72
1 2 F-1 Sabbath School Lesson zvrf;csif;bmom yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol OD;zkef;Edkif (00354) refae*sm uif;apmifhyHkESdyfwdkuf 206 a&Topömvrf;? &efuif;ûrdUe,f &efukefûrdU xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol OD;apmxDrao (01987) OuúX jrefrmjynfowåraeYOykoftoif;awmf 68 OD;0dpm&vrf;? &efukefûrdU tkyfa& - 350 "r®'ge yxrtBudrf UPA SABAT SKUL ZIRLAI INNSANG NUN RAM INNSANG NUN RAM INNSANG NUN RAM INNSANG NUN RAM INNSANG NUN RAM A Ngantu : Claudio and Pamela Consuegra April, May, June 2019

UPA SABAT SKUL ZIRLAI zvrf;csif;bmom can kan hman dan a bang aw lo. Naute thenkhat pawl cu an suakih nirei lo te lawng an dam, mi hrek khat pawl cu khuppar lusuan tiang in an dam

Embed Size (px)

Citation preview

1 2

F-1

Sabbath School Lesson

zvrf;csif;bmom

yHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolOD;zkef;Edkif (00354)

refae*smuif;apmifhyHkESdyfwdkuf

206 a&Topömvrf;? &efuif;ûrdUe,f&efukefûrdU

xkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olOD;apmxDrao (01987)

OuúXjrefrmjynfowåraeYOykoftoif;awmf

68 OD;0dpm&vrf;?&efukefûrdU

tkyfa& - 350

"r®'ge

yxrtBudrf

UPA SABAT SKUL ZIRLAI

INNSANG NUN RAMINNSANG NUN RAMINNSANG NUN RAMINNSANG NUN RAMINNSANG NUN RAM

A Ngantu : Claudio and Pamela Consuegra

April, May, June

2019

3 4

A SUNG UM THU PAWL

1. Nunnak ZALam tluan(March 30-April 5) …………………………… ................ 7

2. KanTuah Mi Duh Hrilnak(April 6-12) ……………………………….. .................. 17

3. Danglamnak Hrangah Timtuahnak(April 13-19) ……………….............. ........................ 27

4. A Pak Ih Um Tikah(April 20-26) ……………………………….. ................. 38

5. Innsang Hrang Thufim(April 27-May 3) …………………………… ................. 48

6. Zunngah Hla Sunglawi(May 4-10) ……………………………............................59

7. Innsang Lungrualnak (san) Hrampi(May 11-17) ………………..................... .................. 70

8. Nu Le Pa Tikcu Can(May 18-24) ……………………………….. ................. 79

9. Hlawhsam Can Pawl(May 25-31) ……………………………….. .................. 90

10. Reilo Te Buainak Ton Can(June 1-7) ……………………………….. ...................100

11. Zumnak Ih Innsang(June 8-14) ……………………………….. ..................110

12. Na Inn Ah Ziang An Hmu(June 15-21) ………………………………..................120

13. Ni Neta Lamah Thinlung Peknak(June 22-28) …………………................................. ..130

DAM LAI HRINGNUN

Niruksungah sersiamnak hnatuan a theh. A hmaisaninga sungah hnokzetih a rak ummi leilung pi khamawinak famkim duhnung zetah a thlengaw. Khuhtu thimsahpi ai ah tleunak a hung um. Pathian in thu apek ihtipawl kha dungsiip in an then aw. “Hitawk tiang na rading, na lan lo ding: cun na tisuar puarthau cu hinah acawl ding” (Job 38:11, NKJV). Khuhtu tidai sungih sin ahungsuak mi leiro te kha furkhaw thiang vek ih mawinakle rimhmui thawn a hungsuak. Van ah va phunkim anzam rero lai ah ti finriat sungih um rannung pawl kha anumnak inn ti dai petsurso in an lek. Hramlak ramsaphunkim inanmah sersiamtu’h anhrang a tuah sakmilawmin an pet an khir ih an tlan rero. A netnak ah Pathianin a mai hmuihmel kengin milai a tuah ih sersiammi thilhmuahhmuah lak ah cungnung bik a si.

A hmaisabik nisarihnak ni kha leitlunah zarhpiniah a ruat bangtuk in, A tuahmi thil hmuahhmuah a zoh ih“a tha ngaingai” tiah a phuang suak (Sem. 1;31).

Kha ti khan thuanthu kha rak cemnet ta sehla –famkimmi leilung le soisel kai lo milai thawn kumkhua ina um lanta ding nan. Kan ruahmi vek rak si bang sehla:Adam le Eve kha tesin fa pawlcemnet ti um lawn an hmurero ding. Kha mi kha Pathian le a hmaisabik nupacemnetnak um lo lungawinak thlentertu a si ding. A tlu siazo mi leitlunah khami kha kan thinlung ruahnak le kanmitthlam ah kan suaimi ih kan thei mi lawng a si.

A hramthok ten Pathian ih a rak tuahmi leilung thawnan bang awklo nak kan thinlung ih kan ruah ruangah kanmitthlam ah a lang thei mi a si. Sualnak luhhlan ih leilung lesualnak luhhnu leilung dinhmun pahnih umdan ziangtlukin saw an thlau awk? Tahthimnak pakhat ten tuah sehla:

5 6

EG.White ih ngan danah cun” Adam le Eve in a hmaisa biksiatnak lam panih thil um an hmuhmi cu pangpar vulthatlaia cuaiih a vuaitla mi le thinghnah an tla rero mi kha anhmu. Adam le a nupi cun khami thilthleng an hmuh tikahan thinlung kekkuai in riatsiatnak an tuarmi kha thihnakkan ton can ih kan riahsiatnak hnakih na in antuar sawn.Thihnak ruangih thlengmi siatnak an hmuh tikah nunnaka neimi hmuahhmuah in thih hi kan hmabak a si ti fiangtenan thei ih thinlung kekkuai in an ai hram.”Patriarch andProphets. P. 62. Sualnak in a ciahneh mi leitlunih kan umruangah thinghnah atlami kan hmuhtikah lungzuurnakkan neilo. Kan nun sungah hmabak kan neih mi cupumpelh theih lomi thihnak le natnak a si.

Tu kuata sungih kan thu zir dingmi zirlai cu:Sualnak ih a tlumi leitlun ah a tui damsung kan nunnakthu a si ding. Khami sung ih sin innsang dinih khawsaknakah buaizet in kan umnak thuhla kan zoh thlang ding.

Eden ah milai sersiam a si laiah innsang khawsaknak thawn a peh aw. A hmaisabik nupa te in fa an nei ih,cuih fa le in fa an nei vivo, an tam deuhdeuh ih tuini ahleitlun san thuanthu tiang kan neih theinak a si. Biblethuanthu hmaisa lamah kan hmuh tamzet mi cu, Adam leEve ih sin pu le pa hrinthlak nak ihsin David ih lal sungkua,himi thil pawl in innsang pakhat le pakhat pehtlaih awknakpawl kan hmu thei. Bible sung hmuahhmuah kan zoh tikahinnsang khawsak nak kha a thupi bik in a phunphun ih alangternak kan hmuh mi hi innsang dinsuah nak thei thiamdingah in bawm. Hi mi kan hmuh tikah thilmak a si lemlo,ziangah ti le innsang hi kan nunnuam nak a si. Kan innsangsiat lo nak dingah a phunphun in kan kilveng ding.

Innsang khawsaknak dokalh ih thiltuahnak hihlanlai ah le a tu khalah siseh innsangih a sullam alangternak hnakin tlaksiatnak asi. (thuthimnakah

khuahlan lai Bible san khalah nupi tampi nei hi innsanghngetkhohnak dingah a harsa). A si kem? A hram kan thokihsin kan ton mi cu a sia siseh a tha siseh tuah rori dingahkan hmaiah a um.

Pumpak sinak a bang awklo vek in innsang sinakkhal a bang awlo. Tu kuata kan zirlai ih a fehpit duhmi cuBible sirhsan in ziangvek dinhmun khalah innsang khohle cak si ding ah kan ruahsannak le kan thlacamnak siseh.

Claudio le Pamela Consuegra te pahnih cu NorthAmerican Division ah Family Ministries director an si. Hi tepahnih cu dinhmun a phunphun ah tuanvo nei in kum 30 sungkawhhran ah Pathian rawngbawltu an si.

*******

7 8

ZIRLAI 1 March 30-April 5

NUNNAK ZALAMTLUAN

SABAT TLAI LAM March 30

TUZARH SIARDING: Semtirnak. 1; Semtirnak. 8:22; Saam.90:10; Job. 1:13-19; Tirhthlah. 9:1-22; Filipi. 1:6; Rome. 8:1.

BIBLE CANGKEN: “Thil ziangkim hrangah tikcu a um ih,van hnuaiih tumtahmi tinkim hrangahcan a um” (Thusimtu. 3:1 NKJV).

SOLOMON siangpahrang ih nganmi biazai tampisung ihsin a mawi hleice timi pawl tla cu: “Thil ziangkimhrangah tikcu a um ih, van hnuaiih tumtahmi tinkimhrangah can a um. Suah can a um ih, thih can a um, phuncan a um ih phawican a um, thah can a um ih damter cana um, bal can a um ih sak can a um, tah can a um ih hnihcan a um, ninghan can a um ih lam can a um, lungto hloncan a um ih lungto khawmsal can a um, pomawk can aum ih pomawk hrial can a um, hawl can a um ih hlohtercan a um, khawl can a um ih hlon can a um, thlek can aum ih thit can a um, daite ih um can a um ih tong can aum, duhdawt can a um ih huat awk can a um, doawk cana um ih remawk can a um” (Thusimtu. 3:1-8 NKJV).

Hi mi pawl hi milai damsung hmuahhmuah buaipitu, kan suahthlak ihsin kan paltlang mi kannun zalamtluan a si. That kan ton can a um ih siatnak kan ton can aum, kan neh can a um ih ka hlawhsam can a um. Tu zarhsungah kan nun zalamtluan ah can kan hman dan, a hlei

ce in kan mai nun le kan innsang nun in thunun thei ziakan zoh tlang ding.

THAWHSAL NI March 31A TIR IN (IN THE BEGINNING)

Bible in a tir in tiah hramthok nak a tuah mi ahrinhlelh ding aum lo, ziangah tile “a tir in” timi thuthawnhramthoknak a tuah(Semtirnak. 1:1). Hi mi bung in alangter duh mi cu “pianhmang nei lo le kawlawng pi” a simi leilung ihsin pianhmang nei tui kan leilungpi a hungsuaktimi a si (Semtirnak. 1:2). Hi mi leilung ah Pahian cu niruk sung hna a tuan ih a netnakah a simmi cu “a thangaingai”(Semtirnak. 1:31) tiah a ti. Himi hi kan leilungpihramthok nak thu tawi te a si.

Semtirnak. 1 kha siar aw. Thil tampi a um reromi ah nangmah ten thusuhnak tuah awk aw: a laklawhtukmi a si maw(or) remcannak a um maw? Ziang kiman mai can te ah tluangzet in a feh maw? Pathian ih asinak parah a phi na pekmi ziangso a si?

EG.White ih ngan dan ahcun “Vanah a um hmaisami daan thu vekin thupek suah a si”(Signs of the Times,June 8, 1908) cuvekin leitlun khalah a si ti a lang fiang.Kanleilungpi ih kokek a sinak kha sualnak in siatsuah thehhman sehla, thil hrekkhat ih dinhmun(degree), umdan(order), cankhat hnu cankhat a her suak dan(rhythm)pawlhi an mai can teah dik zetih an um lai.

Semtirnak. 8:22 siar aw. Thil fehpi danahziangvek thupek so a um?

Sual ih tluk zo hnu khalah tikcu hersuak dan a kelten a um ko. Van ih tleunak in petu, i .e. , Ni le thla,pawlkha sun le zan thentu ansi,… hi pawlhi tikcu le canthennak,ni le thla kumcang lairelnak hminsinnak an si.

9 10

(Semtirnak. 1:14 NKJV). Pathian ih sersiam mi vekin tikcucan hersuak dan pawl a kelten a ummi hmuh thei dingina um lai. Hi mi cang Isaiah 66:23 ah a laksal ih, vanthar leleithar khalah ni le thla,kum lairelnak a um lai thotho.

Vun ruathnik sabat thuhla ah a um kelten a umding tiah hmualnei zetin a sim mi kha nangmai nunah, nainnsang nunah, ziang a bang tiah na ruat. Sabat ni thulawngah silo in tikcu le can lairel dan pawl a mah fehdanten a feh rero ding timi ah thathnemnak ziang so na ngah?

TLAWNGKAI NI KHAT April 1NUNNAK ZALAM TLUAN (The Rhythms of Life)

Mifim pawl in leitlunih a ummi thil tampipawlhinikhat voikhat tikcucan neiin an umdan a thleng aw reromi an um tiah an ti. Hi thil hi thilnung taksa parih a ummican herdan a si ih(Body clock khal an ti theu) kan taksasungih thil thlengawk dan a si (i.e. zun le ek suahdan). Hipawl hi an mai can te ah an sinak dik te ih fehpi mi an si.Curuangah kan taksa ah amai dinhmun te ah amai can teih her rero mi a um ring ring.

A hnuailam ih Bible cang pawlin kan nunih kanumdan a thleng awnak in sim thei mi ziang saw a um?Cuih pawl in innsang nun ziangvek in so in fun khawm?Thusimtu. 3:2; Semtirnak. 21:8; Thuthentu. 13:24; Saam.71:5; Thufim. 5:18; Semtirnak. 15:15; Thuthentu. 8:32;Saam. 90:10.

Kan suahcan le kan thih can hi kan nun ih khawlairel pahnih a si ih, kan zaten a mah can te ah kan feh cioih a hrial theitu kan um lo. Cuih can kan hman dan abang aw lo. Naute thenkhat pawl cu an suakih nirei lo telawng an dam, mi hrek khat pawl cu khuppar lusuan tiangin an dam. Mi hrekkhat tongbai zet le dingih fehlohli pawl

an um. Mi hrekkhat pawl tlawng an kai ih cathiam sangan si, an tuanvo lak mi ah mipi lom an hlawh. Mi hrekkhatinnsang an din ih fanei an umih faneilo an um lala.

Leitlun ih mi tampi pawl hi atlangpi thu in kanbangaw theh(Tirhthlah. 17:26). Pumpak ciar kan umdanahdanglamnak kan nei cio. Hi mi kan bangawk lo nak hi athupi zet ziangah tile mi hleice ah in tuahtu a si. Cuih kandanglamnak cu a congah ve lo pawl hnenah kanhlawmdingmi a si. Kan danglamnak kha midang lungawinak lethlawsuah thlenpitu kan siter thei. Thuthimnak ah tarsiseh mino siseh midang hrangahhlawknak kan tuah sakthei. “Thalai pawlih sunlawinak cu an cahnak a si, tarpawlih an mawinak cu lu tuakpar hi a si(Thufim. 20:29NKJV). Kan danglamnak kha ziangvek dinhmun khal ahsi seh a poi nak a um lo. Pathian hrang lawngah si lo inmilai thathnemnak hrang khalah kan hlawm dingmi a si.

A tu rori ahna kiangkap thil umdan ziangvek khalsiseh la midang hrangah thiltha ziang saw na tuahtheiding? Ziangah saw na sungkua pakhat a lungawinakdingah thiltha tuah loin na um ding?

TLAWNGKAI NI HNIH April 2RINLO PI AH (The Unexpected)

Job 1:13-19; 2:7-9 siar aw. Job parah ziang sawa thleng?Job ih tonnun kha, Ziang tik khalah siseh,ziang vek phun khalin si seh, zokhalin kan tong thei,Job in a ton mi thil ziang vek in so a paltlang?

Grik mifim Heraclitus in thleng awnak siarlotlaitluan ih a hmunmi zianghman a um lo tiah a ti. Thilziangkim hi a tha theh vek a bang laiah rinlo pi ah danglamzetin a thleng aw theu. Hnatuan ihsin dawi suahnak,

11 12

innsang nuamnak tuahih accident tonnakah kut ke kiakin kan um, inn mei kang le natnak ruangah tuanten kanthihsan aw theu.

A sinan thil hi a sialam lawng ah an fehtheh cuanglo. Tlak siatnak lak ihsin dinhmun sangih khai sannakruangah nunnuamh deuhnak kan hmuh can khal a umthotho.Nupi tha le hmelmawi thawn um nak ih nundanthlengnak a ummi ah lungawi lo kan um lo.

Can rikhiah mi sungah kan nun lamtluan a tluangvivo laiah copcilh in siatnak a um theu.

Job hi tluang zetin anun lamtluan a feh laiahcopcilhin a parah thilthalo a thleng.Hi pai thu Bible ih asim danah cun”mifamkim, midingfel, Pathian tihzahtu lethilthalo hrialtu a si”(Job. 1:1 NKJV). Kan theih dan ahcun nupi a nei ih fapa 7 le fanu 3 a nei, cunmilian neinung khal a si (Job. 1:2,3). A cabu kan siar danah cun, atonmi zatlaknak hi amal bikah phunruk hrawng a si: aneih siaah, a tilva pawl le lo rawl, a fapa le fanu pawl, aharhdamnak, a nupi ih hnemnak, le a rualpi pawlihhnemnak pawl a sung theh. A innsang nun a siat theh ih akhawvel um dan a linglet theh.

Job cu a parah thil ziangvek khal thleng sehla daitena um, kan lak ah Job tonmi vek thilthalo lawnglawng kanparah copcilhin a thlengmi tongtu kan um maw? Nunlamtluang zetin reipi kan um laiah theihter ciami umlocopcilhin kan nunnak ah le kan innsangnun danglam thehdingih thilthleng kan tong dah lo.

Hi vek hi thil umthar mi a si lo, Abel khalin thah katong ding ti a ruat aw dah lo ding, Josep khalin salah zuarinka um ding ti aruat aw dahlo ding. Abel le Josep ihthuanthu ah an suahpi unau pawlih phiarnak an tong,himi thuanthu pahnih ah an unau za lakah mi thahnem

zet pawl an si. An mainunah le an innsang nunah ruahlopi ih thilthleng mi ruangah sinak khupthal a letmi pawlzohthim ding Bible ah hmuhding tampi a um.

Na nun lamtluan siatsuah theh in harsatnak naton lai ah na zumnak in ziangtin so a lo bawm?

TLAWNGKAI NI THUM April 3THLENG DANGLAM NAK (Transitions)

Milai hi Zongsang nak nun neimi thilnung a si.Zongsang ih tuahmi thil thinih nunthleng hi a harngaingai.

A ngaingai tiah cun zongsang ih tuahmi bansan lohi a ol sawn. Nupi nu tampi pawlin kum tampi an rel theumi cu “Ka pasal ih nun ziaza thlengter ka tum rero nan katuah theilo….”? Ziang khal sisehla Pathian lawnghi kannunah thlengdanglamnak in tuahsak thei tu a si. Milaizuamnak in nunzia thlengdanglamnak tuahtheih a si lo.Rundam kasi tifiang teih theihawnak le pomnak lawnginPathian in amai mitharah in tuah thei.

Tarsa khua mi Saul kha a nun linglet theh ihthleng tu a si, khami um dingah ziang saw a tuah?Tirhthlah. 8:1,3; 9:1-22; Galati. 1:15-17.

“Saul kha nun thlengter theitu Thiang Thlarau hnenah a aap aw pumhlum. A nun ih apalhnak zawn atheifiangawih Pathian daan ih athlenpi mi thil ropizet kha a phuang.A mai tuahthatnak rinsanih thiamcotum Farasi a sinakah lunghmui awmi asi ko nan, Pathian hmaiah nautesuakpek vekin tangdor zetin atu ah cun akun.A tawntaiasinak athei awih cross ah thahmi le athosal runtu Bawiih dinfelnak thawn thuam aw dingah adil. Saul kha PaPathian le Fapa Jesuh thawn um tlangnak nunnei thei

13 14

dingin saduh athah rero. Cuih a saduhthah mi cu a sualnakthlahsak dingah le a pumpek awnak kha cohlan sak dingahthatho zetin thla a cam…

Sual sir ngaingaitu Farasi pa ih thlacamnak khaman a nei zet. Pathian ih zangfah lainatnak ruangah lungtovek ih ahak mi athinlung ruahnak kha thinlung ruahnaknem le tharah thlengsak a si. Mi thiamsang a sinak khaPathian ih kumkhua tumtahmi thawn akaih zet. Khrih ihnun le a dingfel thianhlimnak kha leiltlun midang hnak ihfamkimin Saul parah a thleng.EG. White The Acts of TheApostle. PP. 119,120.

Saul nun thlengnak le kan nun thlengnak thuanthuhi an danglam aw tuk. Thlengdanglamih kan umtheinakdingah Bawipa in kan theihmi vekih nung thei dingahziangvekin kan nunah hna atuannak theihmi kannei cio.Kan nun thlengnak kha atlaitluanih hmasawnnak aneihringringah cunziangmaw canah rinhlelh kai a ol.A tangihBible cang pahnih hi can ziangmawah cun mahte’ thinlungih ruah rero dingah athupi zet.

Filipi. 1:6 le Rome. 8:1 kha siar aw. Khai Biblecang pawlah a sunglawi zetmi thukam pahnih ziangsokan hmu thei? Khrihfa pawl nunram ih tonnun ahziangtlukin so akaih aw?

TLAWNGKAI NILI April 4PAKHAT LE PAKHAT THATHNEM AWNAK (Interaction)

Bible hi pehtlaih aw nak cabu a si. Pakhat le pakhatkomngaih awdingah Pathian sersiam mi kan si. Mah lawngapakih tleithei hi mi malte lawng an si. Kan hramthoknakihsin mahte’ a ummikanmai lakah zohman kan um lo. Kansuahthlak in midang ih bomnak kan tul, kum ziangmw zatsung kha midang kilvennak tangah kan um. Mah te ih

khawsa thei kan si tiang nunsim thuzirhnak tangah kanum. Cuvekih aumthei hnuahcun kilvennak le nunsimnakduhtu zosaw kan um? Mitampi pawl cu tangrualpawlkomah bomnak diltul mikan si. Mi dang hrang thatnaktuah tikah a netnak ah cun nunngai tlai ih nunthlengnaka suah pi. Innsang sungtel pawl nelzetih komngaih awknakhi kan nun sungah a thupi zet mi a si.

Cu ruangah kan nun zalamtluan ah thlengnak aum theinak dingah pakhat le pakhat karah ziang tik cankhalah thatnak kan tuahsak awknak a tam sawn theu.Himi hi phunhnih in a um: midang in kan parah thatnakan tuahmiin kan nunah thathnemnak a um. Mi dang parahthiltha kan tuahmi ruangah an nunah thathnemnak aumve. Kha mi kha kantuah loah cun a thalam (or) a sia lam inkan parah an hnen ih sin thil a thleng ding. Mi dang parahthatnak in kan thunun theinak dingah ziang tik can khalahthiltha kan tuah hi a poimawh tuk. A thupi bikah kaninnsang sungtel pawl le kanmah thawn anaih biktu pawlhnenah kan tuah a tul bik.

A tanglam ih Bible cang pawl siar aw. Mi dangparah ziang vek thiltha tuah dingah in fial? Rome. 15:7;Efesa. 4:2,32; 1 Thessalon. 3:12; James. 5:16.

Thu hrampi hi a tluangtlam zetnan phun tampi ina um. Mi dang parahamawimi thil, zawnruahnak,lainatnak,kan neiah cun an parah a thalamin thununtheinak a nei. Jesu in midang parah thiltha atuah ruangahannun a thleng. Midang parah thiltha tuahve dingahremcannak kan ngah asi lo sawm. Kan cin ding mi cu athalam (or) a sialamin midang parah a thupten kanraksuan thei. Himi hi athup te in siseh langhnganin siseha langsar bikih kan suanawknak hmun kha kan innsangsungtel parah a si.

15 16

A tanglamih Jesui langtermi pahnih kha zohaw:Luke. 11:34 le Mark 4:24,25. Midang thawn Ziangtiihthathnem aw dingah saw in sim?

TLAWNGKAI NI NGA April 5RUAH BET DING: Nun thleng tumtah ah cun khami khaJesui Tirhthlah pawlih nunah Amah thwn thenlo ih anumnak ih sin a suak. A tlang piin zirnak neilo pawl an si,mizaran, an mai Judah thurin zir rero zo mi pawl an si nantu ah cun Galilee ih an Saya pa thawn thu el awknak annei.An nahsik(Mathai. 20:20-24) an er(Conflict) (John. 3:25);rinhlelnak an nei(Marka. 9:28,29); an phatsan(Mathai.26:56); Jesu kha an hek(Mathai. 26:69-74). Kha laifangahthlarau lamah thanso nak an nei ih mi in Pater kha Jesuhthawn an umtlang ti an thei(Mathai. 26:73) cun Peter leJohn kha Sanhedrin pawlin an hmu ih”zirnak nei lo lezirhmi an silo” ti an theifiang ih an mang bang. Cule Jesuthawn umtlangmi an si ti an thei fiang sinsin(Tirhthlah.4:13 NKJV).

Ruathnik: Kan mai innsang ah khami nun kan neihah cun zumthei lo khop in an parah thathnemnak a ummian hmu dingih Jesu thawn an um tlang ti in thei ding.

EG.White in himi innsang ih rinsanmi sitheinakthuhla ah simmi ziangso a nei? “Inn hi tluangtlam nunlangternak hmun, tong kamnem ,tongkam mawi le thahmannak hmun, duhdawtnak aan kaa le zawnruahawknak aw le an a leen nak hmunah cun khualtlungmileng khal an ngaam.” The Adventist Home. p. 18.

REL TLANG DING:

(1) Thusimtu. 3:1-8 siar aw. An simmi ziang saw a si?Nitin na nunah ziang vek in saw na hmang?

(2) Hi pawl na zirnak ihsin nunthlengnak tonnun naneihmi pawl zirlai zircanah reltlang uh. Zirlai nan zirmiihsin nunih hman thei mi le hman thei lo mi pawl tlareltlang uh. Na zirmi lakih sin na theihthei lomiziangso a um? Nun thlengnak na neih mi in innsangahthathnemnak a um mi reltlang uh. Hi mi dinhmun ihsin zir suahmi ziang saw na nei.?

(3) Tuini ah ziangvek in saw nun na hmang? Khrihhrangah nun hmanglo tu na si pang maw? A tui kanzirlai pawlthawn danglam aw ververmi na si maw?Khrih ih huham in kan nun a thleng theinak thu ziangsaw a lo sim.

**********

17 18

F-2

ZIRLAI. 2 April 6-12

KAN TUAHMI DUHHRILNAK

SABAT TLAI LAM April 6TUZARH SIARDING: Efesa. 1:1-14; Mathai. 22:35-37;

Mathai. 7:24,25; Thufim. 18:24;1Korin. 15:33; Thusimtu. 2:1-11.

BIBLE CANGKEN: “Cun Bawipa rianding cu nanhrangahthiltholo vek asi ahcun tuini ah zonan riandingti hril uh; nan pa le pawlintivaral khatlam ih an rak renmipathian pawl maw nan rending, asilole nan umnak ram neitu Amor mipawlih pathian maw nan rending; keile ka innsang cun Bawipa kan riansawn ding a si.” (Joshua. 24:15 NKJV).

KAN theih ringring dingmi cu duhhrilnak hi kanpumpelh theih lomi a si. Himi thuah phun tampiin asuanlam an hawl theu. Zing kan thawh ihsin zanlam kanihthat sal tiangah duhhrilnak tampi kan tuah. A cancanah cun thil tampi ah ruatmumalloin duhhrilnak kan tuahtheu. Cumi cu kan tuahnak in a langmi rori a si.

A hrekkhat pawl cu kan tuahrero theumi thil zaranparih duhhrilnak a si. A dang cu thlawsuah vanluhnaknunthlengnak duh kan hrilmi a si ih innsang zatei hrangaha thathnem mi a si.

Curuangah duhhrilnak kan tuahmi kha nasa zetihkan ruah a tul. A hleice in kanmah le kan innsang akhoihbuai theimi thilah hin a thupi .

Tui ni ah duhhrilnak kan tuahmiah poi a tituziangzat so kan um ding? Hlan lai pi ih duhhrilnak kantuah zomi ruangah tuini ah nun tlakral nak a tongtuziangzat so kan um ding? Cumi ah cotha kan ngahmi cungaihthiamnak kha a si. Cule a thalo zetmi duhhrilnakkan tuah cingin rundamnak, taksa harhdamnak, co ngahtukan si.

Tu zarh sungah kan zoh dingmi cu a kau zetmiduhhrilnak kan tuahmi ihsin thusuhnak pawl a si ding.Duhhrilnak ziangek saw kan tuah ih kannunah le kaninnsangah ziangvek thathnemnak (or) siatralnak so athleng.

THAWHSAL NI April 7ZALEN ZETIH NUNTHEINAK, ZALEN ZETIH DUHHRILTHEINAK

Khrihfa tampi pawlin rundam le damlo thu ahPathian ih khaukhih mi (ruatlawkmi) a um ti ah an zum.Khami pawl hrangah Pathian ziangkimtithei fimnak inkumkhua nunnak neiding le hloral dingmi ah duhhrildingmi a tuahsak ti ah an ti. A san cu hloral ding le rundamdingah duhhrilnak tuahmi in thathnemnak a nei lotiduhnak a si.

Seventh-day Adventist pawlin khami zirhnak kanpom lo. Pathian in leilung semhlan ih sin amah ahrundamnak ngahih kumkhua nunnei dingah kan zatenin hril timi kan pom sawn.

Efesa. 1:1-4; TiTa.1:1,2; 2 Timote. 1:8,9 siar aw.Hi mi pawlin Pathian in ziang tikin so in hril tiah in sim.

Mi tampi an hloral cuahco laiah himi thuthanghi athami a si(Mathai. 25:41). Ziangah tile kan zaten Pathian

19 20

ih hrilmi kan si. Mai duhduhih nun theinak le zalen zetihduhhril theinak in pek.

Mathai 22:35-37 in zalen zetih duhhril theinakthu ziang saw in zirh?

Pathian in amah duhdawt dingah in hnek lo. Ritekumlo ih duhdawtnak in duhdawtnak a phut. Pathian inhloral fa pawl a hawl timiBible thuanthu kha mitampi inan lungkim pitmi a si. Pathian in amah lamih thinlung pedingah inn hnek lo.Hi mi hi Jesui nun le a rawngbawl nakahkan hmuhtam bikmi a si. Cuih duhhrilnak hmanginmidang pawlin Pathian lamah ziangvek nundan so anlangter? Mi tampi in amah an pan ih amai ruangah an luan hloh.

Pathian in rundam dingah in hril, cuih rundamnakpomdingah duhhril ding kan si. Thuthencatnak hi kanmai tuah cio mi a si, duhhrilnak kan tuah ih kan thuthencatnak ruangah Pathian kan rian, kha mi duhhrilnak kantuahmi ruangah kan mai hrangah a tum ngaingai mithaman, hringnun kan innsang hrangah thathnemnak aum.

TLAWNGKAI NI KHAT April 8A DIKMI DUHHRILNAK:

Duhhrilnak kan tuahmi ih a poimawhnak kan theicio. Duh kan hril sual tikah thilthalo kan parah a thleng ihmidang par tiangah a thleng ti khal kan thei. Duhhrilnakdik tuahdan ziangtin so kan theithei ding?

A tang lamih Bible cang pawl hi duhhrilnak diktuahnakah inbawm theitu pawl an si. Hi pawlih an fehpi dan ziangvek so a si?

1. 1 Thessalon. 5:17; James. 1:52. Isaia. 1:19; Mathai. 7:24,253. Saam. 119:105, 2Timote. 3:164. Thufim. 3:5,6; Isaia. 58:115. Thufim. 15:22; Thufim. 24:6

Duhhrilnak kan tuah tinten a thupi theh, curuangah Pathian hnenah thlacamnak thawn duhhrilnakkan tuah ding a si. Duhhrilnak kan tuahmi in Pathianthukhaam le Bible thu zirhmi pawl ngaihsak lo nakah infehpi hlah seh. Pathian rinsan ih kanduhhrilnak Pathianthuneihnak hnuaiah tuhlut ahcun, Pathian sunlawinakhrangah thlacam nak thawn thuhten catnak kan tuahdinga si. Kan ziaza kha Pathian khawkhannak thawn a kalhaw lonak dingah kan tumtahnak kha Pathian hnenahazaten kan pek theh ding. Thinlung vaivuan in duhhrilding thei loih kan um laiah bengvarnak dingah ruahnaktha pektu a poimawh. Cu ticun Pathian duhdawtnak kantheihnak ah lunghmuinak kan nei thei ding. Kan hrangaha thabikmi in duhsaktu kha kan zumih, thuhnuairolhin ahnenah kan aapawkah cun duhhrilnak kan tuahmiahkanzumnak hmai kan nor thei sinsin ding a si.

