Uşak İli Doğa Turizmi Master Planı

T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

V. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

UŞAK İLİ

DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI (2013 – 2023)

http://bolge5.ormansu.gov.tr

http://bolge5.ormansu.gov.tr/

Kurtuluş Mahallesi İsmetpaşa Caddesi No: 110 / UŞAK

Telefon : 0276 227 37 24 fax : 0276 227 37 23

http://bolge5.ormansu.gov.tr

http://www.milliparklar.gov.tr

http://www.ormansu.gov.tr

UŞAK İLİ DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI

UŞAK

DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI

PROJE YÖNETİCİSİ

Mehmet KUŞÇU

Orman ve Su İşleri Bakanlığı 5. Bölge Müdürü

PROJE KOORDİNATÖRÜ

Uğur ULAŞOĞLU

Doğa Koruma Milli Parklar Mühendisi

PROJE EKİBİ

Sabiha PAZARCI, Yrd Doç.Dr. Selahattin POLAT,

M.Emin KAHRAMAN, Berna KARADEMİR, Yıldız GÜNEY, Ali

AYDOĞDU , Zafer VARAVİR, İbrahim HATİPOĞLU, Sadi YALGIN,

Sadık DOĞAN

Kapak Tasarımı: Ali AYDIN

İmtiyaz Sahibi: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve

Milli Parklar Genel Müdürlüğü, V. Bölge Müdürlüğü, Uşak Şube

Müdürlüğü

Adres: Kurtuluş Mahallesi İsmetpaşa Caddesi No: 90/2 UŞAK

Tel: +90-022762273724

Faks:+90-02762273723

E -MAİL: [email protected]

Yıl: MART 2013

© Her türlü kullanım hakkı T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli

Parklar Genel Müdürlüğü V. Bölge Müdürlüğü’ne aittir.


SUNUŞ

Bakanımız Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU’nun emirleri ve Doğa Koruma ve Milli

Parklar Genel Müdürümüz Sayın Ahmet ÖZYANIK’ın talimatları doğrultusunda “Uşak İli

Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanması çalışmalarına başlanmıştır.

Bu doğrultuda, Uşak Şube Müdürlüğümüzce konu ile ilgili bir uzman ekip oluşturulmuş ve

“Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıştır. Söz konusu plan, Ali AYDIN ve Uğur

ULAŞOĞLU’nun koordinatörlüğünde, Ziraat Mühendisi Hüseyin SAĞLAM, Zirve

dağcılık temsilcisi Sadi YALGIN, Uşak Üniversitesi Yrd Doç. Selahattin POLAT, Asistan

Yıldız GÜNEY, Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü Harita Teknikeri Berna KARADEMİR, İl

Genel Sekreterliği Zafer VARAVİR, Uşak Orman işletme Müdürlüğü Müd. Yrd İbrahim

HATİPOĞLU, Kültür ve Turizm Müdürlüğü Şef. Ali AYDOĞDU, Müze Müdürlüğü

Müze Müdürü Sabiha PAZARCI, Arkeolog Sadık DOĞAN, Uşak Belediyesi M. Emin

KAHRAMAN, Yaşar ERBİL’ın, katılımlarıyla oluşan proje ekibi tarafından yapılmıştır.


ÇALIŞMANIN MAKSADI

Bu Plan, Uşak ilinde doğa turizmi ve eko turizm konusundaki üst düzey amaç ve

hedeflerini planlamaktadır. Planda 10 yıllık dönem için toplu bir değerlendirme

yapılmaktadır.

Bu çalışmayla, İlin Doğal kaynak değerlerini ortaya çıkararak, bilinirliliğini

artırmak. Kırsal kalkınmayı temin maksadı ile yöre insansının içinde aktif olarak yer

alacağı planlamalara gidilmesini. Sportif balıkçılık ve sulak sahalara yönelik turizm

çeşitlerinde yöre insanının kırsal kalkınmasını temin maksadıyla öncelikli olarak yöre

insanının rol alacağı uygulamalara yer verilmesi.

Turizm toplam gelirlerinin arttırılması için Uşak’ta yapılmakta olan kitle turizmi

uygulamalarıyla doğa turizmi uygulamalarının kombine edilmek suretiyle turistlerin

İlimizde kalma sürelerinin arttırılmasını sağlamak için kitle turizmi-doğa turizmi

etkinliklerini içeren turizm destinasyon paketlerini ivedilikle oluşturulması,

Av turizmine profesyonel yaklaşım sağlanacaktır. Kırsal kalkınmaya yardımcı olmak

maksadıyla yöreden istihdam artırılmasına katkı sağlayacaktır. Doğa turizminden

elde edilecek gelir imkânlarının kırsal kalkınma maksadına hizmet etmesi. Doğa

turizminin gelişmesi için gerekli olan stratejinin ortaya konmasını sağlamaktır.

Bu Plan, Uşak ilinde doğa turizmi ve eko turizm konusundaki üst düzey amaç ve

hedeflerini planlamaktadır. Planda 10 yıllık dönem için toplu bir değerlendirme

yapılmaktadır


KISALTMALAR

AB : Avrupa Birliği

AD : Avcı Dernekleri

AFAD : Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, İl Müdürlüğü

Aİ : Avlak İşletmecileri

AK : Alan Kılavuzları

AKUT : Arama Kurtarma Derneği

ASPİM : Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü

AvS : Tescilli Avlak Sahası

AY : Aktif Yaylacılık

B : Bölgesel

Ba : Bankalar

BB : Belediye Başkanlıkları

BOG : Botanik Gezilerine Uygun Saha

BSTM : Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü

Cn : Canyoning/Kanyon Yürüyüşü

Ca : Kanoing

CBS : Coğrafi Bilgi Sistemi

Cz : Cezaevi

ÇEKÜL : Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı

ÇŞ : Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

D : Dernekler

DaÇiG : Çayır Şeklinde Gruplanmış Dağ Çiçekleri Gezisi

DB : Dağ Bisikletçiliği

DBKMG : Dokusu Bozulmamış Kırsal Miras Gezisi

DG : Dağ-Yayla Gezisi İmkanı

DGR : Düzenlenmiş Doğa Gezisi Rotası

DKMPGM : Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

DSİ : Devlet Su İşleri Bölge/Şube Müdürlüğü

DTG : Doğal taşlardan tabiat tarihi gezisi

EBG : Endemik Bitkilerin Gözlemi

EGM : Estetik göl/baraj olan yerler

EM : Emniyet Müdürlüğü

F : Festivaller

FAM : Fahri Av Müfettişleri

GDŞ : Geri Dönüşüm Şirketleri

GG : Gastronomi Gezisi

GHS : Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü

GHSM : Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü


GMM : Gümrük Muhafaza Müdürlükleri

GTH : Gıda Tarım Hayvancılık

HEM : Halk Eğitim Müdürlüğü

İE : İzole İlginç Ekosistemler

İKTM : İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

İÖİ : İl Özel İdaresi

J : Jandarma

K : Konsey

KA : Kalkınma Ajansları

KDMP : Küre Dağları Milli Parkı

KED : Küre Dağları Ekoturizm Derneği

KeG : Kelebek Gözlemciliği

KHŞM : Kır Havasında Şehir Merkezleri

KK : Kamu Kurumları

KKDYP : Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı

KMG : Tabiata Uyumlu Kırsal Miras Gezisi

KOSGEB : Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı

KP : Köy Pazarları

KSM : Aktif Kış Sporları Merkezi

KSP : Kış Sporları Potansiyeli

KuG : Kuş Gözlemciliği

ZEKA : Zafer Kalkınma Ajan

M : Milletler Arası

Mğ : Mağaracılık

MEM : Milli Eğitim Müdürlüğü

MO : Meslek Odaları

MP : Milli Park

MPK : Milli Park’da Konaklama

Mu : Muhtarlar

Mü : Müstecir

OBM : Orman Bölge Müdürlüğü

Oİ : Orman İşletmeleri

OrFTGİ : Ormanaltı Florası Tanıma Gezi İmkanı

OSİ : Orman ve Su İşleri Bakanlığı Bölge/Şube Müdürlüğü

ÖG : Özel Girişim

P : Pansiyonculuk

Pa : Pansiyoncular

PF : Peyzaj Güzelliği/Fotosafari

Re : Rehberler

SA : Seyahat Acenteleri


SF : Sonbahar Fotoğrafçılığı

SM : Sağlık Müdürlüğü

SMMO : Serbest Mali Müşavirler Odası

SOB : Sportif olta balıkçılığı

STGS : Sürdürülebilir Turizm Gelişimi Stratejisi

STK : Sivil Toplum Kuruluşu

T : Türkiye

TA : Tabiat Anıtı

TAj : Tanıtım Ajansı

TEMA : Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma (Vakfı)

THK : Türk Hava Kurumu

THY : Türk Hava Yolları

Tİ : Turizm İşletmecileri

TKA : Tabiatı Koruma Alanı

TO : Ticaret Odası

To : Tur Operatörleri

TP : Tabiat Parkı

TSO : Ticaret ve Sanayi Odası

TURSAB : Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği

TÜBİTAK : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

TÜRKVET : Veteriner Bilgi Sistemi

UNEP : Birleşmiş Milletler Çevre Programı

UNESCO : Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü

Ünv : Üniversite

VM : Valilik Makamı

WWF : Dünya Doğal (Vahşi) Hayatı Koruma Vakfı

YaHaG : Garantili Yaban Hayatı Gözlemi

YF : Yüksek Falezler

YHGS : Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

YK : Yaylada Konaklama/Kamping

YP : Yamaç Paraşütçülüğü

YY : Yerel Yönetimler

UŞAK İLİ


1

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER ..................................................................................................................................................... 1

GİRİŞ 4

1.1. DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL KALKINMA,

SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ VE UŞAK VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA

TURİZMİ ............................................................................................................................................................... 5

1.2. DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA ................................................................... 5

1.3. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ ................................................................................................ 7

1.4. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ, ................................................... 8

2.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR .................................. 10

2.1 KAYNAK ANALİZİ ..................................................................................................................................... 10 2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar .............................................................................................. 10

Doğal Kaynaklar: ......................................................................................................................................... 10 Kültürel Kaynaklar: ...................................................................................................................................... 11 Sosyo-Ekonomik Kaynaklar:........................................................................................................................ 11

2.2 TURİZM POTANSİYELİ ............................................................................................................................ 13

2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ ................................................................................................................................ 16 2.3.1.Taşıma Kapasitesinin Elemanları; ........................................................................................................... 17

3.İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI ................................ 18

3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR ................................................................................................................ 18

3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ ................................................................................................................ 19

3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ .............................................................................................................................. 19

3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM ............................................................................................................. 20

3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI ............................................................................... 20

UŞAK İLİ


2

3.6 TARİHÇE ...................................................................................................................................................... 20

Tarih öncesi dönemde Uşak ve çevresi .............................................................................................................. 20

1071 den sonra Uşak ve çevresi ............................................................................................................................ 21

Cumhuriyet Döneminde Uşak ............................................................................................................................... 23

3.7 UŞAK İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ .................................................................................................. 25

3.7.1. İlin Jeomorfolojik Özellikleri ................................................................................................................... 25

3.7.2. Jeolojik Özellikler ..................................................................................................................................... 27

3.7.3. İklim Özellikleri ........................................................................................................................................ 28

3.7.4. Hidrografya ............................................................................................................................................... 31

3.7.5. Toprak Özellikleri ..................................................................................................................................... 33

3.7.6. Arazi Varlığı .............................................................................................................................................. 34

3.7.7. Orman Varlığı ........................................................................................................................................... 34

3.7.9. Yerleşim Alanları ve Nüfus ...................................................................................................................... 38 a-Kültürel Yapı ................................................................................................................................................. 41 b-Yerel Mimari Özellikleri ............................................................................................................................... 43 c-Kültür ve Geleneksel Hayat; .......................................................................................................................... 46

3.7.10. Tarım ve Hayvancılık.............................................................................................................................. 46

3.7.11. Sanayi ve Teknoloji ................................................................................................................................. 48

3.7.12. Altyapı, Ulaşım, Haberleşme ve Konaklama ........................................................................................ 48

3.7.13. Madencilik ............................................................................................................................................... 52

3.8. İLGİ GRUBU VE PAYDAŞ ANALİZİ .................................................................................................... 54

4. UŞAK DOĞA TURİZMİ ARZI ................................................................................................................ 55

4.1 UŞAK’IN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI) ................................................ 55

4.2. UŞAK İLİNİN DOĞA TURİZMİ (ARZI) DEĞERLERİ VE BİLİNİRLİK DEĞERLENDİRMESİ . 58

4.3. UŞAK İLİNDE DOĞA TURİZMİ AMAÇLI KULLANILAN VE KORUMA STATÜLÜ ALANLAR

61 1.Tabiat Parkı .................................................................................................................................................... 61 2.Avlak Sahaları ............................................................................................................................................... 63

UŞAK İLİ


3

4.4 SEÇKİN ÖZELLİKLİ DİĞER SAHALAR ............................................................................................... 65 Yaylalar. ........................................................................................................................................................... 65 Göletler. ............................................................................................................................................................ 68 Dağlar. .............................................................................................................................................................. 70 .......................................................................................................................................................................... 73 Şifalı Sular. ....................................................................................................................................................... 73 Vadi ve Kanyonlar. ........................................................................................................................................... 74

4.5 UŞAK İLİNDE DOĞA TURİZİM ÇEŞİTLERİ ........................................................................................ 76 Kuş Gözlemciliği: ............................................................................................................................................. 76

5. SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE

POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER

81

6. UŞAK İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ ............................................. 88

6.1.Gelişme Stratejileri ....................................................................................................................................... 88

6.2. Pazarlama Stratejisi ..................................................................................................................................... 89

6.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi ....................................................................................................................... 89

6.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin izlenmesi) ................ 89

KAYNAKLAR .................................................................................................................................................. 103

UŞAK İLİ


4

GİRİŞ

Doğa Turizmi Master Planı;

Doğada yapılan etkinliklerin doğaya saygılı bir planla planlı şekilde yönetimi,

Türkiye’de kitle turizminin yanında alternatif turizm türlerinin gelişmesini sağlamak,

Türkiye tabiatının korunmasına destek verecek insan sayısını artırmak,

Kırsal ekonominin güçlenmesini ve bu sayede köyden kente göçün yavaşlamasına katkı

sağlamak,

Şehirde yaşayan insanları doğayla buluşturarak ülke ve coğrafya bilgi ve sevgisini

geliştirmek,

Türkiye’deki insanların kırsal sahada yaşanan problemleri görüp, yaşayıp anlamasını

sağlamak ve çözüm ortağı olmaları için fırsat sağlamak,

İnsanları, doğanın karşı karşıya olduğu meselelere çözüm aramaya teşvik etmek,

Ferdi tatmin ve mutluluğun artmasını temin etmek

Maksatlarını gerçekleştirmek üzere hazırlanmıştır.

Master planlar ana plan özelliği göstermektedir. Bu plan alt-uygulama planlarının ve

projelerinin yapılması ile daha etkin olarak uygulama imkanı bulacaktır.

UŞAK İLİ


5

1.1. DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL

KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve UŞAK

VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ

Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı

yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile beraber

yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. faaliyetler için kullanılması

söz konusu olacaktır. Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya dışında

yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin koruna alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de görülmektedir.

Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif ilişkiler içinde

olmamız lüzumludur. Proaktif kişi; ilişkilerde ve faaliyetlerde inisiyatifi eline alan kişi demek

olup tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü taşra

kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliştirilmesinde öncü olması doğru bir

harekettir.

Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kuruluşlar korunan alanlar, doğal alanlar, kırsal

kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı bir bakış açısı ile algılamaya

başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin yarattığı olumsuz tesirler ve

bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine karşı alternatif çevre duyarlı turizmi ve

tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir doğa turizmi ve eko turizm tabiatın korunması

için bir umut olarak ortaya çıkmıştır. Algılamadaki bu değişiklik, doğal alanlar, korunan alanlar

ve çevresinin bölgesel planlamasında turizme ilişkin proje ve çalışmaların giderek artmasına

yol açmıştır. Bu sayede turizm, zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun

azaltılması ve yöresel kültürel zenginliğinin korunmasında anahtar bir kelime haline gelmiştir.

Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir bakış

açısı yaratılması, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında en önemli seçeneklerden biri

olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru şekilde

bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi gruplarına

fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.

1.2. DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programının (UNEP) çevre konularına

ilişkin çalışmaları giderek artan bir etki yaratmıştır. Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu’nun

1987 yılında tamamladığı çalışmalar sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıştır.

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok farklı yaklaşılması

gerektiği bu raporda vurgulanmış olup, kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların

sürdürülebilir olduğuna değinilmiştir. Raporda ortaya konan “sürdürülebilir kalkınma”

kavramı, insanların elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-

ekonomik kaynakların nadir ve eşsiz olduğu görüşüne dayanmaktadır.

UŞAK İLİ


6

Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin, bir

orman kereste imalatı için kullanılabilir, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı olarak

kullanılabilir, korunan alan olarak kullanılabilir. Alanın ve alanda yaşayan yöre halkının

özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken, bazıları ise kesinlikle

uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru görülen seçenek

ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da yöre halkı ve diğer iş gruplarının bu

kaynakların sürdürülebilir kullanımı yaşam kalitelerini yükseltmek için ormandan hak iddia

etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya her zaman ulaşılamasa

da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır.

Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin

beraberliği çok önemli olmaktadır. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının

anlamı da değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre insanlarının

varlığı ve faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.

Bir doğal alan ve korunan alanın ve içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm,

ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji

üretimindeki yatırımlarla birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacaktır.

Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir

Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir, bu kavramlar şu şekilde açıklanabilir;

Kırsal alan; Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili etkinliklerin

yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla anılan insan yerleşimlerinin var olduğu

alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.

Kırsal kalkınma kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları ekonomik,

toplumsal ve kültürel koşulları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabaların devletin bu konudaki

çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle kaynaştırılması ve

ulusal kalkınma çabalarına tam biçimde katkıda bulunmalarının sağlanma süreci şeklinde

tanımlanmıştır.

Kırsal alan kalkınması; Hem bir eğitim hem de örgütlenme işi olup kırsal alan, toplumun

gereksinimlerinin göz önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların

alınması sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum istediklerini

elde etmedikçe kırsal alan çalışmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar, beslenme,

eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler, sosyal güvenlik

çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke planları ile bir bütünlük

sağlamalıdır.

Sürdürülebilir kalkınma: ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir

kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik

şartlarının tamamının sağlanması önemli olmaktadır.

Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Kırsal

alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında Fransız vatandaşları

tatillerinin %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir arkadaşının evinde, %26’sı evlerinde

geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci bir eve sahip olduklarını ifade

etmişlerdir. Kırsal alanlar ayrıca doğa için önemli role sahiptirler.

UŞAK İLİ


7

Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı

koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili

hususlardır.

1.3. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ

Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir

kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir kalkınma ile

bağlantılı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve ziyaret edilen

yerlerin bugünkü ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup genişleterek karşılanması

amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün,

gerekli ekolojik süreçlerin, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün, gerekli ekolojik

süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin devamını içerçektedir.

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre sürdürülebilir bir turizm gelişimi;

Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı,

Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,

Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun

vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.

Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri;

a. Biyolojik çeşitliliğin korunması,

b. Ekonomik tutarlılık,

c. Kültürel zenginlik,

d. Yöre halkının refahı,

e. İstihdam kalitesi,

f. Sosyal eşitlik,

g. Ziyaretçi memnuniyeti,

h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,

i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,

j. Fiziki bütünlük,

k. Kaynakların etkin kullanımı,

l. Çevre temizliğidir.

Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki

bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.

Korunan alanlar turizme, turizm korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan

alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bir bileşendir.

Aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve insanın

yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de turizm bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün

bozulmaması için tedbirler gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal

kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de lüzumludur.

Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme

eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur. Turizmdeki büyümeyle beraber

UŞAK İLİ


8

sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme olan talep artmış ve turizm ürünleri

ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de değişmiş ve çeşitlenmiştir. Turistlerin

talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında, yöreye özgü kültürel değerler hakkında

bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve faunası, özel ekosistemler, doğal hayat

ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da

söz konusudur.

Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki, turizm

eşiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların çevresinde

yaşayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir. Bu durumda

turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin arttırılmasında

kullanılabilecek çok önemli bir araç olabilmektedir. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma

çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına

yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması gibi hedeflere

de ulaşılabilmektedir.

En önemli husus; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş

kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve

izlenmesi de gereklidir. Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan olumsuz

etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline gelecektir. İşte bu

nedenle bu çalışmaya “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME (MASTER)

PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur.

1.4. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ,

Yukarıda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz

konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.

Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi arasındaki fark

şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır.

Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre halkı

katılımcı olamamaktadır.

Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir. Bu

yaklaşımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur,

yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için kararlar

ortak alınır ve karar almanın yanında uygulama ve izleme aşamalarında da yöre halkının

becerilerini, bilgisini, en uygun şekilde kullanmak esastır. Bu yaklaşım yöre halkının, yerel

otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.

-Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur.

Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında olmalıdır. Bu

durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin

yapılabileceği gibi yöreye faydayı arttırabilir.

UŞAK İLİ


9

-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır, söz konusu

gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da

sorumluluk alacaklardır.

-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa,

doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır.

-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı

olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda

turizmin temel kaynağı olmaktadır.

- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde

doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakış açısına

dayandırılmasına esas olmalıdır.

- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm doğayı koruma, kırsal

kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele alınmalıdır.

Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde sürdürülemez olan

turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir yönetim için tehditler ve

fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler ortaya konmalıdır.

-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip olduğu doğal,

tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de önemlidir.

-Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm

potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi ve özgün bir destinasyon oluşturması için gerçekçi

beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek turizm

değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman başarılı olabilir.

Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu alanlardan beklenen

faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı sayıda turist demektir. Bu

sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemli olmaktadır.

-Entegre doğal alan yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı ile doğa ve

turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi gruplarının etkin

desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa, ilgi gruplarının etkin

işbirliği oldukça önemlidir, planın herkes tarafından sahiplenilmesi ayrıcalık olacaktır.

-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.

-Pazarlama stratejisi de Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir parçası

olup, kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar içermelidir.

Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu stratejide yer

almalıdır.

-Turizm destinasyonu yönetimi; yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu rekabete açık

hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu rekabetçi

yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir rekabetçi yaklaşımdır.

-İyi tanımlanmış amaçlarla ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali

portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı hazırlamak

gereklidir.

UŞAK İLİ


10

-Ziyaretçinin izlenmesi ve ziyaretçi yönetim planı: Madem ki doğa gibi hassas bir sistemde

çalışılıyor bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim planı

lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma kapasitesinin

kontrolü için izleme programı da olmalıdır.

Geribildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi

(iyileştirilmesi) ve hizmetteki aksamaların doğadaki değişimlerin takibi için çok gereklidir.

Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaşmak

garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir.

2.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR

2.1 KAYNAK ANALİZİ

Gelişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması zorunludur. Bir alanın sahip

olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluşturmaktadır. Bu

kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin etmektedir.

Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm gelişimi için

önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin tarımsal faaliyetleri desteklemediği

durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma

özelliğini kaybedecektir.

Gerek turizm potansiyeli gerekse taşıma kapasitesi turizm kaynaklarının mevcut durumuna

bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması gerekir.

2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar

Doğal Kaynaklar:

Turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu kaynakların

halihazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi turizm gelişimi

için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.

Seçkin Doğal Kaynaklar:

Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. Eşsiz manzaralar, dağlar ve nehirler

gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki

ağaçların üzerinde gezinen sincapları konakladığımız evin penceresinden gözlemlemek son

derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi

bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.

Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması:

Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk amaçlı

kullanımı, nehirler ve göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için kullanımları

UŞAK İLİ


11

gibi. Bu kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük etkilere sahiptir. Bazıları ise

sürdürülebilir değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun değildir.

Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü:

Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur. Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara

uygun olmalıdır.

İklim;

Mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneş ışığı saatlerine

bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı mevsimlerde turizm

için elverişli olup olmadığıdır.

Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar:

Potansiyel kaynakların tespiti turizm planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici

olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter çalışmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri

ve hizmetlerinin gelişmesi ve altyapı ile tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.

Kültürel Kaynaklar:

Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara benzerlik göstermektedir.

Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar, turistler tarafından yüksek

ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi konusunda farkındalık meydana

getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa korumaya verilen destek artacaktır.

Sosyo-Ekonomik Kaynaklar:

Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin bileşimini içermektedir. Bu konuda

yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı birçok farklı unsurlar içermesi ve bu

unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması mümkündür. Bölgenin kalkınma

potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel

nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma isteği gibi bazı unsurların turizm ile

doğrudan ilişkisi bulunmaktadır.

Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için alatyapı

kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya

koymanın yanı sıra turizim gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme suyu,

donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı

olamayacaktır.

Altyapının farklı unsurları için şartlar, kalite ve gelecekteki durum değerlendirilmelidir.

Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem kaynağın turizm gelişimi için

önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri ortaya koyabilmektedir.

Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının

sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.

İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep

telefonlarının da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etüdleri

içermektedir.

UŞAK İLİ


12

Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.

Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji

kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike

içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.

Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin

sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.

Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı

atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.

Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.

Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli

olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok

önemlidir.

Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.

İnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm

gelişiminde anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi

nitelikteki kültür ve kimliği oluşturmaktadır.

İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir;

Yöre halkının nüfusu,

Göç vb. eğilimler,

Demografik yapı,

Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik,

geleceğe odaklanma, çalışma ahlakı,

Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,

Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,

Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini

içeren sosyal yapı,

Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal

kaynaklar ve yönetimleri,

Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri,

yaklaşımları, algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait

olma ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir,

Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları,

firma sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış

ilişkileri, sektörler arası işbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile

ilişkili olabilmektedir.

Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi

oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut

kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim

sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin sürüdürülebilir kalkınmasına yönelik bir

vizyon oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle bütünleştirilmesini

sağlayacaktır.

