ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ... · BİR KENTSEL DÖNÜŞÜM İRONİSİ: OSMANİYE’DE YAPILAN YENİ TOPLU KONUT UYGULAMALARI MİMARLIK ANABİLİM

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ Armağan SARPKAYA BİR KENTSEL DÖNÜŞÜM İRONİSİ: OSMANİYE’DE YAPILAN YENİ TOPLU KONUT UYGULAMALARI

MİMARLIK ANABİLİM DALI

ADANA, 2011

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

BİR KENTSEL DÖNÜŞÜM İRONİSİ: OSMANİYE’DE YAPILAN YENİ

TOPLU KONUT UYGULAMALARI

Armağan SARPKAYA

YÜKSEK LİSANS TEZİ

MİMARLIK ANABİLİM DALI Bu Tez 31/05/2011 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu ile Kabul Edilmiştir. ………………................................ …………………………. ……...................................... Öğr. Gör. Dr. Ahmet KOÇHAN Prof. Dr. Erkin ERTEN Prof. Dr. Şengül ÖYMEN GÜR DANIŞMAN ÜYE ÜYE Bu Tez Enstitümüz Mimarlık Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No:

Prof. Dr. İlhami YEĞİNGİL Enstitü Müdürü

Bu Çalışma Ç. Ü. Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: MMF2011YL6 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge ve fotoğrafların

kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

I

ÖZ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

BİR KENTSEL DÖNÜŞÜM İRONİSİ: OSMANİYE’DE YAPILAN YENİ TOPLU KONUT UYGULAMALARI

Armağan SARPKAYA

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MİMARLIK ANABİLİM DALI

Danışman :Öğr. Gör. Dr. Ahmet KOÇHAN Yıl: 2011, Sayfa:182 Jüri :Öğr. Gör. Dr. Ahmet KOÇHAN :Prof. Dr. Erkin ERTEN :Prof. Dr. Şengül ÖYMEN GÜR

Bu çalışmada, kentsel dönüşüm kapsamında Osmaniye ili ve ilçelerinde yapılan yeni konut alanlarına ait bina performansları, "Kullanım Sonrası Değerlendirme" yöntemi ile değerlendirilmiştir.

Araştırma kapsamında, fiziksel mekan analizleri, gözlem ve görüşmeler yapılarak, tasarım ve uygulamada aksayan yönler saptanmış ve kullanıcıya ait memnuniyet düzeyleri belirlenmiştir.

Yapılan değerlendirmeler sonucunda, sorunlara getirilen önerilerle yeni yapılacak tasarımların daha başarılı olması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kentsel Dönüşüm, Osmaniye, Kullanım Sonrası Değerlendirme

II

ABSTRACT

MSc THESIS

THE IRONY OF AN URBAN RENEWAL: THE NEW PUBLIC HOUSING APPLICATIONS IN OSMANIYE

Armağan SARPKAYA

CUKUROVA UNIVERSITY

DEPARTMENT OF ARCHITECTURE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES

Supervisor :Instructor Dr. Ahmet KOÇHAN Year: 2011, Pages:182 Jury :Instructor Dr. Ahmet KOÇHAN :Prof. Dr. Erkin ERTEN :Prof. Dr. Şengül ÖYMEN GÜR

In this study, building performance belonging to the new housing areas in Osmaniye and its districts in the content of urban renewal is evaluated by the “Method of Post Occupancy Evaluation.”

In the content of study, by making physical space analyses, observations and interviews, the failing sides in projection and application have been determined and the levels of users’ satisfaction is stated.

As a result of evaluatins, new designs are aimed to be more successful with the suggestions brought to problems. Key Words: Urban Renewal, Osmaniye, Post Occupancy Evaluation

III

TEŞEKKÜR

Öncelikle yüksek lisans tez konumun belirlenmesinde, çalışmalarımda beni

yönlendiren; değerli yardımlarını, zamanını esirgemeyen ve bana her konuda her

zaman destek olan danışman hocam Sayın Öğr. Gör. Dr. Ahmet KOÇHAN’ a çok

teşekkür ederim.

Jüri üyesi değerli hocalarım Sayın Prof. Dr. Erkin ERTEN’ e ve Sayın Prof.

Dr. Şengül ÖYMEN GÜR’ e tezime yaptıkları yapıcı eleştirilerden dolayı teşekkür

ederim. Hocam ve manevi ablam Sayın Yrd. Doç. Dr. Semiha AKÇAÖZOĞLU’ na

ve yüksek lisans eğitimime katkı sağlayan tüm hocalarıma teşekkür ederim.

Çalışmamda katkıları olan Psikolog Ali BAŞARIR’ a ve değerli arkadaşım

Mimar Hatice TERZİ’ ye teşekkür ederim.

Bana çalışma ortamı hazırlayan, çalışmam boyunca maddi manevi

destekleriyle yanımda olan aileme, özellikle babam İnşaat Mühendisi Lütfi

SARPKAYA’ ya teşekkür ederim.

Son olarak canım eşim Mimar Mehmet Cenk PARSILOĞLU’ na teşekkür

ederim.

IV

İÇİNDEKİLER SAYFA

ÖZ ........................................................................................................................ I

ABSTRACT ........................................................................................................ II

TEŞEKKÜR ...................................................................................................... III

İÇİNDEKİLER ............................................................................................ …..IV

ÇİZELGELER DİZİNİ ........................................................................................X

ŞEKİLLER DİZİNİ .......................................................................................... XII

RESİMLER DİZİNİ ..................................................................................... XVIII

1. GİRİŞ .............................................................................................................. 1

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ................................................................................ 3

3. MATERYAL VE METOD .............................................................................. 7

3.1. Materyal ................................................................................................... 7

3.2. Metod ...................................................................................................... 7

4. BULGULAR VE TARTIŞMA ...................................................................... 11

4.1. Kentsel Dönüşüm ................................................................................... 11

4.1.1. Kentsel Dönüşüm Kavramı-Tanımı ............................................... 11

4.1.2. Kentsel Dönüşümün Amaçları ....................................................... 12

4.1.2.1. Sosyal Amaçlar ................................................................. 12

4.1.2.2. Fiziksel Amaçlar ............................................................... 13

4.1.2.3. Ekonomik Amaçlar ........................................................... 13

4.1.3. Kentsel Dönüşümün Dünyada ve Türkiye’de Ortaya Çıkışı ........... 14

4.1.3.1. Kentsel Dönüşümün Dünyada Ortaya Çıkışı ..................... 14

4.1.3.1. Kentsel Dönüşümün Türkiye’de Ortaya Çıkışı .................. 15

4.1.4. Kentsel Dönüşüm Sürecinde Uygulanan Metedoloji-Yöntem ........ 16

4.1.4.1. Kentsel Koruma (Conservation) ........................................ 16

4.1.4.2. Kentsel İyileşme (Rehabilitasion) ..................................... 17

4.1.4.3. Kentsel Yeniden Dönüş-Rönesans (Renaissance) .............. 18

4.1.4.4. Kentsel Yeniden Canlanma-Canlandırma (Revitalization) . 19

4.1.4.5. Kentsel Yenileme-Yenilenme (Renewal) .......................... 20

4.1.4.6. Kentsel Yeniden Oluşum - Yenileştirme (Regeneration) ... 21

V

4.1.4.7. Soylulaştırma (Gentrification) .......................................... 22

4.2. Kentsel Dönüşüm Örnekleri ................................................................... 23

4.2.1. Elephant & Castle Kentsel Dönüşüm Projesi ................................. 23

4.2.2. Ankara Portakal Çiçegi Vadisi Projesi ........................................... 28

4.3. Kentsel Dönüşüm-Osmaniye .................................................................. 31

4.3.1. Osmaniye Konumu ve Ulaşımı ...................................................... 31

4.3.2. Osmaniye’de Nüfus Hareketleri .................................................... 33

4.3.3. Osmaniye’de Kentsel Dönüşüm ve Kentleşme .............................. 34

4.3.3.1. Kentsel Dönüşümün Ülkemizdeki Yorumu ....................... 36

4.3.4. Osmaniye Kentinde Konut Üretimi ............................................... 37

4.4. Osmaniye İli ve İlçelerinde Kentsel Dönüşüm Kapsamında Yapılan

Yeni Konut Alanları ............................................................................... 37

4.5. Osmaniye İli ve İlçeleri Kentsel Dönüşüm Çalışmaları Kapsamında

Yapılan Konut Alanlarının Kullanım Sonrası Değerlendirilmesi ............. 41

4.5.1. Osmaniye Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi .... 44

4.5.1.1. Osmaniye Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesinin

Genel Tanıtımı ................................................................ 44

4.5.1.2. Osmaniye Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesinin

Arazi Kullanım Değerleri ................................................ 50

4.5.1.3. Osmaniye Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi

Konut Planları Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan

Analizleri ........................................................................ 51

4.5.1.3.(1) Konut Plan Analizi ..................................................... 51

4.5.1.3.(2) İç Mekan Büyüklükleri ............................................... 54

4.5.2. Osmaniye Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin

İncelenmesi ................................................................................. 55

4.5.2.1. Osmaniye Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin

Genel Tanıtımı ................................................................ 55


Arazi Kullanım Değerleri ................................................ 61

4.5.2.3. Osmaniye Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi

VI

Konut Planları Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan

Analizleri ........................................................................ 64

4.5.2.3.(1) Konut Plan Analizi .................................................... 64

4.5.2.3.(2) İç Mekan Büyüklükleri .............................................. 67

4.5.3. Osmaniye Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin

İncelenmesi .................................................................................... 68


Genel Tanıtımı ................................................................... 68


Arazi Kullanım Değerleri ................................................... 71

4.5.3.3. Osmaniye Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi

Konut Planları Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan Analizleri72

4.5.3.3.(1) Konut Plan Analizi ........................................................ 72

4.5.3.3.(2) İç Mekan Büyüklükleri .................................................. 74

4.5.4. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesinin

İncelenmesi................. .................................................................... 74

4.5.4.1. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesinin

Genel Tanıtımı ................................................................... 74

4.5.4.2. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesinin


4.5.4.3. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi Konut

Planları Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan Analizleri ........ 81



4.5.5. Osmaniye Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin

İncelenmesi .................................................................................... 87

4.5.5.1. Osmaniye Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin

Genel Tanıtımı ................................................................... 87



4.5.5.3. Osmaniye Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Konut

VII

Planları Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan Analizleri ......... 91



4.5.6. Osmaniye Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin

İncelenmesi .................................................................................... 93


Genel Tanıtımı ................................................................... 94



4.5.6.3. Osmaniye Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Konut

Planları Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan Analizleri ........100

4.5.6.3.(1) Konut Plan Analizi .......................................................100

4.5.6.3.(2) İç Mekan Büyüklükleri .................................................102

4.5.7. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi ...........102

4.5.7.1. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinin

Genel Tanıtımı ..................................................................103

4.5.7.2. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinin

Arazi Kullanım Değerleri ..................................................106

4.5.7.3. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi Konut

Planları Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan Analizleri ........107

4.5.7.3.(1) Konut Plan Analizi .......................................................107

4.5.7.3.(2) İç Mekan Büyüklükleri .................................................109

4.5.8. Osmaniye Yeşil Yurt Kentsel Dönüşüm Projesi .............................109

4.5.9. Fakıuşağı, Yaveriye, Kadirli ve Düziçi Kentsel Dönüşüm

Alanları ile İlgili Elde Edilen Bulguların Değerlendirilmesi ............112

4.5.9.1. Kullanıcı İle İlgili Genel Özelliklerin Değerlendirilmesi ...112

4.5.9.2. Konut İle İlgili Genel Özelliklerin Değerlendirilmesi ........116

4.5.9.3. Teknik Performansın Değerlendirilmesi ............................126

4.5.9.4. Fonksiyonel Performansın Değerlendirilmesi ....................132

4.5.9.5. Davranışsal Performansın Değerlendirilmesi .....................152

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER .....................................................................169

VIII

KAYNAKLAR .................................................................................................173

ÖZGEÇMİŞ .....................................................................................................177

EK.........................................................................................................................179

IX

X

ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA

Çizelge 4.1. Elephant&Castle Kentsel Dönüşüm Projesi Değerlendirme Tablosu ...... 26

Çizelge 4.2. Osmaniye ile Türkiye Toplam ve Kentsel Nüfus Artış Hızları ............... 33

Çizelge 4.3. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konut Plan Analizi .......... 52

Çizelge 4.4. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konut Plan Analizi ............. 53

Çizelge 4.5. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutları İç Mekan

Büyüklükleri ve Yüzdeleri ................................................................... 54

Çizelge 4.6. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konutları İç Mekan

Büyüklükleri ve Yüzdeleri .................................................................... 55

Çizelge 4.7. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konut Plan

Analizi ................................................................................................ 65

Çizelge 4.8. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konut Plan

Analizi ................................................................................................. 66

Çizelge 4.9. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konutları İç

Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri ....................................................... 67

Çizelge 4.10. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konutları İç

Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri ........................................................ 68

Çizelge 4.11. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Konut Plan

Analizi ................................................................................................. 73

Çizelge 4.12. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Konutları İç


Çizelge 4.13. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 154 m² Tipi Konut Plan

Analizi ................................................................................................ 82


Analizi ................................................................................................. 83


Analizi ................................................................................................. 84

Çizelge 4.16. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 154 m² Tipi Konutları İç


XI





Çizelge 4.19. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konut Plan

Analizi.................................................................................................. 92

Çizelge 4.20. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konutları İç


Çizelge 4.21. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konut Plan

Analizi ................................................................................................. 101

Çizelge 4.22. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutları İç


Çizelge 4.23. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konut Plan Analizi ............. 108

Çizelge 4.24. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konutları İç Mekan

Büyüklükleri ve Yüzdeleri .................................................................... 109

XII

ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA

Şekil 4.1. Elephant&Castle Proje Şeması ve Uygulama Etapları........................... 25

Şekil 4.2. Osmaniye İl Haritası ............................................................................. 32

Şekil 4.3. Osmaniye de Nüfus Hareketleri ............................................................ 33

Şekil 4.4. Osmaniye İli Kentsel Dönüşüm Alanları Uydu Görüntüsü .................... 38

Şekil 4.5. Kadirli İlçesi Kentsel Dönüşüm Alanı Uydu Görüntüsü ........................ 39

Şekil 4.6. Düziçi İlçesi Kentsel Dönüşüm Alanı Uydu Görüntüsü ........................ 40

Şekil 4.7. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı ................................ 46

Şekil 4.8. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Zemin Kat Planı ................. 47

Şekil 4.9. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Zemin Kat Planı ............. 48

Şekil 4.10. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı ..................... 57

Şekil 4.11. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Zemin Kat Planı ... 58

Şekil 4.12. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Normal Kat Planı ... 59

Şekil 4.13. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı ..................... 69

Şekil 4.14. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Zemin Kat Planı .. 70

Şekil 4.15. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı ............................ 76

Şekil 4.16. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 154 m² Tipi Normal Kat Planı .. 77



Şekil 4.19. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı ........................ 88

Şekil 4.20. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Normal Kat Planı ... 89

Şekil 4.21. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı ........................ 95

Şekil 4.22. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Normal Kat Planı .... 96

Şekil 4.23. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı .................................. 104

Şekil 4.24. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Normal Kat Planı .............. 105

Şekil 4.25. Yeşilyurt 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı .................. 111

Şekil 4.26. Kullanıcıların Yaş Durumu ................................................................ 113

Şekil 4.27. Kullanıcıların Eğitim Durumu ............................................................ 114

Şekil 4.28. Kullanıcıların İş Durumu .................................................................... 115

Şekil 4.29. Konutta Yaşayan Kişi Sayısı .............................................................. 116

XIII

Şekil 4.30. Kullanıcıların Konut Mülkiyeti Durumu ............................................. 117

Şekil 4.31. Kullanıcıların Konutta Oturma Süresi ................................................ 118

Şekil 4.32. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını

Tercih Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi ...................................... 119

Şekil 4.33. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını

Tercih Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi ...................................... 120

Şekil 4.34. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını Tercih

Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi ................................................. 121

Şekil 4.35. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını Tercih

Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi ................................................. 122

Şekil 4.36. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların

Değerlendirilmesi ............................................................................... 123

Şekil 4.37. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların


Şekil 4.38. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların


Şekil 4.39. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların


Şekil 4.40. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının


Şekil 4.31. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının


Şekil 4.42. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının


Şekil 4.43. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının


Şekil 4.44. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Su ve Rüzgar Durumunun


Şekil 4.45. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Yapı Elemanlarında Yapılan

Değişikliklerin Değerlendirilmesi ....................................................... 132

XIV

Şekil 4.46. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki İç Mekan

Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi ..................................................... 133

Şekil 4.47. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konutlardaki İç Mekan


Şekil 4.48. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konutlardaki İç Mekan


Şekil 4.49. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konutlardaki İç Mekan


Şekil 4.50. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki İç Mekan


Şekil 4.51. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konutlardaki İç Mekan


Şekil 4.52. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konutlardaki İç Mekan


Şekil 4.53. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F ve DG Tipi Konutlardaki Oda

Sayısının Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi ............................ 140

Şekil 4.54. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi FG ve Y Tipi Konutlardaki Oda


Şekil 4.55. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi DG ve A-B Tipi Konutlardaki Oda


Şekil 4.56. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konutlardaki Oda


Şekil 4.57. Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Oturdukları Kattaki

Memnuniyet Durumunun Değerlendirilmesi ....................................... 144

Şekil 4.58. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konutlardaki Mekanlar

Arası Uzaklıkların Değerlendirilmesi ................................................. 145

Şekil 4.59. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki Mekanlar


Şekil 4.60. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konutlardaki Mekanlar


XV

Şekil 4.61. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konutlardaki Mekanlar


Şekil 4.62. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki Mekanlar


Şekil 4.63. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konutlardaki Mekanlar


Şekil 4.64. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konutlardaki Mekanlar


Şekil 4.65. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Kullanıcıların Kent Merkezine

Ulaşımda Güçlük Çekme Durumlarının Değerlendirilmesi ................. 152

Şekil 4.66. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Blokların Birbirini Rahatsız Etme

Durumunun Değerlendirilmesi ........................................................... 153

Şekil 4.67. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Problemlerin Değerlendirilmesi ....... 154

Şekil 4.68. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Bina Girişleri ve Otopark

Bağlantılarının Yaşlılar ve Engelliler Açısından Güvenlilik ve

Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi ............................................ 155

Şekil 4.69. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Yeşil Alanların Yeterlilik


Şekil 4.70. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Otopark Alanlarının Yeterlilik


Şekil 4.71. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Çocuk Oyun Alanlarının Yeterlilik


Şekil 4.72. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet


Şekil 4.73. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet


Şekil 4.74. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet


Şekil 4.75. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet


XVI

Şekil 4.76. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer

Mekanların Değerlendirilmesi ............................................................ 163

Şekil 4.77. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer


Şekil 4.78. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer


Şekil 4.79. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanların


XVII

XVIII

RESİMLER DİZİNİ SAYFA

Resim 4.1. Elephant and Castle Kentsel Dönüşüm Projesinden Bir Görünüm ........ 27

Resim 4.2.Elephant and Castle Kentsel Dönüşüm Projesinden Görseller ................. 27

Resim 4.3.Proje Öncesi Portakal Çiçeği Vadisindeki Gecekondular ........................ 30

Resim 4.4. Portakal Çiçeği Vadisi Projesi Sonrasında Yapılan Lüks Konutlar......... 30

Resim 4.5. Osmaniye İlinde Hızlı Kentleşme Süreci; 1950’li Yılların Başında

Kentin Genel Görünümü ............................................................................. 35

Resim 4.6.Osmaniye İlinin 2000 Yıl Sonrası Genel Görünümü ............................... 35

Resim 4.7.Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanının Kuzeybatı Görünümü .................. 45

Resim 4.8.Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Cephe Görünüşü .............. 49

Resim 4.9.Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Cephe Görünüşü .................. 49

Resim 4.10. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi Çocuk Oyun Alanı ve Açık

Oturma Alanından Bir Görünüm ................................................................. 50

Resim 4.11. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesinden Genel Bir Görünüm. ............. 56

Resim 4.12. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Cephe Görünüşü. ............ 60

Resim 4.13. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Cephe Görünüşü ............... 60

Resim 4.14. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Ticaret Merkezi Görünüşü ........... 61

Resim 4.15. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Cami ve Şadırvan Görünüşü. ........ 62

Resim 4.16. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Kuran Kursu Görünüşü ................ 62

Resim 4.17. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi İlköğretim Binası Görünüşü ......... 63

Resim 4.18. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Cephe

Görünüşü .................................................................................................... 71

Resim 4.19. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Çocuk Oyun Alanları

ve Açık Oturma Alanlarından Bir Görünüm ................................................ 72

Resim 4.20. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi Maket Görünüşü ..................... 75

Resim 4.21. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi Cephe Görünüşleri .................. 80

Resim 4.22. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projeleri İnşaat Görüntüleri ................. 80

Resim 4.23. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi B Tipi Cephe Görünüşü ....... 90

Resim 4.24. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Çocuk Oyun

Alanlarından Bir Görünüm .......................................................................... 90

XIX

Resim 4.25. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinden Genel Bir Görünüm ..... 94

Resim 4.26. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Cephe Görünüşü .... 97

Resim 4.27. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Ticaret Birimi ...................... 98

Resim 4.28. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Cami Görünüşü ................... 99

Resim 4.29. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi İmam Evi ve Şadırvan

Görünüşü .................................................................................................... 99

Resim 4.30. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Çocuk Oyun Alanından Bir

Görünüm ................................................................................................... 100

Resim 4.31. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinden Genel Bir Görünüm ................ 103

Resim 4.32. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Cephe Görünüşü .............. 106

Resim 4.33. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi Cami Görünüşü .............................. 106

Resim 4.34. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi Ticaret Birimi Görünüşü ................ 107

1. GİRİŞ Armağan SARPKAYA

1

1. GİRİŞ

Kentsel dönüşüm, sadece Türkiye’de değil, genel olarak bütün dünyada ele

alınan ortak konulardan biridir. Kentsel dönüşüm kavramı, son günlerde akademik

çevrelerin, hükümetlerin, yerel yönetimlerin, özel sektörün ön planda tuttuğu ve

çözüm aradığı bir konu haline gelmiştir.

Kentsel dönüşüm projeleri, yalnızca kentleşme sıkıntıları çekmekte olan az

gelişmiş ülkelerde değil, çeşitli faktörler sonucu çözüm arayışlarına girmiş gelişmiş

ülkelerde de görülmektedir.

Dönüşüm projeleri, gecekondu alanlarının önüne geçerek bu alanların suç

işlenen yerler haline gelmesine engel olur ve atık kokan mahalleler yerine daha

sağlıklı kentsel alanlar tasarlamayı hedefler. Kısaca, dönüşüm projeleri, kent içinde

yaşayan insanların kentsel yaşam kalitesini arttırmak amacıyla, fiziksel çevrenin

korunmasını, iyileştirilmesini, dönüştürülmesini, yeniden canlandırılmasını,

yenilenmesini, soylulaştırılmasını ve yeniden oluşturulmasını hedefler.

Ülkemizde olduğu gibi Osmaniye’de de eğitim, sağlık, ekonomik sebepler

gibi nedenlerle birlikte göç ve yeni konut alanları ihtiyacı; buna bağlı olarak hızlı

kentleşme artmıştır. Konut ihtiyacının karşılanması ve düzenli kentleşmenin

sağlanabilmesi için yeni yapılan toplu konut projelerinin uygulanması Osmaniye ili

için yeni bir girişimdir.

Ülkemizde ve Osmaniye’de yerel yönetimlerin ve belediyelerin kentsel

dönüşüm olarak nitelendirdiği bu tür konut edindirme projeleri kentsel dönüşüm

projeleri değil, konut ihtiyacına geçici çözümler bulmak adına özellikle şehir

merkezinden uzakta yapılmış ve birçok problemi de beraberinde getiren yeni toplu

konut uygulamalarıdır.

Çalışmada, toplu konut uygulamalarında, daha iyi neticeler alabilmek adına,

yapılmış yerleşme örneklerinin, olumlu ve olumsuz yanlarının araştırılması, tespit

edilmesi ve yeni uygulamalar için temel oluşturabilecek kriterlerin bulunması

hedeflenmektedir. Bu nedenle geçmiş bina performanslarının sonuçlarına derin bir

bakış açısı sağlayan "Kullanım Sonrası Değerlendirme" çalışmalarına gereken

1. GİRİŞ Armağan SARPKAYA

2

önemin verilmesi gerekmektedir. Konut üretiminin hızla arttığı Osmaniye ili için

daha önce böyle bir çalışmanın yapılmadığı tespit edilmiştir.

Bu çalışmada, Osmaniye ili ve ilçelerinde daha sonra yapılacak olan toplu

konut alanlarının, kullanıcı gereksinimlerini maksimum düzeyde karşılayabilmesi ve

kaliteli yaşam çevresi olarak tasarlanabilmesi amacıyla, bu bölgelerdeki toplu konut

uygulamaları "Kullanım Sonrası Değerlendirme Yöntemi" ile incelenmiştir.

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Armağan SARPKAYA

3

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

Bu bölümde, daha önce kentsel dönüşüm adı altında yapılan 11 adet tez

örneği incelenerek bu tezlerin isimlerine ve kısa içeriklerine yer verilmiştir.

Gaye Nurengin Kocamemi’nin (2006): “Kentsel Dönüşüm Süreci Kazlıçeşme

Örneği” adlı yüksek lisans çalışmasında "kentsel dönüşüm" kavramını, bu kavramla

beraber gelişen oluşumları, yöntemleri, Koruma - İyileştirme - Yeniden Dönüş -

Canlandırma - Yenileme - Yeniden Oluşum - Soylulaştırma gibi kavramları

inceleyerek, bu yaklaşımların Türkiye ve İstanbul için örneklerini belirlemiştir.

Ayrıca kentsel dönüşüm projelerinin dünya, Türkiye ve İstanbul örneklerini

inceleyerek, İstanbul metropolünde deprem riski de taşıyan Zeytinburnu yerleşmesi

ve Kazlıçeşme bölgesini kentsel dönüşüm sürecinde uygulanabilir farklı metodlarla

irdeleyip, bu bölgeler için "dönüşüm modeli" önerileri belirlenmeye çalışılmıştır.