A thupi zetmi duhhrilnak na tuah tikah ziangvekin saw na tuah? Himi duhhrilnak tha na hawl rero laiahthlarau lamah ziangvek in saw ke na kar?

TLAWNGKAI NI HNIH April 9RUALPI HAWLNAK:

Rualpi komding hrilnakah thuthencatnak kantuahmi kha a thupi zetmi duhhrilnak a si. Kan tlanlen Pitdingmi rualpi hawlnakah can tampi kan hman tul. Kanmai tuahmi vek tuahtu minung kan kom tamtikah nuam

21 22

kan ti ih tluangtlam ten le a siding dan vekin than so nakin thlen pi tu rualpi an um theu.

A tanglam ih Bible cang pawl ah rualpi hawl danziang vek so kan hmu? Thufim. 12:26; Thufim. 17:17;Thufim. 18:24; Thufim. 22:24,25.

Thufim. 18:24 sungahrualpi tampi a neitu cun pawlnuam zetih an langawkter a tul. A can can ah mah lawngrori ih a ummi kan hmu theu, cu vek pawl cu Mi thin tawian si ruangah keimah lawng khuahartuk tiah an thei awtheu, an ziaza a thalo ruangah mi dang pawlin an ngaihloih an tlansan.”Kan rualpi thazet mi tla duh nung lo zet anziaza lang can annei, kan famkim lo nak a lang tikah intlansan lo dingmi pawl rualpi kan hril a tul. Rualpi thangaingai pawl cun in zawi thei ding. Kan palhnak le kansantlaih lonak le bawmtu neilo ih kan um lai ah intuamhlawm tu cu kan duhdawt ih kan upat theu, hi vekpawl hi Khrih ih thinlung put le ziaza nei tu an si. Mi dangan palhnak zawithei ih zawnruahnak le phahniam awknakneih kha beidon can ih tha zang a si.Hi mi ziaza in thinlungtenau tirhfaknak a hloterih ruahnak kau le mi nun siangahin tuah.”EG.White Pastoral Ministry, p. 95.

Rualpi komawknak thuanthu zohthim tlak bik micu David le Jonathan tei rualfa an si. Jonathan ih a paIsrael pawlih siangpahrang Saul in rin um le zawnlungtenrak um sehla lal thuneihnak a neihmi kha Jonathan in aluah thei dingih lal thuneihnak kha reipi an nei thei dingnan. Saul siangpahrang kha a rin um lonak a lang ruangahIsrael pawlih siangpahrang thar David kha Pathian in ahrilnak a si. Cu ruangah Jonathan in a mai covo ngahdingmi a ngah thei lo nak a si. Hi hmunah Saul ih duh ahril sualnak ruangah a mai innsang lawng si lo in a fapaJonathan innsang par tiangah hlawhsamnak a thlen.

A sinan Jonathan kha David parah nahsiknak a neilo ih thinhengnak khal a nei lo. A pai thinhengnak ihsinDavid runsuak dingah thuthencatnak a nei sawn. “Jonathanih thinlung cu David ih thinlung thawn an sih aw ih Jonathanin a mai nunnak vek in David a duhdawt” (1Samuel. 18:1NKJV). Zohthim tlak mi rualpi tha thuanthu a si.

“Bum in um hlah uh: rualpi thalo in ziaza tha asiatter”(1Korin. 15:33). A netnak ah a lo tlakral ter thehtu, komawk pek ah mi thazet a bangmi na ton mi a ummaw? Rualpi kommi hrilsual ruangah zingvek in soinnsang remawknak a siatter?

TLAWMGKAI NI THUM April 10NUPI PASAL HAWLNAK

Kom ding rualpi tha fimkhur teih nahawl vekin nadamsung hrang nupi/pasal hawlnak ah fimkhur a tul.Adam kha a hnakruh a laksak ih a damsung koppi dingnu pi kha Pathian in a mai kut rori in a tuahsak ih mithlawsuak ngaingai a si. Adam in Eve kha nupi dingih ahrilah khana hrilding nunau a umlo ruangah si lo in nupithathum a si ruangah a si. A tui kan san ah cun nupithathum thitding an mal tuk ih hril ding a harsa ngaingai.

Cu ruangah himi thuthen catnak tuahnak hi apoimawhtuk, kan kiangkap ih mipi lak ah Pathian ininhrilpit fawnlo. Thildang hnak inthitumnak ih thubuaipawl ah duhhrilnak tuah a thupitnakTlawngkai nikhat zirlaiah kan zoh ih kan thlun dingmi tampi a um. (Zirlai 6 nakahthitumnakih thubuai tampi a ummiah fimkhur zetihduhhrilnak kan tuah a tulnak tampi in kan zir leh ding).Cu ruangah Pathian rennak dingah duhhrilnak tuah lo ahcun nu/pa karlak ah sansung a rehthei lo mi thu buaineih ringring a si ding.

23 24

A tanglamih Bible cang pawl ihsin nupi/pasalhawlnak ah hman ding ziang so na hmu thei? Saam.37:27; Saam. 119:97; 1Korin. 15:33; James. 1:23-25.

Nupi thit ding pasal neih ding na hmuhhlan ah nupithittlak pasalnei tlak na si maw ti mi zoh awk hmai aw.“Thil ziangkhal mi in nan parah tuahseh tiih nan duhmicu nanmah khalin an parah va tuah ve uh: ziangah ti lehihi daan le profet pawl ih zirhmi a si”(Mathai. 7:12 NKJV).Milai hi sungthu lengnaal kan si, na duhmi pakhatte a tlinruangah a famkim tinak a si lo, tlaksamnak aneih miah nangaithiamtheih lo mi a si cun na buai thotho ding.

Himi hi thilthar a si lo, neih awk pek te ah ziaza lethinlung put a lang mai lo ih nitin ih tlanlen ringringnak ahnuamtete in a langmi a si. Paul in hivek sualnak pawlthuhla kha Rom cabu hramthok nak ah napiin a mawhsiatnak thu a sim. Jesuh khalin “Ziangah saw na mit sungihum thingtum hman ruat loin, na unau mit sungihmithnawm fate cu na hmuhsak.”(Mathai. 7:3 NKJV).

Ziangah saw nangmai famkim lonak hmuah hmuloin na nupi/ napasal ih famkim lonak hmuh na tumtheu? Hi mi thu hi ruat sal aw?

TLAWNGKAI NILI April 11A SIAMI DU HRIL NAK (Choosing a Course)

Hna tuannak ah le tuah kan duhmi phunah kanmaiduhmi kan hril theu. Milian neinung le mai innsang hna atauntu(upat tlak hnatuan sunglawi a tauntu) asi lo lensumpai tampi ngahnak hnatuan kha zo khalin kan duhhrilmi a si.

A sinan kan kiangkap thil umdanih khuahkhirhmi kan siih kan hriltheimi cu kan tuahthei tawkih asangbikmi lawng kan hril thei. Kiangkap thilihkhuahkhirhmi kan si ko nan kan tuah dingmi duhhrilnakkan neithei lai. A hleice in nunngai tlaihnak le nunmanneiah in thlen pitu Jesui sungah rundamnak duhhril thei kansi lai. Pathian sunlawinak dingah ziangkim kan tuahtheitinak a si .

Solomon ih a tuahsualmi ziangso a si? Cuih phunah palhnak umlo dingin ziangvek ih fimkhur saw kantul.? Thusimtu. 2:1-11.

Solomon a lennak ruangah thilsual atuah vekihtluknak dingah lennak hi kan tullo.”Tangka ngainat cusual hmuahhmuah ih bulhram a si: cucu daw in mi hrekkhatin rinnak an phatsanih, thinharnak tampi thawn thinlungkekkuai in an um (1Timote. 6:10 NKJV). Mi farah pa khal inmilian pa ih sumpai duh vekih duhnak a nei ve.

Nitin kan khawsaknak ah tangka kan tul cio, duhmihmuahhmuah ngah thei dingah sumpai kan tullo, milianhminthang si kan tullo. Innsang hrekkhat cun pabikihsumpai lakluhnak tha ngahdingah an helhkamih, milianneinung innsang sinak kha an hngilh theu.Zaidam,nunnem le ngilnei innsang pabik kha nupi fanauziangzat in so lungrethei thinbangin an tuah theu?Thiltampi ah hlanlai nun kan ngai theu.

Pathian in tuanvo nei ah in sersiam(Semtirnak.2:15). Apoi mi cu kan nunnak hnakin kan hnatuan kanduh sawn, cuih a suahpi mi cu keimah in nei thei thehsehla ti duhnak a suahpi. Himi hi Solomon ih a zawhsualmi lam zin a si. Khami pawl hrangah tumtah mi tampia nei, nuam a cen ih a lungawi thei nak dingah a phunphun

25 26

a ruat rero. A netnak ah cun khami hmuahhmuah khathulolak an si ti ah a ti.

Mi pakhat in a simmi cu: Nu le fa hnenah um tamloin mai hnatuan buaipit ih nun a hmangliamtu ziangzatso a um ding? Ziang tlukih thucah sunglawi so a si.

TLAWNGKAI NINGA April 12

RUAH BET DING: Bible ah kan hmuh theumi cu, milaiih thuthen catnak tuahmi kha a si. Adam le Eve sual antuah hlan ihsin duhhrilnak an nei zo(Semtirnak. 3). A poinak cu an duhhrilmi ah an palh. Sualnak a um hlanhmanah duhhrilmi an palh a si ah cun kan nih hrangahcun sual ih luhnak duhhril hi ziangtluk in so a ol sinsinding?

Duhhrilnak hi zalen zetih tuahmi a si, midangthuneihnak a tel lo ti mi kan thei ringring ding. Tuahmiahsiseh ruahnakah siseh a thalo mi hrilding kan si lo. Pathianih in pekmi duhhrilnak zalennak hmangin Pathian lamhruainak rinsanin a dikmi kan hril thei. A mannei zetmiduhhrilnak tuahthei dingah fimkhur kan tul. Innsang siattheinak thuthen catnak tuahmi duhhrilnakah a thupi bik.Kain in a nau that dingih duhhrilnak a tuahmi kha innsangsuasam tu duhhrilnak a si.Josef kha salih zuarhlo tu aunau pawlih thuthen catnak an tuahmi kha an pai nunnaksiatsuah tertu duhhrilnak a si.” Ka fapa ih korfual a si ti atheithiam ih, sahrang sualral in a deh a si hi, Josef cubauhthlek thluh a si tengteng a si hi. Cun Jakob in ahnipuan a thlek ih, a taiah buri hnipuan hrukin nirei zet afapa a sun. Cun a fapa hmuahhmuah le a fanuhmuahhmuah cu an thoih an hnem, a sinain hnem a duhlo, anih in, ziangah ti le lurum in ka fapa hnenah thlanmual

ka liam ding a si hi, tiin a pa in a tah ciamco.”(Semtirnak.37:33-35 NKJV).

Innsang sungtel pakhat in duhhrilnak atuahihathuthencatnak ruangah innsang zaten thatnak asilo lesiatnak an tonmi Bible ah tampi kan hmu (i.e.) Korah,Dathan le Abiram(Mipumsiarnak. 16:1-32; Daniel. 6:23,24;Semtirnak. 18:19).

REL TLANG DING:1. Tui sunah duhhrilnak na tuahmi ziangpawl so an si?

Cuih na thuthencatnak pawlin nangmai parah,Pathian thawn nan pehpar awnakah, midang thawnnan pawlkom awnakah ziang pawlso an lo sim? A thasawnmi duhhrilnak ziangsaw na tuah thei ding?

2. Bible in duhhril sualmi pawlih thu a sim ih an palhnakihsin ziangso kan zir thei ding? An hrilsualmithuthencatnak ruangah an innsangah siatnak ziangsoan tong?

3. Thuthencatnak kan tuah sual tikah poi kan tiih kansiraw ngaingai. Kha vekih sirawknak kha ziangah sothuthangtha a si thei? Bible in thuthencatnak tuahsualruangih siraw tui hrangah thukammi ziang pawl so anei?

4. Nupi thitdingah thuron lodiltu um sehla ziangso nasim ding? Ziang ruangah cutin na sim? Himi athupitzetmi thuthencat tuahnakah Bile cang ziang so nakhihhmuh ding.

*******

27 28

ZIRLAI 3 April 13-19

DANGLAMNAK HRANGAH TIMTUAHNAK(Preparing for Change)

SABAT TLAILAM April 13.TUZARH SIARDING: 1Korin. 10:1-13; Semtirnak. 2:24;

1Korin. 13:4-8; 1Samuel. 1:27; Saam.71; 1Korin. 15:24-26.

BIBLE CANGKEN: “Dingfelnak cu a hmaiah a feh dingih,a kekar nak lamzin ah in ret ding”(Saam. 85:13 NKJV).

NUNNAK hi a thleng aw rero mi a si. Ziang tiklaican khalah a thleng aw. A thleng aw lomi cu Pathiantongkam suakmi lawng a si. Kandam lai hringnun hi thlengawknak hmun a si. Kan mit hmuhmi in thleng awknak hia ngaingai in a um timi in zirh.

Rinlopiin thleng awnak a thleng theu. Ziangkim athleng aw rero mihmunahkan um ruangah fimkhur zetihkan um a tul.

Phundangih simah cun kan mithmuh rori ah thildanglamnak can a um. Thil danglamnak a um ding timitheihthiam thei nak dingah ralrin peknak, khihhmuhnak,theihternak a um theu. Cu vek thil a um tikah fimkhurzetih timtuah aw lohli ding a si ih ziangvek phunih a rathlenkhalah felten hmuh thiamtheinak kan nei ding. A thupizetmi thleng awknak pawl tla cu: nupi/pasal neih awknak,faa nau neihnak, tarnak, le thihnak pawl an si.

Mah te lawngih ummi kan silo ti a lang fiang ko. Asancu kan mai innsang pi pawl hnen ihsin khamithlengawnak a thupi zetmi pawl a thleng can a um.

Tu zarh sungah a tuan le tlai ih a ra thlengmi thlengawnak thu kan zoh ding. Kan mai innsang lakah kan tonmia siih in khongnat dan ziangtluk so a si.

THAWHSAL NI April 14FIM KHUR LO (Unprepare)

Milai um dan ngaingai thuhla ngannak ah Pathianthu lakkawi thei ding a um lo. Khami thawn kalh awin thila um vekih a langmi cu harsatnak, rinlopi in a ruang umsi lo ih hliam tuarnak, beidonnak pawl an si. Bible cabu ihcatlap hmaisa malte le a netnak lam catlap malte siar loah cun milai pawl ih nat tuarnak riahsiatza a langternakpawl kha Bible ih a nganmi a si. Paul in a dik ciah ih anganmi cu”Kan zaten misual kan si theh ih Pathiansunloihnak kan co baan lo(Rom. 3:23).

1 Korin. 10:1-13 ah Ralrin peknak ziang saw aum? Thu in kammi ziang so a um?

Nitin kan nunnak ih kan cangvaihnak hi a tlangpiin thleng awnak ah ziang vek in so thathnemnak apek.Khrihfa kan si vek in thleng awnak kan ton tikahzumnak thawn kan cingfel a tul. Pathian rinsan in a thuzawnlung teih thlunnakah rinumih kan umah cuntukforhnak ziangvek phun arat khal le kan dongam theiding.

“Zuar theilo le lei theih lo minung hi leilung piin atul bik. Thinlung put dik le tluangtlam, sualnak kha suala si a ti ngamtu, mipi hrangah a hna kha dik le famkim, ihtuan tumnak a nei tu, a dik nak ah cun van a cim hmanahraltha ih dingngamtu sihi a thupi bik”EG. White Educationp57. Hi mi thu pawl hi hlanlai Israel sanah a dik vekin EG.White te ih san khalah a dik ih tui san hrang khalah a dik.

29 30

Minung pawlin thleng awnak an ton tikah palhnakan tuahmi ziang a si tiah a tanglamih Bible cang pawlinasim? An palh nak ihsin zir suahmi ziangso kan nei thei?

Tirhthlah. 5:1-10Semtirnak. 16:1,2,5,6Mathai. 20:20-22

Thleng nak a um tikah sualforhnak , hniksaknak,cantampi ah tihphannak pawl a thlenpi theu.Thil ummipawl dik zetih cingfel theinak dingah thlarau ralthuam kanneih a poi mawh zet. Mit hmuh thei in siseh hmuh thei loin siseh thlengaw nak hi kan hringnunah rinlo ralah athlengthei mi a siih fimkhur ih kan timtuah awk a tul.

TLAWNGKAI NI KHAT April. 15INNSANG NEI DINGIH TIMTUAHNAK (Preparing forMarriage)

Mi pakhat in a thupi zet a tonmi thleng awnakpakhat cu innsang neihnak hi a si.

Minung a si mi paohpaoh in innsang an nei lo. Kanzohthim mi Jesu khal in a tuah dah lo, Bible khal ih a simtammi a si lo.

A si nan mi tampi pawl cun nupi/pasal annei,himi thuhla hi Bible ih a sim dah lo mi a si lo. Himi hia thupi zetmi milai nun thleng tertu a si.

A hmaisabik mipi vantlangnun tuangtimnak Biblesungih a langmi cu innsang dinnak a si. Innsang dinnakhi a poimawh tuk ruangah Eden hmuanah Adam le Evean um laiah an hnenah Pathian in a sim. Innsang dinnakthu Bible sungah hmunthum hrawngah a um. “Cuiruangahmipa in a nu le a pa a suahsan ding ih a nupi hnenah akop ding: cuticun taksa pumkhat an si ding (Semtirnak.

2:24; Mathai. 19:5; Marka. 10:7; Efesa. 5:31). Himi Bible cangpawlin mi pakhat in nupi voi khat a thitnak thu in sim,khami kha an damsung an karlak laicin awnak ah athupibik mi a si. A nupi/pasal kha a nu le a pa hnak in anaihniam sawn tinak a si. Mipa le nunau thitum nak ihinnsang dinnak hi Pathian lamah a thupi tuk, khami laicinawknak kha a fapa Jesuh le a kawhhran,a monu, laicinawknak langternak phun a si(Efesa. 5:32)

Inn sak dingah a tul mi pakhat cu to in ruat ta sehti a si.(Luke. 14:28-30). Innsang din hi ziang tlukin so athupi sawn ding? Inn sak tikah cun tlakrawh le bilatmi levunneel, thing le tlawngkhen le thir le wire hri le thlalangtivek pawl kan hmang. Innsang dinnak ah kha vek phunthilri a tul ve lo.

Kan nunnak hrangah a poimawh mi ziang so asi? Nupi/pasal nei dingah timtuah aw tui hrangah teha tulbik mi ziang so a si? 1Korin. 13:4-8; Galati. 5:22,23.

Nipi/pasal neihnak ding hrangah cun a hramthokihsin pumpak ciarih timtuahnak neiih tanlak a tul. Cuveten a poi mawh zetmi pakhat cu hmai lamih damsungkhawsaknak hrangah bawmtu koppi tha a si maw si lotimi hi a poi mawh zet. Mi taima a si maw?(Thufim. 24:30-34). Mi thin sia teh a si maw? (Thufim. 22:24). Kan zumnaka bang aw maw? (2Korin 6:14,15). Ka nu le pa le ka hawipipawl ih mithmuh ah teh ka nupi /pasal dingmi hi ziangbangtuk so a si (Thufim. 11:14)? Keimah hi zumnak kai hngetmimaw thinlung duhnak lawng thluntu so ka si timizohfelawk ding? (Thufim. 3:5,6). Himi thusuhnak pawlih a phicu damsung nunhlimnak le buainak kha a si.

Nupi thathum le pasaltha thawn innsang dintupawl kha ruat sal aw? Minung pakhat le pakhat pehtlaihawnak ah hman a theih mi an tuahdan ziang pawl so nahmu thei?

31 32

TLAWNGKAI NI HNIH April 16NU LE PA SI DINGIH TIMTUAH AW NAK (Preparing forParenting)

Thildang pawlin faate kan neiih kan nun adanglam ternak hnakin kan nun a thleng danglam theisawn. Innsangah thil danglamnak a um ringring ko ding.

“No lai fa cu micak pai kutih conkiang vek an si. Athalbawm khat ih cupawl a nei tu cu milungawi a si. Kotkathuthennak hmunah a ral pawl thawn an ton awk tikah, amualpho lo ding(Saam. 127:4,5).

Nau hak pawl hi harnak le buainak an ton dingmipawl theithiam dingah fimnak pek cia mi an si lo. Nauhakpawl ih tongkam le an nunziaza, le an tuahmi thil pawlruangah nu le pa pawl kha awloksong vansangin antuahtheu.

Nupi/pasal neih dingih timtuahnak a thupibangtukin hmailam canah nu le pa dinhmunih an um nakding hrang khalah ruahsannak an neih thei nak dingah aropi zetmi tuanvo sunglawi kan nei.

Nua suak thu ah a danglam hleice mi a tanglamthuanthu ah a um. Himi hi nunsimnak tello in mipitling ih a tuahtu kha ziang so a si? 1Samuel 1:27;Thuthentu. 13:7; Luk. 1:6, 13-17, 39-55, 76-79.

Hi mi nu le pa pawl hi ziang tlukih mawhphurhnaksang a nei mi le cotha a ngahmi pawl so an si. An pathumin Israel pawl ih profet le hruaitu pawlih nu le pa an si. Anfa le lak ih pakhat kha thukamfa Messiah ratnak hrangihzualko tu a si. Pakhat kha cu a mah Jesu kha a si.

Kan hrinmi faate pawl hi Bible ih profet hrinthlaksungin a si lo nan nu le pa pawl hi an nun ih thlengawknakhrampi a ummi hrangah timtuah tu ding an si.

Kan ralpa Setan thawn do awknakah kan fa le hinehtu a si theinak dingah an suah hlan ih sin kantimtuah cia a tul.

Naute parah anui ziaza pawlhi an suahhlan ihsin asuanthei. A nu kha amai thinlung duhnak lawng thluntu,midang zawnruatlo,thinsia, duhhamnak ziaza pawl hi nauparah a suan thei mi a si. Nauhak tampi pawl cu anpianken ihsin sualnakih nehtheih lo ding khop ih sinaknei khal an um. EG White. The Adventist Home, p. 256.

Nauhak hi kan kilkhawinak tangah an um ah cunmidang parih an umdan dingah tuanvo kan nei. Pathiantihzahnak lamah an mawhphurhnak theithiamtu si theiding ah an hnenah ziangso kan zirhin kan tuahsak theiding.

TLAWNGKAI NI THUM April 17TARTIK HRANG TIMTUAH AWKNAK (Preparing for OldAge)

Kan dam sung kum cu kum 70 a si; kan dam cah asi len kum 80 khal a si thei, kan damrei nak cu harsatnakle donharnak lawng a si. Nunnak cu rei lote ah a cem ihkan hloralmaitheu(Saam. 90:10). Mosi in himi thuhlahmangin ralrinnak in pek micu can timi hi a luang rero miti vekin a liam rero ih kaih thei a si lo tiah in sim. Kum athar ih thlengawk ding kan hmu veten kan tumtah lai ahkumin in liam san. Kan sam a parih kan cal a ngolh, tarlamkan pan ih thazang a tumsuk deuhdeuh, natnak lecawrnak,ngornak pawl hi nitin kan rual pi tha ah acang.Innsang kan nei ih te le fa thawn kan um, kan tu lepawl thawn nuam zetin kan um thlang. A hmaisa kanhmanmi kan hringnun in a neta hrangah fimkhurnakneidingah in bawm.

33 34

F-3

Saam. 71 siar aw. Hi mi Saam in kantar tik hranglawngah si lo in kannun a tlangpi ih timtuahnak umdingah ziag so in zirh?

Saam 71 hi tarpawlin an nun sungih thilthlengantonmi ngannak a si. Pathian rinsantu pawl hrangah cundamsung lungawi le thanuam in an um. Tartik khalahlungawinak le nunnuamnak neih dingah cun no lai ihsinPathian rinsannak nun kan neih a tul. Himi Saam cangantupaih a fehpi dan ah cun a hringnun in a paltlangmi nunramphunthum a zirsuahmi a thupi bik pawl kha in theihter.

1. Pathian theihfelnak ah thansonak: A no lai ih sinPathian ih zirhmi(Saam. 71:17), Pathian kha a hngetkhohmia himnak a si(Saam. 71:1,7). A runtu Bawi(Saam 71:2), alungpi le a ral hruang(Saam. 71:3),Pathian kha a beiseinakle a rinsanmi a si(Saam 71:5). A mah in Pathian ih thilmaktuahmi (Saam 71:16,17) Pathian ih cahnak le huhamthu(Saam 71:18) a netkhawtnak ih a ausuahmi cu: “MawPathian nangmah vek zoso an um ti ah a ti”(Saam 71:19NKJV). Hi pawl hi Pathian thawn nitin thunuam an reltlangnak a si, Pathian ih thuhla pawl kan zir tikah kanhrangah a thil tuahmi pawl parah kan langter theimi a umlo. Pathian thawn theih aw felnak nun kan neih a tul.2. Ziaza tha thanso ternak. Ei in tha ei ding, exercisetuahding, tidaiin tam ding, ni satnak dat thateih ngah tumding, colh damnak pawl an si. Nunnuam le sansau ihhringnun hmang theinak dingah in bawm theitu phuntampi an um. Saam ngantu pa in Pathian zumih rinsannaknundan(Saam 71:3), thangthat nun(Saam 71:6) ruahsan-nak nun neihdan(Saam 71:14) pawl a ngan.3. Pathian ih fialmi veinak thansoter ding. Mi in himisaam thu hi a tartik hrangah a ngaihven ah cun a tarhnukhalah pathian thangthat a duh ding(Saam 71:8) Pathian

ih thuhla kha mikip hnenah relih sim rero ding a si (Saam.71:15-18).

Tar pawlin an tarnak ruangah thathnemnak anngahmi ziang so a si? Mino na si nawnlo tikah tui natheihmi thu ziang pawl so mino pawl hnenah na sim theive ding?

TLAWNGKAI NI LI April 18THIH NI HRANGAH TIMTUAH AWKNAK (Preparing forDeath)

Jesui ratsal nitiang kan dam lo ah cun, thlengawknak hmuahhmuah lakih a sunglawibik mi kha kan beiseicio, cu mi cu thihnak ihsin nunnakah thlengnak kha a si.Rinlo paral ih innsang sungtel pakhat athihnak ih kannunin khoihmi maw kan suahni le nupi/pasal kan neih ni ihkannun in khoihmi saw a na sawn?

1 Korin 15:24-26 siar aw.Thihnak thuhla ziangsaw in zirh?

Thihnak hi ziangtik can khalah rinlo piin athlengtheu ih mi lung ati zuur tuk. Mipa, nunau, nauhakzokhal siseh ihthah nak ih sin tho ih nitlak hmu man lo iha thimi ziangzat so kan um ding? Innsang sungtel ah zingkhat tho ih nitlak hmuloin a hloral mi paziat so a um ding?Ziang dang hnakin hnangam lungdai ih na um theinakdingah Bawipa ah zumnak thawn a mai dinfelthianghlimnak thawn thuamawk nak kha nei ringringaw(Rom. 3:22). Na duhdawtmi pakhat (or) nangmai hrangahthihnak a thleng ding tiih timtuah awk theih a si lo ziangahti le a rading ti kan thei lo.

Phundangih simah cun zarhmal te maw thla reilote nung ding ti mi theiawk aw la ziang so na tuah ding?

35 36

Ziang tikah thihnak in kan parah thla a zar ding ti kanthei lo. Kan pumpelh thei lomi thil hrangah kannun timtuahawknak neihhi a poimawh zet mi a si.

1 Siangpahrang. 2:1-4 siar aw. David in a fapaSolomon hnenah netabik a simmi a si. Himi thu hikanmah le kan innsang ah thihnak a thlentik canhrangih timtuah awknak dingah zirlai ziang so kan lakthei ding?

David kha milianneinung minupi sualpi ih a rai titheih ruangah a pasal a Uriah thattu in Bawipai lamzinthlun dingah a fapa nun a sim a titu an um ko ding(2Samuel 11). Khami kha a sualnak ruangah an soiselnak asi, tuksumza thaman a parah athlen hnuah David inhmualnei zetih a simmi a si. Aatthlak zet thil a tuah miruangah thinpit vansangih a um dan vek a fapa ih a tonding a duhsak lo ruangah a ton lonak ding a zuam rerosawn a si. David in a harsazet mi tonnun ihsin sualnak ihthaman kha a zir suak, cumi sungihsin a fapa runsuak atumnak a si.

TLAWNGKAI NI NGA April 19RUAH BET DING: Ramcar sungih Israel pawl thuanthukan siarah cun Pathian in a duhdawtnak le a huham anhnenah a langter cingin thlengawnak an ton tinten an palhrero theu.Israel pawl ramtiam an luh zik zawngah a netabik thlengawknak nasa zet an ton mi Mosi in a tanglam ahhitin a sim”Baalpeor ah bawipa in ziang a tuah ti cu nanmit rori in nan hmu zo; ziangahtile Baal a betuhmuahhmuah cu pakhathman tangloin Bawipa nanPathian in nan lak ihsin a siatsuah theh. Asinan Bawipanan Pathian hnenih a koptu nannih cu nan zate’n tui niah nan nung lai a si. Nan va co dingmi ramih nan thlun

dingah Bawipa ka Pathian ih thu i pek vekin daan lethuthennak pawl ka lo zirh zo. Curuangah cu pawl cu thlunuhla tuah uh; hihi miphun dang pawl ih mithmuh ah nanfimnak le nan thiamnak a si, annih in hi daanhmuahhmuah an thei tikah , Hi miphun ropi cu mifim letheihthiamnak a nei ngaingai mi an si, an lo ti ding.Ziangahtile Bawipa kan Pathian cun a mah kankawhtinte’nin ranaih theu, cutivekih anmah ranaihtuPathian nei ziang miphun saw um? Cun tuini nan hmaiahka retmi hi daan hmuahhmuah vekih a dikmi daan lethuthennak nei ziang miphun saw an um? Ralring awlataima zetin na thinlung kha kilkhawi aw, cutilo cun namitih hmuhmi thilpawl na hngilh ding ih cu pawl cun nadam sung hmuahhmuah na thinlung na suahsan pangding, cu pawl cu na fapa pawl le na fapa ih fapa pawl khazirh sawn aw(Danpeksalnak. 4:3-9 NKJV). Pathian in kanhrangah a tuahmi pawl cin ringring hi a poimawh zet. Kandung in thluntu kan fa pawl kan zirh sin dingah a thasinsinih kan hngilhlo dingmi a si. Kan hminsin dingmi cu;hi hmuahhmuah hi innsang hmuitinmi a si. Peor ihsualnakin innsang nun a siatsuah. “Khami sualnak khadaan poisaloih sualtuahnak asi ruangah pathian ihthuthennak kha Israel pawl parah a thleng mi a si. Nunauaanka thlum le nemih lemsoinak thang hi Baal Peorlawngah a si lo atu khalah a um ringringmi a si”. EG. White,The Adventist Home, p. 326.

REL TLANG DING:1. Kan nunnak ah thlengawknak a ummi a thupizualpawl nupi/pasal neihnak, nu le pa din hmunih umnak,tarnak le a dang khal a um ih nan zircanah rel tlang uh.Khami thlengawknak in na innsang ziangtluk in a khoih?Midang ruahnak pek ding na zir suahmi ziang so a um?

37 38

2. David le Bethsheba an sualnak thuthawn peh aw inSolomon hnenih a simmi thu kha ruat aw, khami siatnakkha David ih lalnak parah a thlengih a innsang nasa zetina siatsuah. Himi siatnak thilthlengmi lakihsin Pathianzangfahnak ih thiltuahmi ziangso na hmu thei?

*******

ZIRLAI 4 April 20-26

A PAK IH UM TIKAH (When Alone)

SABAT TLAILAM April 20TU NZARH SIAR DING: Thusimtu. 4:9-12, Filipi 4:11-13;

1Korin 7:25-34; Mathai 19:8;Semtirnak 37:34; Isaiah 54:5.

BIBLE CANGKEN: “Bawipa Pathian in Minung amahlawngih a um hi a thalo, a hrangahbawmtu tha ka tuahsak ding, a ti.”(Semtirnak 2:18 NKJV)

KAN dung kumthar nuamzetih kan hman laiah riahsiat zathil a thleng. Nupinu kumno te kha a mai inn khan sungaha rak thi. A mah nu kha an hmuhhlan kum 10 lai ah a thimi a si.Mipi pawlin thu an suhmi cu: Himi khua hi khawlipitum a si, mipi tampi umnak khua le thutheihternak thakhal a um, hinu hi misual a silo, a thihnak a reituk fawnzo ih theih lo in ziang tin saw a si thei? ti ah an sut.

Himi hi a um ngaingaimi a si; mitampi cu anmahlawngin an umih umhar le lunglengin an um. 2016 kumNew York Time thuthangah catlangtar an tuah mi cu,”Kawtlang lunglen ton timi hawlsuahnak “ResearchersConfront an Epidemic of Loneliness” tiah an ti. Himibuainak hi a um ngainai mi a si.