UŞAK İLİ


13

2.2 TURİZM POTANSİYELİ

Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli içermezler;

- Bazı doğa parçaları araştırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir. Bu

alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,

- Bazı doğal sahalar, erişim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elverişli olmayan yerlerde

bulunurlar,

- Ekolojik kaynakların kullanımlar karşısındaki duyarlılığı (taşıma kapasitesi), ziyaretçi

girişinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,

Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli önemli

bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir. Bu

potansiyel sınırlıysa başarılı bir turizm girişimini başlatmak imkanı olmayacaktır.

Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir

talebi karşılaması lüzumludur.

Turizme ilişkin motivasyon ve istekler değişkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değişen

tüketici davranışları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli

tüketicinin bakış açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.

Turizm potansiyeline ilişkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri elde

edilebilir, ayrıca derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde çalışmalar

ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araştırma metotları kullanılmaktadır.

Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aşağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;

Halen yapılan turizm,

Halihazırdaki turist miktarı,

Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,

Ortalama kalma zamanları,

Turist profili,

Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık, güneş,

vb.)

Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile kıyaslama

yapılması ve neden o ilin tercih edildiği,

Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,

“Turizm arzı” incelemesinde ise aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;

İlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı makul

müdür?

Alan ulaşım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taşıt, genel taşımacılık, vd.), bunlara

yaklaşım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),

UŞAK İLİ


14

Alana ulaşma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)

İle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?

Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,

Güvenlik ve ulaşım açısından ne gibi problemler yaşanabilir?

Alt yapı incelemesi; taşımacılık ağı, yerel yolun durumu (toptak, asfalt), anayolla bağlantısı,

demiryolu ağı, yerel genel taşımacılığın yaygınlığı, program, ücretler, hat/duraklar, döngü

patikaları, patikalar, yollar, işaret levhaları, genel enformasyon levhaları, araç-otobüs park

kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları,

Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması (iyi-sayısı, orta

iyi-sayısı vb.)

Hangi standartta yiyecek sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü)

İl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü barınma

kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),

Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),

İlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı

mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),

Alan turist gezi rotasına girecek şekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara

yakın mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düşük veya yakında

böyle bir potansiyel bulunmamakta),

İlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı,

farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),

Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, şans veya

mevsime bağlı),

Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,

Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),

Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;

doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuş izole

olmuş alanlar, şelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuş, iklim,

diğerleri),

kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar,

folklor ve gelenekler, el işleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)

Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı,

eğitim düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karaktestik ve

geleneksel özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil,

resmi olmayan bilgi ve beceriler, turizm gelişimine yaklaşımlar, misafir severlik

anlayışı, hizmet eğilimleri, yerel kuruluş ve idareler ile yönetişim, alanın kültürü ve

kimliği,

Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve

diğer),

UŞAK İLİ


15

Altyapı; (su sistemleri, ulaşım ağları, sağlık imkanları, ulaşım terminalleri, enerji

kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar,

güvenlik sistemleri vd.)

İş ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satış

yapan çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet,

kiralık spor malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar,

dişçiler, eczaneler, kafe ve restoranlar, atm’ler, bankalar, diğer iş ve hizmetler.)

Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi;

Ziyaretçi; boş zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kişi olarak tanımlanabilir, turist ise

alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her ziyaretçi

turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.

Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin

de farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman

geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha

yüksek olmaktadır.

Turizme ilişkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;

Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),

Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değişimi,

Ortalama kalış süreleri, konaklama ve ulaşım şekilleri önemlidir.

(Sürdürülebilir doğa turizm gelişme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme ilişkin

veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr üzerinden

değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır).

Turist başına ortalama harcama,

Grup hacmi ve düzeni,

Turistlerin ağırlıklı yaş grubu,

Yaptıkları faaliyetler,

Ziyaret edecekleri-ettikleri yere ilişkin seçimleri,

Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama şekilleri,

İkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,

Kullanılabilir ilave veriler.

Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il

veya illerle karşılaştırmak faydalı ve yerinde olacaktır.

Turizm Arzı:

UŞAK İLİ


16

Konum Faktörü; Bir ilin başka turizm pazarları ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını, bir

turistin alana ulaşmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.

Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaşılabilir değilse asla

başarılı bir turizm gelişimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu

dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla

ulaşılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düşünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı

sayıda turist potansiyeli olacaktır.

Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,

Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaşımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız

turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir,

Tren, otobüs veya özel araçlarla erişim de konum faktörleri içinde önemlidir,

Alana ziyaret iklim şartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,

İle özgü yapılan bürokratik işlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri

tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi,

Turizm arzında; işaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaşma kolaylığı da önem arz

etmektedir. Haritalar, broşürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz

faktörüdür.

Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik

standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeşitliliği, ortam ve

konukseverlik önemlidir.

Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.

Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle

hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.

Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada rol

oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüştür. Doğal alanların alternatif kaynak

kullanımına dönüştürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu yerlerde

devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karşısında koruma ve

kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine bağlıdır. Tabiat ve

kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve korunması gereken

öncelikli türler, doğa ile ilgili çalışan ve doğanın kıymetini bilen eko-turistler için son derece

önemlidir.

2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ

- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya

bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve

sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek

ziyaretçi sayısı,

- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları tehlikeye

atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca

UŞAK İLİ


17

destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin (örn:

iklim değişikliği, kirlenme.vb.) baskısı,

- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını

tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl, ay,

gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır.

Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir

planlama aracıdır. Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır. Taşıma

kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma

kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet

etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca

Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin aşılmaması

ile temin edilir.

Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan içinde tek

tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleşik etkisidir.

2.3.1.Taşıma Kapasitesinin Elemanları;

Sosyal Taşıma Kapasitesi,

Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz

etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatışmalardan kaçınılmasını içerir.Bu

unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse

kalkınma asla olmaz.

Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun değişimin

üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin ilişkileri,

kullanıcı grupların davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve toplumsal

faydalarıdır.

Ekonomik Taşıma Kapasitesi;

Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer

sektörleri de desteklemektedir.

Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel ekonominin

sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani temel kıstas;

turizm gelişimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.

Ekonomik taşıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist sayısı

ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.

Ekolojik Taşıma Kapasitesi;

Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler, ikamet

yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik

UŞAK İLİ


18

değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi ve

veri toplanması önemli olmaktadır.

İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi;

Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müşteri olarak alınabilecek ziyaretçi

sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki şartlar

(doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları) ile turizm altyapısının kapasitesine dayanmaktadır.

Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır.

Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır;

- Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),

- Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,

Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir;

Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları: Kırmızı liste

ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas türler,

Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa koruma

planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme sistemi,

izleme sistemi,

Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler,

konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,

özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin bilgiler

vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine ilişkin

veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler, ölçütler ve göstergeler.

Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.

Psikolojik Taşıma Kapasitesi;

Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri

üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi sayısıdır.

3.İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI

3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR

İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda

sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen

bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.

Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve amaçlarımıza

ulaşmak için güvenebileceğimiz kişilerdir.

İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya olmaları

gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaşmak

için işbirliği yapmalıdır.

Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi

gruplarını işbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün olur.

UŞAK İLİ


19

3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ

Turizmde ilgi grupları;

Yöre halkı, kişiler ve kurumlar,

Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,

Bölgesel yetkililer,

Ulusal yetkililer,

Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,

taşımacılar,

Turizmle ilgili sektörler,

Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret

ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,

İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar,

Eğitim ile ilgili birimler,

3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ

İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve

uygulamasında yer alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet okumak

için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır, sürdürülebilir doğa

turizmi gelişme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler olduğunu ve hangi

tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı seviyelerinde

destek temini için de son derece elverişli bir analizdir.

İlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının yönetiminden

sorumlu bir organizasyon oluşturulmalıdır.

Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;

Genel hedeflerini,

Turizmden beklediği faydaları

Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.

Bu süreç; şu adımlardan oluşur;

1. İlgi gruplarının tanımlanması,

2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,

3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi,

4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün

tahmin edilmesi,

5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi,

6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin

kazanılması,

7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması,

UŞAK İLİ


20

8. Paydaşların bir araya getirilmesi,

9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya konması,

10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması,

11. Uygulama (zaman çizelgesinin ve hedeflerin ortaya konması, iletişim

organizasyonunun oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)

12. İzleme ve geri bildirimin yapılması

3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM

Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaşım

uygulanması neticesinde;

Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,

Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve

Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür,

Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel

mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki

olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi

yerel kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye teşvik etmelidir.

3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI

İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi

Gelişme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi

gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır.

Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını,

karar verme gibi hususları düzenler.

3.6 TARİHÇE

Uşak yöresi tarihin bilinen dönemlerinden beri bir yerleşim bölgesidir. Kentin bilinen en eski

adı Temenothytiadır. Kent bu adı Heraklilerden Aristomakhosun oğlu Temenostan almıştır.

Temenos, Roma İmparatorluğu dönemi sikkeleri üstündeki Temenos Oikistes (Kurucu

Temenos) ya da Ktistes yazıtları ve Temenos tasvirleriyle bilinmektedir.

Temenothyria, Flavuslardan sonra Flaviopolis adını almıştır. İl merkezi Uşak'ın eski adı

Uşşak'tır. Uşşak kelimesi iki anlama gelmektedir. Uşşak kelimesi Aşıklar Diyarı anlamına

gelmektedir. Evliya Çelebi ünlü Seyahatname’ sinde bu adı Aşıklar Diyarı olarak

yorumlamıştır. Bunun yanı sıra "Anadolu'daki tarihi yer adları" kitabında Uşak isminin

buradaki "Obsekion" kentinin isminden türediği yazılmaktadır.

Tarih öncesi dönemde Uşak ve çevresi

Uşak ve çevresinin MÖ 4000 yılından itibaren yerleşime açıldığı anlaşılmaktadır. Özellikle

bronz çağında yerleşimin daha yaygınlaştığı görülmektedir.

http://tr.wikipedia.org/wiki/U%C5%9Fak

http://tr.wikipedia.org/wiki/Roma_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu

http://tr.wikipedia.org/wiki/Sikke

http://tr.wikipedia.org/wiki/Evliya_%C3%87elebi

UŞAK İLİ


21

MÖ.2000 de Anadolu’da ilk siyasi birliği kuran Hititlerin 1000 de ise Frizlerin batı sınırını

oluşturan Uşak ve çevresi bu kültürlerden ziyade İon Kültürünün etkisi altında kalmıştır.

MÖ. 7. Yüzyılda Kral Gyges’in Lidya İmparatorluğunu ele geçirmesi ile topraklarının büyük

kısmı Lidya’da kalan Uşak. MÖ. 620’de tamamen Lidya’nın egemenliğine girmiştir. Dünyada

ilk kez parayı basan ve kullanan, döneminin en zengin krallığı olan Lidya’nın hâkimiyeti MÖ.

546 yılına kadar devam etmektedir. Bu süre içerisinde Efes’ten başlayan kral yolu yapılmış ve

yol Gediz (Hermos) nehrini takip ederek Uşak ili sınırları içerisinde Güre köyü, Uşak-

Keromon-Agora kentlerine uğrayarak devam etmiştir.

MÖ. 546’da Lidya’nın son kralı Kroisos ile Pers Kralı Kyros arasındaki savaşta Lidya’nın

tarihten silinmesi sonucu bölge İran’dan gelen Perslerin hakimiyetine girmiştir. Pers egemenliği

MÖ. 334 yılına kadar devam etmiştir. Bu tarihte Makedonya’ lı Büyük İskender’ in Anadolu

seferi sonucu bölge tüm Anadolu gibi Büyük İskender’ in hakimiyetine girmiş, İskender’ in

ölümünden sonra ise bölge, Büyük İskender’ in generallerinden Antigon’ un payına verilmiştir.

Daha sonra bir süre Bergama krallığına bağlanan Uşak ve çevresi MÖ. 189 yılında Roma

Konsülü Montius’ un himayesine, başka bir ifadeyle Roma hakimiyetine geçmiş, Kavimler

Göçünden sonra Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılması neticesinde Doğu Roma sınırları

içinde kalan Uşak, MS. 12, Yüzyıla kadar Bizans hakimiyetinde kalmıştır.

1071 den sonra Uşak ve çevresi

1071’den sonra yöre, zaman zaman Selçuklular ile Bizanslılar arasında el değiştirmiş, 1176

yılında Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan ile Bizans İmparatoru Manüel Komnenos arasında

yapılan Miryakefalon (Kumdanlı) Savaşı sonucunda Selçuklulara geçmiştir.

Sultan II.Kılıçarslan yeni bir fetih hareketine girişerek 1182’de Uluborlu, daha sonra Kütahya

civarını fethetti. Uşak yöresinin de bu sefer sırasında Selçuklu hakimiyetine geçtiği

muhakkaktır. Çünkü; Selçuklu sınırları Denizli’ye kadar yaklaşmıştı. Bu arada Sultan ll.

Kılıçarslan 1185 tarihinde ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırdı. Bu taksimat sonunda Kütahya-

Usak-Uluborlu bölgesi Gıyaseddin Keyhüsrev’ e verildi. Bu taksimattan sonra kardeşler

arasında hakimiyet mücadelesi haşladı. l. Gıyaseddin Keyhüsrev 1192 tarihinde devletin başına

geçmeyi başardıysa da diğer kardeşlerini bertaraf edemedi ve 1196 da II. Süleyman Şah

tarafından sürgüne gönderildi. Kardeşler arasındaki bu taht mücadelesinden yararlanan Bizans

Kütahya-Uşak civarını geri aldı. Bizans Hakimiyeti 1233 tarihine kadar sürdü. Bu tarihten

itibaren Uşak civarı artık tamamen Türk hâkimiyetine geçti.

Uşak, Anadolu Selçukluları döneminde bu devletin bir anlamda sınır şehri olmuştu. Sultan

Alaaddin Kevkubad zamanında, Kütahya ve Uşak civarının kesin olarak Türk hâkimiyetine

girmesini takip eden yıllarda, bölgeye kesif bir Türkmen yerleşmesi olmuştur. Bundan sonra

Uşak ve çevresini Germiyanoğulları Beyliği’ nin hakimiyetinde görüyoruz, XIII. Yüzyılın ilk

yarısında Anadolu Selçuklu Devleti’nin hizmetinde olarak Malatya taraflarında meskun

UŞAK İLİ


22

bulunan Germiyan Asireti’nin, muhtemelen 1241’de Baba İshak isyanının bastırılmasından

sonra II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında veya bir müddet sonra Kütahya-Uşak bölgesine

yerleştirildikleri anlaşılmaktadır. Çünkü Cimri (Alaaddin Siyavuş) hadisesinde Germiyanlıların

faal bir rol oynamaları bu aşiretin Cimri hâdisesinin ortaya çıkısından (1277) önce Kütahya-

Uşak yöresine yerleştiklerini göstermektedir. Bu hâdise sırasında Sahip Ata Oğulları emrinde

görülen Germiyanlılar, bundan sonra artık Batı Anadolu’da en kuvvetli beylik haline gelmiştir.

Beylikler döneminde Germiyanoğulları’ na tabi olan Uşak ve çevresi, 1391 de Yıldırım

Bayezid’ in Germiyanoğulları hakimiyetine son vermesi ile Osmanlılara dahil olmuş, Fetret

Devrinde beylikler tekrar canlanmış, 1429 yılında Germiyanoğulları’ nın son hükümdarı II.

Yakup Bey’ in vasiyeti ile Osmanlı Devletine kalmıştır. Uşak, Osmanlı hakimiyetine girdikten

bir süre sonra yapılan idari taksimata göre Anadolu Eyaletine bağlı Kütahya Sancağının bir

kazasıdır. Her ne kadar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivindeki 16.yüzyıla ait 48

numaralı Kütahya Sancağı Tapu Tahrir Defterinde Uşak nahiye olarak geçmekte ise de Mustafa

Çetin Varlık’ın "16.Yüzyılda Kütahya Sancağı" (1980) isimli kitabında, 1513 tarihinde Uşak

Kütahya Sancağının kazaları arasında gösterilmektedir. Uşak bu statüsünü 1530 tarihinde de

muhafaza etmektedir.

16.yüzyılda detaylı şekilde bilgi bulabildiğimiz Uşak kazası hakkında daha sonraki yıllarda

belgelere dayalı fazla bir bilgiye rastlanmamaktadır. 17.yüzyıla ait bilgiler çoğunlukla

seyahatnamelerde mevcuttur. Bu yüzyılda yaşayan Katip Çelebi’nin (1605-1658) "Cıhannüma"

adlı eserinde ; "Uşak, Kütahya’dan doğuya bir merhale Murat Dağı yakınında, bir dere içinde

kaleli bir kasaba, 150 adet köyü bulunan mamur bir kazadır. Kasabası geniş bir ovanın

doğusuna düşüp köyleri o ovada bulunmaktadır. Seccade ve halısı meşhurdur." diye

bahsedilmektedir.

Uşak hakkında aynı yüzyılda yazılmış bir diğer kaynak da Evliya Çelebi’nin "Seyahatname"

adlı eseridir. Bu eser Katip Çelebi’nin Cihannüma’sından daha sonraki yıllarda yazılmıştır.

Verilen bilgiler kesin olmamakla birlikle Katip Çelebi’nin anlattıklarını teyit eder niteliktedir.

Seyahatname’ye göre Uşak; Kütahya Sancağı dahilinde bulunan bir kaza olup, Gevher Sultan

‘Has’sıdır. Şehir, doğuda Banaz, kıble tarafında Honaz, güneyde Komar, batıda Kule, kuzeyde

Gediz olmak üzere beş kapısı olan bir kale ile çevrilidir. Eserde kalenin özellikleri ayrıntılı bir

şekilde anlatılmaktadır. Buna göre; kalenin müstahkem olmadığı, beş arşın yükseklikte,

şeklinin kare olduğu, Buğday Pazarı kapısında hendek bulunduğu ve 1598 tarihinde Uşak

halkının Celali İsyanlarından dolayı bu kaleyi tuğla ve taşlarla tamir ettikleri anlatılmakladır.

Uşak. Osmanlı yönetimi altında l7 ve 18. yüzyıllarda münferit olaylar hariç uzun süre barış

içinde yaşamıştır. 19. yüzyılda siyasa! açıdan sakin bir dönem geçiren Uşak canlı bir ticaret

şehri haline gelmiştir. Özellikle halı ve kilimleri Uşak yoluyla İngiltere ve Fransa’ya kadar

ulaşmıştır. Alaşehir-Afyon Demiryolunun 1869 yılında tamamlanmasıyla Uşak Metropolü ile

Uşak arasında ulaşım kolaylaşmış ve ticari hayat daha da canlanmıştır. 19.yüzyılın ikinci

yarısındaki Uşak hakkında "La Turquie d’Asie" adlı eserinde bilgi veren Vital Cuinet, evlerin

UŞAK İLİ


23

büyük çoğunluğunun pişmemiş tuğladan yapıldığını, 1890 da ise hem daha sağlam hem de daha

zarif olan ahşap evlerin tercih edildiğini belirtmekledir.

Cumhuriyet Döneminde Uşak

İzmir’in işgalinden sonra Batı Anadolu’da Gediz ve Menderes vadilerinde ilerlemeyi planlayan

Yunan kuvvetleri; 25 Mayısta Manisa’yı, 29 Mayısta ise Turgutlu’yu işgal etti. Bu işgaller

karşısında Alaşehir’de Kuvayı Milliye teşkilatı kuruldu. Akabinde Uşak’ta da kıpırdanmalar

başladı. İzmir’in işgali sırasında 17. Kolordudan ayrılarak Uşak’a gelen Selanikli Kaymakam

Fuat Bey, Yüzbaşı Hakkı Bey ve Sökeli Hilmi Bey burada gizli bir cemiyet kurdular. Ödemiş’in

1 Haziranda istilaya uğraması üzerine Uşak’a gelen Alaşehir Mevkii Kumandanı Süleyman

Sururi Bey’in Teşkilatı Mahsusa ile bir irtibatı vardı. Sururi Bey’in etkisiyle bu cemiyetin adı

"Müdafaa-i Hukuk Heyeti Milliyesi" şeklinde değiştirilerek Karakol Cemiyeti ile bağlantısı

sağlandı. Kuvayı Milliyeye karşı olan kaymakam ve belediye reisinin bütün baskılarına rağmen

Uşak’ta milli hareket sindirilemedi.

Gizli cemiyetin çalışmaları neticesinde Salihli Cephesinden ayrılan bir bölük Eşme’den takviye

alarak 17 Temmuz 1919 günü Uşak’a girdi ve şehre hakim oldu. Ardından Gediz ve Simav’da

Kuvayı Milliye teşkilatı kuruldu. Kuvayı Milliyecilerin Uşak’ta hakimiyeti ele geçirmesi,

İstanbul ve İşgal kuvvetlerine "Kuvayı Milliyeciler hrıstiyan nüfusa saldırdı" şeklinde aksetti.

Düşman kuvvetleri İstanbul Hükümetine baskı yaparak Uşak’ta asayişin sağlanmasını istedi.

Hükümet, Afyonda bulunan l 500 kişilik 23. Fırkayı Uşak’a göndermek istedi. General Milne.

fırkanın Kuvayı Mılliye’ye katılabileceğin i düşünerek bunu kabul etmedi.

Eski bir ittihatçı olan İbrahim Tahlakılıc (Dalkılıç) gizli bir cemiyet olan "Müdafaa-ı Hukuk

Heyet-î Mılliyesi" cemiyetinin içinde yer almadı. Hatta bu cemiyetin zarar vermesinden endişe

duyarak 30 Temmuz 1919 da "Redd-i İlhak" cemiyetini kurdu. İbrahim Bey’in başkanı olduğu

bu cemiyet milli kuvvetlerin halka zarar vermelerini önlediği gibi Uşak’ta Kuvayı Milliye

hareketini yaygınlaştırdı.

UŞAK İLİ


24

İzmir’in işgalinin ardından Uşak’ta bu gelişmeler yaşanırken, bütün Batı Anadolu’yu

kapsayacak bir üst kongre niteliğinde "Alaşehir Kongresi" 15-16 Ağustos tarihinde toplandı.

Kongreye; Balıkesir, Manisa-Alaşehir, Sındırgı, Buldan, Gördes, Uşak, Ödemiş, Bozdağ,

İnegöl, Denizli-Nazilli, Akhisar ve Ayvalık’tan temsilciler katıldı. Kongrede Hacım Muhittin

Çarıklı başkan, Uşak temsilcisi İbrahim Bey ise Başkan yardımcısı seçildiler. II. ve III.

Balıkesir kongrelerinin ardından Ekim Ayı içerisinde Uşak’ta bir kongre toplandığına dair

bilgiler bulunmakla birlikte oldukça sınırlıdır.

Alaşehir Kongresinde kurulması kararlaştırılan "Alaşehir Heyet-i Merkeziyesi" 14 Eylül 1919’

da ilk toplantısını yaptı. Daha sonra, Heyet-i Merkeziye Talimatnamesi’ nin 8. Maddesi olan

"Heyet-i Merkeziye, karargahını kendisi için muafık göreceği mahalle nakil edebilir" hükmüne

istinaden merkezini Uşak’a nakletti. Heyet-i Merkeziye Uşak’ta ilk toplantısını İbrahim Bey’in

başkanlığında gerçekleştirdi. Sivas Kongresinde bütün cemiyetlerin Anadolu ve Rumeli

Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında toplanması karan alınmasına rağmen, Uşak’ta Heyet- i

Merkeziye "Hareket- i Milliye Redd-i İlhak Cemiyeti Heyeti-i Merkeziyesi" adını korudu. Bu

isimden daha önce Uşak’ta kurulan Redd-i İlhak Cemiyeti ile Heyet-i Merkeziyenin

bütünleştiği anlaşılmaktadır. Uşak Heyet-i Merkeziyesinin görevi sadece cepheye asker

göndermek değildi. Cephe gerisinde de ihtiyaçları gidermek için büyük gayretler sarf ediyordu.

Sivas Kongresinin toplanmasından sonra Yunan kuvvetlerinin harekete geçmesiyle İzmit,

Eskişehir ve Konya livaları en hassas bölgeler haline geldi. İstanbul Hükümeti bu bölgelerde

Kuvayı Milliye teşkilatının kurulmasını önlemeye calıştı. Heyet-i Temsiliye ise İstanbul

Hükümetini istifaya zorlayarak bu bölgelerde gücünü arttırmak istiyordu. Bu karmaşa içinde

Garbi Anadolu Umum Kuvayı Milliye Kumandanlığına Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Eskişehir

Mıntıka Kumandanlığına Atıf Bey, 23. Fırka Kumandanlığına Ömer Lütfi Bey getirildiler.

Harbiye Nazırı Mersinli Cemal Paşa, Batı Cephesinde yaptığı yeni düzenleme ile 23. Fırkayı

UŞAK İLİ


25

Konya’da bulunan 12. Kolorduya bağladı. Heyet-i Temsiliye yaptığı çalışmalar neticesinde 23.

Fırkayı kendi denetimi altına aldı.

23. Fırkanın 68. Alayı bir taburu eksik olarak Uşak’a yerleşti. 8 Ocak 1920 tarihinde 23 Fırkanın

kumandanlığına Aşir Bey tayin edildi. Fırkanın içinde milis tümeni de vardı. İbrahim Bey’in

isteğiyle kurulmuş olan Uşak Hücum Taburu Ocak 1920 tarihinde milis tümeninin içinde yer

aldı.

Yunanlılar silah zoruyla Sevr Antlaşmasını Osmanlı Devletine kabul ettirebilmek için 22

Haziran 1920 tarihinde taarruza başladılar. Yunan kuvvetlerinin bir kolu Bursa tarafına, bir kolu

da Uşak’in doğusuna doğru harekete geçti. 29 Ağustosta Uşak’ı işgal etti. Yunanlılar Uşak’a

girdikleri zaman eşraftan ve köylülerden pek çoğunun evlerini yağmaladılar. Ayrıca işgal

sırasında Yunan askerleri pek çok kişiyi öldürdü. Bu katliamda ne suç tespiti yapıldı ne de

mahkeme kararı alındı. Yunanlılar işgalden sonra şehre yerleşmek için bazı evlere el koydular.

Uşak’ta yerli halkı sindirmek gayesiyle nüfuzlu kişileri, Atina ve Yunan adalarındaki esir

kamplarına sürdüler. Sürgüne gönderilen 300 kadar vatandaşımız 10-12 ay sürgünde kaldılar.

