

Devrimci parti kavram ı prensiplere dayanan bir meselesidir . Demok­rat ik santra l izme dayanan örgütsel prensiplerden vazgeçmek bizi 50 sene geriye, Leninc i parti ler in kuru lmas ından önce işçi ha reketi nde reformiz­min egemen olduğu döneme götürür . Çeşitl i akım ve fraksiyonlar ın meydana gelmesi, örgütlenmen in sosya l -demokrat şek l id i r. Ve böylesi , partide gerçek demokrasiye ve doğru b i r taktik ve pol it ikan ı n kol lektif olarak yürütü lmesine engel o lu r. Düşünce ve eylemde b i r l i kten yoksun bi r parti, burjuvazi n i n çeş it l i sa ld ı rı lar ı karş ıs ında savunma kab i l iyet in i kaybeder. Buna işç i s ın ıfı n ı n öncülüğü kaybetmesi n i n sonuçlarını da eklemek gerekl id i r .

1 30

Sosyo l izm, yeni u lus lararas ı i l i şk i ler in , yağmalara ve köleleşti rmelere dayanan eski, emperya l i st i l işki lere karşı zaferi demektir. Bar ış iç inde yanyana yaşama savaşı sadece sosya l i st ü lkelerin d ı ş polit ikas ın ın temel­ler inden biri ol makla kalmamakta, aynı zamanda dünya komün ist ha reketi n in başl ıca yönlerinden bir in i teşk i l etmekted ir . Barış içinde yanayana yaşa ma uğ runda savaşmak, y ığ ı n ları seferber etmek demektir . Bu savaş, daha iyi b i r hayat, demokrasi ve sosya l izm uğrundaki savaş ın kopmaz b i r parças ıd ı r. Dolayı sıyle bar ı ş i çinde yanyana yaşama politikası , bu rjuva ideoloj i s iy le sosya l ist ideoloj i aras ında uzlaşma an la mına gel­mez. Bu savaş, sosya l izmle kapita l i zm aras ında mevcut ekonomik , pol i t i k ve ideoloj i k çel işki le ri gölgelemez, aks ine daha aç ık o lara k ortaya ç ı kar ı r.

Şayet pol iti k maceraperestl i k , m i l l iyetçi ve mi l i ta rist isteriyle bi rleşi rse, en inde sonunda, doğrudan veya dolayl ı o la rak, emperya l izme h izmet eder. Emperya l istler o moçlar ına erişebi l mek için, şu veya bu şeki lde, enternasyonal i zmi zayıflotabi lecek her şeye bel bağlamakto, komünist hareketi bölmeye, onun unsurları nı b irbiriy le çatıştı rmaya çal ışmaktadır . Bu sebepten Len in ' i n son derece uyan ı k davrand ığ ı ve «sosya l -m i l l iyet­ç i l i k» ad ı n ı verd iğ i zehre ka rşı komün istleri n , Len in g ib i , u l uslara rası p roleta rya dayan ışmas ın ı gel işti rmeleri ve g üclendi rmeleri gerekl id i r.

Barış! koruma hareketi za man ı m ız ın en geniş demokratik ha reket id i r ve Amerika B i rleşi k Devletleri 'n in Viyetnama sa ld ı rı s ına karşı, halk lar ın kol lektif d i rencin i örgütlemekted i r. Viyetna m halk ın ın sa ld ı rganiara ka rş ı yürüttüğü zaferlerle dolu kahra manca savaş ı , Sovyetler B i r l iğ i 'n in ve d iğ er sosya l ist ü l keler in aktif ve çok yön l ü yard ı mlar ı , dünya n ı n hemen b ütün emekçi leri n i n ve halk ları n ı n katı ld ığ ı ve Amerikan halk ın ın da g itgide daha aktif b ir rol oynad ığ ı geniş dayan ı şma hareketiyle bir bütün teşkil etmekted i r.

Viyetnamdaki harbe karşı, komşusu Arap ü lkelerinin topraklarına el atan isra i l ' i n sa ld ı r ı s ına karş ı , Batı Almanya'da int ikamcı lar ın harp entrikalar ına ka rş ı yapı lan y ığ ı nsa l gösteri ler, Lenin' in, barışa erişeb i lmek için sadece isteğ in yeterli o lmadığ ına, barış savaşı n ı n kesin o larak, inatla ve a ra l ı ks ız sürdürü lmesine dair düşünces in i doğrulamaktad ı r.

Dünyan ın jandarması ro lünü sürdürmek istiyen Amerikan emper­ya l i zmi taraf ından bağ ı msız l ı k lar ı tehdit a lt ında bulunduru lan, yahut ba ltalanmakta olan bütün ü lkelerde barış hareketi u l usal egemen l iğ i ve ulusa l onuru koruma hareket ine s ık ı s ık ıya bağ l ıd ı r.

Temel devri mci s ın ı f o lon işçi s ın ıf ı , barış savaşı n ın , emperyal izme ka rş ı savaşın ön saf lar ında yer a lm ıştı r ve siyasa l , d ini ve felsefi görüşler a ra sında ayır ım yapmadan, nükleer ha rbe karşı d i renenleri n tümünü birleşti rmeye ça l ışmaktad ı r.

1 31

Bütün anti-emperya l i st g üclerin bi rleşmesi , i n san l ığ ı n tekelci serma­yenin zi nc irlerinden kurtulması uğrundaki hareketin i n gel işmesinde ve deri n leşmesinde sözü mleyici b i r etkend i r. Bazı müfrezelerimiz in geçici olarak, başarısızl ığa uğramaları , dünya ölçüsündeki devrim süreci iç in elverişl i o lan g ücler oran ı n ı değ i şti remez. Dünya sosya l ist sistemi , ulus­lara ras ı işçi s ınıf ı ve u lusal kurtuluş ha reketi emperya l izme ka rş ı savaşı daha da g üclendi rmek için yeterl i ölçüde olanağa sah ipt i r. Komünist ve işçi parti leri arasındaki bağlar ı n ve i şbir l iğ in in Marksizm-leninizm ve Len in ' i n büyük b i r önem verd iğ i proletarya enternasyonal izmi prensipleri temel lerine uygun olarak kuvvetlend ir i lmesi, bu savaşta i leride de başarı la r kaza nı lmas ın ın en g üven i l i r teminatıdır .

leni n izme içten bağ l ı l ı k, zaferin teminatıd ı r.

1 32

Lenin' in

hayatımızdaki

etkileri

Çeşitli

ülkelerden

mektuplar

Z O L T A N K O M O Ç i N

Derginin anketi

«Barış ve Sosya l i zm Problemleri» (Türkçesi «Yeni çağ») derg is i , «Len in ' i n hayatı mızdaki etk i leri» konu l u b ir anket açmış ve şu soru­lar ı sormuştu r :

- Len in ' i n eserlerin i i l k defa n e za man okumaya başlad ın ı z? Bu eserleri okurken en fazla d i kkati n i zi çeken şey nedir?

- Len in ' in öğretisi hayatı n ızda ne g ibi etki ler yaptı ?

- Sizce Len in ' i n kiş i l i ğ in in en güclü tarafı ned i r? Len in ' in hayatı ndan hangi olay sizde derin i z ler b ı rakm ıştır?

Len in ' i n çözümled iğ i sorun lardan hangis i s iz i daha fazla i lg i lend irmektedi r? Vlad imir i l i ç Len in ' i n yuzuncü doğ u m yı ldönümünü nas ı l kutlayacaksı n ı z?

Macaristan Sosyalist işçi Partisi MK Politbüro üyesi ve MK Sekreteri

1 . Yirmi beş y ı l önceydi . 1944 y ı l ı n ın g ü z mevsiminde, Sovyet Ordusu , G üney Doğ u Macaristan ı h itleristıerin ve Maca r uşakların ın zu lmünden kurtarmışt ı . O zamana kadar g iz l i g iz l i okunan komünizm l iteratürünü , Vlad im i r i l i ç Lenin ' i n teor ik eserler in i serbestçe, h içbir tak ip ve terör korkusu o l madan okumak olanakları da aç ı lm ış bu lunuyord u . Kurtu luşun b ize geti rd iğ i i l k n i metlerden b i r i , Len in ' in eserler in i Macar d i l i nden okumak i mkôn ı id i . Dnceler i , ben, b i r taşra şehrinde g i z l i eylemlerde bulunan b i r komünisttim . Len in ' in bazı eserler inden sadece bazı parça lar okuyab i lm işti m. Ku rtul uştan sonra, y ı l la r y ı l ı e lde edemed iğ im bu olanak­la ra kavuşu nca , teorik b i lg i boş luğumu bi rkaç ay iç inde doldurmak zorun luğu i le karş ı ka rşıya geldim.

Fakat, Len in ' i n eserleri n i ta m an lamiyle okuyup öğrenmek i mkôn ına , a ncak, 1 950-1 953 y ı l lar ı a ras ında, Sovyetler B i r l iğ i Komün ist Partisi Merkez Komites ine bağlı Yüksek Parti Oku lunda öğrenciyken kavuştum .

1 33

Bu oku lun öğretmen leri n i hôlô şükran la anmaktay ım . Onlar ın h izmeti şud u r : d i n ley ic i leri n in , Len in ' i n eserlerindeki f ikri zeng in l iğ i beni m ­semelerine ya rd ı m etmekte, i nançl ı b i lg i leri , coşkun sözleri ve tem i z ah lôk l ı tutu m lariyle d i n leyic i lerinde, Len in i zme i l g i , sevgi v e saygı , fik i r­lerine i çten bağ l ı l ı k duygu ları aş ı lamaktad ı rlar.

Len in ' i n eserler in i okurken, yazar ın , f i k i rleri n i aç ı k seçik , an laş ı l ı r b i r d i l l e ortaya koymuş o lması ve ka rş ı t fi k i rdekilerle ça rpışmaya haz ı r durumda bu lunması ben i da i ma hayran etmiştir. Eserleri , canl ı ve savaş­ç ıd ı r. Ta rihi, felsefi veya diğer sorun larla i lg i l i eserleri n i okurken, bende da i ma , yaza rı n , ş imd i de adamızda yaşad ığ ı ve kafa mda doğan soru ve sorun lara inand ı r ıcı cevaplar cermeye ça l ı ştığı i nt iba ı uyanmıştır. Şuna i nan ıyoru m k i , Len in ' i n eserleri , muhteva lar ın ın taze l iğ i ve hayata yak ın ­l ı ğ ı i le k lôs ik eserler değeri n i kazanmı ş lard ı r. Bun lar, bugüne kadar değerleri nden hiçbir şey kaybetmemişlerd i r ve san ıyoru m k i , etki leri n i i leride d e devam ettireceklerd i r. Len in ' in eserleri n i n sayfala rında, b i r h a l k hatib in in heyeca nı i le hak l ı b i r dôvan ın doğru söz lü bi r insan ı konuşmaktad ı r. Her sözünden, onun , da ima halk a ras ında bu lunduğu, ha lk la konuşup tartıştığ ı , hakl ı davasına inandı rmaya çal ışt ığı ve gerçekleri onlara aç ık lad ığ ı görül mektedir.

2. Parti komitesinde, Gençler B i rl iğ inde, gazete redaksiyonunda veya u l us lara ras ı i l i şk i ler a lan ında, k ı sacası her a landaki prat ik parti iş ler inde ben, Len in ' i n teorik prensiplerinden da ima fayda land ım. Büyük önemi olan sorunlar üzeri nde yapacağ ım konuşmalar ı , okuyacağ ı m raparla r ı , gazete ve derg i lere yazacağ ı m yazı lar ı hazır larken Leni n ' i n makale ve eserleri n i tekra r okumak ihtiyac ın ı duydum ve bunun büyük faydalar ın ı gördüm.

Len in ' i n eserleri n i n ne muazzam bir önem taşıd ığ ı n ı 1 956 karşı - devrim döneminde olanca aç ık l ığ ı i le an lad ım . O za man lar, b i rkaç gün içinde, hatta çoğu zaman saatler iç inde olağanüstü ha l ler meydana gel iyor ve böyle h ızla değişen olaylar a ras ında doğru yolu bu lmak, yön beli rlemek kolay o lmuyord u . Binbir g üçlüklerle dolu olan o karmaşık g ünlerde ben i m çel işmel i du ru muma, Len in' i n ortoya koyduğu i ki temel prens ip yön verdi . Bun lardan b i r i şud u r : sosya l izm teorisinde ve işçi s ın ı f ın ın pratiğ inde en önem l i mesele, i kt idarı ele geçirmek ve proleta rya d i ktatoryosı egemen­l iğ in i g üclendi rmektir. i k incis i de şud u r : komünistlerin tutum ve davra nış­larına yön veren etkenler a rasında enternasyonal izmin büyük önemi vard ı r. Ve komün istlerin enternasyonal ist l i k leri Sovyetler B i rl iğ in'e karşı tutum ları nda bel l i o lu r. Ve ben, hayat ım ın bu en nazik döneminde, kiş isel buna l ım lar ın ın da en karmaşık olduğu gün lerde Len in ' i n ortaya koyduğu bu ik i prens ibe s ı k ı sı kıya sarı la ra k doğru yolu bu lmaya m uvaffak o ldum. O korkunç olaylar üzeri nden on beş y ı l geçmiş bu lunuyar. Ve ben, Lenin ' ­den ald ığ ım o i ki ibret dersin i bugün de en önemliler arasında sayıyorum .