Milai hi kan hramtholnak ih sin a pakih ummi kansi lo. Eden ihsin thokin midang thawn pawlkom awnaktha a neimi phunkan si. A si nan sualnak a luh hnuah cuna dikmi zianghman a um thei lo. Kan zaten kan ton theu

39 40

mi ti ih ruahmi cu a pakih um le koppi neih timi ihthusuhnak pawl tu zarh sungah kan zoh tlang ding.Mi dangtiam lo in nangmai cotha ah ruat aw.

THAWHSAL NI: April 21RUAL PAWL NAK (Companionship)

Thusimtu 4:9-12 siar aw. A tarlang miih atumtahmi ziang saw a si? A tlangpi in nunnak ih daanhrampi insimmi ziang so a um?

Kan lak ah a pakih a ummihi mi malte lawng an si.A pakih ummi khal kan si thei ih a pakih a ummi vekkhalkan bang thei. A tuan le a tlai men a si, rualpi cu kan duhrori ding, bom kan tul canah kan duh hleice. Zomawknaktuah ih um khawm dingah thisen pakhatih tuahmi kan si.Mihrek khat cun vansannak an tongih an tulsam canahbawmtu tha suahpi unau an nei.

Mihrekkhat pawl cu bomnak pek cu simhlah sunvuteih voikhat te tal betu neilo kan umnak vengah,hnatuannak hmunah, kan kawhhran sungah an um.Lunglen khawhar timi hi ziangtik can khalah tuar a si.Innsang koppi a nei lo mipakhat in ka hnen ih a simmi cunitlak a harhleice ka timi ni hi Sunday ni a si tiah a ti.Mipithawn hnatuannak hmunah zarhkhatsung kan um ko.Sabat niah ka khawmih mipi lakah ka um ko. A sinanSunday ni ah cun sunvuten keimah te lawng lungleng zetinka um.

A tanglamih Bible cang pawlihsin umhar lunglengcanih umdan ding ziangso kan zir thei? John. 16:32,33,Filipi 4:11-13.

Khrihfa pawl hi mah te lawngin kan um lo komngaihrualpi tha vekin Pathian thawn kan um tlang. Pathian thawn

kan um tlang ruangah hnem kan tul canah in umpi ih inhnem. Pathian in Adam kha neelzet in kom lo sehlaminung hi a mah lawngih um cu a tha lo ti ah a ti loding(Semtirnak 2:18 NKJV). Sualnak in leilungpi a siatsuahhlanah Pathian kha Adam thawn an um tlang ringringruangah Pathian in Adam kha fel zetin a thei. Kan mahtiamloin mi ziangzatso koppi nei tul an um ding?

Kan kiangah Mitampi thawn kan um ruangah,pakhat te hman lungleng le khawharih a ummi an umloding ti ah kan ruah ding a si lo. Khawpi tum, mitampiumnak hmun hi mahlawng lungleng le khawhar ih umnakhmun a si theu. Mihrekkhat cun midang thawn pehzomawnak anneih cio ruangah ka pak timi ruahnak an nei loding ti ah an ruat.

Khawhar zetin zosaw a um ti theih ringring hi a ollo.A kommi pawl thawn remaw loih thennak, thinnat aw terin an um maw,zo thawn khal a be aw lo timi, pakhatkhatih bomtul mi a si maw ti ngaihven ringring khal a ollo.Zoso himi tuahtu le a thunei tu a si ti theithei dingahziangtin saw kan hawl ding?

TLAWNGKAI NI KHAT April 22KOPPI NEILO NUN (The unmarried Life)

Lengrei (lengtuul) fala pakhat in pasal neilo ih umhi kan hlawk sawn tiah a ti. “Ka rawngbawlnak hmunpakhatah umsalnak cantha ka ngah ih hrehnak ka neilo”. Pacang no pakhatin nupi faate thawn umtlangnakdingah thuthen catnak tuah ka cu hrihlo nan timi thuthawnpeh aw in can malte kan komawk.

Nupi/pasal neilo ih um a thatnak thu, Paul inziang thu pawl so a sim? 1Korin 7:25-034 NKJV.

Mi tampi in nupi/pasal neih hi an hrangah Pathiankhawkhan a si an ti. Cu ti sihlah sehla “ minung amah

41 42

lawngih a um hi athalo” a ti lo ding. Nupi neilo ih a ummiBible sungah hmuh ding tampi a um, cui pawl lakahzohthim tlakbik mi cu Jesuh a si.

Jeremiah kha nupi na neilo ding tiah Pathian in ati (Jeremiah 16:1-3) thuanthu ih a lang danah khami khathuthennak a si. Khami khapnak kha a um nawn lo ti khalkan thei lo. Kan theihmi cu Jeremiah kha profet hminthanga siih nupi a neilo ti lawng hi felten kan thei.

Ezekiel kha nupi nei mi a siih a dinhmunah atangkai pittuk nak a um lo, anih khal rinlopi ah a nupi asuun. A nupi thihnak ah taphlah tiah a khapih, Pathian inamah riantu dingah a ruat sawn (Ezekiel 24:15-18). ProfetHosea khal le a nupi thawn an then aw leuhleuh, asinanPathian hna atuannak cu athulh cuang lo. Himi thuanthuhi kan hrangah a maktuk ti ding in a um, Hosea thlansanin pasal dang a thlunding timi Pathian in a thei cinginhlawhhlang nu thit dingah a fial (Hosea 1-3). Pathian in amai lam lawngin Israel pawl le kan mah in duhdawtih kanduhdawt ve lonak a langter duh nak a si. Himi tahthimnakzirlai kha Hosea hrangah a mak zetmi thin harnak a si.

Himi zohthim ding in pekmi pawlah innsang dinnakthuhla a tel lo. Pathian in minungih manneihnak asimi:diknak, thianghlimnak, felnak, thulunnak, le kan thiltitheinak pawl a ngaihsak ih, Pathian in ziangso a duh ti mi,hi pawl ihsin a hnenah a sim. Kan theih fel dingmi cuinnsang kan neih ruangah rikham neiih um ding kan si lo.Mi tampi an sim kan theih mi cu famkim lo zetih innsangdin hi man a neilo tiah an ti. Hi mi thu ah Paul ih a simmicu “hi khawvel minung pawl vekin nung hlah uh” cuhnakin “nan ruangpi cu pathian ih cohlan tlak raithawinak nungle thianghlim bangtukin Pathian hnen ah pek uh” tiah a ti(Rome 12:1,2 CEV).

Kawhhran mi siseh, sihlah seh innsang neilo pawlhnenah rawngnabawl dan ziang vek phun so a si?

TLAWNGKAI NI HNIH April 23KAN NEIH AWK THEH TIKAH (When a marriage End)

Sualnak ruangah minung pawl then awknak a um.Thihnak hnak ih a sia sawnih kan tonmi then awnak khaziang so a si? Kha mi kha hitin calai ah an ngan”dysfunctional family” mumal neilo, mitlatlum lo innsangtinak a si. Ziangvek din hmun khalah siseh mitlatlum lotimi le dan mumal neilo inn sang timi ziangvek so a siding?

Thihnak tiamloin innsangah harsatnak a thlentertukan tonmi cu nu pa then awknak a si. Nupa then awknaknunram a paltlang tu ih ruahnak hrangah a dam thei lomisernung a um ringring. Khami ah a hmaisabik curiahsiatnak, rinsan aw lutuknak, hi bangtuk hi a thla akum ih a rei cun phundang zetih thinlung natnak an tuar.Mi hrekhat cu tihhrutah an cang, an theih lomi pawlahtihnak an nei, sum le pai thuah donhar mangbang vansangin an um, an ruah theilomi parah beidong le thinphang inan um. Mi hrekkhat cu thinbang le thinteu in an umihkhawhar lungleng in a pak ten an um.

A tanglamih Bible cang pawl ihsin makawkihnupa then awmi pawl kom salnak dan a tlangpi in ziangso a sim? Malakhi 2:16; Mathai 5:31,32; Mathai 19:8;1Korin 7:11-13.

Kawhhran hi Khrihih rundamnak hnatuantu palaian siih, member pawl an tulsamnak hmuahhmuah ahkhrihfa mipitling an si theinak dingah tuamhlawm tu dinga si. Himi hi kawhhran member pawlin alamdang zet anton rorimi an sansung hrangah thuthen catnak an tuah mi

43 44

cu: nupi/pasal neihnak, nupa makawknak ruangahlungretheihnak pawl an si. Nupi/pasal thitumnak ruangahpehzom awknak kha tihnungza ih a siatah cun an pehzomawknak dinthar sal dingah kawhhran innsang le pastorcun remawk salnak hna an tuan ding a si(Hosea 3:1-3;1Korin 7:1o,11, 1Korin 13:4-7; Galati 6:1).

“Khrihfa innsang hngetkhoh a suak thei nak dingahbawmtu thupi bik mi cu mai kawhhran sung (or) kawhhrandang ihsin ngah thei a si. Cuih pawl cu: (1) nupi/pasalding hawlsak cia ih hamawknak thu zirhnak tuahpi ding(2) an innsang ah innsang dinnak thu zirhnak neihpi ding.(3) nupa then awkih mahlawngih a ummi pawl komawsalnak tuahsak ding”The Seventh-day Adventist ChurchManual, 19th edition (Nampa, Idaho; Pacific PressPublishing Association, 2016) p. 161.

Thu lungkhen neihnak le mai duhnak vek ih umruangah nupa thenawmi kha ziang vekin so na bawmthei ding?

TLAWNGKAI NI THUM April 24LUSUUN KHAWHARNAK (Death and loneliness)

Mi pakhatin hitin thu a sut: thihnak thuhla ahminung le rannung danawknak ziang so a si? A sannak cuminung le rannung a bang aw lo, an thi veve ko nan minungcun ka thi leh ding ti theihnak kan nei. Himi theihnakkha rannung in a nei ve lo. Ka thihnak a nai zo ti kantheihnak in kannunah nasa zetin a khoih.

Kan raltumbik thihnakin kan thitumnak kha acemnet terih nupa thihtiannak kha atuan le atlai in nupakhuahtin hnenah a thlengih nupi suun le pasal suunah incan ter. An lungrualnak, an duhdawt awknak, an ngainatawknak, hmuntinih an toihvah tlangnak, hi ziang vek a si

ti rannung in a thei lo, minung cun hi pawl ih a thupitnakle a nuamnak le a thatnak pawl kan thei. Minung cun atuan le a tlaiah thihnak kan tong ding ti kan thei(Jesuiratsalnak can hi kan theih lomi a si). Kan thih tikah cunkan pehzom awknak a cem. Himi hi zumtui hrangah sualihthaman cemnetnak a si ih Jesui ratsal nak tiang a rei ding.Adam a thih hmaisatnak le Eve a thih hmaisatnak thu Bibleah a ngan lo, a san cu nunnak an neihpek ah thihnak thua tel ve lo ruangah a si. Asinan thihtian ih an then awktikah thinna in tuarnak a um ve rori ding. Zirlai hmaisalamah kan hmuhmi vekin thinghnah pakhat te a tlami anhmuh ruangah thinna in an aihram ih, a koppi a thihnakah cun ziangtlukih na in an tuar ding ti cu zo khal in kantheihthiam ko lo sawm?

A poinak cu thihnak hi a um hrimhrim dingihruahnak kan neih mi hi a si. Himi thilhi minung in kan tondingmi ah a um lo theimi a raksi thei ko. Curuangah tuiniah thihnak kan ton tikah tuarthei lo in kan buai theu.

A tanglamih Bible cangpawlin thihnak thuziangso in zirh? Khami thuah ziang tluk in so an buai?Isaiah 57:1; Thuphuan 21:4; 1Thesalon 4:17,18; Mathai5:4; 2Samuel 18:33; Semtirnak 37:34.

Khami thihnak kha kanmah rori kan thihtiklawngah kan buai ve lo mi a si. Himi thil hi kan duhdawtmikan rualpi tha pawl an thihnak ah kan tuarnat mi a si.Khami can kha zo khalin atuan le atlai ah kan tong cioding. Khami thihnak in lunglennak le khawharnak inthlenpi dingih apak ah intuah ding. A tuarharmi le mithina khoih zetmi a si ih, kan ton canah Pathian ih thukam inpekmi kha kan rut theu ding. A netnak ah leitlun sualnakramah kan umih thinnat lungkuainak le thihnak kantonmi hleiah ziang saw a duh lai?

45 46

Nan kawhhran in thihsan mi khawhar innsangziangvek in so an hnem theu?

TLAWNGKAI NI LI April 25KOPPI NEILOTHLARAU NUNRAM (Spiritually Single)

Aliam zomi kum 7 laiah pasal nei mi nutung noNatalie timi kha a rualpi pawlih sawmnak ruangahSeventh-day Adventist pawl ih thuthangtha simnakhmunah a tel ve. A zirnak ah hmuhfiangawknak a neiih athinlung zaten Khrih hnenah a pumpek awk. Tharnak ngahpekte a si vekin a pasal, ani le arang le a venghnen pawlkha a vei bikmi a hnaah a neih. Natalie kha Seventh-dayAdventist kawhhranah a lawilut. Zumnak thar a sar milamah a nun ziaza ziangkimah a remawk theh.

A pasal ih dodalnak khohzet tawhawknak le hremihnunsimnak a tong. “Kan thit awk ni ah hiti vek si dingahka hminthutnak ka tuah lo. Nathar ih na danglam theh,hlan ih kan um danih um ka duh.”

Ni khua a rei vivo ih zumnak ih a nunnak ah a tu-ah cun nun hrehum zetin a um. A mah nu kha pasal a neiko hivek pawl kha thlarau nunram koppi nei lo (spirituallysingle) tiah kan ti.

Thlarau nunram koppi nei lo pawl hrangah a tanglamih Bible cang pawl ihsin thazang peknak ziang sokan hmu thei? Isaiah 54:5; Hosea 2:19,20; Saam 72:12.

Natalie vek ih thlarau lam nunram a pak ih a ummileitlun khuazakip ih kan kawhhran sungah an um. Hibangtuk minung pawlin nupi/pasal an nei ko nan a mahlawng a faate pawl thawn an khawm theu. Zumnak dang anei mi pawl thawn innsang dinmi an si. A silo le kawhhranah an luh ih sin a nupi/a pasal in a thlun lo mi pawl an si.A silole an neihawk lai ah cun kawhhran khat an si ko

ding nan thuhla a phunphun ruangah kawhhran zumnakdodal in bansannak tivek pawl ruangah a si. Hi vekmi nungpawl hi mahlawng a pak in an khawmtheu, kawhhrannuamnak hmunah a pak ih fehtu pawl an si theu.Kawhhran rawngbawlnak hrangah sumphut a um canahpek thei ve an duh nan an nupi/pasal pawlin an lungkimpit lo ruangah riahsia, beidong le ninghang in an um . Anmah pawl cu nupi/pasal an nei ih innsang thawn an umko nan thlarau lamah nuhmei/pahmei pawl an si.

Hi vek minung pawl hi kan kawhhran hmuntinahziangtik can khalah kan ton theu mi a si ih kanduhdawtnak le ngaihsaknak a tul mi pawl an si.

Kan kawhhran sungah thlarau nunram ih nuhmeile pahmei pawl kha kan ngaihsak ih kan bawmdan ziangvek so a si.

TLAWNGKAI NI NGA April 25RUAHBET DING: “Pumpi khapkhat hrangah hnatuan abuai rero lai khalah Enok cu Pathian thawn an pehzomawknak kha a tunghmun ringring. Catlo bangloin thinlungtak teih thlacamnak a neihmi ruangah a hnatuan ah ahlawhtling thei zet. A kiangkap mipi pawl thawn pawlkomawknak kha canrithen a nei ih pumpek awnak a tuahmikha a peh vivo. Cumi theh in a tanglaimi can kha anmaihrangah thiltha a tuahsak ih an hrangah zohthim tlak in aum. Cun an hnen ih sin hmundangah a tlan ih a mah tencan a hmang theu. Pathian lawngih pek theimi vanlamfimnak duhah hiarhal zetin a um. Pathian thawn an umtlang ruangah Enok hnuihmelah Pathian hmuihmel a langdeuhdeuh. A hmai kha thianghlimnak ih sunen in a um ihJesui hmuihmel vek ah a um. Pathian thawn an umtlang-nak hmunih sin a rasuah tikah a kimvelah vanlam thilti

47 48

theinak ih thuamih a um ruangah Pathian theilo pawlinan tihzah ih an upat.”EG.White Gosple workers. P. 52.

Hi tawkah Enok thuanthu in mah lawngihcanhmang dingih duhhrilnak tuah hi mangbangza thiltitheinak huham a um tiah thazang in pek, cutawkahhmuhton mi tampi a nei. Mah lawng a pakih um hi zo khalin an duh lo. Pathian thawn kan um ringring tikahnunhlimnak kan nei, a mah kha kan hnenah a tlaitluan iha ummi a si. Asinan kan minung pi thawn hmunkhatihpawlkom awk hi kan ngai theu. Sabat ni zarh tinten midunglamah a pak teih toin rualpi kommi nei lo khawharzetih totu kha hnem dingah kawhhran sungah nangmahle keimah hi kan poi mawh. Cu laifangah kawhhran sungle hmundangah an lo thei ih rinsan zetin lo hawl rero tu aum. Can tampi ah mi in an parih thilthleng kha olten ansim mai theu lo, dai ten an um theu.

Reltlang Ding:1. Nanmai lakah mahlawng a pakih um lunglengkhawhar tuartu ih tulsammi theithiam dingah nankawh-hran in ziang tin so an tuah?2. “Ka tlaksam ruangah ka sim lo, ziangahtileziangtivek dinhmun ih ka um khalah lungkim dingin kazir zo(Filipi 4:11 NKJV). Paul ih thu a simmi kha siar awlaruat aw. Himi umdan kanmah ah a um ve dingah ziangtinsaw kan zir suak thei ding? Himi hnangamnak a ngahtukan si ah cun midang ih tuarnak parah ziangruangah ralrinkan tul?3. Tuarhar zetmi mahlawng khawhar lunglengnak apakih na tuarnak kha nan zirnak hmunah reltlang uh.Cumi in a lo bawm thei mi ziang so a um? Na tuarmi ziangsoa si? Midang bawm thei dingah na zir thei mi ziang so aum?

ZIRLAI 5 April 27-May 3

INNSANG HRANG THUFIM

SABAT TLAILAM April 27TUZARH SIARDING: Thufim 5:3-14; Mathai 19:5; 1Korin

7:3,4; Thufim 13:22; Thufim 14:26;Thufim 17:22; Thufim 23:13; Thufim31:10-31.

BIBLE CANGKEN: “Na thinlung zate’n Bawipa cu rinsanawla, nangmai’ theihthiamnak kharinsan aw hlah. Na lamzin hmuah-hmuah ah amah thei aw la, nalamzin a lo khihhmuh ding.”(Thufim 3:5,6 NKJV).

A TUI kannun zalamtluan ah ziangvek kandinhmun khal siseh, kan nu le pa thawn kan suahthlak ihsin kan paltlangmi a si. Pehtlaih awknak hmuahhmuahkha nu le pa hnen ihsin kan ngahmi a si. Phun dangihkan simah cun mihrek khat cu, pianpi unau (or) laicinunau nei deuh an um. Mi dang hnakih innsangsungkhuamal nak hmunih seilian mi khal kan um.

Kan nun zalamtluan ah kan thanlen dan ziangvekso a si ih zingvek dinhmunah so kan um. Thufim cabu hinunsimnak thufinkhawm mi a si ih biazai, thubuai umtheimi pawl, le mifimih thuroling simmi pawl an si. Tlangzetin innsang pehzom awnak a simih, a dang thuroling mifimthusimmi pawl kha inn ih hman dingmi pawl an si. Thufimhi nu le pa pawl in faate hnenah Pathian ngaihsaknak nunnei dingah innsang nunzirhnak thungan mi a si. Nu le pa

49 50

F-4

pawlin phunsang tlawng kaimi faate hrangah thunrawn anngan mi vek a si. Inn ih sin hmunhla ah an mahten an umih hna an tuan lungfimnak thu kha fapa hnenah a pa ih asimmi thu a langter.”Ka fapa na pa ih nunsimnak cu ngaiawla, na nu ih dan cu hnong aw hlah”(Thufim 1:8 NKJV).Daanpeksalnak khal in tu le faate hnenah sim dingmi thuin sim. Khami khal fimsim awknak thufim a si. Pa in a faaa veinak ihsin van ih um kan pai in veinak kan zirnak a si.

THAWHSAL NI April 28MIDINGMI NUNAU DUH AW

Thufim 5:3-14 sungih a ummi neihawk hlanahnupa sualnak tuahnak ih buainak athlenmi pawl nganaw(or) nupi nei cingin mitpar neiih nunau dang pawlmineihnak ih thubuai kha ngan aw.

Pathian tihzah tu cun neihawk hlan ih nupa sinakan cansunglawi hmanding kha an sianglo ih neihawk hnuhrangah an khek. Thufim in mipa hrangah fiangten a nganbangtuk in (Solomonhla 4:12-15)ah cun nunau hrangahfelzet in a ngan ve. Dan in a onlomi duhdawtnak hi mi ahipthei nasa ih mi a khuaikhem hmu ah cun a rapthlakzetmi sualih thaman khoh zet ton a si theu. Ruahlopi ihnupa sualnak tuah timi hi pahnih karlak ih thukamnakkilven thatlo ruangah taksa ih tuah rori mi sualnak ahtlak a si theu. Thinlung suupawk lonak le taksa hiarnaktuahsuak mai hi cawhkuan tonih sumpai a lakihkhawhralnak hrampi a si. A thupi bikmi cu Pathiantihzahnak thinlung neiih duhhril dingmi kan si.

Nupa pawlawknak kan can sunglawi hi minunghnenah Pathian ih pekmi laksawng sunglawi a si.Curuangah himi kan can sunglawi hi neih awk hnu lawngihhman dingmi a si(Mathai 19:5; 1Korin 7:3,4; Hebru 13:4).

Thufim in taksa hiarnak nuamcen ih diriamnaktuahdingah sex lamih lemawknak thuhla theihtam tik ahcawmlian lo in fimkhurzetih khuaruat ding ah in sim. Himinupa nuamnak cansunglawi taksa diriamnak hi thitumnaka tuahzo mi nupa in nuamzet le sunglawi zetih an hmandingmi a si. Himi thawn a kalh awmi cu rin umlonak kha asi. Curuangah a simbetmi cu”na no lai nupi parah lungawiaw”(Thufim 5:18 NKJV) tiah a ti. Kan tarhnu khalahthukamnak kan tuahmi ah rinum ringring dingah a langtermi a si. Mi pa na nupi’h duhdawtnak aankanem lemnakin na thinlung diriam terin lozeel neh ringring seh (Thufim5:19 NIV).

Sualnak ih cuulnel zohnu milai dinhmunah Pathiansaduhthah mi vekin nupa cansunglawi hmannak ihsin kansuahpitmi maiduhhiarnak in nupasualnak tuah dingahinfehpi. Ziangkhal sisehla Pathian in milai ah duhhrilnaksunglawi inpek. Himi sualforhnak hi kan bansan loih kanruahrero ah cun a netnak ah in zeel buai tu a siding.(James 1:14,15). Pathian ih saduhthahmi vekin nupacan sunglawi hmang dingah danih a khapmi kha tuahlodingah kanthu tiamkam awkmi kha kan kilhim ding. Kandamsung hmuahhmuahah Pathian ih a duhmi vekinneihawk hnuah nupa can sunglawi hmangdingahrinumnak kha kan duhhrilmi si seh, himi hi fimkhur dinglawng siloin malsawmnak tampi a rak luanluhnak a si.

Thitumnak tuah ding thukam awmi pelhsolhdingih sex ih thlemnak a tongtu na theihmi a um maw?Fimkhur dingah ziang so na sim thei ding?

TLAWNGKAI NIKHAT April 29INNSANG PABIK SIDINGAH SAWMNAK

Faate pawl hrangah khua saupi a ruattu innsangpabikih umdanding Thufim ih a simmi pawl ngan aw.

51 52

Thufim 13:22; 27:23,24……Thufim 14:26……..Thufim 15:1,18; 16:32…..Thufim 15:27…….Thufim 29:17…….

Pabikih ziaza hi faate pawlah a suanih a nundanan cawng theu. Faate pawlin anpa ih mi a bomnak,nunsiangnak le, zirhnak, le an umdan kha an zoh ringring.Thufim in sungkua ah rinsantlak le innsang a hruaithazettu pa kha a fak zet. Mi tampi ih nundancu”hamtamnak ih hlawknak cun amai innsang abuaiter”(Thufim 15:27 NIV) tu zin an zawh. Pabik cuninnsang hnatuanah buai tuklo dingah ralrin cia dingmi asi. Pathian tihzahtu pabik cu mi a zawi thei, thinlung a ukthei. An parah faate pawlih rinsannak an hmuhtik ah ansunloih. An thuneihnak kha faate pawlin ngaihsak lo ihan umlo nak dingah fimkhur ten nun a sim theu. Pathiantihzah ih zawnlungnak nun le pumpek awknak nun hipabik in a neih rori dingmi a si. Pathian ih duhdawtnak lePathian ih tongkam suak thu hi a nun luahkhat tu a siding. Cuih nun in a faate pawl kha lamzin dikah a hruaiding.

A netnak ah pabik in tuahlo theihlo in a faatehrangah a tuah dingmi cu a nupi kha duhdawt zet in a kilkhawi ding. A nupi parah a rinumnak langter ringring seh,khami kha faate pawl an pitling tikah anmah nun simtu asi ding.

Thufim in Pathian ah rinum teih umnak le thu kantiam awknak le innsangnun kha rinum te’h kai hngetringring nak ding a um. Khami kha zatlang nunah miupatnak le tihzah hlawhnak a si. Ziangvek dinhmun le

ziangvek sinak khalah siseh ziangkimah mah le mah ukawk thei nak a nei ding. Innsang pabik in Pathian ihngilneihnak a zohthim dingih duhhrilnak zalennak a kairingring ding. Sex sualnak ih milemsiahnak, zaangzelnak,lennak, thuneihnak pawl a neihmi ah Pathian nun cawngtu a si ding.

Innsang pabik siseh midang khal siseh, hi tawkahnunziaza fehpi dan a poimawh mi ziang pawl so a um?Midang parih na nundan le na faate parih na nundan asia maw a tha ziangvek nunzia so na nei? Khuimizawnah saw fimkhurna tul?

TLAWNGKAI NIHNIH April 30DUHDAWTNAK THAWN NUNSIMNAK

Faate pawl nunsimnak ding a poimawh zetmipawl Thufim in ziangso in sim? Thufim 10:17; 23:13,14;29:1,15.

Nu le pa pawlin faate nunsimnak ah zapi pom theilothinlungput thawn thuneihnak hmangin kan sim theu. Acancanah an beidong dingin le thinheng tianginthulunlonak ruangah kan mawhsiat theu. Innsangahsuakthuan pawl nunsimnak thuthawn pehpar in Pathianih tumtahmi ziang so a si? Himi thuah an hmailamruahsannak an neih theinak dingah Thufim in nunsimnakdan in pek (Thufim 19:18). Pathian tihzahtu nu le pa pawlinfaate pawl hi sinak sualnei mi an si ti an thei. Himi sinakthlengtheitu cu Jesui thiltitheinak lawnglawng a si (EG.White. Education. P. 29. Khrihfa nu le pa pawlih tuanvocu faate pawl nun zirhnak le pathian hnenah faate pawlhruainak a si.

53 54

Lungsau zetin le nemten tundin kan tum ding. Jesuihruaidan ah mawhpuh ih dantatnak kan hmulo.Thuneihnak a hmanlai khal kan hmulo. Thu a kammi vekina kilhimih a zirh. Pathian ih ruahman danah cun nu le papawlin an faate pawl ih sinak sual an neihmi theithiam inJesui hnen lamah panpi ding a duh. Nu le pa pawlinzawnruahnak thawn khoh zetin an nauhak lai ihsin anzirh rero ding mi a si. Hmuan tuahtu in a hmuanih thlaikeuh thar kha thanglian dingah a cawm ih a tuamhlawm.Cu vekin an pi tlingtiang Pathian tumtah rundamkhawkhannak rinsan an thiamtheinak dingah lezumnakah mi pi tling an siih mah le mah uk aw theitu ansi theinak dingah Pathian thawn kutkai ih tuan ding an si.

Thufim 13:24; 23:13 ah nu le pa hrangah thucahziangso kan hmu thei?

Mi tampi in ansim cio micu “funghreu” hmangihFaate nun simnak voitam a lang lo. A larbik mi cu krihhfacalai ah a ummi dan theithiamtu nu le pa invanlam tuukhal in a tuu pawl a hruainak ah a funghreu a hman vekin a hmang ve ding a si (Saam 23:4). Bible ih a simdanahcun thinnem le lungsau ih nunsim le zirhding, an cawntlaknun neih ding, an mah thawn rualpi vekih kom aw theiding, an nun thlengthei dingin kan thunun theinak dingahnel aw zetin zirh aw ding tiah a ti (Danpeksalnak 11:18,19).Nauhak in nu le pa duhdawtnak an neih tul rori mi a si,cuvek ih kan hruai ah cun nundik nunngaitlai in an umdingih rundam an si ding (Thufim 13:24).

Tumtahnak nei rori in tongkam sia thawn kawkihnunsimnak tuahsualnak kan neih ah cun theihawk sualnaka um ding. Nu le pa pawl in an faate pawl kha ziang tin sodikzetin an hruai thei ding?

TLAWNGKAI NITHUM May 1INN LUANGLU KELKAWM IH UM A THASAWNKEM?

Thufim bu in innsang nubik thinheng ternak thuah ziangso a vorhsuak? Thufim 21:9,19; 27:15,16? Himihnihsuakza thu in thathnemnak ziang so a nei?

Thufim cabu in a tambikih a tumtahmi cu pakhatle pakhat nel awzetih nunsim awk nak a si. An tumtahmikha thimlak ah detmei detmi vekin theihthiamnak thinlunga vangter. Theihthiamnak neimal mi rualpi in”thinharlaitakih hlasak “vek ti mi hi(Thufim 25:20 NKJV),zingthlapitmithawh hlanah napi’n au tahratin a ittu kha “Bawipa inlo thlawsuah seh” (Thufim 27:14 NKJV) titu thawn a bang.Phunciarmi nupi nu in himi cang a siar cun mipa pawlhrangah thufim tuahbet a duh ding! Himi thufim hi nunautuan le mipa ih tuanmi khal a tuan theimi nunau kha apasal in inn lam tuanvo hmuahhmuah a kutah aap thehruangah a pasal parah thinheng hngerteonak a neihmibaanhna thiamlo ih phunzainak ziaza a neih mi a si.

Lungawinak hi sii thazet a si. Innsang ah hnihsuaksainak in thiltha theihthiamnak a pek. Cet thilri nal sehtiah hriakhnih mi vek a si, thinharnak le thabangnak rehterthei tu a si.”Thinlung nuam cun sii bangin thatnak a suahpitheu, asinain thinlung kekkuai cun ruh a ro ter(Thufim17:22 NKJV). Thufim cabu ah mahte ih a suakmi damnaksi tha in pek ih mi in thinhengnak in tuah ih thinnatnak ihin zeelbuai lai khalah hnikuahko thei dingah a si.Capaohsai ih hni ziamzi te ih um tikah thinheng hngerteo ih intuahmiih zeelbuai nak ihsin a tha sawnmi nundan in thlenpi tu a si. Capaoh nak hi thupi zetih khuaruah dingmideemternak ah hman ding mi a si lo.

55 56

Tlangrai hi natnak ah a tenau pawl a si. Thinbuainak, tawhawknak, le phunzainak pawl hi innsangsungtel pakhat thinhengnak a langter tu a si. Kha vek ahpehtlaih awknak ih hmurka biak awknak harnak a thlenpithei. Kan tawhmi pawl in an theihthiamnak kha hmangduhlo ih an um ah cun pakhat le pakhat biak aw paih lonak a suak. Tlangrai a thian cun a natnak khal a um lo vekin a thinheng a reh cun a dam ve mai. Innsangah pakhat lepakhat thubuai a um dingmi kha hrial a tul. Innsangahduhdawtnak karhter ding, Bawipa hrangah le thu antiamawk mi hrangah pakhat le pakhat a tuarmi le atulsammi felteih simawk le tuahsak aw in thin hengnakrehter in mithmai pante’n kan biak aw ding.

Innsang ah capaoh sai ih hni kuahko hi a thupitnaka um maw? A tha lamah ziangtin so kan hmang ding?Hnih suaksai nak abalmi le athalomi ziangvek pawl so asi? A phi na ngahmi nan zirnak hmunah suah pi ve aw.

TLAWNGKAI NILI May 2NUPI THATHUM (A Truly Wealthy Wife)

Thufim ih a cemnetnak lamah nupi thathum ihnunzia faknak thawn thunetnak a tuah. A ziaza le asinak pawl fakmawinak a tuahmi pawl cu: Thufim 31:10-31 ah kan hmu.

