12
97 ÜLKEMİZDE BİR İLK; OKYANUSAL YAYDA KEŞFEDİLEN, HÜYÜKLÜ PORFİRİ Cu-Mo YATAĞI; AFŞİN-KAHRAMANMARAŞ, TÜRKİYE Özden VERGİLİ*, M. Avni TAPTIK**, Cevdet ÇAKIR* ve Hüseyin ÖCAL*** Havza ve kuşak madenciliğini geliştirmek, jeolojik yapıyı aydınlatmak, bir bütün olarak ay- rıntılı maden arama çalışmaları yapılması ve ekonomik olarak değerlendirilebilecek saha- ların ortaya çıkarılması hedefiyle; MTA Genel Müdürlüğü, Maden Etüt ve Arama Dairesi ta- rafından oluşturulan projelerden bir tanesi olan “Kahramanmaraş-Osmaniye Polimetal Maden Aramaları Projesi” kapsamında Hüyüklü (Af- şin-Kahramanmaraş) porfiri Cu+Mo yatağı or- taya çıkarılmıştır. Türkiye, Alp-Himalaya orojenik sisteminde önemli bir yer tutar. Hem Paleotetis, hem de Neotetis okyanusuna ait kalıntıları içermekte- dir (Ketin 1983). Çalışmalar Triyas’ta açılmaya başlayan ve Miyosen’e kadar aktif hareketini sürdüren neotetis okyanusunun kalıntılarında devam etmektedir (Şengör ve Yılmaz 1981; Robertson ve Dixon 1984). Proje çalışma alanı içerisinde detaylı ola- rak çalışılan alan; Toros orojenik kuşağı içinde Doğu Torosların batı kesiminde yer alır. Kendi içinde ekaylı yapılar sunan tektonik ilişkili farklı yaş ortam ve kayaçlarla temsil edilen allokton ve otokton konumlu kaya birimleri bulunur (Şe- kil 1). Yapısal olarak en altta Göksun ofiyolitik kayaçları (Yılmaz ve diğerleri 1992) yer almak- tadır. Bunların üzerinde ise; Malatya metamor- fitleri (Perinçek ve Kozlu 1984) gözlenmek- tedir. Bölgede yer alan Esence granitoyidleri (Yılmaz ve diğerleri, 1992) ise; tektonik ünite- leri keser konumdadır. Tersiyer yaşlı akarsu ve göl çökelleri ise tüm bu tektonik üniteleri açısal diskordansla örtmektedir. Bölgede gözlenen Göksun ofiyolitik kayaç- ları; tam bir okyanusal kabuk istifi sunmakta- dırlar. En alttan en üste doğru sırası ile; ser- pantinize olmuş tektonitler, ultramafik ve mafik kümülatlar, izotrop gabro, levha dayk karma- şığı ve bazalttan riyolite değişen geniş bir vol- kanik örtüden oluşmaktadır (Parlak, 2006). Makaleye konu olan Hüyüklü Porfiri Cu+Mo yatağı ise; ofiyolitlere ait volkanik örtü içinde yer alan kayaçların, bir kısmının mineralizas- yonu sonucunda oluşmuştur. Bölgede MTA Genel Müdürlüğü tarafından önceki yıllarda yapılan çalışmalardan olan El- bistan Polimetal maden Aramaları Genel Jeo- kimya çalışmasında çeşitli anomaliler elde et- mişlerdir Mengeloğlu (1999). Ayrıca Tüfekçi ve Dumanlılar (2011) tarafından tespit edilen ano- malilerde detay haritalama ve örnekleme çalış- maları yapılmıştır. Ruhsat sahasında yapılan sondajlardan elde edilen ilk bulgulara göre; potasik, fillik ve propilitik olmak üzere üç alte- resyon zonu tespit edilmiştir. Cevherleşme, ço- ğunlukla potasik ve fillik alterasyon zonlarında gözlenmektedir. Cevher mineralleri; stokwork silis-pirit-kalkopirit damarları ile bunları kesen karbonat damarlarında kalkopirit, sfalerit ve galenit, çatlak ve kırıklarda sıvama şeklinde ve kayaçta ise saçınımlar halinde gözlenmektedir. İnceleme alanı ve yakın çevresinde önceki yıllarda farklı amaçlarla oldukça fazla jeolojik çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar bölgesel je- olojinin anlaşılması açısından önem arz etmek- tedir. Özgül (1976), Perinçek (1979), Gözübol ve Gürpınar (1980), Perinçek ve Kozlu (1981), Özgül ve diğerleri (1981), Tarhan (1982), Er- doğan (1982), Perinçek ve Kozlu (1984), Tar- han (1986), Yiğitbaş (1989), Yıldırım (1989), Kozlu ve diğerleri (1990), Yılmaz ve Yiğitbaş (1991), Pehlivan ve diğerleri (1991), Yılmaz ve diğerleri (1992), Mengeloğlu (1999), Şenel ve diğerleri (2002), Parlak ve diğerleri (2004), *Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Maden Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı - Ankara **Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Doğu Akdeniz Bölge Müdürlüğü - Adana ***Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Orta Anadolu II. Bölge Müdürlüğü – Konya