1 34

Lenin , şu tarafiyle insan ı şaşırt ı r : Her sorunu , ne kadar karmaşık olu rsa o lsun , da ima bütün yönleriyle görür ve s ize şu f ikri tel k in eder : insan, ya ln ı z duyg u lanmak ve düşünmekle yet inmemel i , her şeyden önce eyleme geçmel id ir . Akl ım ı zdan türlü fikirler geçebi l i r, fakat ya ln ı z bir yönde eyleme geç i lmel id i r. Onun için , açık ve bel i r l i bir pozisyona sahip o lmak zorundayız. Hayatın önümüze çıkard ığı sorun ları basite ind i rgemek yan l ı ş bir yoldu r ; iy i ama, onlar ın karmaş ık l ığ ı iç inde şaşır ıp ka lmak da doğru değ i ld i r.

3. Len in ' i n insan olara k en g üzel taraf ı , yüksek h ü manizmle yoğru lmuş yiğit l iğ id i r. Hangi meselede o lu rsa olsun - gerek prensiplere dayanan tartışmalar ında, gerek vard ığ ı sonuçlarda, veya pratik eylemlerinde -onun i nsan o lara k en bel l i baş l ı öze l l iğ i sonsuz cesaretid i r. Len in , problemleri büyük b i r cesaretle çözümler, fi k i rlerin i büyük b i r cesaretle ortaya koyar. Onun eserleri , ya ln ız gerçek duruma, ya ln ız doğrulara , ya ln ı z devri m dôvas ına önem veren insan ı n eserlerid i r. Len in ' in karşıt f ik irdeki lerle ve düşmanlariy le ta rtışt ığı sayfa ları okurken, bun lar ın hayatla do lup taştı k ları n ı görür g ibi o lursunuz . 1 905-1 907 y i l lar ı a ras ındaki bir inci burj uva demokratik devri m in in yen i lg i sinden, B i rinc i Dünya Harbinden ve özel l ik le Şubat 1 91 7 Devri minden sonra başlayan nazi k dönemlerde Lenin, devrimci inanc ın ı sa rs ı lmaz bir az imle savunmuştu. Onun bu azmi , b izde der in b i r sayg ı ve hayran l ı k uyandı rmaktad ı r.

Len i n , çok büyük bir devri mciye özg ü k iş isel n itel i k leri sayesinde, insanlara karşı son derecede d i kkatl i , nazi k davran ıyor, onlar ın isteklerine candan i lgi gösteriyordu . Gerek çevresindeki insan larla i l iş­ki lerinde, halkın bütün i htiyaçlariyle yakından i lg i lenmesinde, gerekse s ı radan insanlara karşı besled iğ i sevgi ve sayg ıda onun insan o larak büyükl üğü ve der in insanseverl iğ i her an görül üyordu . len in , ha lk ın yaratıcı g üclerine mümkün o lduğu kadar geniş ö lçüde ge l i şme olanakları sağlayacak yol ları durmadan araşt ı r ıp i nceliyordu . Bu sayede o, sosyal ist demokras in in derin i nsani muhtevas ın ı herkesten daha iyi b i r şeki lde ortaya koymuştur. Hiçkimsen i n a maçsız b i r hayat sürmediğ in i , herkesin ibret dersleri a l ınabi lecek, b i l mesi gerekli düşünceleri o lduğu n u gözönünde bu lunduran Len in , başka lar ın ın , e n geniş h a l k y ığ ın lar ın ın problem, düşünce ve tecrübeleri ne da ima candan b i r i lg i göstermiştir.

Len in ' in hayatı, e lbetteki , pek i lg inç epizotlarla doı"udur . Biyografi s in i

ve eserlerini okuyan larda bun lar s i l i nmez izler b ı rakma ktad ı r. Onun B i r inc i Dünya Harb i s ı rasındaki prensipyol tutumu , bu harbe harp a çması beni son derecede etki lemişt ir. Brets Barış Antlaşması n ın imza lan­masın ın zorun l u o lduğunu savun u rken g österd iğ i pol it ik cesaret ve az im de beni hayran etmiştir. Kanıt ve kan ı ler ın ı okurken, anun, b i r

1 35

düşünür o larak , tür lü türlü önyarg ı la r ve geçici i l g i ler a ras ından büyük gerçekleri bulup ortaya çıkarmakta ve d i kkatleri üzeri ne çekmekte u sta o lduğunu an lamaktayız. Tari hsel düşünen, çok uzakları gören, ayrı nt ı lar ın karmaş ık l ığ ından sıyrı labi len, fakat on ları da gözönünde bu lunduran Lenin, bu hüneriyle gerçekten hayran l ı k uyand ı rmakta hak l ı o lduğunu kabul etti rmekted ir . Len in ' i n hakl ı dôvasını savunduğu s ı radaki koşu l ları n havsa ları n a lamıyacağı kadar karmaş ık o lduğunu an lad ığ ın zaman, ak ı ntıya karş ı usta l ı kla g iden, hak l ı dôvas ın ı savunurken ve bu dôvayı zafere u laştırmak için savaşı rken demir g ib i kanıt lar ortaya koyan bu adamın insan-üstü enerj is ine şaşmamak elde değ i L . Ta ri h , onun hak l ı o lduğunu tamamiyle doğ ru lam ıştır.

4. V. i. Len in ' in yaratıcı teorik faa l iyeti aras ında, öze l l i kle, sosya l i st yurtseverliğ i ve enternasyonal izm hakkındaki yazı ları bende derin etki ler yaratmıştır. Kendisi de son derecede büyük bir enternasyonal ist ve Rus yurtseveriyd i . Za manı mız ın u l uslara ras ı durumunun ortaya çıkard ığ ı sayısız yeni problemleri n lôb i ren lerinde, kanı mca, doğru ve konkre olara k çözümlenmesi gereken en karmaş ı k sorun lardan bir i , yu rtseverl i k ve enternasyona l izm meselesid i r ve pratikte komün istlerin buna uygun tutumları n ı n bel i rlenmesid i r. Enternasyonal izmle i lg i l i o lara k zamanı mızda ortaya çıkan problemleri n önem ve etki leri n i değerlend i ri rken, tam b ir inançla şu sonuca varıyoru m : Bütün komün istler, eğer, lenin' in' teorik hükümleri ne ve Len in ' i n hôlô yaşayan , dünya komün ist hareketi ta raf ın­dan örnek tutu lmaya lôyi k olan pratikteki tutum u na kesin bir sadakatle bağ l ı o lu rlarsa, ortak bir sonuca, b ir l ik ve beraberl iğe u laşabi l i rler. Kanaatimce, Leni n tarafı ndan hazırlanmış olan hükümler, günümüzün problemleri n in çözümünde hazır reçeteler g ib i ku l lan ı lma mal ıd ı r. Ancak, g ü nümüzün karmaş ık problemleri n çözümüne yaratıcı olara k yanaştığ ı mız, bun ları çözüm yol la rı n ı b i r rasyona l izatör titizl iğ iy le a raştı rdığ ım ız zaman Len i n ist bir tutum sa h ibi o lab i l i riz . Len in ' in biz lere b ı ra kt ığ ı mirası , ge�ek m u htevas ı , gerekse metodu i le, bize, dog mati k o lmayan, yaratıcı b i r yanaşı m yo lunu göstermekted i r.

Kend i kendime sorduğum şu soruda, öyle sanıyorum k i , hiçbir abartma yoktu r : Lenin' i ve onun en değerl i m i rası n ı bütün ü ve olanca zeng in l iğ i i le öğrenmek ve özüne en ufak b i r za rar geti rmeden zamanımız koşu l ­la r ına uygu lamak mümkün müdür acaba ? Bundan dolayıdır k i , ben, V . i. Len in' i n yüzüncü doğ u m y ı ldönümünü kutla maya hazırlandığ ım ı z şu s ırada, onun eserleri n i daha iy i beni msemek, hayat yol unu daha iyi öğrenmek i stiyorum . Len in ' i n eserleri n i , b i lg im in müsaadesi oran ında, kalemi m ve sözleri mle, daha fazla insana, öze l l i k le gençlere daha fazla öğretmek i stiyoru m. Bütün Len in i stlerin, bütün komünistlerin kalbieri n i dolduran o g üzel duygu ları daha fazla i nsanda uyandı rmak v e g üCıen­d i rrnek istiyoru m.

1 36

M A N i S I N G

Hind istan ve Pakistan ı n tan ı n mış topl u mcular ından, Ka lküta şehr inde devrimci sendi ka hareketi n in kurucula­r ından, 1 930' Iarda Bengo l 'de köy hareketin i n yönetici le­r inden. Pol it ik eylemleri nden dolayı b i rçok defa hapse g irmiş çı kmışt ı r. Ağustos 1 969'da Pak istan yönetic i leri taraf ından, mahkemeye ç ıka rı l madan yen iden z ındana at ı lm ıştır.

Olümsüz Len i n' i n adın ı i l k defa 1 925 y ı l ı nda duydum. O za man lar pek gençtim ve Bengol 'de i ng i l iz a leyhtarı bir terör örgütünün üyesiydi m . Henüz bel ir l i b i r dünya görüşüm v e gerekl i pol it ik haz ı r l ığ ı m yoktu. Org ütümüıün bir üyesi , terörizm taktiğ i hakkında daha fazla b i rşeyler öğ renmek üzere Moskova'ya g itmiş, fakat, terörist o lara k değ i l, Marksist­Len in i st o lara k dönmüştü. Ben, büyük devri mci, büyük Marksist teorisyen, Büyük Oktobr Sosya l ist Devri m in in önder ve organ izatörü Len in ' i n öğreti­sini i l k olarak işte bu adamdan öğrenmeye başladım. lenin' in fikirleri bütün varl ığ ım ı etk i lem işti . Lenin , d iyord u m kendi kend ime, herha lde tabiat-üstü il i r güce sah ip k i , Rusya g i bi uşsuz bucaksız b i r ü lkeyi bu kadar k ısa b i r zaman iç inde bu derecede muazza m başarı lara ulaşt ıra­b i imiş . Ve Len in , o zamandan it ibaren ben i m i lham kaynağ ı m o ldu , hayat ım ın en güç a n la rında buna kı lavuzl uk ett i .

Onun eserleri n i okumak için çırp ın ıyard u m . Fakat, o dönemde Marksist l iteratür ü lkemizde nôdirattand ı . Marks ve Engelsi n şu veya b u kitab ın ı e l ine geçiren b i r ki mse, bunu en kıymetli b i r hazine g ibi g iz lerneye ça l ış ıyordu . 1 926 y ı l ı nda tesadüf bana da gü ldü ve Len in ' i n «Kapita l iz­min en son aşaması : Emperya l izm .. ad l ı kitab ı e l ime geçti. Bana sadece bi rkaç gün için veri len bu kita bı elyazısiyle kopya etmekten başka çare yoktu . Ben de öyle yapt ım.

O zamandan beri çok şeyler değ işti . Ş imdi dört ta raf ım Lenin ' i n ci lt leriyle çevri l i . B i r zorl uk la karş ı laş ı nca derhal Len in 'e sa rı l ı yorum.

«Biz im öğret irniz dog ma değ i l , ey lem kı lavuzudur ... Bu söz, hayatım ı n ş ıarı o lmuştur. 1 928 y ı l ında Kalkuta işçi ler in in sendikal eylemlerine a ktif olarak kat ı lmaya baş lad ım. işçi s ı n ı fı n ın g revleri ve Marksist- Len i n ist eserlerden edindiğ i m b i lg i ler, tari h i n it ic i gücü olan s ın ı f savaşı n ı n kan unlar ın ı an lamama yard ı m etti ler. Ara l ı ks ız sendikacı l ı k eylemlerim­den edind iğ im tecrübeler de bana şunu öğretti : Yaln ı z Marks ve Lenin ' in öğretis ine dayan ı la rak, memleketi n objektif ve sübjektif koşu l la rı doğru olarak değerlendir i lebi l i r ve devrimci g üCıer, yerl i ve yabancı kapita l i st­lerin ezgisi ne karş ı mücadeleye seferber edi leb i l i r. Len i n , Büyük Oktobr Sosyal ist Devrimin i yöneti rken, devrim savaşında Marksizm in nas ı l uyg u la nacağ ın ı göstermiş, b ize örnek o lmuştu r.

1 37

1 930 y ı l ı nda, Çitangog'taki hükümet cephanel iğ ine cesurca bir sa ld ırıda bulunduk. Bu başarı l ı sa ld ı rı , ya ln ı z Büyük Britanya hükümeti n in prestij ine ağ ı r b i r dorbe ind i rmekle ka lmadı , ayn ı zamanda, i ng i l i z sömürge memurları aras ında müthiş b i r pan ik ya ratt ı . Britanya hükü meti, Hin.tl i polit ika adamları na çu l land ı ve sadece ya ban i lerin yapabi leceğ i b i ı tethiş ha reketi ne . geçti. ik i b ine yakın politika eylemcisi , sorgusuz suals ız z ından lara atı ld ı . Çok geçmeden beni de yaka lad ı lar . i k i yüz kadar mahpusla, Bengal i le Butan a rasındaki esk i gözetleme ku lesi Buksa toplama kampına ka patı ld ım .

Britanya hükümeti, o za manlar, terörizmi (tedhiş) komünizmden daha tehlikeli say ıyordu . B u yüzden olacak, Marksist-leni ni st eserleri okuma­mıza ses çıkarmıyorlard ı . Ve toplama ka mpı , k ı sa zamanda gerçek bir Marksizm ün iversitesi hal in i a ld ı . Genç, i htiya r herkes Marks ve Lenin ' in eserleri n i okuyordu. Marksizm, toplama kampında bu luna n lar ın hemen hemen yüzde 90'n ı n dünya görüşü o ldu .