Hülya Yerebasmaz’ın (2006): “Gerze Kentsel Dönüşüm Örneğinin

İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma” adlı yüksek lisans çalışmasında kentsel dönüşüm

kavramından yola çıkılarak, modernleşme süreci içinde Türkiye’de yaşanan

toplumsal ve siyasal olayların Gerze kentsel dönüşümüne ve mimari yapısına olan

etkisi tartışılmış ve bu tartışma sonunda ortaya çıkan sonuçlar değerlendirilmiştir.

Mustafa Sami Demirsoy’un (2006):” Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kent

Kimliği Üzerindeki Etkisi (Lübnan-Beyrut-Solidere Kentsel Dönüşüm Projesi Örnek

Alan İncelemesi” adlı yüksek lisans çalışmasında "kentsel dönüşüm" kavramı ve

kentsel dönüşüm stratejilerine ait tanımlar yapılırken kentsel dönüşüm bileşenleri ve

yurtdışı deneyimlerinden örneklere yer verilmiştir. Ayrıca "Kentsel Dönüşüm

Projeleri"nin kentsel kimlik etkisi üzerinde durulurken örnek alan çalışmalarıyla bu

konu desteklenmiştir.

Fatih Eren’ın (2006): “Kentsel Dönüşümlerde Kamu- Özel Ortaklıkları ve

Özel Girişimin Dönüşümündeki Varlığı: Konya Örneği” adlı yüksek lisans

çalışmasında, ülkemizde başarılı kentsel dönüşüm uygulamalarını hayata geçirme

noktasında, dünyada ön plana çıkan kaynak-yoğun yaklaşımından hareketle, kamuya

büyük desteği ve katkısı olan “Özel Sektör”ün, kentsel dönüşüm proje sürecindeki

varlığına vurgu yapmak; gelişmiş ülkelerde son 15 yıl içinde geliştirilmiş kentsel


4

dönüşüm finans politikalarını ve kamu-özel ortaklık yapısını incelemek; özel

girişimin kentsel dönüşüm projelerine yaklaşımını ve proje sürecindeki davranış

eğilimlerini ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Onur Dayıoğlu’nun (2006): “Kentsel Gelişimde Dönüşüm Projeleri: Süreç ve

Aktörlerin Tanımlanması, Zeytinburnu Örneği” adlı yüksek lisans çalışmasında

kentsel dönüşüm kavramları tanımlanmış, ortaya çıkış nedenleri ile Türkiye ve diğer

ülkelerdeki yansımaları değerlendirilmiştir. Bu bilgiler ışığında kentsel dönüşüm

modellerinin nasıl oluşturulabileceği ve hangi aktörlerce gerçekleştirilebileceği

irdelenmiş, son olarak güncel bir dönüşüm projesi olan "Zeytinburnu Dönüşüm

Projesi" için son dönemde yapılmış olan çalışmalardan bahsedilerek sürece ilişkin bir

değerlendirme yapılmıştır.

Şebnem Öner’in (2007): “Kentsel Yenileme Kapsamında Kentsel Dönüşüm

Projelerinin İstanbul Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi Örneğinde

İrdelenmesi” adlı yüksek lisans çalışmasında dönüşüm projelerinin yenileme

projeleri kapsamındaki işlevlerinin anlatılıp; dünyadan ve ülkemizden örneklerle

karşılaştırılması ve sürdürülebilirliklerinin yanında, uygulanabilirliklerinin de ne

oranda olduğu incelenmiştir.

Nur Bahar Sakızlıoğlu’nun (2007): “Kentsel Yenileme Politikalarının

Etkileri: Tarlabaşı - İstanbul Örnek Olay İncelemesi” adlı yüksek lisans

çalışmasındaki birinci ve kapsamlı hedef, 2000’li yılların İstanbul’unda kentin

yeniden yapılandırılması adına uygulamaya konan yeni ‘kentsel dönüşüm’

politikalarının yükselişini incelemek olmuştur. Bu bağlamda; kentsel dönüşüme

yönelen politika uygulamalarının zeminini oluşturan politik, sosyal ve ekonomik

dinamikleri ve bu politika tercihinin beraberinde getirdiği kurumsal ve yasal

dönüşümleri tartışmak hedeflenmiştir.

Çalışmanın ikinci ve ana hedefi ise; 2000’li yıllarda İstanbul’da kent içi tarihi

mahalleleri yenilemek için hazırlanan ve uygulamaya konan yeni kentsel yenileme

politikalarının temel özellikleri, hedefleri ve etkilerini yenileme süreçlerini

şekillendiren baslıca aktör olan yerel yönetimlerin rolüne odaklanarak incelemektir.

Özge Yüksel’in (2007): “Kentsel Dönüşümün Fiziksel ve Sosyal Mekana

Etkisi: Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi” adlı yüksek lisans


5

çalışmasında Ankara’nın en kapsamlı kentsel dönüşüm projelerinden biri olan

“Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi” (Protokol Yolu) özelinde kentsel

dönüşüm ve kentsel dönüşümle ilgili kavramların irdelenmesi ile dönüşümün fiziksel

ve sosyal mekana olan etkisi araştırılmıştır.

Bu kapsamda genel olarak kentsel dönüşümün sürdürülebilirlik boyutu,

kentsel dönüşüm süreçleri, dünyada ve Türkiye’de kentsel dönüşüm süreci konuları

ele alınmıştır.

Recep Anıl Binay’ın (2007): “Kentsel Dönüşüm Politikalarının Kentin

Geleceğine Etkileri - Avrupa ve Türkiye Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Çalışma”

adlı yüksek lisans çalışmasında kentsel dönüşüm kavramının ne olduğunun

anlatılması, karakteristik özelliklerinin belirlenmesi, Avrupa’daki kentsel dönüşüm

örneklerinin belirlenen çerçevede incelenip, Türkiye’deki kentsel dönüşüm

çalışmaları ile karşılaştırılması ve kentsel dönüşümün kentlerin geleceği üstündeki

etkisinin ve gerekliliğinin ortaya konulması amaçlamaktadır.

Senem Demirkıran’ın (2008): “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Yerel

Yönetimlerin Rolü: Bursa Büyükşehir Belediyesi Örneği” adlı yüksek lisans

çalışmasında Türkiye’de kentsel dönüşüme yerel yöneticilerin bakış açısı ortaya

konulmuştur. Bu yapılırken; "kent", "kentleşme", "kentsel yenileme" ve "kentsel

dönüşüm" kavramları tanımlanmış ve kentsel dönüşümün dünyada ve Türkiye’de

gelişimi, uygulama alanları, yöntemleri açıklanmıştır.

Uğraş Doyduk’un (2008): “Ankara Metropoliten Alanında Bir Kentsel

Yenileme Olgusu: Örnek Alan Cevizlidere” adlı yüksek lisans çalışmasında kentsel

yenilemenin temel kurallarının açıklanması, dinamiklerinin saptanması ve yenileme

sürecine girmiş bir tipik bir gecekondu yerleşmesinin mekansal ve sosyal gelişmesi

bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca "Kentsel yenilenme"

kavramının kuramsal boyutunun tartışılması, güncel uygulamaların ve yaklaşımların

tanıtılmasından sonra Türkiye’de yasa dışı konut stoku, ilgili yasal boyutlar ve

yenileme örnekleri yurt dışı örnekler ile karşılaştırılarak incelenmiştir.


6

3. MATERYAL VE METOD Armağan SARPKAYA

7

3. MATERYAL VE METOD

3.1. Materyal

Araştırma konusunu, Osmaniye ili ve ilçelerinde kentsel dönüşüm

kapsamında yapılan yeni konut alanları oluşturmaktadır. Çalışmada kullanılan

haritalar Osmaniye belediyesi, Kadirli belediyesi ve Düziçi belediyesi proje

arşivinden sağlanmıştır. Ayrıca çalışmada yüklenici firmalardan alınan vaziyet

planları ve kat planlarından da faydalanılmıştır.

Kısaca belirtmek gerekirse, tez kapsamında incelenilen yeni konut alanlarına

ait vaziyet planları, kat planları, fotoğraflar ile yeni konut bölgelerinde yapılan

gözlem, görüşme, yerinde yapılan saptamalar ve kullanıcı anketlerinin sonuçları

araştırmanın materyallerini oluşturmaktadır.

3.2. Metod

Bu çalışmada; "kentsel dönüşüm" kapsamında, Osmaniye ve ilçelerinde

yapılan yeni konut bölgelerinde; değerlendirme kriterleri belirlenmiş ve örnekler

incelenmiştir. Ortaya çıkan sonuçların değerlendirilmesi vasıtasıyla tasarım,

uygulama ve kullanıma ait aksaklıklar ortaya çıkarılmıştır. Böylece yeni yapılacak

konut alanlarına tasarım ve uygulama aşamasında kullanılmak üzere çeşitli öneriler

ortaya konulması amacıyla "kullanım sonrası değerlendirme" (KSD) yöntemi ile

Osmaniye kentinde yapılan yeni konut bölgeleri incelenmiştir.

KSD çalışmaları, değerlendirmenin yapılma amacı esas alınarak, harcanacak

çabanın miktarı ve süresine bağlı olarak 3 farklı düzeyde gerçekleştirilmiştir.

• Gösterici KSD;

Süre olarak 2-3 saatten 1-2 güne kadar olan kısa süreli değerlendirme çalışmalarını

içermektedir. Gösterici KSD kapsamında literatür araştırması yapılmış

değerlendirme kriterleri belirlenmiştir. Bu değerlendirme kriterleri; genel tanımlama,

arazi kullanım değerleri, konut plan analizleri başlığı altında toplanmıştır. Araştırma

yapılacak toplu konut alanları gezilerek olumlu/olumsuz yönleri not edilmiş ve plan


8

şemaları çizilmiştir. Ayrıca bu alanlar fotoğraflarla belgelenerek, kullanıcılar ile

görüşmeler yapılmıştır.

• Araştırıcı KSD;

Gösterici KSD’lerin saptadığı olumsuzlukları hedef alarak, daha fazla zaman

harcayan, daha kapsamlı çalışmaları içermektedir. Araştırıcı KSD’ler, seçilen

problem alanına yöneliktir ve istenilen derinlikte uygulanmaktadır; güvenilirliği

derinliği ile orantılı olarak artmaktadır. Araştırıcı KSD’nin başlıca özelliği;

amaçların nesnel ve açıkça ifade edilen verilere dayanmasıdır.

3. düzey olan teşhis edici KSD, büyük ölçekli yoğun çabayı gerektiren, bilgi

toplama ve analizlemede son derece sofistike teknikleri kullanan bir çalışma

yöntemidir. Yapılan bu çalışmanın sonucundan elde edilen veriler teşhis edici KSD

çalışmalarına içerik oluşturmuştur.

Bu tez çalışmasında, "gösterici, araştırıcı ve teşhis edici düzeyde KSD"

gerçekleştirilmiştir. Osmaniye ili ve ilçelerinde kentsel dönüşüm kapsamında yapılan

yeni konut bölgelerinin KSD yaklaşımı ile değerlendirilmesinde kullanılan araştırma

teknikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Literatür araştırması; yazılı ve çizili kaynaklara ulaşmaktır. Önceki araştırma,

değerlendirme ve eleştiri çalışmalarından yararlanmak amacıyla yapılmıştır.

• Gözlem; bizzat yerinde bulunarak, katılma ya da izleme yoluyla saptamalar

yapmaktır. Kendine özgü gerçek nitelik, olgu ve olayları fark etmek amacıyla

yapılmıştır.

• Görüşmeler; kullanıcı ile yapılan görüşmelerdir. Kullanıcıların değer tercih ve

yapıya özel görüşlerini almak amacıyla yapılmıştır.

• Fotoğraflama; problem alanlarının doğru zamanda saptanması ve belgelenmesi

amacıyla yapılmıştır. Kanıları güçlendirme, örnekleme, doğrulama/yanlışlama,

kanıtlama amaçlarını da içerir.

• Soru formları ve anketler; dar çerçeveli bir konuda gereken bilgileri almak için

aynı soruların katılımcılara sorulmasıdır. Amaç; bilgi edinme, özel ve genel

eğilimler konusunda da gerekli saptamaların yapılmasını sağlanmaktadır.


9

• Çizim; yapı gruplarının vaziyet planları, kat planı şemaları çizilmiştir. Yapı

içerisindeki mekanlar ve ilişkilerinin belirlenmesi için yapılmıştır.

• Bilgilerin değerlendirilmesi ve araştırmada elde edilen veriler, yapılan tablolarda

ve grafiklerde toplu şekilde sunulmaktadır. İncelenen örneklerin ortak

özelliklerinin ya da farklılıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır.


10

4. BULGULAR VE TARTIŞMA Armağan SARPKAYA

11

4. BULGULAR VE TARTIŞMA

4.1. Kentsel Dönüşüm

Bu bölüm, "kentsel dönüşüm" kavramı-tanımı, amaçları, dönüşümün dünyada

ve Türkiye’de ortaya çıkışı ve "kentsel dönüşüm" sürecinde uygulanan metedoloji-

yöntem kavramlarını içermektedir.

4.1.1. Kentsel Dönüşüm Kavramı - Tanımı

Kentsel dönüşüm fiziksel, sosyal ve ekonomik değişimlerden dolayı sorunlar

yasayan ve kendi kullanıcılarına sağlıklı yasam çevrelerini sunmakta geri kalan

bölgelerin yeniden geliştirilerek kente tekrar sosyo-ekonomik ve fiziksel bir katılım

sağlamasını amaçlayan bir kentsel müdahale olarak tanımlanabilmektedir (Dayıoğlu,

2006).

Kentsel dönüşüm; çeşitli nedenlerle zaman içinde eskimiş, yıpranmış ya da

kimi durumlarda terkedilmiş ya da aşırı nüfus artısının getirdiği gecekondulaşmayla

ve çarpık yapılaşmayla oluşan kentsel dokunun, günün koşulları göz önünde

tutularak değiştirilmesi, dönüştürülmesi, ıslah edilmesi, yeniden canlandırılması ya

da tamamen yeniden yapılanması ile tekrar kent bütününe kazandırılması olarak da

ifade edilebilir (Dayıoğlu, 2006).

Ayrıca, kentsel dönüşüm, “bütün yenileme kavramlarını eş zamanlı olarak

kapsayan, sürekliliği olması gereken (sürdürülebilirlik) ve her aşamada toplumun

bütün katmanlarını içermesi gereken çok boyutlu bir süreç” olarak da tanımlanabilir.

Kentsel dönüşüm her aşamada çok aktörlü ve çok boyutlu ortaklıklar

gerektirmektedir. Kamunun, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının (STK)

etkileşim içinde çalışması, en önemlisi de kullanıcıların her aşamada fikir ve eylem

olarak projeye katılması birer zorunluluktur (Şahingür, Müderrisoğlu, 2004).

Başka bir tanımlama da ise; "Bir yerleşim alanının ekonomik, sosyal ve

fiziksel yeniden üretim sürecidir." diyebiliriz. Kentsel alanları yeniden yaşanabilir

kılmayı, sosyal dışlanmışlık ve ayrımı güçlenmiş toplum yapısı ile aşmayı, fiziksel


12

iyileşmeye paralel olarak ekonomik canlılığı yaratmayı hedeflemek biçiminde

yorumlayabiliriz (Kocamemi, 2006).

Kentsel dönüşüm kavramını "sürdürülebilir, yaşanabilir, sağlıklı ve çağdaş

kentlerin yaratılması hedeflidir." diye tanımlarsak, kentsel dönüşümün içeriğini de

aşağıdaki başlıklarda belirleyebiliriz.

• İşlevini yitirmiş mekanların yeni fonksiyonlar kazandırılarak dönüştürülmesi,

• Kent içindeki niteliksiz sağlıksız ve kaçak yapılaşmış alanların yenilenmesi,

• Doğal afetlerden etkilenecek yapıların farklı kullanım alanlarına dönüştürülmesi,

• Kentsel işlevlerin doğru tanımlanarak bir plan çerçevesine dönüştürülmesi;

• Kentsel alt yapının bu gelişim süreci içinde yenilenmesi (Turak, 2004).

Kentsel dönüşümü üç ayırt edici özelliğini belirterek de tanımlayabiliriz

(Kocamemi, 2006).

• Bir "yer"in (Mekanın) doğasını değiştirmeyi ve yerleşik halk ile söz konusu

bulunan diğer aktörleri sürece dahil etmeyi amaçlar.

• Bölgenin özel sorunlarına ve potansiyeline bağlı olarak devletin temel işlevsel

sorumlulukları ile kesişen çok çeşitli hedefleri ve faaliyetleri içerir.

• Ortaklığın özel kurumsal yapısı değişkenlik göstererek genellikle, farklı

paydaşlar (ortaklar) arasında işleyen bir ortaklık yapısı içerir.

4.1.2. Kentsel Dönüşümün Amaçları

Kentsel dönüşüm uygulamaları, kentlerin büyüyerek, kent içi fonksiyon

dengeleri devamlı değişen ve zaman zaman bu değişimler neticesinde köhneme,

gecekondulaşma gibi sakıncalarla karsılaşmış alanlarında kentin sosyo-ekonomik

yapısını olumlu şekilde etkileyecek yeni ortamlar oluşturmakla ilgilenir. Bu alanların

oluşturulabilmesi, sosyal, ekonomik ve fiziksel bazı amaçların gerçekleşmesine

bağlıdır (Baransü, 1989). Bu amaçlardan temel olanları başlıklar halinde aşağıdaki

gibi listelenebilir;

4.1.2.1. Sosyal Amaçlar


13

• Sağlıklı ve güvenli, yaşam standartlarına uygun çevrelerin oluşturulması,

• Mahalleler arası fiziki, sosyal ve ekonomik farklılıkların azaltılarak, sosyal

köhnemenin engellenmesi

4.1.2.2. Fiziksel Amaçlar

• Köhneme ve “slumlasma”nın ortadan kaldırılması,

• Bölgenin altyapı ve sosyal donatıları eksikse bunların oluşturulması,

• Kent parçaları arasında yoğunluk dengelemesinin yapılması,

• Ulaşımın sorun halinden çıkarılması,

• Olası doğal afet (deprem, sel vs.) tehlikesine karsı fiziki çevrenin niteliğinin

arttırılarak uygun hale getirilmesi,

4.1.2.3. Ekonomik Amaçlar

• Ekonomik dengesizliğin azaltılması,

• İş hayatının canlandırılması,

• Yatırım açısından değeri düsen alanların tekrar kent ekonomisine katılması,

• Kent yönetiminin mali olanaklarının geliştirilmesi,

Tüm bu amaçlar problem alanı özelinde çeşitlendirilebilir. Özellikle son

zamanlarda kentsel gelişimle beraber doğayla olan etkileşimin artması ve doğal

afetlerle meydana gelebilecek ya da doğaya verilecek zararların önlenmesi dönüşüm

projeleri için önemli bir konu haline gelmiştir. Örneğin olası Marmara depremine

karşı yapısal stoğun elden geçirilmesinin gerekliliği böyle bir amaçla gündeme

gelmiştir (Dayıoğlu, 2006).

Kısaca kentsel dönüşüm projelerinin amacı, kent planında alınan kararların

işlemediği bölgelere ulaşmak ve bu işleyişi engelleyen ya da tehdit eden ögeleri

ortadan kaldırarak o bölgeleri tekrar kent ekonomisi açısından üretken hale getirmek,

sosyal sorunların önüne geçmek ve kentin fiziki mekanını çağdaş yasam koşullarına

uygun hale getirmektir (Dayıoğlu, 2006)


14

4.1.3. Kentsel Dönüşümün Dünya’da ve Türkiye’de Ortaya Çıkışı

Bu bölüm, kentsel dönüşüm kavramının dünyada ve Türkiye de ortaya çıkışı

ve gelişimini içermektedir.

4.1.3.1. Kentsel Dönüşümün Dünya’da Ortaya Çıkışı

Dinamik yapılarıyla kentler, zaman içinde maruz kaldıkları çeşitli

müdahalelerle farklı gelişim süreçleri geçirmişlerdir. Gerek dünyadaki gerekse

Türkiye’deki kentlerde, sanayi devrimi ile başlayan hızlı kentleşme, yaşanan büyük

savaşlar, çeşitli faktörlerin etkisiyle kırdan kente göç gibi birçok nedenlerle bir

taraftan değişim yaşanırken diğer taraftan da kentsel dönüşüm önem kazanmaya

başlamıştır (Öztaş, 2005).

Sanayi devrimi sonrasında Avrupa’da oluşmaya başlayan sanayi kentlerinde

yasayan isçi sınıfının içinde bulunduğu kötü yasam koşulları birçok düşünür ve

mimarı etkilemiş, varolan kentin daha iyiye ve daha yaşanılabilir bir hale

dönüştürülmesi gerekliliği üzerinde tartışmalar yapılmaya başlamıştır. Dolayısıyla,

kentsel dönüşüm kavramının ortaya çıkısı bu dönemi, yani 20. yüzyılın başlarını

bulmaktadır (Öztaş, 2005).

Sanayinin gelişmesi ve sanayi kentlerinin ortaya çıkışı ile birlikte nüfusun

büyük bir bölümü kentlere akın etmeye başlamış, bu da kentler üzerinde bozucu

etkilere neden olmuştur. Birinci Dünya Savası sonrası yıkılan kentlerde ise, kent

planlaması anlayışı bir kamu görevi olarak düşünülmeye başlanmış ve kentlerin

korunması fikri benimsenmiştir (Alkan, 1994).

Kentsel dönüşümle ilgili önemli bir dönüm noktası ise, İkinci Dünya Savası

olmuştur. Kentler İkinci Dünya Savası ile karşılaştıkları en büyük yıkımı yaşamış ve

yıkılan kentlerin yeniden inşa edilmesi, ıslah edilmesi ve canlandırılması Avrupa

ülkelerinde kentsel dönüşüm ihtiyacını ortaya çıkaran temel nedenlerden biri

olmuştur. Savaş nedeni ile yıkılan kentsel alanların yerine yenileri inşa edilirken,

korumacılık anlayışına da yeni bir boyut getirilmiş ve kentin, özellikle tarihi niteliği


15

ön planda olan kentlerin, bir bütün olarak korunması anlayışı hakim olmaya

başlamıştır (Genç, 2003).

4.1.3.2. Kentsel Dönüşümün Türkiye’de Ortaya Çıkışı

Türkiye’de kentsel dönüşüm kavramının kentleşme ve planlama pratiğine ilk

girişi 1970’li yıllara uzanmakla birlikte, planlamada bir uygulama aracı olarak

kullanılması 1980’lerin başını bulmaktadır. Bu dönemde uygulamaya konulan liberal

ekonomik politikalar, tüm alanlarda olduğu gibi kentleşme ve planlama süreçlerinde

de yeniden yapılanmayı bir zorunluluk haline getirmiştir. Bu çerçevede uygulamaya

konulan serbest piyasa ekonomisi kentleri de şekillendirmeye başlamış, başta

gecekondu alanları olmak üzere pek çok kentsel alanda dönüşüm süreci başlamıştır

(Özdemir Sönmez, 2006).

Kentsel dönüşümün bir kentsel yenileme modeli olarak ülkemizdeki en

yaygın uygulaması, özellikle kent merkezlerinde ve yakın çevresinde kalmış

gecekondu alanlarının yeniden kazanımı ve yeniden yapılandırılması arayışının bir

uzantısıdır (Dündar, 2006).

Gecekondu alanlarının dönüşüm sürecinde 1984 yılında çıkarılan 2981 sayılı

“İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve

6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkındaki Kanun”

başlıklı af kanunu önemli rol oynarken, bu kanunla gecekondu alanları için ıslah imar

planı yapma imkânı ortaya çıkmış ve kentsel dönüşüm projelerinin oluşması

sağlanmıştır. 1980’lerin sonunda, ıslah imar planlarının yanı sıra dönüşüm projeleri

de yerel yönetimlerin uygulamaları (Ankara Dikmen Vadisi Dönüşüm Uygulaması

gibi) arasında yer almaya başlamıştır (Şahin, 2006).

Batı’da ve Türkiye’de kavramsal olarak büyük farklılıklar göstermesine

rağmen dönüşüm projelerinin, Batı kentleri gibi Türkiye kentlerinde de mekânın

yeniden biçimlenmesinde bir araç olarak ön plana çıkmaya başladığı 1990’ların

sonundan itibaren, bu projeler özellikle büyük kentlerde önem kazanmaya başlamış

ve terk edilen sanayi alanları ve işlevini yitirmiş liman alanları gibi büyük alanların

dönüşümü gündeme gelmiştir.Bu projelerden kent yönetimleri prestij, yeni bir


16

kentsel imaj umarken, projelere kısmen dahil olmaya başlayan özel sektör de rant

beklentisi içerisine girmiştir (Kütük İnce, 2006).

Böylece Türkiye’de kentsel dönüşüm projeleri, kamu sermayesi ile

gerçekleştirilen projeler, özel sektör girişimleriyle gerçekleştirilen projeler ve kamu

ve özel sermaye ortaklığı sonucu gerçekleştirilen projeler olmak üzere belli gruplara

ayrılmıştır.

4.1.4. Kentsel Dönüşüm Sürecinde Uygulanan Metedoloji - Yöntem

Kentsel Dönüşüm sürecinde uygulanan metedoloji - yöntem 7 grupta

incelenmiştir. Bu bölümde, kentsel dönüşüm sürecinde uygulanan yöntemlerden

kentsel koruma, kentsel iyileşme, kentsel yeniden dönüş, kentsel yeniden canlanma,

kentsel yenileme, kentsel yeniden oluşum ve soylulaştırma kavramları ele alınmıştır.

4.1.4.1. Kentsel Koruma (Conservation)

Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarında muhafaza, bakım, onarım,

restorasyon, fonksiyon değiştirme işlemlerine; taşınır kültür varlıklarında ise

muhafaza, bakım, onarım, restorasyon işlerine "koruma" demekteyiz. Günümüzde

pek çok ülkede koruma, toplumsal hizmet olarak görülmekte, olaya geniş bir

perspektiften bakılmaktadır. Korumanın doğal ve tarihi çevrede yapılması

durumunda korunması gereken taşınmazların çevrelerinden soyutlanmadan, çevreleri

ile birlikte bütünleşmesi önemlidir ve hedef teşkil etmektedir (Erden, 2003).

