URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ

ZASADY BEZPIECZEŃSTWA

I HIGIENY PRACY ORAZ OCHRONY

PRZECIWPOŻAROWEJ

KOMPUTEROWE STANOWISKO PRACY

Oświetlenie

Stanowisko należy tak rozplanować, aby światło dzienne padało z boku. Bezpośrednio nad stanowiskiem światło powinno być rozproszone i pochodzić z opraw sufitowych. Dopuszcza się stosowanie doświetlenia podczas prac z dokumentami. Na poziomie stołu oświetlenie powinno mieć natężenie 300 luksów (lx) do prac o przeciętnych wymaganiach wzrokowych lub 500 lx dla prac bardziej wymagających. W miarę możliwości pomieszczenie należy doświetlić światłem dziennym nieprzekraczającym 150 lx na powierzchni monitora oraz do 300 lx na powierzchni stołu. Eliminować należy duże kontrasty oraz odblaski światła dziennego.

Hałas

Poziom hałasu na komputerowych stanowisku

pracy nie powinien przekraczać 40 dB.

Mikroklimat

Temperatura w pomieszczeniu z

komputerowych stanowiskiem pracy powinna

zawierać się w przedziale 23-26°C w okresie

letnim i 20-24°C w okresie zimowym.

Wilgotność względna powinna wynosić 40-60%,

a prędkość powietrza – od 0,1 do 0,15 m/s.

UDZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY

Podczas rozbudowy lub naprawy komputera klasy PC

użytkownik narażony jest na skaleczenie. Rana

powoduje krwawienie trzech rodzajów: tętnicze,

żylne lub włośniczkowe.

W celu zatamowania krwawienia należy zastosować:

Ucisk palcem lub dłonią

Opatrunek uciskowy

Ucisk tętnicy powyżej rany

Uniesienie kończyny.

UDZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY

Niewłaściwe eksploatowanie urządzeń techniki komputerowej może prowadzić do pożaru, awarii, a nawet porażenia prądem elektrycznym. Do czynników, które decydują o działaniu prądu na ciało człowieka, należą:

napięcie (mierzone w woltach),

natężenie (w amperach),

opór (w omach),

częstotliwość (w hercach),

czas działania,

droga przepływu prądu przez ciało,

gęstość prądu.

UDZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY

Bardziej niebezpieczne jest porażenie prądem zmiennym, gdyż jego częstotliwość może spowodować zaburzenia pracy serca lub całkowite jego zatrzymanie.

Postępowanie w przypadku porażenia prądem o niskim napięciu (do 1000V):

Zanim przystąpimy do ratowania poszkodowanego, należy zadbać o własne bezpieczeństwo.

Należy przerwać obwód elektryczny. Jeśli jest to możliwe, należy wyłączyć wadliwe urządzenie przez wyciągnięcie wtyczki z gniazda lub wyjęcie (wykręcenie) bezpiecznika. Jeśli jest to niemożliwe, należy odciągnąć poszkodowanego od obwodu elektrycznego lub odsunąć od niego przedmiot (przewód), który znajduje się pod napięciem. W czasie wykonywania tych czynności należy zabezpieczyć ratowanego przed ewentualnym upadkiem.

UDZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY

Jeśli poszkodowany pozostaje pod działaniem prądu, nie wolno dotykać go gołymi rękami lub przedmiotem przewodzącym elektryczność.

Po usunięciu poszkodowanego z miejsca zagrożenia należy natychmiast sprawdzić oddechi tętno. W razie braku oddechu należy niezwłocznie rozpocząć sztuczne oddychanie, a w przypadku breku tętna – resuscytację krążeniowo-oddechową.

Jeśli poszkodowany oddycha i ma zachowane krążenie, a można wykluczyć uszkodzenie kręgosłupa, należy ułożyć go w pozycji bocznej, okryć i okresowo sprawdzać oddech i tętno, aż do przyjazdu pogotowia.

UDZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY

Niekiedy przy porażeniu prądem elektrycznym, pomimo przerwania obwodu elektrycznego,w wyniku skurczu mięśni międzyżebrowych uciśnięcie klatki piersiowej nie jest możliwe. W takim przypadku należy rozpocząć tylko sztuczne oddychanie i co chwilę sprawdzać napięcie mięśni międzyżebrowych. Po ustąpieniu napięcia mięsni wykonuje się pełna reanimacje.