1 937 y ı l ında annemi görmek üzere köye g ittim. Ai lemiz toprak sahibiydi . Benim geld iğ im i öğrenen köylü ler evimiz in önüne y ığ ı l d ı la r ve derebey l i k s istemine ka rş ı savaşlar ında kend i leri ne yard ı m etmemi istedi ler. Sen­d i kacı olduğ umu ve ça l ı şmakta o lduğum yere, Kal kütaya dönmek zorunda bu lunduğumu anlattı m . Fakat köylü ler isteklerinde d i retti ler. Bunun üzer ine kendi kendine düşünceye dald ı m : Kalkütaya dönmekl iğ i m ger­çekten bir zorun luk mu idi, yoksa ben, köy lü lerin isteklerinden s ıyr ı lmaya mı çal ı ş ıyordum. Çünkü bu istekler gerçekleşirse, benim a i lem de topraksız ka laca kt ı . Ben im için, i ng i l iz ve Hint kapitaline karşı savaşmak, a i lemin, dolayısiy le kend im in menfaatleri n i zarara uğratacak isteklere uygun bir karar vermekten ' daha kolaydı . Bu konuda Leninden başka ak ı l danışacak insa n ı m yoktu. Böyle nazik b ir anda o nasıl b ir ka ra r a l ı rd ı ? Kend is in i düşünmez, büyük b i r az im ve içtenl i k le yoksul köy lü ­le r in yard ı mına koşard ı . Ben de , bütün tereddütlerimden sıyrılarak, köylülerin safında yerimi a ld ım . Güclü bir köy örgütü meydana getird i k ve birkaç y ı l l ı k inatçı bir savaştan sonra, derebeylik sistemin in değ iş­mesini sağ ladık . Hükümet, ben im mütevazi evi mi y ıkmak suretiyle öcünü aldı . Fakat, bu imtihandan yüzümün a kıy la ç ıktı ğ ım için g u ru r içindeydim. Ve lenin'den öğ rendiğ i m yolda yü rüyordum .

1 938 y ı l ında Maymensih'de Partin i n i i komitesi kuru ldu . Len in ' in «Ne yapmalı» adl ı eseri bu işte bize büyük bir yardımcı o ldu . Lenin, devrim teoris in i kendis ine kı lavuz edin miş, ha lk ı peşinden götürmeye yetenekl i yeni t ipte devrimci parti ku rma mızda bize büyük yard ımlarda bu lundu. Marksizmin , b i l imsel teori i le devri mci prat iğ in b i r bütünü olduğunu bize Lenin öğretti .

1 38

Parti n in ii komitesindeki yoldaş lar, Len in ' in ta l i matına uyarak, köylü ler a rasında çal ışmaya koyuld u lar. Güclü bir örgüt kurduk ve arada başar ı lar kazand ık . Len in ' in yönergelerini kı lavuz ed ind iğ imiz zaman­la rda yan l ı ş l ı k yapm ıyorduk, fakat Leninci doğrultudan saptı k m ı , kend i ­miz i y a «sağ»da veya «sol» d a bu l uyorduk.

Len in , b ize, ekonomik mücadelenin siyasal mücadeleye s ık ı s ık ıya bağl ı . o lduğunu öğretiyord u. 1 946 y ı l ı nda, ayni ödemeli toprak icarı s istemine karşı mücadeleye g i riştik. «Tebhogo» köylü ha reketi ad iy le nam kazanan bu ha reket, ekonomik mücadele i le siyasal mücadeleyi kaynaştı rm ışt ı . Bengol , bu g üc lü köy lü ha reketiyle sarsı ld ı . Hükümet tedhişle cevap verdi ve y ığ ı n la r ın y iğ i tçe savaş ın ı köyl ü kan ı ile boğdu , Ne var k i , Britanya emperya l izmine ve feadal izme ka rşı çeş it l i s ın ıfla r ın yürüttükleri sürek l i savaş, Britanya emperya l izmin in temellerini çökertti, Ve Ağ ustos 1 947'de, imprator luk Hind istan ı n ı n enkazı üzerinde bağ ı msız ik i devlet doğdu : Hindistan ve Pakistan .

Ben, 1 946'da tekrar g iz l i l iğe geçmek zorunda ka lm ıştı m. 1 942 y ı l ı nda i lk defa i l lega l l iğe geçtiğ im (giz lenerek ça l ışmak zorunda ka ld ığ ım) zaman, küçük b i r ücret karşı l ı ğ ında, b ir küçük burjuva eylemcisi n in eminde saklanıyordum. Fakat, yoka lonmam için vaadedi len pa raya tamah ederek, beni ele va rd ı . Bun ları gözönünde tutarak, ik inci i l lega l l i ­ğ imde (1 946'da) bir işçin in evi ne s ığ ı nd ım . Len in de gerektiği zaman­larla , da ima işçi lerin evlerinde saklan mışt ı . i l i mizde gerçek sanayi k u ru luş ları yoktu . Benim ' aynı zamanda köylü ler a ras ında ça l ı şmam g erekiyordu . Arkadaşlar, ben im, b i r ı rgatın evi nde g iz lenmemi muvafık bu ldu lar. Bu a rkadaş dü rüst ve y ı lmaz bir emekçiyd i . Len in , toprak işçisin i n de, sanayi işçis in in mensup olduğu s ın ıftan o lduğunu söylüyordu . Ev sah ib im, Hasan odı r genç bir ı rgattr. Hergün yiyecek sağ l ıyam ıyardu . Fakat önüne m i lyon lar dökü lse, hiyanet yoluna sapacak bir insan değ i l d i . Kelimenin tam anla m'ıyle b'll"lnçl"l proleterelL Ve ben y ı llarca onun hi ma­yesinde ka ld ım . Alabi ld iğ ine yoksu l l uk çekiyorduk, fakat güvenl iğ im bakım ı ndan i ç im rahatt ı .

Bir Marksist-Lenin ist o larak uzun y ı l lar siyasa l mücadele yü rüttüm . Bunu bi len ler benden, Len in ' in hang i eseri n i en fazla beğendiğ im i soruyorlar� Bu soruyu cevaplandırmakta elaima güçlük çekiyorum . Len in ' i n bütün eserleri a rt ık 50 ci ltte toplanmış bu lunuyor. Bun lar, çeşitli zamanlarda, çeşitli koşu l lar içinde yazı lm ı ştı r ve çeşit l i sorunla rı i ncelemekted ir ler. Onun her kitabı g üzeld ir, fayda l ıd ı r ve çeşitl i ödev­lerin çeşit l i koşul lara göre çözümünün a nahtarıd ı r. Devrimci ler, i lerici önderler ve işçi ler Len in ' in eserlerin i d ikkatle okumal ı ve bu eserlerIer­deki f ikirleri , karş ı laştı k lar ı sorun lar ın çözümüne uygu lamaı ıd ı rlar.

1 39

Pakistanda, hôlen, u l usal sorun çozum beklemektedir. Len i n' i n bu konudaki f ikir leri , bizim çok u lu slu ü lkemiz i ç i n son dereçede büyük b i r önem taş ıma ktadır. Karmaşık u lusal sorunu, Lenin' in f ik irlerine dayana­rak, candan dost luk ve kardeşl i k prensipleri üzeri nde başariyle çözmüş olan Sovyetler B i r l iğ i 'n i kend im ize örnek a l ma l ıy ız .

Biz, kapita l izmden sosya l izme dünya çapında geçiş çağ ında bu lunu­yoruz. Bugün insan l ığ ı n can düşmanı emperya l izmdir . Len in , dünyada i lk defa, emperya l izmi , sosya l i st devr imlerin öncesi olara k bel i rlemiştir. Bağ ı msız l ı k larına yeni kavuşan ü lkelerin i lerici g ücleri , sömürgeciliği tamamiyle ortadan ka ld ı rmak için bir leşmel id i rler. Bir dünya sistem i olara k emperya l izm, ya l n ı z proleta rya enternasyonal izmin in yard ım ı i l e yok edi lebi l i r. Len in ' in öğretisi b u n u öğ retmektedi r. Len in , dünya devrim hareketi n in , i leride en kesin savaşları u l usal kurtuluş yönünde vereceğ in i , kapita l izm ve emperya l izmi zayıflotacağın ı bel i rtm iştir.

Len in ' i n eserleri , özel l ik le, dünya komün ist hareketi ıçın zamanımızda en büyük ik i teh l i ke olan revizyonizm ve dog matizm hakkı ndaki yazı ları bana büyük destek olmuş lard ı r.

Revizyonistler, devrimci örgütleri, sosyal reformist parti ler veya tartışma ku lüp leri ha l ine getirmeye ça l ı şmaktad ı rla r. Len in ' in bel i rttiğ i g ib i , kap i ­ta l i zm varoldukça revizyonizmden kurtuluş yoktu r ; bu yüzden işçi hareketi iç inde ona karşı aral ı ksız, sisteml i ve enerj i k bir mücadele yürütmek b i r ıorun l uktur. Aşırı ue lar ın ötekis i -dogmatizm, somut ta rihsel koşul lar ı as la gözönünde bu lundurmamakta ve devrim savaşında sekterl i k, aş ı rı solculuk eğ i l im lerine yol açmaktadır . Revizyonizmle dog matizm birb i r­lerine s ık ı s ık ıya bağ l ıd ı riar. Len in , oportün ist l i klerini g i zlemek iç in dev­rimci ş iarları paravan g i bi ku l lanan sekter ve aşırı solcu eği l im lere karşı mücadelesinde a mansızd ı . Revizyonizm, dogmatizm ve sekter l iğe karşı çetin bir savaş yürütülmesini istiyordu . Bugün de dünya komün ist hareketi, bu ak ım lar yüzünden büyük zararlara uğramaktad ı r.

Leni n a rt ık a ra mızda değ i L . Fakat olanca can l ı l ı ğ ı i le ka lb lerimizde yaşamakta ve muazzam eserleriyle savaş ım ızda bize i lham vermektedir.

Lenin , hayat ın ın h içbir an ı nda bencil o lmamış , kendis in i düşünmemiştir. Daima insan l ı ğ ı n refah ı için ça l ı şmışt ı r. Devrimci hümanizm, onun kılavuz prensibi o lmuştur. Len in ' in öğretis in i öğren ip uygulaya l ı m ve kendis in i şükra n la ana l ım . Lenin' in ad ı ebediyen yaşıyocakt ır. Leni n ö lümsüzdür.

140

J übile i le i lgi l i haberler

Lenin' in 100. doğum yıldönümü dolayısiyle SBKP MK'nin hazırladıgı tezler

Sovyetler B i r l iğ i Komünist Partisi Merkez Komites in in hazı rlad ığ ı <.vlad im i r i l i ç Len in ' i n l OO'üncü doğum y ı ldönümüne doğru» baş l ı k l ı tezler büyük önemi olan b i r belged i r. Bu belgede, Len in ' i n f ikri mirasın ı n , Len in i zm in teori ve pratiğ in in b i r sentezi yap ı lmışt ı r. Tezler, Partin i n , bel i rl i b i r dönemdeki tüm fi kri-teori k ve politi k-eğ it imsel eylemlerine dayanmaktad ır. Sovyet ve dünya bas ın ı nda yayı n lanmış olan tezler, dünya kamu oyu ta raf ından d ikkat ve i lg i i le karş ı lanm ıştır.

Len in ' i n hayatı bir ka hra man l ı k lar destan ıd ı r. Oyle bir hayat k i , baştan başa yaratıcı f ikri ça l ı şma la r, devri m eylemleri , fikri ve pol it ik mücadeleler içinde geçmişti r. Lenin, bütün engel leri y ı kan güclü zekô, köle l i k ve zu lme karşı kutsal kin, devrimci i htirası , ardıcıl enternasyonal izm, ha lk y ığ ın ları n ı n yaratıcı gücüne sonsuz inanç ve örgütçü deha g ibi, proleta rya devrimcis in in bel l i baş l ı n itel i k lerin i kend inde toplamış b i r insand ı .

SBKP MK'n in tezler inde Len in izm şöyle karakterize edi lmekted i r : Len in ' i n bütün hayatı n ı n f ik i r v e eylem hazi nesi o lan Len in izm emper­yal izm ve proletarya devri m leri çağ ı n ı n , sömürgeci l i ğ i n çökmekte ve u lusal kurtuluş ha reketin in zaferler kazanmakta, insan l ı ğ ı n kapita l izmden sosyal izme geçmekte ve komün ist toplumun kuru lmakta o lduğu çağ ı mız ın Marksizmid i r.

Len in ' i n b ı rakt ığ ı f ikri m i rasa daya nan komün ist part i ler i , muazza m yaratıcı eylemlerde bu lunmakta , çağdaş burjuva ideoloj is ine, devri m teorisi a lan ındaki sağcı ve « solcu» yozlaştı rma ça bala rına karşı çetin b i r mücadele yürütmekted i rier. Marksizm-Lenin izm, yüce bir enternas­yonal öğretid i r. Onun b i rl iğ in i bozmaya yeltenenler, Marksizm-Len in izmi , sun i o la rak, u l usa l ve maha l l i «çeşitlere» parça lamak iç in çabalayan lar, i şç i s ı n ı fın ı n devrimci öğretisi n i n prensipleri n i değişti rmek a macı n ı g üt­mektedi rler.