Bir mimari mirasın yalnızca fiziki yönden ek alınamayacağı, ya da yeterli

olamayacağı aynı zamanda sosyo-ekonomik tedbirlerin de gerektiği, fiziki, sosyal ve

ekonomik sorunlarla birlikte tüm kaynakların seferber edilmesi söz konusudur.

Korumanın başarısı buna bağlıdır. Başarılı bir koruma politikası şu iki maddeyi

kapsar.

1. Yapıları, ilk karakterlerini, tarihi ve karakteristik değerlerini koruyarak

bilimsel verilere dayanarak restore etmek.


17

2. Bu yapılara gelişmekte olan toplumun gereksinmelerine göre fonksiyon

yüklemek (Erden, 2003).

Koruma kavramında iki türlü korumadan söz edilebilir. Özgün niteliği ile

koruma 'Preservation', sınırlı değişimle koruma 'Conservation'. Bu iki kavram

arasında aslında büyük bir değişiklik yoktur. Her ikisi de, kültür varlığı hasar ve

çöküntüden korumaktır. Ancak 'Preservation' yapıları veya yapı gruplarını ya da

varlığı özgün niteliğinde tutarak, detayların, dekorasyonun, konumunun, strüktürünü

eksiksiz bütünleştirilmesini sağlayarak, olduğu gibi hatırda tutulmasını amaçlar.

Müze alanları olarak korunması ön görülen alanlarda uygulanır. Conservation ise,

yapıların veya yapı gruplarının ya da varlığın ekonomik kullanımında kalmasını

sağlamak üzere karakterin ve ölçeğin korunarak günün koşullarına uyarlanması,

eklentiler yapılması ve geliştirilmesi, çağdaşlaştırılması gibi denetimli değişmelere

olanak verir (Erden, 2003).

4.1.4.2. Kentsel İyileşme (Rehabilitasyon)

Avrupa'da kentsel dönüşüm, kentsel iyileştirme rehabilitasyon bağlamında

yapılan müdahalelere ilk olarak, 1950'lerde sefalet yuvaları olarak adlandırılan

çöküntü alanlarının temizlenmesi hareketi ile başlandığı bilinmektedir.

Kentsel alanın büyük bir bölümünün yıkılıp yerine yeni bir şehir dokusu inşa

edilmesi, trafik sisteminin yeniden organize edilmesine karar varan bu radikal eylem

biçimi, 1960'larda tarihi ve kültürel mirasın korunması düşüncesinin yerleşmeye

başlaması ile birlikte terk edilmiştir (Kocamemi, 2006).

Bu dönem aynı zamanda " Buldozer Dönemi " olarak adlandırılmıştır.

1950'lerdeki buldozer yönetimi ile temizleme operasyonları en büyük ölçekli yeniden

geliştirme projeleri sosyal ve ekonomik ihtiyaçları karşılamakta yetersiz kalmış, tüm

rantı yüksek gelir gruplarına transfer ederek toplumda rahatsızlık yaratmış ve

topluluk özellikleri, toplumsal dengeler üzerinde tahrip edici etkiler yaratmıştır

(Erden, 2003).

1960'lardan sonra temizleme operasyonlarına karşı yoğunlaşan tepkiler

sonucu yerel yönetimler ve merkezi idareler daha yumuşak politikalar ve


18

uygulamalara yönelmiştir. Bu dönemde politik ortam içinde bireylerin eşitliğine

dayanan ve bireylerin kararlara katılım hakkının olması gerektiğin savunan görüşler

ağırlık kazanmış ve "kentsel rehabilitasyon"un gerekliliği toplumun büyük bir

kesiminde ve yerel yönetimlerde kabul görmeye başlamıştır (Erden, 2003).

1960'lardan sonra planlama pratiğindeki önemli değişiklik; fiziksel ve sosyal

alanlar uygulaması Türkiye örneği arasındaki karşılıklı iletişimin farkına varılmasıdır

ve 1970'ler, özellikle konut alanlarının rehabilitasyonu alanında yaygın

uygulamaların görüldüğü bir dönem olmuştur (Erden, 2003).

1980'lerden sonra değişen birikim, yatırım ve üretim biçimleri ve

sanayileşme, kentlerde sosyal ve mekansal açıdan önemli değişimlere yol açmıştır.

Yeni üretim biçimlerinin şekillendiği bu yeni dünya sistemi ise başta modernizm

olmak üzere bütün oluşumları yeniden sorgularken, onun bir sonucu olarak ortaya

çıkan planlamada yeniden sorgulanma ve değişim süreci yaşamaktadır. Bu süreç

planlamaya yeni kavramlar kazandırırken, bazıları da geçerliliğini kaybetmektedir.

Planlamanın hedefleri ve araçları sürekli değişirken, tarihsel kent dokularının ve

oluşmuş alanların korunması, sürdürülmesi ve iyileştirilmesi yaklaşımları da

planlamaya paralel olarak değişim göstermiştir (Erden, 2003).

4.1.4.3. Kentsel Yeniden Dönüş - Rönesans (Renaissance)

Sermayenin dolaşımı ve piyasa simgeciliği sayesinde çökmüş kent-içi

alanların kentsel rönesansı; şehirde kentsel dönüşümün müdahale biçimidir.

1990'larda endüstri sonrası piyasa yönetimli kentsel rönesans yaklaşımı, dünya

kentlerinin çökmüş kent içi endüstriyel (tarihi) alanlarına yönelik yeniden geliştirme

programlarının önemini vurgulamıştır. 1990'larda endüstri sonrası rant yönetimli

kentsel Rönesans yaklaşımı, küresel şehirlerin kültürel ve tarihi kent içi alanlarına

yönelik yeniden yapılandırma programlarının önemini vurgulamıştır (Gürler, 2003).

Daha çok kentlerin merkez alanlarındaki fiziksel ve çevresel koşullara ve

nüfusun buralardan kent çevrelerine doğru yayılmasını önlemekle ilgilidir. Daha

kaliteli kentsel tasarımı karma mahallelerde yaşayan daha yoğun nüfusu, daha temiz


19

caddeleri, daha iyi kamusal alanları, daha az kirliliği ve otomobile bağlı özel ulaşım

yerine kamu ulaşımı yoluyla daha az izdihamı teşvik eder (Mc.Charty, 2004).

Yeni yüzyıla girerken kentlerimize baktığımızda en önemli çabanın, koordine

edilmiş eylemler bütününde yattığını gözlemliyoruz. "Kentsel rönesans", kentlerin

yeniden çözümlenmesinde bütünsel holistik bir bakış demektir (Özdemir, 2003).

4.1.4.4. Kentsel Yeniden Canlanma - Canlandırma (Revitalization)

Kentsel çöküntü alanlarında mekan karakterine bağlı olarak, gerekli

rehabilitasyon - yenileme politikalarını üreterek toplumsal yaşam ve mekan

standartlarını yükseltmek, iyileştirmek amaçlanır. Revitalization; "yeniden

canlandırmak, güçlendirmek" olarak tanımlanır. Kent merkezlerinde ve

sanayileşmenin sebep olduğu kontrolsüz göç hareketlerinin, kentsel alanlar üzerine

yaptığı baskılar (sağlıksız – hızlı kentleşme), gerekse kentleşme dinamiklerindeki

yeni açınımlara koşul olarak özellikle sanayi sektörünün mekan içinde yer

değiştirmesinden kaynaklanan sorunlar, kentlerde çok boyutlu kırılmalara neden

olmuştur, olmaya devam etmektedir (Alp, 2005).

Kentsel alandaki fiziksel yapının sağlıklaştırılması ve yasallaştırılmasıyla

alandaki ekonomik yaşamın ve ekonomik faaliyetlerin canlandırılması isteniyorsa,

uygulanacak dönüşüm modeli yeniden canlandırma olacaktır (Özdemir, 2003).

Yerel yönetimlerin, merkezi hükümetten gelen yardımların azalması ile karşı

karşıya kalmasıyla akut hale gelen sorunlar ekonomik sorunlarla birleşince, bir

önceki dönemin sosyal politikaları yerini, ekonominin yeniden canlandırılmasına

yönelik politikalara ve bu yönde uygulanan projelere bırakmıştır (Özdemir, 2003).

Bu bağlamda, 1980 sonrasında birçok Avrupa ülkesinde, başta İngiltere

olmak üzere, Amerika'daki örneklerden esinlenilerek büyük iş ve alışveriş

merkezleri, kongre merkezleri, spor tesisleri gibi emlak piyasalarını tetikleyerek

yatırımcıları ve turistleri çekmeyi hedefleyen mega projeler uygulanmaya

başlanmıştır. Uygulanan bu projelerin birçoğu kamu – özel sektör ortakları ile

gerçekleştirilmekte ve sanayinin kent dışına çıkması ile boşalan alanlarda,

terkedilmiş alanlarda kent ekonomisini canlandırmak, yatırımları ve nüfusu çekmek


20

amaçlı oluşturulmaktadır. Bu tip projelerin ekonomide oluşturduğu etkiler tıpkı bir

geminin deniz yüzeyinde meydana getirdiği küçük dalgacıkları andırdıkları için bu

projelere 'amiral gemisi' anlamına gelen 'flag ship' projeler denilmektedir (Özdemir,

2003).

Çoğunluğunu büyük ölçekli, dekoratif, gösterişli ya da yaratıcı nitelikli ve

post-modern mimari örneklerinden oluşturduğu bu öncü (flag ship) projelerin önemli

örnekleri arasında Docklands'deki Canary Wharf, Birmingham ve Glasgow'daki

kongre ve sergi sarayları ile stadyumlar, sanayi parkları, müzeler gösterilebilir

(Özdemir, 2003).

4.1.4.5. Kentsel Yenileme – Yenilenme (Renewal)

Zaman içinde sosyal, ekonomik ve fiziksel değişkenlere bağlı olarak

çöküntüye uğramış değer, işlev ve nitelik kaybına uğramış kent dokularının, günün

gereksinimlerine paralel olarak yeniden yorumlanması kentsel yaşama

kazandırılması, mekanın yeniden üretilmesi, örgütlenmesi olarak tanımlanabilir

(Kocamemi, 2006).

Kentsel yenileme, endüstri devrimi ve 2. Dünya savaşı sonrasında, Avrupa

kentlerinde mekansal yenileme, iyileştirme, sağlıklaştırma politikaları ve

operasyonları ile kentsel çöküntü alanlarının veya sağlıksız yerleşmelerin, kentsel

yaşama yeniden kazandırılmasını hedef almış, 50'li ve 60'lı yıllardan beri gündeme

gelmeye başlamıştır (Çakılcıoğlu, M.Cebeci, 2003).

Türkiye'de ise kentsel yenilemenin yasal ya da örgütsel – kurumsal bazda yer

alması gereken konum henüz belirlenmemiş, hatta bilimsel bir zeminde yeterince

tartışılmamıştır. Hızla gelişen, değişen, yoğunluğu giderek artan ve üstelik kültür

mirası açısından da son derece zengin büyük kentlerimizde; mevcut potansiyeli

değerlendirerek eskimeye başlayan kentsel alan parçalarını kazandırmak, onlara yeni

fonksiyonlar yükleyerek canlanmalarını, gelişmelerini ve ıslahlarını sağlamak sosyo

– kültürel ve ekonomik açılardan, kentlerimiz için büyük kazanç olacaktır. Bu

nedenle kentsel yenilemeye / dönüşüme hak ettiği önemi vermek, bu amaç


21

doğrultusunda öncelikle kentsel yenilemenin ilkelerini sağlamak ve konunun yasal ve

kurumsal çerçevesini ortaya koymak gerekmektedir (Çakılcıoğlu, M.Cebeci, 2003).

Yenilemeye yönelik planlamalarla yenilenmesi düşünülen alanlardaki

mekansal değişikliklerin yanında o çevrede yaşayan insanların yaşamları da büyük

değişikliklere uğramaktadır. Bu bakımdan kent yenilemesi, hemşerilerin planlamaya

katılımının en fazla sağlanabileceği bir planlama türüdür. Kent yenilemesi;

yenilenmesi gerekli olan alanlarda oturan insanların yaşam koşullarını iyileştirmek,

yörenin mekansal ve toplumsal sorunlarını gidermek, azaltmak amacıyla yapılır.

Yenilemenin amaçlarından biri, yenilenme bölgesinde oturan insanı başka alanlara

gitmeye zorlamak değil, onları bu süre içinde kazanmaktır (Çakılcıoğlu, M.Cebeci,

2003).

4.1.4.6. Kentsel Yeniden Oluşum - Yenileştirme (Regeneration)

Kentsel yenileşme, kentsel dönüşüm sürecinde sosyal, ekonomik, mekansal

ve ekolojik niteliklere ve etkileşimlere bağlı olarak ortaya çıkan bütünleştirilmiş

geniş kapsamlı bir vizyon ve kentsel sorunları saptayarak çözümleyen eylemler

bütünüdür. Kentsel yenileşme, sorunların çözümüne yönelik yaklaşımla birlikte,

iyileşmeyi bütünsel olarak kapsamaktadır. Kentsel yenileşme, mekansal gelişme

stratejilerinin projeye dayalı ve çözüme yönelik bir bileşenidir ve bütünsel planlama

yaklaşımı içerisinde yeni mekanizmaları ortaya koyar (Kocamemi, 2006).

Kentsel yenileşme, çok boyutlu analizler ve değerlendirilmesi, kentsel alanda

değişimi sağlayacak iç ve dış dinamiklerin oluşturulması, temel konularda strateji ve

eylemlerin kurgulanmasına yönelik bir süreçtir. Öncelikle üç temel konuda (sosyal,

ekonomik ve fiziksel) yenileşme çalışmalarına girdi oluşturacak faktörler ayrıntılı

incelenmek durumundadır. Bu süreçte yerel ekonomik yapı, katma değer gelirleri,

istihdam düzeyleri üretim ve ekonomik bağlantılarla ilgili çalışmalar yenileşme

projelerinin önemli bir bölümünü oluştururken; sosyal yapı girdiler, toplumsal

gerilimler, mahrumiyet, toplumsal beceriler, kapasiteler, diğer toplumsal araçlar ve

etnik farklılıklar da taşıyabilen küçük gruplara yönelik analizler öncelikli konulardır.

Mekansal parametreler ise kentin fiziksel kalitesi, çevresel kaynak kullanımı, atık


22

kontrolü, kirlilik, tasarım ilkeleri ve peyzaj öğeleri olarak irdelenmek durumundadır

(Kocamemi, 2006).

Bu üç ana değişken analiz sonrasında, iç ve dış dinamiklerin çalışan kentsel

alandaki değişimleri nasıl etkilediği sorusuna yanıt aranması sürecin ikinci aşamasını

oluşturmaktadır. Mahalle yenileşmesi stratejileri, eğitim gelişmeler, çevresel

eylemlere yönelik irdelemeler ise sürecin son aşaması olarak tanımlanabilir.

(Kocamemi, 2006).

4.1.4.7. Soylulaştırma (Gentrification)

Soylulaşma (gentritication) kavramını, "kentsel alanların bir üst gelir

grubunca ele geçirilmesi süreci" olarak tanımlarsak, bu süreci iki başlık altında

toplayabiliriz: Talep merkezli ve arz merkezli. Talep merkezli tartışmasının çıkış

noktası yeni bir orta sınıf oluşumu ve bu sınıfın kent merkezi alanı talebidir. Arz

merkezli tartışmalar sınıf varlığını reddetmezken; soylulaştırmada gerçek etkenin

talep değil, hükümetlerin arz mekanizmaları olduğunu vurgulamaktadır.

Soylulaştırmanın kaynağı, kentlerde değişen sanayi yapısı ve bunun getirdiği beyaz

yakalı profesyonel yönetici ve teknik işçilerden oluşan yeni bir kentsel sınıf

oluşumudur (Erden, 2003).

Soylulaştırmanın esas çıkış noktası kent merkezlerinde artan arazi değerleri

ile azalan mülk değerleri arasındaki rant aralığı olduğudur. Kentsel yeniden yaratma

uygulamalarının etkinliğini vurgulayıp, kentsel yeniden yaratma politikalarını devlet

eliyle soylulaştırma olarak tanımlamaktadır. Kentsel dönüşüm projeleri fiziksel

mekanı kentsel, çağdaş yaşam ortamları yaratma adına yeniden biçimlendirirken;

soylulaştırma gibi önemli bir sosyal dönüşüm sürecine de hız kazandırmaktadır.

Gecekondu nüfusunun proje alanlarını terk etmesinin nedenleri, oluşum süreci

değerlendirilmesinde gönüllü terk ve gönülsüz terk başlıkları altında incelenebilir

(Erden, 2003).

Tüm araştırmalar göstermektedir ki bir üst gelir/statü grubunun dönüşümü

tamamlanmış alanlara talebi yüksek olmakla birlikte, Türkiye'de soylulaştırma

sürecinde asıl etken arz mekanizmalarıdır. Devlet kentsel dönüşüm projeleri ile bu


23

alanlara değer kazandırırken, gecekondu nüfusu da kısa ve uzun dönemde yaratılan

artı değeri kullanmakta ve bu alanları terk etmektedir. Bu nedenle kentsel dönüşüm

projelerinin sonucunda soylulaştırma kaçınılmaz olarak karşımıza çıkmaktadır

(Erden, 2003).

4.2. Kentsel Dönüşüm Örnekleri

Bu bölüm, dünyada ve Türkiye’de uygulanan kentsel dönüşüm projelerinin 1

er adet örneğini içermektedir.

4.2.1. Elephant & Castle Kentsel Dönüşüm Projesi

Sanayi devrimi ve sonrası süreci ilk yaşayan ülkelerden olan İngiltere, kentsel

dönüşüm olgusuna en yakın olan kurumsal yapıların başında gelmektedir. Bu

bağlamda İngiltere geneli, Londra özelinde, bazı kentsel alanlarda birden fazla

kentsel dönüşüm modeli uygulanmış olması nedeniyle dönüşüm ve yenileşme

olgularına sosyal politikalar ve sürdürülebilirlik açısından yaklaşılmaktadır

(Demirsoy, 2006).

Elephant & Castle, merkezi Londra’nın güneyinde bulunan ve kent

merkezinin gelişimine bağlı olarak altyapı ve emlak piyasalarının yarattığı artan

baskılardan en çok etkilenen bölgelerden biri konumundadır. Proje alanının dönüşüm

projesiyle yeniden ele alınmasında; alanın kuzeyi-güneye bağlayan ana yol ağında

olması ve kamu ulaşımındaki temel bağlantı noktalarına sahip olması gibi

ayrıcalıklar belirleyici olmuştur (Alp, 2005).

Proje Konsepti

Sürdürülebilir kentsel dönüşüm ve sosyal bileşenlere vurgu yapan projenin

temel hedefleri aşağıdaki gibidir:

• Barınma, çalışma ve rekreasyon koşullarının iyileştirilmesi

• Ulaşım ağlarının iyileştirilmesi

• Yerel halk için iş imkanlarının yaratılması

• Yerel halkın projede aktif rol alabilmesinin sağlanması


24

• Fırsat eşitliğinin sağlanması olarak belirlenmiştir (Alp, İ. 2005),

Bu temel hedefleri benimseyen projenin stratejileri ise:

• Sürdürülebilir şehir bağlantısı; ticari ve boş zaman gelişimi için alan ortaya

çıkartmak ve yüksek kaliteli ve iyileştirilmiş konularla merkezi Londra’ya çekici

yeni bir mahalle yaratmak

• Ulaşım Bağlantısı; bölgesel giriş özelliğiyle Elephant & Castle’ı kilit ulaşım ağı

olarak öne çıkartmak

• Girişim Bağlantısı; sürdürülebilir ve yerel ekonomik aktiviteleri desteklemek ve

yerel insanlar için istihdam imkanları sağlamak

• Toplum Bağlantısı; alanın yenileşmesine ortak olarak yardım edebilmelerine

imkan verebilecek biçimde yerel grupları ve ağları güçlendirmek

• Bireysel Bağlantı; sosyal dışlanmışlıktan zarar gören insanların alanının

dönüşümünden yararlanabilmesi için amaçları ve programları koordine etmek

olarak tanımlanmıştır (Keskin D, Sürat Ö, Yıldırım Ö, 2003).

Örgütlenme Modeli

Elephant & Castle bölgesi için oluşturulan kentsel dönüşüm projesi ilgililerin

konuyu sosyal açıdan ciddiye aldıklarını göstermektedir. Proje kapsamında bölgede

yer seçmiş olan düşük gelir grubunun, yer değiştirmesinin önüne geçilerek, söz

konusu problem projenin bir parçası olarak görülmekte ve proje bağlamında

çözülmesi hedeflenmektedir (Demirsoy, 2006).

İç içe geçmiş kentsel sorunların çözülmesinde ve kaynakların verimli

kullanımında, yerel halkın katılımıyla desteklenen güçlü bir ortaklığın

oluşturulmasının büyük bir önemi bulunmaktadır. Bu doğrultuda Elephant & Castle

dönüşüm projesinde projenin temeli; mahalle sakinleri, yerel işletmeciler, eğitim ve

sağlık kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve gönüllü kuruluşlar, ziyaretçiler ve alanda

çalışan insanları içeren geniş bir toplumsal katılımla desteklenmiş güçlü bir ortaklığa

dayandırmaktadır (Keskin, Sürat, Yıldırım, 2003).

Bu bağlamda Southwark Belediyesi ile özel sektör arasında kamu-özel sektör

işbirliğine dayanan bir örgütlenme modeli benimsenerek projeden elde edilen kar

bölgede yaşayan insanların sosyal koşullarının iyileştirilmesi adına ticari birimler,


25

konut alanları, kültürel tesisler, yollar gibi işlevler için harcanacaktır (Demirsoy,

2006).

Şekil 4.1. Elephant & Castle Proje Şeması ve Uygulama Etapları (Demirsoy, 2006)


26

Çizelge 4.1. Elephant&Castle Kentsel Dönüşüm Projesi Değerlendirme Tablosu (Demirsoy, 2006)

DEĞERLENDİRME TABLOSU

ELEPHANT&CASTLE KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ

Örgütlenme Modeli

Özel Sektör ve Kamu Ortaklığı

Kimlik Bileşeni

Proje Londra kent bütünü çerçevesinde kente kimlik

kazandırma, kentin köhnemiş bölgesini iyileştirme hedefini

taşımaktadır. Ancak proje detayda incelendiğinde, kimlik

vurgusunun diğer bileşenler kadar güçlü olmadığı

görülmektedir.

Finanssal (Ekonomik-

Mali Bileşen)

Proje bölgesinin kentsel ulaşım ağı içerisindeki önemi ve

kentin ekonomik işlevlerine yakınlığı düşünüldüğünde,

merkezdeki finans işlevine ek alan yaratma ipuçları

görülmektedir. Ancak proje kentsel dönüşümün finans

bileşeni üzerine kurulmuştur denilemez.

Sosyal Bileşen

Projenin en güçlü yapısı sosyal amaçlı olmasıdır. Proje

alanında yaşayan halkın yerinden edilmeme çabası,

katılımın sağlanması ve sürdürülebilirlik ilkeleri bağlamında,

çok fonksiyonlu bir dönüşümü hedeflemektedir.

Ekolojik Bileşen

Sürdürülebilir kentsel dönüşümün ana hedefini güden

projede barınma ve rekreasyon işlevlerinin iyileştirilmesi

üzerinde durulmaktadır. Ancak bu bileşen proje geliştirme

aşamasında dile getirildiği kadar projede vurgulanmamıştır.

Yenilikçi /Vizyonel

Bileşen

Proje bütününde kentsel alanın yeniden işlevlendirilmesi ve

sosyal adaletsizliğin bertaraf edilmesi hedefi ile yola

çıkılmış ve bu bağlamda kentsel alt projede çok fonksiyonlu

bir vizyon geliştirilmiştir. Ancak projenin yenilikçi boyutunun

vurgulu olduğu görülmemektedir.

Sonuç olarak Elephant & Castle kentsel dönüşüm projesinin, dönüşümün

birincil olarak sosyal bileşen, ikincil olarak da finanssal bileşen üzerine kurulduğu

söylenebilir. Ancak diğer bileşenlerin projede yer almadığı söylenemez. Sadece diğer

bileşenlere sosyal ve finanssal bileşenler kadar vurgu yapılmamıştır denilebilir

(Demirsoy, 2006).


27

Resim 4.1. Elephant and Castle Kentsel Dönüşüm Projesinden Bir Görünüm

(Dayıoğlu, 2006)

4.2. Resim Elephant and Castle Kentsel Dönüşüm Projesinden Görseller (Dayıoğlu,

2006) 4.2.2. Ankara Portakal Çiçegi Vadisi Projesi


28

Portakal Çiçeği Vadisi, mülkiyetin büyük bir bölümü, kamunun elinde olan;

ancak belli bir bölümü yeşil, diğer bölümü ise iskana müsait olmayan bir kentsel alan

kullanımında iken; çeşitli yönetimlerce (belediye-bakanlık) getirilen planlama

kararları sonucunda, birtakım imar hakları alınarak kentsel arsaya dönüşmüştür.

Dönüşüm sürecinde, şahıs mülkiyeti gittikçe artmıştır. Şahıs mülkiyetinin artışına

paralel olarak, inşaat emsali de artmaya başlamıştır (Göksu, 2002).

1980’li yıllara kadar, yapılaşma hakkı vadi çeperlerinde kullanılmış ve

bugünkü yapılar oluşmuşsa da, vadi içindeki yapılaşma hakkının kullanılmasına izin

verilmemiştir. 1985 yılında ise, söz konusu imar hakları kaldırılmış ve yeşil alan

kullanımlı bir plan ile kamulaştırma kararı alınmıştır. Yani, geçmiş belediye

yönetimi, vadinin yeşil alan yapılabilmesi ve mülkiyetin kamu eline geçmesi için

klasik kamulaştırma yöntemini benimsemiştir. Ancak, dönemin belediye yönetimi,

kaynak sıkıntısı nedeniyle, kamulaştırma işlemini gerçekleştirememiştir. Böylelikle,

Portakal Çiçeği Vadisi, hem yeşil alan olarak düzenlenmemiş, hem de vadide

mülkiyeti ve imar hakları bulunan hissedarlar mağdur olmuşlardır (Göksu, 2002).

