POSLOVNE APLIKACIJETEMA: Ulazni i izlazni uređaji

SADRŽAJ

ContentsSADRŽAJ..................................................................................................................2

UVOD........................................................................................................................3

ULAZNI UREĐAJI...................................................................................................4

MIŠ.........................................................................................................................4

TASTATURA........................................................................................................5

IZLAZNI UREĐAJI..................................................................................................7

ŠTAMPAČ.............................................................................................................8

MATRIČNI ŠTAMPAČ...............................................................................8

INK-JET ŠTAMPAČ....................................................................................9

LASERSKI ŠTAMPAČ................................................................................9

MONITOR...........................................................................................................10

CRT MONITOR.........................................................................................11

LCD MONITORI........................................................................................12

ZVUČNICI...........................................................................................................13

ZAKLJUČAK..........................................................................................................14

LITERATURA........................................................................................................15

2

UVOD

Ulazni uređaji su uređaji koji omogućavaju korisniku da u računar unese podatke iz vanjskog svijeta. Pošto računar obrađuje podatke samo sa nulom i jedinicom ove podatke je potrebno pretvoriti, odnosno konvertovati u jezik koji je prikladan računarskom.Ulazni uređaji se mogu podijeliti na:

Ulazni uređaji koji su direktno vezani za čovjeka (tastaura, miš, grafička tabla…) putem kojih čovjek direktno predaje podatke računaru

Ulazni uređaji koji su indirektno vezani za čovjeka (magnetna traka, A/D konvertori, magnetni diskovi…) koji bez prisustva čovjeka mogu da opskrbljuju računar određenim podacima.

Izlazni uređaji služe da signale koje generiše računar pretvore u one signale koji su prihvatljivi za čovjeka. Njihov zadatak je da brzo, jeftino i djelotvorno odrade konverziju iz digitalnog oblika u vizuelni ili zvučni efekat. Svaki od računara posjeduje bar jedan izlazni uređaj pa čak i nekoliko njih koji se međusobno razlikuju između sebe po tehnologiji, namijeni ili cijeni.

3

ULAZNI UREĐAJI

Najrasprostranjeniji ulazni uređaji su miš i tastatura bez kojih u suštini čovjek i računar ne mogu da komuniciraju. Ostali ulazni uređaji kao sto su skener, grafička tabla, mikrofon, ekran osjetljiv na dodir, džoistik itd. su opcioni u zavisnosti od prohtjeva korisnika i njegovih potreba na poslu ili u kući.

MIŠ

Miš je jedan od važnijih ulaznih uređaja, putem kojeg korisnik upravlja operativnim sistemom i aplikativnim softverom. Razlikujemo nekoliko vrsta miševa: prema interfejsu dijelimo ih na RS232 koji je već zastario, PS/2 i u novije vrijeme USB; prema načinu rada na mehaničke sa kuglom, optičke, laserske itd. ; prema prenosu signala na žičane, bežične (wireless i Bluetooth).

Osnovni dijelovi svakog miša su gornji tasteri (lijevi i desni), taster za scrool, opciono bočni tasteri, prorez na donjoj straini bilo da je sa kuglicom ili optički,

kabl i konektor za priključak.Kako je miš sa kuglicom bio najrasprostranjeniji opisaćemo njegov princip rada. Kuglica 1 koja se vrti prilikom trenja od sto pokreće točkiće 2 koji vrte diskove 3 i 4 na svojim osovinama. Diskovi na svojim obodima imaju sitne rupice koje naizmjenično prekidaju infracrvene zrake koje se emituju iz optičkog

4

senzora 5 i daju informaciju po X i Y osi gdje se nalazi strelica odnosno kursor miša na ekranu.

Neke od različitih vrsta miševa prikazani su na slici:

TASTATURA

Tastaura je ulazni uredjaj koji služi za unošenje najčešće tekstalnih znakova ali i nekih drugih komandi. Sastoji se od 104 tastera koji su raspoređeni u nekoliko grupa:

Funkcijski tasteri Alfanumeričk tasteri Kontrolni tasreri Navigacijski tasteri

5

Numerički tasteri

Tastature se razlikuju po rasporedu tastera pa možemo razlikovati QWERTZ koja se najčešće koristi kod nas, zatim QWERTY koji je najzastupljeniji, francuski AZERTY itd... Svaka tastatura se može podesiti prema potrebi korisnika kao i prema načinu upotrebe. Postoje tastature kojima je moguće programirati svaki taster. One su veoma skupe i koriste se u industriji i u onim radnjama gdje je to neophodno.