Hi tawkah a tarlang mi hi hawi hluanih tha in biazaia tuah. Thufim 31:10 ihsin thokin a hramthok tinte’n Hebrucafang an hmangih a zaten 22 a si. Faktlak nunau ih afamkimnak kha a phutawkin miphun kipih tong citinhmangin cawimawi ih thangthatnak a si.

Zirhtu saya in nupi thathum a thitmi thu kha thufimthuih a langter mi:”Kha pa inn ah a ummi a nupi”thu a si.“Nunautha cu a pasal hrangah lallukhum a si: asinan

mualphonak a tuahtu cu a ruhsungih nget vek a si” (Thufim12:4 NIV). Thufim a netnak lamah leitlunah a um thei dahlodingmi beiseinak langter mi a si. Nunau hmuahhmuah inthiammi le thil titheinak tampi an nei cio ko: puanthit,sumsaw let thal thiam tu, thlai cinthlak thiamtu, tangka alut a suak fingkhawi thiam tu ti vek ect. Ziang khal sehlanupi tha cun a innsang a kil him ding. A faate pawl le apasal ih duhdawtnak le thangthat a hlawh ding.

Himi talen hi nunau hmuahhmuah in an nei dingtiah beisei ding a si lo. A hmel in zohhlah a aan in ngai aw.Himi thiltitheinak le sinak thufim ih a langtermi pawl hinunau hmuahhmuah hrangah a poimawh zetmi sinak leumdan langtermi a si. Himi hi mipa hrang khalah a sithotho: rinsantlak nunneih, zawnruahnak nei, mirinum,midingfel, ngilnei le zaidam, kutthemthiam sinak nei a tulve. Himi nun neih theinak thuthup cu Thufim 31:30 ih anganmi”Pathian tihzah nak” ih sin a ra mi a si.(NKJV)

Thufim 31:10 ah”nuntha nunthianghlim” or “faktlaknunzemawi”timi tongkam a hmangih,(NIV) a sullam cu”thutak nunnei” “nun ze muril nei” or “man khungtuk” tiaha ti.. Himi thu hi Saam 62:10 ih a ngan danah cun“riches”neihnunnak ti a si. Joshua 1:14 ah cun “pacangtha” tiah a ti. Boaz in Ruth ih thu a simnak ah”virtuous”minun tha nun thianghlim timi a hmang (Ruth 3:11). Himipawl kha Thufim 31:10 ah”nupi thathum cu a man akhung(man a nei tuk)” tiah a ti. Neihnunnak hi nunziaza,felnak le diknak le thianghlimnak , le Pathian tihzahnakah a hngat aw mi a si. Himi hi lungman tam vekih sunglawi a si.

Nun zemawi le raltha nunau pawl kha zo ihthunun mi pawl so an si? Pathian tihzahmi nunau pawlihsinak an nun ziaza, an umdan, an thangmawinak ziangvek in so na ngan ve ding?

57 58

TLAWNGKAI NINGA May 3RUAHBET DING: Thinlungah vanram tumtah ringringnakhi Khrihfa pawlin an thinlung kha a tha bikin fimkhur te’nkilven ding a si. Nunhlimnak thinlungput khangainat ihduhdawtnak kha urhsun zetih ruatin kan thanlen pi ding asi. Bible siarih zingzoinak, thlacamnak, le Pathian thuruahnak ih can tawite hman hi mi in ui nak an nei theu ihhnatuannak can tampi a cem tiah an ruat. Pathian ih pekmitleunak hmangin a phunphun in na thlir ding ti ah ka ruat,nangmai hrangah a hmaisabik le a thupi bik na tuah dingmicuPathian uknak kha na ruat ding. Van ram thu hi a thupibikih na ruahmi siseh, soisel ding um loin hmaizahnak nangah dingih na tuanvo ah phurnak na nei ding. Kan thinlunghi vanlam thil ruahnak ah kan hmanah cun thahnemngaizetih kan tuahmi hmuahhmuah ah hmual a nei dingihhlawhtlinnak a um ding. Cuti a si loah cun thlaraulam ihpitlinnak ah mi kan bangthei lo ding(Efesa 4:13). EG. WhiteComments, The SDA Bible Commemtary, vol. 3, p 1157.

RELTLANG DING:1. Khrihfa tampi pawlin tukforhnak donak bawmtu

dingah internet ah rualpi an hawlih cuih pawl ihbawmnak thawngin”an thin lung an kilhim”. ThlarauThianghlim-rinsanih thlacam taimaknak, Bible siarnakziang vek in so kan tuah ding? Thil ziangmaw ah khamikha ruahnak thazet mi bawmnak a si an ti laiahmihrekkhat cu sualnak ah mi a fehpi, tukforhnak inbuainak a thlen pi ih an zongsangmi kha ngolvei ahan cangnak hi ziangruangah so a si?

2. Tlawngkai nithumni zirlai ih a netabik thusuhnak iha phi na ngahmi kha nan zirnak hmunah siar aw. Aphi na ngahmi pawlih a sawhduhmi kha reltlang uh.

Pathian in a mak zetmi le a ropi zetmi in pek, hmuh-suam zokzetnak le tihnung za thinlung kawi pawl anumnak hmunah ziangtin so capaoh kan sai thei dingihkan hni thei ding?

3. Thufim 31 kha thangthatnak pektlak nunau inziangvek sinak so a nei ding? Khami nunziaza kanneihmi ih sin kantumsuk lonak dingah kan mahtenziangvek in so kan kilhim aw thei ding?

4. Kan innsangih kan kaihringringmi nunphung khaBible ih a fehpi mi dan thawn a tlangpi in a kalh awmiziangpawl so an si? Bible thawn an fehpi dan abangawmi nunphung a um maw? Ziang pawl so an si,innsang hngetkhoh tertu dingah ziangvek in so kanhmang ding?

*******

59 60

ZIRLAI 6 May 4-10

ZUUNNGAIH HLA SUNGLAWI(The Royal Love Song)

SABAT TLAILAM May 4TUZARH SIARDING: Solomon hla; Semtirnak 2:7; 1Korin

7:3-5; Johan 17:3; 1Johan 1:9; Rom1:24-27; Galati 5:24.

BIBLE CANGKEN: “Na lungsungah tacik bangin i khenlaw, na kutzungih tacik bang len:Duhdawtnak cu thihnak tlukin a cak,thiksiatnak cu thlan vekin a nun arawng, cumi ih meiling cu mei vaama si, mei alh nasazet a si” (Solomonhla 8:6 NKJV).

KANNUN zalam tluanah a poimawh zetmi pakhatcu nupi/pasal neih hi a si. Nupi/pasal neiloih a ummikhal an um, nupi/pasal neihnak in tuanvo mawhphurh akengtel ih cumi cu lungawinak le kannun hlimnak a si.Cuih thlawsuah hmuahhmuah lak ihsin sexhmannak hiduhdim nun in neihtertu asi. Amah can te ah le tuahnakding hmun teih sex tuahnak hi duhdawtnak ih a vawrtawpa thlenpi.

A tlangpi in zapi pomtheimi sex tuahnak hi Bibleih pomdan a si. Danlo vek ih sex hmannak hi milai hnenahhimi laksawng petu Pathian dodalnak a si.

Lal Solomon ih hla hi Bible bu hmuahhmuah lakaha fate bik lam le kan siarmal bikmi Bible a si ding. Shunammi fala tleirawlte le a duhdawt zetmi lal Solomon karlak ih

an uar awknak a langter mi a si. Cabu ih a langtermi cufala le tlangval an uarawkih an duhdawt aw nak muril anneih awk hnuah(conjugal) sex thinlung thotertu thilmakanphuan suahmi pawl a si. Solomon ih hla pawlhi Pathianle a minung pawl or Khrih le a kawhhran an uarawknak ihan hlerawknak langtermi a si. Himi hi tlangval le faladuhdawt awknak an thinlung phorhsuak ih biazai an rakhmanmi a si.

Tuzarh ah cun thlunghlun sungih nupi/pasal neihawknak a tarlangmi kan zoh ding.

THAWHSAL NI May 5THEN THEIH LO NUPA NUN

A tanglamih Bible cang sirhsan in minungihtaksa, Bible thlirdan ihsin ziangvek inso na simfiangding? Semtirnak 2:7; Saam 63:1; 84:2; 1Korin 6:19,20;1Thesalon 5:23.

Sakhua dang pawl cun kan taksa(ruangpum) lethlarau hi a dangdang an si tiah an pom. Thilhramthoknaka hawl suaktu(philosophy) pawlih hmuhdan ah cunminung ih nunnak le thlarau(spirit) hi a khirhkhan tuktiah an ti. Taksa in thatlonak lam a duh ih thlarau inthiltha a duh tiah an ti. Bible sungah milai ih taksa ruangpihi nupa pawl awknak thawn pehparin kan sim ah cuntaksazate duhdim ih diriamnak a si. Kan nunnak hi kan taksaruangpum le thaw(spirit)(Semtirnak 2:7)kommi a si. Saamcangan tu in ka nunnak pumpi in Pathian ka lo ngai ih, kathinlung zaten ka lo biak tiah a ti(Saam 63:1; 84:2). Kandamlaiah kantaksa ruangpi a zatenPathian in amaihrangah nun thianghlim sinak a pek.

61 62

Solomon ih hla in a langtermi vekin nupa sextuahnak thuhla hi a tha lam ihsin kan thlir ding. Himiumdan Bible cang pawlin ziangvek in so an langter?Solomon 1:2,13; 2:6; 5:10-16; 7:1-9.

Himi Bible cang pawlin minung ih taksa angainatnak le a ngaisannak a lang. Kan duhdawt awkihkan thit awk hnuah ningzah mualpho nak ding a um lo.Thinlungih a ummi hmuahhmuah kha phuanawk ih pekawk ding a si.

Mi hip theizet a thianghlim lomi sex tuahdan himitampi in an hmang. Hivek sex tuahnak ah nupa kan siko nan, taksa hriselnak kan can awk lo ih harsatnak a umtheu. Nupa sex tuah can ah faate pawlhi hnaihnoknakcan a um. Khrihfa innsang kan si vekin Pathian tihzahnaknei in nupa sex tuahnak famkim ih tuah theinak dingahcantiam awk in thutheihter awknak kan nei ding.Sersiamtu ih laksawng pekmi a si vek in Bible in nupasex tuahnak hi tlangzetin le zeplo ten a sim. Himi nupasex tuahnak hi thihnak le nunnak ri thenthei a si ih Pathianin a minung pawl nun duhdim neih thei nak dingah a tuahsakmi kha upat zetin a thianghlimnak kan langter ding.

Saram nun cawngin nupa sex tuahdan, kaahmanih simngamlo dingmi taksa hiarnak diriam dingahmitampi ih an tuah mi zahthlakza ih sin ziangtin sokan kilhim aw thei ding? Khavek tuahdan a thatlo nakBible in ziangvek in so in sim.

TLAWNGKAI NIKHAT May 6DUHDAWTNAK ZUNNGAIH HLA(The Loves of The LoveSong)

Solomon hla ah duhdawtnak kha tahthimnak aphunphun in a langter. Solomon 1:2,13; 2:10-13,16; 3:11;4:1-7; 5:16; 6:6; 7:1-9; 8:6,7.

Solomon hla ih a langter mi cu an komngaihawknak dan, tlangzetin an biak awnak, pakhat le pakhatan ngaihsak awknak thu a tarlang. Solomon hla sungahfala le tlangval an komngaih aw zet ih thitawknak tiang athlenpinak a lang ter. A nupi in a simmi cu”hihi lungkaduh , le ka rual a si (Solomon 5:16 NKJV). Hi hmunahrualpi tha tiah a simih sex tuah ih komngaih awknak a silo. Duhdaw aw zetmi fala/tlangval kha innsang koppi ihngah awtheinak hi lungawi za ngaingai a si.

Himi biazai hmuahhmuah hi an uarawknak le anduh awknak kha an umdan in an langterih cumi cu mi ahip thei zet. Mit mendan le umdan ihsin fala le tlangvalcun an theihthiam awk. Uarawknak le ngaihzawn awknakthinlung ihsin ruahnak a hung suakmi hi sersiam tuihpekmi laksawng a si. Cumi cu fala le tlangval anduhawknak thlum aal tertu le naihniam awzetih a tuahtu, then aw lo in innsang khatah thit umnak ih lak awknaktiang a thlenpi.Cuih nupa cun vanlam pekmi duhdawtnakan thinlung sungih a ummi kha an phorhsuak veve” athangmawi theinak dingah cawisan ih thianhlim termi asi”. EG. White, The Adventist Home, p 99.

Himi cang pawlin duhdawtnak cawisan ih a umtheinak dingah ruahnak a suah ter. A thianghlimmiduhdawtnak hi milai kokek ih kan neih mi a si lo,Thiangthlarau pekmi laksawng a si(Rom. 5:5). Cuihduhdawt nak cu thihtian tiang nupa then awlo ih pumkhatsi theinak dingah a tuahremtu a si. Himi hi thutiamkamawkih nunpek duhdawt awknak a si. Curuangah himiduhdawtnak hi nu le pa in faate hnenah an nauhak laiihsin thanso pi dingah zirh ding mi a si. Himi in Khrih taksaah pumkhat si ding in zumtu pawl a komkhawmtu, mi

63 64

dang hrang nungdingah duhdawtnak in mahteih pumpekawknak a si. Kan nupi/pasal sex tuahnak duhdawtnakkha lungtho zetih tuah dingah Solomon hla in inforh.

Pathian thawn kan komnel awknak kha kan nupasex kan tuahnak in ziangtin so a langter? Kan nupanunah kan pumpek awk dan, kan can kan pek awk dan(etcetera) Pathian hnenah kan pek awk dan thawn abangawnak ziang pawl so a um? Abang awmi ziangso aum lai?

TLAWNGKAI NIHNIH May 7NGAINAT AWKNAK THEIHTHIAMNAK

Solomon hla ih a tumtahmi kha”Eden hmuanah akirsal” tiah mi tampi in an hmu. Hi tawkih a langtermi nupakha a hmaisabik nunau le mipa an si lo hmanah biazai ih akhihhmuh mi cu hlanlai ih Eden hmuan kha thinlungih theihsal nak dingah a si. Solomon hla ih a tel tu tlangval le falakha Pathian in pumkhatah a tuahmi nupa (Semtirnak2:24,25) khihhmuhnak ah a lang termi a si.

Thit aw zomi nupa nunah nupa pawlawk ngamaw dingin thu an kam awkmi tuahsuak cio dingah zingvekinso a langter? Solomon 4:7-5:1. Paul in khavek phunkha Korin khua ah ziangvek in so a zirh?(1Korin 7:3-5)

Solomon in a fala kha “ka hnenah ra ve aw” tiah asawm(Solomon 4:8). A hnu ah Solomon kha a fala in”kalungduh ka valpa a hmuan sungah ra aw”(Solomon 4:16)tiah a sawm. Solomon in(Solomon 5:1)hla in a vun sawn.Hi hmunah nupa pawlawknak kha lungkim veve ihtuahnak Bible in a langter.Himi ah pahnih lungkim induhdawt awzet le zalen zetin tuah ding mi a si. “Ka hmuan”cu “ka lungduh ka valpai hmuan a si” tiah a ti.

“Solomon” le “Shulamith”(Shulam) timi kha asullam bang awmi a siih Hebru tongih shalom timi“daihnak”(peace) or “famkim”(wholeness) tinak a si. An uarawknak kha takin an tuah(Solomon 4:1-5; 5:10-16). Anhlasammi biazai ah sex an tuah awknak ah an lungkim vevenak a lang. Thu an kam awk mi kha”ka lungduh valpa cuka ta asi, a ta ka si ve”(Solomon 2:16) Eden ih nupa tei’hnun”ka ruh in tuahmi ruh, ka titsa in tuahmi titsa”(Semtirnak2:23) rak timi kha hla thu biazai in an lang termi a si.

Thitumnak ihsin pumkhat sinak an langter miihsin Pathian kan theihnak le kanpawl kom awnak kantheihthiam dan ziangvek in so a karhter? Semtirnak4:1,25; 1Samuel 1:19; Luke 1:34; John 17:3; 1Korin 8:3.

Bible in nupa pawlawknak theithiam dingah ahman mi a si.Thinlung sung ihsin uarawknak a tho ihpakhat le pakhat an tuahsak awkmi a si. Himi hi nupapawlawknak lawng si lo in thinlung ruahnak le duhnaktiangin pumkhat ding a si. Cuih thil cu Pathian thawnpumpak ciarih kan pehzomawknak theihthiam nak a siding. Thitumnak le sex tuahnak hi Khrihfa hrangah tluktuumlo sungril ah diriamzetih lungawinak sangbik a tuahsakih nunnemnak le thiltheithiamnak, mak zetih nunthianghlim ringringnak, pawlin Khrih le a kawhhranpumkhatnak a suah ter.

TLAWMGKAI NITHUM May 8CAN A THLENTIKAH DUHDAWTNAK VAWKTAWP TUAHUH Love at the Right time

Solomon 4:8-5:1 siar aw. Solomon 4:16 le 5:1 inhimi cabu ih a tumtah bikmi kha a langter. Himi hiSolomon le Shulam fala nu an thitum nak ih a sangbiklungawinak an tuahnak a si.

65 66

F-5

A tanglam ih Bible cangpawlah Solomon in ruahdingah ziangso a langter? Solomon 4:12,16; 5:1; 8:8-10.

Bible sungah duhnak um lo in nunau sualpinaktampi kan hmu, Solomon hla sungih kan hmuhmi cuthitumnak tuahhlanah nupa pawlawknak hmang loinfalahim (chaste)hnahkhat si dingah Pathian in a minungpawl khua a khan saknak a si.A mak zetmi cu Shulam falanu ih a sentet lai thu kha a tarlang, a unau tapa rual inkulhnak bang le kotkhar ih kilhim a si nak a lang(Solomon8:8,9). Thitumnak a tuahni tiang hnahkhat a si lai timi khakulhnak bang le kotkhar nei ih a khihhmuh mi a si ih mipathawn duhduh in a tlangleng lo soisel ding a um lo nak alangter. Fala pitling a si vek in hnahkhat a si nak kha alungduh a tlangval hnen ah soihnawm lo thianghlim ka sitiah a phuang aw. “Khawkulh hauhruang ka si (Solomon8:10). Curuangah a tlangval in an neih awk ni tiang hnahkhata sinak kha”hmuan kulh betmi a si,….. phihpitmi dawhhna,tacik khenmi cerhti(Solomon 4:12) tiah a ti. A mai tonnunihsin thitumnak tuah ni tiang duhawknak lamtluanahfimkhur nasa dingah a forh. Solomon hla sungah Shulamfala in”Jerusalem lengrual tla” tiah voithum khengte a sal ihneihawknak can akim ngaingai hlanah duhawknaknuamcen lo dingah fim asim(Solomon 2:7; 3:5; 8:4).

Amah thawn a hlatnak ah a ummi a fala kha tlangvalin a voihnihnak a kawh salnak biazai ah a lang(Solomon2:10; 4:8). Tlangval in an neihawk hlanah a sawmnak ah aduh lonak a lang, asinantu-ah cun a hmuansungah lut vedingin a tlangval kha a sawm(Solomon 4:16) ih lungawizetin a pomsak(Solomon 5:1). A mawinak lawngin a mit akuai loih, thinlung dang nei thei nawn lo in(Solomon 4:9) aduhdawtnak in a lung a mol ter(Solomon 4:10). Aduhdawtnakah nunhlimnak a ngah, zohrang khal sinawn

lawn kumkhua in amai ta a si ding.” Kathaisung, ka bul ta,zohman ih phihkhar theih lomi dawhhna nei hmuan nasi” tiah a ti (Solomon 4:12 CEV). Hi hmunah nupa thitmum-nak ih kom awnak in ramtiam lam a ruah mi a langter. “Nahmur in tizu a formi khuaithlar a bang, na tongkamahkhuaitizu le hnawiti a iang(Solomon 4:11 CEV).

Duh an hrilsual ruangah nupa tisa pawlawknakatuahtu pawl pumpak cio hmitthli le khanghnap thawisirawtui’ hrangah thuthangtha ziang so a um? 1John1:9; le Saam 103:12; Isaiah 55:7; John 8:11.

TLAWNGKAI NILI May 9PATHIAN IH PEKMI LAKSAWNG VENHIMNAK

Pathian in mipa le nunau a tuah ah khan tumtahnaksunglawi a nei(Semtirnak 1:26-28). Amai hmel an keng ih,nunau le mipa kha thitumnak in taksa pakhatah a kom ihthumkom pathian pa khat sinak phundang in a langter.Mipa le nunau an kom aw tikah nunnak thar semsuahnakdingah a siih kokek in Pathian hmelsun milai a si.

Sersiam tui’ tumtah dan thawn mil awlo in sexkan tuah nakah Bible in ngaihdan ziangvek so anei?Puithiam 20:7-21; Rom 1:24-27; 1Korin 6:9-20.

Milai sinak sual ruangah Pathian ih hmuihmel asiatsuahih a danglam ter theh tinak Bible ah a lang lo.Pathian in a minung pawl kha tumtahnak dik le sexhmancan te nei dingah tikcu can ramri a tuah sakih azirh. Milai in sual ruangah thiamlo coter a si hnu lawngahPathian daan an bawhsiatnak an thei.

Zumtu Khrihfa pawl hi leitlun sualnak ramah anumih sex tuahnak thuhla ah le a dang sualnak thuhlaah hruai awk dan ziang so a pek. Rom 8:1-14; 1Korin

67 68

6:15-20; 2Korin 10:5; Galati 5:24; Colosa 3:3-10; 1Thesalon5:23,24.

Sual ih siatsuahnak ihsin luat dingah zumtu pawlinJesu Khrih ratnak kha an hngak. Cross ah Jesu a thihnakruangah sual thihsan in le Jesui thawhsal nak ruangahamah ah nunnak neiah an ruat aw ih zumnak in an hngak.Catbang lo ih thlacamnak, harhvang zetih venhim awknak,Thiangthlarau thiltitheinak hmangin sinak sual an neihmikha hnonginKhrih thu lungdingah ruatcatnak an nei. Antaksa ruangpum kha Pathian ta a si ti an thei ih sexhmannak ah Pathian ruahman dan vekin an hmang.

Sualsir mi Pathian in a ngaidam(1John 1:9). Hlanih a nunah zalen zetih sex hmansualnak le tenum sexhmandan a tuahtu pawl kha zumtu pawl sungtel sithei dingahthuthangtha in a tuahtha theh.Amah ah sual a karh vivoruangah sex hmansualnak in minung lakihsin danglamnaka um ih minung nunthleng saltheinak an theithiam nawnlo.Mi thenkhat cun sex hman nak thuhla ah hnamhnoih anduh lo ruangah nupi/pasal neilo nun an hril, kha mi phunkhal Bible in a duhlo mi a si.

Kawhhran kan si vek in neih bang aw sex tuahtupawl zingvek inso kan kawmding? Sex hmannak an ziazathuhla ah nunsimnak tawifel famkim in ziangtinso kantuah ding?

TLAWNGKAI NINGA May 10RUAH BET DING: Thitumnak hi Khrih ih thlawsuah pekmia si. Himi hi zirh awknak thianghlim a si. A dikmi sakhuain Pathian ih khawkhannak a dodal lo. Pathian in mipa lenunau hi a thianghlimmi thitumnak tuah ih innsangdindingah a nemhnget mi a si. Khami kha upat peknaklukhum thawn innsang dingmi an si ih vanlam innsangkhihhmuh nak a si. Khrih in mipi hnenah rawngbawl hram

a thok nakah Eden ih a thianhlim termi thuzirhnak khazirhnak peksal dingah a ruatcat. A hmai ih a ummiremcannak tha thitum puai kha tlolh ding a duh lo,khamimo puai kha a thianghlimih a sunglawi, thutak le dingfelnakthawn an kom aw tikah milai innsangah a sunglawimithlawsuah lungawinak peknak hmun pakhat a siringring.EG. White. Daughters of God, pp 180,181.

Solomon hla ih a lang danah cun thitumnak ih asunglawinak bik cu nupa pawl awknak duhdawtnak a si.Thihtian tiang duhdawt aw nak hi lenglang mawinak letaksa cakhiarnak ah a thum aw lo. Kan taksa hi kum atam cun a tar ih siatlam a pan, ei in tha hmuh a harihexercise tuahnak a um lo thawn nonal ih mawiringgringdingah tuah sak thei a si lo. Solomon le Shulam falathitumnak ih thu an kam awknak kha an damsung daih asi. Voithum tiang nupi in a pasal ta a sinak le pasal in anupi ta a sinak kha an nemhnget(Solomon 2:16; 6:3; 7:10).A hmaisabik ah anupi neitu kha apasal a si ih apasal neitukha anupi a si nak an theih ter aw veve(Efesa 5:21,33). Avoihnihnak ah fala in a tlangval hnenah a pumpek awnaka nemhngetnak kha a sim sal((Efesa 5:22,23). A voithumnak ah amahnu hrangah pawlawk duhnak kha afehpi(Efesa 5:24-32). Hivek duhdawtnak hi beidongvansang tonnak a si lo(Solomon 8:6).

REL TLANG DING:1. Solomon in a nupi ih famkimnak ziangtin so a

langter(Solomon 4:1-5; 6:8; 7:1-9) Adam in a hmuhhmaisabik a si mi Eve thu a simnak thawn zohthimaw?(Semtirnak 2:23 CEV) Pasal in a nupi a hmuhdanziangvek so a si ding?(Efesa 5:28,29)

2. Mitampi in Solomon hla hi Pathian le aminung pawlle Jesu le aminung pawl an pehtlaih awk dan tahthimnak

69 70

a si tiah an hmu. Kan ralrin a tulmicu tahthimnak men asi lo, hite pahnih ih an pehtlaih awknak landan hi Pathianle kan mah pehtlaih awknak ah ziangso kan zohthimthei?Isaiah 54:4,5; Jeremiah 3:14; 2Korin 11:2.3. Thufim 31:26 le Solomon 5:16, le Thufim 25:11 siaraw. Kan nupi/pasal hnen ih kan tongsuahmi pawl khamitthlitlak riahsiatnak maw thazangpeknak so a si? Kanthitumawknak hngetkhoh tertu maw siatsuah tu so a si?A tanglam ih Bible cang pawl kha kau deuh ih simfiannakah hmang aw:James 1:26; 3:5-11.

ZIRLAI 7 May 11-17

INNSANG LUNGRUALNAK (SAN) HRAMPI

SABAT TLAILAM May 11TUZARH SIARDING: Semtirnak 33:12-14; Ruth 1:16-18;

John 17:21-26; Galati 3:28; Efesa2:11-22; 5:21-6:9.

BIBLE CANGKEN: “Cuticun anzaten pumkhat ansitheinak dingah; nangmah cu keimahah na um ih kei khal nangmah ih kaum bangin, annih khal kanmah ahpumkhat an si ve theinak dingah,le nang in i thlah ti leitlun in anzum theinak dingah a si.” (John17:21 NKJV)

INNSANG nun timi hi minung nundan thlengnak dingahnundan danglamnak a si. Nu le pa hrangah faate neih tikahnasa zetin danglamnak a um ih an thih tiang in a danglamlan tata. Kan sungsuak faa hi a um dahlo mi ihsin a rakummi a si ih nasazetih thil danglam a ummi a si. Cuih kanfaate tla cu nu le pa tanglum belin a thang vivo ih nunzalama phunphun a paltlang, a nunnak ihsin amah in faate anei lala.

Innsangah nu le pa khal siseh faate khal siseh, kanbuaipi mi a bang aw cio. Himi hi kokek in kan sinak sualih ruangah a si. Innsang lungrualnak tuah dingah cunbuainakneuhneuh simding tampi a um.

‘Cross parih Jesui’ taksa ruangpi ah cun minung-hrin a simi hmuahhmuah Pathian thawn remnak tuah asizoih pakhat le pakhat karlak khalah remnak tuah zomi a

71 72

si(Efesa 2:13-16; Colosa 1:21-23). Jesu Khrih ih zangfahnakruangah kan mai dinhmun ah le kan tuahthei tawkteahkan cangvai rero. Cu ruangah zumnak ihsin innsanglungrualnak a hawltu lawng in an ngah ding. Himi hi nitinkan nunih a buaipi rero mi a si. Jesui zangfah lainatnakruangah cumi tuahtheinak canrem cantha kan ngah.

THAWHSAL NI May 12A LAI AH JESU

Paul in Jesu Khrih ah mipi pawlkomnak thar aummi a tarlangih ziangtinso simfiannak a tuah? Pahnihsiloin pakhatah Khrih in ziangvek in so a tuah? Efesa2:11-22; le Galati 3:28 tla zoh aw.

Milai then awnak phardawl tuahmi kha Khrih incross ah a thiatbal theh zo. Judah pawlih an biak innsungah Pathian betu thleidan awknak, dawlmi phar kanhmuhmi cu mipa le nunau, Judah le Zentail tiin in a um.Paul in miphun thleidan awknak ah tongkam a hmanmicu(equally) danglamlo(bang aw) timi a hmang ih Judah leZentail, nunau le mipa, nundan sang le niam, bawiphunle sal phun, mi lian le farah tiih thleidannak a um nawn loKhrih ah pum khat nan si tiah a ti. “Pahnih cu amah ahminung thar pakhat ah a tuah ih remawknak a tuah(Efesa2:15 NEB). Cumi cu thuthangtha a si ih nupa kha thitumawknak in an kom aw ih”taksa pumkhat “an si ti intheihtertu a si. Can reipi then aw zomi innsang khal JesuKhrih ah zumnak in remnak tuah sak zomi a si.

Jesu ah pum khat sinak Bible cang lakmi kha azaten a dang pawl thawn an rem aw ding. Lungrual inpumkhat sinak ding thukam a takih nunpi theinak dingahJesu Khrih in kan nunah thlengnak ziangso a tuah?

Zohthim ding Bible cang Rom 6:4-7; 2Korin 5:17; Efesa 4:24-32.

Rin bial kaupu an tuahmi a tlang ihsina lai tiangdingzetih an rinmi tampi a ummi ih sin mi tampi in a lai cuan pan in an tlan cio. A lai bial an pan ih pakhat le pakhat.an naih aw deuhdeuh.

Jesu kha naih sinsin dingah kan pan cio ah cunpakhat le pakhat kan naih aw sinsin ding. EG. White TheAdventist Home, p 179.

Pakhat le pakhat karlak a lai ah Jesu kan ding terding kan sinak cio kan theih awk nawn lonak ding ah.Cutikah a mah thu tello in zianghman kan tuah lo dingkan mai thu in kan tong awtheilo ding, amah thu thawnlawng in kan tongaw ding. Dietrich Bonhoeffer, The Costof Discipleship (Newyork; The MacMillan Publishing Co. ,1979) p. 108

Rin bial ih alai nan pan cio nakah: Nan innsangahziangtluk inso nan naih aw? Nan kawhhran ah ziangtlukin so nan naih awk?

TLAWNGKAI NIKHAT May 13A DUHDAWTNAK RUANGAH PUMKHAT SINAK(Becoming One Through His Love)

“Bawipa in duhdawtnak nan neihmi thangterinloluangliam terhramseh pakhat le pakhat nanduhdawtawknak dingah le mihmuahhmuah nan duhdawt theinak ding ah:(1Thesalon 3:12 NIV)

Jesu in a dungthluntu pawl hrangah a Pa hnenahthla a cammi cu”kannih cu pumkhat kansi bangin, annihkhal pumkhat ansi theinak dingah(John 17:22 NIV). Jesuin a tawinakin a sim, pumkhat theinak dingih a tul bikmicu duhdawtnak ih tuahsak awknak fehpi dan hi a si.

73 74

Jesu in a dungthluntu pawl lakah pumkhat sinakum thei dingah thinlung helhkam nak a nei timi athlacamnak in a lang. Agape duhdawtnak nun neihnak hipumkhat sinak ah a thupi bik. Agape timi hi Bible tongkama siih Pathian ih neihmi duhdawtnak simnak ah a hmang.Himi thlacamnak ah ahman vekin Thlungthar hmuntampikhalah hmanmi a si. Khami duhdawtnak kha Pathian ihkokek a sinak a si(1John 4:8) Jesui’ dungthluntu pawlsinak langtertu a si(John 13:35). Himi Pathian ihduhdawtnak hi milai sual cithlah pianken thinlungah akeng tel lo. Himi hi zumtui’ nunah Jesui’ a luahkhatnaknun ihsin Thiangthlarau ih hnatuannak ruangah a ummia si(Rom 5:5; 8:9,11).