Tezlerde, çağdaş b i l i msel tefekkürün doruğu ve dünya manevi kü ltürü­nün en yüksek başarı s ı , top lumu sosya l ist temel ler üzeri nde kurmak iç in yapılan en güç devrim in teori ve prat ığ ı olan Len i n izmin tarihsel kökleri tah l i l ed i lmekted i r. «Yeni t i pte proletarya pa rtis in in kurucusu, sosyal i st devrim in teorisyen ve önderi V. i. Len in» başl ık l ı b ir inci bölümde bu sorun i ncelen rnektedi r.

1 4 1

Lenin 'e g öre, sosya l i zmin başarıya u laşabi l mesi iç in işçi s ın ı fı n ı n devrimci part is in i meydana getirmek ve g üclend irmek en başta g elen b i r şa rttı . Praleta rya partis i , «Rusya 'n ı n a l t ın ı üstüne getirebi lecek •• gücte bir ka ld ı raçtı. Ve Len in , böyle bir partiyi kurabi lmek için, i l k önce, gen iş fi kri-teorik ça l ı şmalara g i rişti , küçük burjuva narodn i k sosya l izmin i eleştirdi , reformistıere ve diğer oportün i zm akı mlar ına karşı amans ı z b i r mücadele yü rüttü.

V. i. Len in ve Bolşevikler, Partiyi bir tartı şma ku lübü , bir fraksiyonlar ve gruplaşmalar kong iomeratı ha l ine getirmek istiyenıer in bu tekliflerin i ş iddetle reddettiler. Lenin v e Bolşevikler, part in in güc lü olabi l mesi n i , saflar ın ın yekpare bütün lüğ ünde, bu bir l iğ i parça lama çabalarına as la meydan veri l memesinde görüyorlard ı .

Tezlerdeki bu hükümler, bugün de geçerl i d i r, i leride de önemlerin i kaybetmiyeceklerdir. Çünkü, küçük burjuva, anarş ist v e revizyonist psikolojisi va rl ı ğ ı n ı hô lô sürd ü rmekte, faa l iyeti ni a rtırmakta, sosyal izme düşman l ı ğ ı n ı deva m etti rmektedir.

Tezlerin ik inci böl ümü «Sosya l i zm, Len in izm fi kir lerin in can l ı b i r t im­sal id i r» baş l ığ ın ı taşıyor. Burada Len in ' in sosya l i zm hakk ındaki temel g örüşleri aç ık lan ıyor, Len in ' in teori k olgun laşma aşa mas ın ın öze l l i kleri pratiğ in in sentezi yap ı l ıyor.

m i rasına dayan ı la rak , sosya l i zmin bel irt i l iyor, sosya l i zm kuruculuğu

Len in , sosya l i zmin bel l ibaş l ı özel l i k lerini şöyle ortaya koyuyord u : üretim a raçkırı n ın ha lk mü lk iyeti ha l ine geti ri l mesi, kapita l i st ekonomi ­sinden toplumun bütün üyeleri n in yararına o lan genel p lana uygu n üretime geç i lmesi , toplum üyeler in in her yönden gel iştiri l mesi. Bütün emekçi lerin g ücleri demokrati k organ izasyon iç inde örgütlenmezse, devlet idaresine emekçi ler katı lmazsa böyle bir geçişi gerçekleştirmek imkônsızdır.

V. i. Len in şunu öğretiyordu : Ya ln ı z , ha lk ekonomisi n in tüm dal larında, b i l im ve tekn iğ in en yeni kazan ı mlar ına dayanan son derecede gel işti r i l ­miş b i r endüstriyal üreti m sosya l i zm in maddi temeli o labi l i r. SBKP MK belgesinde gelişmiş sosya l ist top lum, ekonomik temel i nden kültür çatısına kadar «bütün katları» ile ele a l ı n ıp i ncelen mektedi r.

Sosyal i zmin kurulmasında başl ıca araç, proleta rya d i ktatoryas ıd ı r. O, işçi sı n ı f ın ın ve emekçi lerin , kend i kuvvetlerine olan i nançları , b i l inçl i , örgütlü ve d is ip l in l i o luşlar ı sayesinde sermayenin g ücüne, burjuvazinin bağlant ı larına ve yönetim tecrübesine, özel mül kiyetçi ideolojisi ve psikoloj is ine karş ı koymalarına imkôn vermektedir. Sosya l ist ha lk devleti,

1 42 •

proletarya d i ktatoryas ın ı n dôvas ın ı devam etti rmekte, komün ist toplu m kurucu luğu ödevler in in çözümüne örgütleyici b i r kuvvet olara k h izmet etmektedir.

Sosya l i zmin kazan ım la rı n ı karş ı -devri mci gücleri n ve d ünya emper­ya l i zmin in sald ı rı s ından korumak, sosya l ist devleti n gel işmesinin bütün aşamalar ında bu devletin temel ödevi olagelmiştir.

Komün ist Partis i n in yönetim inde Sovyet ha lk ın ın Büyük Yurt Harbinde gösterd iğ i y ığ ınsa l kahraman l ı kla ra tezlerde çok hakl ı o lara k geniş bir yer veri l mişti r. Bu kahra man l ık lar ın an ı la rı , i nsan l ı ğ ı n bel leğ inde ebediyen 'taşıyacaktı r. Dünya emperya l izmin in vu rucu kuvveti olan Alman faşiz­miyle Japon m i l ita rizmin in bozguna uğratı lmas ı , Sovyet ordusunun kurtarıcı ödevini yerine getirmesi , Avrupa ve Asya 'n ın çeşitli ü l kelerinde halk demokrasisi d evrimlerin in zafere u laşmasında çözüm leyici bir rol oynam ıştı r.

Sovyet ha lk ı , ş imdi , halk ekonomisini gel iştirip ü lkenin savunma g.ücünü a rtırırken, d ünya sosya l i st topl u l uğunu ve bu topl u luğa dahi l memleket­lerden herbi ri n i ekonomik ve askeri-pol it ik bakı mdan kuvvetlendirmek için bütün olanaklar ı ku l lan maktad ı r.

Len in ' in kü ltür devrimi progra mı , devrim teori ve pratiğine büyük b i r katkıda bu lunmuştu r. Tezlerde, bu progra m ı n m uhtevası şöyle bel i rti l ­mektedi r : ha lk eğitimin i yükseltmek için , en gen iş e mekçi y ığ ın lar ın ın politikaya doğrudan katı lmalar ın ı sağlayacak b i lg i ler in i ve estetik düzeylerini yükseltecek bütün koşu l la rı yaratmak ; b i l i msel sosya l i st ideolajiyi yaymak ve ha lk ın manevi hayat ın ı bu ideoloj i k temel üzeri nde örgütlemek ; küçük burj uva görüşleri ve a hlôk ın ı g iderek ortadan kald ı r- ·

mak.

Len in ' i n , l iteratür ve güzel san'atları n pa rti öğ retis ine ve halka dayanarak gel işt ir i l mesiyle i l g i l i prensipler i , san'atçı ayd ı n lar ın en sağl a m g üclerin in Sovyet egemen l iğ in in f ikri-pol it ik temeli üzerinde birleşmesini sağ ladı . Len in ' in manevi ey lemlerle i lgi l i metodu , yeteneklere ve yaratıcı a raştı rmalara kolayl ık lar gösteriyor, yardımcı oluyor ve bu yardım la fikri­pol it ik prensipleri n i birleştirip kaynaştı rıyordu . Len in , «edebi tül a ltında» g i zlenen anti -sosya l i st idelerin gerici görüşleri «yeni edebiyat» maskesi a lt ında yaymaya çal ı şman ın , forma l izm s ih i rbazl ık la riyle muhtevayı değiştirme çaba ları n ı n , edebi eserlerin değerlend i ri lmesinde bayağ ı l ı k ve sübjektivizmin a mans ız düşmanıydı .

Sosyal ist kü ltür, insanl ığ ın manevi gel işmesinde a rt ık tarihsel b i r atı l ı m yapmış bu l unmaktadır.

1 43

SBKP MK Tezlerinde bel irt i ld iğ i g ib i , Lenin'e g öre, sosyal eşitl iğ i ve emekçi lerin birl iğ in i sağ lanmak, için u l usa l sorunun çözümlenmesi şarttır . Leninizmin u l usa l program ın ı n bel l ibaş l ı prensip leri şun lard ı r : u lus lar ın kendi kaderlerini kend i lerin in tay in etmeleri, u l us lar ın hak eşitl iğ i , çeş itl i u l us lara mensup işçi ve emekçi ler in, demokrasi ve sosya l izm savaş ında birleşmeleri, sosya l ist topl u m kuruculuğu yolunda i lerleyen ha lk lar a ras ında s ık ı b i r pol it ik, a skeri ve ekonomik ittifak kurulması , ha lk lar a rasında ekonomi ve kültürleri n i ortak gayretlerle özgür gel işti rme yolu i l e gerçek b i r eş itl i k sağ lanmas ı .

Tezlerde bel i rt i ld iğ i g i bi , sosya l izmin tek ü l kenin s ın ı rlar ın ı aşması sayesinde u l us lararası yeni b ir top lum kuru lmas ına geçi lmiştir. Len in ' i n , sosya l i zm kurucu luğu öğreti s in in genel b i r önem taşıd ığ ı ve eylem ha l in i a ld ığ ı , art ık üç kıtadaki b irçok ü l ken in tecrübeleriyle her yönden doğru lan mıştı r.

Dünya sosya l i st sistemin in kuru lmas ı , objektif n itel i kte birçok güç lüğün yen i lmes in i gerektiren karmaş ık ve çok yönlü b i r süreçtir. Ekonomi leri b ir düzeyde o lmayan , kend i leri ne özgü gelenek ve bağları , çeşitl i sosyal yapı ları bu lunan ü l keler a rasında kardeş l i k i l işk i l eri ve işbir l iğ i meydana geti rmek kolay bir iş değ i l d i r.

Tecrübelerle sabitti r k i , küçük burj uva elema nlar ı , etki l i o labi ld i kleri her yerde sosyal ist o luşumlar ın normal g id iş in i zorlaştırmak, sosya l ist ü lkeleri b i rbi r lerine düşürmek, emperya l i zmin belbağ ladığı oportünist, revizyonist ve mi l l i yetçi görüşleri can land ı rmak için el lerinden geleni yapmaktad ı rlar .

.. Sol., revizyonizm, b i l i msel sosyal izmin teori ve pratiğ ine sald ı rıya geçmişt ir, onun yeri ne gerici ütopik .. kışla sosya l izmi .,ni yerleştirmeye çal ışmaktad ı r. Küçük burjuva m i l l iyetçisi o lduğu iç in , bazı ü l kelerin mehdi l i k ro l ler i bu lunduğunu i leri sürerek bunun propagandas ın ı yap­makta, hegemonluk, şöven l ik ve sovyet a leyhta rl ı ğ ı i le bey in leri y ı kamaya çaba lama ktad ı r.

0te yandan, sağcı revizyonistler, l i bera l sosya l izm ad ın ı verd i kleri görüşlerin propagandasiyle meşg u ldürler. Bunlar ı , Ma rksist-Lenin ist parti leri n yönetici ro lünü reddetmekte, sosya l i st demokrasi n in yeri ne burjuva demokrasis i t ip inden pol iti k l i bera l izmi geçi rmeye ça l ı şmakta ­d ı rI a r. Halbuki böyle b ir pol it ika gerçekleştiri ld iğ i takdirde ne merkezi plôn ka l ı r, ne de ha lk ekonomis in in yönet imi . Pazar keşmekeşi ve rekabet i htirası her iyi şeyi bir kası rga g ib i s i l ip götü rür.

1 44

Yeni t ipte u luslara ras ı i l işk i lerin yaratı lab i lmesine yaln ız , sosyal ist enternasyonal i zm prens ip lerine titiz l ik le riayet eden komünist ve işçi pa rti lerin in şaşmaz politikası h izmet etmekted i r.

Tezlerin, «Len in izm, halk lar ın emperya l izme karşı, dünyayı devrim yolu i le yeni leştirmek için yü rüttük leri savaş ın bayrağ ıd ı r . . baş l ı k l ı üçüncü bolümünde, sanayi a lan ında gelişmiş kapita l i st ü l kelerin çoğunda emper­yal ist burjuvaz in in i kt idar ını koruması , sosyal i lerlemen in başl ıca engeli olduğu bel irti l mektedir . Zaman ım ız ın emperya l izm i , egemenl iğ i el inden kaçırmamak için ekonomik, pol it ik ve sosyal a lan larda çeşit l i çarelere başvu rmak zorunda ka lmaktad ı r.

Çağdaş emperya l i zmin en sa ld ı rgan müfrezeleri , en başta Birleş ik Ameri ka ve Bat ı Almanya emperya l izmi , XX. yüzy ı l ı n savaş ın ı kazanmak , int ika m a l mak, sosya l izmin yeryüzündeki güc lü etkis in i ortadan ka ld ırmak, sömürücü lüğün yeni biçi min i tekra r hôk im k ı lmak üm itleri n i henüz kaybetmemişlerd i r. Bir leş i k Amerika emperya l i zmi , ant i-komünizmin , u l uslararas ı i rtica ı n ve mi l itarizmin merkezi ha l in i a lmıştır. Batı Al manya'da hortlatı lan revanşist ve neo-nazist g ücler de, Avrupa'da barış ve g üvenl ik için büyük bir tehl ike teşkil etmektedir. Fakat, tezlerde bel irt i ld iğ i g ib i , sosya l izm, günümüzde ta ri hsel hücumlarına devam etmektedir.