Uygulanan yöntem, kamulaştırma sistemi ile başlayan ve daha önceki

gelişmelerde olduğu gibi proje süreçlerini uzatan ve zora sokan hukuk sürecine

girmeden; imar haklarının toplulaştırılması ve projede yaratılacak değerin, arsa

sahipleri ile uzlaşarak paylaşımı yöntemi devreye sokulması ile oluşturulmuştur

(Göksu, 2002).

Modelde,

• Ankara’ya çağdaş ve kentsel standardı yüksek bir alan kazandırılması,

• Belediyenin kaynak ayırmadan, kendi kaynağını kendi yaratan bir proje

gerçekleştirmesi

• Arsa sahiplerinin, geçmişte aldıkları imar hakkı karşılığında, projede yaratılacak

değerden pay alması amaçlanmıştır (Göksu, 2003).

Yapılan toplantılar sayesinde, proje amacını ve uzlaşmayı sağlayan ilkeler

kabul edilmiştir. Tartışmalar sonucu kabul edilen ilkelerin ilki, vadi içindeki tüm

parsellerin aynı değerde olduğunun kabul edilmesidir. Diğer bir ilke ise, vadi içinde

arsa sahibi olanların, yapılan çalışmalar nedeniyle mağdur edilmemesidir. Bunun

yanında vadinin, ekolojisine uygun olarak, %70-80’lik kısmının yeşil alan olarak


29

plânlanması büyük önem taşımaktadır. Buna bağlı olarak; yapılan toplantılarda,

birtakım stratejiler belirlenmiştir. Kararlaştırılan bu plânlama stratejileri ve hedefleri,

su şekilde sıralanmaktadır (Öner, 2007).

• Kentsel tasarım projesi, peyzaj ana plânı ve uygulama projeleri ile desteklenmiş

ve plân ve projelerle ilgili kararlarda, Şehir plâncıları ve Mimarlar Odası vb. gibi

sivil örgütlerin görüşleri alınmıştır.

• Uygulamaya, yasal ve idarî sorunu olmayan alanlardan etaplar halinde

başlanmıştır ve plân ve projeler ile ilgili her türlü karar, proje yönetim şirketi ve

belediye yetkili organları ile birlikte verilmiştir.

• Belirlenen amaç, yasal süreç ve maliyetler çerçevesinde değerlendirilmiş ve

plânlama stratejileri benimsenmiştir.

• Vadide, yeşil alan kullanımı maksimum düzeydedir. Vadinin doğal yapısının

korunmasına dikkat edilmiştir. Bunun yanında yeşil alan içinde, Ankaralıların

yararlanacağı rekreatif etkinliklere yer verilmiş ve yeşil alan tasarımında, Ankara

ve bölgenin klimasını etkileyecek peyzaj düzenlemesi yapılmıştır.

• Konut yatırımı, yüksek standartlı yapılmış ve her bir konut bloğunun altında

kapalı otopark, yüzme havuzu gibi yatırımlara yer verilmiştir.

• Ulaşım sisteminin (yaya-trafik), çevre ve diğer projelerle uyumu sağlanmıştır ve

kentsel imaj noktaları (meydan, kent balkonu, vadi girişleri vb), projede önemle

vurgulanmıştır.

• Ayrıca, vadi çevresindeki alanların kullanımına yönelik (otopark, toplu tasım

durağı, teknik altyapı) kentsel donanımlara yer verilmiştir,

• Proje alanının, yalnızca, vadi içi ile sınırlı kalmayıp, yakın çevresini de içine

almasına çalışılmıştır. Sonuçta dönüşüm çalışması için plânlanan tasarım

projesindeki yatırım ve kararların, etaplar halinde uygulanması kararına

varılmıştır. Özellikle uygulama alanındaki tüm mülkiyet sorunları çözülmüş,

finansal yönden kaynak olabilecek tüm gelişmeler üzerinde önemle durulmuş,

ayrıca teknik, sosyal ve ticarî yapıyı ilgilendiren tüm kararlar dikkate alınmıştır

(Öner, 2007).


30

Resim 4.3. Proje Öncesi Portakal Çiçeği Vadisi’ndeki Gecekondular (Yüksel, 2007)

Resim 4.4. Portakal Çiçeği Vadisi Projesi Sonrasında Yapılan Lüks Konutlar

(Yüksel, 2007)


31

4.3. Kentsel Dönüşüm – Osmaniye

Bu bölüm, Osmaniye konumu ve ulaşımı, Osmaniye'de nüfus hareketleri,

Osmaniye’de kentleşme ve Osmaniye’de konut üretimi başlıklarını içermektedir.

4.3.1. Osmaniye Konumu ve Ulaşımı

Osmaniye ili Doğu Çukurova bölgesindedir. Doğuda Gaziantep, güneyde

Hatay, batıda Adana kuzeyde ise Kahramanmaraş illeri ile çevrilidir. Osmaniye

ili’nin batı kesimlerinde Adana Ovası’nın doğuya doğru olan düzlükleri uzanır. Bu

düzlüğün güney, güneydoğu ve doğu kesimlerinde Amanos Dağları yükselir. Deniz

seviyesinden 118 m. yükseklikte ve Akdeniz’ e 20 km mesafededir. 37° 00' – 37° 08'

kuzey enlemleri ve 36° 13' – 36° 20' doğu boylamları arasında yer almaktadır

(Osmaniye Belediyesi Stratejik Planı, 2007-2011).

Osmaniye ulaşım açısından uygun bir konumda olup, ili Adana’ya bağlayan

D-400 yolu çift şeritlidir. Ayrıca, Pozantı-Gaziantep-İskenderun-Mersin otoyolunun

kavşak noktasındadır. Osmaniye, ülkemizin güney doğusu ile batısı arasında kara ve

demir yolu ulaşımı bakımından geçit konumundadır. Deniz ile sınırı bulunmayan

Osmaniye; Mersin Limanına 220 km, İskenderun Limanına ise 60 km uzaklıkta

bulunmaktadır. Osmaniye’ye en yakın hava alanı 110 km uzaklıkta bulunan Adana

Şakirpaşa Havaalanıdır (Osmaniye Belediyesi Stratejik Planı, 2007-2011).

Osmaniye; Merkez, Bahçe, Düziçi, Hasanbeyli, Kadirli, Sumbas ve

Toprakkale olmak üzere toplam 7 ilçeden oluşmaktadır. İldeki toplam belediye sayısı

16 olup, köy sayısı 159 ve bucak sayısı ise 4’dür (Osmaniye Belediyesi Stratejik

Planı, 2007-2011).


32

Şekil 4.2. Osmaniye İl Haritası (Osmaniye Belediyesi Arşivi, 2011)


33

4.3.2. Osmaniye’de Nüfus Hareketleri

Şekil 4.3. Osmaniye de Nüfus Hareketleri (Binici, Temiz, Arı, 2005)

Osmaniye’nin 5 yıl ara ile yapılan Genel Nüfus Sayımlarına ve 2000 yılında

yapılan Genel Nüfus Tespit Çalışmasına göre hesaplanan yıllık nüfus artış hızı ve

nüfus değişimi Şekil 4.2.’de verilmiştir.

Çizelge 4.2. Osmaniye ile Türkiye Toplam ve Kentsel Nüfus Artış Hızları (Mersinligil, 1998)

Dönemler Nüfus Artış Hızları

Türkiye Osmaniye Toplam Kentsel Kentsel

1950-55 2.78 5.00 7.461 1955-60 2.85 4.49 7.071 1960-65 2.46 4.04 4.223 1965-70 2.52 4.80 5.135 1970-75 2.50 4.29 5.680 1975-80 2.06 3.18 6.260 1980-85 2.49 6.42 4.187 1985-90 2.17 3.71 3.277 1990-97 1.51 2.92 3.914

1997-2000 1.89 5.77 8.745

Osmaniye nüfus artış hızı belirli bir trendi izlemektedir. 1980-1985 ve 1985-

1990 dönemleri dışında her dönem için Osmaniye’nin yıllık nüfus artış hızı Türkiye


34

kentsel nüfus artışının üzerindedir. En yüksek yıllık nüfus artışı 1950-1955

döneminde olmuştur. 1950’den sonra kırdan-kente göç olgusu ile hızlanan kentleşme

hareketi Osmaniye’de de yaşanmıştır. En düşük hız %3.277 ile 1985-1990 dönemine

aittir. Kentsel nüfusun artması doğal nüfus artışının yanı sıra kırsal alanlardan alınan

göçlerle birlikte kent göç almaya devam etmektedir (Binici, Temiz, Arı, 2005).

Göçün nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Ekonomik (güneydoğudan)

2. Terör (doğu ve güneydoğudan)

3. Aslantaş baraj alanındaki yerleşimlerin kaldırılması

4. İskenderun Demir Çelik Fabrikası işçilerinin Osmaniye’ye yerleştirilmesi

5. Eğitim

6. Sağlık

2000 yılında yapılan nüfus sayımı kesin sonuçlarına göre Osmaniye’nin

toplam nüfusu 458.782 kişidir. Nüfusun 311.994’ü şehirlerde (% 68) ve 146.788’i

köylerde (% 32) yaşamaktadır. Nüfus yoğunluğu km² ’ye 130 kişi olup, nüfus artış

hızı ise binde 48,9’dur. (Binici, Temiz, Arı, 2005).

4.3.3. Osmaniye’de Kentsel Dönüşüm ve Kentleşme

Kentleşme en dar kapsamıyla kent sayısının ve kentlerde yaşayan nüfusun

çeşitli nedenlerle artmasıdır. Kentlerde nüfuslar doğum oranlarının ölüm

oranlarından fazla olmasıyla ve göç sebebiyle artış gösterir.

Diğer şehirlerde olduğu gibi Osmaniye ilinde de son zamanlarda göç

sebebiyle nüfusta artış görülmüştür. Artan nüfusla birlikte kentleşme adına olumlu ve

olumsuz gelişmeler yaşanmıştır. Kentleşmenin getirdiği bir sonuç olan hızlı konut

ihtiyacı probleminin karşılanabilmesi amacıyla da yeni konut alanları oluşturulmaya

başlanmıştır.

Aşağıda Osmaniye İline ait 50’li yıllardaki görünüme ve günümüzdeki

görünüme ait resimlere yer verilmiştir.


35

Resim 4.5. Osmaniye İlinde Hızlı Kentleşme Süreci; 1950’li Yılların Başında Kentin

Genel Görünümü (Nacar, Sağır, 2008)

Resim 4.6. Osmaniye İlinin Genel Görünümü

Günümüzde pazarlamayı esas alan “yap-sat” sisteminin sonucu olan ve

şehirlerimizin büyük bölümünü teşkil eden konutlar bilinçsiz olarak tasarlanmakta;

havasız, ağaçsız ve çiçeksiz olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bazı spekülatif


36

yaklaşımlarla şehirlerde “yık-yap” israfı yaygınlaştığı için, tarihi özellikleri olan bir

çok yapı da yıkılıp yok olmuştur. Osmaniye de bu durumu yaşayan şanssız

illerimizden biridir (Nacar, Sağır, 2008).

Osmaniye de son zamanlarda fay hattı üzerinde okullaşma, tarihi doku ve

portakal bahçeleri yerine yapılaşma gibi yanlış örnekler olmasının yanında kentleşme

adına yapılan çalışmalar da bulunmaktadır.

• Osmaniye merkez sanayi bölgesinde 10 dönümlük alan üzerine merkez sanayi

parkı kurulmuştur.

• Mahalle aralarında kullanılmayan alanlar için 6 adet cep parkı yeni oyun alanları

olarak tahsis edilmiştir.

• Kapalı semt pazarı 4000 m² alan üzerin kurulmuştur.

• Eski Zafer Sineması restore edilerek 800 kişilik çok amaçlı kültür merkezine

dönüştürülmüştür.

• Evlendirme memurluğuna modern nikah salonu yapılmıştır.

• Osmaniye merkezinde dinlenme yeri olarak tahsis edilen kent meydanı

yapılmıştır.

• Yeni otogar inşaatı tamamlanmıştır.

• Osmaniye kuzey çevre yolu tamamlanmıştır.

• Dr. Devlet Bahçeli Bulvarı’nın açılması (Nacar, Sağır, 2008).

4.3.3.1. Kentsel Dönüşümün Ülkemizdeki Yorumu

Ülkemizde kentsel dönüşüm, çoğunlukla problemli gecekondu alanlarında

kentsel iyileşmeler yapmak yerine kent merkezinden uzakta özellikle dar gelir

grubuna hitap eden yeni toplu konut alanları yaratmak olarak algılanmaktadır. Suç

işleme oranlarının arttığı gecekondu bölgeleri, kendi kaderleriyle baş başa

bırakılırken birçok problemi beraberinde getiren toplu konut alanları konut ihtiyacını

karşılamaya yönelik geçici çözümler sunmaktadır. Belediyelerin ve yerel

yönetimlerin kentsel dönüşüm olarak adlandırdığı projeler kentsel dönüşüm değil

sadece yeni yapılan toplu konut uygulamalarıdır.


37

4.3.4. Osmaniye Kentinde Konut Üretimi

Osmaniye ilinde özellikle son yıllarda gözlenen ekonomik hareketlilik,

Organize sanayi bölgesindeki canlılık, üniversite, kamu kurum ve kuruluş çeşitliliği

ve göç olgusuyla birlikte inşaat sektöründe hareketlilik sağlanmış ve konut ihtiyacı

büyük oranda artış göstermiştir.

Osmaniye ili, 4209 hektar yüzölçümlü mücavir alana ve 3800 hektarlık

belediye sınırlarına sahiptir. Belediye ve valilik sınırları içinde kalan 14000 adet

parsel üzerinde 47000 adet konut inşa edilmiştir.

Vatandaşların kendi arsalarına yaptıkları konutlar ve serbest müteahhitlik

hizmetleri fazla oranda artış göstermiş olsa da konut ihtiyacını karşılamaya

yetmemiştir.

Bu nedenle kentin konut ihtiyacını karşılamak amacıyla kentsel dönüşüm

çalışmaları kapsamında TOKİ’ye bağlı konut üretimi hızlanmıştır. Osmaniye

Fakıuşağı Köyü civarında ve Yaveriye de yeni konut alanları ve sosyal tesis

çalışmaları yapılmıştır.

Ayrıca özel şirket ortaklıklarıyla yapılan, şehir merkezinden uzakta, üst gelir

grubuna hitap eden yeni konut alanları yapımına da başlanmıştır.

4.4. Osmaniye İli ve İlçelerinde Kentsel Dönüşüm Kapsamında Yapılan Yeni

Konut Alanları

Osmaniye ilinde ve ilçelerinde, kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında

TOKİ ve Özel şirketler tarafından gerçekleştirilen konut projeleri:

• Osmaniye Fakıuşağı kentsel dönüşüm projesi

• Osmaniye Yaveriye 1. Etap kentsel dönüşüm projesi

• Osmaniye Yaveriye 2. Etap kentsel dönüşüm projesi

• Osmaniye Çamlıkevler kentsel dönüşüm projesi

• Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm projesi

• Kadirli 2. Etap kentsel dönüşüm projesi

• Düziçi kentsel dönüşüm projesidir.


38

Aşağıda Osmaniye ili ve ilçelerine ait kentsel dönüşüm alanlarının uydu

görüntülerine yer verilmiştir.

Şekil 4.4. Osmaniye İli Kentsel Dönüşüm Alanları Uydu Görüntüsü

(http://www.eart.google.com)

http://www.eart.google.com)


39

Şekil 4.5. Kadirli İlçesi Kentsel Dönüşüm Alanı Uydu Görüntüsü

(http://www.eart.google.com

http://www.eart.google.com


40

Şekil 4.6. Düziçi İlçesi Kentsel Dönüşüm Alanı Uydu Görüntüsü

(http://www.eart.google.com) 4.5. Osmaniye İli ve İlçelerinde Kentsel Dönüşüm Çalışmaları Kapsamında

Yapılan Konut Alanlarının Kullanım Sonrası Değerlendirilmesi



41

Tez kapsamında, "kullanım sonrası değerlendirme" yöntemi ile Osmaniye ili

ve ilçeleri kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yapılan yeni konut

uygulamalarına ait bina performansı; teknik, fonksiyonel ve davranışsal açıdan

incelenmiştir. Değerlendirme çalışmasının amaçları şunlardır;

• Plan analizleri yapılarak, tasarım sorunlarının saptanması

• Konut performansının değerlendirilerek kullanıcıya ait memnuniyet düzeyinin

belirlenmesi

• Gelecek tasarımlar için kullanıcı ve kullanıcı gereksinmeleri ile yapı arasında

maksimum uyumu sağlayarak, mekan performansının ve kullanıcı

memnuniyetinin arttırılması

• Değerlendirme sonucu elde edilen bilginin; sonraki tasarımlara kriter olarak

aktarılması, tasarım sürecine yansıtılması ve yeni yapılacak tasarımların daha

başarılı olmasının sağlanması

• Sorunların somutlaştırılması ve çözüm önerileri getirilmesi

Bu amaçlar doğrultusunda Osmaniye ili ve ilçeleri toplu konut alanlarında

gösterici ve araştırıcı düzeyde "kullanım sonrası değerlendirme" (KSD) yapılmıştır.

Gösterici KSD çalışması kapsamında Osmaniye ili ve ilçeleri kentsel

dönüşüm çalışmaları adı altında yapılan yeni konut uygulamaları üzerinde aşağıdaki

çalışmalar yapılmış ve bu çalışmaların "araştırıcı KSD çalışması"na temel

oluşturması planlanmıştır.

• Literatür araştırmaları, gözlem ve görüşmeler, fotoğraflama çalışmaları

• Araştırma alanlarına ait kat planları ve vaziyet planlarının temin edilmesi

• Toplu konut alanlarına ait arazi kullanım değerlerinin saptanması

• Uygulama örnekleri üzerinde fiziksel mekan analizlerinin (konut plan analizleri,

konut iç mekan büyüklükleri ve yüzdelerinin saptanması, konut iç mekan

organizasyon şemaları)

Gösterici KSD’den elde edilen bilgiler ışığında "araştırıcı KSD çalışması"

düzenlenmiştir. Araştırıcı KSD çalışmasında izlenen adımlar şunlardır;

• Her bir toplu konut alanında, yapılan değerlendirmeler sonucu kritik noktaların

belirlenmesi


42

• Değerlendirmede incelenecek konular ve değişkenlerin belirlenmesi

• Belirlenen konu ve değişkenler paralelinde Osmaniye ili ve ilçeleri toplu konut

uygulamalarının kullanım sonrası değerlendirilmesine yönelik anket sorularının

oluşturulması

• Her bir toplu konut alanında kullanıcı anketlerinin uygulanması

• Elde edilen verinin uygun kriter ve standartlarla karşılaştırılması

• Karşılaştırma sonunda elde edilen bilginin kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi

Osmaniye ili ve ilçeleri kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yapılan yeni

konut uygulamalarının değerlendirmesine yönelik kullanıcı anketinin

hazırlanmasından önce incelenecek konular belirlenmiştir. İncelenecek konular;

kullanıcı ile ilgili genel özellikler, konut ile ilgili genel özellikler ve konut

performansı (teknik performans, fonksiyonel performans, davranışsal performans)

olmak üzere 3 başlık altında toplanmıştır.

Kullanıcı ile ilgili genel özellikler kapsamında aşağıdaki konular

incelenmiştir.

• Görüşülen kişinin cinsiyeti, eğitim düzeyi, yaşı ve mesleği

• Konutta yaşayan toplam kişi sayısı

Konut ile ilgili genel özellikler kapsamında aşağıdaki konular incelenmiştir.

• Konut mülkiyet durumu

• Konutun kullanım süresi

• Kullanıcıların toplu konut alanında yaşamayı tercih etme nedenleri

• Konutla ilgili en çok rahatsızlık duyulan konular

Binalarda kullanım sonrası değerlendirme yaklaşımı; teknik performans,

fonksiyonel performans ve davranışsal performans değerlendirmelerini

kapsamaktadır. Konutlardaki kullanıcı memnuniyeti bu üç performans çerçevesinde

saptanmıştır.

Teknik performansın değerlendirilmesi kapsamında incelenen konular

şunlardır:

• Konut mekanlarındaki ısınma, gürültü, doğal aydınlanma, koku ve havalandırma

problemleri


43

• Konut mekanlarındaki su ve rüzgar sızması

• Duvarlar, döşemeler, tavanlar, pencereler, dış kapılar ve iç kapılar

• Konut yapı elemanlarında yapılan ve yapılmak istenen değişiklikler

Fonksiyonel performansın değerlendirilmesi kapsamında incelenen konular

şunlardır:

• Konut mekan büyüklüklerinin yeterliliği

• Konuttaki oda sayısının yeterliliği

• Konutun bulunduğu kat ile ilgili memnuniyet

• Konut iç mekanlar arasındaki yeterlilik

• Kent merkezine ulaşım

Davranışsal performansın değerlendirilmesi kapsamında incelenen konular

ise şunlardır:

• Konut bloğuna ait mahremiyet

• Toplu konut bölgesi güvenliği, aydınlatması, gürültü düzeyi

• Bina girişleri ve otopark bağlantılarının yaşlılar ve engelliler açısından güvenliği

• Toplu konut bölgesindeki yeşil alanların yeterliliği

• Toplu konut bölgesindeki otopark alanları yeterliliği

• Toplu konut bölgesindeki çocuk oyun alanları yeterliliği

• Toplu konut yerleşimlerindeki çevresel değer ile ilgili görüşler

Son olarak yeni uygulanacak konut alanları için yer tercihi ile ilgili bir soru

sorularak anket çalışması tamamlanmıştır.

Belirlenen konular doğrultusunda, konut kullanıcılarına için hazırlanan anket

Ek’ de verilmiştir.

Kullanıcı soru formunda 28 adet soru bulunmaktadır. Bu sorular; kapalı uçlu

sorular, açık uçlu sorular ve ölçek sorularından (anlamsal farklılık skalası)

oluşmaktadır.

Anketlerin uygulanmasında her konut tipi için 20 adet anket kullanılmıştır.

Ortaya çıkan bütün sonuçların toplamı alınarak kullanıcı sayısına bölünerek bulunan

ortalama değer grafiklerle ortaya konmuştur.


44

Elde edilen değerler kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında Osmaniye ili

ve ilçelerinde yapılan yeni konut alanlarının değerlendirilme sürecinde kullanılmıştır.

Osmaniye ilinde ve ilçelerinde toplam 7 bölge çalışma alanı olarak

seçilmiştir. Bu bölgelerden 2 tanesi kullanıma yeni açıldığı için kullanım sonrası

değerlendirme çalışması kapsamına alınmadığından anket uygulanmamıştır. Anket

uygulaması yapılan bölgeler:

• Osmaniye Fakıuşağı kentsel dönüşüm alanı

• Osmaniye Yaveriye kentsel dönüşüm alanı

• Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm alanı

• Kadirli 2. Etap kentsel dönüşüm alanı

• Düziçi Kentsel dönüşüm alanıdır.

Anket uygulaması yapılamayan bölgeler

• Osmaniye Çamlıkevler kentsel dönüşüm alanı

• Osmaniye Yaveriye 2. Etap kentsel dönüşüm alanıdır.

4.5.1. Osmaniye Merkez Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi

Merkez Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesinin incelenmesi kapsamında

projenin genel tanıtımına, arazi kullanım değerlerine ve konut planları üzerinde

yapılan fiziksel mekan analizlerine yer verilmiştir.

4.5.1.1. Osmaniye Merkez Fakuşağı Kentsel Dönüşüm Projesinin Genel

Tanıtımı

TOKİ öncülüğünde gerçekleştirilen 264 adet konut Fakıuşağı kentsel

dönüşüm projesi, Osmaniye İli Fakıuşağı Mahallesi mevkindedir. Fakıuşağı

Mahallesi Osmaniye’nin güneybatısında yer almaktadır ve il merkezine uzaklığı 7

km dir. Proje dar gelirli kişilere ucuza konut üretmek gayesi ile ortaya konulmuştur.

TOKİ konutlarının inşaatına 2007 yılında başlanmıştır. Bloklar tünel kalıp sistemi ile

inşa edilmiştir.


45

Kentsel dönüşüm çalışmalarının bu bölgede başlamasının en büyük sebebi

Fakıuşağı Mahallesinde bulunan daha önce Çukurova Üniversitesine bağlı olan

Yüksek okulun Osmaniye Korkut Ata Üniversitesine dönüşmesiyle yeni ihtiyaçların

ortaya çıkmasıdır. Konut alanı yer seçiminde arsaların fiyatlarının uygun olması ve

kenti batıya kaydırma isteği de etkili olmuştur. Gecekondulaşmayı önlemek

amaçlanmıştır.

Resim 4.7. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanının Kuzeybatı Görünümü

Fakıuşağı kentsel dönüşüm projesinde konut blokları, otopark alanları, çocuk

oyun alanları ve açık oturma alanları bulunmaktadır. Otopark sayısının 264 adet

konut için 142 adet tasarlanmasından dolayı yetersiz olduğu saptanmıştır.

Proje kapsamında 2 tip daire bulunmaktadır. Toplu konut alanı 6 adet F tipi

blok, 6 adet de DG tipi blok şeklinde projelendirilmiştir. F tipi bloklar B+Z+3, DG

tipi bloklar ise B+Z+6 kattan oluşmaktadır. DG tipi bloklarında toplam 84 adet F tipi

bloklarda ise 168 adet konut bulunmaktadır. Böylelikle toplu konut projesinde

toplam 264 adet konut bulunmaktadır. Toplu konut projesinde her blok için 1 adet

kapıcı dairesi düzenlenmiştir.

Aşağıda Fakıuşağı toplu konutlarına ait vaziyet planı, F ve DG tipi konutlarının

kat planları ile cephe görünüşlerine yer verilmiştir.