Rad tastature je najlakše predstaviti kao ulaz nekog signala koji čovjek preko tastera unosi unutar procesora koji je smješten u tastaturi. Taj procesor dekodira taj signal i putem kabla ga dovodi na ulaz matične ploče koji je namijenjen za tastaturu. Tada operatvni sistem prepoznaje taj signal i istovremeno ga prikazuje na ekranu što predstavlja završni čin.

Na sledećoj slici se mogu vidjeti raznevrste tastatura bilo da se radi o različitom raspordu znakova, materijalu od kojeg su napravljene, funkcionalnosti i dr.

6

IZLAZNI UREĐAJI

Ovi uređaji rade obnutu funkciju od ulaznih uređaja, pretvaraju digitalni signal koji je za čovjeka neshvatljiv u signal prilagođen određenim potrebama čovjeka (nešto što je vidljivo). Najpoznatiji izlazni uređaji su: štampač, monitor, zvučnici itd. . Podaci, odnosno informacije se prenose iz centralne jedinice na odgovarajuću izlaznu jedinicu. Izbor izlazne jedinice zavisi od konfiguracije sistema i specifikacije zahteva, a najčešće se prezentiraju: vizuelnim prikazivanjem, štampanjem, grafički, govornim izlazom i slično.

7

ŠTAMPAČ

Štampač je izlazni uređaj koji pretvara digitalni signal iz računara i ispisuje ga na papiru ili foliji kao sliku, tekst ili kombinovano. Stampače možemo podijeliti na laserske, stampače sa brizgaljkom i matrične od čije kvalitete izrade i načina štampanja zavisi kvalitet štampe i otiska.

MATRIČNI ŠTAMPAČ

Ovi štampači su relativno jednostavni i jeftini. Njihov rad je zasnovan na udaranju iglica koji se nalaze u glavi stampača kroz traku natopljenu tintom koja se naziva ribon. Proizvode se u dva formata A4 i A3 kao i pos štampači. Koriste se najčešće u knjigovodstvenim biroima jer su dosta pouzdani i imaju nisku cijenu štampanog lista. Mane stampača su velika buka, slab kvalitet otiska i mala brzina rada.

8

INK-JET ŠTAMPAČ

To su štampači koji otisak mastila ostavljaju na papiru putem glave koja na sebi ima rupice. Slika se formira uštrcavanjem mlaza tinte na papir. Glava dolazi s novim punjenjem tinte ili se mijenja svakih nekoliko punjenja tinte. Grijač je smješten neposredno iza otvora glave, ispred komore sa tintom, a upravljan je strujnim impulsima. Grijač gotovo trenutno uzrokuje ključanje tinte koja ispunjava komoru te tako nastaje mjehurić pare koja kroz mlaznicu istiskuje kapljicu tinte. 

9

LASERSKI ŠTAMPAČ

Otisak ove vrste štampača se formira paljenjem praha laserom koji se putem bubnja nanosi na papir. Bubanj se okreće uz posudu sa finim crnim prahom (toner) koja se utiskuje na površinama koje su osvijetljene odnosno pritisnute od strane laserskog zraka. Papir koji prolazi, preuzima čestice tonera sa bubnja, dok na izlazu prolazi između zagrijanih valjaka tako da se čestice praha trajno zapeku u papir. Cijena im je značajno viša u odnosu na matrične i ink-jet štampače, ali su im i brzina i kvalitet štampe neuporedivo bolji, zbog čega su sve više u upotrebi.