“Kei in kalo duhdawt vekin pakhat le pakhatduhdawt aw uh”(John 15:12 NIV). Himi ngantu hi tirhthlahJohn a si, a mah hi mi uangthuang a si ih duhdawtnak neilo mi a si. Mi thunei duh, soisel hmang, thin bahlak( thintawi)pawl a si (Marka 3:17; Luka 9:54,55; le Desire of Ages, p.295). A hnu ah Jesu in duhdawtnak thawn arak zawinak athei salih khami thinlungput a hlon theh. Jesui’duhdawtnak in John kha nuam tete in a nun a thleng sak.Khrihfa pumkhat si theinak dingah midang duhdawt theinak a pek”In duhdawt hmaisat ruangah anih cu kanduhdawt” tiah a ti(1John 4:19 NKJV). A simbetmi cu“Pathian in cutlukin induhdawt a si ahcun kannih khalpakhat le pakhat duhdaw aw ding kan si(1John 4:11NKJV).

1 Korin 13:4-8 siar aw. “Love” duhdawtnak timicafang a umnak hmuahhmuah ah nangmai hmin vunsaltum hnik aw. A kaih awk tuk ko lo sawm? Nangmainunah Thiangthlarau luahkhatnak a luangliam ihduhdawtnak nei dingah Jesui hnenah dil aw. Hivek

Khrihfa thinlungput le ziaza nei thei dingahThiangthlarau in hmakhat teah thlengnak ziang so a lotuah sak?

TLAWNGKAI NIHNIH May 14INNSANG SIATSUAHTU: TANGHMASIALNAK

“Porhawknak le tanghmasialnak dungtun ah cun,innsang buainak minit panga sungah a reh thei ding”EG. White, Early Writings, p 119.

Minung ih kokek kan sinak kha sualnak in asiatsuah. Tanghmasialnak ih thatlonak in siatsuahnak athlenter. Tanghmasialnak hi kan pianken a si vek a bang,naute kan si lai ih sin hmuh thei in a langzo, an maihranglawng duhnak an neih mi hi kokek in pianken a si.“keimah, keimah, keimah,….” ti laawnglawng a sisuakthuan kanhung si cun himi ziaza kha a mahten alangih innsangah tihnungmi tampi aum.

Curuangah Jesu in himi nun thlengdingah ara(Efesa 4:24). Kan hnenah thukam in a simmi cu amairuangah himi nunrawngnak ziaza ih in ukmi kan si nawnlo. Tanghmasial lo nun hi ziangvek a si ti kan zohthim dingfamkim anunih a tuahmi ah a lang ter(1John 2:6). Kanmai hranglawng duhnak thinlungput kha kan neh thei nakding ah a si.

A tanglamih Bible cang pawlin tanghmasial lonun ziangvek a si tiah in sim?

Filipi 2:3-5……..1 John 3:16-18…..

A tlun ih thu EG.White ih a ngan dan ah cunporhawnak le tanghmasialnak dungtunah cun hmakhatteah buainak tampi kan rehter thei ding. Himi lungput hi

75 76

can reipi kankol ringring ruangah hmahnaila vek inhmunhma a lak ih a netnak ah cun ten ummi ziaza ah acang. Nu le pa ihsin thokin innsang sungtel hmuahhmuahhimi ziaza hi cross hnuai ah kan hlon fai a tul. Cuihhmunah cun tanghmasial lonak nun van le lei ih zohthimding a ropi zetmi a um(Thufim 16:6). Himi ziaza hlo theinakdingah cun cross hnuaiah kunin mtithli le khanghnapthawn ngaihthiam dilnak nei ih pumpek awk pumhlumringring a tul.

Tanghmasialnun na neihmi neh thei dingah crosshnuaiah ziangzat so can na hmang? (Mathai 7:16) siaraw cross hnuaiah duhdim te’h can hmannak thu ah lobawmthei nak a langmi a um maw?

TLAWNGKAI NITHUM May 15PHAHNIAM AWKNAK

Paul in rawngbawlnak ah phahniam awknak neidingah fimsimnak ziangvek in so a tuah?Efesa 5:21.Kawhhran lungrual theinak dingah himi thinlungput leziaza ziangvek in so na ruah?Efesa 5: 22-6:9.

Efesa 5:22 ih phahniam awnak timi hi midanghrangah thaman ngahlo ih tuahsak dingah then cat nakkha a si. Himi tuahdan hi Jesu tel loin a ngah lo(Mathai20:26-28; John 13:4,5; Filipi 2:5-8). Thlarau Thianghlimluahkhat nun ih ziaza a si (Efesa 5:18). Himi hi Jesu Khrihtihzah upatnak thinlung put a neitu pawlih umdan asi(Efesa 5:21 NIV). Nunthaap ih pekliamnak a si ih khrihfasan thleng a duh tu pawlin zatlang pawlkomnak thuhla ahan zirh. Cumi in thlarau lamah taknak nun a thlen ter,Khrih sungah pumkhat an si ih dokalh awknak a um lo.

Innsang daan hrampi ah kan tuah danding. Khrihfanunphahniamnak hi innsangnun ihsin a lang suak ding a

si. Cuih sinak innsang ih a tuahsuak mi kha kawhhransungah danglamnak a suahpi ding. Paul innunphahniamnak umdan a simmi ah innsang nun ziazaihsin lakmi a si ding tiah a ti.

Efesa 5:22-6:9 sungah pehtlaih awknak khuahthumin a lang ter. Pawlkom sungah pehtlaih awnak hi a tlangpi ina bang aw dingih rualran in a um ding. Tuahdingmipaohpaoh ah thatho zetin a tuahding ih tlanghna tuan inthil a tuahlo ding, Khrih riantu zumnak nun ziaza a langterding. Zumtu pakhat le pakhat phahniam aw dingih pumpekawknak hi nun danglamnak ih a hrampi a si.

Zatlang pawlkomnak a thalomi nunphung nunau,nauhak le sal umdan tu le tu Paul in a sim hmaisatheunak kha ziang ruangah a si ding ti ah na ruah?Bible cang pekmi pawlah pakhat le pakhat hnenahphahniam awknak thu pawl ngan aw.

Efesa 5:22Efesa 6:1Efesa 6:5

Zatlang nunah thunei tu pawl,innsang pabik, nu lepa, hohatu, pawl hi a pahnihnak thuneitu pawl an si. Hihinunphung fehdan ih an ngahmi a si. Kum zabi pakhat laiahzumtu pawl lakah himi hruaiawk dan a ummi hi mak anti. Cross ah an dinhmun an tlukawkih pehtlaih awknaktha an neihmi in pumkhat sinak dik nei dingah lamzin atuah sak.

TLAWNGKAI NILI May 16KAN THUTIAM VEKIN DUHDAWTNAK NUN

Innsang lungrualnak dingah mo le mo neitu ihsina hramthok ding, sungtel hmuahhmuah in pakhat le

77 78

pakhat zawnruah awknak neih a tul. Bible ah thendarhaw thehmi riahsiatza zohthim ding thuanthu kan hmu, atu khalah thukam thlun lonak, rinsan awk lonak, zawnruahduhlonak, kan hmu. Pathian bomnak zarah mi menmenpawl a thukam vekih a nungtu, rualpi hnen ah le maiinnsangah zawnruahnak nei nunpe awtu pawl zohthimding a um.

A tanglam ih innsang pawl, zawn an ruah awk dankha zoh aw? Ziangvek in so an ruataw ih innsanghngetkhoh an si thei? Midang zawnruahnak a langmi ahziangvek zohthim ding so na hmu?

Nu le pa in faate zawnruahnak (Semtirnak 33:12-14; Suahlannak 2:1-10) Laicin unau zawnruahnak(Semtirnak 37:17-28) Innsang zawnruahnak (Ruth 1:16-18; 2:11,12,20; 3:9-13; 4:10,13) Thitumnak thutiam ahrinum ding (Hosea 1; 2,3,6,8; 3:1-3).

Nei aw ngaingai or tisa diriamnak or mi thucawngin midang thawn nupa pawl awknak an tuah tikah nau ankeng. Kan hmailam hrang, duhhrilnak phundang zet kantuahmi ah kan duhnak in kan pumpek awnak a si. Kannunnak ah a thupi zetmi cu cakhiarnak suup awnak hi asi. Tuah lodingmi thiltuahnak hi daan in a khuahkhirh.Asinan nei aw zomi le innsang nunramah cun nupapawlawknak hi duhdim nun neihnak, lung diriam nuntheinak dingah a poimawh mi a si.

Thutiamkam awnak ah Jesu in ziangso thu inkammi nangmai pumpak hrangah sullam ziangso anei(Hebru 13:5)?Thu a lo tiamkammi naneiih ahnenahthu na kammi ruangah, na nupi/pasal, faate, na zumpipawlhrangah thathnemnak ziangso a um?

TLAWNGKAINI NGA May 17RUAH BET DING: Hmaisa bik tuahdingmi cu remnak a si.“ Innsang lungrualnak hi khrihfa pawl in a hmaisa bik antuah dingmi a si”………..

“Innsang hna ah sungtel hmuahhmuah lungrualtenmai tuahtheitawk tuanvo ah taima zetin tuanding. Lainatawnak,zawnruah awnak, bomawk duhnak thinlung khanu le pa fanu le fapa ah kan nungterah cun innsanglenglam tiangah a tang kai.” EG. White The Adventist Home,p.37.

Innsang lungrualnak thuthup. “Innsang ah lekawhhran ah lungrual lonak thenawknak a ummi hi JesuKhrih henih sin kan then awk ruangah a si. Bawi Khrihkha kannaih ah cun pakhat le pakhat kan naihawk ding.Kawhhran ah le innsang ah lungrualnak thuthup cu khabethemthiamnak, hruai awkdan thiamnak, minungthiltitheinak ih ngahtheimi a si lo. Bawi Khrih thawnpumkhat sinak kha pumpak ciarah a um lawngah kanngah thei ding.” page 179.

REL TLANG DING:

1. Nan lakih vantlang nunah innsang lungrualnak asiattertu thil ummi kha reltlang uh. Kannun in hnaihnoktu khai thubuai cinfelnak suahpi theimi na nei maw?2. Khami kha atui na kawhhran sungtel innsangah aum ve maw? Khami thil a tongtu innsang kha ziangtin nabawm thei?3. Himi zirlai ih thusuhnak hmuahhmuah kha reltlanguh. Khrihfa pawlkomnak ah na theihthiammi ziangso aum? Ziangvek in so daan an bawhsiat?4. Innsang le kawhhran lungrualnak dingah nahmanthei dingmi tuahdan ziangso na hmu?

79 80

ZIRLAI 8 May 18-24

NU LE PA TIKCU CAN

SABAT TLAILAM May 18TU ZARH SIARDING: Semtirnak 18:11; Jeremiah 31:25;

Mathai 11:28; Saam 127; Thufim22:6; 1 Samuel 3:10-14; Filipi 3:13.

BIBLE CANGKEN: “Ngaihnik, faate pawlhi Bawipai roan si, rilih rahcu a lo pekmilaksawng a si” (Saam 127:3, NKJV).

FAATE kanhrin tikah thilmak a si dah lemlo, thilnaraan ah kan ruahmi a si. Eve in fapa Kaina apom ahkhan a thinlung ah ziangvek ruahnak a um ding ti ruathnik. Khami thla ah nau hrin natnak a tuar, mah tei’ kilvengaw theilo an mah vek rori bawh keuhte a hmu, a tonnundanglam thansonak a nei. Sarah khalin khami tonnun naua kennak kha kum 90 a luan hnuah a tonng ve, afapaIsaac ih hmai kha a sunglamih ruahnak a neihmi zaten azohih hni phahin a hmin a ko rero. Nasazetin thlacamih fapaadil rero tu Hannah khal in a vun thei ve ih a simmi cu:”Hinaute dilin thla ka rak camih Bawipa in amah ka dilmi cu ipe zo a si”(1 Samuel 1:27 NKJV). Fala note a simi Marry in ataangah Pathian pekmi fapa a pomih a thinlungah mak tinakPathian tihzahnak le lungawi nak a nei.

Himi nu le pa sinak mawhphurh le remcannak himikip hrangah a si cuang lo. Nu le pa sinak nunram ihmawhphurhnak, thinphannak, lungawi diriamnak,hlimnak a ummi hliakhlainak in tuzarh can kan hmangding.

THAWHSAL NI May 19FANEI LO NUPA NUN

Semtirnak 18:11; 30:1, 1 Samuel 1:1-8; Luka 1:7siar aw. Hi pawl hi a tlangpi in ziangvek nunnei saw ansi? Pathian in an saduhthah ziangtin so a pek?

Faate pawlhi thlawsuah kan donmi a si. Faateneihnak thlawsuah kha Pathian in mikip apecuanglo.Mihrek khat cu innsang hrangah beiseinak anneihmi ah thla an cammi kha Pathian in a zangfah ih ahlawhtlinter. A cancannah Sarah ih thuhla vekah maksakzetih daiin a um lala, mihrekkhat Pathian Bawitokhamhmaiah thatho zetih thla an camnak kha hnaset bangin aum san. An rualpi pawlin nau ankengih nauthar hmel anhmuhmi an lawmnak an hmuhtinten zun ek neilo ih anummi ah riahsia le thinnau zetin an um. Kha vekahmawhpuh theih lomi thusuhnak a um theu mi cu:” naupaziat so nan nei?” ti a si theu. Kha mi thusuhnak khafaate neilo pawl hrangah rualpi lakah an thinnattertu ah acang. Kha ti an sicingin anmah vekih nun cu a duh ve mian si.

Kha tivekih tonnun a nei pawlih riahsiatnak khaPathian in a theihsak ih a pom sak. Pathian in Saam ah asimmi cu”harsat ka tuarmi pawl cu na thei ringring. Nakhuathai sungah ka mitthli pawl na khawl. Khamihmuahmuah kha na cabu sungah pakhat hman hrelhloin na ngan” (Saam 56:8 NLT). Hi ti a si cingin daitei’ a umvek a bang”Pathian cu amah a tihzahtu pawl hrangah cun,faate parah lainatnak ngah mizawi thei hringtu pa vek asi”(Saam 103:13 NLT).

Cu lai ah mihrekkhat cun thuhla tampi ruangahfaate neilo dingih duhhril tu an um. Kan theihdingmipakhat cu leitlunah kanmah vekin harsatnak, natnak,

81 82

F-6

thatlonak, kokek harsat tuarnak thawn a khat. Curuangah mihrekkhat pawlin hi leitlunah minung tamsinsin dinghi duhnak an nei lemlo. Thuhla tampi ah mihrekkhatinanmai faate neihhnakin midang neihmi faa ancawm ihleitlunah faate nei ah an cang. Thildang ih an ngah theilomilungawinak ih nunnak can rem cantha an ngah.

Faate kan neih/ neihlo khal le kan umdanahfamkimlo le mitlasam lawnglawng kan si, ziangah tile kanleilungpi hi buainak le famkim lonak hmun a si. Kanumdan ziangvek khal siseh faate ih thusuhnak kan tong.Kan cemnetnak tiang kan thatnak ding induh saktuPathian ih duhdan in kannun a tul. Cu veten kan panmimilai zo khal thinsaumi an umlo timi kan thei ding.Curuangah ziangvek thuhla khalah siseh capaoh hlah awla bumhlah aw.

Jesu in hringtu nu le pa a nei lo. Himi thu ah kanzirdingmi zirlai ziangso kan nei?

TLAWNGKAI NIKHAT May 20A PAKMI NU LE PA(NUHMEI PAHMEI) (Single Parenting)

Leitlunah langsar zetin thil kanton rero mi cukoppi neilo nu le pa a si.

Thitumnak um lo in faate neihmi(lak faa) khi koppinei lo nu le pa tiah kan ti theu. Koppi neilo nu le pa timi hilakfaa neih ruang lawngah a si cuanglo. Hagar khaAbraham thawn faa an nei ko nan a faa thawn dawi suahan tong(Semtirnak 16:3,4; 21:17). Bathseba khalsiangpahrang thuneihnak ruangah naupai mi a si(2 Samuel11:4,5). Zarephath ih nuhmei nu bawmtu dingah Elijahkha Pathian in a thlah(1 Siangpahrang 17:9). Jesu khaleitlunah rawngbawlih a ratah khan Josep kha a pahron asi, cule a thihsan lala ih Mary kha nuhmei a si.” Jesui

hrinnak maksak a theihpi tu Josep thawn thihnak haang-khaa ruangah an then aw. Atu ahcun a lungawinak leriahsiatnak a neihmi bialungduh ruahnak hmun a neinawn lo. A liam zomi thlahnih hrawngah Jesui thihnak ahthinpit vansannak a tong.” EG. White The Desire of Ages,p. 145.

Nuhmei le pahmei dinhmun hi tuanthawhnak ahharsatnak an tong tam theu. Sumpai ah harsatnak antongih, midang innsang rinsan in an um, or anmahtenbeidong vansannak an tuar rero ih, Pathian hnenah anmitthli thawn an cantam sawn cu an hmang theu.Duhdawttu le zawnruahnak thawn lainattu ngai in lunglengkhawhar in an um.

A tanglamih Bible cangpawl ihsin nuhmei lepahmei pawl hrangah ruahsannak thukam ziangso aum? Jeremiah 31:25; Mathai 11:28; Jeremiah 29:11;Jeremiah 32:27;Thufim 3:5,6; Isaiah 43:1,2.

Nuhmei le pahmei pawl bawm dingah kawhhran intuanvo kan nei. Jeim in hitin a ngan:”Pathian kanpa in ataktak le a thianghlimmi biaknak ih a ruahmi cu: nuhmei/pahmei, le nu le pa nei lo an harsat can ih veh, hi a si”(Jeim1:27 NKJV). Sumpai ih bawmnak kan nei lo mai thei. Nitinan innsang hna an tuannak ah nau awkkai nei an si ahcun a nau laksak in a buainak ihsin cantawite sung colhter thei kan si, silo le an innsang hna tuansaknak,thlacampi nak le Bible zirnak tla kan tuahsak thei. Anfaate hrangah fimsimtu tha si kan tumding, an thil a siatmipawl kan remsak ding. An hrangah Pathian hnenih a ramibomnak kut ah kan cang ding.

An umdan soisel ih fehliamsan tu silo in: Nuhmeipahmei le nu le pa neilo pawl bawmtu kut si thei dingahtuahtheimi ziangso na nei?

83 84

TLAWNGKAI NIHNIH May 21NU LE PA PAWLIH AN HLIMNAK LE AN MAWHPHURH (TheJoy and Responsibility of Parenting)

Saam 127 siar aw. Himi saam thu tawite inthucah ziangso in sim? Himi ihsin kannunnnak dingdaantha le a thupimi ziangtin so kannunpi thei ding?

Zanriahah na duhbikmi rawl suangtum aw la asuandan na thlun a tul. A tulmi pawl le a rawiding zatinpakhathnu pakhat na thlah a si cun, ei a cuttikahnatumtah vekih a thawmi rawl na ei ngah ding. Nu le pasinak hi rawl suan thawn cun a bang aw lo. Faate hi pakhatle pakhat an bang aw lo. Na faa pakhat hnenih natuahmihmuahhmuah kha, adang hnenah tuahhman awlanahnenah phundangin a lo ti thotho ding. Hivek thilhi anpianken nunau le mipa an danglamnak, an thinlungput,or an thuhla umdan a si. Pathian ih khawkhan danah cunnu le pa in an faate pawl kha amah duhdawt dingah leathu zawnlungih thlun dingah zirh seh ti a duh (Daanpek-salnak 6:4-9; Saam 78:5-7). Pathian in nu le pa pawl afialmi cu”nauhak kha a fehnak ding zinah zirh awla a upattik khalah cui lamzin ihsin a pial lo ding”(Thufim 22:6NKJV). Na thuneihnak hmangin an tlunah thinteu lethinhengnak thawn na faate parah nunsimnak tuahhlah,atuahmi thilsual tuahduh nawn lo dingah thuthen catnaknei dingin zirh aw.

Kan duhdawt zetmi kan faate kha kilkhawi tullo anmahten tlangleng thei ih pitling seh ti kan duh. A thupibikmi kan tuanvo cu kan faate pawlhi Jesu Khrih theitu,duhdaw tu, le riantu kan siter ding. Daanpeksalnak 6 in atlangpi ih a simmi vekin kan faate pawl hi thlarau lamihthanlian dingah cun nu le pa mawhphurh a si. Khami ah ahmaisabik kantuah tulrori mi pali a um: (1) Bawipa kan

Pathian kha kan thei ding (Daanpeksalnak 6:4). (2) Pathiankha kan thinlung zaten kan duhdawt ding (Daanpeksalnak6:5). (3) Pathian thupek pawl kan sunsak ding (Daanpeksalnak 6:6). (4) Pathian thuhla kan theihmi pawlhmuahhmuah kha a zaten kan faate pawl kan sim thehding (Daanpeksalnak 6:20-23).

Daanpeksalnak 6 sungah kan tuahding a thupingaingai mi pahnih inpek betmi cu:(1) Pathian daan pawl kha zirh le sim daan (Daanpeksalnak6:7). Tualleng an si lai ihsin a hmaisabik kan zirh ih kansim dingmi a si. Himi zirhnak le simnak neih tikah Biblethutak pawl theihthiam dingin kan innsangah khawmnaktuah tikah Pathian thu zir tlangnak thawn nu le pa le faatepehtlaih awknak kan tuah ding. tualleng ansi laiah khavektuahnak thawn kan thanlen pi a siah cun nitin nundan anneihmi ihsin an rualpi pawl hnenah nuam tete in an ziazaan suan thei vivo ding. Nitin ten dannei ih thiltuahmi inBible thutak nunpi theinak dingah thathnemnak a thlenpi ding (Semtirnak 18:19).(2) “ Ngan in tem aw” timi tuah dan a si (Daanpeksalnak6:8,9). Thlarau lamah nunngai tlaihnak, thutaknak khana tuahmi ah le na ruahnak thinlungput ah lang seh( luah tem timi a si). Himi hi kan innsang ah le mipi lak ih kannundan a si ding. Kan thinlungih ummi kha kan innsangahkantuah ih kan innsang ihsin leitlun khua zakip ah a darh.

TLAWNGKAI NITHUM May 22DUNGTHLUNTU IH TUAHTU NU LE PA (Parenting asDisciple-Making)

Semtirnak 18:18,19 le 1 Samuel 3:10-14 siar awla hitawkih innsang pa pahnih kha zohthim aw. Innsangpabik an sinak ih an nundan ziangvekin so a lang?

85 86

Faate pawl kha Jesui dungthluntu sidingah nu lepa pawlih tuanvo a si. Nu le pa pawlin an zumnak anfehpimi kha an faate an zirh tikah kawknak le taksa parahfunghreu hmangih nunsimnak tuah a tulnak can a umtheu (Thufim 22:15; 23:13; 29:15). Faate nunsualnakthuhla ah kan thutangih an umtheinak dingah thuneihnakkan hmansualnak dingah himi thu hi kan lak sual lo ding.Kha vek kha Pathian le nu le pa dodal nak tiang a thlenthei.

Bible ih simdanah cun nu le pa pawlin faate parahzawnruahnak thawn kan uk thiam a tul(Efesa 6:4; col 3:21)nun kan simtik khalah ngilneihnak thawn kan tuahding(Saam 78:5; thufim 22:6; Isaiah 38:19; Joel 1:3). Nule pa kan si vekin kan faate pawlih an hmailam hrangruatin(2 Korin 12:14) zohthim tlak le cawn tlak nun kannei ding(Semtirnak 18:19; Suahlannak 13:18; Tita 2:2).Pathian ih duhdawtnak langter theinak dingah (Isaiah66:13; Saam 103:13; Luka 11:11) kan innsang sungtelhmuahhmuah le kan faate pawl kha nundan kan zirh ding,(1 Timote 3:4,5,12) nun kan sim tikah tuahding le tuahloding khuahkhirhmi kan neih a tul (Thufim 29:15,17).

Bible thuanthu sungah ah nu le pai an tuahsualmipawl a langih riahsiat zaa ngaingai a si. Faate duhdan nakthu ah Isak le Rebekah te nupa kha zoh aw, Isau le Jacobthuhla ah Jacob an duhdawt deuhnak a lang (Semtirnak25:28). Cuih ziaza cu Jacob a suan ih Josep parah a tuahve (Semtirnak 37:3). Eli kha sakhua hruaitu puithiam asiih, a faate nunsim a neh lo, (1 Samuel 3:10-14). Samuelkhal khi Eli ih nundan in a suan ve ih zohthim tlak longaingai innsang pabik a si ve(1 Samuel 8:1-6). Siangpa-hrang David khal mi nupi sualpi tu le a pasal tiang a thattua si, a faate pawlin a nun an cawngve (Amnon le Absalomthuanthu). Siangpahrang Manasseh in a faa kha khuasia

hnenih thawiawknakah a pek (2 Siangpahrang 21:1-9)siangpahrang Ahaz ih tuahdan a cawng ve (2 Siangpahrang16:2-4).

Zohthimtlak le nun cawntlak nu le pa pawl Biblesungih thuanthu ah kan hmuhmi an um ve. Siangpa-hrangnu Esther cawmtuMordekai (Esther 2:7),a faatehrangah thlacam ringringtu Job(Job 1:4,5). Hi pawl hi nule pa sinak ah zohthim tlak le tlaklo nun cawn tlak le tlaklokan hmuhmi pawl an si.

Bible thuanthu sungih kan hmuhmi nun cawntlakle tlaklo, zothimtlak le tlaklo pawl ihsin zir theimiziangso kan nei thei? Kan sungsuak faa ngaingai asilomi kan cawmken nakah cawnding ziang so a um?

TLAWNGKAI NILI May 23NUNGDUHDAH NAFA HRANGAH TAIMAK SUAHNAK(Fighting for Your Prodigal Child)

Thufim 22:6 siar aw. Himi catlangah na theih-thiam dan ziangvekso asi? Himi hi a pomtlakmi a si ih,thukamnak a um, a cang theimi thil a si maw?

Nu le pa nan si cio vekin faate hrangah a thaminundan le ziangkim in nan zirh ko ding, Pathian na theihdanvekih thei dingah na zirh ko ding. Zirhnak thazetih atuahnak hmun tlawngtha ah na ret ko ding, khawm ringringding khal na sim ko ding, kawhhran sungah rawngbawltukhalah na duhsak ko ding, a sinan cupawl hmuahhmuaha tlansan ih a netnakah zumnak tiangin a phatsan. Cuihthinnat tuarnak meiling saavek a si laiah an rundamnakthu na ruahnak malte colhsan ding hmanah can na neilo.Kha bangtuk thuhla kha nu le pa pawlih palhnak a si lo.Nuahak pawlin an mah ten ruahnak an nei ko ih Pathianhnenah an tuahdingmi thil pawl a zaten felzetin an thei.

87 88

Mi hrekkhat pawlin hitin an ti”a upat khalah cuihlamzin ihsin a pial lo ding” tiah an ti theu. Zohthimtlak lenuncawntlak nu le pa hrangah cun faate rundam ngahnakdingah rinsan tlak, thukam vek asi ko.Thufim ih thiltidanding inpekmi hi ziangvek dinhmun hrang khalihpekmi thukam a si. Himi cang ih nauhak zilhnak ding thukha damsung daih a si ih a palh thei lomi a si. Nauhakhmuahhmuah in an nu le pa pawlih thuzirhmi kha an pitlintiang an thlun le thlunlo lawng a si. Nu le pa pawl cunPathian theitu sidingah duhsaknak thawn an faate pawlkha an zirh ih an thinlung sungah an zawn an ruat ringring.Cutivek in an thinlung sungah cimu tha tuh zomi a siruangah an thinlung sungah innlam ngainak thinlung aneih ter ringring. Nauhak pawlin an mai thinlungih anduhhrilnak ruangah an hoisan menmi a si, nu le pa pawlcun faa tha sidingah duhhrilnak nei in kan tuahmi a si.

Hlohthlau nakah a fehtu faate hrangah nu le pa inziangsaw kan tuah ding? Na faa kha Pathian lamah kirsalding na duh ah cun thinlung tak le taima zetin thlacamaw. Na thinnatnak zohmanih an theihlo hmanah Pathiancun a thei. Nauhak thawngtampi Pathian an dungtun, nanamah hnenah a hruai kirtheitu khal a si ih zohthimtlakpacang tha a si.Na fapa hlothlau kha Pathian thawn anum tlang theinak dingah duhdawtnak, thlacamnak, leziangkimah a mahthawn tanpi ringring tu sidingahthencatnak nei aw.

Bawmnak a lo dil tikah a hrangah tirhsiang aw,thlacam sak aw, a lo mawhsiat dingin um hlah, na innsangsungtel midang pawl hngilhin na fapa lolak pa lawng ruathlah. Fapa hlothlau neih cun innsang thendarh aw nak asuak thei. A hmaisabikah na nupi/pasal thawn lungrualinum uh, na faa kha felten ralrinnak pek aw. Na faa na

duhdawtnak hnak in Pathian in a duhdawt sawn, a hmailama hlawhtlinnak petu a si, Pathian ih hnatuannak ruangahtaksa him thawn a thang lian timi kha hngilhhlawh.

Kokek in mi famkimlo na sinak lawng nangmah-ten mawhsiat awk aw. Tuah sualmi nanei pang a sihmanah Pathian ih thukammi parah le nahmai lam canparah tumtahmi nei aw, cumi cu ziangah saw a thasawnmi a si thei? Filipi 3:13.

TLAWNGKAI NINGA May 24RUAH BET DING: “Na faa thawn thlacamnak can neiringring aw, na faa thawn Pathian hnenah thlacamnak nanneihtheumi canah hnai hnokih pelhsolhtertu zianghmanumter hlah. Mileeng naneihmi hnen khalah thunuamrelnak can tam ka neilo Pathian thawn can malte sung kahmangta ding tiah sim aw. Khami can kha kumkhuanunnak hrangah a thupi zet tiah ruat in tuah aw. Na faathawn Pathian hnenah thlacamnak can nan neih dingmikha hmaisa bikah tuahdingah veinak nei camcin aw.”EG.White, The Adventist Home, pp. 226,227.

“Nu le pa pawl nan faate, a suahpek na tangih nancawilai ah nunsimnak tuah hramthok uh. Nangmai duhdanih nung dingah zirh aw. Na taangih na cawi laiah khami khana tuah theimi a siih a thinlung sungah a cam ringring. Nule pa pawl nan thinlung felzet in suup awk uh,thinlung neemle hngetkhoh kha nauteih a suahpitmi thinlung put neh-dingah na thunlut a si ah cun khami lo a dang a lut theilodingih khami kha a ngainat bikmi a si ding. A suahpitmi thinlungputkha na thunun lo a si ah cun, a upat tiangah a somvivo ding. An taksa a thangih a cak vek in an thinlung putkhal a thangih a cak ve. Curuang ah thununnak candang

89 90

hrilin an nau hak tuk lai tihlah aw.” EG. White, Testimoniesfor the Church, vol. 1, p. 218.

REL TLANG DING:1. Pathian ih faa sidingah timi ih a sullam ziang saw a si?

Khami ih a langdan ziangtin so kan theithiam ding?Khami lam kan pan tikah zaangkhai nak ziangsaw aum ding?

2. Pa pakhatin a faate a suahhnu reilote ah hitin a sim:“Ka faate a suahhnu kummal te sungah a thupi zetmithutak thurin pahnih kha ka zirh ding, cuih pawl cu(1) zalen zetih duhhrilnak a um rori mi. (2) Sinak in misual kan si rori timi pawl an si. Khai thutak pawl khaziangtin so naute cu a zirh dan a si ding?

3. Naute ih thinlungput rem theinak dingah ziangtik cansaw a tha bik? Ziangvek in saw kan tuah ding? Pathianduhdan in kannung si lo, kan faate kha ziangvek in soPathian duhdan vekih um dingah kan zirh dan a siding?

4. Nuhmei/pahmei pawlih thu kan zirmi ih thusuhnakkha ruat tha aw. Nuhmei/pahmei pawl le an faatepawlih nitin an khawsak nak ah an mahten an zuamtento mi parah nan kawhhran in ziangvek in so nanbawm?

5. Zumnak phatsantu faate a neitu nu le pa pawl khaziangvek in so thazaang na pek?

*******

ZIRLAI 9 May 25-31

HLAWHSAM CAN PAWL

SABAT TLAI LAM May 25TU ZARH SIAR DING: Marka 5:22-24, 35-43; 1 Peter 5:6,7;

Semtirnak 37:17-28; Luka 16:13;Rom 6:16; 1 Korin 15:26.

BIBLE CANG KEN: “Khrih Jesu ka Bawipa ka theihnakih sunlawi hleice nak ruangah thilhmuahhmuah hi sunnak ah ka ruat:ziangahtile a hrangah thil hmuah-hmuah ka can thluh ih, cupawl cuKhrih ka ngah theinak dingah a si.”(Filipi 3:8 NKJV).

ADAM le Eve in sia le tha theihtheinak thingrah anei hnu reilo teah, sualnak nei lo an sinak an hlohtermikha a hmaisa bikah an thei. Cuih mawhnei lo an sinakihsin mai zawnlawng ruahnak , thu elawknak,mawhpuhawknak, suupawk tulmi, in an nun an luahkhat terih, mahle mah uk aw theinak pawl kha an hloral ter.