46

F- 6

B+Z

+3

F- 5

B+Z

+3

F- 3

B+Z

+3

F- 4

B+Z

+3F-

2B

+Z+3

F- 1

B+Z

+3

DG

- 6B

+Z+6

DG

- 5B

+Z+6

DG

- 1B

+Z+6

DG

- 2B

+Z+6

DG

- 3B

+Z+6

DG

- 4B

+Z+6

ÇO

CU

KB

AH

ÇESİ

ÇO

CU

KB

AH

ÇE

SİO

TOP

AR

K

OTO

PAR

K

OTO

PA

RK

TAR

LA Y

OLU

15.0

0

10.0

0

YOL

12.0

0

YOL

YOL

15.0

0

YO

L

Şekil 4.7. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı (TOKİ)


47

Şekil 4.8. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F tipi Zemin Kat Planı (TOKİ)


48

Şekil 4.9. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG tipi Zemin Kat Planı (TOKİ)


49

Resim 4.8. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Cephe Görünüşü

Resim 4.9. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Cephe Görünüşü


50

Resim 4.10. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi Çocuk Oyun Alanı ve Açık Oturma

Alanından Bir Görünüm

4.5.1.2. Osmaniye Merkez Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesinin Arazi

Kullanım Değerleri

Fakıuşağı kentsel dönüşüm projesi toplu konut alanı 25535 m² arazi

üzerinde kurulmuştur. Toplam konut inşaat alanı 40925.34 m² dir.

F tipi bodrum kat alanı 317.89 m², zemin kat alanı 333.24 m², 1. kat alanı

325.50 m², 2-3. kat alanları 330.78 m² olup blok toplam alanı 1638.19 m² dir.

Toplam F blok alanı ise 9829.14 m² den oluşmaktadır.

DG tipi bodrum kat alanı 622.58 m², zemin kat alanı 646.36 m², 1. kat

alanı 629.68 m², 2. 3. 4. kat alanları 627.56 m², 5. 6. kat alanları 637.84 m², çatı katı

alanı 125.72 m² olup blok toplam alanı 5182.70 m² dir. Toplam DG tipi blok alanı da

31096.20 m² dir.


51

4.5.1.3. Osmaniye Merkez Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi Konut Planları

Üzerinde Yapılan Fiziksel Mekan Analizleri

Fiziksel mekan analizleri kapsamında Fakıuşağı bölgesi konut plan analizleri

ve konut iç mekan büyüklüklerine yer verilmiştir.

4.5.1.3.(1) Konut Plan Analizi

Fakıuşağı kentsel dönüşüm alanında, konut plan analizi kapsamında, blok

tipleri ve konut plan tipleri şematize edilmiş olup konut iç mekan organizasyon

şemalarına yer verilmiştir.


52

Çizelge 4.3. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU

KONUT

ALANI

FAKIUŞAĞI DG TİPİ B

LOK

TİP

İ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S

BB

M

BY T

YO-Ç

YO-EB

YO-Ç

A

K

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N O

RG

AN

İZA

S

YO

N Ş

EM

ASI

S: SALONM: MUTFAKA: ANTREK: KORİDOR

BY: BANYOT: TUVALET

YO-EBV. : EBV. YATAK ODASIYO-Ç. : ÇOCUK YATAK ODASI

B : BALKON

A

M TS K

YO-EB YO-Ç. BYB


53

Çizelge 4.4. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU

KONUT

ALANI

FAKIUŞAĞI F TİPİ

BLO

K T

İPİ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S M

B

BY

TA

K

YO-EB

YO-Ç

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N

OR

GA

NİZ

AS

YO

N Ş

EM

ASI


54

4.5.1.3.(2) İç Mekan Büyüklükleri

Fakıuşağı toplu konut alanındaki F VE DG tipi konutlarının iç mekan

büyüklüklerinin analizi kapsamında, konutlardaki mekan ve bölüm alanları tespit

edilip, her bir bölümün toplam alan içindeki yüzdesi hesaplanmıştır.

Çizelge 4.5. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri

MEKANLAR MEKAN ALANI

(m²)

TOPLAM ALAN İÇİNDE

ALDIĞI PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)

TOPLAM ALAN İÇİNDE ALDIĞI

PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 28.80 25.95 43.20 Ortak

38.93 Alanlar

110.96

BALKON 14.40 12.97 EBV.YATAK

ODASI 13.34 12.02 36.72

Bireysel

33.09

Alanlar

Ç.YATAK ODASI 11.76 10.59


MUTFAK 11.60 10.45 18.90

Teknik

17.03

Alanlar BANYO 4.56 4.10

WC 2.74 2.46 GİRİŞ 5.13 4.62 12.14

Sirkülas. 10.94

Alanları KORİDOR 7.01 6.31


55

Çizelge 4.6. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)


PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 17.49 27.95 20.29

Ortak

32.42

Alanlar

62.57

BALKON 2.80 4.47

EBV.YATAK ODASI

11.22 18.00 21.14

Bireysel

33.78

Alanlar Ç.YATAK

ODASI 9.92 16.14

MUTFAK 7.68 12.27 12.74

Teknik

20.36

Alanlar

BANYO 3.52 5.82

WC 1.54 2.46

GİRİŞ 5.76 9.20 8.40

Sirkülas.

13.75


4.5.2. Osmaniye Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi

Yaveriye 1. Etap kentsel dönüşüm projesinin incelenmesi kapsamında



4.5.2.1. Osmaniye Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Genel Tanıtımı

Osmaniye Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Osmaniye ilinde Yaveriye

Mahallesi’nde uygulanmıştır. Yaveriye Mahallesi, şehir merkezine yaklaşık 7 km

uzaklıktadır.


56

Resim 4.11. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesinden Genel Bir Görünüm

(http://toki.gov.tr)

Osmaniye Yaveriye kentsel dönüşüm projesinde çocuk oyun alanları, açık

oturma alanları, açık otoparklar, konut blokları, 1 adet ticaret bloğu, 1 adet cami, 1 er

adet 24 ve 16 derslikli ilköğretim okulu,1 adet kütüphane ve 1 adet sağlık ocağı

bulunmaktadır.

Proje kapsamında 2 tip daire bulunmaktadır. Toplu konut alanında 24 adet FG

tipi, 7 adet Y tipi konut bulunmaktadır. FG tipi konutlar B+Z+3, Y tipi konutlar ise

B+Z+6 kattan oluşmaktadır. FG tipi bloklarda toplam 384 adet, Y tipi konutlarda ise

98 adet konut bulunmaktadır. Yaveriye Toplu Konut alanında toplam 482 adet konut

mevcuttur. Kapıcı daireleri ise 24 FG bloğu için 12 adet, 7 Y bloğu için ise 7 adet

olarak düzenlenmiştir.

Aşağıda Yaveriye toplu konutlarına ait vaziyet planı FG ve Y tipi

konutlarının kat planları ile cephe görünüşlerine yer verilmiştir.

http://toki.gov.tr)


57

Şekil 4.10. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı


http://toki.gov.tr)


58

Şekil 4.11. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi FG tipi Zemin Kat Planı


http://toki.gov.tr)


59

Şekil 4.12. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Y tipi Normal Kat Planı


http://toki.gov.tr)


60

Resim 4.12. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Cephe Görünüşü

Resim 4.13. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Cephe Görünüşü


61

4.5.2.2. Osmaniye Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Arazi


Yaveriye kentsel dönüşüm projesinde FG tipi blok toplam alanı 1698.24 m²

ve toplam FG tipi inşaat alanı 40757.76 m² dir. Y tipi blok toplam alanı 2188.97 m²

ve toplam Y tipi inşaat alanı ise 15322.79 m² dir.

Ticaret bloğu, bodrum ve zemin kattan oluşmaktadır. Ticaret biriminin bina

bodrum kat alanı 1324.36 m², zemin kat alanı 1886.79 m² ve toplam inşaat alanı da

3211.15 m²dir.

Resim 4.14. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Ticaret Merkezi Görünüşü

Toplu konut alanında bulunan cami, bodrum, zemin ve mahfel katından

oluşmaktadır. Bodrum kat (ibadethane katı) 147.15 m², zemin kat (namazgah katı)

147.15 m² ve mahfel katı ise 45.53 m²’den oluşmaktadır. Caminin toplam inşaat alanı

ise 339.83 m²’dir.

Caminin bahçesinde şadırvan ve wc’ler bulunmaktadır.


62

Resim 4.15. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Cami ve Şadırvan Görünüşü

Toplu konut alanının projelerinde kütüphane olarak tasarlanan mekan, özel

izinle Kuran kursuna dönüştürülmüştür. Kuran kursu da sadece zemin kattan

oluşmaktadır. Toplam inşaat alanı 64 m²’dir.

Resim 4.16. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Kuran Kursu Görünüşü


63

16 derslikli okul bodrum kat, zemin kat, 2 normal kat ve 1 çatı katından

oluşmaktadır. Bodrum kat alanı 1314.81 m², zemin kat alanı 1345.64 m², normal kat

alanı 1535.35 m² çatı katı alanı 169.92 m² ve toplam inşaat alanı ise 5317.63 m²’dir.

Resim 4.17. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi İlköğretim Binası Görünüşü

Projede 24 derslikli okul bodrum kat, zemin kat, 2 normal kat ve 1 çatı

katından oluşmaktadır. Binanın bodrum kat alanı 1584.02 m², zemin kat alanı

1671.90 m², normal kat alanı 1535.35 m², çatı katı alanı 169.92 m² ve toplam inşaat

alanı 6508.65 m²’dir. Bu bina uygulanmamıştır.

Toplu konut projesinde bulunan 1 adet sağlık tesisi ise bodrum kat, zemin kat

ve 1 adet normal kattan oluşmaktadır. Sağlık tesisinin bodrum kat alanı 575.27 m²,

zemin kat alanı 575.27 m², normal kat alanı 509.08 m² olup toplam inşaat alanı

1659.62 m²’dir. Bu bina uygulanmamıştır.


64

4.5.2.3. Osmaniye Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Fiziksel Mekan

Analizleri

Fiziksel mekan analizleri kapsamında Yaveriye 1. Etap konut plan analizleri

ve konut iç mekan büyüklüklerine yer verilmiştir.

4.5.2.3.(1) Konut Plan analizi

Yaveriye 1. Etap kentsel dönüşüm alanı konut plan analizi kapsamında, blok




65

Çizelge 4.7. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU

KONUT

ALANI

YAVERİYE FG TİPİ B

LOK

TİP

İ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

BY

T

SM

B

A

K

YO-EB

YO-Ç

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N

OR

GA

NİZ

AS

YO

N Ş

EM

ASI


BY: BANYOT: TUVALET


B : BALKON

A

MS K

YO-EB YO-Ç. BY TB


66

Çizelge 4.8. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU

KONUT

ALANI

YAVERİYE Y TİPİ B

LOK

TİP

İ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S

BY K

M T

B

B

A

YO-EB

YO-Ç

YO-Ç

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N O

RG

AN

İZA

S

YO

N Ş

EM

ASI


BY: BANYOT: TUVALET


B : BALKON

A

M TS K

YO-EB YO-Ç. BYB YO-Ç.


67


Yaveriye toplu konut alanındaki FG ve Y tipi konutlarının iç mekan



Çizelge 4.9. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)


PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 13.86 22.22 23.90

Ortak

38.31

Alanlar

62.37

BALKON 10.04 16.09

EBV.YATAK ODASI

9.57 15.34 18.21

Bireysel

29.19

Alanlar Ç.YATAK

ODASI 8.64 13.85

MUTFAK 6.30 10.10 11.86

Teknik

19.01

Alanlar

BANYO 3.67 5.88

WC 1.89 3.03

GİRİŞ 5.76 9.23 8.40

Sirkülas.

13.46



68

Çizelge 4.10. Yaveriye 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)


ALDIĞI PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 27.34 27.22 34.64 Ortak

34.49 Alanlar

100.41


ODASI 11.84 11.79 34.72

Bireysel

34.57

Alanlar



MUTFAK 10.40 10.35 14.53

Teknik

14.47

Alanlar BANYO 4.13 4.11

WC 3.38 3.36 GİRİŞ 7.20 7.17 13.14

Sirkülas. 13.08

Alanları KORİDOR 5.94 5.91 4.5.3. Osmaniye Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi

Yaveriye 2. Etap kentsel dönüşüm projesinin incelenmesi kapsamında



4.5.3.1. Osmaniye Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Genel Tanıtımı

Yaveriye 2. Etap kentsel dönüşüm projesi, Yaveriye 1. Etab’ın doğu

cephesine inşa edilmiştir. Projenin 2. etabı bu bölgede daha fazla ihtiyaca cevap

verebilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Yaveriye 2. Etap kentsel dönüşüm projesinde DY tipi konutlar, açık oturma

alanları, açık otoparklar ve çocuk oyun alanları bulunmaktadır.

Projede 8 adet DY tipi konut bloğu olup, toplam 128 adet konut

bulunmaktadır, DY tipi bloklar B+Z+3 kattan oluşmaktadır. Her 2 blok için 1 adet

kapıcı dairesi düşünülmüş olup toplam 4 adet kapıcı dairesi mevcuttur.


69

Aşağıda Yaveriye 2. bölge toplu konutlarına ait vaziyet planı, DY tipi

konutlarının kat planları ile cephe görünüşlerine yer verilmiştir.

Şekil 4.13. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı (TOKİ)


70

Şekil 4.14. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Zemin Kat Planı

(TOKİ)


71

Resim 4.18. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Cephe Görünüşü 4.5.3.2. Osmaniye Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Arazi


Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi 36.406 m² arazi üzerine

kurulmuştur.

DY Tipi konutları 2. bodrum kat, 1. bodrum kat, Zemin kat, 1. kat, 2-3.

katlardan oluşmaktadır. Katlar 270 m² olup toplam 1 blok inşaat alanı yaklaşık 1620

m²’dir. Yaveriye 2. Etap kentsel dönüşüm projesinde toplam inşaat alanı ise 12.960

m²’dir.

Projede konut inşaat alanı dışında olan diğer alanlar yeşil alan, çocuk oyun

alanı ve açık otopark alanı olarak düzenlenmiştir. Toplam 52 adet otopark

düşünülmüş olup her daire için 1 otopark olmadığından yetersiz olduğu tespit

edilmiştir


72

Resim 4.19. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Çocuk Oyun Alanları ve

Açık Oturma Alanlarından Bir Görünüm

4.5.3.3. Osmaniye Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Fiziksel Mekan

Analizleri

Fiziksel mekan analizleri kapsamında Yaveriye 2. Etap bölgesi konut plan

analizleri ve konut iç mekan büyüklüklerine yer verilmiştir.


Yaveriye 2. Etap kentsel dönüşüm alanı konut plan analizi kapsamında, blok




73

Çizelge 4.11. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU

KONUT

ALANI

YAVERİYE DY TİPİ

BLO

K T

İPİ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S-MYO

BY- WCYO

K

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N

OR

GA

NİZ

AS

YO

N Ş

EM

ASI

S-M: SALON-MUTFAKK: KORİDOR

BY-T: BANYO-TUVALETYO-EBV. : EBV. YATAK ODASI

YO-Ç. : ÇOCUK YATAK ODASI

K

BY-TS-M YO-EB YO-Ç.


74


Yaveriye 2. Etap toplu konut alanındaki DY tipi konutlarının iç mekan



Çizelge 4.12. Yaveriye 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DY Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)


PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON-MUTFAK 17.65

36.27 17.65 Ortak

36.27

Alanlar

48.65

EBV.YATAK ODASI

12.32 25.32

21.94 Bireysel

45.09 Alanlar

Ç.YATAK ODASI

9.62 19.77

BANYO-WC 4.41 9.06 4.41 Teknik

9.06 Alanlar

KORİDOR 4.65 9.55

4.65 Sirkülas.

9.65 Alanları

4.5.4. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelemesi

Çamlıkevler kentsel dönüşüm projesinin incelenmesi kapsamında projenin

genel tanıtımına, arazi kullanım değerlerine ve konut planları üzerinde yapılan

fiziksel mekan analizlerine yer verilmiştir.

4.5.4.1. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesinin Genel Tanıtımı

Çamlıkevler kentsel dönüşüm projesi Osmaniye Devlet Hastanesi

güneyindedir. Şehir merkezine mesafesi yaklaşık 10 km dir. Çamlıkevler sitesi özel


75

şirket ortaklığıyla yürütülmektedir. Proje üst gelir grubuna yönelik olarak

tasarlanmıştır. İnşası devam etmektedir. 1. Etap çalışmaları tamamlanmıştır

Resim 4.20. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi Maket Görünüşü

(http://www.camlikevler.com)

Çamlıkevler kentsel dönüşüm projesinin bu alanda uygulanmasının sebebi

şehir gürültüsünden uzak, çam ormanlarının içinde doğayla iç içe bir yaşam

sunmasıdır. Diğer bir sebep de şehrin batıya kaydırılması isteğidir.

Çamlıkevler kentsel dönüşüm projesinde 3 tip konut blokları, açık otopark

alanları, çocuk parkı ve oyun alanları, açık oturma alanları, açık ve kapalı alana sahip

lokal, mescit, kurban kesim yeri, yarı olimpik-yarı kapalı yüzme havuzu, çocuk

yüzme havuzu, voleybol-basketbol sahası, mini futbol sahası, tenis kortu, fitness

salonu, sauna, kreş-çocuk evi, ve yürüyüş yolları bulunmaktadır.

Proje de bulunan konut tiplerinin tamamı Z+3 kattan oluşmaktadır. Bloklar

direk üzeri inşa edilmiş olup, bu kısımlar otopark olarak kullanılacaktır.

Aşağıda Çamlıkevler kentsel dönüşüm projesinin vaziyet planı, 154–173 kat

planları 210 m²’lik dairelerin perspektifi ve inşaat görüntülerine

http://www.camlikevler.com)


76

Şekil 4.15. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı




77

Şekil 4.16. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 154 m² Tipi Kat Planı




78

Şekil 4.17. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 173 m² Tipi Kat Planı




79

Şekil 4.18. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 210 m² Tipi Normal Kat Planı




80

Resim 4.21. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi Cephe Görünüşleri


Resim 4.22. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi İnşaat Görüntüleri





81

4.5.4.2. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesinin Arazi Kullanım

Değerleri

Çamlıkevler Sitesi, toplam 62.877 m² alan üzerine kuruludur. İnşaat alanı

13.900 m²’dir. Projede yaklaşık 48.977 m²’lik peyzaj alanı, sosyal alan ve spor alanı

mevcuttur. Brüt 154–173 m² ve 210 m²’lik daireler olmak üzere 3 tip konut

bulunmaktadır. Her katta iki, her blokta 8 daire olmak üzere 33 blok üzerine 256 adet

konut inşa edilmektedir. Bu dairelerin 24 adeti 154 m², 24 adeti 173 m², 208 adeti de

210 m²’dir. Ayrıca kapalı alanı, bodrumlarla birlikte 4.400 m² olan 12 adet işyeri

bulunmaktadır.

4.5.4.3. Osmaniye Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesinde Fiziksel Mekan

Analizleri

Fiziksel mekan analizleri kapsamında Çamlıkevler bölgesi konut plan



Çamlıkevler kentsel dönüşüm alanı konut plan analizi kapsamında, blok




82

Çizelge 4.13. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 154 m² Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU

KONUT

ALANI

ÇAMLIKEVLER 154 m² B

LOK

TİP

İ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

B

M

OO

S

YO-Ç YO-EBVB

KiT

BY D

A

K

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N O

RG

AN

İZA

S

YO

N Ş

EM

ASI


BY: BANYOT: TUVALET


B : BALKON

Kİ : KİLER

A

M TOO K

YO-EB YO-Ç. BYB

S Kİ

BD

D : DUŞ


83


TOPLU

KONUT ALANI ÇAMLIKEVLER 173 m²

BLO

K T

İPİ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S

OO

M

B

B

TKİ

BY DÇM

A

K

YO-EBVYO-Ç

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N O

RG

AN

İZA

S

YO

N Ş

EM

ASI


BY: BANYOT: TUVALET


B : BALKON

Kİ : KİLER

A

M TOO K

YO-EB YO-Ç. BYB

S Kİ

BD

D : DUŞ


84


TOPLU

KONUT

ALANI

ÇAMLIKEVLER 210 m²

BLO

K T

İPİ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

B

MOO

S

YO-Ç

Kİ T

BY D

B

YO-Ç YO-EBV

A

K

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N O

RG

AN

İZA

S

YO

N Ş

EM

ASI


BY: BANYOT: TUVALET


B : BALKON

Kİ : KİLER

A

M TOO K

YO-EB YO-Ç.B

S Kİ

BD

D : DUŞ

BYYO-Ç.


85


Çamlıkevler toplu konut alanındaki 3 tip konutun iç mekan büyüklüklerinin

analizi kapsamında, konutlardaki mekan ve bölüm alanları tespit edilip, her bir

bölümün toplam alan içindeki yüzdesi hesaplanmıştır.

Çizelge 4.16. Çamlıkevler Kentsel Dönüşüm Projesi 154 m² Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)

TOPLAM ALAN İÇİNDE ALDIĞI PAY

%

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 26 20 60

Ortak

46.15

Alanlar

130

OTURMA ODASI 18 13.84

BALKON 16 12.30

EBV.YATAK ODASI 17 13.07

31

Bireysel

23.84

Alanlar

Ç.YATAK ODASI 14 10.76

MUTFAK 15 11.53 26.80

Teknik

20.61

Alanlar

KİLER 3 2.30 BANYO

DUŞ 8.80 6.76

WC 2.20 1.69 GİRİŞ 6.90 5.30 10

Sirkülas. 7.69



86



(m²)


%

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 29 19.72 68

Ortak

46.25

Alanlar

147


BALKON 19 12.92

EBV.YATAK ODASI 18 12.24 33

Bireysel

22.44

Alanlar


MUTFAK 18 12.24 28.50

Teknik

19.38

Alanlar

KİLER 3 2.04 BANYO

DUŞ 7.50 5.10

WC 3.50 2.38 GİRİŞ 8.50 5.78 14

Sirkülas

9.52



87



(m²)


%

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 33 18.43 79

Ortak

44.13

Alanlar

179


BALKON 26 14.52

EBV.YATAK ODASI 21 11.73

48

Bireysel

26.81

Alanlar



MUTFAK 19 10.61 34

Teknik

18.99

Alanlar

KİLER 4 2.23 BANYO

DUŞ 7.50 4.18

WC 3.50 1.95 GİRİŞ 8 4.46 18

Sirkülas 10.05

Alanları KORİDOR 10 5.58 4.5.5. Osmaniye Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi

Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm projesinin incelenmesi kapsamında projenin



4.5.5.1. Osmaniye Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Genel Tanıtımı

Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm projesi Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde

Topraktepe mevkiinde, Yeni Kadirli Devlet Hastanesi batısındadır. Toplu Konut

İdaresi öncülüğünde dar gelirli vatandaşlara yönelik olarak planlanan konut

edindirme projesidir.


88

Proje 2005 yılında tamamlanmıştır. Yapılan binalarda tünel kalıp sistemi

kullanılmıştır.

Proje kapsamında konut blokları, açık oturma alanları ve açık otopark alanları

ve çocuk oyun alanları bulunmaktadır.

Aşağıda Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm projesinin vaziyet planı, kat planı

ve cephe görünüşüne ver verilmiştir.

Şekil 4.19. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı (TOKİ)


89

Şekil 4.20. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Normal Kat Planı

(TOKİ)


90

Resim 4.23. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi B Tipi Cephe Görünüşü


Görünüm


91

4.5.5.2. Osmaniye Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Arazi Kullanım

Değerleri

Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm projesi 21345 m² alan üzerine kurulmuştur.

Projede 3 adet A blok, 3 adet de blok bulunmaktadır. A blok Z+2, B blok ise Z+3

kattan oluşmaktadır. A bloklarında 36 adet konut, B bloklarında 48 adet olmak üzere

toplam 84 adet konut bulunmaktadır. Her bir dairenin alanı 105. 84 m²’dir. A blok

alanı 1270.08 m², B blok alanı ise 1693.44 m²’dir.

Toplam 48 adet otopark tasarlanmış olup her 3 blok için 1 adet kapıcı dairesi

düşünülmüştür.

4.5.5.3. Osmaniye Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Fiziksel Mekan

Analizleri

Fiziksel mekan analizleri kapsamında Kadirli 1. Etap bölgesi konut plan



Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm alanı konut plan analizi kapsamında, blok




92

Çizelge 4.19. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU KONUT

ALANI KADİRLİ A-B TİPİ

BLO

K T

İPİ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S M

BY T

B

AK

YO-EB

YO-Ç

YO-Ç

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N

OR

GA

NİZ

AS

YO

N Ş

EM

ASI


BY: BANYOT: TUVALET


B : BALKON

A

MS K

YO-EB YO-Ç. BY

T

B YO-Ç.


93


Kadirli 1. Etap toplu konut alanındaki A-B tipi konutlarının iç mekan



Çizelge 4.20. Kadirli 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)


ALDIĞI PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 22.81 19.96 27.81 Ortak

24.33 Alanlar

114.26


ODASI 14.58 12.76 37.78

Bireysel

33.06

Alanlar



MUTFAK 13.15 11.50 22.87 Teknik

20.01 Alanlar

BANYO 6.38 5.58 WC 3.34 2.92

GİRİŞ 9.51 8.32 15.8 Sirkülas.

13.82 Alanları KORİDOR 6.29 5.50

4.5.6. Osmaniye Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi

Kadirli 2. Etap kentsel dönüşüm projesinin incelenmesi kapsamında projenin




94

4.5.6.1. Osmaniye Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Genel Tanıtımı

Kadirli kentsel dönüşüm projesi Kadirli 1. Etap kentsel dönüşüm projesi

doğusunda yer almaktadır. Bu proje 1. Etab’a ilave olarak konut ihtiyacına cevap

verebilmek amacıyla yapılmıştır.

Proje 2007 yılında tamamlanmıştır. Yapılan binalarda tünel kalıp sistemi

kullanılmıştır.

Proje arazisi şehir merkezine yaklaşık 15 km. uzaklıktadır. Arsanın bu

bölgeden seçilmesinin nedeni bu bölgedeki arsa fiyatlarının uygun olmasıdır.

Resim 4.25. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinden Genel Bir Görünüm


Projede konut blokları, ticaret merkezi, cami, imam evi, açık oturma alanları,

açık otoparklar, çocuk oyun alanları bulunmaktadır.

Bloklar her katta 2 daire olmak üzere toplam 4 katlıdır ve toplam 10 blok

olarak planlanmıştır. Konutların tamamı tek tip olup toplam daire alanı net 118 m²

dir.