10

MONITOR

Monitori su izlazni uređaji koji služe za prikazivanje podataka na ekranu koji se šalju iz računara. Sa računarom se povezuju putem grafičke kartice koja pretvara digitalni signal u sliku.Slika na ekranu je rasterska i sastoji se od velikog broja piksela (tačaka). Osnovne karakteristike monitora su: veličina, rezolucija, frekvencija, ugao gledanja, razmak između piksela itd. Monitore možemo razlokovati prema načinu prikazivanja slike odnosno principa rada na:

monitor sa katodnom cijevi ili CRT (Cathode Raz Tube) monitor sa tečnim kristalom ili LCD (Liquid Crystal Display) i plazma monitore (ionizirani plin)

CRT MONITOR

Ova vrsta monitora posjeduje tzv. katodnu ili vakumsku cijev. Na jednoj strani ove cijevi se nalazi zaslon koji je premazan fosforom, a sa druge strane vrat sa elektronikom. Elektronika emituje snopove elektrona koji udaraju o fosfor stvarajući svetlost određene boje te skup tih svjetlosti predstavlja sliku. Osnovne karakteristike su frekvencija (koliko redova može da iscrta ekran u sekundi npr 75 Hz može 75 puta), razmak između piksela odnosno tačaka i izražava se u milimetrima (sto je raznak manji to je slika bolja i oštrija). Ovo je bio najzastupljeniji monitor na svijetu dok nisu dosli LCD i Plasma.

11

LCD MONITORI

LCD se sastoji od dva polarizovana filtera čije su linije pod pravim uglom. Filteri propuštaju samo zrake svjetlosti koje su paralelne s njenim linijama. Izvor svjetlosti nalazi se iza prvog filtera. Svjetlost koja bi prošla kroz prvi filter bila bi zaustavljena na drugome jer su njihove linije međusobno okomite. Zbog toga se između dva filtera nalazi sloj tečnog kristala čije su molekule tako postavljene da, bez djelovanja napona izazivaju skretanje zraka svjetlosti za 90° tako da one mogu proći i kroz drugi polarizovani filter. Primjenom električnog napona, mijenja se skretanje molekula tako da, u zavisnosti o iznosu napona, samo dio svjetlosti može proći kroz drugi filter. Na ovaj način se kontroliše jačina osvijetljenja slike na ekranu.

12

ZVUČNICI

Također predstavljaju jedan od izlaznih uređaja. Zvučnici se smatraju standardnom komponentom računara, a svojstva im zavise od materijala upotrebljenog za izradu zvučnih kutija, snage, broja zvučnih kutija i sl. U sastav računara ulaze i veoma jednostavni zvučnici skromnih mogućnosti, ali i oni koji se koriste za stvaranje izuzetno složenih zvučnih efekata (5.1 surround sound speakers).Kvalitet zvuka koji reprodukuju zvučnici direktno zavisi i od kvaliteta zvučne kartice koja se nalazi u računaru kao i od materijala od kojih su napravljeni i vrste namjene (kućni, profesionalni, auto zvučnici…).

13

ZAKLJUČAK

U informacionom svijetu napredak se posebno vidi u upotrebi računara. Svake godine nas impresionira sve veći broj tehnoloških dostignuća. Ali, to nije ništa naspram onoga što tek dolazi. Pogled na samo dio budućnosti tehnologije fascinira.

Tehnologija će u budućnosti postati još važniji dio našeg života, ali će biti toliko diskretno integrisana u njega da je nećemo ni primijetiti. Sam razvoj vidljiv je u korištenju monitora s katodnom cijevi i LCD monitora tj. prihvatanju novina koje nam tehnologija pruža. Izlazni uređaji (uz ulazne uređaje) su najbitnije komponente računara kojima se čovjek svakodnevno koristi te oni

14

svojim postojanjem i samim napretkom poboljšavaju svijet u kojem danas ljudi žive i sa njime se služe.

Kada bi baš gledali daleko u budućnost, upravljanje bi se vodilo putem mentalne kontrole što možda danas izgleda nemoguće, ali tako su vjerovatno razmišljali i ljudi prije nas koji su unosili promjene.

LITERATURA

1. http://www.wikipedia.org

2. http://www.sk.co.yu

3. Marinković Tomislav, Todorović Dejan, Računarski Priručnik, Grafid, Banjaluka, 2005. , 4. dopunjeno i izmjenjeno izdanje

4. ECDL modul 1

15

16