Sovyetler B ir l iğ i Komün ist Partis i , Lenin ' in vasiyet in i yerine getirerek, barışı n korunması iç in büyük b i r titizl i kle ça l ı şmaktad ı r. Onun g üttüğ ü d ı ş pol iti kan ı n a macı , sosya l izm ve komün izmin kurulması iç in gerekl i o lan bar ış koşu l ları n ı sağlamak, bütün ü lkeler emekçileri n in kurtu l uş savaşlar ı ve tüm halk lar ın sosyal ve ekonomik i l erlemeleri i çi n en elveri ş l i atmosferi yaratmaktad ı r. Bunun yarı s ı ra , karşıt düzenl i devletlerin barış iç inde yanyana yaşa malar ı , V. i . Len in ' in bel irtmiş olduğu g i bi , sos­yal izmle kapita l izm ve işçi s ın ıf iyle bu rjuva a ras ında çeti n b i r politi k , ekonomik ve ideoloj i k mücadelen in yü rütülmesi n i zorunlu k ı lmaktad ı r. Barış iç inde yanyana yaşa man ı n s ın ıfsal barışla h içbir i l iş iğ i yoktur ve baskı a lt ındaki h&lk lar ın, kurtuluş ları iç in hatta s i lôh l ı savaş dah i l , bütün a ra çlardan yarar lanma hak ları na , bu kutsa l hakka en küçük b ir gölge bi le düşü rmemektedir . Sovyetler B i rl iğ i , Viyetna m ha lk ın ın Amerikan emperya l izmine karşı yürütmekte olduğu kurtuluş harbin i , emperya l i st sa ld ı rıs ına uğrayan d iğer ha lklar ın hak l ı harplerin i desteklemişti r ve

desteklemeye devam edecektir.

Sovyetler B i r l iğ i Komün ist Partisi Merkez Komites in in tezlerinde anti ­emperya l i st savaşta yerlerini a lan bütün bel l ibaşl ı müfrezelerin n itel i k ­lerine gen iş yer veri l m i şt i r. Lenin , endüstriyel devletlerin proleta ryas ına büyük bir değer veriyor : «onla r bizim büyük ümid i miz, başl ıca dayanağ ı -

1 45

mızdır, d iyordu . Burj uva reformistıeri, ve küçük burjuva anarşistleri n i n teorisyen leri, y ı l la rdan beri , Bat ıdaki emekçi ler in devri mci l i k ateşleri n i n a rt ık «sönmüş" o lduğunu i leri sü rmektedirler. Hayat, bu idd ian ın çtirük­lüğünü çoktan ıspat etmişt ir. Emperya l i st devletlerdeki işçi s ın ıfı n ı n son y ı l l a rdaki s ın ı f savaşları, işçi ler in örg ütlü bir güc olarak hücumlarına az imle devam ettiğ i n i göstermiştir .

Lenin, devri mde zafere u laşman ın baş l ıca şartı n ı n , i şçi s ın ıfı i le kendi yaşayış ları icabı tekel lere karşı o lan bütün tabakalar aras ında sağ lam ittifaklar s istemi kurmak o lduğunu bel i rtiyord u . Tezlerde, bu topl umsal tabakaların n itel ik leri k ıs ıca aydı n lat ı lmışt ır .

Dünya emperya l i st s istemi , u l usa l kurtu luş ha reketi n in da rbeleri a lt ında sarsı l maktad ı r. Tezlerde, gel işmekte olan ü l kelerin ekonomik ve pol it ik sorunlar ı , güç lük ler i , başa rı ve başarıs ız l ı k lar ına öneml i b ir yer ayrı l ­m ı ştır. V . i . Len in , kurtu luş larına kavuşan ü lkeler halk la r ın ın kapita l i st o lmayan yoldaki o lanakla r ın ı teorik o larak esasland ı rm ıştı r. Tezlerde, bu olanaklar ın gerçekleşmelerin i sağl ıyacak elverişl i şartla r üzeri nde d urul ­maktad ı r.

Len in izm da ima zafere u laşan b i r g üctür. Çünkü proleta rya enternas­yonalizmi onun en önemli kaynaklar ından b i rid i r. Len in , çağ ı mızda işçi s ın ı fı n ı n devr imci l i ğ i n i n gerçek ölçüsünü ve zaferleri n i n garanti s in i , enternasyonal izm prensi b in in ard ıc ı l o larak gerçekleşt i r i lmesi nde görü­yordu .

O, komünistlerin savaş tecrübeler inde doğ ru l uğu ı spat ed i lmiş o lan "Bütün ü l kelerin proleterleri, b i rleşi n i z !» çağ rı s ı n ın , sömürge ve bağ ı m l ı ü l keler halk larına seslenen "Bütün ü l kelerin p roleterleri v e baskı a ltı n ­daki halk lar ı , b i rl eş in iz !» çağ r ıs ı i l e bi rleştiri l mesi n in gerek l i o lduğunu bundan yarı m yüzy ı l önce bel i rtmişt i . Marks, Enge ls ve len in ' i n fi k i rler ine içten bağ l ı bulunan u l usla rarası komünist hareket i , ş imdi , zamanımız ın i steklerine uygun olan ve devri mci proletarya enternasyonal izmin i zeng in ­leştiren yeni b i r ş ıa r hazır la mıştı r, o da şud u r : "Sosya l i st ü l kelerin halk­ları , kapita l ist ü lkelerin proleter/eri ve bütün demokrat ik g üc/eri, kurtulan ve baskı a ltında bu lunan halklar, emperya l izme karş ı , barış , u l usal bağ ı msız l ık , sosyal i ler leme, demokrasi ve sosya l izm uğrunda yürütülen ortak savaşta bi rleşi n i z !"

U luslararas ı komün ist ha reketi n i n gel işmesi iç in bütün g ücü i le çal ışan Lenin , yeni ti pte Marksist parti n i n en önemli eylem prensipler ini ortaya koymuştur.

Tezlerde, zamanımızda Marksist-len in i st partin i n n itel i kleri şöyle bel irtilmekted i r :

146

devrimcid i r : Len in ' i n bel i rttiğ i g i bi , proletaryayı «devlet egemenliğ i n i e l e geçirmek, proleta rya d i ktatoryası biçi minde bir i kt idara sah ip o lmak iç in" hazı rla r ;

s ı n ıfı n öncüsüdür, y ığ ın lara s ık ı bağ larla bağ l ıd ı r, y ığ ın lar ın önünde yürür ;

enternasyonal isttir, Len in ' i n öğrettiğ i g i bi , «enternasyonal izmin kavramın ı ve pol iti kas ın ı yozlaştırmaya ça l ışan oportün ist lere ve küçük burjuva pasifistıerine karşı mücadele etmek, onun en başta gelen, en öneml i ödevidir,, ;

s ı ms ık ı birleşi k savaşçı b i r örgüttür, demokratik santra l i zm prensipleri ne dayan ı r, işçi s ın ı f ın ı ve emekçileri devrim savaş ında bi rleşti rme yeteneğ ine sah ipt i r, her türlü oportünizme ve ayıncı lara karş ı amans ızd ı r ;

Marksizmin genel prensipler in i somut koşu l lara uygu lamayı öğ reten karmaş ı k san 'atı iy ice öğrenmek iç in bütün varl ığ ı i le ça l ı ş ı r, işçi hareke­t i n i n n iha i hedefleri n i bütün şartla r içinde savunmaya yetenekl id i r.

Komün ist hareketi, her türlü oportünizme, sağcı ve «solcu" revizyonizme karş ı savaşa savaşa gel işmiştir ve y ine bu koşu l lar içinde gel işmekted ir .

Tezlerde bel i rti ld iğ i gibi , emperya l izm in ve ayır ıc ı lar ın entrika lar ına, çeş it l i ü l kelerin komün istleri, pol it ik ve teor ik mevzi ler in i yakın laştı rmak, safla rın ı sıklaştırmak suretiy le karş ı l ı k vermekted i rler. U luslara ras ı komünist hareketindeki f ik i r ayrı l ı ğ ı n ı ortadan ka ld ı rman ın tek yolu, ortak hedefler uğrunda pratik savaş yü rütmektir.

«Len in ' i n gösterd iğ i yolda komünizme doğru" başl ı kl ı dördüncü bölümde. Len in ' in komünizm kuruculuğu hakk ındaki görüşleri ve SBKP'n in b u a landak i politikas ı n ı n n itel i k leri ortaya konmaktad ı r. Lenin' in komüniz­min özü ve prensipleri , komünist top lum kurucu luğunun biçim ve metot­lar ı hakkındaki f iki rleri, Parti taraf ından, komün ist topl u m kurucu luğu progra mı nda bi l i msel olara k ya ns ıtıi m ıştır. Komünizm d üzen i n i n ekonomik bazının yarat ı lması soru n u üzeri nde titiz l i kle durmuş olan Lenin : «Biz komün izmin değeri n i , ancak, ekonomik temel leri kurulduğu zaman an l ı ­yacağ ız .. dem iştir .

Tezlerde. Sovyetler B i rl i ğ i ' n i n halk ekonomis in in şi mdik i aşamasında ü retim in entanzifleşti r i lmesi , gel işmesi n in son derecede öneml i b i r yönü hal ini a lmaktadır .

Parti, Len in ' i n ta l i matına uyarak, ha lkta daha fazla emek şevki uyan ­d ı rmak, yaratıcı g i riş imlere gen i ş ufuk lar açan sosya l i st yarışma ları n ı

1 47

yayg ınlaştı rmak için maddi ve manevi bütün teşvik yol la rından gen iş ölçüde yarar lanmaya ça l ı şmaktad ı r.

Parti, meydan veri len kusurlar ın, işleri mize engel olan bütün faydasız ve köhnemiş şeylerin eleştiri ve özeleştirisin i ge l işti rmekte ve kayıtsı z şarts ız desteklemekted i r.

Len in ' in dôvası n ı devam ettiren sovyet ha lk ı , sürekl i barış , demokras i ve sosya l izm, Marksizm-Len in i zm fikir lerin in zaferi uğrundaki savaşta sosyal i st ü l kelerin halk lariyle, u lus lara ras ı işçi s ın ıfiyle, demokrasi ve u l usal ku rtu luş ha reketi savaşçı la riy le dayan ışmas ın ı kuvvetlendir­mektedir.

Vladim i r Hiç Len in ' in f ik irleri, komün istlerin eylemlerinde, işçi s ınıfı n ı n ve bütün e mekçi lerin savaş ında, sosyal izm ve komünizmin durmadan a rtan gel işmesinde, insan l ı ğ ı n önüne geçilmesi i mkônsız sosyal i lerleme­sinde olanca can l ı l ı ğ ı ile yaşa maktad ı r.

1 48

SOSYALiST üLKELERDE

Lenin'in kooperatif plônın ın bugünü ve yarın ı

Sovyet kolhozculannln üçüncü kongresinden izlenimler

1 969 y ı l ı n ı n Kas ım ayında, Moskova' n ı n Kreml in sa rayında Sovyetler B i r l i ğ i Kolhozcular ı i i i . Kong resi topland ı . Kong rede, kolhoz üyeleri ve yönetmenlerinden başka Sovyetler Bir l iğ i Komünist Partisi M K Genel Sekreteri L. B rejnef, SSCB Yüksek Şuras ı Prezidyumu Başkanı N. Pod ­g omiy, SSCB Başbakanı A. Kosig in , parti n in ve devlet in in diğer yöne­tici leri, işçi ler, bi l i m adamları ve yabancı misafir ler hazır bu lundu . B rejnef, kol hozlar ın ve tüm Sovyet köy ekonomis i n in temel sorun la rı n ı tah l i l eden b i r rapor okudu.

Kolhozlara ait yeni Tüzüğü incel iyerek ka bul eden kong reye, delegele­ri n taşıdıklar ı soru m lu l uktan, Sovyet köylü ler in in emeğine karşı duyu lan sayg ıdan ve kolhozcu köyl ü lerin i şç i s ın ıf ı ve Sovyet ayd ı nla r ıyle meydana g etirdi k leri verim l i işbir l iğ inden doğan bir heyecan ve can l ı l ı k havası hôk imdi . En büyük kol hozcu lar forumunun yap ı ld ığ ı gün lerde, bu satı r­la r ın yazarı da dahi l , Krem l i n sa rayında hazı r bu lunanlar ın hepsi bu hava n ı n etkisi içi ndeyd i . Kongreye katı lan ları n b i r çoğu ta rafı ndan belirt i ld iği g i bi bu fo rumda, sosya l i st düzende köy emekçi/erine bes/en en derin saygı di kkatı çekiyordu . Kolhozcu köylü lerin temsi lci leri, bütün sorun ları geniş bir siyasal açı, mesleki yetki ve devletin yönetimine katı lan vatandaşların o lgun luğu iç inde inceledi ler. Ald ık ları ka ra rla r Len in ' in sosyal ist kooperatiflere dair fi k i rlerin in zafer in i yansıtt I . Sovyet Kolhoz­cu ları Oçüncü Kongresi, bu f ik i rlerin tarihsel önemi , zamanı mıza uygun­l uğu ve kolhoz düzeni için taş ıd ı k ları gen i ş olanaklar ı üzerinde etraf l ı şek i lde durmak imkôn ın ı verd i .

"Ko/hoz» kelimesinin anlam! nedir ?