Bunlar Kuvayı Milliyeye katıldıklarından dolayı sudan bahanelerle suçlandılar. 29 Ağustos

1920 de işgal edilen Uşak, iki yıl iki gün süren Yunan işgalinden 1 Eylül 1922 günü kurtuldu.

Milli mücadele yıllarında Uşak, maddi ve manevi bakımdan zarara uğramasına rağmen,

Cumhuriyet Türkiyesi’nde ilk girişimlerle sanayi hamlesini başlatmıştır.

Osmanlı devrinde Hüdavendigar Vilayetinin Kütahya Sancağına bağlı bir kaza olan Uşak, 20

Nisan 1924 tarihli 491 Sayılı Teşkilat-i Esasiye Kanunu ile yapılan idari düzenlemede yine

Kütahya Vilayetinin bir kazası olarak kaldı. Türkiye Cumhuriyetinin yeni idari yapısı içinde

Banaz, Sivaslı, Karahallı ve Ulubey Nahiyeleri, Uşak Kazasına bağlandı. 9 Temmuz 1953 tarih

ve 6129 Sayılı kanunla vilayet haline getirilen Uşak’a . Manisa ilinden Eşme ilçesi bağlandı.

Nahiyeler ilçe statüsüne getirildi.

3.7 UŞAK İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

3.7.1. İlin Jeomorfolojik Özellikleri

Uşak ili arazisi, yükseltisi kuzeydoğudan güneybatıya doğru alçalan vadilerle oldukça sık yarılmış

yer yer üzerinde münferit dağlar yükselen bir plato görünümündedir (Şekil 3). İlin doğusunda

Burgaz Dağı, Ahır Dağı, kuzeyinde Murat ve Elmadağ’ı yükselir. Bu dağların en önemlisi KD’da

Kütahya sınırı üzerinde yükselen Murat Dağı’dır (Kartal Tepe 2309 m). Kuzeyde, Gediz Çayı’nın

başlangıç kolları güneyde ise Banaz Çayı ve kolları tarafından yarılmış olan Murat Dağı, KB-GD

yönlü faylarla kesilmiştir. Uşak kuzeyinde yükselen Elmadağ ise eski volkanik bir kütledir.

Akarsular tarafından parçalanmış ve ilksel morfolojik özelliklerini kaybetmiştir.

İlin doğusunda yükselen Burgaz Dağı ise Paleozoik’e ait şist ve mermerler ile Jura yaşlı dolomitik

kalkerlerden yapılıdır. Dağı, batıdan kabaca K-G yönlü eğim atımlı fay sınırlandırmaktadır. Fay

UŞAK İLİ


26

dikliğini Kuru Çay, Kırmalı Dere, Kızıl Dere, Çamlı Dere, Payamalanı Dere, Dövüş Dere gibi

akarsular parçalamıştır. Dağın B-D yönde asimetrik bir profile sahip olmasında bu tektonik yapının

etkisi vardır. Akarsuların Burgaz Dağı’ndan plato sahasına indikleri kesimde birikinti koni ve

yelpazeleri bulunmaktadır. Sivaslı bu birikinti konilerinin birinin üzerinde kurulmuştur.

İl arazisinde batıda Gediz Çayı ve kollarının oluşturduğu Gediz-Güre platosu ile doğuda tektonik

kökenli depresyon içinde Banaz Çayı ve kollarının drene ettiği Eşme-Uşak platosu bulunmaktadır.

Bu iki platoda karasal

depolarla kaplı olup

yatay yapılıya sahiptir.

Platolar ile dağlık

kütleleri fayların

oluşturduğu yamaçlar

ayırır. Platoların

yükseltisi güneyden

kuzeye doğru artar.

Eşme-Uşak platosu 750-

1050 metre yükseltileri

arasında uzanır. Plato,

Banaz Çayı ve kolları

tarafından 200 metreye

varan oranda yarılmıştır.

Uşak ilinde Uşak ve

Comburt Ovası olmak

üzere iki ova

bulunmaktadır.

Bunlardan Comburt

Ovası, Elmadağı

kuzeyinde yer alır. Dağ

içi ova özelliği gösteren

bu ovanın temelinde

ofiolitik melaj yer alır.

Ovanın genel eğimi

güneyden kuzeye

doğrudur. 1170-1200

metre yükseltileri

arasında uzanan ova

tektonik olaylar sonucu

oluşmuştur. Murat

Çayı’nın kolu olan

Canbolat Dere ve kolları

tarafından drene

edilmektedir. Ova,

batıdan Gediz Çayı’nın bir kolu olan Canbolat Dere ve doğudan ise Banaz Çayı ve kolları tarafından

daraltılmaktadır. Uşak Ovası ise Uşak şehri doğusunda yer alır. Banaz Çayı’nın kolu Dokuzsele

tarafından drene edilen ovanın genel eğimi batıdan doğuya doğrudur. Ovayı kuzeyden B-D yönlü

eğim atımlı fay sınırlandırmaktadır (Şekil 3).

UŞAK İLİ


27

Şekil 3: Araştırma alanının yükselti basamakları ve karstik şekillerin dağılımı (Uşak İli 1/100000

Ölçekli Çevre Düzeni Planı’ndan yararlanılmıştır.)

3.7.2. Jeolojik Özellikler

Uşak ili arazinde karstik kayaçlar % 35,6 gibi geniş bir alan kaplar. Araştırma alanında karstik

kayaçlardan lito-stratigrafik özellikleri bakımından karstlaşmaya en uygun olanı Pliosen

kalkerleridir. Karstik şekiller eriyebilen kayaçların bulunduğu yerlerde gelişmiştir. Bölgenin

fiziksel özellikleri karstlaşmaya uygundur. Uşak ili arazisinde litoloji, iklim ve bitki örtüsü

bakımından karstlaşma için uygun şartlar taşıyan yerlerde lapya, dolin, flüvio-karstik şekiller,

travertenler ve mağaralar gibi karst topografyası şekilleri gelişmiştir. Tektonik hatlar karstlaşmanın

yönünü belirlemiştir. Karstik şekillerin bulunduğu alanlara ulaşım imkânları sağlanarak turizmin

hizmetine sokulması konusunda gerekli çalışmalar bir an önce yapılmalıdır. Yakınlarında bulunan

diğer turistik çekiciliklerle entegrasyonu sağlanması halinde daha çok ziyaretçi çekecektir. Yörenin

ekonomik ve kültürel kalkınması açısından bu doğal çekicilikler son derece önemlidir.

Karstik şekiller çok uzun sürede oluşan şekillerdir. Bunun için korunması gereklidir. Yöre halkı bu

konuda bilinçlendirilmelidir. Çokrağan kaynağı gibi karstik kaynaklar insan aktivitelerinden

kolayca etkilendiklerinden dolayı korunmalıdır. Ulubey kanyonlarının oluşumu üzerinde flüviyal

aşındırmanın yanında karstlaşmanın da önemli rolü vardır. Kanyon, Pliosen limnik kalkerler ve

Paleozoik mermer içinde açılmıştır. Karahallı-Sivaslı-Yayalar-Çokaklı arasındaki alan örtülü karst

sahasıdır. Pliosen kalkerlerinin yayılış gösterdiği yerlerde yapılacak her türlü mühendislik

çalışmalarında karstlaşma durumu dikkate alınmalıdır. Gerek Uyuzhamamı gerekse Hamamboğazı

UŞAK İLİ


28

termal kaynakları sahasındaki traverten sırtları, sahanın tektonik bakımdan faal olduğunu ve KD-

GB yönünde sıkıştığını işaret etmektedir

LİTOLOJİ

%

Kuaterner (Yeni) alüvyon-kum-kil-çakıl 5,386

Kuaterner (Eski) konglomera-kumtaşı ardalanması 16,788

Kuaterner traverten 0,003

Kuaterner bazalt-tüf 0,203

Pliosen silttaşı-kiltaşı-tüfit 4,346

Pliosen kalker (kireçtaşı) 29,440

Pliosen andezit-bazalt-tüf-aglomera 3,388

Miyosen riyolit-riyodasit-tüf-aglomera 3,721

Miyosen konglomera-kumtaşı-marn-kiltaşı-tüfit 10,839

Kretase melanj 3,806

Jura dolomitik kireçtaşı 0,780

Permo-Trias mermer 5,381

Paleozoik gnays-mikaşist-kalkşist 15,919

Araştırma alanında ana faylar KD-GB yönlüdür ve bunlar Miyosen-Pliyosen dönemine aittir. Uşak

ili arazisinde D-B yönlü faylar tarafından da kesilmiştir. Bu faylar KD-GB yönlü faylara göre daha

gençtir. İl arazisinde volkanik arazilerin yüzeylenmiş olduğu saha ana faylara uygun olarak KD-GB

yönündedir (Şekil 2). Bu da volkanizmanın bir fay hattı boyunca gerçekleştiğini ve akarsuların

kuruluşunda da tektoniğin etkili olduğunu göstermektedir.

Mermerler, Ulubey doğusunda Musadağı’nda, Banaz Çayı’nın aşındırdığı Neojen örtüsü altında ve

Uşak kuzeybatısında yüzeylenmektedir.

Ulubey Formasyonu olarak da adlandırılan Pliosen’e ait gölsel depolar içinde karstik şekiller

gelişmiştir. Gölsel kalkerler araştırma alanında çok geniş yer kaplarlar . En kalın oldukları yerler

Ulubey yöresi olup kalınlık 250 m’ye ulaşmaktadır. Gölsel kalkerler yer yer killi-marnlı düzeyler

içerir ve düzgün, yatay ve yataya yakın tabakalanma gösterirler. Alt düzeylerde genellikle kumlu

kalkerler, daha üste doğru açık pembe renkli kalkerler ve en üst düzeylerde ise gri-beyaz renkli

kalkerler yer alır. Yer yer silisleşmişlerdir. Kalkerler gölsel ortamda oluşurken çevredeki eş yaşlı

volkanlardaki (Beydağı volkanitleri) çatlaklardan sıcak ve SiO2 ile doymuş eriyikler gelmiş ve göle

karışmışlardır. Bu geliş aralıklı olduğundan, silisler kalkerler içinde ardışıklı durumdadır. Yer yer

de yumrular şeklinde görülürler. Bu silisler göldeki diyatomelerin fazlaca gelişmesine neden olmuş

ve kalkerler içinde yer yer diatomit mercekleri de oluşmuştur (Ercan, vd., 1978). İyi çimentolanarak

taşlaşmış seviyelerinin yanı sıra zayıf ve gevşek yapılı seviyeleri de mevcuttur. Tabakaların

çimentolanma özellikleri yanal ve düşey yönde sık sık değişiklik gösterir. Genellikle ince ve orta

tabakalıdır. Yer yer laminalı, yer yer de masif görünüşlüdür

3.7.3. İklim Özellikleri

Araştırma alanı Ege ve İç Anadolu bölgeleri arasında bir geçiş alanı üzerinde bulunması

sebebiyle her iki bölgenin iklim özelliklerini bir arada gösterir. Ege’ye göre yazları sıcak ve

kurak geçen, kışları ise İç Anadolu’ya göre daha ılıman geçen bir geçiş iklimine sahiptir. Ege

Denizi üzerinden gelen hava kütlelerinin getirdiği yağışlar Uşak iklimini Orta Anadolu

ikliminden daha nemli bir hale getirir. Yıllık ortalama yağış miktarı 551.0 mm’dir. Yağışların

aylara ve mevsimlere dağılışı düzensizdir. En yağışlı mevsim kış, yağışın en az düştüğü mevsim

UŞAK İLİ


29

yazdır. Bununla birlikte geçiş iklimine sahip Uşak’ta ilkbahar yağışları da önemlidir. Hatta

Karahallı gibi bazı istasyonlarda yağış maksimumu kıştan ilkbahara kaymış bulunur ve bu

mevsimde en yağışlı ay Mayıs’tır. Yağışların kış mevsimi dışında ilkbahara doğru kayması

karstlaşmanın yıl içindeki seyrini olumlu etkilemektedir. Kış aylarında sıcaklık düşmekte, yaz

mevsiminde ise özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında 35 oC’yi aşan sıcaklıklar

görülmektedir (Şekil 4, Tablo 2).

Ekim ayından itibaren Türkiye’nin farkı kökenli (doğuş bölgeli) hava kütlelerinin (Atlantik,

Akdeniz, Tropik kaynaklı hava kütleleri) karşılaşma alanı olması nedeniyle cephesel etkiler ve

buna bağlı olarak yağışlar artar. İlkbahar aylarında cephesel etkinin zayıflamaya başlaması ile

yağış da azalır. Yaz mevsiminde tropikal hava kütlelerinin egemen olması ile kuraklık şartları

artar. Toplam yağış miktarı ve bunun yıl içinde mevsimlere dağılımına göre Türkeş ve diğerleri

(2003) Uşak’ı “Akdeniz Geçiş” (AKDG):Orta yağışlı bir kış/ilkbahar ve çok sıcak kurak bir

yaz mevsimi ile birlikte oldukça mevsimsel; yarı kurak ve kurak-yarı nemli subtropikal” yağış

rejimine dâhil etmiştir.

Bu özellikleriyle araştırma alanı karstik gelişme için uygun olan iklim şartlarına sahiptir.

UŞAK İLİ


30

Şekil 4: Uşak ilindeki meteoroloji istasyonlarının uzun yıllar sıcaklık ve yağış grafikleri

Tablo 1: Uşak ilindeki meteoroloji istasyonlarının uzun yıllar sıcaklık ve yağış değerleri 1975-2004 UŞAK 1981-1996 BANAZ 1984-1997 ULUBEY

Yağış (mm) Ortalama Sıcaklık

(°C)


(°C)


(°C)

Ocak 66,3 2,4 Ocak 58,9 1,6 Ocak 36,5 3,6

Şubat 57,4 2,9 Şubat 47,7 2 Şubat 33,4 3,8

Mart 55,4 6,3 Mart 49,5 5,5 Mart 47,8 7,7

Nisan 62 10,8 Nisan 53,7 10,5 Nisan 40 12,1

Mayıs 44,5 15,8 Mayıs 52 14,3 Mayıs 33,9 16,4

Haziran 19,6 20,4 Haziran 20,9 18,6 Haziran 12,7 21,6

Temmuz 16 23,6 Temmuz 16,2 21,5 Temmuz 7,6 25

Ağustos 10,5 23,3 Ağustos 6,4 21,6 Ağustos 15,2 25,2

Eylül 15,6 19 Eylül 6,7 17,9 Eylül 4,3 20,9

Ekim 40,7 13,6 Ekim 39,3 12,2 Ekim 34,5 15

Kasım 67,3 7,7 Kasım 66,1 6 Kasım 60,9 8,2

Aralık 77,4 3,9 Aralık 79,7 3,1 Aralık 58,5 4,3

TOPLAM 532,7 12,5 TOPLAM 497,1 11,2 TOPLAM 385,3 13,7

1984-1994 SİVASLI 1998-1992 KARAHALLI 1985-1994 EŞME


(°C)


(°C)


(°C)

UŞAK İLİ


31

Ocak 73,6 2,4 Ocak 18,6 1,6 Ocak 39,3 2,8

Şubat 41,6 2,2 Şubat 38,9 2 Şubat 38,7 3,7

Mart 49,9 6,9 Mart 42,9 7,2 Mart 52,8 7

Nisan 32,6 11,6 Nisan 55,3 12,1 Nisan 36,1 12,6

Mayıs 76,9 15 Mayıs 53 15,1 Mayıs 32,6 16,1

Haziran 10,7 19,6 Haziran 7,3 20,4 Haziran 14,3 21,4

Temmuz 18,6 22,6 Temmuz 8,5 24,1 Temmuz 15,4 25,1

Ağustos 14,6 22,7 Ağustos 3,8 24,2 Ağustos 18,1 25,4

Eylül 0 18,9 Eylül 4,8 19,2 Eylül 2,1 21,1

Ekim 42,7 14,5 Ekim 41,3 13,4 Ekim 27,5 15,6

Kasım 74,7 7,8 Kasım 61 7,8 Kasım 64,8 8,6

Aralık 55,9 3,8 Aralık 71,1 3,4 Aralık 54,9 4,4

TOPLAM 491,8 12,3 TOPLAM 406,5 12,5 TOPLAM 396,6 13,7

3.7.4. Hidrografya

Uşak ili, Ege Bölgesinin İçbatı Anadolu bölümünde, Ege Bölgesi ile İç Anadolu bölgesinin

birbirlerinden ayrıldığı İçbatı Anadolu eşiğinin batı kenarında, 38 derece 13 dakika ve 38 derece

56 dakika enlemleri ile 28 derece 48 dakika ve 29 derece 57 dakika boylamları arasında yer

alır. Kuzeyde Kütahya, doğuda Afyon, güneyde Denizli ve batıda Manisa illeri bulunmaktadır.

5 341 km 2 alana sahip olan Uşak yüzölçümü itibariyle iller sıralamasında plaka numarası gibi

64. sıradadır. Ülke yüzölçümünün % 0.7 lik kısmını oluşturmaktadır.

Hidrografik açıdan Büyük Menderes Nehri ve Gediz Irmağı havzasında kalır. İl arazisinin doğu

kesiminin sularını Büyük Menderes Nehri’nin bir kolu olan Banaz Çayı, batı kısmının sularını

Gediz Irmağı ve kolları drene eder. Murat Dağı, Bulkaz Dağı (1876m) ve Ahır Dağı en önemli

dağlardır. İç Batı Anadolu Bölümü’nün zirvesi durumun olan Murat Dağı (Kartal Tepe 2224m)

Kütahya ili ile olan idari sınırın üzerinden geçtiği kütle durumundadır. Uşak şehri ise Elmadağ

güneybatısında, kendi adıyla anılan ovanın batı kesiminde kurulmuş 184 000 nüfuslu bir

yerleşmedir.

Zengin bir bitki örtüsü, sıcak-soğuk su kaynakları ve doğal güzelliğe sahip olan Murat Dağının

zirvesini 2309 metre yükseklikte bulunan Kartaltepe oluşturmaktadır. Zirve noktası Kütahya ili

sınırları içinde bulunan Murat dağı’nın Uşak sınırları içersinde kalan tepelik alanlarının

ortalama yükseltisi 1500 m. civarındadır.

UŞAK İLİ


32

Şekil 1. Uşak İli’nin Lokasyon Haritası

Bulkaz Dağı, Sivaslı ilçesinin doğu ve güneydoğusunda bulunmaktadır. Zirve noktası 1930 m.

de bulunan dağın yapısında kireçtaşları hakim durumdadır. Kabaca kuzey-güney istikametinde

uzanan Bulkaz Dağı, aynı zamanda Uşak-Afyon illerinin doğal sınırını oluşturmaktadır. Zengin

su kaynaklarına sahip olan dağ, bitki örtüsü bakımından zengindir.

Uşak ili sınırları içinde bulunan akarsular küçük çaplıdır. Üzerlerinde sulama veya elektrik

üretimi amaçlı baraj kurulmamıştır. Banaz ve Gediz çayları üzerinde vatandaşlar kendi

imkanları ile motopomp kurarak sulama yapmaktadır.

AKARSU ADI TOPLAM

UZUNLUĞU

İL İÇİ

UZUNLUĞU

DEBİSİ

(M3/SN)

BAĞLANDIĞI AKARSU

BANAZ ÇAYI 155 km 133 km 146,48 BÜYÜKMENDERES

EŞME DERESİ 28,7 km 23 km 12,87 BÜYÜKMENDERES

GEDİZ ÇAYI 386 km 58,5 318,73 GEDİZ

HAMAM

ÇAYI

38 km 38 km 21,44 BÜYÜKMENDERES

YAVU ÇAYI 31 km 31 km 17,34 BÜYÜKMENDERES

Uşak ilinin iklimi Ege ve İç Anadolu bölgeleri arasında bir geçiş özelliği gösterir. Daha çok

kara iklimi hüküm sürer. Yazları sıcak, kışları uzun ve sert geçer. Senelik yağış miktarı 430

UŞAK İLİ


33

mm ile 700 mm arasındadır. Sıcaklık -24°C ile +39,8°C arasında seyreder. 0°C altında geçen

gün sayısı 70’dir. Yağışların çoğu kışın yağar. Yazın yağış oldukça azdır.

Uşak, Akdeniz yağış rejiminin etkili olduğu bir alandadır.

Yağışlar en çok kış aylarında görülür. Yaz ayları ise

kuraktır.

Mevsimlere göre yıllık yağış dağılımı

Kış % 43,6

İlkbahar % 28,2

Yaz % 8,8

Sonbahar % 19,4

İlde yağışlar ilçelere göre de farklılık gösterir. En çok yağış alan ilçe Banaz, en az yağış alan

ilçe ise Eşme'dir.

3.7.5. Toprak Özellikleri

Murat Dağı, Bulkaz Dağı ve Ahır Dağı ilin kuzey, kuzeydoğu ve doğudaki doğal sınırlarını

oluştururlar. İl topraklarının batısı, Gediz vadisi ile Ege Bölgesine açılır. İl toprakları birçok

vadiyle yarılmış dalgalı yaylalar görünümündedir. Bu yaylalar kuzeydoğudan güneybatıya

doğru alçalarak bazı kesimlerde hafif dalgalı bir görünüş alırlar.

İl arazisi genel olarak dalgalı plato görünümündedir. Kuzey ve doğu kesimleri dağlık, güney ve

batı kesimleri ise ovalar ve dalgalı arazilerden oluşmaktadır. İl topraklarının % 57,5i

platolardan, % 37 si dağlardan ve % 5.5 i de ovalardan meydana gelmektedir.

Elma Dağı, merkez ilçenin kuzeyinde bulunmaktadır. En yüksek noktası 1805 m. olan dağın

üzerinde geniş yaylalar ve otlaklar yer almaktadır. İlin diğer önemli yükselti noktalarını Ahır

Dağı ( 1915 m), Tahtalı Tepe ( 1644 m) ve Kocatepe (1298 m) oluşturmaktadır.

En önemli ovalar, Uşak ve Banaz ovalarıdır. İl yüzölçümünün % 5.5 lik küçük bir bölümünü

kaplayan bu ovalar genellikle alüvyonlarla kaplıdır.

Kalın bir alüvyon tabakasıyla örtülü bulunan Uşak ovası, oldukça verimli topraklardan

oluşmaktadır.

http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1%C5%9F

http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0lkbahar

http://tr.wikipedia.org/wiki/Yaz

http://tr.wikipedia.org/wiki/Sonbahar

UŞAK İLİ


34

3.7.6. Arazi Varlığı

İLÇELER Tarım

Alanı (ha)

Orman ve

Fundalık

(ha)

Çayır ve

Mera (ha)

Tarım Dışı

Arazi (ha) TOPLAM

MERKEZ 87.801 39.432 3.120 6.294 136.647

BANAZ 33.949 66.948 3.000 2.403 106.300

EŞME 43.170 62.286 21.365 3.632 130.453

KARAHALLI 14.734 12.045 3.205 2.316 32.300

SİVASLI 27.358 18.655 1.561 1.026 48.600

ULUBEY 35.102 37.312 4.586 2.800 79.800

TOPLAM 242.114 236.678 36.837 18.471 534.100

YÜZDESİ 45,33 44,31 6,90 3,46 100

Uşak ovası 5 500 hektar büyüklüğünde, Uşak şehrinin kenarında bulunmaktadır. 890 m.

yüksekliğe sahip olan bu ova, doğu-batı uzanımlıdır. Kalın bir alüvyon tabakasıyla örtülü

bulunan Uşak ovası, oldukça verimli topraklardan oluşmaktadır. Ova üzerinde de az yüksek,

koyu renkli volkanik tepeler sıralanmıştır. Banaz ovası 6 500 hektardır ve Büyük Menderes

nehrinin önemli kollarından birisi olan Banaz çayının kenarında oluşmuştur. Kuzeydoğu-

güneybatı uzanımlı olan bu ova da oldukça verimli bir özelliğe sahiptir.

Uşak ili sınırları içinde bulunan akarsular küçük çaplıdır. Üzerlerinde sulama veya elektrik

üretimi amaçlı baraj kurulmamıştır. Banaz ve Gediz çayları üzerinde vatandaşlar kendi

imkanları ile motopomp kurarak sulama yapmaktadır.

3.7.7. Orman Varlığı

Uşak orman varlığı 219.978 Ha alan kaplamaktadır. İlin %40’ı ormanlarla kaplıdır. Uşak ili

ağaç türleri; Kızılçam, Karaçam (p.nigra, P. Şeneriyana),Sarıçam, Meşe türleri (Q. Cerris,

Q.infectoria, Q.ithaburensis, Q.troyana, Q.cocsifera), Ardıç türleri (J.cerris,J.oxicedros),

Fransız akçaağacı (Fracsinus monpesculum), Ahlat, Alıç, Sumak, menengiç, Titrek kavak,

Fındık türleri bulunmaktadır.

UŞAK İLİ


35

3.7.8. Flora-Fauna ve Hassas Yöreler

İl de 17 familya 47 cins ve 68 tür bulunmaktadır. Uşak İli Sınırları İçinde Bulunan

Endemik Bitkiler Listesi Apiaceae

Ferulago W. KOCH

Ferulago aucheri BOISS.

Ferulago macrosciadia BOISS. ET BAL.

Araceae

Arum L.

Arum balansanum R. MILL

Asteraceae

Anthemis L.

Anthemis wiedemanniana FISH. ET MEY.

Carduus L.

Carduus nutans L. subsp. falcato-incurvus P. H. DAVIS

Centaurea L.

Centaurea cariensis (BOISS.) subsp. longipapposa WAGENITZ

Centaurea drabifolia SM. subsp. drabifolia SM.

Centaurea urvillei DC. subsp. stepposa WAGENITZ

Scorzonera L.

Scorzonera acuminata BOISS.

Scorzonera tomentosa L.

Boraginaceae

Cynoglottis (GUSUL.) VURAL ET KIT TAN

Cynoglottis chetikiana VURAL ET KIT TAN subsp. paphlagonica (HAUSSKN. EX BORNM.) VURAL

ET KIT TAN

Moltkia LEHM.

Moltkia aurea BOISS.

Brassicaceae

Alyssum L.

Alyssum huetii BOISS.

Crambe L.

Crambe tataria SEBEÖK var. parviflora (HUB.-MOR. ET REESE) HEDGE ET HUB.-MOR.

Caryophyllaceae

Arenaria L.

Arenaria macrosepala BOISS.