W razie stwierdzenia objawów rozwijającego się wstrząsu (poszkodowany ma bladą, zimna skórę, zlana potem, wstrząsają nim dreszcze, jest lękliwy, ma przyspieszone tętno) poszkodowanego należy ułożyć w pozycji przeciwwstrząsowej – na plecach z uniesionymi nogami.

ŚRODKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

Najczęstsze przyczyny pożarów instalacji elektrycznej lub sprzętu zasilanego prądem elektrycznym to:

wadliwa instalacja elektryczna

przebicie izolacji elektrycznej

zwarcie

uderzenie pioruna.

Od rodzaju spalanej substancji zależy, jakich środków powinny użyć osoby gaszące pożar. W pomieszczeniach najczęściej stosuje się gaśnice.

Typy gaśnic:

gaśnica pianowa

gaśnica śniegowa CO2

gaśnica proszkowa

gaśnica halonowa

PODSTAWOWE PODZESPOŁY

KOMPUTERA TYPU PC

PŁYTA GŁÓWNA – NAJWAŻNIEJSZE

ELEMENTY

CHIPSET

Głównym układem kontrolującym działanie płyty głównej jest chipset, który można przyrównać do układu nerwowego z rdzeniem kręgowym. Chipset odpowiada za komunikacje między komponentami zamontowanymi na płycie głównej. Do wymiany informacji służą różnego rodzaju magistrale (ang. bus).

Mostek północny (ang. North Bridge) – główny układ chipsetu odpowiedzialny za bezpośrednią komunikację mikroprocesora, za pomocą magistrali mikroprocesora (FSB Front Side Bus – magistrala zewnętrzna), z pamięcią operacyjną RAM, Magistralą karty graficznej (AGP) oraz magistralą PCI.

Mostek południowy (ang. South Bridge) – wolniejszy komponent układu integrujący kontrolery pamięci masowych (dysków twardych i napędów optycznych) i magistrale USB.

CHIPSET

Super I/O – układ, który nie jest częścią chipsetu, jednak ściśle z nim współpracuje. Połączony jest z mostkiem południowym za pomocą magistralą ISA. Integruje wszystkie pozostałe komponenty obsługujące urządzenia we-wy niewspierane przez chipset: porty PS-2 myszy i klawiatury, porty szeregowe (COM) i równoległy (LPT), kontroler stacji dyskietek, połączenie z BIOS.

GNIAZDO MIKROPROCESORA (SOCKET, SLOT)

Umożliwia montaż układu mikroprocesora na

płycie głównej.

REGULATOR NAPIĘCIA

Zasilacze komputerowe generują napięcie 3,3 V, 5V i 12V, jednak procesor może potrzebować mniejszych potencjałów. W okolicy gniazda mikroprocesora najczęściej montuje się szereg cewek i kondensatorów elektrolitycznych generujących specjalne napięcia dla mikroprocesora (1,7V). Starsze płyty zasilały regulatory napięcia 5V bezpośrednio z gniazda zasilania, obecnie jest to 12V dostarczane za pomocą wtyczki ATX 12V.

GNIAZDA PAMIĘCI OPERACYJNEJ

Umożliwiają montaż modułów określonej wersji

pamięci operacyjnej. Kolejne odmiany pamięci

SDRAM nie są kompatybilne napięciowo, więc

nowsze wersje nie mogą być instalowane w

gniazdach poprzednich generacji i odwrotnie.

ZŁĄCZA MAGISTRALI I/O (WEJŚCIA/WYJŚCIA)

Płyty główne wyposażone są zwykle w szereg

slotów umożliwiających instalację kart

rozszerzeń. Na płycie może znajdować się kilka

różnych magistral, na przykład PCI i PCI

Express.

BIOS ROM

Okład scalony typu Flash przechowujący

oprogramowanie niezbędne do działania płyty

głównej.

PORTY I/O

Zestaw portów komunikacyjnych umożliwiających

montaż klawiatury, myszy, drukarki, skanera,

kamery internetowej itp.