Sovyet Rusyada doğan "kolhoz» kel i mesi, kendisine sı msık ı bağ l ı olan <sovyetler», "beşyı l l ı k p lônlar», "Sputnik ler» kel imeleri g i bi , çağı m ızdaki :l i l lerin hespine kesin olara k yerleşmiştir. Bu yeni kelimeler, insanlar ın dş ise l hayatı nda, s ın ıf ların ve halk lar ın tarih i nde, tüm dünyan ın tarih i nde neydana gelen devrimci değiş ik l i kleri yansıtmaktadır. Sovyet ülkesindeki nilyonlarca emekçinin inanç ve güvenleri, ilgi ve gururlan "ko/hoz» keli-

1 49

mesine bağlanmış bulunmaktadu. Bu emekçi ler in çoğ u, kol hoz d üzeni n i kurarken veya savunu rken, sosya l ist kol lektif iş letmelerinden korka n, kolhozların ne o lduğunu b i lm iyenleri korkutan ve hala da korkutmokta o lan, yerli ve yabancı yeni dünya düşman lar ın ın a rkadan attı k ları kurşun­lara hedef o lmuşlar ve onla rla göğüs göğ üse ça rpışmış lard ı r.

Bu rjuva i deolog lar ı sosya l izmde köy ekonomis in in buna l ı m geçird iğ ine , kolhoz d üzen in in köylü ler in teşebbüsler ine yön vermek, refah ların ı a rt ı r­mak kabi l iyetinden mahrum olduğuna, köy lü leri n ç ıkarlar ı n ın sosyal izmle, ko lhoz düzen in i n de demokrasiyle bağdaşa mıyacağ ına dair efsaneler yaymaktad ı riar. Bun lar, i n san l ı k ta ri h i nde i l k defa o lara k denemesi ya p ı lan kol lektif köy iş letmelerinde ortaya çıkan ve komün ist ler tarafı n ­dan d üzelti len yan l ı ş l ı kları a bo rta rak, bu yan l ış l ı k lar ın kolhoz d üzen i n i n asl ı nda mevcut o lduğunu i ler i sürerek, emekçi lere, köy ekonomisi n i n toplu msal laştırı l ması yol ları n ı n v e şek i l leri n in «tabiata aykır ı» o lduğu f ikr in i aş ı la maya veya hiç ol mazsa bu yol ları n ve şeki l lerin Rusya'dak i olağanüstü tari hsel koşu l lar i ç i nde s ı n ı r l ı ka ld ığ ın ı telk in etmeye çaba la­maktad ı rlar.

Bütün bun lara rağ men «kolhoz» kel i mesi , dünya ça pındaki ekonom i k ve polit ik tecrübeleri genel leştiren, Marks i l e Engels' i n köy emekçileri n i n sosya l ist devri mde proleta ryan ı n y ığ ı nsal müttefi kleri o lduklar ına da i r son derecede önemli f ik i rlerin i gel iştiren V. i . Len in ' in muazzam ölçüdeki teorik ve pratik ça l ışmaları n ı kapsamaktad ı r. Temel üretim a raçlarına sa h ip işçi s ın ı fı n ı n devlet i kt idarı o lan Proleta rya d i ktatoryası koşu l lar ında ve bu d i ktatoryan ı n ya rd ı miyle gerçekleşen köylerin kooperatifleşmesine dair Lenin'ci plôn bu kelimenin kapsamı içinde bulunmaktadu. Bu pla n ı n a macı, özel köy iş letmelerin in , gönü l lü o larak , makineleşmiş büyük sos­ya l ist kooperatif iş letmeler ha l ine getir i lmesi, köylerde eski hayat tarzı n ­dan, emekçi ler in yaratma olanak v e ka bi l iyetlerine geniş ufuklar açan sosya l i st hayat ta rzına gönü l lü ola rak geçi lmesi suretiyle, köylerde s ın ı fsa l sömürüye kes in olara k son vermektir. Bu p lan ın gerçekleşmesi iç in orta ha l l i köy lü ler in ve fakir ler a ras ında karars ız l ı k iç inde bulunan ların, sabır­s ız l ık gösteri l meden, ikna ed i lmesi, kol lektifleşmenin teoris inde veya uygu lanmasında sağcı ve «solcu» yozlaştırma denemelerine karşı savaş yürütülmesi, kol lektif köy iş letmeleri n in maddi teknoloj i k temel in in p lônl ı o lara k meydana getir i lmesi , bun lara uzman kadroları sağ lanması, b i l im in ge l i şt i r i lmesi ve bu a landa elde ed i len başarı la rı n köy ekonomis ine uygu la n mas ı , köylerde çok taraf l ı eğ itim-kültür faa l iyeti yürütülmesi, köy iş letmelerin in örgütlenme bak ım ından olduğu kadar ekonomik ve hukuk i bak ım ıa rdan da yetki n leşti ri lmesi hususlar ında Komünist Partisinin muazzam çabalar hercaması gerekmiştir. Bu ça l ışmalar ın ölçü ve sonuç­lar ın ı rakamlar ve del i l ler d i l e getirmekted i r.

1 50

Uydurma/ar karşısında rakam/ar ve de/iller

Sovyetler B ir l iğ i 'nde y ığ ı nsal kol lektifleşmeden önce 25 mi lyon özel köy iş letmesi vardı ki, sa h ip ler in in % 95' i fak i r ve orta ha l l i köyl ülerd i .

Ş imdi memlekette 35.600 kolhoz mevcuttur ve 224 mi lyon ( 1) hektar toprak bunlar ın tasarrufundadır. Her kol hoza orta lama olara k 420 aile (2) , 3 bin hektarı tarıma a i t o lmak üzere 6 b in hekta r toprak ve 50'den faz la traktör düşmekted i r. 1 969 y ı l ı nda kolhozlar ın ana fon lar ı ortalama olarak 1 mi lyon 1 04 b in rubleydi (3) .

Kolhoz lar, Sovyet köy ekonomisin in ge l işmesinde büyük b i r rol oynamış lard ı r ve oyna maktad ı rlar. Bun la rı n gayrisafi üretim i , toprak lar ın 0:0 63'nün sömürücü s ın ıf lara a i t o lduğu 1 9 1 3 y ı l ı ndakine kıyasla, hemen hemen üç kat a rtmışt ı r. Ta rımda ça l ı şan lar ın sayısı ya rı yarıya aza l ı rken emek veri ml i l i ğ i 4.5 kat, köyl ü lerin reel gel i rleri ise 1 1 kat fazla laşmışt ı r .

Sovyet egemen l iğ i y ı l ları nda köylerde orta okul lar ın sayıs ı 200 kat a rtmışt ı r. Hôlen köy ekonomisinde, yüksek ve orta ta hs i l l i 700 binden fazla uzman ça l ı şmaktad ı r.

Son 30 y ı l iç inde Sovyetler B i r l iğ i 'nde köy ekonomis i üreti m in in a rt ış temposu Birleşik Ameri kadakine k ıyas la hemen de ik i m is l in i bulmuştur. Oysa Amerika'da i k l im şa rtları çok daha elveriş l id i r ve bu memlekette iş len i r topraklar ın n o 60' l na düşen yağ mur y ı lda 700 m i l imetreyi bu lduğu halde, Sovyet ler B i rl iğ i 'nde bu ö lçüde yağmur yüzü gören topraklar ın oran ı ancak yüzde 1 . 1 d i r. Sovyetler B i r l iğ i topraklar ı n ı n yüzde 40' lna düşen y ı l l ık yağ m u r m i ktarı 400 m i l i metre küpü geçmemekted i r. Amerika'da i se bu g i bi toprak lar ın oran ı sadece yüzde 1 1 d i r.

Şunu da unutma mak gerek i r k i , b i r tek nesl in hayatı süresince yabancı isti lôc ı lar Savyet topraklar ına ik i defa olağanüstü büyük saldır ı larda bu lunm uşlard ı r.

( 1) Sovyetler B i r l iğ inde iş lenir topraklar ın tutarı 545 mi lyon 700 b in hektard ı r. Bu toprak lar ın 3 1 8 mi lyon 600 b in hektarı 13 b in 400 sovhoz (devlet ta r ım iş letmeleri ) , 3 mi lyon 1 00 bin hektarı i se işçi ve memurlar tarafı ndan özel iş letme olara k ku l lan ı lmaktad ı r.

(2) 1 968 y ı l ı na doğru kolhazıarda çal ışan a i l eler sayıs ı n ı n 1 5 mi lyona inmesi, bir yandan köy l ü lerin şehi rlerde ça l ı şmaya başlamalar ından, öte yandan ise kol hoz lar ın genel toplantı ları n ı n a ld ığ ı kararlar sonucunda b i r kısım kol hazıa rı n sovhozlar ha l inde örgütlenmesinden i leri ge lmişti r.

(3) Sovyetler Bir l iğ i 'nde devletin ma l ı o lan ve kolhazıara paras ız o larak ebediyen ku l la n ı lmak üzere veri len toprak lar ın ma l iyeti , bu paraya dah i l deği ld i r.

1 51

1 91 8-1 922 y ı l lar ında, i st i lacı lar ve onlar ın destekled i kleri Beyaz ard ucu lar, memleket ekonomis ine, 1 9. yüzyı l ı n ik inci yar ıs ındaki d üzey ine ind i recek derecede zarar verm iş lerdi r. Bun ların sebep o lduğu ekonom ik y ı k ım ı ortadan ka ld ı ran Bolşevi k ler köy ekonomis in i kol lektifleştirmeye koyu lmuş lard ı r. Kolhozculorı n üçüncü Kongresinde, Altay Bölgesindeki «Rosiya» Kolhozu Başkan ı i . Şumakof o gün leri : «Bu yol u biz açt�k . Kolhozlar nas ı r l ı e l ler in kol lektiflerde bir leşmeleriyle doğdu» cümleleriyle çok manaıı b i r şeki lde can land ı rm ıştır. Hit lerci leri n Sovyetler B ir l iğ i 'ne sa ld ı rıs ı 20 m i lyon Sovyet vatandoşı n ın hayatına, 1 .71 0 şehir ve kasa­banın , 70 b inden fazla köyün ve abanın yağma edi l ip , yak ı l ıp y ı kı l ma sına sebep o ldu . Kolhozlarda birleşmiş o lon köyl ü ler ve her şeyden önce eşleri ve oğu l la rı düşman la rla ça rpışan kad ın kol hozcu la r, cepheye ve cephe geris ine tarı m ürün leri yetiştirerek faşizme karşı zaferin kazan ı lmasına yard ı m etti ler. Sovyet vatandaşları h içbir yerden yard ı m görmeden köy ekonomis in i yeniden can land ı rd ı la r ve daha da gel işt ird i l er. Bu, erkek ve kadın kolhozcu lar ın ta rihsel başarısı d ı r.

Bütün bun ları hatırlatma mız ın sebebi şudur : kol hoz d üzen in i yeren burjuva lar haıa Sovyet köy ekonomisin in başarı larını sükütla geçiştirmekte ve g üclükleri n gerçek sebepleri n i g i z l iyerek, kolhoz d üzen in in önünde d uran sorun ları n niteliğini ters yönden göstermekte. kolhozcuların son kongres in in an lam ın ı ayni aç ıdan tan ıtmaya çabalamaktad ı rlar.

Orneğin ingi ltere'deki burjuva gazetelerinden «Faynanş ı l Tayms»in kongreyle i l g i l i tepkisi son derecede karakteristiktir. Bu gazete 1 969 Kası mındaki say ı lar ından bir inde köy ekonomis inde ekip ve gruplar ın emeğ in i n örg ütlenmesini ele a la rak, kongrede, kiş isel iş letmelere dönü lme a lan ında olmasa bi le, işçi grupların ın toprak landı rı lması konusunda « köklü değiş ik l i k ler in» yap ı labi leceğ i n i i leri sürmüştür. Adı geçen gazeteye göre, böyle hareket ed i ld iğ i takd i rde üreti m in a rtı r ı lmasına i lg i duyucak bir emek ordusu meydana getiri l mesi mümkün olacaktı r. Görüldüğü g i bi «Faynanşı l Tayms», büyük çaptaki sosya l ist iş letmelerin köy emekçi lerin in ve top lumun ç ıkar lar ına uymadığ ı görüşünü bir kere daha tekrar lanmak­tad ı r. Böyle l ik le de sermayen in temsi lc i ler i , Len in ' i n bel i rttiğ i g ib i , kapita l izmin ta r ım tekn iğ in i ancak küçük ü retic i ler y ığ ın ın ı yoksu l laşt ır­mak, perişan etmek pahasına gerçekleşti rebi leceği ni» görmezl ikten gel­mekted i rler. Oysa sadece son 18 y ı l iç inde ABD'nde 2 m i lyon 600 bin özel tarı m iş letmesi, yan i tüm tarı m iş letmeleri n i n yüzde 46's l ortadan kalk­mışt ı r. Federal Al man Cumhuriyet' inde ve italya'da da b u yık ım, y ığ ınsal b i r ha l a lmışt ı r. Yoksu l laşan köy lü ler genel o lara k ı rgat o lmakta veya işsiz ka lmaktadır lar.

«Faynanş ı l Tayms» i le benzeri gazetelere, sosya l ist köyde ve tüm sos­yal ist topl umda itici gücün para o lmadığ ın ı , Kol hozcu lar Kong resi nde en

1 52

i r.andırıcı şeki lde bel irt i ld iğ i g ibi sosya l ist vatanseverl i ğ i n ve buna sımsıkı bağ l ı o lan enternasyonal izmin de ağır bastığ ı n ı an latmaya ka lk ışmak boşuna b i r gayret o lur.