Ormanlık Alan Durumu

PLAN PROJE

VERİMLİ ALAN %35

BOZUK ALAN %65

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Ferulago%20aucheri

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Ferulago%20macrosciadia

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Arum%20balansanum

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Anthemis%20wiedemanniana

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Carduus%20nutans

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Centaurea%20cariensis

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Centaurea%20drabifolia

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Centaurea%20urvillei

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Scorzonera%20acuminata

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Scorzonera%20tomentosa

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Cynoglottis%20chetikiana

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Moltkia%20aurea

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Alyssum%20huetii

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Crambe%20tataria

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Arenaria%20macrosepala

UŞAK İLİ


36

Arenaria saponarioides BOISS. ET BAL. subsp. saponarioides BOISS. ET BAL.

Bolanthus (SER.) EICHB.

Bolanthus minuartioides (JAUB. ET SPACH) HUB.-

MOR.

Bolanthus spergulifolius (JAUB. ET SPACH) HUB.-

MOR.

Dianthus L.

Dianthus lydus BOISS.

Gypsophila L.

Gypsophila tubulosa (JAUB. ET SPACH) BOISS.

Caryophyllaceae

Saponaria L.

Saponaria chlorifolia KUNZE

Silene L.

Silene phrygia BOISS.

Silene splendens BOISS.

Velezia L.

Velezia hispida BOISS.

Fabaceae

Astragalus L.

Astragalus condensatus LEDEB.

Astragalus gaeobotrys BOISS. ET BAL.

Astragalus lydius BOISS.

Astragalus mesogitanus BOISS.

Astragalus oxytropifolius BOISS.

Astragalus paecilanthus BOISS. ET HELDR.

Astragalus prusianus BOISS.

Astragalus vulnerariae DC.

Astragalus wiedemannianus FISCHER

Cytisopsis JAUB. ET SPACH

Cytisopsis dorycniifolia JAUB. ET SPACH subsp. reeseana (GUYOT) HUB.-MOR.

Ebenus L.

Ebenus plumosa BOISS. ET BAL. var. plumosa BOISS. ET BAL.

Genista L.

Genista involucrata SPACH

Melilotus L.

Melilotus bicolor BOISS. ET BAL.

Trifolium L.

Trifolium chlorotrichum BOISS. ET BAL.

Trigonella L.

Trigonella cephalotes BOISS. ET BAL.

Trigonella rostrata (BOISS. ET BAL.) BOISS.

Guttiferae

Hypericum L.

Hypericum adenotrichum SPACH

Hypericum aviculariifolium JAUB. ET SPACH subsp. depilatum (FREYN ET BORNM.) ROBSON var.

depilatum (FREYN ET BORNM.) ROBSON

Iridaceae

Iris L.

Iris purpureobractea B. MATHEW ET T. BAYTOP

Lamiaceae

Marrubium L.

Marrubium globosum MONTBRET ET AUCHER EX BENTHAM subsp. globosum MONTBRET ET

AUCHER EX BENTHAM

Micromeria BENTHAM

Micromeria cristata (HAMPE) GRISEB. subsp. carminea (P. H. DAVIS) P. H. DAVIS

Nepeta L.

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Arenaria%20saponarioides

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Bolanthus%20minuartioides

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Bolanthus%20spergulifolius

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Dianthus%20lydus

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Gypsophila%20tubulosa

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Saponaria%20chlorifolia

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Silene%20phrygia

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Silene%20splendens

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Velezia%20hispida

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20condensatus

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20gaeobotrys

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20lydius

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20mesogitanus

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20oxytropifolius

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20paecilanthus

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20prusianus

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20vulnerariae

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Astragalus%20wiedemannianus

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Cytisopsis%20dorycniifolia

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Ebenus%20plumosa

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Genista%20involucrata

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Melilotus%20bicolor

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Trifolium%20chlorotrichum

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Trigonella%20cephalotes

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Trigonella%20rostrata

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Hypericum%20adenotrichum

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Hypericum%20aviculariifolium

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Iris%20purpureobractea

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Marrubium%20globosum

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Micromeria%20cristata

UŞAK İLİ


37

Nepeta cadmea BOISS.

Nepeta viscida BOISS.

Salvia L.

Salvia cadmica BOISS.

Salvia cedronella BOISS.

Salvia pisidica BOISS. ET HELDR.

Stachys L.

Stachys cretica L. subsp. anatolica RECH. FIL.

Wiedemannia FISCH. ET MEY.

Wiedemannia orientalis FISCH. ET MEY.

Liliaceae

Allium L.

Allium phrygium BOISS.

Allium stylosum O. SCHWARZ

Hyacinthella SCHUR

Hyacinthella lineata (STEUDEL) CHOUARD

Tulipa L.

Tulipa armena BOISS. var. lycica (BAKER) MARAIS

Poaceae

Nephelochloa BOISS.

Nephelochloa orientalis BOISS.

Pseudophleum M. DOGAN

Pseudophleum gibbum (BOISS.) M. DOĞAN

Rosaceae

Amelanchier MEDIK.

Amelanchier parviflora BOISS. var. parviflora BOISS.

Amygdalus L.

Amygdalus x balansae BOISS

Rosaceae

Pyrus L.

Pyrus anatolica BROWICZ

Rubiaceae

Asperula L.

Asperula lilaciflora BOISS. subsp. lilaciflora BOISS.

Galium L.

Galium penduliflorum BOISS.

Rutaceae

Haplophyllum A. JUSS.

Haplophyllum myrtifolium BOISS.

Scrophulariaceae

Chaenorhinum (DC.) REICHB.

Chaenorhinum litorale (BERNH.) FRITSCH subsp. pterosporum (FISCH. ET MEY.) DAVIS

Linaria MILLER

Linaria corifolia DESF.

Verbascum L.

Verbascum uschakense (MURB.) HUB.-MOR.

Valerianaceae

Valerianella MILLER

Valerianella glomerata

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Nepeta%20cadmea

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Nepeta%20viscida

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Salvia%20cadmica

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Salvia%20cedronella

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Salvia%20pisidica

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Stachys%20cretica

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Wiedemannia%20orientalis

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Allium%20phrygium

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Allium%20stylosum

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Hyacinthella%20lineata

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Tulipa%20armena

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Nephelochloa%20orientalis

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Pseudophleum%20gibbum

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Amelanchier%20parviflora

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Amygdalus%20x%20balansae

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Pyrus%20anatolica

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Asperula%20lilaciflora

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Galium%20penduliflorum

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Haplophyllum%20myrtifolium

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Chaenorhinum%20litorale

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Linaria%20corifolia

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Verbascum%20uschakense

http://wwweski.tubitak.gov.tr/tubives/index.php?com=18000&id=Valerianella%20glomerata

UŞAK İLİ


38

Fauna:

Uşak ilinin kuzey kısımlarında ve doğu kısımlarında Murat dağı ve burkaz dağlarında

Kızılgeyik türü yaşamaktadır ilin bayrak türüdür, ormanlık alanlada Yaban domuzu türü de ilin

her tarafında bulunmaktadır,

Kurt, tilki, çakal, oklu kirpi, Puhu, Atmaca, Şahin, Kulaklı Orman baykuşu, Tepeli pelikan ve

150 ye yakın ötücü ile su kuşu türleri bulunmaktadır.

3.7.9. Yerleşim Alanları ve Nüfus

1924 Türk Ticaret Salnamesinde Uşak merkezinin nüfusu 15 bin, Uşak kazasına bağlı nahiye

ve köylerin (150 civarında köy ve Karahallı, Ulubey ve Banaz Nahiyeleri) nüfusu ise 70 bin

dir. Buna göre 1924 te Cumhuriyet in 1. yılında Uşak ta 85 bin kişi yaşamaktadır. 1926 tarihli

Türkiye Cumhuriyeti Devleti Salnamesinde ise Uşak ın nüfusu 91.298 kişi olarak verilmektedir.

Cumhuriyet Devri nin ilk nüfus sayımı 28 Ekim 1927 de yapılmıştır. Bu sayım sonuçlarına göre

Uşak Kazası nın toplam nüfusu 88.463 olarak tespit edilmiştir. Bunun 40.965 i erkek. 47.678 i

kadındır. Yine aynı nüfus sayımı sonuçlarına göre merkez nüfusu 16 887dir.

İlçe sayısının az olması, merkez ilçenin gelişen sanayisiyle göç alması ve ilçelerde nüfus

artışının az oluşu nedeniyle merkez ilçenin genel nüfus içindeki payı sürekli artmıştır. 1965

yılında nüfusun % 37 si merkez ilçede yaşarken 2009 yılında bu oran % 63 seviyesine

yükselmiştir. Merkez ilçe ağırlıklı bir nüfusa sahip Uşak, bu ağırlığını diğer alanlarda da

hissettirmektedir. Son nüfus sayımına göre merkez ilçe 180.414 (köyleriyle 216.172) nüfusa

sahiptir.

UŞAK İLİ


39

Uşak il nüfus bilgileri

Yıl Toplam Değişim Sıra Yüzde Kır - Şehir Erkek – Kadın

1965[3] 190.536 — 62 %0.61 133.403

%70

%30 57.133 94.315 %49.5 %50.5 96.221

1970[4] 207.512 %9 62 %0.58 137.586

%66

%34 69.926 100.593 %48.5 %51.5 106.919

1975[5] 229.679 %11 64 %0.57 142.862 %62

%38 86.817 116.149 %50.6 %49.4 113.530

1980[6] 247.224 %8 64 %0.55 143.750 %58

%42 103.474 120.252 %48.6 %51.4 126.972

1985[7] 271.261 %10 62 %0.54 145.183 %54

%46 126.078 134.066 %49.4 %50.6 137.195

1990[8] 290.283 %7 58 %0.51 143.474 %49

%51 146.809 144.224 %49.7 %50.3 146.059

2000[9] 322.313 %11 58 %0.48 140.273 %44

%56 182.040 159.804 %49.6 %50.4 162.509

2007[10] 334.115 %4 51 %0.47 116.848 %35

%65 217.267 165.235 %49.5 %50.6 168.880

2008[11] 334.111 -%0 53 %0.47 116.544 %35

%65 217.567 165.506 %49.5 %50.5 168.605

2009[12] 335.860 %1 52 %0.46 114.146 %34

%66 221.714 166.944 %49.7 %50.3 168.916

2010[13] 338.019 %1 52 %0.46 112.449 %33

%67 225.570 168.064 %49.7 %50.3 169.955

2011[14] 339.731 %1 53 %0.45 110.946 %33

%67 228.785 169.343 %49.9 %50.2 170.388

http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye_1965_genel_n%C3%BCfus_say%C4%B1m%C4%B1




http://tr.wikipedia.org/wiki/U%C5%9Fak_(il)#cite_note-5










UŞAK İLİ


40

Değişim, bir önceki nüfus sayımına göre değişimin yüzde olarak oranıdır. Sıra, Uşak il

nüfusunun Türkiye illeri arasındaki sıralamasıdır. Yüzde, Uşak il nüfusunun, Türkiye nüfusuna

oranıdır.

Cumhuriyet'in ilk sayımından günümüze kadar Uşak Merkez nüfusu:

Görüldüğü gibi 1950'li yıllara kadar Türkiye'nin nüfus artış eğiliminin benzeri bir artışa sahip

Uşak 20.000'in altında nüfusa sahipti. 1950 sayımında, o tarihte bağlı bulunduğu Kütahya il

merkezini nüfus olarak geçmiş (Uşak: 19.636, Kütahya: 19.448) ve 1953 yılında il olmuştur.

1955 sayımından itibaren ülkede görülen kentleşme atılımıyla birlikte hızla göç almış ve

büyümüştür. Nüfusu son 50 yılda 6 kat; son 20 yılda ise yaklaşık 2 kat artmıştır.

İlçelerinden Banaz ilçe merkezi, en hızlı büyüyen ilçedir. Banaz 1935'te 662 nüfuslu bir bucak

merkeziyken; 1953'te ilçe olmuş, 1955'te 2304 nüfusuyla Uşak ilinin en küçük ilçe merkezi

olmuştur. Ankara - İzmir karayolu üzerinde yer alması sebebiyle diğer ilçeler göre daha hızlı

gelişmiştir. 2000 yılında merkezinin nüfusu 16.000'i aşmıştır.

Eşme ilçesi esas geçim kaynağı olan tarım nedeniyle daha yavaş bir büyüme sergilemektedir.

1970'te 6200 olan ilçe merkezi, 2009'da 13.741 nüfusa ulaşmıştır.

Karahallı ilçe merkezi 1953'te ilçe olduğu tarihte Uşak'ın en büyük ilçe merkezi iken, 2007

sayımına göre en küçük ilçe merkezi durumuna gelmiştir. (1955: 4922; 2009: 4511) Bu

durumun başlıca sebebi, ekonomisinde tarımdan çok dokumacılığın önemli olması ve ülkede

gelişen teknolojiye karşın, ilçede geleneksel üretimin rekabet edememesi dolayısıyla ilçenin

göç vermesi. Bu durumu önlemek için son yıllarda ilçeye Organize Sanayi Bölgesi yapımına

başlanmıştır. Özellikle İstanbul ve Bursa'ya göç etmiş Karahallılar ilçeye yatırım yapmaya

başlamıştır.

Sivaslı ilçesi Banaz'dan sonra 2. sırada nüfus artışına sahip ilçedir. Özellikle ilçede çilek

tarımının başlatılmasıyla ilçe büyümeye başlamıştır. İlçe olduğu tarihte 3000 kadar nüfusa

sahip olan Sivaslı günümüzde 6800 nüfusa sahiptir. Ayrıca ilçe 5 tane kasaba barındırmaktadır.

Ulubey ilçesi ise Karahallı'dan sonra en fazla nüfus kaybeden ilçedir. 2000'lere kadar 19.000 -

20.000 olan ilçe nüfusu, 2009'da 14.912'ye düşmüştür. Bunun başlıca nedeni il merkezine olan

göçler olarak gösterilebilir. İlçe merkezi ise 1955'ten bugüne kadar 5000 civarında değişen

durağan bir nüfusa sahiptir.

Özellikle yaz aylarında Uşak İl’inde Avrupa’nın çeşitli ülkelerinin plaka işaretlerini taşıyan çok

sayıda araç görülür, bunun nedeni ise 1960`li yıllarda başlayan ve günümüzde de devam eden

büyük bir yurtdışı göçü olmasıdır.

Uşak ilinde özellikle kırsal kesimde yaşayan nüfus, içinde bulunduğu geçim şartlarının

yetersizliği sebebiyle göç etmektedir.

UŞAK İLİ


41

İlçeler Nüfusu Toplam Nüfusa Oranı

Merkez 209033 62,57

Banaz 38594 11,55

Eşme 36732 11,00

Karahallı 12614 3,77

Sivaslı 21827 6,53

Ulubey 15315 4,58

TOPLAM 334115 100

Uşak İlinde toplam nüfusun % 63’ü Merkez İlçede, % 11,5’i Banaz İlçesinde, % 11’i Eşme

İlçesinde, % 4’ü Karahallı İlçesinde, % 6,5’i Sivaslı İlçesinde ve % 4,5’i Ulubey İlçesinde

yaşamaktadır. Uşak İlinin ilçeleri; Merkez, Banaz, Eşme, Karahallı, Sivaslı, Ulubey’ dir.

Toplam köy sayısı 244, kasaba sayısı 24 dür.

2000 Yılı nüfus sayımına göre 322 313 olan il nüfusu, 2007 Yılında 334 115 olarak tespit

edilmiş olup, il nüfusu 11 802 kişi çoğalmış ve toplam nüfusta % 3,66’lık bir artış

gerçekleşmiştir. 2011 sayımlarında 353 234 olan nüfus binde 1,7 oranında göç vermektedir.

a-Kültürel Yapı

Uşak ili doğal, tarihi, kültürel ve folklorik değerler bakımından çok zengindir. Yoğun olarak

Lidya uygarlığının izlerine rastlanan

UŞAK İLİ


42

Uşak’ta Blaundos (Sülümenli), Selçikler (Sebaste), Güre gibi Hellenistik ve Roma dönemine

ait kentlerin yanı sıra hanlar, hamamlar, köprüler, tarihi Uşak evleri, camiler gibi çok sayıda

sivil mimari örneklerine de rastlamak mümkündür. Lidyalılar döneminde Sard’dan başlayan,

Uşak-Orkistos-Gordion üzerinden Ankara ve Zileye ulaşan tarihi Kral Yolu, M.Ö. 546 yılında

Persler tarafından yıkılmıştır. Bu yol üzerinde Ahad Köyü (Akmonia) önemli bir kenttir. Frigya,

Lidya, Hellenistik ve Roma dönemlerinde ticaret merkezinin kalıntılarına rastlamak

mümkündür. Buradan çıkarılan eserler Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir (T.C. Sanayi ve

Ticaret Bakanlığı, 2001).

Yöremizde gelişmiş olan cirit Orta Asya’dan beri oynanan bir ata sporudur. İlimize her yıl

Nisan ayında Türkiye genelinde müsabakalar düzenlenmektedir. Cirit atlarının en büyük

özellikleri ani manevra kabiliyetinin yüksekliği ile atın insanla aynı anda özdeşleşmesidir. Cirit

atıldıktan sonra, at manevra yaparak sahibine cirit çubuğunu vurdurmamak için geriye ani

dönüş yapar. İlimizde toplam 36 adet atlı spor ve cirit kulübü, 360 at ve 360 lisanslı sporcu

vardır.

UŞAK İLİ


43

b-Yerel Mimari Özellikleri

Tarihi Uşak evleri genellikle iki katlıdır.Bitişik nizamda inşa edilen konutlar küçük bir avlu

veya bahçeye sahiptir (Gürel veark., 2007). Eski yerleşim merkezi ve yapıların durumlarına

bakıldığında ticari ve konut alanının yan yana oluşturduğu bir yaşam alanı görülür. Bu

yapılanma toplumsal yaşamla birebir uygunluk göstermektedir. Ticari alanların işletmeleri bu

konutlarda yerleşmiş ailelerdir. Bu sistem Uşak’ın çok geçmişten getirdiği geleneksel ve

kültürel yapıyı korumaya yardımcı olmuştur. Sit alanı içindeki yerleşim düzenine bakıldığında

sokakların dar ve Evlerin yan yana olduğu görülür. Bu komşuluk ilişkilerinin çok sıcak

yaşandığını gösterir. Ayrıca evlerin bahçeleri iç kısımlarda yer alır. Bu da aileye verilen önemi

ve mahremiyeti simgeler (Gürel ve ark., 2007).

Uşak kentsel sit alanındaki I. grup taşınmaz kültür varlıkları şunlardır;

Ulu Cami (Köme mahallesi, H.822/M.1419)

Burma Cami (Köme mahallesi, H.980/M.1572)

Kara Ali Camii (Özdemir mahallesi, H.925/M.1518-19)

Ali Ağa Camii (Işık mahallesi, H.1261/M.1845)

Kurşunlu Camii (Aybey mahallesi, H.1174/M.1760)

Kırık Minareli Camii (Küçük Çarşı, H. 1268/M.1851)

UŞAK İLİ


44

Keleter Camii (Bozkurt Mahallesi, yapılış tarihi bilinmemektedir)

Hacı Kemal Türbesi (Köme Mahallesi, H.1321/M.1903)

Paşa Han (Özdemir Mahallesi, H.1314/M.1898)

Halitoğlu Hanı (Bozkurt Mahallesi, H.1310/M.1892)

Deve Hanı (İslice Mahallesi, yapılış tarihi bilinmemektedir)

Bedesten (Özdemir Mahallesi, 1901?)

Müderris Hacı Ahmed Efendi Kitaplığı (Özdemir mahallesi, H.1326/M.1909)

Birinci Arasta-İkinci Arasta (Özdemir Mahallesi, H.1877)

Ali Ağa Çeşmesi (Sarayaltı mahallesi, H.1202/M.1788)

Cumhuriyetin ilanı ve sanayi devrimi ile sanayi gelişmeye başlamış ve Cumhuriyetin ilk

Yıllarında, Uşak Şeker Fabrikası’nın kurulmasıyla bir sanayi kenti görünümüne kavuşmuştur.

Uşak kenti dericilik, trikotaj, halı, kilim, battaniye, seramik, mermer gibi başlıca sektörlerle

sanayi kenti özelliğini korumaktadır. Son yıllardaki üretim sistemindeki değişme-gelişme ve

yeni sanayileşme-modernleşme, sosyal yapıdaki geleneği ve aile yapısını da değiştirmiştir.

Kalabalık aile modelinin yerini kentlerde çekirdek aile almıştır. Bu durum tarihi yapı ve dokuya

etkisini göstermiştir. Kent içerisinde geleneksel konut türleri yerini yeni teknolojiyle inşa edilen

konutlara bırakmıştır. Eski konutlarda düzensiz olan ıslak hacimler betonarme olarak yeni inşaa

edilen yapılarda düzenli bir şekilde gerçekleşmektedir.

Ahşap kirişleme sistemiyle oluşturulan kapalı çıkmalarda (cumba), çıkmayı çerçeveleyen ahşap

profiller bulunmaktadır. Çıkma altında ise daha çok demir, ahşap ve taş malzemelerden

yapılmış olan taşıyıcı konsol elemanlara veya payandalara rastlanmaktadır Cephede pencere ve

kapılar genellikle taş söveli olup, bazı örneklerde açıklıkların üstünde sade veya süslü kemerler

ve lentolar bulunmaktadır. Cephe düzenlemelerinde dikkati çeken bir diğer unsur ise kalem işi,

ahşap, alçı ve taş süslemelerdir (Gürel ve ark., 2007).

Yapılarda pencere boşlukları genellikle dikdörtgen veya basık kemerli ahşap lentolarla

oluşturulmuştur. Kemerli pencerelerde orta kilit taşı mevcuttur. Konut cephelerinde doluluk

boşluk oranı %19, ticarethanelerde ise %55’i boş olarak yapılmıştır. Pencerelerin üst katlarda

genişlikleri 60-100 cm, yüksekliği 1.40-1.90 cm.dir. Alt katlarda ise genişlik ve yükseklikler

10 cm daha azdır. Bodrum kat pencereleri kare biçiminde olup üzerinde dökme demir

parmaklıklar bulunmaktadır (Gürel ve ark., 2007). Yapıların giriş kapıları, yer kotundan

genelde sayıları 2-5 arasında değişen birkaç basamak yukarıda yer almaktadır.

UŞAK İLİ


45

Fotoğraf : Örnek Uşak Evi

Genellikle kesme taş veya dökme beton üzeri mozaik kaplı basamaklarla ulaşılan kapılar,

kemerli olup çoğunlukla ahşap çift kanatlıdır. Çoğu yapıda kapı arkası mekanına ışık alımını

sağlayan kapı üstü pencereleri bulunmaktadır. Özellikle geç dönem örneklerin kapı ve pencere

açıklıklarının kilit taşlarında kabartma taş süslemelerle karşılaşılmaktadır. Ahşap süsleme ise

daha çok kapı ve saçak altlarında karşımıza çıkmaktadır. Yapıların dış duvarları taştan

yapılmıştır. Zemin katlar moloz yığma olarak inşa edilmiş olup ikinci katlar çoğunlukla

karkastır. Taş duvarların kalınlıkları 50-100 cm arasında değişmektedir. Ahşap karkas

kısımların kalınlıkları 20-30 cm kalınlığındadır. Ahşap karkasın üzerine bağdadi sıva

yapılmıştır. Ahşap karkas arasında dolgu olarak tuğla, kerpiç ve moloz taşlar kullanılmıştır

(Gürel ve ark., 2007).

Yapıların zemin katları günlük yaşam alanı olarak kullanılmaktadır. Birinci katlar esas İkamet

bölümü olduğu için daha fazla önem kazanmıştır. 3 katlı evlerin üst katları ise yazlık kat olarak

düşünülmüştür. Tarihi Uşak konutlarının en belirleyici özelliği ve merkezi sofalardır. Yapıların

hemen hepsinde küçük avlu ve bahçe yer alır. Avluda fırın, ocak, ekmek evi, çamaşırlık gibi

ögeler bulunur. Ön avlularda kayrak taşlarıyla döşeli taşlık denilen bir kısım yer alır.

Yapıların çatıları bitişik nizamlarda çift yüzeyli beşik çatı biçimlidir. Ayrık nizamlarda üç veya

dört yüzeyli kırma çatıdır. Yapıların orijinal durumlarında çatı kaplaması alaturka kiremittir.

Yapıların saçak uzunlukları 30-1.50 cm arasında değişmektedir. Geniş saçakların altları ahşap

UŞAK İLİ


46

kaplıdır. Bazıları ise içe doğru hafif kavisli sıva ile kaplanmış ve sıvaların üzerlerinde çiçek,

meyve motifleri ile Arapça yazılarla süslenmiştir.Alanın mevcut yerleşimi ve sokak dokusu

yaya ulaşımı önceliklidir. Gerek konut dokusunun olduğu bölge gerekse ticaret dokusunun

olduğu bölgede dar sokak yapısı görülmektedir. Sokak döşemesi Arnavut kaldırımı ile

kaplanmıştır. Dar ve kıvrımlı olan sokak dokularında karakteristik cumbalı yapılarla birlikte

ilgi çekici sokak perspektifleri meydana gelmektedir.

c-Kültür ve Geleneksel Hayat;

Uşak yerleşim alanı olarak Elma Dağ’ın güneybatı yamaçlarından güneye doğru uzanan

Dokuzsele Çayının iki yakasında genellikle düz bir arazi üzerinde kurulmuştur. Konut ve

dükkanlar da bu çerçevede Gediz Uluyolu, Tirit ve Yurt sokak gibi kuzeyden güneye ve

doğudan batıya doğru uzanan ana sokakları kesen daha küçük sokaklar üzerinde yoğunlaşmıştır

(Gürel ve ark., 2007).

Uşak kenti tarih boyunca üretici bir kent olma özelliğini koruyarak ekonomik gelişimine

geleneği ve kültürü de katarak bugünkü özelliklere sahip bir kent olmuştur. Bunun en iyi

göstergesi yaşadıkları alana yaşam biçimlerini olduğu gibi yansıttıkları mimari yerleşimlerdir.