Sual ah an tluk hnu reilo teah lawngfangkheh ansinak khuhnak dingah savun an lak ruangahrannungathihnak kha a hmaisabik an mitih an hmuhmi asi.Nunnak thing rah kha ei theilo dingah khap an si, khamirak ei ngahpang sehla kumkhua thi thei loin nun a si ding.Himi can ah tlaksamnak um lo an inn Eden hmuan khalonsak an si. Cui hnu kum tampi ah an fapa Abel kha aupa Kaina kutin a thi. A net nakah cun thihtian in an nupaan then awknak a um ih himi hi voi khat thuthen catnakan tuah sual nak ruangah a si.

91 92

Kan innsang sungtel thihnak ton ruangah thinnale riahsia ih tuarnak, natnak pawl thla atak in kanton rorimi a si. Kan innsang sungtel kan duhdawt bikmi khaziangmaw thuhla ruangah in hlohral san tikah thinpitvansannak kan tong.

Tu zarh khalah innsang nunram kan zoh sal dingih,thuhla a phunphun ruangah hlawhsamnak can a ummipawl kha kan zoh tlang ding.

THAWHSAL NI May 26HARHDAMNAK TLAKSAMNAK (Loss of Health)

Harhdamnak tha neihnak dingah nunnak theirahei thei sehla ti hi zokhal in kan duh cio, cuih nunnakthingrah thawn kum thawngtampi a hlat awmi kan si.Harhdamnak tlaksamnak ruangah aatcilh phah tiangih thiltonmi a tuan le tlai ah kham theih lo in kan tong.

A harsabik mi cu harhdamnak tlaksamnak a si, atu roriah kanmah in kantuar lo hmanah kan sungkua aha tuartu in ziangtluk in so an ai hram pit rero? Nu le paziangzat in so faate tawntai kan kil, an tuar aiah nu la papawl in tuar sak sehla ti hman saduh kanthat ko lo sawm?A poi ngaingai mi cu duhhman sehla kan tuah sak thei mia si lo.

A tlangpi in himi thil hi ziangah so a thleng?Marka 5:22-24,35-43; Mathai 15:22-28; Luka 4:38,39;John 4:46-54.

Hivek thuhla pawlah pakhat le pakhat thlacamsak awkin Jesui’ hnenah bomnak kan dil sak aw cio koding.

Sualnak ram leitlunah kan um ih natnak kan tuarding ti mi cu kan theih mi a si ko. Leitlunah sualnak aluhhnu cun thihnak lawng hi a thlenpimi a si lo, cornat,tawntaihnak, le natnak cikim a ra thlen pi. Cornat lethihnak tiang thlenpimi nat kan ton tikah thinphang inkan um, kan thin a heng, kan bei a dong, van sang lam ih”ka Pathian, ka Pathian, ziangah so in tlansan”? In umpi loin hmunhla pi ah maw na um? Kan riahsiat tahnak au awin theih sak awla in damter hram aw? ti ah an au. David iha tuah dan vekin kan thinnatnak, kan donharnak pawlPathian hnenah kan phuang thei a si.

A phunphun in kan vansangih in umtertu thihnaktiang a thlenter thei natnak, tuarnak, pawl kha Jesui a rattikah a tawpkhawk in a neh ding. Cuih canah a thupizetmiPathian ih thu an thendarh thehmi pawl kha hmunkhatah khaikhawm theh a si nak kan thei thei ding. Job khaPathian thawn an umringring ruangah kaa ih sim theihlomi natnak a tuar. Cumi ih sin a meng phawkih a ausuak mi cu”midang hnen in hna ih theihnak in ka rak lothei, a tu ahcun ka mit in ka lo hmu zo”(Job 42:5 CEV)tiaha ti. Paul khal in cornat a vei ve ih, a tuarfai theinak khanatnak tuartu midang thazang peknak dingah kan hnenaha simmi a si. Midang hnenah kan rawngbawlnak a thatthei sinsinnak dingah a si (2 Korin 1:3-5). Hi tivekih kantuahlo ah cun kan thendarh aw theh ding.

Kanmah asilo le innsang ah mi pakhatkhat thihnga-mih nat a tuar canah ruahsannak neithei dingah ziangsokan sim thei ding? Hivek canah cross parah Jesui kanhrangah atuarnak kha ziangah so a thupi zet? Kaninnsangah thihngamih natnak a thlen tikah cross parih atuah mi ihsin duhdawttu Pathian ih a pelhdah lo mi athukam in zirh mi ziang so a um?

93 94

TLAWNGKAI NIKHAT May 27RINSAN AWKNAK A HLO (Loss of Trust)

Misual kan siih mumal neilo in kannung, cutikahmidangih rinsan in duh khalah rinsan tlaklo kan sinakkan phuang aw theu. Kan rinsannak theithiamlo ihphatsantu hi harsatnak anton lo ruangah a si. Kan rinsanthei nawnloah cun innsang phatsantu ah a cang sinsin.

Ziangmaw canah cun olai zetin dungkan tun aw ihkan thenawk, khami kha kom awsal tum rero hman ah aollo ih santlaihnak a um nawn lo. Hi bangtuk ah nupathen awknak komawk salnak hi a harzetmi a si. Rinsanawknak a um nawn lo ih then aw zomi remsal dingah cunthitumnak ih thukan tiamkam awk mi pakhat ah zirlai inzirhmi a um.

Kan pehtlaih awknakih rinsan awknak ahrinhlelhnak a um tikah, kan pehtlaih awknak remthatsal theinak dingah ziang vekin so pakhat le pakhat kanrinsan aw thei sal ding? 1 Peter 5:6,7; 1 John 4:18; James5:16; Mathai 6:14,15.

Khual tlawngnak lamzinah na poksuak a tul vekinringhlel aw zo hnu rinsan aw salnak ding khal na tuahsuakhmaisa a tul. A mawhlotu ih a thinnatnak kha mawhnakneitu in kan theihsak a tulih thutak le thudik kha kanpom a tul.

Nu le pa sualnak hi daan bawhsiatnak a si, curuangah a tuahtuin zeplo ih sual a phuan tik lawngah arehmi a si. Thuhmi le zepmi a neiih ahnuah theih sal asicun rinsan awknak kha a hlo theh ding. Rinhlelhnak a umzohnu ah a umsal a si ah cun pakhat le pakhat rinsanngam awk ah cun a ol nawn lo.

Pakhat le pakhat rinsanawk sal theinak dingah cuncanpek a tul ih zawiawk thei khal a tul. Khami kha a thupi

zet ruangah thatter sal dingah cun can reipi lak a tul. Acancan ah cun khavek zongsangmi thilhi kantuah laiahkarhnih kan kar zomi kha colhsan ih dungsip tikah cunkarthum lai dungsipnak a hlei in tuah a tul. Kha vek thiltontikah a thaizing hrangah beisei ding a um vek a bangnannidang a thlen ngaingai ah cun khami ruahnak pawl khathulolakah a cang sal theu. Mi hrekkhat cun an pehtlaihawknak a siatzomi an remsal ih an duhawknak, ankomngaih awnak, an karlak ih diriamnak le lungawinakpawl kha a thatter sinsin tu khal an um.

Kan thitum awknak thukammi ah rinsan awknakkan siatsuah ter ah cun ziangvek phun in so kan thattersal thei ding? Cuveten khami ah ziangvek dinhmunihdin so kan tul? Sualnak cu ngaihthiam kan si ko nanrinsan ngam nawn lo mi kan si pang maw si lo saw?

TLAWNGKAI NIHNIH May 28RINSAN AWKNAK A HLOZO HNU, NGAI AWH SALNAK(Loss of Trust, Continued)

Innsangah a rapthlak zetmi cu rinsanawklonak asi. Innsang lungrualnak hmunah ruahngam hman a silomia pakih umnak a suahter. Nasazetih innsang siatsuahnakin khrihfa innsang sinak hmuahhmuah a baalter. Hivekinnsang siatsuah tertu phunpawl hi-tongkam, tharumthawhnak, thinlungput, nupa pawl awknak, ngaihsakawknak le theihthiamsak awknak umlo nak hi siakha zetihinnsang siatsuahtu pawl an si.

Pathian faate pawl lakah innsang siat ih a ummiBible sungah a lang. Himi Bible cangpawl na siar tikahziangvek in so na ruat? Himi thuanthu pawl Bible ahziangruangah so a ngan tiahna ruat?

95 96

Semtirnak 37:17-282 Samuel 13:1-222 Siangpahrang 16:3, 17:17, 21:6

Kawkawknak le hroawknak hi midang parahthuneih duhnak ruangah a si. Hi vek thuhla pawlhizuuritnak, thinlung buainak, nupa pawl awkkhop lo ordiriamlonak ruangah a si ti ah suanlam hawlmi ah ngaidamtheihmi pawl a si lo. A thintawinak, thin bahlak aneihmipawl a suupawk a tul. Hivek ih a umtu pawlhi miheerduhdawtnak hmangsualtu an si,”duhdawtnak cun siatnaka tuah lo” (Rom 13:10 NIV). Khami buainak tuahnak rehnakdingah a thabik mi cu, hivek ziaza neitu in a thinlungput lea nunzia thin a tum ding a mai mawhphurh a si. Khavek athinlungput le a nunzia thin dingah Pathian hmaiah kuunin thianghlim zetin a thinlung a phuangawk ah cun Pathianin Agape duhdawtnak le nunziaza a luangliamin a pek ding.A thinsiatnak a dam dingih midang duhdawt theinakthinlung a nei ding(Efesa 3:20).

Midang ih hmuhsuammi le pawngsualmi ah retaw hnik. Na pomtheimi tongkam, hnemnak, ruahsannakaanka ziangvek phun so thei sehla ti ah na duh? Khamikha mi tuahsiattu pawl lakah ziangvek ih nunding timiruahnak peknak hnakin a himsawnih a thupi sawnnaksan ziangruangah so a si?

TLAWNGKAI NITHUM May 29A HLORAL MI ZALENNAK(Loss of Freedom)

Pathian in minung thawngtampi zongsangnak ziazale ngolvei nak salah an um ti a thei. Mifim pawlin tuini tiangahhimi hi ziangruangah so a um timi fiangten an theithei lo. Anhmuhsuahmi pakhatte a ummi cu kan thluak sungah tuahlotheilo ih a ummi cakhiarnak kha a si.

A poi zetmi cu zongsangnak hi a bang aw lo,ziangkhal sehla zongsangnak(ngolveinak) hi kan hrangahmannei mi pakhat hman a um lo.

Zongsang ih ngolveinak hi zohrang khalah a ollo.Innsang sungtel nu le pa, nupi/pasal, fate pawl tiangin antuarih an nun nuamnak ding hmuahhmuah lonsaktu leawlok songih umtertu a si.

Ngolveinak hi ritsii, zuu, kuak, tangka thaapihleknak, zahmawh thlalak zoh uarnak, sex tuah uarnak,eile in thuhla khalah a si thotho, kan taksa sinak ih a duhmihnakin a hleifuan ih tuahnak hmuahhmuah khangolveinak a si theh. Ka hrangah thinphan um a si ti theicingin bansan thei lomi kha a si. Ngolveinak salah nataannak kha na thinlung duhmi na hrilmi uarzetih natuahnak kha a si. Cutikah na zalennak kha a lo longihkhami thil tuahloin na um thei nawn lo. Peter in ngolveinakthu hitin a sim:”nan luat ding tiah thu an lo tiam ko nananmah rori hman a thianghlimlo mi nunziaza ih salah anum, ziangah ti le minung cu amah a nehtu thilih sal a si(2 Peter 2:19 CEV).

Milai hi ngolvei nak ah a hruaitu ziangso a si?Luka 16:13; Rom 6:16; James 1:13-15; 1 John 2: 16.

Sualnak le ngolveinak hi thuhmunkhat a si ihthiltullo zetmi a si. Sualnak na tuahih ngolvei timi cu na silo, a sina’n khami kha ngolveinak a suahtertu a si.Ngolveinak a um hlan ihsin Pathian thilti theinak hmanginzongsang ih tuahmi thilkha bansanah a tha.Khamizongsangnak ruangah kan tuahmi thil kan ngainak,ngolveinak thinlung kha Pathian in thinlung thar atuahsak.”Ziangahtile Jesu Khrih ta a si mi pawl cun kantaksa hurnak le hiarnak pawl cu kan khengbet zo (Galati5:24 CEV). Rom sung khalah Paul in simfiannak atuahmicu: sualnak cu kan thihsan zo ih, ngolvei sinak ihsin Jesui

97 98

F-7

hrangah a nungmi kan si zo(Rom 6:8-13 CEV). A bet hrihmicu”Bawi Jesu Khrih kha nangmai nunah a naihbik ah umteraw la hnipuan vekin hruk aw. Cule na taksa cakhiarnakdiriamter duhnak suup aw.(ROM 13:14 CEV).

Kan innsang mipakhatkhat maw kan mahrori ahngolvei kan sinak thei awlotu kan si maw? Thlaraulamah a tlaksamnak theithiam dingah ziangvek in sona bawm ding?

TLAWNGKAI NILI May 30A HLORALMI NUNNAK (Loss of Life)

Milai kan si vek in thihnak hi, ca siarnak, kan mitihhmuhnak, kan duhdawtmi ih in thihsannak kan tonnakihsin kan thei.

1 Korin 15:26 siar aw. Thihnak thuhla ziangvekin so a ngan? Ziangruangah so hivek ih a ngan?

Thihnak hi kan ral tumbik, kan duhdawt zetmithawn in then tertu a si. Khatlam kapih kansimah cunthihnak in thatnak a nei. Jesu khrih zumtu an thih ah cunthithei nawnlo sinak ah an thosal ding. “ Zumtui hrangahcun thihnak hi titham a um lo…. Khrihfa hrangah thihnakruangah hmunrehah can malte sung umnak hi ihthahthawn a bang aw. Nunnak hi Jesuh thawn Pathian sungahthuhmi a si. Kan nunnak a neitu Jesu a ratsal tik ah amahthawn sunglawi zetin na lang ve ding.” EG White The Desireof Ages p. 786.

Thihnak ruangah then awknak le riahsiatnak atongtu innsang le kan rualpi pawl hrangah thinnatnak a athlentu a si.Khami kanriahsiatnak in sullam zianghman anei lo, kokek kan sinak a si.

Himi riahsiatnak kan tontikah kan dinhmun a bangawklo vek in kan tuardan khal a bang aw lo. A thi miruang

kan hmuh tikah kan tihtuk. Kan lakih pakhatkhat a thihtikah tihnak kan neihmi kha a hnu thlahnih thum tiangkan tuar theu. Nitin ih hnatuannak ah maw tlanlennak ahmualin liamsantu kha thinlungah a suah can a um theu.Mual in liamsantui mi biangbiakdan pawl kha thlaruk sungmaw kumkhat sung na ngai can a um ko ding.

Mual in liamsannak ruangah thinna le beidong incansaupi riahsiatnak a tuartu kha kan kilkhawi ding a si.Khavek sinak kha nuamtete in na pan rero. Hivekdinhmun kan ton laiah thinhengnak, ti pangnak, poi tinak,riahsiatnak, le thinphan thlalaunak a um theu ihfimkhurnak kan neih a tul. Riahsiatnak ih a langter mi cumual in liam santu ruangih kan tuarnak rehtheinak dingaha si lo. A tlangpi in nikhat hnu nikhat kan umdan, nitinkan ziaza tuahtharawknak lamah ruahnak neihhramthoktheinak dingah kan cemnetnak kan um dan a tharih kanhmuh salmi a si.

A tanglam ih bible cang pawlah ruahnak tha neithei dingah na hmuhmi ziang so a um? Rom 8:31-39;Thuphuan 21:4; 1 Korin 15:52-57.

TLAWNGKAI NINGA May 31RUAH BET DING: Mitampi pawl cu an zongsangmi ngolveiih an um ruangah natnak an tuar. An taksa an thinlung ihan cakhiarna ih salah an umih an tangka, an hnatuan, anharhdamnak, an zalennak, pawl an sungtheh. A sinan Jesua ra ih sualnak le zongsangnak, ngolvei ih kan umnak ihsin luatnak in pek zo. “Fapa in a lo luatter a si ahcun, miluat taktak nan si ding(John 8:36 NKJV). Jesu in kanmahthawn then loih um dingah thu in kam(Mathai 28:20; Isai43:2); curuangah himi ral hi kan mah lawng in kan do lo.Khami raldo nak kha Pathian ta a si(1 Samuel 17:47), cuihdo awknak ah neh dingah thu in kam(1 Peter 1:3-9). Na

99 100

thinlung ih cakhiarnak ngolvei ih na umnak ihsin tui niah luatnak na ngah zo, Pathian in um seh ti a lo duhmivekin na um thei. Himi ah na buaipi dingmi a umlo tinak asi lo ih na palh thei lo tinak khal a si lo. A sinan thuthangthacun pathian hnen ah na ap awklo ih a nih khalin na parahtuahthei mi a nei lo. Cu le bomnak a lo pe thei tu zo khalan um lo. A tu ah sii bawi thiambik kan Bawipa in naharhdamnak ih na buainak ah lo bawmdingah a lo ko.Ngolvei ih na ummi khalah lo bawm dingah fim a lo simfawn.

“Harsatnak le buainak kan ton tikah,Pathian hnenah a rangthei bik in vatlan aw. A mah kha micak zet le mirun theitu a si ih bomnak ngah dingih na ruahsan vek inna ngah ding. Cuih thlawsuahnak cu ngah dingih kan dilahcun kan ngah tengteng ding. Thlacamnak hi kantuahdingmi le a poimawh zetmi a si nan Pathian thangthatih lungawi thusim kan hngilh lo ding. Thlawsuah in pektui hnen ah lungawinak thilpek pe thu tu kan si maw?Thil petu hnenah lung awi thiam tu si kan tum ding.Riahsia le ninghannak kan ton can khal ah Pathian ih inlainatnak kha ruatsal in ahmin thianglim sunlawinak lethangthatnak kan pek ding. EG. White Selected Messages,book 2, p 268.

REL TLANG DING.1. Pehtlaih awknak a siat zo hnu remawk salnak lekan rinsan thei lo mi rinsan sal theinak ah sualngaihthiamnak hi ziangvek din hmun ah a um? Mathai 6:12-15;18:21,22. Duhdawtnak in thin ci a sawm? 1 Korin 13:52. Riahsiatnak ton tikah pathian thatnak le athlawsuahnak siarnak hi a thathnemnak ziang so a um?3. Sung le zatlaknak a tongtu kha nan kawhhran inziangvek in so nan fingkhawi?

ZIRLAI 10 June 1-7

REI LO TE BUAINAK TON CAN

SABAT TLAI LAM June 1TU ZARH SIAR DING: Mathai 7:5; Efesa 1:7; Filipi 2:4-8;

Efesa 4:26,27; James 1:19,20;kolose 3:19; Mathai 7:12.

BIBLE CANGKEN: “Nan thin heng uhla, sual cu tuahhlah uh, nan thinhengnak cunitlakpi hlah.” (Efesa 4:26 NKJV).

INNSANGAH hin a nuambik kan ti cingin buainakle thu el awknak ton can a um, kan khawsaknak hmun asualnak ih a khat thehmi leilungpi ih fehpi dan a si. Anepnawi pawl sim sehla mi pakhatin hnawmhne a sar faitheh ti vek, na fanu in tlawng ihsin inn ah tuahding apekmi(homework) a tuah theh tivek a si. A silo le na fapain nitin a tuahmi a hnatuan a tuah theh, pakhatkhat inrualpi komawknak ah hnaihnoknak tuah tivek or tilva ihthil a siatsuah thehmi ngaihthiam dil ih cawhmi zatliamkaunnak ti vek phun a si ding. A dang pawl cu tihnungzetih innsang nunram a buai tertu a si. Mothar kha a pasalih nu in a mai duhdan vekih um dingahthalozetin atuahhrem nakah innsang thenawk phahnak le harhdam-nak tiang siattheh ih tuah awknak. Innsang pabik kha faatepawlih nunsualnak ruangah thinlung mumal neiloihumnak, fapa in a nauhak lai ihsin nu le pa in an rakzirhmisakhuanak phatsan in cintawkneilo amai duhdan vekihnun hmannak, or fanu in nunau a sinak a hmansualnaktivek pawl an si.

101 102

Thlungthar in pakhat le pakhat duhdawt aw dingahin simsal(John 13:34; Rom 12:10), daite le remte ih umtlang dingin,(Rom 15:5; Hebru 12:14) pakhat le pakhatparah zawiawknak, zawnruah awknak, thinnemnak kannei ding(1 Korin 13:4) kan mah hnakin midang an thasawntiah kan ruat ding(Filipi 2:3) cun duhdawtnak thawnpakhat le pakhat zawi aw ton uh(Efesa 4:2) tiah in ti.Himihi mai innsang khalah sim ol tuahhar mi thil a si. Tuzarhkan zirlai ah hmakhat te sung buainak neemter deuhnakah ziangvek in so in bawm timi kan zoh dingih a hleice ininnsang thu a si ding.

THAWHSAL NI June 2REMAWK LO NAK

Mathai 7:5 le Thufim 19:11 siar aw. Mi dangthawn remawk lo nak hrial thei dingah in bawm thei tupahnih a um ziang pawl so an si?

Thufim ngantu hi fimzet in remcang dan khawruata thiam zet:”Thu el awknak in tawhawknak a suak ih, tawhawknak hi tidawlmi sah vek a si, sualawknak a um hlanahthu el aw ih tawh awknak kha baansan aw”(Thufim 17:14CEV). Voi kkhat thu el awknak in anetnak ah ruahban lotiangih buainak a thlen theu. Rom 14:19 sungih thufehdanvek in buainak venhimnak thu pahnih a um: remdaihnaktuahnak le pakhat le pakhat nun tuahthat ih tundinawknak thu a si. Himi thu hi innsangah remdaihnak dingahziang tluk ih thupi poimawh so a si?

A cancanah mi dangih buaipi dingmi thubuai khanangmahten na buaipi ih thu buai nakolut theu. Himithu hi keimai buaipi dingmi a si maw tiah ruat sal aw. “Mifim cun a thin a sau ih an suup aw thei, mi sualnakngaihthiam hi sunlawinak a si (Thufim 19:11 NRSV). A liam

zomi nithum sungih na nun dan thawn zoh thim awla ruattha aw. Hi hnu kumnga maw kumhra ah thathnemdeuhnak ziang so a um ding? Nupa kop ziangzat in so anbuainak deemterin sualnak an ngaidam awk?

Mi dang thawn kan biak aw nakah can saupibuainak um lo dingah kham kan tum ding. Kan nupi/pasal, kan faate, le kan rualtha, le midang thawn thunuamrel tlangnakah buainak um lo dingah kan zuam ding. Anthinhengnak tongkam pawl theilo vekih kan umsan ah cunbuainak kha a reh vivo ding. A liam zomi canih thu pawlphorhsuahnak hi thubuai a zualter tu a si ihthihnak tianga thlen thei, hivek hi nupa karlak ah a luar theu. Tongkamnem le tongkam mawi hi pehtlaih awknak a thatter sinsin.Anmah na komnak ah na ngaihsaknak theih ter aw. Nakaa lawng siloin natuahnak khalin ngaihsak aw. Amahkalhzawng lawngih ruahnak na neih theu mikha ruahnaktha in thleng aw a thalam hlirin biak aw. Voikhat thilah nangaihsaknak na langter theimi pawl cu an tongmi thatenngaisak aw, an duhnak theihsak aw, a thinlung ih thuthupa losimmi na tuahsak ahcun ziangtik hmanah a lo hngilhdah lo ding(Filipi 2:4,5).

A tu ah aatthlak zet le sannei lo zetih a langmi nanrak tawhawknak pawl kha ruatsal aw? Khami tonnun ihsina lo bawmtu ziangso na zir suak thei? Cuih tlunah navenhim awknak a um thei salmi ziang so a um?

TLAWNGKAI NIKHAT June 3THITUMNAK HRANGAH TUAH DINGMI PAWL

Thitum awknak hi sabat thawn an bangaw, Edenah Pathian in minung hnenah laksawng a pekmi a si.Seventh-day Adventist pawl in sabat colhni thu ah lethitumnak thu ah kan ralpai a tuah rero theumi pawl kan

103 104

thei. Thil thazet asimi thitumnak kha do awknak lethinnatter awknak ah a can ter.

A tanglam ah Nupa kop cawihringnunhmangdingmi pawlih tuah danding hrek khat a langter.Efesa 1:7 siar aw. Thitumnak can ih hman dingmi tuahdanpoimawh zetmi ziang so kan hmu?

Na nupi/pasal ih famkim lonak theihthiam sak awlangaidam aw. Ngaithiamnak cotlaklo zohman kan um lo vekinngaihthiam theih lo mi a um lo. Kan Bawipa Jesui zarahPathian ih inngaithiam vekin san le vang neilo ihngaithiamnak hi a dikmi ngaithiamnak a si. Cu ti asilo ahcuninnsang kan dinmihi dam sung hellmei kan tuar ding.

Rom 3:23 siar aw. Hi hmunah tuahding a thupizetmi ziangso kan hmu sal?

Sualnak in thinlung, taksa, le thlarau nunram asiatsuah theh zomi thawn kan nei awk ti mi hngilhhlah awla cumi ruahnak hmang aw. Na nupi/pasal ih a palhnakpomsak aw, a hrangah thlacam sak aw. Awloksong lethukthun in umhlah a famkim lonak kha fimkhurten kilthaaw. Cutin na tuah ah cun na thunun thei ding. A famkimiha thianghlimmi Pathian in Bawi Khrih ruangah kan sinakvek in inpom, mifamkimlo le borhhlawh nasi bangtukinna nupi/pasal kha cohlang thiam ve aw.

Filipi 2:4-8 siar aw. Hi hmunah thitumnakhranglawngah si lo in komngaih harzetmi pawl hnenkhalah kan hman theidingih in bawmtheitu thiltuahdanpoimawh ziangso a um?

TLAWNGKAI NIHNIH June 4THINHENGIH THUBUAI TUAHREMDAN

Thinheng ih thu suahsalh awknak ah thinheng loan um kem? Thubuai kha inn ah kan thlenpi ah cun a

khirhkhan ter sinsin. Kan ngaithiam duhlo ah cun a tlangpiin innsangah le laicin sungkhat hnenah tuarnak le natnaka thlentertu tuur(poison) ah a cang.

Efesa 4:26,27 le Thusimtu 7:9 siar aw.Thihengnak timi le thinhengih sualtuahnak thu kantheihthiam dan ziangvek so a si? Ziang saw an danglamnak?

James in James 1:19,20 ah ziang tik can khalihkan hman theidingmi ziangso a sim? Himi hi a hlei ininnsang sungtel pakhatin kan parah a thinhengnaktongmi ah zingtinsaw na hmang thei ding?

Thil ziangmaw ah nathinheng nak kha thimkhawzingpi vekin na thinlung le nanunnak na luahkhattermi hnakin ziangkim hi a thazawngin hmuhnak neih tumaw.Alo natertu le lo tuah siattu hrangah thlacam sak sawnaw, an sualnak ngaithiam awla thlawsuah pek aw. Ahmaisabik tuahnak ah cun a ollo, thinlung thukthun lotentuahtum awla a dang pawl cu Pathian in tuanvo a lak ding.Thinhengnak can tampi hi innsang ihsin a thomi asi.Thintawimi innsang ih an fate pawl in thintawinak anthanlen pi. Thin hengnak hrekhhat pwl cu duhkimlonakle hnahsiknak ruangah a suakih Kaina vek ih unau zathah awknak tiang a suah ter.

Na thin hengnak dingah sullam thazet a um koding,khami kha suanlam hawlnak ah hmanghlah. Khami thuruangah thiamcoh awk hlah. Khami kha a thalam ihsin nacinfel theinak dingah Pathian hnenah bomnak dil aw. Himithuhla ah Paul in fim in simmi cu,”That lonak in lo nehhlah seh; that lonak kha thatnak in nehsawn aw(Rom 12:21CEV).

Thinheng tertu thil tampi kan nei ko ding; nathintla a lo natter ko ding. Khami kan thinhengnak suanlamthazet kan pek thei ko ding. A si le kan kiang ih a ummi

105 106

pawl in thin nazetih in tuahnak kha Pathian thilti-theinak zarah kan thinheng tertu silo dingah ziangvekin so kan um ding?

TLAWNGKAI NITHUM June 5ER AWKNAK, HMUHSUAMNAK TUAHSIATNAK,THUNEIHNAK LE KHUAHKHIRHNAK (Conflict, Abuse,Power, and Control)

In erih in do reronak, tongkamsia thawn kan parahhmuhsuamnakih(volhpam) aankhumnak, arehtheilomithinhengnak ruangah kawmawk duhlo tiangin siatnak athlen can tampi a um ko ding. Hmuhsuam nautatnak hitaksaah mitmendan le hmuihmelih a langmi a si, tongkamih tongsuaknak, thinlungput, ruahnak, sex sualpitduhnak, ti vek an si. Khami hmuhsuamawknak khaduhdawtnak Pathian lalram tanghmasialnak umlonakhmun thil umdan thawn a kalh aw.

1 John 4:7,8; le Kolose 3:19 sungah kawmngaihawknak thu inzirhmi ziangso kan hmu thei?

Pa le pawl, nan nupi duhdaw uhla an parah heerhlah uh(Kolose 3:19 NIV). Heer timi hi Grik calai ih lak miasiih thinhengnak thawn tongkam siava hmangih nupihronak, a siih areh theilomi thinnattertu, huatawknakneihtertu, pakhat le pakhat remlonak suahtertu a si. Paulin nupi hi hmuhsuamih tawh rero ding asi lo tiah fiangtena ngan. Thin suupawk theilo, hurnak, taksa harhdamnakruatlo ih umnak hi Khrihfa innsang ziaza ah pomtheihmi asi lo. Kopcawi hringnun ah nupa duhdawt aw zet hi khrihfaziaza ti mi a si sawn. Duhdawtnak thu Paul in fiangte’n asimmi cu zawitheinak, ngilnei le zaidamnak a nei ding,iksik nak a neilo, apuarthaulo, a porhawklo, mi hngal letluangkhawng a silo, maizawn lawng ruatmi a silo, mithin

tawi a si lo, midang sualnak ah thincin a neilo ding, sualnakah lungawinak a nei lo, thutak ngainatu le pomduhtu a siding tiah fiangten a sim. Duhdawtnak in mi kilkhawinakthinlung a nei ih, rinsantlak a si ringring, ruahsannak anei ringring, beidon neilo taimazetmi a si ding. Duhdawtnaka langterlo mi ziaza pawl cu, midangthawn kom aw theilomi ziaza, thei lo vekih umawk ternak, ngilneihnak lezawnruahnak a neilo ih, ziangkimah tirhfaknak, le tifengfeng ih um tu ziaza pawl hi a si.

Pakhat le pakhat ngaihsak awkih kilven awknak,thinheng can khalah suupawk theinak, pakhat le pakhatzawnruat awih bawmawknak pawlhi kopcawi hringnuntahfung a si. Tuahsiatnak a tongtu cu phuhrung aw zetinle a tuahsiat tui parah thinheng hngerteu in an um.Hmuhsuamtu in a tuahsiatmi kha phuanglanglo dingahhronak an tuahtheu. Minung lakah hivek hmuhsuamawkih tuahsiatnak tuarphu zokhal kan um lo timi hi thudika si.Hmuhsuamtu in a duhhrilnak in a tuahmi men asi.Hivek ih tuahsiatnak a tongtu pawl hi Bible in thiamlo aco ter lomi hi an hrangah hnemnak thuthangtha a si. Cinfeltheih lomi buainak, ziangvek dinhmun khal in sisehthinphan ding a um lo, bomnak duhtui hrangah hawl theihin a um ringring.

A poizetmi cu nunphung hrekkhat pawlah nunaupawl hi zawnruat loih hmuhsuamnak a um. Khrihfa asilomi miphunah khavek nunphung kha ziangruangihan tuah saw a si ding?

TLAWNGKAI NILI June 6SUALTHLAHNAK LE DAIHNAK (Forgiveness and Peace)

“Mi in na parah tuahseh ti na duhmi cu an parahtuahve aw. Hihi daanthu le profet pawlih zirhmi a si”

107 108

(Mathai 7:12 CEV). Na nunih na tonnun pawl kha hnuhmaiherin ruathnik, innsang sungah siseh hmundangahsiseh, himi tuahdan hi nahman a tul, zumtu na si vekintuah na tum rori dingmi a si.

Hebru cabu ngan tu in fim in simmi cu”mi hmuah-hmuah thawn rem aw le nunthianghlim in nung uh,thianghlimnak loin zohmanin Bawipa an hmu loding(Hebru. 12:14 NKJV). Hivek nunnei ih kan um cinginhmuhsuamih in tuahsiat tu cun a colhsan cuang lo maithei. Siraw in ngaidam lo diltu an um vekin ngaidam dillotu khal an um ding. Kan innsang sungah in ngaidam uhtimi kha kan kaa in a suak hmai sabik sihramseh, cumi ati tui hrangah hlawknak a si mai.