Fakat burjuvaz in in büyük tiraj l ı yay ın organ ları n ı n objektif davran ­d ığ ı na ha lô i nanan ki mseleri n aşağ ıdaki cümleler üzerinde d üşünmeleri fena o lmaz. Şöyle ki : Sadece 1 965-1968 y ı l l a rı a rasında kolhozla r ın para ge l i rleri yüzde 37 oran ı nda yükselmiş, yan i 1 968'de 1 965'e kıyasla 7 m i lyar 400 m i lyon ruble tutar ında a rtmıştı r ve böyle l i kle bu dönemde kolhozcu­ları n eline 2 m i lyar 800 m i lyon ruble fazla para geçmiştir. Bu yıl her kolhozcunun, para ve ürün olara k orta lama ge l i ri hemen hemen yüzde 30 oran ı nda a rtmışt ı r. Dolayısiyle son beşyı l l ı k plôn döneminde kolhozcu­ların ge l i rlerindeki a rt ış yüzde k ı rk ı bu l muştur. Sovyetler Birliği n 'de sağ l ı k h izmetleri n in ve her dereceden öğreti min parasız o lduğu gözöününde bu lunduru lu rsa bu gel işmenin önemi daha iy i an laş ı l ı r. 1 965-1968 döneminde köylü lerin satın a ld ı kları buz dolaplar ı sayıs ında 1 .5 m i lyon , televizyon lar sayıs ında 4 m i lyon 600 bin, motosikletler sayıs ında 1 mi lyon 400 bin b ir a rt ış kayded i lm işti r. 1 960-1968 döneminde köylerde 1 99.5 m i lyon metre kare tutar ında mesken i nşa edi lmiştir. Hası l ı son dört y ı l iç inde daha önceki ayni döneme kıyasla, köy ekonomisindeki y ı l l ı k gayrisafi ü reti mde yüzde 18 oran ında b i r fazla l ı k sağ lanm ıştır.

B i rçok kolhozlarda ve b i r l iğ in çeşitl i cumhuriyetlerinde köy ekonomisi n i l1 en öneml i kol lar ındaki üreti m a rtış ı , ge l i şmiş kapita l ist ü l kelerdeki ayni kol lara kıyasla daha yüksektir. Orneğ i n Ozbekistan SSC'n i n Sardar insk bölgesindeki "Len in ., kolhozunda 1 969 y ı l ı nda hekta r başına 29 sentner pa muk elde ed i lm i şt i r. Ozbekistan'da 1 968'de hekta r başına ortalama 25, Tacik istan SSC'nde orta lama 26.9 sentner pamuk elde edi lm iştir k ibu oran lar bütün kapita l i st ü lkelerdeki lerden yüksekt i r.

1 968'de hayvansal ürünler a lan ı nda adam baş ına düşen ü reti mle i l g i l i a şağ ıdak i rakamlar da özel b ir an lam taşı maktadır.

Estonya SSC i i sveç Fin land iya

Süt (kg) 790 421 783

Et (kg) 95 52 40

Yumurta (adet) 237 1 93 220

1 53

�u gerçekleri Sovyetler B i r l iğ i 'nde köy emekçi leri n i n sosya l ist üret ime i lg i ,göstermed i k leri ve özel l i k le kol lektif iş letmelerin kol hozcula r ın menfaatlerine uygun o lmadığ ı iddia loriyle bağdaştı rmak nası l mümkün o lab i l i r? Buna b i r tek cevap veri l i r : i leri sürülen idd ia lar gerçekıere ayk ırı d ı r.

KOLHOZLARI N GEliŞMESi NDE YENi AŞAMA

Kolhozcu lar ın 1 935 y ı l ı ndaki ik inc i Kongresinde köy ekonomisi koopera­tifleri tüzüğü kabul ed i ld ikten sonra ko/hozculartn ve tüm Sovyet toplumu­nun hayatında muazzam değişik/ik/er o/du. Son kongrede de bel i rtt i ld iğ i ve yukar ıda yer a lan cetvelde görü ldüğü g ib i , a rt ık kolhozla r, evvelce genel l ik le kabul ed i ld iğ i g i bi , g u rup gurup insanlar ı , söz leşmeler gereğ ince, ortak iş ya pmak üzere bi rleştiren kooperatifler değ i l d i r. Bugün ko/hoz/ar sosyalist köy kolfektif/erinin çok taraflr faaliyetlerinin organik surette bağlr bulunduğu güc!ü, modern işletme/erdir. Bu iş letmeler öneml i derecede kuvvetlenmiş, zeng in leşmişt ir . Evvelce devlet makine-traktör i stasyon ları n ı n emrinde bu lunan ta r ım makineleri kolhozlar ın ma l ı o lmuştur. Ta r ım makinelerin in a rtmasiyle kol hozcu lar tarafı ndan görülen iş lerin karakteri değişmiş, emek g itgide daha kal ifiye hale ge lmişti r. Kolhozlar sadece üreti mde deği l , topl umsal , ekonomik ve pol it ik a lan­larda da yen i yen i tecrübeler ed inmişlerd ir . Köylerde toplumsal hayatta değ iş i k l i kler o lmuş, kü ltür düzeyi yükse lm iştir . Kolhoz köylerinde emek­çi lerin ekonomik a landa o lduğu g i bi pol it ik a landa da in i syatifleri a rtmış , parti örgütleri büyümüş ve g üclenmişlerdi r. Kolhozlar köy lü ler iç in komünizm oku lu ha l ine gel miş lerdi r.

Oze l l i k le SBKP'n in XXi i i . Kong resinden sonra kolhoz larla devlet a ras ın ­daki i l işki lerde de değişi k l i k ler ol muştur. Başta makineler, ki myasal maddeler ve su lama iş leri o lmak üzere köy ekonomisine yapı lan sermaye yatı r ım ı , öneml i ölçüde artmışt ı r. Kolhoz lara ü reti mi örgütleme sorun ­lar ında daha gen i ş yetki ler tan ınd ığ ından üretim in a rtmasına karşı i l g i leri fazla laşmıştı r. Devletle kooperatif-kolhoz mü l kiyeti n i birbi r ine daha fazla yaklaştırma prosesi sürdü rü lmekte, işçi s ı n ı liyle köy lü ler a ras ındaki ittifak g i tg ide g üclenmekte ve sosyal i st demokrasi bu temel üzerinde gel iş­mekted i r.

Bunun yan ı s ı ra , Sovyet toplumunun n ice l i k bak ım ından olduğ u kadar n itel i k bak ımından da köy ekonomisi ürünleri i htiyacı h ı zla artmaktad ır .

1 54

Ki,>y ekonomisi n in gel işmesi endüstri n i n daha da ge l işmesine, emekçi ler in hayat d üzey in in a rtmasına s ı kı s ı kıya bağ l ı d ı r. Oysa kolhoz ve sovhoz­larda ü retim in genel düzeyi ve a rtış tempoları a rtan ihtiyaçlara kıyasla geri kalmaktad ı r. SBKP son y ı l l a rda bu geri ka l ı ş ın ortadan ka ld ı rı l mas ı i çi� ' ekonomik, teknoloj ik ve top lumsal tedb i rler a lm ı şt ı r. Bu tedbir ler s istemi , devlet in, tüm Sovyet top lumunun ve kolhozcu lar ın ın menfaatleri n i a henkleştirme temel ine dayanmakta, ve ayn i za manda, köyde uzman­la r ı n , gençlerin rolünün artması , kü l tür düzeyi ve hayat şartla rı bak ım ın ­dan köyle şeh i r aras ında ha lô süregel mekte o lan fa rkın ortadan ka ld ı r ı l ­masiyle i lg i l i meselelerin çözümlen mesine h izmet etmekted i r.

Sovyetler Birliğin'de komünizmin kurulmasiyle ilgili toplumsal ilişkiler kompleksinin gelişmesi, tabii olarak, kolhozların hayatını da etkilemiştir. Sovyet top lumunun bölün mez b i r pa rçası o lan kolhozla ra a i t yeni tüzük bu gel işmeyi yans ıtarak, kol hoz d üzen in in bugünkü faa l iyet şartları n ı hukuki bakımdan sağlamlaştı rmıştlr . Bu şartlardon bir i komünizm k u rucu luğu sü reci iç inde gel işmekte o lan b i l i msel-teknoloj i k devrimdir.

Köy ekonomisinin yeni teknikle donattıması

SSCB Bi rinci Başbakan Yard ı mcısı D. Polyansk i 'n in «Kolhozlar ın yeni tüzüğüne dai r» baş l ı k l ı raporunda bel i rti l d iğ i üzere, Sovyetler Birliği hôlen, köy ekonomisinin gelişme tempolarınt hızlandtrmak ve kolhozlarla

sovhozlan bilimsel-teknolojik devrimin gerektirdiği çağdaş teknikle donat­mak için gerekli olan her şeye sahiptir. SBKP'n in prens ip kararına göre tekn ik i mkôn lardan ve b i l imsel başar ı lardon fayda lanma h ususunda köy ekonomisi, endüstri s in in d üzeyine erişmel i d i r. Bu amaçla çok şey yap ı l ­m ı şt ı r ve yapı lmaktad ı r. Devlet, köy ekonomis ine gitgide daha fazla teknik araçlar ve ki myasal gübreler sağ lamaktad ı r.

1 970 y ı l ı p lôn ı nda köy ekonomis ine 3 12 b in traktör sağlanması öngörü l ­müştür k i , 1 959 y ı l ı ndokine kıyasla i k i kat fazlad ı r. B u y ı l tekn ik i ler­ley iş in en yüksek isteklerine cevap veren 1 50 beygi r kuvvetindeki traktör­lerin i l k partis i ü reti lm iş olacaktı r. Köy ekanamis in in emrine ayrıca 1 56 b in 500 ka myon la d iğer bi rçok makineler ve 46 mi lyon ton k imyasal g übıe verilecektir k i , geçen y ı ldak inden yüzde 20 oran ında fazladı r.

O retim in dengesi n i koruya bi lmek iç in , köy ekonomisine o lumsuz etk i lerde bu lunduğu 1 969 y ı l ı nda do görülen elverişsiz i k l im koşu l larına ve ,ta bi i ô letlere karş ı büyük çapta su lama tedbi rleri a l ı n maktad ı r.

1 55

Hayvancı l ı ğ ı sanayi temellerine oturtmak iç in de köylerde büyük değiş ik l ikler yap ı lm ıştır ve daha da yapı lacaktı r.

Hayvansal üretim in artı rı l mas ın ı yiyecek maddelerin in tüketiminde başgösteren değ iş ik l i kler gerektirmekted ir . Bugün şehirlerde o lduğu g ib i köylerde de etl i ve sütlü mamül lerle yumurta tüketim i artarken, un lu mamil lerle papates tüketi m i azal maktad ı r. Netekim bu sene sona eren beşyı l l ık döneminde 1 965 yı l ına kıyasla et ve etli mamül ler tüketim i yüzde 1 5, süt ve sütlü mamül ler tüketi m i yüzde 1 8, yumurta tüketi m i i se yüzde 19 ora n ında artmıştır.

Köy ekonomisi n in tekn ik donatı mına her yı l daha fazla maddi ve ma l i kaynak ayrı lmaktadır . örneğ in , 1 970 ydında köy ekonomisinin daha da geliştirilmesi için 1 969 ydındakine kıyasla yüzde 6.7 fazlasiyle 19 milyar 400 milyon ruble harcanacaktif. Bu para devletin savunma masraflannt 1 .5 milyar rub/e aşmaktadır. Oysa bugünkü u lus lararası durum Sovyetler B i r l iğ i 'n i a skeri g ücünü b i l imsel -tekn i k bak ımdan en yüksek d üzeyde muhafaza etmeye zorlamaktad ı r.

Kolhoz demokrasisinin geliştirilmesi

Köy ekonomis in in tekn ik donatı mında b i l i msel-teknoloj ik devrim in tüm süreci nde sadece üret im i yen i tekniğe kavuştu rmak yeterl i değ i ld i r. Sos­ya l i st d üzende bu iş in yan ıs ı ra toplumsal i l işk i lerde i lerici atı l ım lar yap ı l ı r, demokrasi a lan ında yeni ad ım lar atı l ı r. işte yeni Tüzük buna h izmet ediyor. Bu belgede öngörülen demokras i , birbir ine bağ l ı i ki doğrultuda yürümekted i r.

Biri ncisi : kolhoz/arln ekonomik bağımsızltkıan artmakta, çözümledikleri sorun ları n çerçevesi geniş lemektedir.

Şimdi kolhozlar, temel ve döner sermayelerini tamamlamak için aynlon paralann miktarint kendileri tespit etmektedirfer.

Oretecekleri ürün leri n i n devletçe satın a l ı nmasıyle i lg i l i b irka'Ç y ı l l ı k sipariş p lôn larına dayanara k ekonomik eylemleri n in p lônların ı kendi leri hazır layıp tastik etmektedirler. Kolhozlaro, p lôn fazlası ürünü devlete daha yüksek fiatla satma hakkı da veri l mekted i r. Böylel ik le ekonomik bağ ı msızl ı ğ ı n p lôn l ı devlet yönetim iyle doğru bir şeki lde ahenkleştiri lmesi

1 56

sağlanmıştır. Kolhozlar ticari örgütlerle doğrudan doğruya bağlar kurobilirler, ürünlerini kolhaz pazarlarında satabiHrler.

Kolhozlararası işletmeler ve i htisaslaşmış devlet-kolhoz işletme leri , örgüt ve birlikler kurma. kolhozların yardımcı işletmeler ve zanaatçı atöı· yeler meydana getirme hakları geliştiri l miştir.