Kuruluşundan itibaren geçiminin önemli bir kısmını topraktan elde eden

Uşak daha sonraki yıllarda sanayiye dönük bir sosyal yaşam sergilemiştir. Bu dönemde üretim

el emeğine dayanmaktadır ve dolayısıyla bu durum sosyal hayatı etkisi altına alarak organik bir

toplum yapısını oluşturmuştur. Geniş aile yapısı da mimariyi etkilemiş ve bu dönemde yapılan

konutlar büyük inşa edilmiştir (Gürel ve ark., 2007).

Uşak’ta yapılan konutların yerleşim şeklinin belirlenmesinde iklim ve doğal şartların etkisi

yanında geleneklerin de rolü büyüktür. Konutların büyük bir çoğunluğu geleneksel Türk kent

mimarisinin belirgin özelliklerini yansıtmaktadır. Kentte 1867, 1894 ve 1922 yıllarında

yaşanan yangın felaketleri yapılara büyük zarar vermiştir.

3.7.10. Tarım ve Hayvancılık

Uşak Kırsal Kesiminde Ekonomik Yapı Yaklaşık 24.210 Çiftçi ailesinin bulunduğu İlimizde

nüfusunun % 30’ u kırsalda yaşamaktadır. İşletmelerin arazi varlıkları ortalama 65,48 dekar

arasındadır. Köyde yaşayan nüfus hareketli olup, gençlerin çoğu şehirdeki tekstil ve deri

organize sanayiinde işçi olarak çalışmakta yaşantılarını köylerde sürdürmektedir. Köyde

kalanlar tarımsal üretim ve faaliyetlerini sürdürmektedir.

TARIM ALANLARININ

DAĞILIMI

KULLANILIŞ ŞEKLİ

ALAN (HA)

TARIM ALANLARI

İÇİNDEKİ ORANI (%)

Tarla Arazisi 210.071 93

Nadas 624 0

UŞAK İLİ


47

Sebze bahçeleri 6.807 3

Meyve-Bağ Arazisi 8.075 4

TOPLAM 225.576 100

İlimizde tarımsal faaliyetlerde modern tarım teknikleri ile üretim yapılmakta bu ürün çeşitliliği

ve verimliliği artırmaktadır, İl de 389 dekar alanda örtü altı tarımı yapılmakta, 6.810 ton sebze

üretilmektedir. Bu kapsamda termal enerjiden faydalanılarak örtü altı tarımına yatırım

yapılabilir. Uşak ili sınırları içinde bulunan akarsular küçük çaplıdır. Üzerlerinde sulama veya

elektrik üretimi amaçlı baraj kurulmamıştır. Banaz ve Gediz çayları üzerinde vatandaşlar kendi

imkanları ile motopomp kurarak sulama yapmaktadır

İl de nohut üretimi hububat üretiminden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Nohut ekilişinin

tamamı leblebilik kırmızı nohut oluşturur. 10.218 çiftçi ailesi 38.070 ha alanda nohut tarımıyla

uğraşmaktadır. Verim 1.100 kg/ha olup toplam üretim 41.188 ton’dur. İlimizde üretilen

nohutun ülkemiz nohut üretimi içindeki payı %7,7 olup Türkiye’de ilk sırada yer almaktadır.

(TUİK 2010)

İl genelinde 108.781 adet büyükbaş hayvan varlığı vardır. Hayvan varlığının %86’sını kültür

ırkı, %12’si ise kültür melezinden oluşmaktadır. Genellikle süt sığırcılığı yaygındır. Büyükbaş

işletme sayısı toplamı 14.316, ortalama işletme büyüklükleri ise 7 baştır.

İl genelinde 449.776 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. Arazi yapısı ve meraların

geniş alan kaplaması nedeniyle küçükbaş hayvancılık için elverişlidir. Eşme İlçesinde

koyunculukta Halk Elinde Islah Projesi yürütülmektedir. Proje ile Eşme İlçemiz damızlık

üretim merkezi olacaktır.

İl ekolojik koşullar itibariyle kanatlı yetiştiriciliğine uygundur. İlde yetiştiriciliği yapılan 166

adet broiler, 2 adet yumurtacı ve 6 adet damızlık işletmesi bulunmaktadır. Ayrıca 223 kümes

ve 2 adet kuluçkahane bulunmaktadır. Eşme İlçesinde beyaz et işleme tesisi bulunmaktadır.

Su Ürünleri Üretimini kapsamında;

İLÇE ADI KAPASİTESİ SON

DURUMU

KARAHALLI 750 ton/yıl FAAL

BANAZ 250 ton/yıl FAAL

UŞAK İLİ


48

3.7.11. Sanayi ve Teknoloji

Uşak Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Siteleri ile bir sanayi şehridir. İlde üretim

yapan başlıca sanayi tesislerinin üretim konularına bakıldığında, iplik, ham ve baskılı bez, elyaf,

battaniye, deri, seramik ve halı üretimi ön plana çıkan faaliyet konularıdır.

İplik üretimi 71.544 ton / yıl

Battaniye üretimi 4.695.537 adet / yıl

Medikal tekstil 4.858 ton / yıl

Seramik üretimi 31.900.000 m 2 / yıl

Deri işleme 65.665 ton / yıl

Geri Dönüşüm Tekstil Atığı 264.000 ton / yıl

Geri Dönüşüm Sentetik-Plastik Atık 45.000 ton / yıl

Geri Dönüşüm Hurda Lastik 2.620 ton / yıl

Uşak Ürünlerinin Ulusal Pazar Payları

Ürünler %

Battaniye 95

Gazlı Bez 50

Strayhgarn İplik 65

Giysilik Deri 65

Seramik 18

Leblebilik Nohut 55

Open - End İplik 75

Şifanoz Açma 80

3.7.12. Altyapı, Ulaşım, Haberleşme ve Konaklama

İl genelinde 294 km si il, 173 km si devlet olmak üzere karayolu ağı 467 km dir. Uşak, Ankara-

Uşak Karayolu üzerinde bulunmaktadır. Bu yolun tamamı bölünmüş yol olarak tamamlanarak

trafiğe açılmıştır. Diğer karayolu bölümlerinde iyileştirme çalışmaları devam etmektedir. Uşak

il ve devlet yolarında Uşak-Banaz-3Bl.Hd. 62 km., Uşak-Kula 54 km., Uşak-Sivaslı 7 km.,

Uşak Ulubey 5,5 km., olmak üzere toplam 128,5 km. bölünmüş yol bulunmaktadır. Köy yolları

toplamı ise 3624 km.(ham 71 km., tesviye 38 km., stabilize 1.016 km., asfalt 1378 km., köy içi

tesviye yol 1.121 km.) dir.

Uşak E-96 Uşak-Ankara karayolunun üzerinde bulunan bir ilimizdir. Bu sayede Uşak

iline karayoluyla ulaşım son derece kolaydır. Karadeniz, Orta, Doğu ve Güneydoğu

Anadolu'dan Uşak’a giden tüm araçlar Uşak’tan geçmekte ve otobüsler de otogara uğrayarak

UŞAK İLİ


49

yolcu alıp indirmektedirler. Uşak’ta faaliyet gösteren Anadolu Turizm Uşak’tan Türkiye'nin

çeşitli noktalarına direkt seferler düzenlemektedir.

Uşak iline geldikten sonra şehir içine gitmek istediğiniz yere geldiğiniz otobüs

firmasının servis hizmetini kullanarak gidebilirsiniz. Anadolu Turizm ve diğer bazı firmalar bu

tür hizmet vermektedirler.

Ayrıca otogar içinde taksi durağı da mevcuttur. Yine şehir içine yolcu taşıyan

dolmuşlara da otogar önünden binebilirsiniz.

Ulaşım Planlaması

Ankara - Uşak Karayolu üzerinde bulunan İlimiz Ankara’ya 371, Uşak’e 211 km

mesafededir. Şehir yerleşimi içinden geçen Ankara-Uşak karayolunun genişletilmesi ve

bölünmüş yol haline getirilmesi çalışmaları bitme aşamasına gelmiştir. Bu yol 365 gün açık

durumdadır. İlimizde ulaşım araçları Dolmuş, Minibüs, Taksilerdir. Dolmuşlarda taşınmasına

izin verilen insan sayısı: 11, Minibüslerde: 23 kişi kapasitelidir. Ayrıca kişilerin kendilerine ait

araçlarla da ulaşım imkanları söz konusudur.

Toplu Taşıma Sistemleri

Kent içi taşımacılıkta minibüsler kullanılmaktadır. Bunlar toplu taşım sistemlerinin

%100’ ünü teşkil etmektedir. Minibüslerde yakıt olarak mazot kullanılmakta olup, yakıt

sarfiyatları yaklaşık olarak 15 litre/gün’dür.

Kent İçi Yollar

Uşak’ta Ülkemizde hemen her şehirde rastlanan ve özellikle alışveriş ve iş yerlerinin

yoğunlaştığı merkez bölgede yaşanan park yeri sıkıntısı olduğu bilinmektedir. Bu park yeri

probleminin iki temel nedeni vardır. Birincisi merkez bölgeler genellikle şehrin eski yerleşim

yerleri olduğundan buradaki yollar dardır ve araç parkına elverişli alanlar azdır. İkinci sebep

ise otomobili olan işyeri sahipleriyle değişik sebepten merkez bölgeye gelenlerin araçlarını

biraz uzağa park edip yürümek yerine ulaşmak istediği noktanın yanına kadar araçla gelmek

istemeleri ve işyeri sahiplerinin de araçlarını işyerleri yakınına yol üzerine park etmeleridir.

İlimizin merkezi Uşak – Ankara Karayolu üzerinde bulunması sebebiyle araç trafiği

oldukça fazladır. Bundan dolayı da yoğun bir kirlilik yaşanmaktadır.

Araç Sayıları

UŞAK İLİ


50

Tablo 13: 2004-2011 Yılları Araç Sayıları

Otomobil Minibüs Kamyon Kamyonet Traktör Otobüs Motosiklet Diğer Toplam

Araç

Sayısı

2004

25.775 1.443 2.555 5.347 12.585 763 10.847 435 59.750

Araç

Sayısı

2005

27.573 1.643 2.618 6.316 12.947 815 12.894 447 65.253

Araç

Sayısı

2006

29.771 1.830 2.881 7.486 13.510 868 15.141 458 71.945

Araç

Sayısı

2007

31.733 2.043 2.913 8.187 13.796 1.041 16.351 546 76.610

Araç

Sayısı

2008

32.919 2.096 2.932 9.056 14.151 1.101 17.279 702 80.236

Araç

Sayısı

2009

34.639 2.095 2.839 9.549 14.168 1.109 18.110 776 83.285

Araç

Sayısı

2010

39.091 2.033 2.546 10.838 14.615 1.132 19.189 1.371 90.815

Araç

Sayısı

2011

43.001 2.167 2.455 11.987 15.115 1.174 20.189 1.557 97.645

Demiryolu:

Afyon-Uşak-Uşak Demiryolu da il merkezinden geçmekte olup il sınırları içindeki demiryolu

uzunluğu 159 km.’dir. 1897 yılından bu yana hizmet veren hat, hızlı tren projesi kapsamına

alınmıştır.

Uşak, Afyon, İstanbul seferleri de yapılmaktadır.

Kullanılan Raylı Sistemler

İlimiz sınırları içerisinde taşımada raylı sistemler kullanılmamaktadır.

Uşak iline demiryolu ile ulaşım özellikle son senelerde konulan seferlerle son derece

kolaydır.

Uşak-Uşak-konya tren seferleri vardır.

Havayolu:

Uşak hava alanına uçuş seferleri düzenlenmemektedir,

Şekil 1. Uşak Havalimanı

UŞAK İLİ


51

İlimizdeki Havalimanı 20 Haziran 1998 tarihinde düzenlenen bir törenle hizmete açılmıştır.

2560 metre uzunluğunda ve 45 metre genişliğinde bir piste sahiptir. Talebin fazla olmaması

sebebiyle 2001 yılı içersinde kapatılma kararı alınmıştır. 2006 yılı Mayıs ayında yeniden

seferlerine başlamıştır. Havalimanımızın şu anda tarifeli seferleri bulunmamaktadır.

En yakın havaalanı Kütahya Altıntaş bölge havaalanı Uşak iline 103 km uzaklıktadır.

Alternatif olarak Denizli çal hava alanı da vardır.

Uşak’ta 5 adet konaklama tesisi, 3 adet yeme içme tesisi olmak üzere toplam 8 adet turizm

işletme belgeli tesis, 4 adet de turizm yatırım belgeli tesis mevcuttur. Bu tesislerde toplam 356

oda ve 718 yatak sayısı mevcuttur.

İlde 4 adet A grubu, 1 adet B grubu olmak üzere toplam 5 adet seyahat acentesi

bulunmaktadır.

İlimizde konaklayan turist sayısı - 2012 ( Eylül 2012 dahil) 25924 yerli, 1477 yabancı

toplam 27401 turist gelmiştir.

Tablo 14 Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm İşletmesi Belgeli Konaklama Tesisleri

TESİSİN ADI TÜR-SINIF ODA SAYISI YATAK SAYISI

Otel Ağaoğlu 3 Yıldızlı Otel 47 94

Hotel Grand Uzcan 3 Yıldızlı Otel 57 120

Otel Şahlan 2 2 Yıldızlı Otel 51 102

Otel Dülgeroğlu Özel Belgeli 20 40

UŞAK İLİ


52

Otel On Arslan 1 Yıldızlı Otel 36 60

TOPLAM 211 416

Tablo 15 Kültür Ve Turizm Bakanliğindan Turizm Yatirim Belgeli Konaklama Tesisleri

TESİSİN ADI TÜR-SINIF ODA SAYISI YATAK SAYISI

Akmonya Termal

Otel

4 Yıldızlı Otel 106 218

Özgöbek Rönesans

Otel 2


Uşak Akmonia Hotel

)


Hotel Uşak Akdağ 3 Yıldızlı Otel 20 40

TOPLAM 356 718

Tablo 16: Kültür Ve Turizm Bakanlığından İşletme Belgeli Yeme-İçme Tesisleri

TESİSİN ADI TÜRÜ

SINIFI

KAPASİTESİ

Uşak Konağı

Özel Tesis

150 Kişi

Günebakan Restoran

1.Sınıf Lokanta

100 Kişilik

Uşaş Bahçe

Restorant

1.Sınf.lok.

90+50 Kiş.Yemek Salonu, 50-65-80

Kiş.Açık Yemek Alanları

3.7.13. Madencilik

Uşak ili, Ege Bölgesinin İçbatı Anadolu bölümünde Batı ve Orta Anadolu’yu birbirine

bağlayan bölgede bulunmaktadır. Menderes masifinin kenarında bulunan Uşak ilinde

Menderes Masifine ait metamorfik birimler ile genç volkanik kayaçlar hakimdir.

UŞAK İLİ


53

Türkiye’nin Bergama-Ovacık’tan sonra işletilen ikinci altın yatağı Eşme-Kışladağ yatağıdır.

Yatakta ortalama 1.12 gr/ton Au içerikli 132.000.000 ton rezerv tespit edilmiş olup, bu

rezervin metal altın karşılığı yaklaşık 148 tondur. İlde demir cevherleşmelerine yalnızca

Merkez ve Banaz ilçelerinde rastlanmaktadır.

Foto: Ulubey altın madeni.

Merkez-Nadara Köyü’ndeki % 46-60 arasında Fe, % 3-21 SiO2ve %1-5 Al2O3tenörlü

zuhurda 39.000 ton görünür+muhtemel rezerv tespit edilmiştir. Banaz-Kızılcaören Köyü

demir zuhuru beraberinde manganez de içermektedir. Zuhurda % 46.77 Fe+Mn tenörlü

37.500 ton görünür+muhtemel rezerv saptanmıştır.

Banaz ilçesinde çok sayıda civa cevherleşmeleri görülmesine rağmen bunlar küçük boyutlu

zuhurlar olduğundan ekonomik bir potansiyele sahip değildir. İlçede Yaşamışlar, Baltalı ve

Tozlakgediği sahalarındaki % 0.25-0.8 arasında değişen civa tenörüne sahip zuhurların

toplam mümkün rezervi 57.000 tondur.

Uşak ili özellikle endüstriyel hammaddeler bakımından metalik madenlere göre daha fazla

çeşitliliğe sahiptir. Bunlar kaolen, kum-çakıl, mermer ve zımpara-diyasporit olarak

sayılabilir. Karahallı ilçesi Delihıdırlı mevkiindeki kireçtaşlarının mermer yönünden blok

verebilme ve cila alma özelliklerinin iyi nitelikli ve mermerlerin işletilebilir görünür

rezervinin 16.231.600 m3olduğu tespit edilmiştir.

UŞAK İLİ


54

Kaolen sahaları, Merkez ve Banaz ilçelerinde yer almaktadır. Bunlardan Merkez-Karaçayır

ve Banaz-Hallaçlar Köyü kaolen yatakları işletilmekte olup, Karaçayır sahasında % 20-28

Al2O3ve % 2-5 Fe2O3tenörlü 800 bin ton, Hallaçlar Köyü sahasında da % 16-25 Al2O3ve

% 1 Fe2O3tenörlü 70 bin ton rezerv saptanmıştır. Her iki sahadaki kaolenler ince seramik

hammaddesi olarak işletilmektedir.

İldeki bir diğer hammadde olanağı Ulubey, Banaz, Sivaslı ve Eşme ilçelerindeki kum-çakıl

sahalarıdır. Bu kum-çakıl hammaddeleri stabilize malzeme ve elenerek inşaatlarda sıva

agregası olarak kullanılabilir nitelikte olup, Ulubey-Elmacık Köyü ve Pirenderesi’nde

120.000 m3görünür+muhtemel, Banaz-Samra Köyü ve Hamamderesi’nde 3.600.000

m3muhtemel, Sivaslı-Akdere’de 150.000 m3ve Eşme Deresi yatağında 250.000 m3görünür

rezerv belirlenmiştir.

Zımpara taşı ise Ulubey-Çamlıbel sahalarında korund, hematit, manyetit, margarit ve kuvars

cevher minerallerinden oluşan zımpara taşı münkün rezervi ise toplam 5.5 milyon tondur.

3.8. İLGİ GRUBU ve PAYDAŞ ANALİZİ

İL DOĞA TURİZMİ İLGİ GRUPLARI ve PAYDAŞLARI Kaymakamlıklar Banaz Kaymakamlığı, Ulubey Kaymakamlığı, Sivaslı Kaymakamlığı, Karahallı Kaymakamlığı,

Eşme Kaymakamlığı

Belediye Başkanlıkları Uşak Belediyesi, Banaz Belediyesi, Sivaslı Belediyesi, Karahallı Belediyesi, Ulubey Belediyesi,

Eşme Belediyesi, avgan Belediyesi, Güre Belediyesi.

Kamu Kurum ve Kuruluşları Orman ve Su İşleri 5. Bölge Müdürlüğü, DSİ 2. Bölge Müdürlüğü, Denizli Orman Bölge Müdürlüğü,

Orman ve Su İşleri Uşak İl Şube Müdürlüğü, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Gençlik ve Spor

Hizmetleri İl Müdürlüğü, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü,

Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, İl Emniyet Müdürlüğü, İl Müftülüğü

Üniversiteler Uşak Üniversitesi

Muhtarlıklar İlçelerdeki Köy Muhtarlıkları ve Mahalle Muhtarlıkları

Sivil Toplum Kuruluşları UTKUDER, Uşaklılar Vakfı, Zirve Dağcılık, Sosyal Tarihi Kültürel Turlar.

Turizm İşletmecileri :

Akmonya Turizm, Aşigo Turizm, Devramen Tur, MTC Megapol Turizm, Sözler Turizm

Basın Ulusal ve Yerel Basın

Doğa Turizmi Yönünden Öne Çıkan İlçe/Köyler

UŞAK İLİ


55

4. UŞAK DOĞA TURİZMİ ARZI

Uşak İli Doğal kaynakları zengin olması, ilçelerinde arkeolojik alanların buluması, İlin

turizmine katkı sağlamaktadır, İlin doğal kaynakları dağları,ovaları yaylaları, akarsu ları orman

varlıklarıyla, Uşak ın doğal yapısı ve iklimi ekoturizm etkinlikleri için son derece elverişlidir.

neredeyse tüm ilçeleri yer şekilleri, doğal güzellikleri ve özellikleri, yöresel özellikleri

nedeniyle doğa turizmi açısından büyük bir potansiyele sahiptir.

Banaz Murat dağı, Burkaz Dağı, İtecik Dağı, Umurbaba Dağı, Ulubey Kanyonları, Karahallı-

Clandras, Pepuza,Ulubey Blandus, Taşyaran gibi birçok alan doğa turizmi kapsamında

projelendirilebilecek bölgelerdir. Bu alanlar çalışmanın ileri bölümlerinde detaylandırılarak

işlenecektir.

4.1 UŞAK’ın DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI)

Uşak İli’de dağ ekosistemleri, orman peyzajları, yaban hayatı ve bitki çeşitliliği, jeomorfolik

ilginç yapılar, yaylalar, kanyonlar, tabiatla uyumlu kırsal mimari, köylerin kültürel orijinalliği,

insanı bunaltmayan aşırı sıcaklıkları olmayan iklimi ile turizme doğaya yönelik aktiviteler vb.

her türlü faaliyet için imkanı sağlar.Bu çalışma, kapsam itibariyle doğaya yönelik aktiviteleri

detaylı incelemek ve geliştirme startejisini oluşturmak için yapıldığından özellikle

sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için uygun yerler ve faaliyetler ele alınacaktır. Uşak Turizm

Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi Kavramsal Eylem Planı'nda tematik gelişim bölgesi içine

alınmıştır. Dolayısıyla bu doğa turizminin gelişiminde etkili olacağı düşünülerek bir avantaj

olarak değerlendirilmektedir. Bölgesi içine alınmıştır. Dolayısıyla bu doğa turizminin

gelişiminde etkili olacağı düşünülerek bir avantaj olarak değerlendirilmektedir

UŞAK İLİ


56

Uşak İli Turizm Haritası : İlin Doğal Güzellikleri ve Mesire Yerleri

Clandras Köprüsü: Banaz Çayı

üzerindedir. Lidyalılar tarafından kral

yolu üzerinde yaptırılmıştır. Kemer

uzunluğu 24 m, derinliği 17 m, eni 1.75

m’dir. Kalemle işlenmiş kemerin

taşları zıvanalı olarak birbirine

kenetlendirilmiştir. Karahallı

ilçemizdedir. Cılandıras Köprüsü

kalyonun en dar ve en sarp noktasında

su seviyesinden yaklaşık 24 m.

yükseklikte Helenistik devir mimarisi

gösteren oldukça dar ve tek kemerli bir

yapı olup şu anda kullanılmaktadır. Su

kanalları nehrin batıya doğru akıntısı

yönünde sağ tarafa akmaktadır.

Kayaların yontulması ile bazen yan

yana çift, bazen de tek kanal olarak

UŞAK İLİ


57

kalyon içerisinde sarp yamaçlara oyulmuş durumda nehir boyunca yaklaşık 3 km. kadar devam

etmektedir.

Foto: Pepuza yerleşim alanı Karahallı.

Roma döneminde kurulmuş olan Pepuza şehri M.Ö. 165 yıllarında Hristiyanlığın Montanizim

mezhebini kabul eden halkın yerleşim merkezidir.Montanizimin başkenti olan bu yerleşim

merkezi M.S. 500 yıllarında Bizanslılar döneminde yok edilmiştir.

Bölgede yapılan jeofizik çalışmalarında toprak altında şehirlerde yaşayan rahip ve rahibelere

ait manastır, tiyatrolar ve sivil mimari örneklerinin olduğu tespit edilmiştir.

UŞAK İLİ


58

Uşak, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi Kavramsal Eylem Planı'nda Tematik gelişim bölgesi içine

alınmıştır.

4.2. Uşak ilinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi

Uşak Doğa Turizmi Arzı Değerleri

Alan Adı İlçesi Bilinirlik DOĞA TURİZMİ FAALİYET KONUSU

Ulubey Kanyonları

Sivaslı,

Karahallı,

Ulubey

T

Foto Safari, Su Sporları, Trekking, Çadırlı

Kamp

Taşyaran Vadisi

Uşak

Hamamdere,

Yenişehir

köyleri

T

Foto Safari, Kaya Tırmanışı, Trekking,

Çadırlı Kamp

Murat dağı Banaz T

Foto Safari, Yayla Turizmi, Kampçılık,

Trekking, Kış Sporları

Banaz, Sivaslı B Sportif Olta Balıkçılığı, Kampçılık,

Trekking

UŞAK İLİ


59

Baltalı, Küçükler,

Kızılhisar, Dümenler,

Altıntaş

Çokrağan, Ulupınar

ve Burkaz Mağaraları Banaz T

Mağaracılık

15 Adet Parkur Banaz B Trekking, Foto Safari, Çadırlı Kamp

Karaağaç, Göğem

Göleti, Küçükler

Barajı

B

Kuş Gözlemciliği, Sportif Olta Balıkçılığı,

Su Sporları, Foto Safari

Uşak Doğa Turizmi Arzı sahalarına ait SWOT Analizi

Güçlü Yönler Zayıf Yönler

- Karstik yapı elemanlarının

görselliklerinin ve boyutlarının

çok yüksek olması

- Yerel yönetimlerin sürekli

desteklemeleri,

- Ulubey kanyonlarının dünyanın

en uzun kanyonu olması

- Taşyaran vadisinin çok derin

vadilerOluşturması.

- Taşyaran ve Ulubey

kanyonlarında yırtıcı kuş ve diğer

ötücü kuş türlerinin üreme alanı

olarak tercih etmeleri.

- Tüm ilçelerde çok sayıda sulama

göletlerinin olması.

- Yürüyüş parkurları, Kanyon ve

Dağ temalı olması.

- Parkur alanlarının filora tür

zenginliği.

- Taşyaran vadisinin tehlikeli can

güvenliği riski oluşturması

- Ulubey kanyonlarınında özel

mülkiyetin çok olması

- Kanyon, Mağaraların tarihi

olanlarının korunmasında

problemler .

- Keşif yapacak yeterli eleman ve

uzman görevli olmaması

- Statüsü olmayan karstik yapılarla

ilgili turizm yatırımı yapmak için

yasal imkanların kısıtlı olması.

- Göletlerde balık stoklarının

minimum seviyede olması.

- Göletlerde sportif olta balıkçığı

alanları ile ilgili düzenleme

olmaması ( Platform, Wc, Kamp

alanı vb.).