95

Aşağıda Kadirli kentsel dönüşüm projesinin vaziyet planı, kat planı ve cephe

görünüşüne ver verilmiştir.

Şekil 4.21. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı

(http://www.toki.gov.tr)

http://www.toki.gov.tr)


96

Şekil 4.22. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Normal Kat Planı

(http://www.toki.gov.tr)

http://www.toki.gov.tr)


97

Resim 4.26. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Cephe Görünüşü 4.5.6.2. Osmaniye Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Arazi Kullanım

Değerleri

Kadirli kentsel dönüşüm projesinde 10 adet DG tipi blok bulunmaktadır. 1

blokta 16 adet konut inşa edilmiş olup toplam 160 adet konut bulunmaktadır.

DG tipi konutlar B+Z+3 kat olarak tasarlanmıştır. DG tipi bodrum kat alanı

593.37 m², zemin kat alanı 514.35 m², 1. 2. 3. katlar ise 589.09 m²’dir. DG tipi blok

alanı 2974.99 m² olup toplam DG tipi blokların alanı ise 29749.90 m²’dir.

Proje kapsamında bulunan ticaret birimi B+Z kattan oluşmaktadır. Bodrum

kat 476.45 m², zemin kat alanı ise 440.74 m²’dir. Ticaret toplam alanı 917.19 m²’dir.


98

Resim 4.27. Kadirli 2.Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Ticaret Birimi

Projede bulunan cami bodrum kat (ibadethane katı), zemin kat (namazgah

katı) ve mahfel katından oluşmaktadır. Bodrum kat 147.15 m², zemin kat 147.15 m²

olup mahfel katı ise 45.53 m²’dir. Cami toplam inşaat alanı ise 339.83 m²’dir.

Ayrıca mimari projede bulunmayan, inşaat sırasında şantiye binası olarak

yapılan bina ise imam evi olarak kullanılmaktadır.


99

Resim 4.28. Kadirli 2.Etap Kentsel Dönüşüm Projesi Cami Görünüşü

Resim 4.29. Kadirli 2.Etap Kentsel Dönüşüm Projesi İmam Evi ve Şadırvan

Görünüşü

Projede konut alanı için her 2 konut için 1 otopark hesaplanmıştır. Yani

projede 160 konut için 80 adet otopark vardır.

Ticaret alanı için 19 adet cami için de 2 adet otopark düzenlenmiştir.

Her 2 blok için 1 kapıcı dairesi düşünülmüş olup 10 blok için toplam 5 adet

kapıcı dairesi mevcuttur. Projede 2 adet çocuk oyun alanı bulunmaktadır.


100


Görünüm 4.5.6.3. Osmaniye Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesinin Fiziksel Mekan

Analizleri

Fiziksel mekan analizleri kapsamında Kadirli 2. Etap bölgesi konut plan



Kadirli 2. Etap kentsel dönüşüm alanı konut plan analizi kapsamında, blok




101

Çizelge 4.21. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konut Plan Analizi

TOPLU

KONUT

ALANI

KADİRLİ DG TİPİ

BLO

K T

İPİ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S

B

B

M

BY

YO-Ç

YO-EBV

YO-Ç

T

Ü.O.

B

A

K

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N O

RG

AN

İZA

S

YO

N Ş

EM

ASI


BY: BANYOT: TUVALET

YO-EBV. : EBV. YATAK ODASI


B : BALKON

A

M TS K

YO-EB YO-Ç. BYB


Ü.O. : ÜTÜ ODASI

Ü.O.

B


102


Kadirli toplu konut alanındaki DG tipi konutlarının iç mekan büyüklüklerinin



Çizelge 4.22. Kadirli 2. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)


ALDIĞI PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 28.80 24.33 47.56 Ortak

40.18 Alanlar

118.34


ODASI 12.18 10.29 37.02

Bireysel

31.28

Alanlar



MUTFAK 11.20 9.46 21.35

Teknik

18.04

Alanlar

ÜTÜ ODASI 2.85 2.40 BANYO 4.56 3.85

WC 2.74 2.31 GİRİŞ 5.40 4.56 12.41

Sirkülas. 10.48

Alanları KORİDOR 7.01 5.92 4.5.7. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinin İncelenmesi

Düziçi kentsel dönüşüm projesinin incelenmesi kapsamında projenin genel

tanıtımına, arazi kullanım değerlerine ve konut planları üzerinde yapılan fiziksel

mekan analizlerine yer verilmiştir.


103

4.5.7.1. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinin Genel Tanıtımı

Düziçi kentsel dönüşüm projesi Osmaniye’nin Düziçi ilçesinde

uygulanmıştır.

Kentsel dönüşüm projesi toplu konut idaresi tarafından gerçekleştirilen dar

gelir grubuna yönelik bir projedir. Dönüşüm projesinin uygulama alanının bu

bölgeden seçilmesinin nedeni arsa fiyatlarının bu bölgede uygun olmasıdır. Proje

43855 m² alan üzerinde uygulanmıştır.

Blokların yapımında tünel kalıp sistemi kullanılmakta olup projenin inşasına

2005 yılında başlanmıştır.

Resim 4.31. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinden Genel Bir Görünüm


Düziçi kentsel dönüşüm projesi uygulama kapsamında, konut blokları, açık

oturma alanları, açık otopark alanları, çocuk oyun alanları, çarşı, kafeterya, cami,

şadırvan bulunmaktadır.

Projede tek tip konut uygulanmıştır. KG tipi bloklardan 16 adet olup toplam

konut sayısı ise 192 dir. Bloklar B+Z+2 kattan oluşmaktadır.



104

Aşağı da konutlara ait vaziyet planı, kat planı ve cephe görünüşlerine yer

verilmiştir.

Şekil 4.23. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi Vaziyet Planı (TOKİ)


105

Şekil 4.24. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Normal Kat Planı (TOKİ)


106

Resim 4.32. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Cephe Görünüşü 4.5.7.2. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinin Arazi Kullanım Değerleri

Proje 43855 m² alan üzerine inşa edilmiştir. Toplam inşaat alanı 28505.75

m²’dir. Proje kapsamında konut dışında cami, şadırvan, kafeterya ve ticaret birimleri

bulunmaktadır.

Resim 4.33. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi Cami Görünüşü


107

Resim 4.34. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi Ticaret Birimi Görünüşü

4.5.7.3. Osmaniye Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesinin Fiziksel Mekan Analizleri

Fiziksel mekan analizleri kapsamında Düziçi bölgesi konut plan analizleri ve

konut iç mekan büyüklüklerine yer verilmiştir.


Düziçi kentsel dönüşüm alanı konut plan analizi kapsamında, blok tipleri ve

konut plan tipleri şematize edilmiş olup konut iç mekan organizasyon şemalarına yer

verilmiştir.


108

Çizelge 4.23. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konut Planı

TOPLU

KONUT

ALANI

DÜZİÇİ KG TİPİ B

LOK

TİP

İ

KO

NU

T P

LAN

TİP

İ

S M

BY T

B

AK

YO-EB

YO-Ç

YO-Ç

KO

NU

T İÇ

ME

KA

N O

RG

AN

İZA

S

YO

N Ş

EM

ASI

S: SALONM: MUTFAK

A: ANTREK: KORİDOR

BY: BANYOT: TUVALET


B : BALKON

A

MS K

YO-EB YO-Ç. BY

T

B YO-Ç.


109


Düziçi toplu konut alanındaki KG tipi konutlarının iç mekan büyüklüklerinin



Çizelge 4.24. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konutları İç Mekan Büyüklükleri ve Yüzdeleri


(m²)


ALDIĞI PAY %

BÖLÜM ALANI

(m²)


PAY %

TOPLAM ALAN (m²)

SALON 22.81 19.96 27.81 Ortak

24.33 Alanlar

114.26


ODASI 14.58 12.76 37.78

Bireysel

33.06

Alanlar



MUTFAK 13.15 11.50 22.87 Teknik

20.01 Alanlar

BANYO 6.38 5.58 WC 3.34 2.92

GİRİŞ 9.51 8.32 15.8 Sirkülas.

13.82 Alanları KORİDOR 6.29 5.50

4.5.8. Yeşil Yurt Kentsel Dönüşüm Projesi

Osmaniye Yeşil Yurt kentsel dönüşüm projesi arazisi Osmaniye kuzey çevre

yolu ile tren yolu arasında kapalı spor salonu aşağısındadır. Bu alan Yeşilyurt kentsel

dönüşüm projesi için 1. Etap çalışması olacaktır. Bu bölge yakınında, 2. ve 3. Etap

projelerinin yakın zamanda hazırlanması Osmaniye belediyesinin hedefleri

arasındadır.

1. Etap 25 dönüm arazi üzerine uygulanacaktır. Projede yapılacak olan

toplam konut sayısı 320 dir. FG tipi konut bloklarından toplam 10 blok inşa


110

edilecektir. Her blokta toplam 32 konut bulunacaktır. Bloklar B+Z+7 kattan

oluşacaktır. Her bir konutun büyüklüğü ise 82.53 m²’dir.

Aşağı da 1. Etap Yeşilyurt kentsel dönüşüm çalışmasına ait vaziyet planına

yer verilmiştir.


111

Şekil 4.25. Yeşil Yurt Kentsel Dönüşüm Projesi 1. Etap Kentsel Dönüşüm Projesi

Vaziyet Planı (Osmaniye Belediyesi Arşivi, 2011)


112

4.5.9. Fakıuşağı, Yaveriye, Kadirli ve Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanları ile İlgili

Elde Edilen Bulguların Değerlendirilmesi

Bu bölümde, Fakıuşağı, Yaveriye, Kadirli ve Düziçi kentsel dönüşüm alanları

ile ilgili elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Değerlendirme amacıyla yapılan

anket çalışmasında her konut tipi için 20 adet anket uygulanmıştır. Böylelikle

değerlendirme çalışması için toplam 140 adet anket uygulanmıştır. Elde edilen her

bir sonuç, toplam anket sayısına bölünerek grafiklerle sunulmuştur.

4.5.9.1. Kullanıcı İle İlgili Genel Özelliklerin Değerlendirilmesi

Kullanıcılar ile ilgili genel özellikler kapsamında; kullanıcıların cinsiyeti, yaş

grubu, eğitim durumu, iş durumu ve konutta yaşayan toplam kişi sayısı

değerlendirilmiştir.

Toplu konut uygulamalarında anketler öncelikle toplu konut alanındaki her

konuya daha hakim olan site yöneticilerine, daha sonra da o yapı tipinde oturan bay

ve bayan kullanıcılara yapılmıştır.

Osmaniye ve İlçelerinde yapılan anket çalışmaları, Fakıuşağı bölgesinde

%55’i bayan %45’i de bay, Yaveriye bölgesinde %40’ı bayan, %60’ı bay, Kadirli

bölgesinde %65’i bayan, %35’i bay ve Düziçi bölgesinde ise %80’i bayan %20’si

bay kullanıcılara uygulanmıştır. Aşağıda anket kullanıcılarının yaş durumuna yer

verilmiş olup kullanıcıların çoğunluğunu 31-40 yaş grubu oluşturmuştur. Anketler

uygulanırken seçilen kullanıcıların çok genç ya da çok yaşlı olmamasına özen

gösterilmiştir. (bkz: Şekil 4.26.)


113

2520

15

0

40

55

6560

30

15

5

30

510 10 10

500

102030405060708090

100

21-30 31-40 41-50 51-60 61 ve dahafazla

Fakıuşağı % Yaveriye % Kadirl i % Düziçi %

Yüzde

Yaş Durumu

Şekil 4.26. Kullanıcıların Yaş Durumu

Anket kullanıcılarının eğitim durumu değerlendirildiğinde, çoğunlukla

Fakıuşağı bölgesindeki kullanıcılarının %30’unun lise mezunu, Yaveriye bölgesinde

%30’unun lise ve ortaokul mezunu, Kadirli bölgesinde %40’ının üniversite ve Düziçi

bölgesinde %60’ının üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Toplu konut bölgeleri

karşılaştırıldığında Kadirli ve Düziçi bölgelerindeki kullanıcıların daha iyi eğitim

gördüğünü söyleyebiliriz. (bkz: Şekil 4.27.)


114

20

30

20

10

2530

510

30

20

35

2025

20

40

60

0102030405060708090

100

İlkokul mezunu Ortaokulmezunu

Lise mezunu Üniversitemezunu

Fakıuşağı % Yaveriye % Kadirli % Düziçi %

Yüzde

Eğitim Durumu

Şekil 4.27. Kullanıcıların Eğitim Durumu

Şekil 4.28.’de ise anket kullanıcılarının iş durumuna göre dağılımı verilmiştir.

Çoğunlukla Fakıuşağı bölgesinde %35 ev hanımı, Yaveriye bölgesinde %40 ev

hanımı, Kadirli bölgesinde %35 memur ve ev hanımı son olarak da Düziçi

bölgesinde %60 memur olduğu görülmektedir. Düziçi bölgesinde anket

kullanıcılarının çoğunluğunun üniversite mezunu olması sebebiyle iş durumu

grafiğinde de çoğunluğun memur (öğretmen) oldukları görülmektedir.


115

20

50 0

20

3035

60

10

20

1010

0 0

1510

3540

35

20

10

0 05 5 5

00

10

2030

4050

6070

8090

100

İşçi Mem ur Serbestm es lek

Em ekli Evkadını

Öğrenc i Diğer

F akıuşağ ı % Yaver iye % Kadirl i % Düziçi %

Yüzde

İş D urumu

Şekil 4.28. Kullanıcıların İş Durumu

Konutlarda yaşayan kişi sayısı değerlendirildiğinde tüm bölgelerde

çoğunlukla 4 kişinin yaşadığı görülmektedir. Bu 4 kişiyi ise anne, baba ve çocuk

oluşturmaktadır. Toplu konut alanlarında % 5 oranlarında da olsa kalabalık yaşayan

aileler de bulunmaktadır.


116

5

15

5

15

5 510

20

40

55

40

50

353030

20

05

105

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 8

Fakıuş ağı % Yaveriye % Kadir li % Düziçi %

Yüzde

K onutta Yaşayan Kiş i Say ıs ı

Şekil 4.29. Konutta Yaşayan Kişi Sayısı

4.5.9.2. Konut İle İlgili Genel Özelliklerin Değerlendirilmesi

Konut ile ilgili genel özellikler kapsamında; kullanıcıların konut mülkiyeti

durumu, konutta oturma süreleri, toplu konut alanı kullanıcılarının konutlarını tercih

etme nedenleri ve toplu konut yerleşimindeki başlıca sorunlar değerlendirilmiştir.

Aşağıda toplu konut alanlarındaki kullanıcıların konut mülkiyeti durumuna

ait grafiğe yer verilmiştir. Tüm bölgelerde kullanıcıların yarısından fazlasının ev

sahibi olduğu görülmektedir. Buna bağlı olarak, toplu konut alanlarının, konut

kullanıcılarını ev sahibi olma konusunda teşvik edici özelliğe sahip olduğunu

söyleyebiliriz. (bkz: Şekil 4.30.)


117

80

60

70

90

20

40

30

10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ev Sahibi Kiracı


Yüzde

Konut Mülkiyeti Durumu

Şekil 4.30. Kullanıcıların Konut Mülkiyeti Durumu

Şekil 4.31.’de kentsel dönüşüm alanlarındaki toplu konut kullanıcılarının

konutlarında oturma sürelerini göstermektedir. Anketler yapılırken doğru

değerlendirme yapılabilmek adına konutunda en az 6 ay oturan kullanıcılar tercih

edilmiştir. Kullanıcıların çoğunlukla konutlarını teslim aldıkları yıldan bu güne kadar

oturdukları söylenebilir.


118

10

35

10 1015 15

40

5

20

4550

5

20

40

20

0 0

60

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

6 ay 1 yıl 2 yıl 3 yıl 4 yıl 5 Yıl


Yüzde

Konutta Oturulan Süre Durumu

Şekil 4.31. Kullanıcıların Konutta Oturma Süresi

Anket kullanıcılarının konutlarını tercih etme nedenleri incelendiğinde, her 4

toplu konut alanının tercih edilmesinin en önemli nedenin kiraların ekonomik

olması-dairelerin uygun fiyatta satılması olduğu görülmektedir. Bu da toplu konut

alanlarının dar gelir grubuna yönelik gerçekleştirilmesinin bir sonucudur.

Fakıuşağı toplu konut yerleşiminde 2. sırayı çevre düzenlemesi alırken 3.

sırayı da dairelerin kullanışlı olması almaktadır. Yaveriye ve Kadirli bölgelerinde 2.

tercih sebebi dairelerin kullanışlı olması, 3. tercih sebebi ise çevre düzenlemesidir.

Düziçi bölgesinde ise 2. ve 3. sırayı çevre düzenlemesi almaktadır.

Fakıuşağı bölgesindeki konut kullanıcılarının konutlarını 1. tercih etme

sebebi %45 oranında kiraların ekonomik olması, 2. tercih etme sebebi %30 oranında

çevre düzenlemesi ve 3. tercih etme sebebi ise %55 oranında dairelerin kullanışlı

olmasıdır. (bkz: Şekil 4.32.)


119

5

10

20

45

10 10 10

30

25

20

10

5

55

35

5 5

20

00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1.Tercih 2. Tercih 3. Tercih

Dairelerin Kullanışlı Olması

Çevre Düzenlemesi

Kent Merkezine Uzak Olması

Sitede Oturanların Sosyal Seviyesi

Kiraların Ekonomik Olması / Dairelerin Uygun FiyatlaSatılmasıİşyerine Yakın Olması

Diğer

Yüzde

Toplu Konut Alanını Tercih Sıralaması

Şekil 4.32. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını Tercih Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi

Yaveriye bölgesindeki konut kullanıcılarının konutlarını 1. tercih etme sebebi

%60 oranında kiraların ekonomik olması, 2. tercih etme sebebi %40 oranında


120

dairelerin kullanışlı olması ve 3. tercih etme sebebi ise %35 oranında çevre

düzenlemesidir.(bkz: Şekil 4.33.)

5

20

5

60

5

15

40

10 10

0 0 0

10

35

0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Çevre Düzenlemesi




Diğer

Yüzde


Şekil 4.33. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını Tercih

Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi

Kadirli bölgesindeki konut kullanıcılarının konutlarını 1. tercih etme sebebi

%45 oranında kiraların ekonomik olması, 2. tercih etme sebebi %25 oranında

dairelerin kullanışlı olması ve 3. tercih etme sebebi ise %10 oranında çevre

düzenlemesidir. (bkz: Şekil 4.34.)


121

5

25

0

5

45

15 15

25

5

0

10

0 0

5 510

5

0 0

5 5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Çevre Düzenlemesi



Kiraların Ekonomik Olması / Dairelerin Uygun FiyatlaSatılmasıİşyerine Yak ın Olması

Diğer

Yüzde


Şekil 4.34. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını Tercih Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi

Düziçi bölgesindeki konut kullanıcılarının konutlarını 1. tercih etme sebebi

%30 oranında kiraların ekonomik olması, 2. tercih etme sebebi %30 oranında çevre

düzenlemesi ve 3. tercih etme sebebi ise %20 oranında yine çevre düzenlemesidir.

(bkz: Şekil 4.35.)


122

0

20

10

20

30

10 10 10

30

10

0

10

0

10

0

20

10

0 0

10

00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Çevre Düzenlemesi




Diğer

Yüzde


Şekil 4.35. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanı Kullanıcılarının Konutlarını Tercih Etme

Nedenlerinin Değerlendirilmesi

Anket katılımcılarının Fakıuşağı kentsel dönüşüm alanındaki başlıca

sorunlarla ilgili verdiği yanıtlar değerlendirildiğinde, yapı malzemeleri

uygulamalarında işçiliğin iyi olmamasının en önemli sorun olduğu görülmektedir.

Ayrıca kullanılan malzemelerin kaliteli olmaması, gürültü problemi ve çatı

izolasyonunun iyi olmaması elde edilen sonuçlar arasındadır. (bkz: Şekil 4.36.)


123

5

15

45

30

5

25

15

5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Kilerin Küçük OlmasıOturma Odasının Küçük Olmasıişçiliğin İyi OlmamasıMalzemelerin Kaliteli OlmamasıIslak Hacimlerde Su Sızıntısı Gürültü ProblemiÇatı İzolasyonunun Yeterince İyi OlmamasıTasarım ProblemiKiler OlmamasıIslak Hacimlerde Koku Oluşumu

Yüzde

Toplu Konut Alanındaki Sorunlar

Şekil 4.36. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların Değerlendirilmesi

Yaveriye kentsel dönüşüm alanında görülen en önemli sorun kokudur.

Yapılan yerinde gözlem sonuçlarıyla da tespit edildiği üzere toplu konut alanında

aşırı derecede rahatsız edici kokular mevcuttur. Bu kokulara toplu konut alanının

yakınında bulunan belediye çöplüğü ve tavuk çiftliği sebep olmaktadır. Diğer başlıca

sorunlar ise gürültü problemi, kullanılan malzemelerin kaliteli olmaması ve odaların

küçük olmasıdır. (bkz: Şekil 4.37.)


124

5 0

15

20

10

45

20

0

80

15

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Kilerin Küçük Olması

Oturma Odasının Küçük Olmasıişçiliğin İyi OlmamasıMalzemelerin Kaliteli OlmamasıIslak Hacimlerde Su Sızıntısı

Gürültü ProblemiÇatı İzolasyonunun Yeterince İyi Olmaması

Tasarım Problemi

Kiler OlmamasıIslak Hacimlerde Koku OluşumuÇöp KokusuOdaların Küçük Olması

Yüzde


Şekil 4.37. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların

Değerlendirilmesi Anket sonuçları değerlendirildiğinde, Kadirli bölgesindeki en önemli sorun

ıslak hacimlerde koku oluşmasıdır. Site yönetimi bu konuda önlemler almış olmasına


125

rağmen bu problem devam etmektedir. Diğer sorunlar arasında işçilik problemleri,

malzemelerin kaliteli olmaması ve gürültü problemi yer almaktadır.

0

25 25

0

15

50

55

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


Oturma Odasının Küçük Olması

işçiliğin İyi Olmaması

Malzemelerin Kaliteli Olmaması

Islak Hacimlerde Su Sızıntıs ı

Gürültü Problemi

Çatı İzolasyonunun Yeterince İyiOlmamasıTasarım Problemi

Kiler Olmamas ı

Islak Hacimlerde Koku Oluşumu

Yüzde


Şekil 4.38. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların Değerlendirilmesi Düziçi toplu konut alanında yapılan anketler sonucunda en önemli problemin

%40 oranında işçilik problemi olduğu saptanmıştır. Diğer problemler arasında %25

oranında kanalizasyon sebepli koku oluşumu ve %20 oranında ıslak hacimlerde su

sızıntısı yer almaktadır. (bkz: Şekil 4.39.)


126

40

10

20

10 10

25

10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


Oturma Odasının Küçük Olması

işçiliğin İyi Olmaması

Malzemelerin Kaliteli Olmaması

Islak Hacimlerde Su Sızıntısı

Gürültü Problemi

Çatı İzolasyonunun Yeterince İyiOlmamasıTasarım Problemi

Kiler Olmaması

Islak Hacimlerde Koku Oluşumu

Kanalizasyonda Koku Oluşumu

Dairelerin Küçük Olması

Yüzde


Şekil 4.39. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanındaki Başlıca Sorunların Değerlendirilmesi 4.5.9.3. Teknik Performansın Değerlendirilmesi

Konutlardaki teknik performansın değerlendirilmesi kapsamında;

konutlardaki ısınma, gürültü, havalandırma, koku, doğal aydınlanma düzeyleri, yapı


127

elemanlarının durumu, yapı elemanlarında yapılmak istenen değişiklikler ve su

sızması rüzgar, sızması durumları değerlendirilmiştir.

Toplu konut kullanıcılarıyla yapılan anketler sonucunda doğal aydınlanma,

havalandırma ve ısınma problemi yaşamadıkları tespit edilmiştir. Blok içi, blok dışı

gürültü ve koku problemi tüm toplu konut kullanıcıları tarafından rahatsız olunan

konular arasındadır.

Yapılan anketlerle yapı elemanlarının durumu değerlendirildiğinde Fakıuşağı

bölgesinde en çok problemin iç kapılarda ve dış kapılarda olduğu tespit edilmiştir. İç

kapılar ve dış kapılar genellikle ahşaptır. Döşeme, tavan ve pencereler de diğer

problemli yapı elemanlarıdır. (bkz: Şekil 4.40.)

10 10

3025 25

0

1015

30

45

20

35

25

15

5

3035

1520

05

20

10

25

60

5

15

5

35

60

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Duvar Döşeme Tavan Pencere İç Kapı Dış Kapı

Çok iyi İyi Orta Kötü Çok Kötü

Yüzde

Konuttaki Yapı Elemanlarının Durumu

Şekil 4.40. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının Değerlendirilmesi Yaveriye Bölgesinde, yapı elemanlarının durumu değerlendirildiğinde,

döşemenin çok kötü olduğu görülmektedir. Bunun sebebi ise yerlerde sabitlenmiş

olan halı döşemedir. Diğer problemli yapı elemanları ise iç kapılar, tavan ve

duvarlardır. İç kapıların kaliteli malzemeden yapılmamış olması ve duvarların da


128

dökülüyor olması olumsuz görülen özellikler arasındadır. Tavanı problemli bulan

kullanıcılar ise çoğunlukla en üst katta oturmaktadır ve çatı izolasyonunun iyi

yapılmadığından şikayet etmektedir. Yaveriye bölgesi kullanıcıları yapı

elemanlarından pencere ve dış kapıyı çok iyi bulmuştur. (bkz: Şekil 4.41.)

20

10

25

10

45

510

25

5

65

20

10

25

0

3530

20 2015 15 15

5

2015

55

25

15 1520

15

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Duvar Döşeme Tavan Pencere İç Kapı D ış Kapı


Yüzde


Şekil 4.41. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının

Değerlendirilmesi Kadirli bölgesinde yapılan anketler değerlendirildiğinde ise %70 oranında

döşemelerin, %35 oranında iç kapıların ve %50 oranında dış kapıların çok kötü

olduğu tespit edilmiştir. Diğer yapı elemanlarına çoğunlukla iyi cevabı verilmiştir.

(bkz: Şekil 4.42.)