KANAŁY INTERFEJSÓW PAMIĘCI MASOWYCH

Płyty główne umożliwiają przyłączenie napędów

optycznych i twardych dysków za pomocą

kanałów interfejsów ATA i SATA. Stacje

dyskietek przyłączane są do dedykowanego

interfejsu stacji dyskietek.

PINY KONFIGURACYJNE I SYGNALIZACYJNE

Na płycie głównej mogą się znajdować specjalne

piny lub mikroprzełączniki służące do

konfiguracji niektórych ustawień płyty.

Dodatkowy panel umożliwia podłączenie

przycisków obudowy komputera (power, reset) i

diod sygnalizacyjnych.

FORMATY PŁYT GŁÓWNYCH

FORMAT AT (PRZESTARZAŁY)

W 1984r. firma IBM opracowała komputer pod nazwą IBM AT (ang. Advanced Technology –zaawansowana technologia) wyposażony w płytę główną określoną później mianem Fullsize AT.

Format AT oparty został na wcześniejszym rozwiązaniu oznaczonym jako XT (1983r.), które z kolei bazowało na płycie pierwszego mikrokomputera IBM PC (1981r.).

FULL SIZE AT

Płyty o wymiarach 30 cm szerokości i 34,5 cm długości, stanowiące rozwinięcie wcześniejszego standardu XT. Płyty montowane były w specjalnie przystosowanych obudowach typu Desktop (leżąca) i Tower (stojąca), również określanych skrótem AT.

Płyty tego typu zajmują dużą przestrzeń, utrudniając instalację dodatkowych napędów dyskowych. Zasilanie doprowadzone jest dwoma prawie jednakowymi przewodami 6-pinowymi. Ponieważ trudno je od siebie odróżnić, często następuje uszkodzenie płyty głównej ze względu na złe ich podłączenie.

BABY AT

W 1986r. IBM wypuszcza komputer XT-286,

w którym pierwszy raz zastosowano pomniejszoną

wersję płyty Full size AT. Inni producenci

zrezygnowali z nazwy XT i opracowali własny

standard Baby AT. Płytę Baby AT można

zamontować w obudowach przeznaczonych dla

płyt Full size AT. Dla nowych płyt opracowano

również specjalne obudowy typu mini tower,

w których nie można było zamontować starszego

formatu Full size AT. Pomniejszone płyty mają

21-23 cm szerokości i 33 cm długości.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PŁYT W FORMACIE AT

Złącze zasilania – umożliwia przyłączenie zasilacza do płyty głównej. Zasilacz AT wyposażony jest w dwie identyczne wtyczki oznaczone jako P8 i P9 (czasami P1 i P2), niemające żadnych fizycznych zabezpieczeń przed błędnym montażem w gnieździe. Prawidłowo czarne przewody masy powinny, podczas montażu w gnieździe zasilania płyty głównej, znajdować się koło siebie. Odwrotne podłączenie zakończy się uszkodzeniem płyty głównej.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PŁYT W FORMACIE AT

Złącze klawiatury DIN – jest to pięciopinowe

złącze, zamontowane na krawędzi płyty.

Umożliwiające podłączenie klawiatury. Pozostałe

elementy, takie jak porty szeregowe i równoległy,

wyprowadzono na tylną ścianę obudowy za

pomocą zestawu taśm. Z jednej strony taśmy

podłączone były do płyty głównej, z drugiej kończyły

się gniazdami portów przytwierdzonymi do

metalowych blaszek. Blaszki te potocznie

nazywano śledziami i montowano w otworach

przeznaczonych dla kart rozszerzeń.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PŁYT W FORMACIE AT

Gniazda pamięci operacyjnej – montowano je

po tej samej stronie płyty głównej co złącze DIN.

Często zasłaniane były zasilaczem, co

utrudniało dostęp do modułów pamięci.

FORMAT ATX

W 1995r. firma Intel zaprezentowała nowy format płyty głównej ATX (ang. Advanced Technology Extended – rozszerzona zaawansowana technologia), który stał się następcą formatu baby AT. Otwarty charakter licencji pozwolił na stosunkowo szybki rozwój nowego standardu. Format ATX nie jest kompatybilny pod względem montażowym z AT. Dla komputera z płytą ATX potrzebna jest obudowa ATX oraz zasilacz ATX.