- Yakın Bir havalimanı bulunmaması

UŞAK İLİ


60

Fırsatlar Tehditler

- Reklam yapmak için objenin var

olan yüksek gücü

- Ulaşım imkanlarının kolay olması

- STK destekleri,

- Halkın ve yöneticilerin etkin

katılımcılığı,

- Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın

ödenek gönderme yönünde

politikalarının olması,

- Coğrafi bilgi sistemlerinin

gelişmesi

- Ücretsiz/ücretli tanıtım

fırsatlarının olması,

- Tarihi özellikleri olan Asar,

nekropol ve mağaraların da

bulunması

- Uşak müzesinden çalınan denizatı

broşunun tüm dünyaca bilinmesi.

- Çevreye olan duyarlılığın artması.

- Ulubey kanyonlarında, sanayi

kaynaklı su kirliliği olması

- İnsanların mağara merakı ve tahrip

etmeleri, kirletmeleri

- Bilinç eksikliği

- Hazine avcılarının varlığı

- Akarsularda HES projelerinin

uygulanması

- İstilacı balık türleri,

- Kaçak balık avcılığı.

Milli Park ve benzeri sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha

geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin

önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar

Uşak geneli itibariyle doğa turizmi henüz taşıma kapasitesine ulaşmamıştır.

Bu sebeple kırsal kalkınma için lüzum görülmesi halinde turizmin geliştirilmesi ve daha

da artırılması imkanı vardır.

Turizm sahalarımızdaki etkinliklerde tabiatın öne çıkan özelliklerinin daha fazla

insanlara sunan sürdürülebilir turizme yönelik uygulamalara ihtiyaç vardır.

EvrendedeTabiat Parkı’nda ziyaretçilerin yeme içme gezinme imkanlarını temin etmek

amacıyla restoran, cafe gibi kolaylık tesislerin bakımı alt yapı çalışmalarının da

tamamlanması gerekmektedir.

Turizmin ilimizde kırsal kesime doğru gelişmesini temin edecek çalışmaların yapılması

gerekmektedir

Karacahisar Kayalıkları, Altıntaş köyü Bazalt Kayalıkları düzenlenerek ayrı bir çekim

noktası olarak ele alınmalıdır.

Ulubey Kanyonları Tabiat Parkı gibi tescil edilip düzenlenerek ayrı bir çekim noktası

olarak ele alınmalıdır.

UŞAK İLİ


61

Foto: Taşyaran vadisinden görünüm.

4.3. Uşak İlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan ve Koruma Statülü Alanlar

1.Tabiat Parkı

1- Tabiat parkı

Adı İlçesi Bilinirlik

Evrendede Banaz B

Uşak Evrendede Tabiat Parkı sahasına ait SWOT Analizi


- -Evrendede Tabiat Parkı’nın (ETP)

ulaşım yönünden avantajlı konumu (şehir

merkezine yakın),

- ETP’nin mesire yeri özelliklerinin

olması, cazip özellikler içermemesi,

UŞAK İLİ


62

-

- -Evrendede Tabiat Parkı’nın (ETP)

ulaşım yönünden avantajlı konumu

(İzmir-Ankara karayolu üzerinde),

-

-Kaynak değerinin doğal orman

ekosistemi olması (Karaçam, kızılçam

karışık ormanı)

- ETP’nin biyolojik açıdan az sayıda türe

sahip olması, ekosistem olarak

çeşitliliğe sahip ve ilginç olmaması,

- ETP konaklama imkanlarına sahip

olmaması,


- Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın ödenek

gönderme yönünde imkanlarının olması,

- -Coğrafi bilgi sistemlerinin gelişmesi

- Ücretsiz/ücretli tanıtım fırsatlarının olması,

-

- -Planlı bir yaklaşım ile kontrollü kullanım

doğrultusunda, alan içerisinde, kır gazinosu,çocuk

oyun alanları, çeşmeler,yağmur barınağı nın

bulunduğu bölgenin planlanması yapılması.

-

- -Belediyenin çöpleri alması.

- -Alanın orman fidanlığına ve Banaz ilçesine yakın

olması.

-

- -Alan bitişiğinde orman fidanlığının ve bekçisinin

olması .

- -Banaz ilçesine yakın olması

- Alanın az tercih edilmesi

- Beklentilerin gerçekleşmemesi

ihtimalinin varlığı,

- Ziyaretçilerin çevre kirliliğine karşı

yeterli duyarlılığı göstermemesi

- Alanın sadece günübirlik, piknik

amaçlı kullanılması, her yaş grubuna

- hitap eden kullanımların olmayışı

Milli Park ve benzeri sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha

geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine

ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;

UŞAK İLİ


63

Uşak geneli itibariyle doğa turizmi henüz taşıma kapasitesine ulaşmamıştır. Evrendede Tabiat parkında bisiklet yolları ve patikalarda yürüyüş aktif gezinme

imkanlarının oluşturulması gerekmektedir. Turizmin ilimizde kırsal kesime doğru gelişmesini temin edecek çalışmaların yapılması

gerekmektedir. Ulubey Kanyonları, Taşyaran vadisi tescil edilip düzenlenerek ayrı bir çekim noktası

olarak ele alınmalıdır. Uşak genel itibariyle yaban hayatı gözlemi, kuş-kelebek vb doğa fotoğrafçılığı, doğa

gezisi, trekking, doğayla bütünleşmiş otantik köylere geziler, yayla gezileri, doğada

konaklama gibi yayla-orman- kültür gibi unsurları birlikte sunan çok değerli kapasiteye

haizdir. Bu sebeple mevcut tescilli ve gelişme Doğa turizmi potansiyeli yüksek olduğu düşünülen tescil edilmemiş sahaların bir an önce

tescillerinin ve planlarının yapılarak yatırım programına alınması gerekmektedir

İlimizin doğa turizm potansiyelinin tanıtılması amacıyla Kültür ve Turizm

Müdürlüğü’nden teknik ve maddi kaynaklarının harekete geçirilmesi gerekmektedir.

İlimize gelen yabancı turistlere yönelik ayrı bir tanıtım stratejisinin oluşturulması

gerekmektedir.

Fto: Evrendede Tabiat Parkı görünüm.

2.Avlak Sahaları

2. Avlak Sahaları

UŞAK İLİ


64


Burkazdağı Örnek Avlağı Banaz-Sivaslı T-M

Kızılhisar Örnek Avlağı Merkez T-M

Ulubey Devlet Avlağı Ulubey T

Avlak Sahalarına ait SWOT Analizi


Av turizmi deneyimi,

Çok çeşitli yaban hayvanlarını

barındırması,

Zorlu kış aylarında yaban hayatına yem

desteği yapılabilmesi imkanlarının

olması,

Kaçak avcılığın fazla olmaması,

Sahaların her yıl envanterlerinin

yapılması,

Koruma ve kontrol teşkilatının olması,

Geyik ve Yaban Domuzu varlığının ve

trofe kalitesinin yüksekliği

Yönetim planı yapım deneyimine sahip

personeller,

Avlak sayısının arttırılması imkanı,

uygun sahaların mevcudiyeti

Havaalanı olmaması sebebi ile turist

ulaşımındaki problemler,

Av turistlerinin avlaklara yakın yerlerde

konaklama imkanlarının yetersiz oluşu,

Yetişmiş profesyonel av kılavuzlarının

olmaması,

Yönetim planlarının olmaması,

Avlak potansiyelinin (taşıma kapasitesinin

altında) avcı gelmesi,

Koruma faaliyetleri için personel

yetersizliği

Koruma faaliyetleri için araç yetersizliği.

Kiralık araçlarla koruma yapılması,

İş yoğunluğu nedeniyle doğada yeterli

izleme yapılamaması


Coğrafi bilgi sistemlerinin gelişmesi,

Mali imkanların teknolojik gelişimleri

takip ve satın alma için yeterli olması

Avlak şirketlerinin kurumsallaşma

çabaları,

Av sayısının artma eğilimi,

Uşak avlaklarının ünü,

Av köşkü yapımı için köylerde çok sayıda

uygun boş ev bulunması,

Avrupa’daki kriz sebebi ile turist sayısının

azalması,

Gelir-gider dengesinin bazen negatif

olabilmesi,

Yoğun kış dönemlerinde popülasyondaki

azalmalar.

Salgın hastalıklar.

Bilinçsiz tarımsal gübre ve ilaçlamalar.

Üreme döneminde yapılan kaçak avcılık.

Envanter giderlerinin yüksek olması.

Kullanılan envanter yöntemlerinin

yetersizliği,

Av turizmine ve av yaban hayatı değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü

yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin

önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;

UŞAK İLİ


65

Uşak havaalanının çalışmaması en

yakın Kütahya zafer havaalanının 103 km uzaklıkta olması, av turizmini olumsuz

etkilemektedir.

Av turizmi için gelen turistlerinin konaklama ihtiyacı Uşak’ta mevcut otellerle

sağlanmaktadır, Uşak dışında İlçelerde ve köylerde de Butik otel/pansiyon tarzı

yapıların köylerde yapılmasının teşvik edilmesi önemli kırsal kalkınma için uygun

olacaktır, bu oteller yayla turizmi ve diğer turizm çeşitlerinin de konaklama altyapısını

temin edeceklerdir.

Yerel profesyonel av kılavuzu ihtiyacının 5. Bölge Müdürlüğü imkanları ile eğitim

yapılarak giderilmesi, eğitilenlerin seyahat acentelerinde staj imkanlarının olması,

yabancı dil eğitimini konuşma seviyesinde almaları faydalı görülmektedir,

Uşak İl Şube Müdürlüğünün yaban hayatı bölümü mezunu personel bakımından

güçlendirilmesi,

Avlaklarda av sayısının artırılması için doğada av üretimi metodlarının tatbiki,

Zorlu kış aylarında av kaynağına yem takviyesinin daha da arttırılması,

Avlaklarımızın ve av kaynağının fuarlar, yaban televizyonu, av dergileri ve benzeri

kaynaklarda tanıtılması, yerli ve yabancı av turizmi acenteleri ile görüşme yapılarak

tanıtılması,

Yaban hayatı izleme birimleri oluşturulması,

Kırsal kalkınma maksadıyla, av turizmi uygulamalarından yöre insanının daha fazla pay

almasına dayalı uygulamanın daha da geliştirilmesi, payın karşılığında yöre insanının

av kaynağına müspet fayda temin edebilmesine yönelik düzenlemelerin 5. Bölge

Müdürlüğü İl Şube Müdürlüğünce yapılması,

4.4 Seçkin Özellikli Diğer Sahalar

Yaylalar.

UŞAK İLİ


66

Yaylalar


Kozviran yaylası Banaz B

Murat dağı sarıçiçek yaylası Merkez B

Üzeyir yaylası Banaz B

Üçoluk Merkez B

Umurbaba yaylası Eşme B

Elmadağı yaylası Merkez B

Burkazdağı yaylası Banaz B

Ayranlı yaylası Merkez B

Corum Yaylası Banaz B

Ahırdağı yaylası Banaz B

Havran yaylası Banaz B

Burkazdağı yaylası Sivaslı B

Uşak Yaylalarına ait SWOT Analizi


- Çok sayıda yaylanın bulunması,

- Yaylaların geniş sahalarda olması

- Turizm için kullanılabilir nitelikte

olanların varlığı,

- Yayla turizmi için girişimcilerin

olması,

- Yaylaların çok sayıda turizm çeşidine

imkan veriyor olması,

- Aktif yaylacılığın azalsa da devam

ediyor olması,

Yolların mevcudiyeti

- Yaylacılığın azalma trendine girmesi,

- Birçok yerde yayla evlerinin sökülmüş

olması, eskimesi, tamiri için masraf

gerektirmesi,

- Yaylacılık yapanların turizm altyapısı

ve turizm fikri olmaması,

- Bazı mülkiyet ve yönetim meseleleri,

- Yayla yollarının bakım istemesi, arazili

araçlar dışındakilerin gelmesinin çok

zor olması,

- Bazı yaylalarda elektrik olmaması,

- İnsan kaynağının çok az olması, eğitim

seviyelerinin düşüklüğü,

UŞAK İLİ


67

- Yayla evlerinin pansiyon ve benzeri

kullanımlar için uygun özelliklerinin

olmaması,


- Yaylalarda konaklama için basit

kampçılık imkanlarının mevcudiyeti,

- Yaylaların mevcut turizm

destinasyonlarına yakın ve av

turizmine uygun yerlerde bulunması,

Misafirsever köylülerimizin turizmin

başlatılması için sıcak bakışları

- Yaylacılığın bazı yaylalarda tamamen

ortadan kalkması, yaylacılık

kültürünün yok olma riskinin varlığı,

- Yaylalardaki bazı su kaynaklarının

isale hatları ile köylere alınmış olması,

- Eski yolların bazı yaylalarda

bakımsızlık sebebi ile daha da

bozulması,

Yaylaların bazılarında düzensiz yapıların

yapılması,

Yaylalar ve Yayla değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha

geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve

doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;

Yaylalarda pansiyonculuk uygulamalarının geliştirilmesi uygun görülmektedir,

Yayla evlerinin turizme uygun olanlarının tespit edilerek öncelikle sahiplerinin teşvik

edilmesi, bu gerçekleşemezse av köşkü olarak kullanılmak üzere seyahat acentelerinin buna

teşvik edilmesi,

Yaylaların tamamında atlı, yürüyüş ve bisikletli gezi rotalarının tespit edilerek işaretlenmesi

işlerinin Kaymakamlıklarca öncelikli olarak yaptırılması,

Yaylacılığın geliştirilmesi ve desteklenmesi için İl Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünce

gerekli uygulamaların başlatılması,

Mevcut, turizm destinasyonlarına bu sahaların da eklenerek zenginleştirilmesi çalışmasının

İl Turizm ve Kültür Müdürlüğü ve Orman ve Su İşleri İl Şube Müdürlüğü’nce yapılması,

Banaz İlçesi Yaylalar yönünden zengin olup, ulaşım imkanlarının da uygun olması sebebi

ile bu faaliyette ilk planda uygulamalarda yer almalıdır,

Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla pay almasına dayalı

uygulamaların geliştirilmesi,

UŞAK İLİ


68

Göletler.

Göletler.


Banaz Çayı Merkez T

Dokuzsele Çayı Merkez B

Gediz Çayı Merkez T

Adıgüzel barajı Ulubey T

Küçükler barajı Banaz B

Karaağaç göleti Merkez B

Altıntaş Göleti Merkez B

Üçpınarlar göleti Eşme B

Kozviran göleti Banaz B

Yenice göleti Banaz B

Uşak Göletlerine ait SWOT Analizi


- Sulak alanlarla alakalı bir İl Şube

Müdürlüğü ve DSİ teşkilatlarının

bulunması,

- Bölgede mevcut diğer turizm

destinasyonlarına ilave olarak bazı

etkinliklere imkan bulunmaktadır,

- Türkiye Olta balıkçığı federasyonun

merkezinin ilde olması,

Bölgemizde sulak alan sayısının azlığı

mevcut sulak alanlardaki kuş

konaklama sayısını (kuş görselliğini)

arttırmaktadır

- Dereler katı ve sıvı atıklarla

kirletilmektedir,

- Köylere kanalizasyon yapılmakla beraber

atık arıtma sistemleri henüz

yapılmamaktadır, bu sebeple dereler

kirlenmektedir,

Derelerin katı ve sıvı atıklarla kirletilmesi

UŞAK İLİ


69


- Kuru tarım alanlarının yaygın oluşu,

- Atık su arıtma projelerinin olması,

- Sulak alanların korunması maksatlı

bilinç gelişmesi,

- Son yıllarda olta balıkçılığına ilginin

artması.

Tarımda damlama su kullanımının

yaygınlaşması

- Derelerdeki sanayii kaynaklı su

kirliliği.

- Göletlere evsel atıkların akıtılması,.

- Kaçak avcılık.

- İstilacı türler.

Tarımda aşırı ilaç, gübre ve su kullanımı

Sulak Alan değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha da


doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar,

İç Sular ve kıyılarda Sportif balıkçılığa uygun yerlerin İl Tarım ve Hayvancılık

Müdürlüğü ile Orman ve Su İşleri İl Şube Müdürlüğü tarafından detaylı olarak

planlanması,

Bu sahalara uygun nitelikli sportif balıkçılık iskeleleri yapılması,

İl tarım müdürlüğü ve Orman ve Su işleri Şube müdürlüğü tarafından eğitim

çalışmalarının yapılması,

Sportif, olta balık avcılığında, sertifikalı eğitiminin yapılması ve zorunlu hale

getirilmesi.

Bu yerlere ait broşürün basılarak turistlerin istifadesine sunulması,

Sportif balıkçılık ve kuş gözlemciliği gruplarına ulaşılarak bu sahalarda da çalışmalar

yapılması,

Derelerin katı ve sıvı atıklarla kirlenmesi hususunun katı atık bertaraf tesisleri kurulana

kadar bir mekanizma geliştirilerek belediyeler ve il özel idaresi tarafından düzenlenmesi

gerektiği, kaynak temini çalışmalarına başlanması,

Sportif balıkçılık ve sulak sahalara yönelik turizm çeşitlerinde yöre insanının kırsal

kalkınmasını temin maksadıyla öncelikli olarak yöre insanının rol alacağı uygulamalara yer

verilmesi,

UŞAK İLİ


70

Dağlar.

Dağlar


Murat dağı Banaz T

Burkazdağı Sivaslı B

Kemerdağı Eşme B

Elma Dağı Uşak B

Ahır Dağı Banaz B

Uşak Dağlarına ait SWOT Analizi


Zengin biyoçeşitliliğe sahip olması.

Endemik bitki türlerinin bulunması

Tanınırlığının az olması,

Yol güzergahlarının bilinmemesi,

UŞAK İLİ


71

Bakir olması

Zengin Su kaynakları.

Yeterli tanıtım yapılamaması,

Yön levhalarının yeterli olmaması

Koruma statüsünün olmaması.


Son zamanlarda doğa yürüyüşlerine

ilginin artması,

Dağcılık sporunun yaygınlaşması,

Görselliği nedeniyle fotoğrafçılık için

yoğun talep olması.

Orman yangını,

Kaçak Avcılık,

Orman üretim amaçlı müdaheleler,

Ağaçlandırma,

Ziyaretçilerce, yapılan katı atık kirliliği.

Madencilik faaliyetleri.

Dağlık alanlara ait değerlere dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha da


doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar,

Uşak dağlarında bulunan türler, endemik türlerin belirlenmesi için ünüversitelerle ortak

projeler üretilmesi.

Dağların sahip olduğu değerlerin afiş ve broşür basımı yapılarak tantımının yapılması

Su kaynaklarının korunması,

Dağların görsel güzelliği olan alanları rota açma çalışmalarının tamamlanması

İşaret levhalarının alanın uygun yerler belirlenerek yerleştirilmesi.

Alan klavuzluğu eğitimi verilerek yerel köylülere gelir getirici bir istihtam yaratılması.

Dağ turizmi ve yürüyüşlerin kırsal kalkınmaya katkı sağlayacak şekilde, gelişiminin

sağlanması, bölge halkına ek gelir imkanları sağlanacaktır.

UŞAK İLİ


72

Fto: Umurbaba Dağı görünüm.

UŞAK İLİ


73

Şifalı Sular.

Şifalı Sular.


Hamam boğazı Banaz B

Hasköy hamamı Ulubey B

Aksaz hamamı Eşme B

Örencik kaplıcaları Merkez B

Kayağıl Merkez B

Uşak Şifalı Sularına ait ait SWOT Analizi


- Bölgesel seviyede tanınırlık,

- Bazılarının turizm kullanımı için yeterli

miktarda olması,

- Yeterince tanıtım yapılamaması

UŞAK İLİ


74

- Valiliğin Bu konuyu sahiplenmesi,

- Uşak belediyesinin bu konuyu sahiplenmesi,

- Ankara -İzmir asfaltı Uşak ilinden geçmesi ,

- Kaplıca alanlarının ulaşılabilirliği ve kent

merkezine yakınlığı

- Bu kaynakları işletecek güçlü

girişimcilerin bulunmaması,

potansiyelin kullanılamaması,

- Yakın illerde termal turizminin çok

gelişmiş olması.

4 ve 5 yıldızlı otelinin olmaması


- Bölgemize gelen turistlerin bu yöne kolayca

kanalize edilebilmesi

- Bazı vatandaşlarımızın bu konuda girişim

düşünmeleri,

Son yıllarda termal turizme ilginin

artması.

- Bilinçsiz kullanımların problem

yaratma riski,

- Basit, derme çatma tesislerin turizm

faydalanmasını engellemesi,

Yakın illerde termal yatırımların çok

ilerlemiş olması

Şifalı Sular ve doğal çamur ve benzeri değerlere dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü

yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin

önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar

Şifalı suların Uşak ve bölge için öne çıkarılmamış bir değer olması, sağlık turizmi

talebinin bu yöne de gelişmesi sebebi ile bu kaynakların detaylı incelemesinin il özel

idaresi tarafından yapılarak uygun olanların projelendirilmesi,

Otel yapımlarının teşvik edilmesi,

Bu kaynakların ilimizde yapılmakta olan diğer turizm destinasyonlarına entegre

edilerek bu destinasyonlara zenginlik katılmasının uygun olacağı,

Kaynakların kullanımında ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine dikkat edilmesi,

Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla pay almasına

dayalı uygulamaların geliştirilmesi,

Vadi ve Kanyonlar.

Vadi ve Kanyonlar.


Ulubey Kanyonu Sivaslı-Karahallı-Ulubey M

UŞAK İLİ


75

Taşyaran Vadisi Uşak M

Ulubey Kanyonu ve Taşyaran Vadisi ait SWOT Analizi


Yerel yönetimlerin desteklemeleri (

Kanyon festivalleri),

Ulubey kanyonlarının dünyanın en

uzun kanyonu olması.

Taşyaran vadisinin çok derin vadiler

Oluşturması.

- Taşyaran vadisinin tehlikeli can

güvenliği riski oluşturması,

- Ulubey kanyonlarınında özel

mülkiyetin çok olması

- Kanyon, Mağaraların tarihi olanlarının

korunmasında problemler,

- Keşif yapacak yeterli eleman ve uzman

görevli olmaması,

Statüsü olmayan karstik yapılarla ilgili

turizm yatırımı yapmak için yasal

imkanların kısıtlı olması


Reklam yapmak için objenin var olan

yüksek gücü,

Ulaşım imkanlarının kolay olması,

Tarihi özellikleri olan Asar , nekropol ve

mağaraların da bulunması,

Ulubey kanyonlarında, sanayi kaynaklı su

kirliliği olması.

İnsanların mağara merakı ve tahrip

etmeleri, kirletmeleri,

Bilinç eksikliği,

Hazine avcılarının varlığı,

Akarsularda HES projelerinin

uygulanması.

Kanyon, Vadi ve diğer Karstik değerlere dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin

daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine

ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;

Kanyonlara yürüyüş rotalarının detaylandırılması ve gerekli olan yerlerde yürüyüş

platformlarının konulması, işaretlemelerin tamamlanması,

Diğer doğa ve kültür turizmi değerlerinin kanyonlar bölgesi destinasyonunu destekler

mahiyette planlanması lüzumludur,

Destinasyonları destekleyici konaklama altyapılarının teşvik edilmesi için İl Kültür ve

Turizm Müdürlüğünün gerekli çalışmaları başlatması gereklidir,

Kanyonlara gelen suların kirletilmesi buralardaki trekking vb. uygulamalarını

engelleyeceğinden Belediyeler ve İl Özel İdaresinin arıtılmadan su bırakılmaması için

UŞAK İLİ


76

artıma tesisi yapılması

yönünde tedbir almaları,

Çevre ve Şehircilik İl

Müdürlüğü’nce de gerekli

takibin yapılması,

Kırsal kalkınma maksadıyla,

yöre insanının faaliyetlerden

daha fazla pay almasına

dayalı uygulamaların

geliştirilmesi, yöre insanının

müspet fayda temin

edebilmesine yönelik

düzenlemelerin İl Kültür ve

Turizm Müdürlüğü, 5. Bölge

Müdürlüğü, Kaymakamlıklar

ve diğer ilgili kuruluşlarca

yapılması,

Foto: Kanatlı Deniz atı Broşu Karun hazineleri,( Uşak Müzesi)

4.5 UŞAK İLİNDE DOĞA TURİZİM ÇEŞİTLERİ

Kuş Gözlemciliği: Uşak, Karaağaç göleti, Göğem göleti, Banaz Küçükler barajı, Ulubey

Adıgüzel barajı kurudere köyü mildi mahallesi mevkii (2000 adet karabatak ve 100 adet gri

balıkkçıl ), Eşme Üç pınarlar (Tepeli pelikan)

Kuş Gözlemciliği

Foto: Küçük Akgerdanlı Ötleğen.

UŞAK İLİ


77

Doğa Yürüyüşü: İnsanların açık havada yürüyüş yaparken gerek spor, gerekse tabiattan haz

alacağı imkanlar (manzara, botanik zenginliği gibi) ve kültürel değerler içeren rotalarda yapılan

doğa yürüyüşlerdir.

- Budaklar köprüsü- Clandras köprüsü ( 12 Km Kolay parkur),

- Clandras köprüsü- Hasköy Asarı ( 15 Km Kolay Parkur),

- Hasköy Asarı-Kazancı köprüsü ( 13 Km Kolay Parkur),

- Kazancı Köprüsü- Kıranköy Dört değirmenler ( 10 Km Kolay Parkur),

- Taşyaran vadisi: Cemalçavuş köprüsü-

- Tarihi çatal köprüsü (15 Km Zor Parkur),

- Sivaslı Burkazdağı (12 Km Kolay parkur)

- Ulupınar –Boduç damı 10 Km (Kolay parkur),

- İtecik dağı-Kayağıl (8 Km Kolay Parkur),

- Murat dağı (Gürlek- tepedelen 15 Km Zor parkur),

- Bağbaşı-Dişkaya (16 km Zor parkur),

- Eşmeli Umurbaba dağı (18 Km Zor parkur),

- Beylerhan köprüsü- Güre Tümülüsleri (8 km kolay parkur),

- Gövem-mesudiye –altıntaş (16 Km kolay parkur),

- Evrendede- İbikli Kulesi (8 Km kolay Parkur)

Yayla ve Festival Turizmi:

Uşak kentinde son yıllarda çok sayıda festival organizasyonu düzenlenmektedir. Bu

organizasyonlar arasında Uluslararası Eşme Kliim Festivali, Banaz Kiraz festivali,Uşak

Cumhuriyetin Aydınlığında Sanat festivali, Sivaslı çilek festivali,Ulubey kanyon festivalli gibi

etkinliklerin başarı ile organize ediliyor olması, kentin sanatsal anlamda giderek ivme kazanan

bir gelişim içerisinde olduğunu göstermektedir.