ÜLKEMİZDE BİR İLK; OKYANUSAL YAYDA KEŞFEDİLEN, · granodiyorit, tonalit, kuvars monzonit, kuvars diyorit, gabro, kuvars monzodiyorit, bunlara ait siyenit porfir, granit porfir

Embed Size (px)

Citation preview

97

ÜLKEMİZDE BİR İLK;OKYANUSAL YAYDA KEŞFEDİLEN, HÜYÜKLÜ PORFİRİ Cu-Mo YATAĞI; AFŞİN-KAHRAMANMARAŞ, TÜRKİYE

Özden VERGİLİ*, M. Avni TAPTIK**, Cevdet ÇAKIR* ve Hüseyin ÖCAL***

Havza ve kuşak madenciliğini geliştirmek, jeolojik yapıyı aydınlatmak, bir bütün olarak ay-rıntılı maden arama çalışmaları yapılması ve ekonomik olarak değerlendirilebilecek saha-ların ortaya çıkarılması hedefiyle; MTA Genel Müdürlüğü, Maden Etüt ve Arama Dairesi ta-rafından oluşturulan projelerden bir tanesi olan “Kahramanmaraş-Osmaniye Polimetal Maden Aramaları Projesi” kapsamında Hüyüklü (Af-şin-Kahramanmaraş) porfiri Cu+Mo yatağı or-taya çıkarılmıştır.

Türkiye, Alp-Himalaya orojenik sisteminde önemli bir yer tutar. Hem Paleotetis, hem de Neotetis okyanusuna ait kalıntıları içermekte-dir (Ketin 1983). Çalışmalar Triyas’ta açılmaya başlayan ve Miyosen’e kadar aktif hareketini sürdüren neotetis okyanusunun kalıntılarında devam etmektedir (Şengör ve Yılmaz 1981; Robertson ve Dixon 1984).

Proje çalışma alanı içerisinde detaylı ola-rak çalışılan alan; Toros orojenik kuşağı içinde Doğu Torosların batı kesiminde yer alır. Kendi içinde ekaylı yapılar sunan tektonik ilişkili farklı yaş ortam ve kayaçlarla temsil edilen allokton ve otokton konumlu kaya birimleri bulunur (Şe-kil 1). Yapısal olarak en altta Göksun ofiyolitik kayaçları (Yılmaz ve diğerleri 1992) yer almak-tadır. Bunların üzerinde ise; Malatya metamor-fitleri (Perinçek ve Kozlu 1984) gözlenmek-tedir. Bölgede yer alan Esence granitoyidleri (Yılmaz ve diğerleri, 1992) ise; tektonik ünite-leri keser konumdadır. Tersiyer yaşlı akarsu ve göl çökelleri ise tüm bu tektonik üniteleri açısal diskordansla örtmektedir.