Buainak cingfelnak ah a poimawh bikmi cungaidamnak a si. Kan innsang sungah pakhatkhat in kanparah remlonak a tuah hmanah Pathian in a loduhdawtvek in midang kha duhdawt aw. A harsamidawnkhamtu a um hmanah misualnak ngaidam dingahduhhrilnak kha tuah ko aw.

“Midang sualnak ngaidam dingah sualnak ngaidamzomi kan si. Kan phulo ngaihthiamnak kan ngahnak himidang sualnak kan ngaithiam nak ding a si. Cumi cunangmah na duhdawt awk vek in midang na duhdawtnakna langternak a si. Jesui’ a simmi cu mi na soisel vekinsoisel nasi ve ding, midang tahnak ih nahman mi khanangmah tahnak ah hman asi ding(Mathai 7:2) EG. WhiteChrist’s Object Lessons, p. 251.

Cuvek in mi in na parah sualnak a tuah dahruangah nan pehtlaih awknak a siat zo mi kha tunghmunthei salnak dingah na tuahmi pawl ka lo ngaidam a si tiahna sim ding ih a hnen khal ah ngaihthiamnak na dil ding.Khami thu ah Jesui a simmi cu: “Pathian hnenah laksawngpekna tum ih,biakthengah thilpek na ret laiah, naparah

na unau in lungkim lonak a nei ti na vun mangsal a si ahcun; nathil pekmi cu biak thengah taan ta aw la, na unauthawn remawk nak tuah hmai sa aw, cuih hnuah na thilpek ahlan aw”(Mathai 5:23,24 CEV). Himi thilhi miin thinnaih intuahnak ah ngaihthiam dilnak tuahdan tha zetmi a si.

Midang sualnak ngaithiam theinak ding naruahmi ah ziangvekin so alo bawm?

TLAWNGKAI NINGA June 7RUAH BET DING: “Innsang hruai awknak ah nu le papawl hi lungrual lo in an um theu. Pabik in nauhak ziangtheilo kha zawnruahnak nei loin le suupawk loin nauhakparah a thinhengnakin kut a thlak theu. Hivek hi nauhakpawlin an thei ih zawnlungih umding tum loin a parihkutthlaknak kha thinhengnak in a hmang sinsin. Innteknu khalin zingtho lungtluanglo ruangah phundanginnauhak parah kut a thlak lala. Nauhak hrangah cunruahsan ding zianghman a neinawn lo, a netnak ah cunkhami tuarnak ih sin fihlim theinak lawng tumtahnak anei. Khavek thlaici kantuhmi kha thilthalo rahsuak tertua si” EG.White The Adventist Home pp. 314,315.

“Innsang hi thinlung thianghlimnak le ruahnakcangkang zirhawknak hmunpi bik a si. A sunglawi zetmidaihnak, rualremnak, duhdawtnak, le lungawinak pawlhi innsang kan dinnakah nitinin kan thinlungah kanveiringring dingmi a si. Innsangah duhdawtnak kan cawmlian asiah cun thildang a um thei lo ding. Ziangkimahathalam tuahdan le ruahdan kan cawmthat ah cun thlaraununram a alh tha sinsin ding. Mi thil dawtnak , iksiknak,zawndam ih mirinhlelh hmannak, zawndam ih misoiselhmannak, zawnruahnak neilo, diklonak, tanghmasialnak,duhhamnak, le hngalnak, thinlung put pawl hi setan ihcithlah mi a si. Jesui hminin cimit ter theh a si ding. Kan

109 110

thinlung sungah a thalo mi thinlung put kan cambang terringring ah cun, cohlan tlaklo misual sinak ah in thlenpiding. Duhdawtnak par tha rahsuahnak dawnkham tutuurpai thingkung, kan nun borhhlawh tertu kha minungziangzat in so kan thinlung ah ci bangin kan tuh ih kancawmlian. Page 195,196.

RELTLANGDING:

1. Thitumnak thu nganmi cang tawite kha siar aw.”Kanpuithiam sang cu kan tontaihnak intheihsak lotu asilo. Kanmah vekin sualforhnak a phunkim tongtu a siko nan mawhnak a nei lo”(Hebru 4:15). Jesu khakan din hmunah a dingih, a thabik pehtlaih awknakintuah sak, khami kha kan nupi/pasal hnenah kantuah ding mi a si. Nangmai hmuhdan si lo in na nupi/pasal hmuhdan in aletling zawngin a phunphun inhliakhlai aw. A mah nu/pain khami khaziangruangah so a tuah ih ziangvek ruahnak so anei, khami dinhmun kha ziangvek in so a hmu, ahrangah thathnemnak ziang so a um. Himi fehpi danhi a harzetmi dinhmun dem ter nak a si. Midangthawn remloih tawhawknak ngaingai a umtikah himituahdan ziangvek in so kan hmang ding?

2. Nan zirnak hmunah reltlanguh, “sual sinak inthinheng ringringnak a si maw”? Na dinhmun khakilhim aw.

******

ZIRLAI 11 June 8-14

ZUMNAK IH INNSANG PAWL

SABAT TLAILAM June 8TUZARH SIARDING. Tirhthlah 10:1-28, 34,35; 1 Korin 2:2;

1 Thesalon 5:21,22; John 1:12,13;1John 5:1.

BIBLE CANGKEN: “Curuangah …… kan hmaiih retmitlan zuamnak ah tuar theinak thawntlan unsi, kan zumnak hramathoktu le a famkimtertu Jesu cu zohuh si; anih cun a hmaiih retmilungawinak ruangah ningzahnak cuzianghmanah siar loin thinglamtahah a tuar ih, Pathian Bawi tokhamvorhlam ah a to” (Hebru 12:1,2NKJV).

ZIANGVEK dinhmun khal siseh, ziangvek kan siih,ziang thil kan ton khalah,kan nunphung thawn kan kalhawnak ah a poinak a um lo.Kan nu le pa, kan faate, kansungkua, kan innsang, le kan kawhhran tiangin nunphungthawn an thenawtheilo. Cule kawhhran parah nunphungin thuneihnak a neih ruangah Sabat nizarh ihsin Sundaynizarh ah thawnnak khal a si. Sunday ni ah khawmnak antuah tinten kawhhran parah nunphungin thuneihnaknasazetin araknei timi intheihtertu a si.

Ziang tik can khalah Khrihfa pawlhi nunphungihkaihremnak kan tong ringring. Nunphung khal hi a thatnaka um veko nan a thatlonak atam sawn.

111 112

Thuthangtha ih tleunak le cahnak ruangahnunphung kaihrem tonnak ih sin zaangdam ten tlansuaktheinak in pek. Zumnak ih innsang pawl ziangvek in kancangsuak timi kha tuzarhah kan zohtlangding. A heer ih asual theh zomi leitlunmi lakah ziangtinso sualnak nei loPathian faa, soisel kailo, le tihphan ding umlo, ih kan cantheinak le an lakah tleunak kengtu kan si theinak pawlhmuhsuak kan tum ding(Filipi 2:15 NKJV).

THAWHSAL NI June 9A THAMI KHA KAI HNGET AW (Hold Fast What Is Good)

Rundamnak thuthangtha in leitlun a tuamtheh vekin khrihfa pawl in nunphung fehpi dan a phunphun antong. Khavek ah khan innsang relbawldan le zatlangpawlkom relbawl dan a tam.Missionaries pawl ih a buaipibikmi cu cin le dan a phunphun, nunphung danglamzetzet pawl zumnakah innsangkhat an si tikah nuam lonakphuhrunnak an ton ciomi kha a si.

Tirhthlah 10:1-28, 34,35 siar aw. Nunphungdanglam a neitu pawl thawn kan komawk tikah hmuhsakhi awknak le kan karlak ih dawnkhamtu pawl thiatbaltheinak dingah himi Bible cang ihsin ziangso kan zirsuahthei?

Minung hmuahhmuahih sualnak hrangah BawiKhrih a thi. Himi thutak hi theih harsa asilo nan mitampiin anthei thei lo. Khrihfa pawl in missionary thlah awknakle thuthangtha simih toihvah reronak kha himi ah an telvetheinak dingih sawmnak a si. Curuangah Pathian in zokhala thleidan lo nak a langter ih, pakhat le pakhat tihzahawkih upat awk cio dingah khrihfa pawl hi kawhmi kan si.Thuthangtha an pom thei venak dingah an hnenah kansim a tul.

Hlanlai ih Khrihfa missionary pawlin miphun-danghnenah thuthangtha an sim tikah ziangvek inso an tuah?Himi Bible cang pawl ihsin tuahdan ziangvek pawl so kansarsuak thei? Tirhthlah 15:19,20,28,29; 1 Korin 2:2; 1Thesalon 5:21,22.

Nunphung hmuahhmuah hi sinak sual an langtertheh, nunphung hi Bible thawn khuangrual awzetmi,thuthangtha simnakah hmantlakkhal anum. Zathlangpawlkomnakah le innsang ngainat awknakah hmantlakzetmi nunphung leitlun hmuntampiah kan hmuthei. Khavekkha khrihfa pawlin Bible kan ngainat vekin ngainatnak neiinathami kha hngetkhoh zetin kan kilhim ding.

Pathian thu Bible thutak ngainep nakah cang terding a si lo. Kawhhran thuanthu ah Bible ngainep in lemizapi thawn lungrualnak ah tiin (Sunday ulhnak)nunphung kha Bible thutak luahlantu khrihfa thurin deuah an rak bel copih khrihfa sinak dik an rak hnonmi kha apoi zet.Setan cun lei pathian ka si a ti awih thleidan harsazetmi buainak kha a thehdarh. Sihmanseh la Jesu in hileitlun hi a rundamih a dungthlun tuhmuahhmuah khathutak hmuahhmuah ah Thiangthlarau in a hruai luttheh(John 16:13).

Na nunphungin na zumnak ziangtlukih khohin soa lo tuah? Bible thutak thawn khuangrual awknakziangvek in so a um? Hi thil pahnih theithiam dingahziangvek in so kan zir thei ding? Nan zirnak hmunahreltlang uh.

TLAWNGKAI NIKHAT June 10INNSANGAH NUNPHUNG IH THUNUN THEINAK (Powerof Culture on Family)

“A dikmi le a dingmi tuah tahratin ka thupek pawlan thlun theinak dingah a fapa pawl le a sungkhat pawl

113 114

F-8

zirhsuak dingin a mah cu ka hril zo. Cuticun ka tiamkamciami hmuahhmuah a parah ka kim ter thluhding”(Semtirnak 18:19).

Zatlang pawl komnak ah danglam zetih a langminunphung pawl a suah tertu cu innsang a si vekin innsanga temhngettu khal a si. Thuthimnak ah hlanlai nunphungpakhatah cun a thimi an nu le pa pawlih sa kha an ei roridingmi an mawhphurh asi tiah an ti. A dang pakhat simsalsehla mi pakhatin nupi thit a tumtikah a falanu’h a pahnen ah a ral pawlih lu kha (phunthawh/manpi) ah an dilaw theu. A tu santharih faa nau pawl an pehtlain awnakruatsal sehla, fala tlangval(dap aw) hlerawknak(courtship),nupi/pasal then awknak, thitumnak, minu le mipa sinak,tivek phun tampi a um.Kan zumnak pawl harsatnak umloih an pom theinak dingah thucah phuangtu kan si vekinan nunphung fehpi dan zirhnu ah pehtlaih nak kan tuahding a si. Cule kan khua le ram kan thlen tikah kanmaiinnsang ah ziangvek nunphung ih hruaiawk mi kan si timifimkhur zetih kan ruah a tul.

A tanglam ih Bible cangpawl zohthim sehlanunphunghi innsang nunramah ziangvek ihthathnemnak so a um? Himi ih sin hruaiawkdan kanzir theimi ziangvek so a um?

Semtirnak 16:1-3Semtirnak 35:1-4Ezara 101 siangpahrang 11:1

Zohman umlonak boruak lak ih khawsa mi kanum lo, kan khawsak nak hmun ih nunphung hruai mikan si theh. Khrihfa kan si ih kan khawsak nak hmunihnunphung kha a tha thei bikih kan thlun a tul. Kan zumnak

thawn kalh awk in a hleifuan ih a um can a um thei ko,kan zumnak thawn a rem thei bikin kan thlun ding.

Nan innsangnun a lo bawm theitu, Bible thawn akaih awkmi nunphung danglamzet nan neihmi ziangso a um? A kalh aw mi teh ziangpawl so an si? Thutakphatsan lo in nan nunphung kha na zumnak ah aremthei bikin ziangtin so na fehpit ding?

TLAWNGKAI NIHNIH June 11NUNRAM DANGLAMNAK A UM TIKAH INNSANGAHCAWMKEN AWKNAK (Sustaining Families ThroughSeasons of Change)

Zovek nunphung khalih kan duh lomi umdan lesinak danglam ter thehtu kan pumpelh theilomi kaninnsangah a thleng theu. Khavek danglamnak kha kankhawsak dan thawn pehpar aw in rak simsung theihmikhal a um. Rak simsung theihlo mi pawl tla cu: thihnak,kokek ih thil thlengmi siatnak(disasters), ral thawhbuainak,natnak, innsang cerawk nak(family move), kilkhawitutlaksamnak, pawl a si. An ramah le zatlang pawlkomnakah tlaksiatnak, sumdawnnak tlaksiatnak kha innsangmitam piih an ton mi a si. Nunphung linglet rori ih danglamawmi khal an um.

A tanglam ih minung pawlhimakzet ih an thlengawknak kan hmuh thei mi a siih riahsiat vansannak,mi hmuahhmuah ih tonmi a si. An mai din hmunahding awk ter hnik aw. Ziangtluk in so an innsang a buaiter? Ziangvek phunin so na bawm thei ding? An hrangahziangvek in so thathnemnak na nei ding?

-Abraham, Sarah, le Lot (Semtirnak 12:1-5)-Hadassah(Esther) (Esther 2:7-9)-Danial, Hananiah, Mishael, le Azariah (Danial 1)

115 116

Zumngam lo khopih kan hmai ih voikhat thilthlengtihnungza le sungnak kan tonmi ih sin thlengnak a hungsuak. Kan innsang tuahtheitawk in thlengnak tuah atheih,himi hi dinhmun tharah hmalam thansonak a si, thlaraununram ah thlengnak neih nak khal a um. Thlengnak kaummi ah retheihnak a silo le nun nuamnak a thlen pi. Setanih a hmanmi thlengnak cu siatsuahnak a siih Pathian rinsanlo dingah le ruahsannak neilo awloksawng ih tuahnak hiSetan in a uar bik. Innsangah le rualpikomnak ah Pathianthu in thukamnak tampi in pek. Zumnak ih mihratkhawkheng pawl kha an nunnak Pathian kutah a um ti antheihfel ruangah a langte a simi annunnakah harsatnakaphunphun anneh thei a si.

Mi pakhat or innsang pakhat nun danglamnakruangah riahsia vansang ih a ummi na theihmi a ummaithei. An hnenah bomnak pek in thazang pek aw.

TLAWNGKAI NITHUM June 12ZUMNAK HRAMTHOKNAK AH PAN HMAISATNAK (First-Generation Faith)

‘Joshua le upa pawl an thihhnuah Israel pawl anzumnak ah buainak a karhso mi ziang so a um?Thuthentu 2:7-13.

Zumnak hramthok tu cu a zumnak ah a sangbiksinak tiang a pumpek aw, amah hnu ih a ummi a tefapawl hnenah a zumnak cu a suan. Cuih a dinmi kawhhranih an zumnak ziangtluk in so upat a tlak timi hliakhlai aw.A hmaisabik zohthim tlakmi pakhat an rak si dah. Cuihsansungah or sanhnihnakah upat tlak zetmi an fehpimidaan pawl kha an ngaihsak nawn lo. A dinmi kawhhranfehpi dan cu an tuahtheumi an sinakah a cang. A hnu ih ara umtu pawl ih an ziaza le an hmanmi daan ah a cang.Cuih

pawl dintu pai tumtah mi cu a hnuah hmuhding a um nawnlo.

Pathian in tusin faa a neilo, faate lawng a nei. Asullam ziang so a si ding tiah na ruah? John 1:12,13;3:7; 1 John 5:1.

A olnak in sim sehla upa pawl in an zumnak khanauhak pawl hnenah an raksim nak ruangah khrihfa nunrosarawk vivo theinak a si. Nu le pa le kawhhran in an thurinan rakzirhnak ihsin zumtu sinak hi a mai pumpak zumnaka si lo. Khrihfa pawlkom nakhi midang hnakin a hngetkhohmithurin le thuanthu a nei. Zumnak dik hi nupum sungih sinkan suahpi mi a silo ih sankhat hnu sankhat rokhawmawkmi khal a silo. Jesu kha pumpak rori in theihnak neihminunram a si. Nu le pa khal in tuah sak theimi tampi an neicuang lo. Mino pakhat ih thuthen catnak dik atuah theinakdingah kawhhran zate le nu le pa le kiangkap rualpi kommipawl kha a poi mawh. A netnak ah catuan hloralnak lerundamnak thu ah mi pakhat in thuthangtha a rak theihnakparah a thum awk.

Joe cu Pathian a umlo ti zumtu a si ih a pitlin hnuah maksak zetin piantharnak tonnun a nei ih Seventh-dayAdventist kawhhran ah a rak lut. Adventist nunau pakhatthawn innsang an din ih faate khal mal lai an nei. A sinan azumnak kha a bansan. Voikhat ah a faate pawlih thlaraulam dinhmun a simmi ah hitin a ti:” aw! ka faate pawl lawngintonnun karak neihmi kha raknei ve mai hai seh” tiah a ti.Kha tawk hmunah rak um ve awla a hnenah ziang so nasim ve ding?

TLAWNGKAI NILI June 13ZABI 21 IH MINUNG PAWL (Twenty-First-century Runners)

Eugene Peteron in makzetin Bible hrilhfiahnak atuah mi ah Biblein thuthangtha(gospel) timi kha thucah

117 118

(The Message) tiah a ti. Jesui thuhla thuthangtha khaleitlun hrangah a poimawh zetmi thucah ngaingai a si.Khrihfa pawlhi ziangvek nunphung nei mi hnenah an umkhal le himi tonnun nei dingah le midang simnak ahlungrual teih tuandingah kawhmi asi.

Thucah (the message) timi hi a tanglam ih Biblecangpawl hmangin a tlangpi in ziangtin so na lak khawmding? Mathai 28:5-7; John 3:16; Rom 1:16,17; 1 Korin2:2; 2 Korin 2:18-21.

Hlanlai ah tirhthlah pawlin hmuntinah thuthangthaan simmi cu Jesui thawhsalnak thu a si. Mathai 28:7 ih asimmi vek in “a thozo” tiah hlanlai ah a raksimtu pawlihthu kha tuisan khrihfa innsang khalin kan tawmpi ve.Athawhsalnak in Jesui a raksimmi amai thuhla, misualhrangah Pathian ih duhdawtnak, sualthlahnak, le a mahkan zumnak ruangah kumkhua nunnak ngahnak dingahthathnemnak a um.

Thuthangtha ah thinlung pek awknak: Jesui hnuah tirhthlah pawlin thuthangtha hmuhthiamnak an neiihan fehpi dan Bible ah kan hmu. Bible zirtlangnak ah aninn kha siangzetin an onsak ih, hmunkhatah thla an camih rawl an ei tlang, thilri le tangka in siangzetin anbawmawk, pakhat le pakhat an ngaihven awk. An zatenthucah kha annunpi. An zaten soisel kailo an sikem? Silamlam hlah. Phunzainak le soisel awknak an nei ve ko lokem? Nei e. Jesui dungthluntu pawlkha danglamnak annei. Pathian an tulnak an thei awkih midangih bawmtulmi an sinak an thei aw. An innsangah le an kawhhranahlungrualnak kha a thupi bik le a hmaisa bikah an ret.Gethsemane ah Jesui thlacamnak kha famkim ter dingahan zuam(John 17:20-23). An zumnak ralthaih kaihngetdingah le nunpek tiang ngamdingah an forhaw ihthuthangtha theihrihlotui hnen khalah ansim vivo.

Khami kha kan hrang rori a si ding: Khami kumrori ah midang pawlin an thusimmi theih anduh laiahthatnak lamih thikthusiatnak a um. Mi hmuahhmuah ihthinlung kha Thiangthlarau ih luahkhatin a umihthuthangtha ah an phurzet. Pathian ih thu kha an thinlungaha luahkhatih thuthangtha aupinak kha khap theihlo lecolhsan theih lo in thalmei kangvek in a lawnvivo.

Thucah ausuahpi tu dingah kawh kan si vekinthuthantu sidingah na innsang ah thlengnak a tulmiziang so a um?

TLAWNGKAI NINGA June 14RUAH BET DING: Pathian cun hmaisong mi a nei lo.“Bawi Khrih ih sakhuanak a khaisang a si tikah miihnunziaza ah le an ruahnak ah cawisannak anngah.Pathianih duhdawtnak afapa peknak kha mihmuahhmuah hrangaha si. Jesui kehramah milianneinung, farah le retheimi, mifimle mi aa, an danglam lo Bawiphun timi khal an uak hlei lo.Kan sualnak ruangah a rak tuartu kan zoh ah cunkhawvelsinakih nautat awknak le thleidan awknakhmuahhmuah a hlo theh. A mah cu vanah cungnungbik ihcawisanmi a si ko nan, mah le mah phatsan awnak,phahniam awknak, amak zetmi zangfah lainatnak nun a nei.Cuih pawl cu mah le mah porh awknak, mifim le mi aa, milianneinung le mi farah, nunau le mipa, nauhak le upa, bawile sal tiih thleidan awknak pawl ningzahnak thlentertu dingahle hlonhlo thehnak ding a si. Van Bawi fapa Jesu Khrih ihthiltuahdan alangmi cu soisel kai lo a thianghlimmi sakhuanak, thutak ih thianfai ter a si mi hmuahhmuah thleidannakumlo ih pumkhat sinak a thlenpi. Thlarau nunnak a neihmuahhmuah Pathian hrangah tlenmi le thisen ih leimian si vekin amah an rinsan theinak dingah a si. EG. White,Gospel Workers, p. 330.

119 120

REL TLANGDING:

1. Thawhsalni zirlai ih thusuhnak a phi na ngahmi khanan zir canah reltlang uh.

2. Khamithu thawn pehparin EG.Whtie ih canganmi ihsinkan innsang thlengawknak tuahnak ah kan hman theidingthiltuah dan ziangvek so kan hmuthei?

3. Na kawhhran in zumtu suakthuan mino pawlziangtlukih tha in so an kai hruai? Na kawhhran ihthil tuahmi ziangvek in so na bawm thei?

4. Santhar nonawn pawlin zumnak hngetkhoh zetih ankaihtheinak dingah ziang vek in so tan kan lak ding?

5. Na umnak khua ih an nunphung kha nan innsangahathalam ihsin ziangvek in so thathnemnak a nei? Athalo lam ihsin teh ziangvek in so hnaihnoknak a lopek?

ZIRLAI 12 June 15-21

NA INN AH ZIANGSO AN HMU

SABAT TLAILAM June 15TUZARH SIAR DING: Isaiah 38; 39; 1 Korin 7:12-15; 1

Peter 3:1,2; Hebru 6:12; 13:7;3John 11; Isaiah 58:6,7,10,12.

BIBLE CANGKEN: “Nannih cu hrilmi hnam, lal hrinpuithiam, miphun thianghlim, lemihleice nan si; thim sung ihsinmangbangza eng sungih a lo ko tuPathian cawimawinak nan langsuakter theinak dingah” (1 Peter 2:9NKJV).

KAN khawsak dan a relrem ih innsangah kannuam, harhdam le lungawi in kan um hnatuan nak ahkan hlawhsamlo, kutken sumpai tawkfang kan nei,curuangah Bawipai hnenah lungawi thusim ding dinhmunah kan um kolo sawm! Maw a si lo ha? Na innsang ahthinnatnak thawn buaizetin nan um maw? Hezakiahsiangpahrang kha Babulon ih sin ram thlithlai tu palai pawlih an len vekinna inn ahmi leng na nei mai thei. ProfetIsaiah ih thusuhnak” na inn sungah ziang saw anhmu?”(Isaiah 39:4 NKJV) timi kha siangpahrang in ziangtinsaw a sawn ding.

Mi in na innsungah ziang saw an hmuh? Na innralengtu Vancungmi in ziang saw a hmu? Kan innsang khaziangvek thinlungput in so a luah khat? Rimhmuikhangthawinak vek a simi thlacam nakih luahkhatmi a si

121 122

maw? Na umnak inn kha zawnruahnak, tirhsiangnak,duhdawtnak, in a luah khat maw! Lole khirkhiap zet leheerzet, thinheng hngiarteonak, remawloih huatawknak,mitkem awknak, le lungrualawk lonak in na umnak inn aluah khat saw? Mi leng kan neih mi in Jesui thu kha athin lungin a vun theihsuak nak hmun a si lo ding sawm?

Himi thusuhnak hi innsang kan dinnak ah apoimawh zetmi a si. Tuzarh ah cun innsangah makzetihkan nundan kha kan zoh tlang ding. Himihi ngaihzam maiih pumpelh theihmi a si lo tuini kan innsang buainak kantonmi asi.

THAWHSALNI June 16SIANGPAHRANG IH PALHNAK IHSIN FIMZIRNAK(Learning From a King’s Mistake)

Babulon palai pawlin Hezekiah damnak a ngahruangah an lennak ih thil umdan kha siar aw. 2 Sansiar-nak 32:25,31; Isaiah 38, 39.

Bible in siangpahrang Hezekiah in makzetihdamnak a ngahnak kha a ngan. Hezekiah in damnak angahnak thu ah daiten a um. Palai pawlin a damnak thuhlaan suhnak ah a dikmi Pathian theihter duhnak thinlung anei lo. A poimawh zetmi cu Isaiah 38 ah damnak a ngahnakih a lungawinak le Isaiah 39 ah Pathian hnenah alungawinak thu kha a mikhual hnenah simlo in daitei aumnak kha zohthim aw.

“Pathian in amah hneksak nakah a tanta mi a si.”Hi vekih ramkhat le ramkhat len awknak hi a thupi zetmiremcannak tha a ngahmi a si. Khami thuah Hezekiah inprofet hnenah siseh Puithiam hnenah siseh ruahnak a

suhmi ngankhummiah hmuhding a um lo. Pathian khalina tlangtlak ve lo. Hezekiah in a ram le a miphun lakah le amai nun ah Pathian ih hnatuannak langter dingah athinlung ruahnak ah a um lo. A mah lawngin a umih thlaraulam thilah zohnen khalah thusuhmi a nei lo. 2 Sansiarnak32:31 ih thuanthu kan zohah cun Pathian zangfahnak lethlawsuah a ngahnak ih a lungawinak hi a mahnunnuamnak menih a hmang vekin alang.

Hezekiah ih tonnun kan hmuhmi ihsin innsangnunramah rinum zetmi si thei nak thu a tangah nganaw.Midang pawlin ziangvekin so an loruat ding?

Khrihfa pawlin leengtu kan neihmi hmuahhmuahkha Jesu thluntu siter dingah remcannak cantha kanngahmi a si.

Inn ah ra lengtu malte lawnghi thlarau lam thutlangzetih relpit theihmi an si. Khrihfa pawlin an hnenahthuthangtha simtheinak lamzin kan hawl ding.

Khrihfa pawlin kan neihmi thilri pawlhi Pathianthlawsuah pek mi a si nak midang in an theihtheinakdingah zohman kanko ding a si lo. “Khawthim sung ihsinmangbangza tleunak sungih a lo kotu Pathian inkhuaruahhar thil a tuahmi pawl tlangaupi dingah lethangthat dingah”(1 Petre 2:9 NIV) kan ko hai ding. Thihpitlakih natnak a tuartu Hezekiah ih tonnun zohthim insualnak sungih an thihnak ihsin Bawi Khrih in thosal nuna pek zoih(Efesa 2:4-6) vanramah tonak hmun a pek nakthu kan sim ding.

Na inn kha Jesui thu simnak hmun ah ziangvekin so na hmang? Khrih na zumnak thu innleng naneihmihnenah hlangfang zetin ziang tin so na sim thei ding?

123 124

TLAWNGKAI NIKHAT June 17PAKHATNAK AH INNSANG

Kan kenmi thuthangtha a ngah hmaisa bik tu cukan innsang pi pawl an si ding. Cumi hnak ih a thupimirawngbawlnak hmun a um lo.

John 1:40-42 sungah kan innsangah kanzumnakthu theihterdingah tuahdan ziangvek so in sim?Danpeksalnak 6:6,7; Ruth 1:14-18.

Phurnak ih theihternak: Andrew cun a theihmimidang hnen ah simsin dingah a feh ih a unau pa Simonkha Jesu thawn an tong awter. Jesui thu kha thatho zetina simih midang thawn theih awternak tla a tuah. Kaninnsang ah thuthangtha thawn pehtlaih awknak um dingahtuahdan olsam bikmi a si.Andrew ih a ton awkter hnuahPeter le Jesu cu an mahten an pehtlaih awk.

Nauhak pawl an zumnak ah kan bawmnak.Thuthangtha sim hnatuannakah inn ah a ummi nauhakpawl kha thuthangtha an pom thei ko nan ngaihsak lo anhlawh theu. Innsangah nu le pa pawlih kan palhnaktumbik cu nauhak pawl thlarau lam ih hipluhnak ah a si.Nauhak pawl hi cu a ciasa an si tiah kan ngaihthah ding asi lo. Kan Bawipai innsangah nauhak pawl le nonawn pawlinanzirmi pathian thu vekih nun duhnak thinlung an neihthei nak dingah le pumpak in remcannak an neihmi ahJesu thawn thei aw dingah kan tuah ding. Danpeksalnak6 sungih a simmi thu kha himi a si. Nauhak pawl khasakhuanak ih fim zirnak lamah kan duhsak ding asi.Innsang khawmnak felte ih tuahnak hi thlarau lamnunah pumpak ciar thazang pek awknak a si. Kan innsangih nauhak pawl hrangah kan can le kan thazang suahinthlarau lam nunnei dingah kan hruai ding asi.

Thuthangtha rawngbawlnak ah Noami ih tanlak-nak ihsin zirtheimi ziang saw kan nei? Ruth 1:8-22.

Noami ih tlaksiatnak can kha Ruth in a hmuhsak:Noami in tlaksiatnak a ton ruagah thinheng le beidong ina um laiah Pathian hnenah a phun zai. Thinbang le riahsiaih a um laiah a monu thawn then aw dingah a leem rero.(Ruth 1:15,20,21). Tongkamthiamnak thawn famkim lozetin thuthangtha simnak in Pathian thawn theihawkternak tuah dan hnak in Ruth ih a tuahdan a langtermikha thalai pawlin pumpek awknak famkim tuahnak dingaha tha sawn.

Kan umnak inn hi rawngbawlnakah a thupi bikhmun asi timi pomdan kha na innsang pipawl hnenihna langter mi na ziaza in thathnemnak ziangvek in so apek? Na innsang pipawl thawn rawngbawl tlangnak nantuahmi ah rundamnak a ngah hrihlo pawl hnenah Jesuthawn theihawk nakah a hruai thei.

TLAWNGKAI NIHNIH June 18REMNAK IN NEHSEH(REM LENG SEH) (Peace That Wins)

Sakhuanak bang aw lomi thitumnak thuahthlungtharin ziangvek in so ruahnak in pek? 1Korin 7:12-15; 1 Peter 3:1,2.

Kopcawi khrihfa hringnun thlawsuah: 1 Korinsungah zumlotu thawn thitum awtu in a koppi khapiantharnak a neihter lo ah cun Pathian hnatlak pinak aumlo ih kanmah le kan faate thawn borhhlawhnak inthlenpi tiah Paul in a sim. Kha lawng a si lo Paul in a simmicu: A thianghlimmi thitumnak thawn nupa sinak hmannakah zumlotu kan koppi kha lungthlengnak a suahter thei.Khrihfa ih kan koppi zumlotu kha kan mai ruangah kannupi/pasal le kan faate pawl kha thianhlimter mi ah an

125 126

cang ding. Thianhlimter (sanctifies) timi hi an koppi khazumtu a si ruangah Pathian duhdawtnak le zangfahnakngah thei dingah zumlotu an koppi kha a hruai thei tinaka si.