129

30

15

30

15

25

10

25

70

5

60

510

5

70

15

5 5

65

5

25

3530

20

5

50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Yüzde


Şekil 4.42. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının

Değerlendirilmesi Şekil 4.43.’de görüldüğü gibi, Düziçi toplu konut alanında yapılan

değerlendirmeler sonucunda, tüm yapı elemanları için verilen cevap %40 oranında

orta düzeydedir. Ayrıca %30 oranında duvar, döşeme ve tavan çok kötü

bulunmuştur.


130

1010

40

10

30

10 10

40

10

30

10 10

40

10

30

20

10

40

10

20 20

10

40

10

20

1010

40

2020

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Yüzde


Şekil 4.43. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanındaki Yapı Elemanlarının Değerlendirilmesi Şekil 4.44.’de toplu konut alanlarında su ve rüzgar sızması durumu

değerlendirilmiştir. Fakıuşağı bölgesinde %55 su sızması, %25 rüzgar sızması;

Yaveriye bölgesinde %60 su, %15 rüzgar; Kadirli bölgesinde %30 su, %5 rüzgar

sızması ve son olarak Düziçi bölgesinde %40 su, %50 rüzgar sızması saptanmıştır.

Böylelikle tüm toplu konut alanlarında su ve rüzgar sızması saptanmıştır.

Su sızmalarının genelde çatıdan ve ıslak hacimlerden; rüzgar sızmasının ise

havalandırmadan ve pencerelerden geldiği söylenmiştir. Özellikle pencerelerin ahşap

olduğu toplu konut alan kullanıcıları rüzgar sızması durumundan rahatsız olduklarını

belirttiler. Pencerelerin değiştirilerek plastik olması bu sorunu büyük ölçüde

çözecektir.


131

5560

30

40

25

15

5

50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Su Sızması Rüzgar Sızması


Yüzde

Konutlardaki Su ve Rüzgar Sızması Durumu

Şekil 4.44. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Su ve Rüzgar Sızması Durumunun Değerlendirilmesi Şekil 4.45.’de Yapı elemanlarında yapılmak istenen değişikliklerin durumunu

gösteren grafiğe yer verilmiştir. Fakıuşağı bölgesinde kullanıcılar dış kapı, iç kapı,

döşeme ve duvarda değişiklik yapmak istediklerini belirtmişlerdir. Kullanıcıların

çoğunluğunun yer döşemesini parke yaptırdıkları ve duvarları da boyattıkları

gözlenmiştir.

Yaveriye ve Kadirli bölgesinde, kullanıcılar çoğunlukla döşeme ve iç kapıyı

değiştirmek istediklerini belirtmişlerdir.

Düziçi bölgesinde de duvar ve döşemede değişiklik yapılmak istendiği tespit

edilmiştir. Ayrıca yapılan görüşmelerde, kullanıcılar pencerelerden memnun

olduklarını fakat pencere boyutlarının daha büyük olmasını istediklerini

belirtmişlerdir.

Toplu konut alanlarının tamamında dış kapılar değiştirilmek istenmiştir. Dış

kapıların ahşap olması güvenlik açısından problem yaratmaktadır.


132

45

20

40

50

40

65 65

50

105

30

20

5

40

20

45 4550

30

65

20

45

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Yüzde

Yapı Elemanlarında Yapılmak İstenen Değişiklikler

Şekil 4.45. Kentsel Dönüşüm Alanlarında Yapı Elemanlarında Yapılan

Değişikliklerin Değerlendirilmesi

4.5.9.4. Fonksiyonel Performansın Değerlendirilmesi

Toplu konut yerleşimlerinde fonksiyonel performansın değerlendirilmesi

kapsamında; konut iç mekanlarının büyüklükleri, konuttaki oda sayısının yeterliliği,

bulunulan kattan memnuniyet durumu, konut iç mekan arasındaki uzaklıkların

durumu ve kent merkezine ulaşım durumu değerlendirilmiştir.

Şekil 4.46’da Fakıuşağı DG tipi konutlarının iç mekan büyüklükleri

değerlendirilmiştir. Kullanıcıların %100’ü mutfak ve salonu, %80’ni giriş ve kileri

yeterli büyüklükte bulurken %75’i oturma odası ve ebeveyn yatak odasını

gereğinden küçük bulmuştur.


133

100

25 25

50

100

80

60

80

0

75 75

50

0

20

40

20

0 0 0 0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yeterli Büyüklükte Gereğinden Küçük Gereğ inden Büyük

Salon Oturma OdasıEbeveyn Yatak Odası Çocuk Yatak OdasıMutfak Kiler Banyo Giriş

Yüzde

Konutlardaki İç Mekan Büyüklüklerinin Durumu

Şekil 4.46. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki İç Mekan Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi Fakıuşağı F tipi konutlarında yapılan anketlerde ise kullanıcıların %70’i salon

ve mutfağı, %60’ı ebeveyn yatak odası ve çocuk yatak odasını gereğinden küçük

bulmuştur. F tipinde oturma odası ve kiler bulunmamaktadır. Bazı kullanıcılar çocuk

yatak odasını oturma odası olarak kullandıkları için yatak odasını küçük bulmuştur.

(bkz: Şekil 4.47.)


134

30

0

40 40

30

0

50 50

70

0

60 60

70

0

50 50

0 0 0 0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yeterli Büyüklükte Gereğ inden Küçük Gereğinden Büyük


Yüzde


Şekil 4.47. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konutlardaki İç Mekan Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi Yaveriye bölgesi FG tipi konutlarının iç mekan büyüklükleri

değerlendirildiğinde, %80 oranında mutfak ve ebeveyn yatak odası, %70 oranında

çocuk yatak odası, %60 oranında ise salonun gereğinden küçük olduğu tespit

edilmiştir. Kullanıcılar %75 oranında banyo ve girişi yeterli bulmuşlardır. (bkz: Şekil

4.48.)


135

4 0

0

2 0

30

20

0

75 75

60

0

80

70

80

0

25 25

0 0 0 0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yeterli Büyüklükte Gereğinden Küçük Gereğinden Büyük


Yüzde


Şekil 4.48. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konutlardaki İç Mekan

Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi

Yaveriye Y tipi konutları iç mekan büyüklükleri değerlendirildiğinde %90’nı

giriş ve salonu, %80’ni çocuk odasını, %70’i ise mutfak ve kileri yeterli büyüklükte

bulmuştur. %80’i de oturma odası ve ebeveyn yatak odasını gereğinden küçük

bulmuştur. (bkz: Şekil 4.49.)


136

90

2020

80

70 70

50

90

10

8080

20

30 30

50

10

0 0 0 0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Yüzde


Şekil 4.49. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konutlardaki İç Mekan Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi Kadirli bölgesinde, DG tipi ve AB tipi, konuttaki iç mekan büyüklüklerini

değerlendirme grafiğine baktığımızda çoğunlukla tüm mekanların yeterli büyüklükte

bulunduğunu söyleyebiliriz.

Kadirli DG tipi konut kullanıcıları %40 oranında oturma odası ve mutfağı,

%30 oranında ebeveyn yatak odası, çocuk yatak odası ve banyoyu gereğinden küçük



137

80

60

70 70

60

80

70

90

20

40

30 30

40

20

30

10

0 0 0 0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Yüzde


Şekil 4.50. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki İç Mekan Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi Kadirli AB tipi konut kullanıcılarına yapılan anketler sonucunda

kullanıcıların %50’si çocuk yatak odasını, %25’i ebeveyn yatak odası, banyo ve

girişi gereğinden küçük bulmuştur. (bkz: Şekil 4.51.)


138

10 09 5

7 5

50

90

0

75 75

05

25

50

10

0

25 25

0 0 0 0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Yüzde


Şekil 4.51. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konutlardaki İç Mekan Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi Şekil 4.52.’de Düziçi KG tipi konutlarının iç mekan büyüklüklerinin

değerlendirilme grafiğine yer verilmiştir. Grafiğe baktığımızda %90 oranında banyo

ve giriş, %80 oranında salon ve mutfağın yeterli büyüklükte olduğunu söyleyebiliriz.

Ayrıca %60 oranında ebeveyn yatak odası gereğinden küçük bulunmuştur.


139

80

50

440

50

80

0

90 90

20

50

60

50

20

0

10 10

0 0 0 0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



Yüzde


Şekil 4.52. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konutlardaki İç Mekan Büyüklüklerinin Değerlendirilmesi Konutlardaki oda sayısının yeterlilik durumu değerlendirildiğinde Fakıuşağı

bölgesinde, DG tipi konut kullanıcılarının %80’i oda sayısını yeterli bulurken F tipi

kullanıcılarının %70’i yetersiz bulmuştur. "Oda sayısı yeterli değil." diyen

kullanıcıların tamamı bir oda daha istediklerini belirtmişlerdir. (bkz: Şekil 4.53.)


140

80

30

20

70

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yeterli Yeterl i Değil

Fakıuşağı DG Tipi % Fakıuşağı F Tipi %

Yüzde

Konutlardaki Oda Sayısın ın Yeterlilik Durumu

Şekil 4.53. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F ve DG Tipi Konutlardaki Oda Sayısının Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi Şekil 4.54.’de görüldüğü gibi Yaveriye bölgesindeki FG tipi kullanıcılarının,

%70’i konutlarındaki oda sayısını yeterli bulurken, Y tipi kullanıcılarının %80’i

yetersiz bulmuştur.


141

20

70

80

30

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yeterli Yeterli Değil

Yaveriye FG Tipi % Yaveriye Y Tipi %

Yüzde

Konutlardaki Oda Sayısının Yeterlilik Durumu

Şekil 4.54. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi FG ve Y Tipi Konutlardaki Oda Sayısının Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi Kadirli bölgesindeki DG tipi kullanıcılarının %75’i ve A-B tipi

kullanıcılarının da %80’i konutundaki oda sayısını yeterli bulmuştur. (bkz: Şekil

4.55.)


142

65

75

35

25

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


Kadirli DG Tipi % Kadirli A-B Tipi %

Yüzde


Şekil 4.55. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi DG ve A-B Tipi Konutlardaki Oda Sayısının Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi Düziçi bölgesinde yapılan anketler sonucunda ise kullanıcıların %60’ı

konutlarındaki oda sayısını yeterli bulmuştur. (bkz: Şekil 4.56.)


143

60

40

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


Düziçi KG Tipi

Yüzde


Şekil 4.56. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi KG Tipi Konutlardaki Oda Sayısının Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi Yapılan anketlerde kullanıcıların bulundukları kattan memnuniyet durumları

soruldu. Tüm toplu konut alanlarında kullanıcılar, çoğunlukla bulundukları kattan

memnun olduklarını belirttiler. Memnun olmayan kullanıcılar ise ya zemin katta ya

da en üst katta oturduklarını, bunun yerine ara katlarda oturmak istediklerini

belirttiler. Zemin katta oturanların gürültü ve havalandırma problemi yaşadıklarını,

en üst katta oturanların ise çatıdan su sızıntısı problemi yaşadıkları tespit edilmiştir.

(bkz: Şekil 4.57.)


144

7075

85

60

3025

15

40

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Memnun Memnun Değil


Yüzde

Bulunulan Kattan Memnuniyet Durumu

Şekil 4.57. Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Oturdukları Kattaki Memnuniyet Durumumun Değerlendirilmesi Osmaniye ve ilçelerinde kentsel dönüşüm kapsamında yeni konut

alanlarının incelenmesi için yapılan ankette, kullanıcılara konutlarındaki mekanlar

arası uzaklık durumları soruldu. Çoğunlukla tüm bölgelerde mekanların yeterli

uzaklıkta olduğu görüldü. Kullanıcıların büyük çoğunluğu konutlarının planlarını

beğendiklerini belirttiler.

Fakıuşağı F tipi konut kullanıcıları, konutlarındaki giriş-salon, giriş-mutfak,

yatak odası-salon, ebeveyn yatak odası-çocuk yatak odası, giriş-oturma odası,

mutfak-salon, yatak odası-banyo uzaklıklarını büyük çoğunlukla yeterli bulmuştur.

(bkz: Şekil 4.58.)


145

90

80

90

100

9095 95

0

10

0 0

10

0 0

10 10 10

0 05 5

0102030405060708090

100

Yeterli Uzaklıkta Gereğinden Uzak Gereğinden Yakın

Giriş-Salon Giriş-Oturma OdasıGiriş-Mutfak Mutfak-SalonYatak Odası-Salon Yatak Odası-BanyoEbev.Yatak O.-Çocuk Yatak O.

Yüzde

Konutlarda Mekanlar Arası Uzaklık Durumu

Şekil 4.58. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi F Tipi Konutlardaki Mekanlar Arası

Uzaklıkların Değerlendirilmesi Fakıuşağı DG tipi konut kullanıcıları konutlarındaki giriş-mutfak arasındaki

mesafeyi %40 oranında gereğinden yakın bulmuştur. Konuttaki diğer mekanların

büyük çoğunlukla yeterli uzaklıkta olduğu tespit edilmiştir. (bkz: Şekil 4.59.)


146

90

0

60

100

90

100100

0 0 0 0

10

0 0

10

0

40

0 0 0 00102030405060708090

100



Yüzde


Şekil 4.59. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki Mekanlar

Arası Uzaklıkların Değerlendirilmesi Yaveriye FG tipi konutlarında yapılan anket sonuçlarında ise %20 oranında

mutfak-salon ve yatak odası-salon gereğinden yakın bulunurken, diğer mekan

ilişkileri büyük çoğunlukta yeterli uzaklıkta bulunmuştur. (bkz: Şekil 4.60.)


147

90 90 90

80 80

90

100

0 0 0 0 0 0 0

10 10 10

20 20

10

00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


Giriş-SalonGiriş-Oturma OdasıGiriş-MutfakMutfak-SalonYatak Odası-SalonYatak Odası-BanyoEbev.Yatak O.-Çocuk Yatak O.

Yüzde


Şekil 4.60. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi FG Tipi Konutlardaki Mekanlar Arası

Uzaklıkların Değerlendirilmesi Yaveriye Y tipi konutlarında konut kullanıcıları %10 oranında giriş-salon

arasındaki mesafeyi gereğinden yakın bulurken, diğer mekanlar büyük çoğunlukta

yeterli bulunmuştur. (bkz: Şekil 4.61.)


148

0102030405060708090

100



Yüzde


Şekil 4.61. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Projesi Y Tipi Konutlardaki Mekanlar Arası

Uzaklıkların Değerlendirilmesi

Şekil 4.62.’de de görüldüğü gibi Kadirli DG tipi konutlarında yapılan

anketlerde ise, tüm kullanıcılar konutlarındaki tüm mekanların birbirleriyle olan

ilişkisini yeterli uzaklıkta bulmuştur.


149

0102030405060708090

100


Giriş-SalonGiriş-Oturma OdasıGiriş-MutfakMutfak-SalonYatak Odası-SalonYatak Odası-BanyoEbev.Yatak O.-Çocuk Yatak O.

Yüzde


Şekil 4.62. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi DG Tipi Konutlardaki Mekanlar Arası

Uzaklıkların Değerlendirilmesi Kadirli AB tipi konutlarında yapılan anket sonuçlarına baktığımızda ise giriş-

oturma odası arasındaki mesafeyi %20 oranında ve yatak odası–salon arasındaki

mesafeyi de %10 oranında gereğinden uzak bulmuştur. Bu konutlardaki diğer

mekanlar arasındaki mesafeler ise büyük çoğunlukla yeterli bulunmuştur. (bkz: Şekil

4.63.)


150

0102030405060708090

100


Giriş-Salon Giriş-Oturma Odası

Giriş-Mutfak Mutfak-Salon

Yatak Odası-Salon Yatak Odası-Banyo

Ebev.Yatak O.-Çocuk Yatak O.

Yüzde


Şekil 4.63. Kadirli Kentsel Dönüşüm Projesi A-B Tipi Konutlardaki Mekanlar Arası

Uzaklıkların Değerlendirilmesi Düziçi bölgesinde, kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yeni yapılan

konut alanları değerlendirildiğinde, konutlarındaki mekanlar arasındaki mesafeler

büyük çoğunlukta yeterli uzaklıkta bulunmuştur. Sadece mutfak-salon arasındaki

mesafe %10 oranında gereğinden uzak bulunmuştur. (bkz: Şekil 4.64.)


151

0

1020

3040

5060

7080

90

100



Yüzde


Şekil 4.64. Düziçi Kentsel Dönüşüm Projesi K Tipi Konutlardaki Mekanlar Arası

Uzaklıkların Değerlendirilmesi Kullanıcılara, kent merkezlerine ulaşım durumları sorulduğunda Fakıuşağı

bölgesi kullanıcılarının %80’nin problem yaşadığı görülmektedir. Fakıuşağı toplu

konut bölgesi kullanıcıları, bu bölgenin üniversiteye yakın olmasından dolayı sadece

eğitim sezonunda dolmuş sorunu yaşamadıklarını, yaz ayları geldiğinde şehre

ulaşımın çok problem olduğunu belirttiler. Yaveriye, Kadirli ve Düziçi bölgelerinde

kullanıcıların, büyük çoğunluğunun kente ulaşımda güçlük çekmediğini

söyleyebiliriz. (bkz: Şekil 4.65.)


152

80

25

20 20 20

75

80 80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Evet Hayır


Yüzde

Kent Merkezine Ulaşımda Güçlük Çekiyor musununuz?

Şekil 4.65. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Kullanıcıların Kent Merkezine Ulaşımda Güçlük Çekme Durumlarının Değerlendirilmesi

4.5.9.5. Davranışsal Performansın Değerlendirilmesi

Davranışsal performansın değerlendirilmesi kapsamında, toplu konut

çevresindeki yeşil alanların, çocuk oyun alanlarının, otopark alanlarının yeterliliği,

konut çevresinin güvenlik durumu ve konut çevresiyle ilgili düşünceler

değerlendirilmiştir.

Şekil 4.66’da konut bloklarının birbirini rahatsız etme durumlarına ait grafiğe

yer verilmiştir. Tüm toplu konut alanlarında kullanıcıların büyük çoğunluğu diğer

blokların konumundan rahatsız olmadığını belirttiler. Rahatsız olan grup ise diğer

blokların kendi bloklarının güneş ve rüzgarlarına engel olduğunu belirtti. Ayrıca

balkonların balkonlarının karşılıklı olması da diğer bir problem olarak tespit

edilmiştir.


153

15

25

10

0

85

75

90

100

0

10

2030

4050

60

7080

90100

Evet Hayır

Fak ıuşağı % Yaveriye % Kadirli % Düziçi %

Yüzde

Konut Bloklarının Birbirini Rahatsız Etme Durumu

Şekil 4.66. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Blokların Birbirini Rahatsız Etme

Durumunun Değerlendirilmesi Toplu konut kullanıcılarına "Konut çevrelerinde hırsızlık, aydınlanma,

gürültü gibi problemler yaşıyor musunuz?" diye soruldu. Toplu konut alanlarının

tamamının yarısından fazlası bir sorun yaşamadıklarını belirtti. Sorun yaşayanlar ise

hırsızlık ve gürültü gibi problemlerin olduğunu ve bunlar için herhangi bir önlem

alınmadığını söylediler. (bkz: Şekil 4.67.)


154

40 4045

30

60 6055

70

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Evet Hayır


Yüzde

Konut Çevresindeki Problemler

Şekil 4.67. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Problemlerin Değerlendirilmesi Şekil 4.68.’de toplu konut alanındaki bina girişleri ve otopark bağlantılarının

yaşlılar ve engelliler açısından güvenlilik ve yeterlilik durumuna ait grafiğe yer

verilmiştir. Yaveriye ve Kadirli bölgesi kullanıcılarının çoğunluğu "Yeterli ve

güvenlidir." derken, Fakıuşağı ve Düziçi kullanıcıları "Yetersiz ve güvensizdir."

demiştir.


155

35

65

70

30

65

25

30

70

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Evet Hayır


Yüzde

Bina Girişleri ve Otopark Bağlantıları Yaşlılar ve Engelliler Açısından Güvenli ve Yeterli midir?

Şekil 4.68. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Bina Girişleri ve Otopark Bağlantılarının Yaşlılar ve Engelliler Açısından Güvenlilik ve Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi

Toplu konut alanlarındaki yeşil alanların durumu değerlendirildiğinde,

bölgelerdeki kullanıcıların büyük çoğunluğu yeşil alanları yeterli bulmuştur. Yapılan

gözlemler sonucunda da toplu konut alanlarının yeşil alan düzenlemelerinin,

Osmaniye ili ve ilçelerindeki diğer konutlara göre çok iyi durumda olduğu tespit

edilmiştir. (bkz: Şekil 4.69.)


156

80

90

100

80

20

10

0

20

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Evet Hayır


Yüzde

Yeşil Alanların Yeterliliği

Şekil 4.69. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Yeşil Alanların Yeterlilik Durumunun

Değerlendirilmesi Şekil 4.70.’de otopark alanlarının yeterlilik durumuna ait grafiğe yer

verilmiştir. Yapılan anketlere göre toplu konut bölgelerindeki kullanıcıların

çoğunluğu otopark alanlarını yeterli bulmuştur.


157

55

95

8580

45

5

1520

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Evet Hayır


Yüzde

Otopark Alanlarının Yeterliliği

Şekil 4.70. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Otopark Alanlarının Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi Kullanıcılara çocuk oyun alanlarının yeterlilik durumu soruldu. Verilen

cevaplara göre Düziçi bölgesi hariç diğer bölgelerin çoğunluğu "Yeterlidir." cevabı

vermiştir. Düziçi bölgesi kullanıcıları çocuk oyun alanlarının yetersiz olduğunu,

çocukların otoparktaki arabalar arasında oynadıklarını ve açık spor alanlarına ihtiyaç

duyduklarını belirtmişleridir. (bkz: Şekil 4.71.)


158

70

9590

40

30

510

60

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Evet Hayır


Yüzde

Çocuk Oyun Alanlarının Yeterliliği

Şekil 4.71. Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Çocuk Oyun Alanlarının Yeterlilik Durumunun Değerlendirilmesi Kullanıcılara konut çevreleri ile ilgili görüşleri soruldu ve tüm bölgelerdeki

kullanıcılar çoğunlukla toplu konut çevresini "ilginç, kullanışlı ve rahatlatıcı" buldu.

"Sıkıcı" ve "kullanışsız" bulanlar ise, toplu konut alanlarının şehir merkezlerine uzak

olduğunu ve bu alanlarda yeterince sosyal tesisin olmadığını belirttiler.

Fakıuşağı Bölgesi toplu konut kullanıcıları konut çevrelerini %80 oranında

"çok rahatlatan", %75 oranında "çok kullanışlı", %35 çok oranında da "çok ilginç"



159

35

7580

15

510

15

5 5 5

30

15

5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Çok Az Orta

İlginç Kullanışlı Rahatlatan Sık ıcı Kullanışsız Stres Yaratan

Yüzde

Konut Çevresinin Memnuniyet Durumu

Şekil 4.72. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet Durumunun Değerlendirilmesi Yaveriye toplu konut bölgesi kullanıcılarına konut çevreleriyle ilgili

memnuniyetleri sorulduğunda %70 oranında "çok kullanışlı", %65 oranında "çok

rahatlatan" ve %50 oranında "çok ilginç" buldukları tespit edilmiştir. (bkz: Şekil

4.73.)


160

50

7065

10 10 105

0 05

0 0

20

105

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Çok Az Orta

İlginç Kullanışl ı Rahatlatan Sıkıcı Kullanışsız Stres Yaratan

Yüzde


Şekil 4.73. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet Durumunun Değerlendirilmesi Kadirli bölgesi konut kullanıcıları konut çevrelerini %70 oranında "çok

kullanışlı", "çok rahatlatan" ve "çok ilginç" bulmuşlardır. (bkz: Şekil 4.74.)


161

70 70 70

5 50 0 0 0

50 0

10 10 10

0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Çok Az Orta

İlginç Kullanışlı Rahatlatan Sıkıcı Kullanışsız Stres Yaratan

Yüzde


Şekil 4.74. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet Durumunun Değerlendirilmesi Düziçi bölgesinde konut çevrelerinin memnuniyeti ile ilgili verilen

cevaplardan konut çevresi memnuniyet durumunun %100 oranında "çok kullanışlı",

%90 oranında "çok rahatlatan" ve %70 oranında "çok ilginç" olduğu sonucuna

ulaşılmıştır. (bkz: Şekil 4.75.)


162

70

100

90

0 0 0 0 0

10

0 0 0

30

0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Çok Az Orta

İlginç Kullanışlı Rahatlatan Sıkıcı Kullanışsız Stres Yaratan

Yüzde


Şekil 4.75. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanındaki Kullanıcıların Memnuniyet Durumunun Değerlendirilmesi

Toplu konut alanlarında yapılan anketlerde "Konut alanlarında olmasını

istediğiniz diğer mekanlar nelerdir?" diye açık uçlu bir soru sorulmuştur. Kullanıcılar

belli yüzdelerde sağlık ocağı, market, cami, alışveriş birimleri, okul, etüt merkezi,

eczane, toplantı salonu, spor alanları, fırın ve kırtasiye istediklerini belirtmişlerdir.

Fakıuşağı bölgesi toplu konut alanında yapılan anketlerde, toplu konut

alanında olması istenen diğer mekanlar sorulduğunda, kullanıcılarının %25’i sağlık

ocağı, %50’si market, %40’ı cami, %30’u alışveriş birimleri, %20’si okul, %15’i

eczane ve %10’u toplantı salonu olmasını istemiştir. (bkz: Şekil 4.76.)


163

25

50

40

3 0

20

5

15

10

0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Sağlık ocağı Market CamiAlışveriş birimleri Okul Etüt Merkezi

Eczane Toplantı salonu Spor alanlarıFırın Kırtasiye

Yüzde

Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanlar

Şekil 4.76. Fakıuşağı Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanların

Değerlendirilmesi Yaveriye bölgesindeki kullanıcıların %65’i sağlık ocağı, %35’i market, %45’i

alışveriş birimleri, %35’i eczane, %10’u toplantı salonu, %15’i spor alanları, %15’i

fırın ve %10’u kırtasiye olmasını istemiştir. (bkz: Şekil 4.77.)