Etkinlik Yeri Etkinlik Adı Etkinlik Zamanı

UŞAK (Merkez)

1 Eylül Kurtuluş Haftası Etkinlikleri 25 Ağustos-02Eylül

Geleneksel Yayla Şenlikleri Haziran ayının 1.haftası

Cirit Nisan ayında

Ulubey İlçesi 2 Eylül Kurtuluş Haftası Etkinlikleri 29 Ağustos-02 Eylül

Banaz İlçesi 31 Ağustos Kurtuluş Haftası Etkinlikleri 31 Ağustos

Kiraz, Kültür, Sanat ve Ticaret Fuarı 20-27 Haziran

Sivaslı İlçesi 31 Ağustos Kurtuluş Haftası Etkinlikleri 31 Ağustos

Çilek, Kültür ve Sanat Festivali Haftası Haziran ayının ilk haftası

UŞAK İLİ


78

Eşme İlçesi Eşme Kilim, Kültür ve Sanat Festivali Mayıs ayının 4.haftası

Karahallı İlçesi Clandras Dokuma ve Kültür Festivali 05-07 Eylül

Karahallı Tekstil ve Dokuma Festivali 02 Eylül

Tablo 1: Uşak ilinde yapılan kültürel etkinlikler ve zamanları

Mağara Turizmi: Çokrak mağarası (Yukarı karacahisar köyü- Banaz) Uşak içme suyu bu

mağaradan çıkmaktadır.

Ulupınar mağarası ( Boduçdamı mahallesi- Banaz)

Burkaz mağarası (Sivaslı- Burkazdağı)

Yukarı Karacahisar Köyü kuzeyinde Çalüstü Tepe’nin bulunduğu alanda Jura yaşlı rekristalize

kalkerler içinde gelişmiş bir mağaradır. Mağaranın toplam uzunluğu 2050 metredir. Çok katlı

bir mağaradır. Üç seviyeden oluşmaktadır (Şekil 5, Fotoğraf 8). Bu durum Neojen’de tektonik

olaylara bağlı olarak taban seviyesinin değiştiğini işaret etmektedir. İlk seviye 1372 metrede

yer alır. Bu seviyede damlataşı oluşumu mevcut değildir. Bu seviyenin 15 metre altında başka

bir seviye yer almaktadır. Alt seviyede ise Uşak’ın su ihtiyacını karşılayan Çokrağan kaynağı

yer alır. Bu seviyenin uzunluğu 1100 metre olarak ölçülmüştür. Bu katta damlataşı oluşumu

devam etmektedir. Çokrağan kaynağının çıkış yaptığı yerin yükseltisi 1342 metredir. Kaynak

tektono-karstik bir kaynak özelliği göstermekte olup, kaynağın oluşumunda KD-GB ve KB-

GD yönlü fayların etkisi vardır. Kaynak konumlu mağara içinden sular üç ayrı yerden

çıkmaktadır. Kaynağın debisi 1.488 m3/sn ile 0.108m3/sn arasında değişmektedir. Kaynaklar

kaptaja alınmıştır.

Mağaralar


Çokrak Mağarası Banaz M

Ulupınar Mağarası Banaz M

Burkaz Mağarası Sivaslı M

Uşak ili Karstik Yapıları:

Kanyon, Mağara ve Vadi SWOT analizi


- Karstik yapı elemanlarının

görselliklerinin ve boyutlarının çok

yüksek olması,

- Yerel yönetimlerin sürekli

desteklemeleri,

Son yıllarda mağaracılık araştırma

derneklerinin çoğalması.

- Kanyon, Mağaraların tarihi olanlarının

korunmasında problemler,

- Keşif yapacak yeterli eleman ve uzman

görevli olmaması,

- Statüsü olmayan karstik yapılarla ilgili

turizm yatırımı yapmak için yasal

imkanların kısıtlı olması,


- Reklam yapmak için objenin var olan

yüksek gücü,

- İnsanların mağara merakı ve tahrip

etmeleri, kirletmeleri,

UŞAK İLİ


79

- Ulaşım imkanlarının kolay olması,

- Tarihi özellikleri olan Asar , nekropol ve

mağaraların da bulunması,

- Uşak müzesinden çalınan deniz atı

broşunun tüm dünyaca bilinmesi.

- Bilinç eksikliği,

- Hazine avcılarının varlığı,

-

Av Turizmi : Uşak av turzmi uygulamalı, 2004 yılından 2012 yılınakadar yapılmıştır, Yaban

domuzu avı yapılmaktadır, Avlak alanı içerisinde bulunan köylere elde edilen gelirlerden

kaynak aktarılarak kırsal kalkınmaya katkı sağlanmıştır.

Sportif Olta Balıkçılığı İmkanı: Uşak karaağaç, Altıntaş, Göğem göletleri. Banaz Baltalı,

Küçükler,Kızılhisar,Dümenler, Yenice, Kozviran, Kuşdemir göletleri. Gürlek ve bahadır

dereleri muratdağı kaynağından Sivaslı ilçesine kadar. Ulubey Adıgüzel barajı, İnay

göleti,Banaz çayı. Eşme Üçpınarlar, Takmak, isalar,yeleğen göletleri Sportif Olta balıkçılığının

yoğun olarak yapıldığı alanlardır.

Atlı Doğa Yürüyüşü : Uşakta 40 cirit kulübü ve 1000 adet at’ın vardır atlı doğa yürüyüşleri

yapılmaktadır, ancak belirlenen bir parkur yoktur, parkur belirleme çalışmalarına başlanacaktır.

Dağ Bisikletçiliği: Parkur belirleme çalışmaları henüz tamamlanamamıştır. Dağ bisikletçili ile

ilgili çok yoğun talepte görülmemektedir

Botanik Turizmi : Uşak Dağdemirler, dikençayı. Taşyaran vadisi hamamdere köyü,Banaz

Elmadağı, Aşağı karacahisar, Murat dağı gürlek ve bahadır köyleri. Ulupınar boduçdamı

mahallesi, Sivaslı Burkazdağı.

Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği

Foto Safari: Hem doğal hem de kültürel değerlerin birbiriyle uyumluluk gösteren değişik

peyzajların bütünleştiği görselliği yüksek yerler. Uşak Beylerhan köprüsü- Güre Tümülüsleri,

Banaz Muratdağı, Banaz Aşağıkaracahisar Bazalt Kaylıkları ve yaylası. Sivaslı Burkazdağı

Ardıç ormanları,Ulubey Kanyonları, Uşak Altıntaş Bazalt ocakları ve kaya mezarları, Taşyaran

vadisi dik kayalıklar ve derin vadi oluşumları.Banaz Ulupınar ardıç ve meşe ormanları.Uşak

arkeolojik alanları, kanyon , mağara, adi, ve yaylaları ile foto safari yapılabilen pek çok alanlar

bulunmaktadır, il de foto safari etkinliği gerçekleştirilemeiştir, fotoğrafçılık çok hızlı gelişen

bir hobi olması Uşak ilindede bu alanda bir yoğunlaşma eğitim ve dernekleşme çalışmaları

sürmektedir. Bölgenin tanıtılmasında çok etkili olacaktır.

Tarım ve Çiftlik (Agro) Turizmi

Kamp Karavan Turizmi : A.Karacahisar Elmadağı Yaylası, Murat dağı Gürlek, Bahadır

Yaylaları,Sivaslı Burkazdağı yaylası.

UŞAK İLİ ve İLÇELERİNİN ÖNE ÇIKAN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ MATRİSİ

UŞAK İLİ


80

UŞAK İLÇELERİNİN ÖNE ÇIKAN

DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ MATRİSİ

Aktivite/değer

Mer

kez

ilç

e

Ban

az

Ulu

bey

Eşm

e

Kar

ahal

lı

Siv

aslı

Değerler toplamı 18 26 15 7 7 17

Kanyon yürüyüşü (C) X X X X

Mağaracılık (M) X X

Dağ bisikletçiliği (DB) X

Dağ-yayla gezisi imkanı ( DG) X X X X

Peyzaj güzelliği/fotosafari (PF) X X X X X X

Yaylada konaklama/kamping

(YK) X X

Düzenlenmiş doğa gezisi rotası(DGR) X X X X

Tabiata uyumlu kırsal miras gezisi(KMG) X X X X

Aktif yaylacılık(AY) X X X

Kelebek gözlemciliği imkanı(KeG) X X X X

Kuş gözlemciliği imkanı(KuG) X X X X

Sportif olta balıkçılığı imkanı(SOB) X X X X

Milli park vb sahalar(MP) X

Kış sporları potansiyeli(KSP) X

Estetik göl/baraj olan yerler(EGB) X X X X

Botanik gezilerine uygun saha(BOG) X X X

Tescilli avlak sahası (AvS) X X

Garantili yaban hayatı gözlemi(YaHaG) X X X

Sualtı Hayatı Gözleme İmkanı X X

Ormanaltı florası tanıma gezi imkanı(Mantar ve

benzeri dahil) X X X

Endemik Bitkilerin Gözlemi X X X X X X

Köy Pazarları(dağ meyvelerinden reçel marmelat,

kurutulmuş meyve satılması kaydıyla) X X X

Çayır şeklinde gruplanmış gizli kalmış dağ çiçekleri

gezisi (görselliği yüksek olacak) X X X

Bakir doğa parçaları keşif gezisi(Bakir vadi ve bakir

orman gibi gizli kalan değerleri keşfetme gezileri) X X X

Gastronomi gezisi (ziyaretçilere yöresel yemekler

yapılarak sunulur)

X X X

Dokusu bozulmamış kırsal miras gezisi (köyler) X

Kaya inişi ve çıkışı X X X

UŞAK İLİ


81

5. SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN

DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ

ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER

1. Evrendede Tabiatparkı (konum, tarihi, topoğrafik özellikler, yükseltiler)

İlçesi Banazköy mevkiinde bulunmaktadır. İl merkezine 37 Km km’dir. Sahada kır

gazinosu, WC, büfe, piknik üniteleri bulunmaktadır. Eski zamanlarda Evren Dede

koruluğu denilen bölgesinde, türküler çalıp söyleyen bir Türkmen koca yaşamaktadır.

Ezgiler o kadar güzeldir ki; ezgiyi duyan sese doğru koşar ve Evren Dede susmadıkça

da yanından ayrılamaz. Bir gün gelir ve artık koruluktan ses gelmez olur. Koruluğa

gidenler ise, Evren Dede’den hiçbir iz bulamazlar. Ama Uşak’lılar onun sazından gelen

nağmelerin koruluğa sindiğine ve hala rüzgar estikçe onun sazının nağmelerinin

duyulduğuna inanırlar. Elektrik içme ve kullanma suyu mevcuttur. 6,7 ha’lık bir alanda

kurulmuş olup, ziyaretçi kapasitesi günlük 300 kişi kapasitelidir..

2. Seçkin Doğa turizmi değerlerine ait bilgiler, Sahanın etrafı tabii ormanla kaplı olup,

rekreasyon amaçlı dinlenme ve piknik alanı olarak kullanılabilir.

3. Sahanın Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler, Sahanın hemen

yaklaşık 5m km kuzeyinde yer alan İbikli kulesine orman yürüyüşü yapılarak çıkılabilir.

Sahanın kuzeyinde kızıl kayalar arkeolojik sit alanı görülebilir. Orman ve tabiat seyri

yapılabilir

4. Sahanın Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları,Sahanın tanınırlığının sağlanması,Gelen ziyaretçi sayısının artırılması,Yöre halkının ürünlerini satabileceği pazarların oluşması Kırsal kalkınmaya katkı sağlanması

5. Önümüzdeki 3 yıl için Turist artış öngörüsü, Evrendede tabiat parkının Gelişme planı

çalışmaları tamamlanmıştır, Gelişme planında öngörülen altyapı çalışmaları

tamamlandığında ,Alanda ziyaretçi sayısı artacaktır,

Evrendede Tabiat ParkıTurizm Talebi Değerleri tablosu

Halihazırda ki ziyaretçi

sayısı

Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 1200 kişi

Para harcama Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel

kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme

şekilleriyle

Kişi başına ortalama en az 15.00 TL harcama yapılmaktadır

Ziyaretçi Profili

Bireysel gezginler : % 10

Eşler: %8 Aileler : %82

UŞAK İLİ


82

Diğerleri : %..8

Gelişlerinin İlk 5 Sebebi 1- Doğa Gezileri,

2- Piknik,

3- Doğa yürüyüşü

4- Bakir Orman Gezileri,

5- Grup etkinliği

Kıyaslanabileceği saha

Ulaşılabilirlik Analizi

Sahanın Uluslararası

havaalanına yakınlığı

Orta derecede yakın; 1 saat

Alana Ulaşım Özel taşıt ( X )

Toplu taşıma ( - )

Diğerleri ( X )

(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,

atlı vb.)

Ziyaretçinin Genel ulaşım

kanaati: kolay ulaşılabilir,

Toplu taşıma olmaması

ziyaretçi sayısını olumsuz

etkilemektedir.

Ulaşım için problemler: Var .

Altyapı Analizi Yetersiz Yeterli İyi Açıklama

Taşımacılık ağı X Yetersiz

Yerel ağ(toprak,

asfalt)

X yeterli

Anayollara bağlantı X iyi

Yerel genel

taşımacılık

X Toplu taşıma araçları

gitmiyor

Programlar X Gelişme planı henüz

tamamlandı

Ücretler X

Ring patikaları X Var ve yenileri

oluşturuluyor

İşaret levhaları X Yapılıyor, ,

Genel yer işaret

levhaları

X Yapılmakta

Bilgi panoları X Yapılmakta,

Araçlar için park

kapasitesi

X

UŞAK İLİ


83

Bilgi alma ve tercüme

kolaylıkları

X Yeterli değil,

Restoran sayısı X Yeterli

Yeme içme konaklama analizi

Restoranların durumu Kategori Sayısı Açıklama

Turistik 1 En yakın Banaz

ilçesinde

Yerel 11 Yakın İlçeler

dahil

Yemek Standartları Yüksek standartlı yemek sunanlar : 1

Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: 8

Kötü standartta yemek sunanlar : 1

Barınma imkanları Kategori

(iyi-kötü-orta)

Kuruluş Sayısı Yatak Sayısı

Oteller - - -

Hosteller

(Misafirhaneler)

- - -

Yatak&kahvaltı oteli - -

Rota üstü kulübeler - - -

Bungalov tarzı - - -

Kamp alanı - - -

Diğerleri: Pansiyon - 1 10

Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;

Var-Yok Neler?

Sunduğu değerlerden Tek-eşsiz olanlar

var mı?

Yok -

Biraz farklı ama

değerli olanlar

Yok -

Diğer ilgi çeken

yerlere benzer

olanlar

Yok -

Alan turist ziyaret

döngüsüne girecek

şekilde turistlerin

ilgisini çekecek diğer

alanlara yakın mı?

Evet-Hayır Banaz

Kültür

turizmi

-

Bayrak türler - -

UŞAK İLİ


84

Alandaki yabanıl

varlıklar

Diğer ilginç

yaban hayatı

(fauna)

- yaban

domuzu

-

Kelebekler

Endemik

bitkiler,

Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı

Tatmin edici yaban

hayatı izleme imkanı

Memeliler Kuşlar Açıklama

Garanti edilen türler

var mı?

Çam baştankarası,

İspinoz, saka.

ötücü orman

kuşları

Genellikle rastlanma

ihtimali

Yaban Domuzu,

Tilki, Tavşan,

Ağaçkakan, İbibik, Yaban

domuzu ve

kartal türleri

Şans veya mevsime

bağlı olanlar

porsuk

Alanda bulunan

tesisler

Sahadaki tesisler Yetersiz Yeterli İyi Durum Açıklaması

Rekreasyonel tesisler X Uzun

devreli

gelişme

planına göre

yapılabilir.

Spor tesisleri X

Diğerleri X

Taşıma Kapasitesi Analizi

Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor,

2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç

Sağlanamıyor

Göstergeler 1 2 3 4 5

Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay

alırlar

1 2 3 4 5

Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para

yatırımı yapabilir

X

Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır X

Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve

önerileri ele alınıyor

X

Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor X

UŞAK İLİ


85

İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi

Beraber çalışmanın önemi biliniyor X

İyi bir işbirliği içindeler

Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor X

Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi X

Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi

Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor X

Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor X

Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden

sonra gelişme gösterdi

X

Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor X

Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı X

Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek

veriliyor

X

Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor X

Planlı turizm uygulaması yapılıyor X

Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra

zarar görmemiştir.

X

Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır X

Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir X

Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor X

Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı

oluyor

X

Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor X

Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor X

Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor X

Turizm hayat kalitesini artırıyor X

X

Sosyal ve Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;

Ekolojik taşıma kapasitesi analizi

Faaliyet

Genel

etkiler

Müspet

/menfi

Korunan alan

üzerindeki

etki

Etki

Kabul

edilebilir

Kabul

edilemez

Kabul edilebilir

ancak;

Kamping&piknik Menfi Katı atıklar Katı atıklara ait

çözümler gerekir.

UŞAK İLİ


86

Normal spor

etkinlikleri

Müspet Sadece belirtilen

yerlerde yapılırsa

Yeme içme Müspet X Yöre yemekleri öne

çıkmalı

Doğa yürüyüşü Müspet X Patikalar dışına

çıkılmamalıdır

İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmelidir.

1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,

Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;

Ekolojik göstergeler 1 2 3 4 5

Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir x

Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar

veriyor

x

Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana

gelmektedir

x

Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir x

Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir x

Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür x

Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır x

Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;

Ekolojik göstergelerin değerlendirmesiyle;

- Patika dışına çıkan ziyaretçilerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,

işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,

Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;

(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)

Fiziki/idari taşıma kapasitesi

Yer Kapasite 1 2 3 4 5

Altyapı Korunan alana giriş yolları X

Korunan alandaki yol ağı X

Korunan alan içindeki toplu

taşıma araçları

Park girişi Park etme X

UŞAK İLİ


87

akış X

Park yeri imkanları Yer sayısı X

Biletleme X

yönlendirme X

Bilgi imkanları

İşaret levhaları X

Yetkililer X

Ziyaretçi merkezi

Ofisler

Basılı ve görsel materyal

Yiyecek içecek temini Tedarik X

Ticaret Seçenekler

Kolaylık tesisleri Tuvaletler X

Atıkların toplanması X

Patika ağı Yeterlilik durumu X

Aktiviteler seçenekler

Paket doğa turları X

Bisiklet kiralama

Araç kiralama

At-katır kiralama

Çalışanlar Yeterli sayıda X

Donanımlı

Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;

Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapıla değerlendirme;

1- İdaremiz personel yönünden yeterli donanıma sahip değildir, takviye edilmelidir,

2- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,

3- Personelin donanımı arttırılmalıdır.

Psikolojik Taşıma Kapasitesi: ile alakalı değerlendirmede ise herhangi bir problem

yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının hoşgörüsü önemli bir

husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün olmamaları, taleplerinin ziyadesi

ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.

Taşıma kapasitesinin tüm yönleri ile incelenmesini müteakip genel değerlendirmesi şu şekilde

yapılabilir;

1- Taşıma kapasitesine ulaşılmamıştır, ekosistem ve korunan alan turizmden kısa vadede

zarar görecek durumda değildir,

UŞAK İLİ


88

2- İnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir, bazı beklentiler uygulanamaz

özellikler taşımaktadır,

Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi verilerini değerlendirme sonuçları;

- Evrendede Tabiat Parkı’nın sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir

problem yaşamamaktadır.

- Ekonomik beklentiler mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,

Ekonomik kaynak ayrılmakta ve alt yapı yatırımları yapılmakta, kaynakların saha koruma ve

turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmaktadır.

UŞAK İLİ VE İLÇELERİNİN KIYAS YÖNTEMİ İLE KISA DEĞERLENDİRMESİ

Karşılaştırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki farkı görmesi ve daha

ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimlilik arttırma yöntemidir. Karşılıklı bilgi alışverişi olarak

değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi ürünlerimize yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir.

Gelecek eğilimlerini şimdiden görüp, müşterinin isteklerini şimdiden karşılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.

Karşılaştırma yapılan ilçenin/ilin başarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçemizde/ilimizde alınabilirliği

araştırılmaktadır.

KIYAS YÖNTEMİ İLE DOĞA TURİZMİ POTANSİYELİ YÜKSEK OLAN BAZI

İLÇELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

UŞAK İLİ

İlçe Kıyaslanan

İl/ilçe

Kıyaslama

sebebi,

Örnek Alınacak Deneyim

Merkez Denizli İklim, doğa ve

şehir yapısı

Manisa tarihi dokunun yanı sıra

doğaya yönelik turizmde de öne

çıkmıştır.

Banaz Kula İklim, doğa ve

şehir yapısı

Kula tarihi dokunun yanı sıra


çıkmıştır.

Sivaslı Gediz İklim, doğa Gediz tarihi dokunun yanı sıra


çıkmıştır.

6. UŞAK İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ

6.1.Gelişme Stratejileri

Strateji 1.

Doğa turizmi yatırım projelerine uygulanmak için teşviklerin sağlanması ile Uşak’

ta turizm sektöründe yatırımların arttırılması, Sürdürülebilir doğa turizmi

ürünlerinin, turistik kalkınma sürecinde zarar görmek yerine, faydalı olan yerel

çevre, toplum ve yöre kültürüyle uyum içinde işlenmesi

Strateji 2.

UŞAK İLİ


89

Yüksek potansiyele sahip ilçelerede yerel kalkınmada turizmin güçlü bir araç olarak

öne çıkarılması, Ürün çeşitliliğini artırma yoluyla, gelirlerin artırılmasının

sağlanması

6.2. Pazarlama Stratejisi

Strateji 1.

Milletler arası, ülke geneli, bölgesel ve yerel ölçekte markalaşmanın hedeflenmesi,

ülke çapında tanıtım ve pazarlamaya ek olarak varış noktaları bazında tanıtım ve

pazarlama faaliyetlerine başlanması

Strateji 2.

Toplumun farklı kesimlerine uygun fiyatta, kaliteli turistik ürün alternatiflerinin

sunulması, faydalandırmada yüksek ekonomik güç sahibi olmanın gerekmemesi

6.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi

Strateji 1.

Koruma ilkelerinin yaygınlaştırılması, bunun yanında, müşteri beklentilerine de

dayalı sürdürülebilir ziyaretçi yönetiminin sağlanması

6.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin

izlenmesi)

Strateji 1.

Turizmin etkilerinin izlenmesi için, izleme birimlerince göstergelerden

yararlanılması

UŞAK İLİ


90

6.1 .KAPASİTE GELİŞTİRME Amaç: ilgili paydaşların turizm(ekoturizm) açısından kapasitelerini geliştirmek

Eyl

em n

o

Ön

celi

k

Eylem Açıklama Yapacak kişi

ve kuruluşlar

İşbirliği

ortakları

Başlan

gıç

tarihi

Süresi Bütçesi ve

Finans

kaynağı

Göstergeler

2

0

1

3

2

0

1

4

2

0

1

5

2

0

1

7

2

0

1

9

2

0

2

1

2

0

2

3

1 1 Ekoturizm eğitimi Yerel halkının eko-turizm hakkında

eğitimi, Ekoturizme sunulabilecek

ürünlerin geliştirlmesi ürünleri

geliştirilmesi konusunda eğitilmesi.

Bu konuda plan süresince en az 20 kurs

açılarak toplam 300 kişinin eğitilmesi

İTM, OSİ, Belediyeler,

muhtarlıklar

Ekoturizm

Dernekleri

2013

2 1 Ekoturizm Konseyi ve

Ekoturizm Dernekleri

Kurulması

Eko-turizmde hedef birliğinin

sağlanması,

İşbirliği için sözleşme imzalanması

İTM, Kişiler,

Özel girişim

Muhtarlıkl

ar, belediyeler, KY

2013

3 1 Hizmet ve Ürün

kalitesinin

geliştirilmesi

Eko-turizm hizmetlerinin kademeli

olarak geliştirilmesi için bir yerel

nitelikler standardı oluşturulması,

Geleneksel köy evlerinin pansiyona

dönüştürülmesi projelerinin yapılması,

Geleneksel düğün kompozisyonunun

canlandırılması /yaygınlaştırılması,

Plan dönemi sonunda standartlara

uygun en az 10 adet ev pansiyonu

oluşturulması

KY, İTM,

OSİ, İÖİ, B

Özel

girişimciler,

Belediyeler, muhtarlıkl

ar,

2013

4 1 Doğa koruma

eğiticileri yetiştirmek

Doğa eğitimi için görev alacak

eğitimcilerin eğitilmesi, plan dönemi

içinde 30 adet eğitici eğitmek,

OSİ,

ÜNİVERSİTE

LER

Türkiye,

TEMA

Vakfı,

DKMPGM

2013

5 1 Yöre halkının doğa

eğitimi

Doğayı anlatmak için yöre halkın

eğitilmesi, ayrıca çocukların eğitimi, OSİ; ÜN, KY,

HEM

Muhtarlıkl

ar, belde 2013

UŞAK İLİ


91

Plan dönemi boyunca 400 yetişkin,

1000 çocuğa doğa eğitmi verilmesi, belediyele

ri,

6 2 Gönüllülük sisteminin

oluşturulması

Doğa gönüllülerinin seçimi

Plan dönemi boyunca her ilçede 15 er

adet gönüllü seçilmesi

OSİ, ÜN, KY,

B

WWF,

TEMA 2013

7 3 Deneyim paylaşımı Deneyim paylaşım programları

oluşturulacaktır, kıyaslama bölgeleri ile

ve ülke düzeyinde deneyim paylaşımı

için 10 adet karşılıklı gezi

düzenlenecektir.