Bölgede gözlenen Göksun ofiyolitik kayaç-ları; tam bir okyanusal kabuk istifi sunmakta-dırlar. En alttan en üste doğru sırası ile; ser-pantinize olmuş tektonitler, ultramafik ve mafik kümülatlar, izotrop gabro, levha dayk karma-şığı ve bazalttan riyolite değişen geniş bir vol-kanik örtüden oluşmaktadır (Parlak, 2006). Makaleye konu olan Hüyüklü Porfiri Cu+Mo yatağı ise; ofiyolitlere ait volkanik örtü içinde yer alan kayaçların, bir kısmının mineralizas-yonu sonucunda oluşmuştur.

Bölgede MTA Genel Müdürlüğü tarafından önceki yıllarda yapılan çalışmalardan olan El-bistan Polimetal maden Aramaları Genel Jeo-kimya çalışmasında çeşitli anomaliler elde et-mişlerdir Mengeloğlu (1999). Ayrıca Tüfekçi ve Dumanlılar (2011) tarafından tespit edilen ano-malilerde detay haritalama ve örnekleme çalış-maları yapılmıştır. Ruhsat sahasında yapılan sondajlardan elde edilen ilk bulgulara göre; potasik, fillik ve propilitik olmak üzere üç alte-resyon zonu tespit edilmiştir. Cevherleşme, ço-ğunlukla potasik ve fillik alterasyon zonlarında gözlenmektedir. Cevher mineralleri; stokwork silis-pirit-kalkopirit damarları ile bunları kesen karbonat damarlarında kalkopirit, sfalerit ve galenit, çatlak ve kırıklarda sıvama şeklinde ve kayaçta ise saçınımlar halinde gözlenmektedir.

İnceleme alanı ve yakın çevresinde önceki yıllarda farklı amaçlarla oldukça fazla jeolojik çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar bölgesel je-olojinin anlaşılması açısından önem arz etmek-tedir. Özgül (1976), Perinçek (1979), Gözübol ve Gürpınar (1980), Perinçek ve Kozlu (1981), Özgül ve diğerleri (1981), Tarhan (1982), Er-doğan (1982), Perinçek ve Kozlu (1984), Tar-han (1986), Yiğitbaş (1989), Yıldırım (1989), Kozlu ve diğerleri (1990), Yılmaz ve Yiğitbaş (1991), Pehlivan ve diğerleri (1991), Yılmaz ve diğerleri (1992), Mengeloğlu (1999), Şenel ve diğerleri (2002), Parlak ve diğerleri (2004),

*Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Maden Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı - Ankara**Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Doğu Akdeniz Bölge Müdürlüğü - Adana***Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Orta Anadolu II. Bölge Müdürlüğü – Konya

98

Bölgede MTA Genel Müdürlüğü tarafından önceki yıllarda yapılan çalışmalardan olan Elbistan Polimetal maden Aramaları Genel Jeokimya çalışmasında çeşitli anomaliler elde etmişlerdir Mengeloğlu (1999). Ayrıca Tüfekçi ve Dumanlılar(2011) tarafından tespit edilen anomalilerde detay haritalama ve örnekleme çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışma ise; öncel çalışmalardan elde edilen bilgilerin değerlendirilerek, saha ruhsatlandırılmıştır. Ruhsat sahasında yapılan sondajlardan elde edilen ilk bulgulara göre; potasik, fillik ve propilitik olmak üzere üç alteresyon zonu tespit edilmiştir. Cevherleşme, çoğunlukla potasik ve fillik alterasyon zonlarında gözlenmektedir. Cevher mineralleri; stokwork silis-pirit-kalkopirit damarları ile bunları kesen karbonat damarlarında kalkopirit, sfalerit ve galenit, çatlak ve kırıklarda sıvama şeklinde ve kayaçta ise saçınımlar halinde gözlenmektedir.

Şekil 1. Doğu Torosların batı kesiminde yer alan kayaçların tektono-stratigrafi haritası(Bedi ve diğ.,2009, yayımlanmamış).