164

65

35

0

45

0 0

35

10

15 15

10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Sağlık ocağı Market Cami

Alışveriş birimleri Okul Etüt Merkezi

Eczane Toplantı salonu Spor alanları

Fırın Kırtasiye

Yüzde

Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanlar

Şekil 4.77. Yaveriye Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanların

Değerlendirilmesi Kadirli bölgesindeki kullanıcıların %10’u sağlık ocağı, %60’ı market, %25’i

alışveriş birimleri, %5’i eczane,%5’i spor alanları ve %15’i fırın olmasını istemiştir.

(bkz: Şekil 4.78.)


165

10

60

0

25

0 0

5

0

5

15

00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Sağlık ocağı Market CamiAlışveriş birimleri Okul Etüt MerkeziEczane Toplantı salonu Spor alanlarıFırın Kırtasiye

Yüzde

Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanlar

Şekil 4.78. Kadirli Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanların

Değerlendirilmesi Şekil 4.79.’da da görüldüğü gibi Düziçi bölgesinde yapılan anketlerde ise

kullanıcıların %20’si alışveriş birimleri, %10’u okul, %10’u spor alanları, %20’si

fırın ve %5’i etüt merkez olmasını istemiştir.


166

0 0 0

20

10

5

0 0

10

20

00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Sağlık ocağı Market CamiAlışveriş birimleri Okul Etüt MerkeziEczane Toplantı salonu Spor alanlarıFırın Kırtasiye

Yüzde

Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanlar

Şekil 4.79. Düziçi Kentsel Dönüşüm Alanında Olması İstenen Diğer Mekanların

Değerlendirilmesi

Kullanıcı ile yapılan anketler sonucunda Osmaniye ilinde yeni yapılacak olan

toplu konut alanları için önerilen bölgeler yeni devlet hastanesi civarı, Adana yolu

üzeri, Çardak Köyü mevkii, Yaveriye Mahallesi, Fakıuşağı Mahallesi, çevre trafik

civarı ve Akyar Köyü mevkiidir.

Osmaniye ilçelerinden Kadirli ilçesinde yapılan anketler sonucunda ise

Osmaniye yolu üzeri, Sumbas yolu üzeri ve şehir merkezine daha yakın bölgeler

önerilmiştir.


167

Düziçi ilçesinde yeni yapılacak toplu konut alanı için anket kullanıcıları

tarafından yapılan öneriler ise Düziçi çevre yolu girişi, şehir merkezine daha yakın

bölgeler, İrfanlı Mah Civarı, Yukarı Haruniye Bölgesi, Doğu Düziçi bölgesi ve

Meslek Yüksek Okulu’na yakın bölgelerdir.

Osmaniye Kadirli ve Düziçi bölgelerinde yapılan anketlerde büyük

çoğunlukta kullanıcılar özellikle kendi konut alanlarının civarını önermiştir.

Böylelikle yeni yapılacak konut alanlarıyla mevcut konut bölgelerinin de

gelişmesinin hızlanacağını düşünmektedirler.


168

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Armağan SARPKAYA

169

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER

Osmaniye ili ve ilçelerinde kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yapılan

yeni konut alanlarının performansları, teknik, fonksiyonel ve davranışsal açıdan

değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda saptanan sorunlar ve çözüm

önerileri aşağıda sıralanmıştır.

Fonksiyonel açıdan tespit edilen sorunlara göre yapılan

değerlendirilmelerle aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:

• Toplu konut alanlarındaki iç mekan büyüklüklerinin durumu konut plan tipleri

kapsamında değerlendirilmiştir. Tüm konut tiplerinde gereğinden büyük mekana

rastlanmamıştır. Kadirli bölgesi haricinde diğer bölgelerde ebeveyn yatak odası

gereğinden küçük bulunmuştur.

• Konutlardaki oda sayısı değerlendirildiğinde aynı bölgenin farklı konut tiplerinde

farklı sonuçlar elde edilmiştir. Fakıuşağı, Yaveriye bölgelerinde plan tipi küçük

olan konut kullanıcıları oda sayısını yetersiz bulurken Kadirli ve Düziçi bölgesi

kullanıcıları çoğunlukla oda sayısını yeterli bulmuştur. Yapılan görüşmelerde bir

oda daha ilave edilmesi talep edilmiştir.

• Oturulan kattan memnuniyet durumu değerlendirildiğinde, kullanıcıların tüm

bölgelerde çoğunlukla oturdukları katlardan memnun oldukları saptanmıştır.

Memnun olmayan kullanıcıların ise zemin ya da çatı katında oturduğu tespit

edilmiştir. Zemin katlarda oturanların memnuniyetini arttırmak için hırsızlık

önlemlerinin alınması ve çatı katı kullanıcıları için de çatı izolasyonunun daha iyi

yapılması gerekmektedir.

• Konutlardaki mekanlar arası uzaklık durumu değerlendirildiğinde, tüm

bölgelerde çoğunlukla mekanlar arası ilişkilerin iyi olduğu belirlenmiştir. Konut

plan tiplerinde oturma odası olmayan kullanıcılar çocuk yatak odalarını oturma

odası olarak kullandıkları için giriş oturma odası mesafesini gereğinden uzak

bulmuşlardır.

• Kent merkezine ulaşımda Fakıuşağı bölgesi haricindeki diğer bölgelerde

çoğunlukla problem yaşanmadığı saptanmıştır. Fakıuşağı bölgesi için de toplu

taşıma araçlarının saatlerinin ve sayılarının arttırılması önerilmektedir.


170

Davranışsal açıdan tespit edilen sorunlara göre yapılan

değerlendirilmelerle aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:

• Konut bloklarının birbirini rahatsız etme durumu değerlendirildiğinde tüm

bölgelerde çoğunlukla bir rahatsızlık saptanmamıştır. Konut blokları birbirlerinin

güneşlerini ve rüzgarlarını engellemeyecek şekilde yerleştirilmiştir. Bu durumun

mahremiyet yönünden de olumlu bir özellik olduğunu söyleyebiliriz.

• Toplu konut çevresindeki problemler değerlendirildiğinde tüm bölgelerdeki

kullanıcılar çoğunlukla bir problem yaşamadıklarını belirttiler. Sorun

yaşayanların ise hırsızlık ve gürültü problemi yaşadıkları tespit edilmiştir. Toplu

konut alanlarında kullanıcıların can ve mal güvenliğinin sağlanması için hırsızlık

önlemleri kesinlikle alınmalıdır. Çevre duvarlarının yapılması, güvenlik

kameralarının alınması ve güvenlik görevlilerinin olması gibi önlemler

gerekmektedir. Gürültü probleminin önlenmesi için de gerekli yalıtım önlemleri

alınmalıdır.

• Toplu konut alanlarındaki bina girişleri ve otopark bağlantılarının yaşlılar ve

engelliler açısından güvenlik ve yeterlilik durumu değerlendirildiğinde Fakıuşağı

ve Düziçi bölgelerinde çoğunlukla yeterli ve güvenli bulunurken Yaveriye ve

Kadirli bölgelerinde çoğunlukla yetersiz ve güvensiz bulunmuştur. Otoparkların

bina girişlerinin tersi yönde tasarlanmış olması rahatsız olunan konulardan

biridir. Rampaların, yaşlılar ve engelliler açısından yönetmeliklere uygun olarak

yapılmadığı tespit edilmiş olup, bundan sonra yapılacak toplu konutlarda bu

konuya önem verilmesi gerekmektedir.

• Toplu konut alanlarında yeşil alanlar ve otopark alanları yeterli bulunmuştur.

Osmaniye ve ilçelerindeki diğer bölgelere oranlara yeşil alan ve otopark alanı

sıkıntısı kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yapılan bu bölgelerde pek

görülmemiştir.

• Çocuk oyun alanlarının yeterlilik durumu incelendiğinde Düziçi bölgesi hariç

diğer bölgelerde çoğunlukla çocuk oyun alanları yeterli bulunmuştur. Düziçi

bölgesi kullanıcıları açık spor alanlarının arttırılmasını talep etmişlerdir. Tüm

toplu konut alanlarında küçük yaş gurubuna hitap eden çocuk oyun alanlarına yer


171

verilmiştir. Bundan sonra yapılan çalışmalarda gençler için futbol, basketbol,

voleybol gibi açık spor alanlarına yer verilmelidir.

• Konut çevresinin memnuniyet durumu değerlendirildiğinde çoğunlukla tüm

bölgelerde olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Kullanıcılar çoğunlukla konut

çevrelerini ilginç, kullanışlı ve rahatlatıcı bulmuştur.

• Toplu konut alanlarındaki sosyal donatı durumu değerlendirildiğinde birçok

mekan eksikliği saptanmıştır. Konut bloklarının yanı sıra sosyal donatı alanlarına

da yer verilmelidir.

Teknik açıdan tespit edilen sorunlara göre yapılan değerlendirilmelerle

aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:

• Anketlerden çıkan sonuçlarda yapı elemanlarının durumu değerlendirildiğinde en

çok problemin iç ve dış kapılarda olduğu tespit edilmiştir. Kapıların özellikle

malzeme kalitesi açısından çok yetersiz olduğu saptanmıştır. Kullanıcılarla yapılan

görüşmelerde, kullanıcılar iç kapıların camlı olmasını ve dış kapıların çelik olmasını

önermiştir. Ayrıca dış kapıların çelik olması güvenlik önlemlerini arttırmayı

amaçlamaktadır.

• Toplu konut alanlarında döşeme ve duvarlarla ilgili olumsuzluklar tespit

edilmiştir. Bazı konutlarda uygulanmış olan halıfleks döşemenin tercih edilmediği

belirlenmiştir. Bunun yerine parke döşeme önerilmektedir. Duvarlarda ise malzeme

kalitesi yönünden yetersizlikler saptanmıştır.

• Konutlardaki su sızması durumu genellikle tüm katlardaki ıslak hacimlerde ve

çatı katlarında görülmüştür. Islak hacimlerin ve çatı izolasyonlarının daha iyi olması

gerekmektedir.

• Konutların pencerelerinde rüzgar sızmasına rastlanmıştır. Rüzgar sızmasının

önlenmesi için pencerelerin malzeme ve işçiliğinin iyileştirilmesi gerekmektedir.

• Konutlarda teknik açıdan görülen tüm sorunların, işçilik ve malzeme kalitesinin

yetersiz olmasından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Toplu konutlarda kullanılan

malzemelerin daha iyi kalitede seçilmesine ve daha iyi işçilikle inşa edilmesine önem

verilmelidir.

Osmaniye ili ve ilçelerinde kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yapılan

yeni konut alanlarının, kullanım sonrası değerlendirme çalışmaları sonucunda,


172

mevcut bölgelerin bir toplu konut alanında olması gereken şartları büyük çoğunlukla

taşımadığı görülmüştür. Yapılan değerlendirme çalışmasının ortaya koyduğu

sonuçlar ve öneriler doğrultusunda Osmaniye ili ve ilçelerinde bundan sonra

yapılacak olan çalışmalar için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Sonuçların ülkemizde yapılacak toplu konut uygulamalarında da yol gösterici

olması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda getirilen öneriler genel

olarak aşağıdaki gibi özetlenebilir.

• Kullanıcıların konutlarını 1. tercih etme sebebi dairelerin uygun fiyatta satılması–

kiraların ekonomik olması olduğundan bundan sonra yapılacak toplu konut

projelerinin ilk olarak ekonomik olması göz önüne almalıdır.

• Kullanıcıların konutlarını 2. tercih etme sebebi toplu konut uygulamalarında

yapılan dairelerin kullanışlı olmasıdır. Buna bağlı olarak toplu konut projelerinin

fonksiyonel olmasına önem verilmelidir.

• Toplu konut uygulamalarındaki çevre düzenlemesi, kullanıcıların konutlarını

tercih etmek için 3. tercih sebebidir. Bu nedenle yapılacak olan projelerde

tasarımcıların konutları çevreleriyle bir bütün olarak tasarlanması ve peyzaj

düzenlemelerine önem vermesi gerekmektedir.

• Toplu konut alanlarında nitelikli çevre özelliklerinin sağlanabilmesi için

kullanıcıların toplu konut alanında olmasını istedikleri mekanlar (market, eczane,

kırtasiye, sağlık ocağı...vb) esas alınarak, sosyal donatı alanları ihtiyacı

karşılayacak düzeyde planlanmalıdır. Yapılan planlama paralelinde sadece

tasarım aşamasında kalmayıp, uygulamaya geçilmesi gerekmektedir.

• Bundan sonra yapılacak tez çalışmalarında, kentsel dönüşüm kapsamında yapılan

toplu konut alanlarının, kullanıcıların gelenek ve göreneklerine uygunluğu

incelenebilir.

173

KAYNAKLAR

ALKAN, A., 1994. Konya: Tarihi Kent Planlama Sorunları, Konya.

ALP, İ., 2005. Kentsel Dönüşüm-Kentsel Mekanın Yeniden Üretilmesi Sürecinde

Yönetişim ve Uygulama Araçları, Yüksek Lisans Tezi, MSÜ, İstanbul.

BARANSÜ, B., 1989. Şehir Yenileme, Reyo Basımevi, İstanbul.

BİNAY, R.A., 2007. Kentsel Dönüşüm Politikalarının Kentin Geleceğine Etkileri -

Avrupa ve Türkiye Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Çalışma, İzmir Teknoloji

Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

BİNİCİ, H., TEMİZ, H., ARI, N., 2005. Osmaniye’de Kentleşme, Antalya Yöresi

Mühendislik Problemleri Sempozyumu, Antalya, 2–24 Eylül 2005, 2Cilt.2,

sf:571–579.

ÇAKILCIOĞLU, M., CEBECİ, Ö.F., 2003. 'Kentin Çöküntü Alanlarında

Uygulamada Yetersiz Kalan İmar P. Yerine Alternatif Planlama Süreçleri'

Kentsel Dönüşüm Sempozyumu.

DAYIOĞLU, O., 2006. Kentsel Gelişimde Dönüşüm Projeleri: Süreç ve Aktörlerin

Tanımlanması, Zeytinburnu Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen

Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

DEMİRKIRAN, S., 2008. Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Yerel

Yönetimlerin Rolü: Bursa Büyükşehir Belediyesi Örneği, Trakya

Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.

DEMİRSOY, S.M., 2006. Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kent Kimliği Üzerindeki

Etkisi (Lübnan-Beyrut-Solidere Kentsel Dönüşüm Projesi Örnek Alan

İncelemesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri

Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

DOYDUK, U., 2008. Ankara Metropoliten Alanında Bir Kentsel Yenileme Olgusu:

Örnek Alan Cevizlidere, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

DÜNDAR, Ö., 2006. “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Sonuçları Üzerin

Kavramsal Bir Tartışma”, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu Bildiriler Kitabı,

TMMOB Şehir Plancıları Odası, 2. Baskı, Ankara.

174

ERDEN, D., 2003. "Kentsel Yenileşmede Bir Araç Olarak Dönüşüm Projeleri".,

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Doktora Tezi, İstanbul.

EREN, F., 2006. Kentsel Dönüşümlerde Kamu- Özel Ortaklıkları ve Özel Girişimin

Dönüşümündeki Varlığı: Konya Örneği, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri

Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.

ERŞAN. Z.F., 2006. Kahramanmaraş Kenti Toplu Konut Uygulamalarının Kullanım

Sonrası Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,

Adana.

GENÇ, F. N., 2003. “Kent Yenileme ve Yerel Yönetimler: Kamu Yönetimi

Perspektifi”, Yerel ve Kentsel Politikalar, Edit: M. Akif ÇUKURÇAYIR,

Ayşe TEKEL, Çizgi Kitabevi, Konya: TMMOB Yerel Yönetimlerde

Dönüşüm Sempozyumu, 2007 s.420.

GÖKSU, F., 2002. “Dönüşüm Projelerinde Yenilikçi Yaklaşımlar”, Mimar Sinan

Üniversitesi, İstanbul, 1-8, 11-13.

GÖKSU, F., 2003. “Kentsel Dönüşüm Projelerinde Yenilikçi Yaklaşımlar”, Kentsel

Dönüşüm Sempozyumu, İstanbul, YTÜ, 270-278.

GÜRLER, E., 2003. "Kentsel Yeniden Üretim Süreci Üzerine Karşılaştırmalı

Çalışma" Kentsel Dönüşüm Sempozyumu.

http://www.camlikevler.com/ (Erişim Tarihi: 09 Aralık 2010).

http://www.eart.google.com/ (Erişim Tarihi: 24 Mart 2011).

http://www.toki.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 23 Mart 2011).

KESKİN D., SÜRAT Ö., YILDIRIM Ö., 2003. Londra’nın Sürdürülebilir Kentsel

Yenileşme Deneyimlerinden, Türkiye ve İstanbul Özelinde Yenileşme

Çalışmalarında Nasıl Faydalanılabilir, TMMOB Şehir Plancıları Odası

Kentsel Dönüşüm Sempozyumu, Y.T.Ü., İstanbul.

KOCAMEMİ, G., 2006. Kentsel Dönüşüm Süreci Kazlıçeşme Örneği, Mimar Sinan

Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,

İstanbul.

http://www.camlikevler.com/

http://www.eart.google.com/

http://www.toki.gov.tr/

175

KÜTÜK İNCE, E., 2006. Kentsel Dönüşümde Yeni Politika, Yasa ve Eğilimlerin

Değerlendirilmesi “Kuzey Ankara Girişi (Protokol Yolu) Kentsel Dönüşüm

Projesi” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri

Enstitüsü.

MC CHARTY, J., 2004 "Kentsel Dön. Ort. Pratiği" Uluslar Arası Kentsel Dönüşüm

Uygulamaları Sempozyumu, İstanbul.

MERSİNLİGİL., Ö, 1998. Osmaniye (Merkez) İmar Planı Ön Araştırması, Şehir

Yayıncılık, Adana.

NACAR. F., SAĞIR.N., 2008. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası

Ankara Şubesi I. CBS Günleri Sempozyumu, Ankara.

Osmaniye Belediyesi Arşivi, 2011.

Osmaniye Belediyesi Stratejik Planı, 2007-2011.

ÖNER, Ş., 2007. Kentsel Yenileme Kapsamında Kentsel Dönüşüm Projelerinin

İstanbul Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi Örneğinde İrdelenmesi,

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans

Tezi, Bartın.

ÖZDEMİR SÖNMEZ, N., 2006. “Düzensiz Konut Alanlarında Kentsel Dönüşüm

Modelleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Planlama, TMMOB Şehir Plancıları

Odası Yayını, Ankara, 2006/2, Sayı: 36.

ÖZDEMİR, D., 2003. 'Kentsel Dönüşüm Sempozyumu".

ÖZTAŞ, N., 2005. Türkiye’de Kentsel Dönüşüm ve Haliç Örneklemesi, Mimar

Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış

Yüksek Lisan Tezi, İstanbul.

SAHİN, S. Z., 2006. “İmar Planı Değişiklikleri ve İmar Hakları Aracılığıyla Yanıltıcı

(Pseudo) Kentsel Dönüşüm Senaryoları: Ankara Altındağ İlçesi Örneği”,

Kentsel Dönüşüm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, TMMOB Şehir Plancıları

Odası, 2. Baskı, Ankara.

SAKIZLIOĞLU, N.B., 2007. Kentsel Yenileme Politikalarının Etkileri: Tarlabaşı –

İstanbul Örnek Olay İncelemesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal

Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

176

ŞAHİNGÜR, A., MÜDERRİSOĞLU B., 2004. “AB’nin Toplum Tabanlı Kentsel

Dönüşüme Yaklaşımı ve Türkiye’deki Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının

Etkinliği”, Değişen-Dönüşen Kent ve Bölge, Cilt 1, TMMOB, Ankara, 512-

513.

TURAK, I., 2004. "Kentsel Dönüşümde Yeni Eğilimler ve Yönetişim", Uluslararası

Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu, İstanbul.

YEREBASMAZ, H., 2006. Gerze Kentsel Dönüşüm Örneğinin İncelenmesi Üzerine

Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans

Tezi, Ankara.

YÜKSEL, Ö., 2007. Kentsel Dönüşümün Fiziksel ve Sosyal Mekana Etkisi: Kuzey

Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri

Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

177

ÖZGEÇMİŞ

1985 yılında Osmaniye’de doğdu. İlkokul ve ortaokul öğrenimini

Osmaniye’de, lise öğrenimini ise Kilis Anadolu Öğretmen Lisesi’nde tamamladı.

2003 yılında Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Mimarlık

bölümünde başladığı üniversite eğitimini 2007 yılında tamamladı. 2008 yılında aynı

üniversitede master programına başladı ve kendi adına ait olan Işık Mimarlık

Ofisiʼni kurdu. Halen aynı iş yerinde çalışmaktadır.

178

179

EK KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA OSMANİYE VE İLÇELERİNDE YAPILAN YENİ KONUT ALANLARININ KULLANIM SONRASI DEĞERLENDİRİLMESİNE AİT KULLANICI ANKETİ BÖLÜM I- KULLANICI İLE İLGİLİ GENEL ÖZELLİKLER 1. Kullanıcın Cinsiyeti

□Kadın □Erkek 2. Kullanıcın Yaşı

□21-30 arası □31-40 arası □41-50 arası □51-60 arası □61 ve daha fazla

3. Kullanıcının Eğitim Durumu □İlkokul mezunu □Ortaokul mezunu □Lise mezunu □Üniversite mezunu

4. Kullanıcın iş durumu □İşçi □Memur □Serbest meslek □Emekli □Ev kadını □Öğrenci □Diğer

5. Konutunuzda toplam kaç kişi yaşıyor sunuz?.................................................................................................................

BÖLÜM II – KONUT İLE İLGİLİ GENEL ÖZELLİKLER

6. Konutun mülkiyet durumu: □Ev sahibi □Kiracı 7. Konutunuzda ne kadar süredir

oturmaktasınız?...................................................................................................

180

8. Bu toplu konutta yaşamayı tercih etmenizin nedenleri nelerdir? 1’ den 3’e kadar önem sırasına koyar mısınız?

ÖNEM SIRASI Dairelerin kullanışlı olması Çevre Düzenlemesi Kent merkezine uzak olması Sitede oturanların sosyal seviyesi Kiraların ekonomik olması /dairelerin uygun fiyatla satılması

İşyerine - Üniversiteye yakın olması Diğer (lütfen belirtiniz)

9. Evinizle ilgili en çok rahatsız olduğunuz sorunlar nelerdir?

1……………………………………………………………………………………. 2……………………………………………………………………………………. 3…………………………………………………………………………………….

BÖLÜM III- KONUT PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ

(1) Teknik Performansın Değerlendirilmesi

10. Evinizde doğal aydınlanma, havalandırma, koku, ısınma, gürültü ve yön gibi

konularda rahatsız olduğunuz bir mekan var mı? …………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………….

11. Genel olarak evinizdeki yapı elemanlarını nasıl değerlendirirsiniz? Her yapı elemanı için çok iyi/iyi/orta/kötü/çok kötü seçeneklerinden birini çizelgede işaretleyiniz.

Yapı

Elemanları

çok iyi İyi orta kötü çok kötü

duvarlar döşemeler tavanlar

pencereler iç kapılar

dış kapılar 12. Evinizde herhangi bir yerden su ya da rüzgar sızması var mı? Nerede ?

………………………………………………………………………………….

181

13. Evinizde değişiklik yapmak istediğiniz yapı elemanı(duvar, döşeme, tavan , pencere, dış kapı, iç kapı) var mı ? Neler ? ………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………….

(2) Foksiyonel Performansın Değerlendirilmesi

14. Konutunuzdaki mekanların büyüklüklerini değerlendirir misiniz?

Yeterli

Büyüklükte Gereğinden

Küçük Gereğinden

Büyük Salon

Oturma Odası Ebeveyn Yatak

Odası

Çocuk Yatak Odası

Mutfak Kiler

Banyo Giriş

15. Sizce konutunuzdaki oda sayısı yeterlimidir? Hayır ise sizce nasıl olmalıdır? ………………………………………………………………………………….

16. Dairenizin bulunduğu kattan memnun musunuz? Hayır ise kaçıncı katta oturmak isterdiniz? Nedeni ile birlikte yazar mısınız? ………………………………………………………………………………….

17. Konutunuz içindeki mekanlar arasındaki uzaklıkları değerlendir misiniz?

Yeterli Uzaklıkta

Gereğinden Uzak

Gereğinden Yakın

Giriş-Salon Giriş-Oturma

Odası

Giriş-Mutfak Mutfak-salon

Yatak Odası-Salon Yatak Odası-

Yıkanma Mahalli

Ebeveyn Yatak O.-Çocuk Yatak O.

18. Birbirine uzak ya da yakın olmasını istediğiniz mekanlar var mı? Neler?

………………………………………………………………………………….

182

19. Kent merkezine ulaşımda güçlük çekiyor musunuz? Evet ise neden? ………………………………………………………………………………….

(3) Davranışsal Performansın Değerlendirilmesi

20. Toplu konut alanındaki diğer blokların konumu sizin bloklarınızı rahatsız ediyor

mu? Nasıl? ………………………………………………………………………………….

21. Toplu konut çevrenizde hırsızlık, aydınlatma, gürültü vb gibi problemler oluyor mu? Herhangi bir önlem alındımı? ………………………………………………………………………………….

22. Bina girişleri ile otopark bağlantıları, yaşlılar ve engelliler açısından güvenli ve yeterli midir?

□Evet □Hayır 23. Sizce toplu konut alanındaki yeşil alanlar yeterli midir? □Evet □Hayır 24. Sizce toplu konut alanındaki otopark alanları yeterli midir? □Evet □Hayır 25. Sizce toplu konut alanındaki çocuk oyun alanları yeterli midir? □Evet □Hayır 26. Konut çevrenizi aşağıdaki ikili özelliklere göre değerlendir misiniz?

çok az orta az çok İlginç sıkıcı

kullanışlı kullanışsız Rahatlatan Stres yaratan

27. Toplu konut alanında olmasını istediğiniz diğer mekanlar nelerdir? ( Sağlık ocağı

, market, alışveriş birimleri,..vb) ………………………………………………………………………………….

28. Yeni bir toplu konut alanı yapılmak istense hangi bölgeyi önerirsiniz? ………………………………………………………………………………….......

Documents

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ... · BİR KENTSEL DÖNÜŞÜM İRONİSİ: OSMANİYE’DE YAPILAN YENİ TOPLU KONUT UYGULAMALARI MİMARLIK ANABİLİM