Himi hi lungrethei awloksongnak a si: kan koppizumlotu in then awk dingah a ruatcat tla a si mai thei.Khavek thilthleng a ummi cu apoi ngaingai. Duhdawttukan Pathian ih hnemnak cu milai neihmi covo duhrilnakkha a fehpimi a si vek in “a duhhrilmi vek in tuah ko seh”tiah a ti.Himi thuhlaah zumtu kha “temtawn(Khuahkhrih)nak a umlo” (1 Korin 7:15 NIV)

Remlengter dingih kawhnak. Daihnak le hnangam-nak umnak Khrih uknak sungah kopcawi nupa thlaraununram thenthek awknak kha Pathian tongkam Bible ina duhlonak fiangten a sim. Kopcawi nupa nunhi himpialinle khoihbuai lo teih kilhim dingah saduhthah mi a si.Ziangah tile harsatnak sumzing lakah thuthangtha innehnak a ngah theinak dingah asi. Kopcawi nupa pumkhatansinak thansoter dingah kilhimnak khal a si.

Zumlotu thawn nei awmi nupa nunramah zumtuin zumlotu parah ziangvek nunnei dingah a sim?

Kopcawi nupa nunramah nupi/pasal karlak rinumding, zawnruahnak thinlung neihding, phahniam awknaknunnei ding, kan zumnak an hnenih kan langternakruangah zumlo tu kan koppi kha zumtu nunneihnakahkan hruaithei. Jesui ruangah kopcawi khrihfa nupanunhi upat tihzahnak kan pek ding(Efesa 5:21). Khrihfa a simiin zumlotu thawn neiawk dingah a pumpek awkah cunamah in Khrih hnenah rinumnak a nei ringring ding.Sansung kopcawi nupa nun hmangdingah Pathian hnenahtiamawk vek in thenawk buainak umlo dingah thinnatterawklo ding a si.

Nan kawhhran ah zumlotu thawn nei awih a buaimian ummaw? Ziangvek in so na bawm thei?

TLAWNGKAI NITHUM June 19SUNGKUA HRANGAH HLAWMAWKNUN (TAWMAWKNUN)(Family Life Is for Sharing)

A tanglamah thlungthar Bible cang pawlihhmanni tongkam “follow”(KJV) or “imitate”(NIV) thlunor cawng tiah a ti. Khrihfa mi pitling sidingahthangliannak ding ziangso in sim? Kan nundan lethuthangtha kan simmi ah an pehtlaihawknak thu ansimmi ah zingvek in so na ruat? 1 Korin 4:16; Efesa 5:1;1 Thesalon 1:6; Hebru 6:12; 13:7; 3 John 11.

Thlungtharah cawng tiah a nganih nundancawnawknak kha a fehpi. Mit ih a hmuhmi nun neidingahcawnawknak a si. Himi hi a tlangpi in sungkua pehtlaihawknak nundan mizia kha a si. Nauhak pawlin an nu lepa nunzia an sun ih suahpi tafar unauza miziacawnawknak nun a si. Nei awkmi nupa khalah an miziaan suan awk. Himi pomdan hi kopcawi nupa pehtlaihawknak ah a thupi zetih sungkua in khrihfa thuthangthakha midang sungkua hnenah nunih langternak asi.

Zatlang nunah huhang neihtheinak. Kan innsangih kan sungkua nun ihsin sungkua danghnenah kan nunincawngdingah tetti khannak remcannak kan ngahmi a si.Cawntlaklo sungkuanun neitu khal an um. Kan sungkuanunah Jesui Thiangthlarau in danglamnak ziangvek in soa tuah timi hmuhai seh. EG.White in “zatlangnunhuhangnei, makzet le hmualnei zetih a nganmi cu: Kankiangih a ummi pawl bawm tumnak thinlung neih ah cunhimi hi hman thei mi a si. The Ministry of Healing, p. 354.

127 128

Himi thu thawn pehaw in fimkhurih kan umringring a tulmi ziangso a um? Jeremiah 17:9, John 2:25,Rom 3:23.

Jesu Khrih thluntu pawl thlun aw. Milai hizohthimtlak zohman kan umlo. Khrihfa innsang Jesuzumtu tiawtu hmuahhmuah in nunze famkim cawntlaknun nei zokhal a um lo. Zohthim awknak timi Thlungtharihpomdanah cun Jesu nuncawngtu pawl kha zumtupumpak in kan thlun cio mi a si. Himi hi pumpak in khrihfazumnak kha phurzetih pom tinak a siih, famkimnak neilomilai an si konan an zummi le an mit ih an hmuhmi khaan nunah an langter.

Na innsang ah Khrihfa nunzia langter sinsindingah na sungkua ah ziangso na tuah ding?

TLAWNGKAI NILI June 20NGAMTLAKMI RUALPI THATAWKNAK IH A SAN PAWL(Centers of Contagious Friendliness)

A tanglamih Bible cangih a langtermi innsanghrekkhat pawl ah an sungkua nunah mikhual parihthatnak an tuahmi Bible canglak suahmi pawlthawnzohthim aw. Isaiah 58:6,7, 10-12; Rom 12:13; 1 Peter4:9. Mikhual parah thatnak an tuahmi pawl kha nganaw.

Abraham le Sarah (Semtirnak 18:1-8)Rebekah le a sungkua (Semtirnak 24:15-20, 31-33)Zakia (Luka 19:1-9)

Mikhual parih thatnak hi an tulsammi ei in le ancolhdamnak ding hmuhsak thiamnak le rakbiangbiakthiamnak pawl kha a si. Hivek hi midang parah kanduhdawt nak thinlungih a hungtho mi a lang a pau ih

tuahsuak nak a si. Jesu in midang parah thatnak tuahdanthu a zirh laiah rilrawngmi eiding rawl peknak le tihal mitidai inding peknak hi Jesu amah parih thiltha tuahnakaha sim(Mathai 25:34-40). Umnak hmun innkhanpekawknak tivek le inn ah rawl ei ding tuahsak timi hi ahrampi cu harsatnak a tongtu pawl parah tuahsak nak asi. Himi hi olai zetih rualpi tha le komnelawk theinak,midang thawn thlacamnak neihtlangnak, le Bible zirhnakneihpi theinak remcannak a si. An thinlung Pathian ihluahkhatnak nun aneitu pawl in midang parah thatnaktuahduhnak kha an tongka ah le an tuahmi thilah a lang.

Midang parah thiltha tuahnak ah mi in an sim theumicu remcannak le tikcucan le tuahman lo tiin suanlaman hawl theu. Midang pawlin le kan zeilo tuk, kan thiamvelo, kan komneel mi ansi silo, tiah zumlotu pawl kha anbawm theilonak suanlam an pek. Midang pawl cunhnaihnok an ti ih buaipi an paihlo bawmtu midang tampian um pam tiah a ti. Harsatnak a tonghruakmi pawl khaan parah thiltha kan tuahdingih lungawi soparten kan raklawmding a si.

Nan innsang ih thlaraulam dinhmun kha ziangvekin so na langter?

TLAWNGKAI NINGA June 21RUAHBETDING: Mai innsangah evangelist tuahnak ihhmualneihnak. Sermon thazetzet tuah ih thuthangthasimhnak in sungkua thinlung le nun kha thutak thawnciahneh ter ih thunun thei hi hmual a nei sawn.

“Thunun theinak kannei mi huamcin hi a fiaktuk,kan tuahtheimi le a malfawn, remcannak ngah thei in kanum si lo, themthiammi kan nei fawnlo kan ti theu. Kanmai inn le lo teah remcannak kan neihmi kha rinumzetih

129 130

F-9

kan hmannak ruangah maksak zetih thilti theinak a um.”EG. White, The Ministry of Healing, pp. 352,355.

RELTLANGDING:1. Midang sungkua Bawi Khrih hnenah pek aw dingah

an thunun theinak kha pakhat in zirlai nan zirnakhmunah suahpit seh. Ziang in so an thinlung akuaithluk timi reltlang uh. Kha mi tuahdan ihsin nazir theimi ziangso a um?

2. Zumlotu thawn innsang din tui hnen ah tuahdandingziangvek so na hmu thei?

3. Zumnak thawn kalhin thuneihnak hmannak khareltlang uh. Khami pawl kha a sangsang in ngan aw.kha pawl lak ihsin a tha bikbik tuahdan pawl nganaw.

4. Khrihfa pumpak cio kan nun hi faate pawl hnenah,zumlotu kan koppi hnenah siseh, rualpi kommihnenah siseh, khualpa kan neihmi hnenah sisehzohthimtlak in kan nung ding. Kan inn ih mikhualhnenah le rualpi kommi hnenah zumnak langterinJesu Khrih kha fiangte ih hmuter ding cun kansungkua ah famkimnak a um lo. An thin lung kha Jesuizangfah nak ih a thamtheinak dingah a tlangpi thu inruntu bawi ih hmin kan tarlang ding. Na inn ah a lolengtui parah sungkua nun nan neihmi ih a thununtheinak kha ruat aw. Na innsung ihsin zumnak thuthate ih langter sinsin theinak dingah ziangvek in sona tuah ding?

******

ZIRLAI 13 June 22-28

NINETA LAMAH THINLUNG PEKNAK( Turning Heartsin the End Time)

SABAT TLAILAM June 22TUZARH SIARDING: Malakhi 4:5,6; Mathai 11:14,15;

17:10; 1 Siangpahrang 16:29-17:24; 1 Siangpahrang 18:20-45;Mathai 3:2.

BIBLE CANGKEN: “Ngaihnik uh, Bawipai’ ni maksak letuksumza a ra thlen hlanah profetElijah cu nanhnenah ka run thlah ding.Anih in pale pawlih thinlung cu faatelamah, le faate ih thinlung cu pa ihlamah a hoikirter ding, cutilocun kara dingih leilung hi camsiatnak thawnka hrem pangding” (Malakhi 4:5,6NKJV).

A THLENH aw dualdo mi dinhmun ah khawsa mikan si(pei le zaa bangih let aw reromi nun kan nei). Hnihcana umih tahcan aum, nunnuam can a um ih harsat can aum. Kan innsang himzet le hngetkhoh zetih khawsak cana umih, innsang thendarh aw theh le derthawng zetihkhawsak can khal a um.

Kan sungkua nun hmakhatte ah danglamnakthlengin, ziangvek dinhmunah le ziangvek umdanahtidanglam ih a um hmanah Pathian ih thutiam inpekmitleunak ah khawsa theimi kan si ding. Pathian thukampawl kha kan thinlungah kan cingringring ding ziangah ti

131 132

le ninetnak ni ah kha pawl kha kan ruahsannak umsun asi. Kha pawl kha ziangtluk ih ruahsannak sunglawi so asi. Kan innsang khawsak dan dinhmun ziangvekihdanglamnak a um khalah kanmah le kanmah, kanduh-dawtmi kan nupi/pasal/faate le kan kawhhran hnenahPathian pekmi thlawhsuahnak thukam kha cerhtiputbangih a luangmi a um timi kan sim thei ding asi.

Tu kuata zarh netabik nakah thukam a cotu pawlinan nunih an paltlangmi Bible thuanthu fehdan a tlangpiin kan zoh ding. Kan theih zomi vekin tuini kan tonmidinhmunah ziangvek khal siseh kan nunram zirlai ah lakkan tumding.Zovek na si ah, khuihmun khalah umin, naumdan ziangvek in langkhal aw la, harsatnak tongin,thinphang le mangbangih na um khalah, a nungmi pathianbetu kan si, kan tonmi pakhatte hman in theihsak lotu asi lo. Curuangah lei tlunih thilthleng hmuahhmuah atongngamtu kan si ding.

THAWHSALNI June 23SIMSUNG THUAH THINLUNG PEKAWKNAK (TheProphecy of Turned Hearts)

Elijah ratnak simsung thukha Thlungthar ihthilthleng Bible cang laksuahmi pawl thawn zohthimaw. Malakhi 4:5,6; Mathai 11:14,15; 17:10; Marka 6:15;luka 1:17.

Malakhi san lai ah Pathian in a miphun pawl a koih, “Ka hnenah rakirsal uhla, kei khal nan hnenah karakirsal ding” tiah a ti. A miphun pawlih an lehnak cu”ziangthuah maw kan kir ding?”(John 3:7 NKJV) tiah hngalzetinan sawn.Profet in harhtharnak le remthatnak thlengdingsihmang timi ruahnak thawn tlangaunak a tuahmi khabeidonnak thlentertu a cang. Elijah in thinlung pawl kha

remsal dingah kawhsalnak tuahhram a thok (1 Siangpah-rang 18:37), “Pa le pawlih thinlung cu faate lamah, le faatepawlih thinlung cu pa ih lamah a hoikirter ding”(Malakhi4:6 NKJV), tiah Elijah a rasalding tiah Malakhi in a raksimsung.

Judah daan ih a fehpimi ah cun Messiah a ratnakdingah cun Elijah a mah rori ra in thuthannak a tuahdingti ah an ruat(Mathai 17;10; Marka 6:15).Khami simsungthu athlengfamkimnak kha tipil petu Johan a si tiahthlungthar in a sim (Mathai 11:14,15; Luka 1:17).

“Thinlung pawl Kirsal” timi ih a sullam ziangsoa si tiah naruah”?

Himi cangih a langtermi pawl hi Israel pawl leBawipa an remawksalnak a langtermi a si. Pathian khahringtu Pa vekin(Isaiah 63:16) a faate parih a thinhengnakkha a suutkir salih(Mikah 7:18,19), a mahhnenah kirsaldingah a ko(Isaiah 44:22, Malakhi 3:7). Himi hi an thlahtupawl in rinum zetih an kaihmi thukamnak tharsuah salihan tesinfa palthawn an pehtlaih awk salnakding langtermia si. Thlunghlun in a sim reromi cu profet thu simmi pawlinpathian minungpawl kha an thlahtu pu le pa pawlih anzumnak thlun dingah kawhsalnak a si. Tiva bang kangcatlo ih a luang ringringmi thlawsuah ngahnak ram sidingahcun thukammi pawlah zepmi umlo rinum zetih pehtlaihawknak neih ding a si(Danpeksalnak 4:29-31).Himi hiinnsang sungkua a tharih pehtlaih awknak dinthar salnaka langter. Nu le pa in faate lamah pehtlaih awknak a umringring theinak dingah cun Pathian thawn thukamnak ahrinum zetih nun dingmi a si. Pathian ih thlawsuah pekmithukam ram roluah ringring theinak dingah nulepa le faatepawl in an mawhphurh cio an hlensuak khal a tul (Thufim2:21)

133 134

Kan innsang sungkua pehtlaih awknak remthatsalnak le Pathian thawn pehtlaih awknak remthat salnakan karlak pehzom awknak ziangso a si?

TLAWNGKAI NIKHAT June 24SUNGKUA KOMAWK SALNAK(Family Reunion)

Israel miphun lakah Baal pathian biaknak hisiangpahrang Ahab nupi Jezebel ih hramthok mi a si ihan miphun thinlungput le nunziaza zamrangzetih tlaksiattertu a si. Pathian in thitumnak le innsang sungkua dinnakle tisa in sex tuahnak khaisang dingih a zirhmi kha suahpiunau thawn thitumawk nak le hlawhhlannak, hurnak aphunphun tuahnak in a luahlan theh. Elijah kha ahnokzetmi biaknak thuah leknak bualrawn kaupi ah alutih a hminah “Jehovah hi ka Pathian” biak dingmi Pathiana si Baal hi Pathian a silo tiah a soisel.

Milem bia zumnak ah a pial theh zomi pawlkhathawn amah lamah innsang sungkuanun atharihadinsalnak ah ziangvek tuahdan so a hmang? 1Siangpahrang 16:29-17:24; le Luka 4:25,26 pawl zohthim aw.

Elijah kha mimak hminsin tlak a si, ram sungahcamsiatnak a thlengding timi thu raltha zetin a phuang.Pathian Jezabel ih suah nak khuakiang Sidon ramsungZeraphath khua ih nuhmeinu inn ah a um ter. Elijah innuhmeinu kha a hmailam can hrangah Pathian rinsannaknei in sangvut malte le siti malte a neihmi kha netabik atuah theimi umsun tuahsak dingah a zangfahnak dilinhuphurhthlak zet hmel langdan thawn a hneksakih cibainak a tuah.Kha nu ih a zumnak kha thangthat a tlak zet.Jesu khalin amahnu afaknak kha mawizetin a simsal (Luka4:26). A sangvut le siti kha nireipi tiang a daihih cunu cun

Pathian ih thuhla kha a theih bet sinsin. Cu le lungsiatthlakzetin a fapa neihsun kha a na ih thihnak tiang a tong.Khami a riahsiatnak kha Elijah hnenah a sim. Amah nu ina kiangih um mai faate raithawi nakih pek atul timi zumnaknei, thinlung sualral nakih a tuam thehmi Israel pawl lakaha biakmi kha felfai zetih a theihnak kha a langter (1 Siang-pahrang 17:18; le Jeremiah 19:5; Mikah 6:7 kha zoh thimaw).

Fonisia nuhmei nu kha thihnak in a fapa thawnthen awk hnu nunnak nei ih an komawk sal tikah athlarau nunram ah thathnemnak ziangso a nei? 1 Siang-pahrang 17:24). A mah nu ih thuhla simmi ih sin zirtheimi ziang so kan nei thei?

Elijah ih thucah a simmi ah nauhak pa ih a nu intlolhmi a neihlonak a langter. Pathian ah zumnak nei ihathu kan thinlungah kan ret ringringah cun a thiltitheinakin nunnak a peksalih sungkua then aw zomi komawsalnaka suah ter. Mi tampi in tuisanah kan pompi theimi thurinkhal an sim mai thei. Pathian ih thutak pawl kha pumpakcio kan thinlung sungah hmualnei zetih in hruaituah kanretah cun kan innsang ah harhtharnak le sungkuakomawk salnak a um ding.

Nan sungkua rem awsalnak dingah ziang thil pawlso na hngak lai? Rem awk salnak ngah dingih ruahsannakneithei dingah Pathian ih thukam mi ziang pawl so nakaih hnget a tul?

TLAWNGKAI NIHNIH June 25BIAKTHENG (PULPIT) LAMAH THINLUNG PEKSALNAK(Turning Hearts at the Alter)

1 Siangpahrang 18:20-45 siar aw. Himi thuanthuhmuahhmuah ih thuhla a kaihbikmi ngansuak aw. Thil

135 136

umdan a danglam zetmi a si ko nan, himi thuanthu ihtuahdan innsang nunramah ziangvek inso hman a theih?

Karmel tlangah Elijah in saduh a thahmi cu an mah,anram le an innsang damnak a thlenter theitu an pupapawlih an zumnak lamah hoikir salin a miphun pawl khathukamnak tharsuah saltu siseh ti a duh.

Milem bia puithiam pawlin an khangthawi-nakhlawhsamih an um hnu, tlailam raithawinak tikcu ah Elijaha mai can a hun thleng. Pathian ih rundam khawkhannaka langtermi temple sungih rawngbawl nak can tlailam athlen tikah ciammam teih timtuahnak a neih mi kha atuah(Suahlannak 29:41). “I rak naih uh” ti ah a sawm (1Siangpahrang 18:30 NKJV). Runtu Bawi in misual pawl rauh tiah a sawmnak kha in theihter (Mathai 11:28). Nulepain faate hrang ziangkimah hnangamnak an neih theinakdingah thinbang le lungrethei ih an um vek in Pathian inIsrael pawl kha pumpak ciar a duhdawt ngaingai. A hnenan rat theinak dingah Pathian in catloin lamzin a tuahsak.

Tu san kan innsangah Jesu le a zangfah nakihrundamnak khaisan ih a um theinak dingah a kaihawzetmi kha Elijah in Jehovah biaktheng a tumtah mi ahkan hmu thei. Innsang biakkhawmnak tuah ih thlacamnakkha Pathian thawn thunuam relnak can sunglawi a si.Kanmah pakhat le pakhat lakah siseh a mah hnenah sisehthunuam reltlangnak a si. Laksawng in pekmi rundamnaka tharih ngahnak, in zirhmi a thu pawl kan nunpitnak cansung lawi a si.

Pathian in a mai hnen hruai kir sal dingah Elijah iha dilnak kha a lehnak hmu sehla a duh. 1 Siangpahrang18:37 ih a simmi cu”hi mipi pawlin an theihthei nakdingah…… an thinlung nangmai lamah na hoikirter”(NKJV). Kan mahten pathian lamah kan thinlung kan

hoikir sal thei lo, man lo ih in pekmi a zangfahnak ngahlawng kan thiam.

Kangral thehthei mimei kha a tla ih misual parahsilo in khangthawinak parah a thla. Pathian mi thianghlimih kan cannak le kan sualnak hrangah Jesui thihnak asawhmi a si(2 Korin 5:21 NKJV). Cule mipi kaa sung ih sinsual siirnak le thangthatnak auaw a hung suak thutthi.Pathian ih kawhnak an ngai duh lo ruangah profet sualpawl kha an that fai theh. Ram camsiatnak a cemnakdingah le harhtharih ram damsalnak dingah ruah kha asur.

Na innsang ih maicam kha ziangvek din hmunah so a um? Na innsang maicam dinsalnak dingah ziangvek so na hmang ding?

TLAWNGKAI NITHUM June 26JORDAN LAMAH THINLUNG RETSALNAK

Gabrial ih a rak simsung vekin(Luka 1:17) Jesu inElijah a ra ding tiah rak simsungmi kha keimah ka si tiahnemhngetnak a sim(Mathai 11:14; 17:12,13). Thuthangthangantu in tipil petu Johan kha “thuthantu”asi tiah khamithu kha an nemhngetih amah cu Bawipa ratnak dingahlamzin sialtu a si tiah an ti(Mathai 3:2,8; 14:4; Marka 1:2;Luka 7:27; pawl le Malakhi 3:1 zoh thim aw).

Tipil petu Johan ih thucah a thupi bikih a langmikha ngan aw. Ziangvek inso thinlung hoikir salnakthucah pakhat a si thei?Mathai 3:2,8; 14:4; Marka 1:4;Luka 3:3,8,9,11,13,14,.

Lothlo pa in a hak zetmi leilung kha thlaici tuhnakdingah a remthat vekin, mi hmuahhmuah kha sualsirdingah thuthannak a tuah. Khami kha milai kokek a si,zokhal mahte ih zohaw feltheimi kan umlo, mai

137 138

dinhmundik theiih ralring thei zokhal kan umlo, rem thatawk ka tul timi theithiamtu zokhal kan um lo. Thucah asimmi in mipi pawlkha nunnak thianghlim neidingihPathian fialmi lamah le amai dingfel thianghlimnak famkimkan tul timi theihthiamnak a pek. Sualsirnak dik ihhminsinnak cu hnuaipahnak le mi pakhatih nunziazathlengdingah Pathian bomnak a tul timi a thei. A pawnlangih kan simfiang a si ah cun Abraham kha kan pa asi tiahphuang awtu pawl in maizawn lawngruatin lenglangthatnak lawng an nei. An pa ih a neihmi zumnak kha asullam thazetin an langter ding a si.

Tipil petu Johan ih thucah in ziangvek in so Jesuiratnak lamzin a tuah sak? John 1:35-37; 3:27-30.

Jesu kha Pathian ih Tuufa a si tiah tipi petu Johancun a hmu thei(John 1:29,36) ih Pathian lamah mipi khaa kirter thei ngaingai. Andrew le adang tirhthlah John,thuthangtha ngantu John in khami thu an theihmi kha angan. An tihnimnak hmun kha fehsan in Jesu’ thluntu ahan cang. Khami lawng a silo Elijah ih thucah hi mipi pawlkha Pathian thawn theihawkternak tuahnak, Pathian thuduhnak a suah ter, sualnak ihsin rundammi sitheinakdingah,sualsir a tulnak kha a langter.

Tipil petu Johan khan a inn ah lo leng sehlanangmai thuhla ziang so a simding tiah na ruat?

TLAWNGKAI NILI June 27NINETA LAMAH THINLUNG PEKSALNAK

Seveth-day Adventist kan si vekin tipil petu Johanih hnatuan mi kan tuan tiah kan ruat aw. Jesu voikhatnakaratah khan remthatnak le sualsirnak thu tlangau pit a si.Khami thotho kha voihnih a ratnak ding hrangah kan au pi.

Luka 1:17 kha thlacam nak thawn siar aw. Himi in kanthucah pawl ziangvek in so a khum theh?

Van ih um kan Pa ih thinlung kha a faatehnenlamah amahten a hoikir salih, afaate pumpak cioihthinlung khal Bawi Khrih ih cross ruangah Pai hnenlamahankir sal. Elijah ih thucah hi zumtheilo khopin innsangahzumnak lamah ko nak thuthangtha a si(2 Korin 5:18-21;le Efesa 2:11-18). Mi hmuahhmuah kha zangfahnak ihkhahliam dingah rawl lakkhawm ding a um theinak dingahan sungah duhdawtnak kha a ret.

Leilungpi hi beidong zetin a langih tanghmasiallozawnruah awknak, a daihreimi thutiam, le thinlunghngetkhoh zetih Pathian biaknak kha a tulmi bik a si.Pathian zangfahnak ruangah khrihfa pawlin khami umdankha an langter thei. Mi hmuahhmuah hrangah kan aupitmithucah pawl kha kan mai hrang khal a si ve ti kan hngilhloding. Midang hnenah thucah kan aupi tiangahthuthangtha tuahdan, lungrualnak ih tuahdan,duhdawtnak ih tuahdan, pumpek awnak ih tuahdan kanmai lakah, le kan sungkua ah a langlo ah cun hmual a neithei lo ding. Sermon simnak ah khabe themthiamnak, Bibleumdan vekin dikzet ih tarlang theinak pawl hi a tangkailo. Leilungpi in kanmah rori ih nunziaza, kan sungkua nun,ihsin sualsirnak thu, Pathian lamah thinlung hoikirsalnakthu, duhdawtnak thu, le thutiam kammi ah rinum nakthu kan simmi hi hmuh a duhmi a si. Tipil petu John inhmualnei zetin thuthangtha a simih mi nunnakthlengtheinak thathnemnak a nei. Pathian thawn tangtlanga duhlotu kan si lo ah cun, Pathian zangfahnak ruangahkha vek kha kantuah thei dingmi a si.

Jesu Khrih zarrah van innsang sungtel kan si(Efesa3:15). Curuangah innsang pahnih ah sungtel kan si leiahkanmai innsangah le van innsangah sungtel kan si.

139 140

Pathian hrangah tetti sidingah kawhmi kan siih, amahriantu kan si, ziang innsang sungtel so ka si timi langterlomi a tetti kan si ah cun, khavek phun in thuthangtha ahhmualneihnak a umlo.

Hmakhatte nakiang ih um pawl hnenahna duhdawtnak le na ngaihsaknak ziangvek in so nalangter thei ding?

TLAWNGKAI NINGA June 28RUAHBETDING: Kan thucah phuanmi hi tipil petuJohan ih thucah vek rori a si. An sualnak ruangahsiangpahrang pawl khal a mawh siat. A dinhmun tihnungmi khal poisaknak a nei lo, thutak phuannak ah cun kabaang ti a sim dah lo. A tu kan san ih hna kan tuanmikkhalah rinum zetih kan tuan a tul. EG.White Comments,The SDA Bible Commentary, vol. 4, p. 1184.

RELTLANGDING:

1. Nan mai kawhhran ah Elijah ih thucah nan zirmi khareltlang uh. Khami thuthangtha phuansuah-nakah nakawhhran kha ziangvek in so na bawm thei?

2. Pathian lamah thinlung hoikirsalnak tonnun nei ihphuansuah a duhtu zirlai na zirnak hmunah a ummen thei. Thlengnak hi ziangvek in so a rat? Himitonnun neitu pawlin ziangvek nun in an nungih ansungkua ah ziangvek nundan so a hmang?

3. Tipil petu Johan ih hnatuanmi tuanah kan ruahawkah cun kan parah ziangthil thlengding in so kan ruatawk ding? Khami a phi ah thucah aupimi thu fiahvakloin ziangvek in so a lang?

4. Himi catlangah “innsang nundan langternak” phun aum ih Bible fehpimi innsang pomdan a khum lut.Khami fehpi dan pawl kha a tahnak thiamzetih hmanmiah mawizetih bawmtheinak ah ziangso na hmang ding?Tu kuata zirlai na zirnak ihsin himi tuahdan hngetkhohdingah a bawmtu ziangso na hmu? Kawhhranhmuahhmuah in himi aupi dingah timlam cio uh.

5. Nauhak pawl Bawipai hnenlam an pan theinak dingahnulepa kan si vekin an hrangah thukam ziangvek sona sim thei?

*********

141 142 MORNING WATCH

April , 2019 1. Tlawngkai Nikhat Mathai 6:14 2.Tlawngkai nihnih Saam 32:8 3. Tlawngkai nithum Mathai 21:22 4. Tlawngkai nili 1 Piter 3:15 5. Tlawngkai ninga Thufim 16:28 6. Sabat Mathai 19:26

7. Thawhsal Ni Mikah 7:19 8. Tlawngkai Nikhat Mathai 19:21 9. Tlawngkai nihnih Isaiah 49:25 10. Tlawngkai nithum Rom 12:14 11. Tlawngkai nili Thufim 15:13 12. Tlawngkai ninga Hebru 11:6 13. Sabat Rom 12:10

14. Thawhsal Ni Rom 2:11 15. Tlawngkai Nikhat Saam 46:10 16. Tlawngkai nihnih Galati 5:13 17. Tlawngkai nithum Thufim 18:24 18. Tlawngkai nili Efesa 4:29 19. Tlawngkai ninga Isaiah 65:24 20. Sabat Isaiah 43:25

21. Thawhsal Ni Daan Peksalnak 33:27 22. Tlawngkai Nikhat 2 Timote 2:24 23. Tlawngkai nihnih Mathai 5:41-42 24. Tlawngkai nithum 2 Timote 3:10-12 25. Tlawngkai nili 1 Korin 15:52,54 26. Tlawngkai ninga Hebru 10:24-25 27. Sabat Tirhthlah 1:8

28. Thawhsal Ni Efesa4:21-22 29. Tlawngkai Nikhat Saam 139:1-4 30.Tlawngkai nihnih Thufim 19:21

MORNING WATCHMay , 2019

1. Tlawngkai nithum Johan 11:40 2. Tlawngkai nili Jeim 2:13

3. Tlawngkai ninga 1 Siangpahrang 19:11-12 4. Sabat Mathai 6:1

5. Thawhsal Ni Jeremiah 7:23 6. Tlawngkai Nikhat Kolose 1:16 7. Tlawngkai nihnih Saam 5:11 8. Tlawngkai nithum Jeim 4:2-3 9. Tlawngkai nili Jeim 4:6 10. Tlawngkai ninga 1 Johan 5:3 11. Sabat 2 Johan 9

12. Thawhsal Ni Efesa 2:10 13. Tlawngkai Nikhat Saam 40:4 14. Tlawngkai nihnih 1 Piter 2:12 15. Tlawngkai nithum Thufim 10:27 16. Tlawngkai nili Isaiah 40:11 17. Tlawngkai ninga Rom 8:35 18. Sabat Saam 73:23-24

19. Thawhsal Ni Jeim 1:2-3 20. Tlawngkai Nikhat Saam 18:6 21. Tlawngkai nihnih Rom 12:12 22. Tlawngkai nithum Saam 27:14 23. Tlawngkai nili Thufim 20:19 24. Tlawngkai ninga Isaiah 11:2-3 25. Sabat 1 Piter 5:6-7

26. Thawhsal Ni Jeim 1:14-15 27. Tlawngkai Nikhat 1 Timote 6:10 28. Tlawngkai nihnih Saam 139:13 29. Tlawngkai nithum Thufim 14:30 30. Tlawngkai nili Thupuan 3:20-21 31. Tlawngkai ninga Johan 14:20

143 144MORNING WATCHJune , 2019

1. Sabat Galati 6:10

2. Thawhsal Ni Luka 11:28 3. Tlawngkai Nikhat Saam 78:35 4. Tlawngkai nihnih Jeim 4:12 5. Tlawngkai nithum 2 Timote 2:15 6. Tlawngkai nili Rom 8:32 7. Tlawngkai ninga Filipi 4:8 8. Sabat 1 Thessalon 5:23

9. Thawhsal Ni Saam 50:15 10. Tlawngkai Nikhat 1 Piter 3:3 11. Tlawngkai nihnih Luka 19:9-10 12. Tlawngkai nithum Saam 46:1-2 13. Tlawngkai nili Thufim 27:6 14. Tlawngkai ninga 1 Siangpahrang 18:21 15. Sabat 1 Thessalon 5:18

16. Thawhsal Ni Saam 91:11 17. Tlawngkai Nikhat Efesa 3:20-21 18. Tlawngkai nihnih Saam 25:5 19. Tlawngkai nithum Marka 11:26 20. Tlawngkai nili Luka 9:26 21. Tlawngkai ninga Jeim 1:12 22. Sabat Rom 8:6

23. Thawhsal Ni Johan 8:29 24. Tlawngkai Nikhat Mathai 10:32 25. Tlawngkai nihnih Johan 14:27 26. Tlawngkai nithum Job 12:13 27. Tlawngkai nili Isaiah 46:10 28. Tlawngkai ninga Mathai 11:29-30 29. Sabat 1 Korin 15:57

30. Thawhsal Ni Thufim 18:21 31. Tlawngkai Nikhat Saam 62:8