Yöre halkı,

KY, İTM, İÖİ,

Özel

girişimciler

2013

8 2 Rehber eğitimi Uşak genelindeki alanları yönelik

tamamı yöre halkından olmak üzere

plan döneminde 50 adet Alan Klavuzu

yetiştirilmesi

OSİ, ÜN, B,

Ky, MEM

TEMA

DKMP 2013

9 2 Haritaların

oluşturulması

Ekoturistler için rotaların yer aldığı

haritaların oluşturulması ve basımı, İTM, OSİ,

KY, İÖİ

WWF 2013

10 2 İlgi gruplarının eğitimi Hedef birlikteliği için ilgi gruplarının

worshoplarla, toplantılarla hedeflere

yönlendirilmesi, hedef birliğinin

sağlanması 11 yıl boyunca,her yıl 1

workshop düzenlenecektir.

İTM; OSİ;

VALİLİK, KY

B

belediyele

r 2013

11 2 Üniversitelerle

işbirliği

Her türlü faaliyetin planlanma,

geliştirme ve uygulama safhalarında

Uşak içinde ve yakınındaki

üniversitelerden bilimsel destek

alınması için işbirliği yapılacaktır,

OSİ, İTM, Dernekler 2013

12 Yerel profesyonel av

klavuzu eğitimi

Av turizmine profesyonel yaklaşım

sağlanacaktır. OSİ,HEM,Ü

N ,

2013

13 Yabancı dil eğitimi Yabancı ziyaretçilerle iletişim

sağlanacaktır. OSİ, HEM,

ÜN.

2013

14 Kurtarma Timlerinin

kurulması

Dağ, kanyon ve mağara kurtarma

Timlerinin kurulması sonucunda

ziyaretçilerin güvenliği sağlanacaktır.

OSİ,AFAD,

Kaymakamlık

lar

2013

UŞAK İLİ


92

2.FİZİKSEL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI Amaç; altyapıyı geliştirmek,

Faali

yet

no.

Ön

celi

k


ve kuruluşlar

İşbirliği

ortakları

Başlan

gıç

tarihi


Finans

kaynağı

Göstergele

r 2

0

1

3

2

0

1

4

2

0

1

5

2

0

1

7

2

0

1

9

2

0

2

1

2

0

2

3

15 1 Atık yönetimi Özellikle katı atıkların yönetimi, vahşi

depolama engellenecektir. Sanayi

kaynaklı atıklar arıtılacak.

Muhtarlıkla (M)

belediyeler,(B)

İl özel idaresi

(İÖİ)

Dernekler D

Çevre ve

Şehircilik md

ÇŞM

2014

16 1 Alan düzenleme Kamping alanlarının ve günübirlik

alanların düzenlenmesi, uygun yerlerde,

ilçe planına uygun olmak üzere en az 3

motokaravan yeri düzenlenecektir.

İl Turizm

Md.(İTM)

Kaynakamlıklar,

(KY) İÖİ

D, ÇŞM 2014

17 1 Hizmet üniteleri

geliştirme

Favori seçilen ilçelerde alan içinde

kalan, atıl binaların onarımı ve turizmde

kullanımı,sağlanacaktır.

KY, İÖİ , orman

ve su işler md

OSİ Özel girişim

ÖG

D; 2014

18 1 Turizm Bilgilendirme

Merkezleri kurulması

Favori ilçelerde bilgilendirme

merkezleri kurulacaktır, Bu merkezlerin

atıl okul binaları veya köy evlerinin

kiralanması veya restorasyonu ile

oluşturulması. 2019 a kadar 5 ayrı yerde

bilgilendirme merkezi kurulacaktır.

İTM, OSİ, KY, B,

İÖİ Dernekler

WWF

2014

19 1 Patika düzenlemeleri

(trekking yol ağı

oluşturma ve

düzenleme)

3.Bölümde Trekking güzergahı olarak

tespiti edilen tüm sahalarda patika

düzenlemeleri ve her türlü tanıtıcı,

bilgilendirici elemanların yapımı ve

yerine konması 2017 yılına kadar

tamamlanacaktır.

İTM, OSİ, Ky, B,

İÖİ, Dernekler 2013

20 2 Doğa Müzesi

kurulması

Favori ilçelerde Doğa Müzesi ve

Ekolojik Yorum Merkezleri kurulması

için çalışmalar yapılacaktır.

OSİ, İTM Ky B

İÖİ Dernekler,

Üniversite

ler

2014

UŞAK İLİ


93

21 3 Mağaraların Ziyarete

Açılması

3.bölümde bilgileri verilen mağaraların

ekoturistlerin ziyaretine açılması için

gerekli düzenlemeler yapılması

İTM, PSİ Ky İÖİ Dernekler,

Üniversite

ler

2014

22 Ziyaretçi merkezleri

kurulması

Ziyaretçi merkezi vizyonunun

katılımcılıkla oluşturulması, favori

ilçelerde ziyaretçi merkezlerinin

kurulması için çalışmalara

başlanacaktır.

İTM OSİ Ky B

İÖİ

Dernekler,

KTM,

Belediyeler,

Muhtarlıklar

2015

23 2 Karavan&mobil ev

kamp yeri

Favori ilçelerde Karavan ve taşınabilir

ev organize kamp yerleri oluşturulması

OSİ; İTM, Ky, B,

İÖİ Dernekler 2015

24 2 Dağ bisikleti

parkurları

Favori ilçelerde Dağ bisikleti patikası

ağı için altyapı, araştırma ve

organizasyonun tamamlanması,

OSİ; İTM, Ky,

İÖİ; B Dernekler 2014

25 Ulaştırma

imkanlarının

arttırılması

Havaalanı ve her türlü ulaşım

seferlerinin arttırılmasıyla ziyaretçilere

kolay ulaşım imkanı sağlanacaktır.

Valilik,

İÖİ,THK,UB 2013

26 Butik otel ve

pansiyonların

arttırılması

İl ve ilçelerde butik otel ve

pansiyonculuğun arttırılması ile

ziyaretçilerin konaklama ihtiyaçları en

üst seviyeye getirilecektir.

Ky, Turizm

İşletmeleri,

İKTM,

Kaymakamlıklar

Belediyeler,

Muhtarlıklar

2013

27 Kırsal kesimlerdeki

yol kalitesinin

arttırılması

Köy ulaşım yollarının ve orman yangın

yollarının iyileştirilmesiyle ziyaretçilere

kaliteli ulaşım imkanı sağlanacaktır.

Valilik,

İÖİ,OGM,OSİ 2013

28 Yürüyüş

platformlarının

yapılması

Kanyonlara yürüyüş için yürüyüş

platformlarının ve işaretlemelerin

yapılması ziyaretçi güvenliğini

sağlayacaktır.

OSİ,

Kaymakamlıklar 2013

29 Atıksu Yönetimi Özellikle belediyeler ve atıksu oluşturan

tüm evsel ve endüstriyel atıksular

oluşturan işletmelerden kaynaklı

Belediyeler,Özel

İdareler, Turizm Çevre ve

Şehircilik

2013

UŞAK İLİ


94

atıksular arıtılacak ve turizm alanları

korunmuş olacaktır.

ve Sanayi

İşletmeleri, OSİ İl

Müdürlükl

eri

30 Şifalı su ve

çamurların

şifalı/sağlığı

uygunluğunun

araştırılması

Sağlık turizmine katkı sağlayacaktır.

Şifalı su alanlarında konaklama

imkanlarının artırılması.

OSİ, İl Gıda

Tarım

Hayvancılık

Müdürlükleri, İl

Kültür ve Turizm

Müdürlükleri

31 Sportif olta

balıkçılğına uygun

iskelelerin yapılması

Sportif olta balıkçılığı meraklılarına ve

sportif olta balıkçılığı turizmine altyapı

oluşturulmuş olacaktır.

OSİ, İl Gıda

Tarım

Hayvancılık

Müdürlükleri,

OBAF

32 Kuş gözlem

kulelerinin yapılması

Uygun sulak alanlara kuş gözlem

kuleleri yapılarak kuş gözlemciliği ve

kuş gözlemciliğine dayalı turizm

altyapısı oluşturulmuş olacaktır.

OSİ STK

33 Turizm alanlarına

manzara seyir noktası

ve seyir terasları

yapılması

Turizm alanlarında seyir noktası ve

seyir terasları yapılarak cazibe

arttırılacaktır.

Özel İdareler,

Belediyeler,

Kaymakamlıklar

Muhtarlıklar,

OSİ

34 Turizm alanlarına

kuru tuvalet yapılması

Yaya, atlı ve bisikletli doğa gezi

güzergahları belirlenerek üzerinde

uygun yerlere kuru tuvaletler yapılarak

gezi parkurlarında atık yönetimi

sorununa çözüm getirilmiş olacaktır.

OSİ,İl Özel

İdaresi,

Kaymakamlıklar

UŞAK İLİ


95

3. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN

YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi,tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.

Eyl

em n

o.

Ön

celi

k


ve kuruluşlar

İşbirliği

ortakları

Başlan

gıç

tarihi


Finans

kaynağı

Göstergeler

2

0

1

3

2

0

1

4

2

0

1

5

2

0

1

7

2

0

1

9

2

0

2

1

2

0

2

3

35 1 Kültürel ürün

envanteri ürünleri

sunuma hazır hale

getirme

Geleneksel yaşam tarzı ve kültüre

ilişkin olarak doğadan toplanan

veya üretilen gıda maddeleri, doğal

materyalden üretilen el sanatları vb.

değerlerin tespiti, satılabilir hale

getirilmesi, sözlü değerlerin

envanteri, bunların turizme

sunulabilir hale getirilmesi

iTM, OSİ, Ky,

HEM,

Dernekler,

üniversitel

er

2014

36 1 Doğal ürün

envanteri sunuma

hazır hale getirme

Doğada gizli kalmış, henüz

keşfedilmemiş olan turizme

sunulabilecek değerlerin ortaya

çıkarılması ve sunuma hazır hale

getirilmesi, bunların basılı katalog

haline getirilmesi sağlanacaktır.

İÇOM, Tarım

il

Müdürlüğü(İ

TM), özel

girişimciler

Üniversite

ler

2013

37 1 Milli ve

Milletlerarası

seviyede tanıtım

Sunuma ve tanıtıma ait senaryonun

katılımcılıkla oluşturulması ve

çerçevede Milli ve Milletlerarası

düzeyde tanıtım materyallerinin

OSİ; İTM, Ky,

B, İÖİ,

2014

UŞAK İLİ


96

basımı(1 WEB sitesi, yeterli

miktarda broşür, rota haritası, CD,

2 tanıtım filmi vb.)

38 1 Ekolojik ürün satış

merkezleri

Favori ilçelerde yöre insanının

ürettiği ekolojik ve doğadan

toplanan ürünlerin satışına yönelik

her ilçede ena z 1 tane olmak üzere

10 adet satış yerlerinin

oluşturulması, vatandaşların üretim

ve satış için yönlendirilmesi.

İTM, Oİ,

Tarım Md.

İÖİ B

WWF

ÇEKÜL

2014

39 1 Ev pansiyonculuğu Favori ilçelerde aynı kalite

standardındaki Pansiyonların

pazarlama ağı içine alınması

sağlanacak,

İTM; B, Ky,

İÖİ, Özel Gr.

2014

40 1 Tur opreratörlerine

saha tanıtımı ve

Ekotur

destinasyonları

Tur opartörlerine sahanın

gezdirilerek tanıtımı, görüşlerinin

alınması, isteklerinin

değerlendirilmesi, destinasyon

şekillendirmelerinin yapılması,bu

destinasyonlar üzerinde hizmet

kalitesi ağı kurulması,

destinasyonları destekleyici, olumlu

etkileyici eklerin tespiti. Yıl içinde

tur operatörleri kanalı ile gelen

turist sayısının 200.000 kişiye

çıkarılması sağlanacaktır.

İTM, OSİ;

Valilik, K, B,

İÖİ,

Dernekler,

KTM

2014

41 2 Müşteri beklenti ve

memnuniyet

anketleri

Ziyaretçilerin beklentileri ve verilen

hizmetlerden memnuniyetinin

peryodik olarak ölçülmesi, her yıl

250 şer kişi ile, sezon başı, ortası ve

İTM OSİ KY ÜNİV 2013

UŞAK İLİ


97

sonunda toplam 3 anket

yapılacaktır.

42 3 Fuar

sempozyumlar,

festivaller

Fuar ve sempozyumlara aktif

katılımlarla stand oluşturma, Uşak

konulu sempozyum düzenleme,

festivallerin kültürel değerleri öne

çıkaran hale getirilmesi, her yıl en

az 2 milli fuara katılacaktır.

İTM, OSİ,

tarım d.

HEM,

Belediyeler, Dernekler

ÜN

2014

43 2 Eko köy ve Eko

beldeler

Saha içinde doğal ve kültürel

değerleri bozulmamış veya küçük

bir çaba ile bu değerlerinin sunumu

ve korunması kolayca

başarılabilecek ve ekolojik

uygulamaların sürdürülebilirliği

sözkonusu olan Yukarı karacahisar,

, Küçükler ve Ulupınar olmak üzere

ayrıca 3 köyün Ekoköy olarak

dizaynı ve sunulması, bu konuda

diğer koruma alanlarına örnek

olacak pilot uygulama yapılması,

İTM, OSİ,

Ky, İÖİ,

Muhtarlık

larWWF

TATUTA

2014

44 2 Satış-Tutundurma

çalışmaları

Ekoturizm değerleri dağıtım

programı yapılacaktır. Ekoturizm

tutundurma programı hazırlanacaktır. Bu amaçla, gerekli

kişisel satış, reklam, tanıtım ve satış

geliştirme etkinlikleri

belirlenecektir.

İTM, OSİ,

Tic. Ve San

Odası,

Özel Gr.,

Dernekler, Belediyeler

2013

UŞAK İLİ


98

45 1 Yerel standardı

koruma

Eko-turizm hizmetlerinin kademeli

olarak geliştirilmesi için bir yerel

nitelikler standardı oluşturulması,

bu şekilde orijinalliğin korunması

ile bozulma ve kültürel

melezleşmenin önüne geçilmesi

İTM OSİ Ky Dernekler

46 2 Yeni ürünler ve

Ürün geliştirme

Yeni ürünlerin geliştirilmesi, yeni

dizaynlar, yerel kültür

elemanlarının figüre edilmesi,

bilinmeyen veya kaybolmaya yüz

tutmuş, yöresel yemeklerin

sunulabilir hale getirilmesi bunların

kataloglar halinde basımının

sağlanması,

İTM ÜNİV

OSİ Ky

HEM

Dernekler,

Üniversite

ler,

2015

47 2 İyi örnekleri öne

çıkarma

Yılda bir kez Örnek pansiyon, Örnek

lokanta, Örnek Ürün satış yeri

seçimi, bunlara göre kalite

standartlarının diğer aynı faaliyette

bulunan kişi ve kurumlara

yaygınlaştırılması

İTM OSİ İOİ

Ky

Dernekler 2015

48 1 Sertifika/kalite

standardı programı

Pansiyonculara, lokantalara,

ekolojik ürün üreticilerine yönelik

sertifika ve kalite standardı

programının hazırlanması ve

uygulanması

İTM HEM

Ky B OSİ

Üniversite

ler,

Dernekler,

Hizmet

üretlenler

2014

49 2 Yeni tesisler Zamanla gelişim gösteren ve

potansiyeli artan yerlere belirlenmiş

ekoturizm standartlarına uygun yeni

eko-turizm tesisleri

Özel Gr. OSİ,

Ky İÖİ, İTM

Dernekler, Belediyeler

2015

UŞAK İLİ


99

50 2 Kurallar sistemi Tur operatörlüğü, Rota kılavuzluğu,

pansiyonculuk ve yerel ürünlerin

satışı konusunda halkın da

benimsediği bir iş düzenini ve

kurallar sistemini ortaya koyan

mekanizma geliştirmek,

İTM OSİ Ky

B Tur

oparatörleri,

Hizmet

üretenler

2014

51 1 Organik tarım Korunan alanlarda organik tarımla

üretim prensiplerinin

yerleştirilmesi, plan dönemi

sonunda sahaların yüzde 20 sinde

organik tarımın yapılıyor olmasının

sağlanması,

İTM, OSİ,

İL tarım Md.

Muhtarlıklar, Dernekler,

2014

52 1 Yapı sistemi Favori ilçelerde, köy, belde ve

ilçelerde yeni yapılacak yapıların

tamamen yerel mimariye uygun

olmasının zorunlu hale getirilmesi

B, ÇŞM, M.

Ky

Dernekler

Mimarlar

Odası

2014

53 Avlaklarda av

sayısının

arttırılması

Avlaklarda av potansiyelini

artıracak ve av turizminin cazibesini

arttıracaktır.

OSİ, Avlak

İşletmecileri

2013

54 Avlaklarda av

kaynağına yem

takviyesinin

yapılması

Avlaklarda av potansiyelini

artıracak ve av turizminin

cazibesini arttıracaktır.

Avlaklarda kanatlı avı için üretme

istasyonları kurularak, Üret Sal

avlat modeli ne uygun avlaklar

tesis edilecektir. Plan dönemi

sonuna kadar 3 adet.

OSİ,Avlak

İşletmecileri,

Avcı

Dernekleri

2013

UŞAK İLİ


100

55 Avlakların

tanıtılması

Avlaklar ve av kaynakları fuarlar,

yabancı ve yerli televizyonlar, av

dergileri vb. kaynaklarla ya da yerli

ve yabancı av turizm acentalarıyla

görüşerek tanıtılması sağlanacaktır.

OSİ, Avcı

dernekleri,İl

Kültür ve

Turizm

Müdürlükleri

, Avlak

işleticileri

2013

56 Karstik yapıların

tanıtılması

Uşak’ta dünyanın en uzun kanyonu

Ulubey kanyonu tanıtımlarının

yapılması ile ziyaretçi potansiyeli

artacaktır.

OSİ, İl

Kültür ve

Turizm

Müdürlüğü,

Turizm

STKları

2013

57 İç sularda sportif

olta balıkçılığına

uygun yerlerin

belirlenmesi

Sportif olta balıkçılığı

meraklılarına yeni alanlar

belirlenmiş olacaktır.

Olta balıkçılığı sertifikalı eğitimi

verilecektir. 10 kurs 200 kişi.

İl Kültür ve

Turizm

Müd.,

Balıkçılık

STK,

Üniversiteler,

OSİ, DSİ,

Özel İdasi

OBAF 2013

58 Sportif olta

balıkçılığı

alanlarının

tanıtılması

Sportif balıkçılık gruplarına ve tüm

bu aktiveteyle ilgilenenlere

balıkçılık sahalarının tanıtımı

yapılmış olacaktır.

OSİ, İl

Kültür ve

Turizm

Müd.,

Turizm

Acentaları

2013

59 Kuş

envanterlerinin

çıkarılması

Kuş gözlemciliği gruplarından

faydalanarak alanların kuş

envanterinin çıkarılması

Kuş

Gözlemciliği

STKları,

2013

UŞAK İLİ


101

sağlanacaktır. Kuş gözlem

kulelerinin yapımı. OSİ,

Dkmp,Kaym

akamlıklar,

Üniversiteler

60 Yayla

Pansiyonluğu ve

yayla turizminin

geliştirilmesi

Yayla turizmi meraklılarına yeni

alanlar oluşturulmuş olacaktır.

Vatandaşlar,

Orman Bölge

Müdürlüğü,

Turizm

Acentaları,

OSİ

2013

4.İZLEME VE DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK EYLEMLER Amaç: ekoturizm faaliyetlerinin izlenmesine ilişkin kriterlerin belirlenmesi, izlemenin

yapılması, raporlama, değerlendirme ve geri bildirimlerin yapılması.

Eyl

em n

o.

Ön

celi

k


ve kuruluşlar

İşbirliği

ortakları

Başlan

gıç

tarihi


Finans

kaynağı

Göstergeler

2

0

1

3

2

0

1

4

2

0

1

5

2

0

1

7

2

0

1

9

2

0

2

1

2

0

2

3

61 1 Değişimin sınırlarının

belirlenmesi

Doğal ve kültürel değerleri etkileyen

tüm turizm faaliyetlerinin kabul

edilebilir değişimin sınırlarının

belirlenmesi, bu çalışmanın hedefi

yöresel düzeyde kabul edilebilir

sınırların tespitidir.

OSİ, İTM,

Üniversiteler

WWF,

Dernekler

2014

UŞAK İLİ


102

62 1 Çevresel etkilerin

izlenmesi

indikatörlere göre izlenecektir. ÇŞM OSİ B Dernekler

, KTM

2014

63 1 Ekonomik etkilerin

izlenmesi

indikatörlere göre izlenecektir İTM, Tarım

Md Ky B Tic

San Od.

Dernekler

, Üniv.

2014

64 1 Sosyal ve kültürel

etkilerin izlenmesi

indikatörlere göre izlenecektir OSİ, İTM

Üniv

Dernekler

,

2014

65 1 Sürdürülebilirliğin

izlenmesi

indikatörlere göre izlenecektir OSİ; ÇŞM Dernekler

,

2014

66 1 Uyumun izlenmesi Kurallar sistemine uyumun izlenmesi,

uyumsuzluğun sözkonusu olduğu

hususları inceleme, uzlaşma arayışı,

çözüm geliştirme, raporlama ve

değerlendirme, yaptırım uygulama,

İTM, OSİ

Özel

girşimciler,

Hizmet

üreten

herkes,

Dernekler 2014

67 1 İzlemenin raporlama,

dedğerlendirme ve

geri bildirimlere

dönüştürülmesi

Doğal ve kültürel değerlere etki yapan

Faaliyetlerin sınırlara göre durumunun

izlenmesi ve raporlama, değerleme ve

geri bildirimlerinin yapılması,

OSİ; İTM

ÜNİV

Dernekler 2014

UŞAK İLİ


103

KAYNAKLAR

Uşak valiliği web sitesi www.usak.gov.tr.

TÜİK web sitesi www.tuik.gov.tr

Uşak kültür Turizm Müdürlüğü www.usakkultur.gov.tr

ZEKA Kalkınma ajansı www.zafer.org.tr.

Atabey, E., (2003), Tufa ve Traverten, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları,

Ankara. Atalay, İ., Yılmaz, Ö., Kafalı, F., (2004), The Effect of Neotectonic Movements on

The Formation Ulubey-Banaz Canyon, W of Turkey, The Third Turkish-Romanian

Geographical Academic S, 16-24 Eylül, 2004, İstanbul. Atalay, İ., (2005),

Genel Fiziki Coğrafya, META Basım Matbaacılık Hizmetleri, İzmir. Atalay, İ., Mortan, K.,

(2006), Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılâp Kitapevi,

İstanbul. Aysal, N., (2001), Uşak’ın Türkiye Jeolojisindeki Yeri, 21. Yüzyılın Eşiğinde Uşak

Sempozyumu, s.745-754, Uşak. Başarı, N., (1982),

Uşak, Banaz, Kızılcaören Köyü Demir Mangenez Cevherleşmesi Jeoloji Raporu, Derleme

7182, Proje No: 1981 /I, Ankara.

Baykal, F., (1955), “Alaşehir ve Uşak Ovaları (Batı Anadolu)”, İstanbul Üniversitesi Fen Fak.

Mecmuası, 20 (4), s.225-236, İstanbul.Baykara, M.O., (2007), Çokrağan-Yukarı Karacahisar

(Banaz-Uşak) Karstik Kaynaklarının Hidrojeolojik İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans

Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalı, İzmir.

Ercan, T., Dinçel, A., Metin, S., Türkecan, A., Günay, E., (1978), “Uşak Yöresindeki Neojen

Havzalarının Jeolojisi”, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, c.21, s.91-106, İstanbul. Ercan, T.,

(1982), “Kula Yöresinin Jeolojisi ve Volkanitlerin Petrolojisi”, Yerbilimleri 3: 1-2, İstanbul.

Erinç, S., (2001), Jeomorfoloji II, DER Yayınları, 3. Baskı, İstanbul. Güldalı, N., (1971), “Karstik

Araştırmaların Türkiye İçin Önemi”, Jeomorfoloji Dergisi, Sayı: 3, s. 54-61, Ankara.

Günal, N., (2003), Yukarı Gediz Havzasının Bitki Coğrafyası, Çantay Kitabevi, Melisa

Matbaacılık, İstanbul. Gürgen, G., (1997), “Şebinkarahisar-Alucra Çevresinde Volkanik Şekiller”,

Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 6, s. 149-

161,

http://www.usak.gov.tr/

http://www.tuik.gov.tr/

http://www.usakkultur.gov.tr/

http://www.zafer.org.tr/

UŞAK İLİ


104

Ankara. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (1997), Uşak İli Arazi Varlığı, T.C. Başbakanlık Köy

Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları,

İl Rapor No: 64, Ankara. Pekcan, N., (1999), Karst Jeomorfolojisi, Filiz Kitabevi, 2. Baskı,

İstanbul. Polat, S., Karğı, S., (2008),

Karahallı (Uşak) İlçesinde Lapyalı Kalker Sökümü ve Çevresel Etkileri, Ulusal Jeomorfoloji

Sempozyumu-2008, s.54-63, Çanakkale. Sür, A., (1994), “Karstik Yerşekilleri ve Türkiye’den

Örnekler”,

Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı:3, s. 1-28,

Ankara. Şahin, C., (2006), Türkiye Fiziki Coğrafyası, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.

T.C. Uşak Valiliği, (2008), Uşak İli 1/100000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, Uşak. Yalçınlar, İ.,

(1955), “Banaz Çayı Havzası ve Uşak Civarında Bünye ve Morfoloji Araştırmaları”, Türk Coğrafya

Afyonkarahisar Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Web Sitesi; Uşak İlinin İklim Durumu,

http://www.afyon.mgm.gov.tr/

Uşak Ticaret Odası Web Sitesi; Uşak Turizm Bilgileri, Uşak Valiliği Web Sitesi;

Uşak Valiliği Resmi Web Sitesi

Uşak Valiliği, 2012, Uşak İl Brifingi.

OK K., 2008; Türkiye Ormancılık Sektörü Açısından Ekoturizm, TODEG Makaleleri,

http://www.ekoturizmgrubu.org/makale/MAKALE.htm, Ziyaret tarihi: 12.04.2012.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2012; Strateji Geliştirme Başkanlığı Faaliyet Raporu, Ankara.

Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, İl Durum Raporu,

http://www2.ormansu.gov.tr/COB/Files/durum_rapor/ockkb/ockkb_ild.pdf, Ziyaret Tarihi:

10.04.2012.

Documents

Uşak İli Doğa Turizmi Master Planı