'''mcisi : Ko/hozlorın toplumsal ça/ışma/ara katılma hak/aTı ile sosyal halfları da geniş/eti/mekıedir.

Kolhoz hayatiyle i lgi l i en önemli meselelerin. en yüksek organ olon

koltıozcular genel toplantısınca. kolhozlorın büyüklüğü dolayısiyle genel toplantı yap ı l ması na i mkôn olmadığ ı hal lerde ise genel toplantıyı temsil

eden heyetlerce çözü mlenmesi ıôzı mdır. Artık kolhozcular sadece baş­kanı, yönetim kurulu üyelerini ve kontrol komisyonu üyelerini değ i l . ekip şefierin i ve daha az yetki l i yöneticileri de seçeceklerdir. Yeni tüzük. yöne­tim ve kontrol organları üyeleri seçi minin gizli oylama i le yapılmasını

öngörmekted i r. Bütün seçilenler kolhozculara hesap vermekle yüküm­

l üdürler ve gerektiğinde süresinden evvel görevlerinden a l ınab i l ir ler.

Kolhozcu lara teminatl ı ücret. kolhoz yönetim i ne katı lma, yöneti m organların ı seçme ve bu organ lara seçilme. kal ifi kasyonla rı n ı veya ihtisas la rın ı yükseltmek iç in yard ı m görme hakları da sağ lanmaktadır .

Kolhozcu lara , yard ı mcı özel toprak parça ları veri lmesi de garanti a ltına a l ı nmışt ı r. Bu topraklar ın yüz ölçümü, genel normlar çerçevesi iç i nde, her kolhozun kendine a i t tüzüğ ünün kabulü s ı ras ında, kolhozcular tarafından kararlaştır ı lmaktad ı r.

Kolhozcu lar ın cumhuriyetlerin merkez fon ları hesab ına toplumsal s igorta.dan fayda lanmalar ı sağ lanmıştır. Ayrıca, kolhozlar emek l i l i k maaşlarına katkıda bulunabi l i r ve gerekli ha l lerde kolhozculara maddi yardım yapab i l i rler. Kolhoz lar. üyeleri n in yaşayış ve kültü r düzeyin i yükseltecek imkôn la r sağ lamak, ev inşaatında ve tam i ri nde yard ımda bulunmak, yakıt maddeleri tem in etmekle yükümlüdü rler. Yeni tüzük g ereğince kolhozculara diğer b i rçok haklar daha veri l mektedi r.

Tüm sosya l ist demokras in in olduğu g ibi , kol hoz demokras isin in gel iş­mesi de örgütlenmenin kuvvetlendiri lmesine bağl ıdır. Tüzük, kolhoz üyelerine, dürüst çalışma. emek disiplinine saygı gösterme. yönetime

1 57

aktif . olarak katilma, sosyalist mülkiyeti koruma ve sağlamlaştlrmb "rı/bi ödevler yüklemektedir.

Kongre kolhoz .demokrasis in in o lduğu kada r Him sosya l i st demokrasi<ıin gel i ş�esj iç in ilçe, i l.. eyalet ve cumhuriyet ler ölçüsünde kolhoz .şurQlan meydana getiri i mes in i kararlaştırmış , Şirl i k Kolhoz lor Şurasın ı seçmiştif.

Leninci kooperatif plônının uluslar,arası itiban artıyor

Alman Demokratik Cumhuriyeti , Bu lgaristan, Kore Demokrat ik 1:i� lk Cumhuriyeti, Küba, Maca ristan , Mogol i stan, Polonya , Rl!manya, Yug.?,S­lavya köyl ü lerin in ve köy ekonomisi a lan ında çal ışan işç i ler in te,m.s l l ­c i leriyle. B i rleşik Arap Cumhuriyeti. F in land iya. Fransa. Gine, ita lya • . l rak. Suriye ve Sudon'dan gelen m isafirler Kolhozcular ' Kongresinde �ap r bu lun muş ve söz a l mış lard ı r. Bu. Kongrenin u lus la rarası yank ıs ın ı a rt ır ı;n ı ş v e Len inci kooperatif p lôn ı i le onun Sovyetler B i r l iğ inde gerçekleşt ir i l mesi tecrübesi n in u l us lara rası önemi n i d i l e geti rmişt i r.

Sovyetler B i r l iğ i 'nde ekonomi a lan ında çeşitl i kol lektif iş letme şek i l ­leri n i n gel işt ir i l mesi süreci i ç i nde g üCıenen kolhozlar. dünyan ı n çeşitli ü l kelerindeki emekçi ler aras ında kol lektifleşti r i lmiş köy emeğ in i n sembol ü o lara k büyük bir it iba r sağ lamıştı r .

. Sosya l i st ü l kelerden çoğunun kongreye katı lan temsi lc i ler i , memleket­Ier inde 8-1 2 sene önce sona eren kooperatifleşmen i n bu işe bağ la�an ümitleri tama miyle hak l ı ç ıkard ığ ı n ı bel i rtmiş lerd i r.

Kooperatifleşmenin yaratıcı bir şekilde gerçekleşmesini öngören Leninci kooperatif plônı, köylerde sosyalizmin kurulması için objektif alarak gerekli bir şarttlf, Bu yüzden o. geçmişte ekonomik bakımdan geri kalmış bir ülke olan ve feodalizmden doğrudan doğruya sosyalizme geçen Mogolistan'da olduğu kadar. geçmişte. gelişmiş kapitalist ilişkilerin mevcut olduğu Çekoslovakya gibi ülkelerde de semereli sonuçlar vermiş bulunmaktadır.

Çekoslovakya Köy Ekonomis i ve Tüket im Maddeleri Federa l Komitesi başkan ı o lan hükümet üyelerinden K. Bodya Kongredeki n utkunda şun lar ı bel irtmişti r : «Size sevi nçle söyl iyebi l i r im k i . Lenin ' i n kooperatif p lôn ı memleketimizde Çekoslovakya Komün ist Partisi n i n yönetmenl iğ i

1 58

alt ında ta m b i r başarı kazon mıştı r. «K. Bodya 1 968 y ı l ı nda sosya l izm düşman ı güc/eri n kooperatifçi köylü leri Leninci yoldan ayı rmaya muvafffik olamad ı k ları n ı bel i rterek : «Köylü ler imiz kooperatiflerle öyle kaynaşmış­lard ır;. on ları öy le kendi lerin in saymakta d ı rlar k i , eski özel işletmelere dön'meyi asla düşünmemiş lerd i r ve düşünm iyeceklerdi r.»

�.o�Yet. köylü leri n i n başa r ı lar ı n ı n ve Sovyetler B i r l iğ i 'y le işbir l i.ğ i n i n , sosya l i st ü l kelerle köy ekonom is in in daha da gel işmesi bakı m'ı rid�n taşıd ı ğ ı önemi Bulga ristan , Alman Demokratik Cumhuriyeti , Poiö�y'a , Mqcçıristan vb sosya l ist ü l kelerin temsi lc i leri bel i rtmiş lerdi r.

Yabancı bağ ı ml ı l ı ktan n ispeten yak ın b i r geçmişte kurtu lan ve i lerici bir gelişme yol una g i ren ü lkeler temsi lc i leri n i n kongredeki kon uşma lar ı , bu memleketlerde köy ekonomis in in Len i nci an layışa göre yen i leşti r i lmesi a lan ında yap ı lan deneylere ka rşı d uyduk lar ı i lg iyi gösterm işti r.

Su riye Köy Ekonomis i ve Toprak Reformu Baka n ı M. Ta l i p konuşmasında özetle şöyle dem işti r : «Sovyet köylü leri n i n tuttuklar ı yol yeryüzünde toprakla uğraşan mi lyon larca insa n ı n i l g i s i n i çekmekted i r. Onlar bu yolu, geri ka lm ış l ığ ın ve sömürünün yoked i lmesi n i n , geleceğ i n ada let, özgü rlük ve bar ı ş temel leri ne oturtu l ıııa s ı n ı n bir ic ik yo lu saymaktad ı rlar. .. G ine Cumhuriyeti temsi lcis i S. Umara şun ları bel i rtmişti r : .. Mem leket in izde yap ı lan bu kong re b iz im iç in büyük b i r önem taş ı maktad ı r. Son 30 y ı l iç inde elde ettiğ i n i z sonuçla rı n , ed ind iğ in i z tecrübelerin, en inde sonunda fayda l ı dersler a l ı n mas ına yard ı m eden baz ı başar ıs ı z l ı k ları n , çeşitl i görüşler a ras ındaki çarpışmalar ın bi rçok ba k ı mıardan bizim tecrübemiz i de zerg i n leştireceğ ine inanıyoruz.» Arap B i rleş i k Cumhuriyeti temsi lc is i N. a l Haseyn şöyle demişt i r : «Hiç şüphe yok k i , dünyada i lk defa o larak yap ı lan sosyal izm i ku rma ve topl u msal ada leti sağ lama tecrüben iz , topl umun geniş yığ ı n la r ı n ı n yaşayış d üzeyi n i yükseltmek iç in gerekl i koşu l ­lar ı yaratmaya ça l ışan ü l keler iç in iy i b i r örnek teşk i l edecektir.»

Fransa Köy iş letmeleri n i Savun ma Hareketi Başkan ı R. M ino tarafı n ­dan bel i rt i len de l i l le r Len in ' i n , kooperatif leri n kapital izmdeki duru mları üzeri nde yapt ığ ı ta h l i l i doğru lamaktadır . R. Mino şun ları bel i rtmişti r : .. Kapital izmde kooperatif, az toprakıı köylüye b i r tek hekta r fazla toprak, bi r tek sentner fazla ürün sağ la maz. Az toprak ı ı köylü kooperatifte de fak i r o lara k ka l ma kta , büyük toprak sah ip leri n i n ve hükümet pol it ikası n ı n baskısı a lt ında bu lun maktad ı r. Ortak Pazar pol it ikas ı n ı n sebep o lduğu ç ı lg ı nca rekabet az toprak l ı ve orta ha l l i köyl üler in d u rumunu daha fazla sarsmaktad ır . Bunun sonucu o lara k her y ı l 50 b in ufak iş letme if lôs etmekte, bun lar ın çoğu daha va r l ı k l ı köy lü lerin e l ine geçmekted i r. Ko-

1 59

operatifçi l iğ i n tom gelişmesi için şu şort gereklidi r : iktidar halkın elinde olma l ı ve toprak reformu yapı l mal ıdır.»

Gitgide daha çok zenginleşen uluslararası tecrübeler şunu · göster­miştir ki. küylü yığınları n ı n refah ı a n cak bilimsel komünizmle sağlanabilir ve Leninci kooperatif plônı bunun organik bir kısmıdır. Sovyet köylüleri. işçi sın ıfı ve halk aydınlarıyle birlikte. Leninci partinin yönetmenliği

a ltında bu emin yoldan ilerliyerek. komünizm kuruluğunun yeni ufuk­larına doğru yol a lmaktadır.

G. Ostroumof

160

i Ç i N D E K I L E R Sayfa

len inizm ve çağ ı mız 81

Boris Panomarö/

Devrimler çağ ı n ı n u lu önderi . • . . . . 82

Hayman Lumer

len in ' in kapita l izmin genel bunalımı hakkındaki görüşleri . . . . 98

Alberf Buhman

Hayat len in ' in emperya l izm teoris ini doğru l uyor ,

Yan Şidlyak

len in ' in proleta rya enternasyona l i zmi hakkındaki

fiki rleri da ima yaşıyocak . . .

Luçano Grupi

Devrimci eylem metodu a larak len inizm .

ib Nörlünd

1 03

1 09

1 1 5

len in ve küçük ü lkelerdeki işçi hareketi n in bazı problemleri . . . 1 2 1

Jan Brül

len in izme içten bağ l ı l ı k zaferin teminatıd ı r .

Derginin anketi

lenin' in hayatı mızdaki etk i leri . .

Jubile ile ilgili haberler

len in ' in 1 00. doğum y ı ldönümü dolayısiyle SBKP MK'n ;n hazı rlad ığ ı tezler . . .

Sosyalist ülkelerde

Lenin ' in kooperatif plôn ın ın bugünü ve yarını

1 27

1 33

1 4 1

1 49

ı

BAR I Ş V E SOS Y A L I Z M PRO BL E M L E R I

Ingilizces; : Central Books Ltd., 37 Grays Inn Road, London, W. C. 1 .

ıtalyancası : Libreria Rinascita, Via delle Botteghe, Oscure 2. Roma

Almancası : «GLOBUS»-Vertrieb auslöndischer Zeitschriften, Wien XX, Höchstödtplatz 3

Yunancası (Kıbrıs'ta): Laikon Praktorion, Tricoupi Street, 53 r., Nicosia

Ruşcası : Stredisko pro roısirovani tisku, Praha 6, Thôkurova 3

Fransızcas/ : Societe d'Edition et d 'Enformation 9, Boulevard des Ita liens Paris (2e)

Ispanyolcası: Ediciones Pueblos Unidos Casiıla Correo 589, Montevideo

Japoncası : Nauka Ltd., 2, Kanad-Zinbocho 2-chome, Chiyoda-ku, Tokyo

Isveç dilinde: Arbetarkultur, Söderarmsvagen 36, Johanneshov 6, Stockholm

Bulgarcası : Raznoiznos, I, Rue Tzar Assen, Sofia

Türkçes;: « V E N i ç A G » - Stredisko pro rozsirovani tisku, Praha 6, Tlıôkurova 3

Fiyatı 1 l i ra