ZMIANY W FORMACIE AT WPROWADZONE DO FORMATU ATX

Nowe złącze zasilania.

Jednoczęściowe 20-pinowe złącze (obecnie 24-pinowe) zostało tak wyprofilowane, aby uniemożliwić błędny montaż wtyczki zasilającej.

Zestaw portów i złączy I/O.

Gniazda portów zostały wyprowadzone na krawędź płyty głównej.

Przesunięcia gniazda pamięci i mikroprocesora.

Dzięki czemu dostęp do nich jest lepszy.

Kierunek przepływu powietrza.

Zasilacze AT zasysają powietrze do środka obudowy, a zasilacze ATX wydmuchują ciepłe powietrze na zewnątrz.

ODMIANY ATX

Najważniejszym parametrem rozróżniającym jest wielkość płyty głównej oraz liczba zamontowanych gniazd magistrali I/O.

Standard-ATX – Full size ATX, o wymiarach 305x244 mm

Micro-ATX – wprowadzony w 1997r. przez firmę Intel o wymiarach 244x244mm (lub mniejszy) o zmniejszonej liczbie gniazd I/O na powierzchni płyty

Flex-ATX - wprowadzony w 1999r. przez firmę Intel o wymiarach 229x191mm

FORMAT NLX

Standard opracowany w 1996r. przez firmę Intel dla obudów

komputerowych typu desktop, lowprofile, slimline. Format powstał

jako połączenie najlepszych cech (częściowo zastrzeżonego)

standardu niskoprofilowego LPX i ATX.

Płyt w formacie NLX nie spotykamy w tradycyjnych komputerach

klasy PC (tzw. składakach). Najczęściej są one elementami tzw.

komputerów firmowych wytwarzanych przez takich producentów

jak: IBM, Compaq, Dell, Siemens.

Główną cechą formatu NLX jest brak na płycie głównej gniazd

magistrali wejścia-wyjścia. Wyprowadzenia te są dołączane

w postaci dodatkowej karty montowanej do specjalnie

wyprofilowanej krawędzi płyty głównej. Komponenty typu karta

graficzna czy dźwiękowa zostały zintegrowane z płyta główną.

Złącze zasilania oraz porty we/wy wyprowadzono na krawędź

płyty.

INNE FORMATY PŁYT GŁÓWNYCH

WTX

INNE FORMATY PŁYT GŁÓWNYCH

BTX

INNE FORMATY PŁYT GŁÓWNYCH

ITX

CHIPSET

ARCHITEKTURA CHIPSETÓW FIRMY INTEL

Od momentu wypuszczenia na rynek procesorów 286 i 386 firma Intel musiała czekać aż dwa lata na pojawienie się chipsetów i płyt głównych obsługujących jej nowe produkty. Dla mikroprocesora 486 Intel samodzielnie opracował chipset i płytę główną, dzięki czemu nowy produkt mógł od razu zaistnieć na rynku.

Intel jako pierwszy postanowił odejść od tradycyjnej architektury North and South Bridge i skonstruował serię chipsetów oznaczonych jako 8xx. Nową koncepcję nazwano IHA (Intel Hub Architecture) – architekturą koncentratora. Zmieniono nazewnictwo układów chipsetu: North Bridge przemianowano na MCH (Memory Controller Hub – kontroler pamięci), a SouthBridge na ICH (I/O Controller Hub – kontroler wejścia-wyjścia).

ARCHITEKTURA CHIPSETÓW FIRMY INTEL

Intel zrezygnował

z łączenia układów

chipsetu za pomocą

magistrali PCI

i zastąpił ją 8-bitowym

dedykowanym

interfejsem HI8 (Hub

Link I/O) działającym

z prędkością 266

MB/s (PCI to 133

MB/s).

ARCHITEKTURA CHIPSETÓW FIRMY INTEL

W 2004r. Intel wprowadził kolejna generację

chipsetów oznaczoną jako 9xx,

Ciąg dalszy nastąpi….