İnceleme alanı ve yakın çevresinde önceki yıllarda farklı amaçlarla oldukça fazla jeolojik çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar bölgesel jeolojinin anlaşılması açısından önem arz etmektedir. Özgül (1976), Perinçek (1979), Gözübol ve Gürpınar (1980), Perinçek ve Kozlu (1981), Özgül ve diğ. (1981), Tarhan (1982), Erdoğan (1982), Perinçek ve Kozlu (1984a), Tarhan (1986), Yiğitbaş (1989), Yıldırım (1989), Kozlu ve diğ. (1990), Yılmaz ve Yiğitbaş (1991), Pehlivan ve diğ (1991), Yılmaz A. ve diğ. (1992), Mengeloğlu (1999), Şenel ve diğ. (2002), Parlak ve diğ (2004), Bedi ve diğ. (2004), Yusufoğlu ve diğ. (2005), Bedi ve dği. (2005), (Bedi ve diğ. (2009). Tüfekçi ve Dumanlılar (2011). Bunlardan çalışmamız açısından önemli görülenler ise daha ayrıntılı olarak özetlenmiştir.

Şekil 1- Doğu Torosların batı kesiminde yer alan kayaçların tektono-stratigrafi haritası (Bedi ve diğerleri, 2009, yayımlanmamış).

Bedi ve diğerleri (2004). Yusufoğlu ve diğerleri (2005), Bedi ve diğerleri (2005). Bedi ve diğer-leri (2009). Tüfekçi ve Dumanlılar (2011). Bun-lardan çalışmamız açısından önemli görülenler ise daha ayrıntılı olarak özetlenmiştir.

Mengeloğlu (1998) Elbistan Polimetal ma-den Aramaları genel jeokimya çalışmasında, L37-L38-L39 1/100.000 ölçekli haritalara ait 44 adet 1/25.000 ölçekli paftalarda çalışmalar yapmışlar ve Cu-Pb-Zn-As-Mo için çeşitli ano-maliler elde etmişlerdir. Parlak (2006), Göksun-Afşin dolayında-ki granitoyid magmatizması üzerinde yaptığı çalışmalarda; bölgede yer alan granitoyidlerin granodiyorit ve granitik bileşimde olduğunu belirtir. Granitoyidlerin tipik kalkalkalen jeo-kimyasal özellik sunduğunu ve volkanik yay konumlu olduklarını belirtirler. Araştırıcılar, bu granitoyidlerde K/Ar yaş tayinlerinde 77.49 ±1.91- 85.76±3.17 my arasında değişen yaşlar tespit etmişlerdir. Supra-Subduction Zonunda ofiyolitler oluşurken, bununla birlikte kayaçlar okyanus içi dalmaya başlaması veya son üzer-

leme sırasında (~ 90 my) ofiyolitlerle ilişkili me-tamorfik kayaçlar biçimlenmiştir. Yazara göre, Malatya-Keban platformunun ofiyolitlerin ve bunlarla ilişkili metamorfitlerin üzerine bindir-mesini Neotetis’in güneydoğusunda Toros aktif kıta kenarı boyunca granitoyidler tarafından (88-85 my) kesilmesinin takip ettiğini belirtir.

Bedi ve diğerleri (2009), Doğu Toroslar’ın batı bölümünde yapmış oldukları bu çalışma-larında, birbirleriyle tektonik ilişkili farklı yaş, ortam ve kayaçlarla temsil edilen allokton ko-numlu farklı yapısal birimler ile otokton konum-lu kaya birimlerinin bulunduğundan bahsede-ler. Ayrıca, Kömürhan ofiyolitlerine ait ofiyolitik kayaçları ve düşük dereceli metamorfik kayaç-lardan oluşan Bodrum napı kayaçları granit, granodiyorit, tonalit, kuvars monzonit, kuvars diyorit, gabro, kuvars monzodiyorit, bunlara ait siyenit porfir, granit porfir gibi yarı derinlik ve dasit gibi volkanik kayaçları ile temsil edi-len yay mağmatizması ürünleri olan olasılıkla en az iki farklı evredeki granitoyidlerle temsi-lolunan Kampaniyen-Maastrihtiyen yaşlı Bas-kil granitoyidlerince kesildiğinden bahsederler.

99

Tüfekçi ve Dumalılar (2011), 1998 yılın-da başlayan Afşin-Elbistan civarı jeokimya ve prospeksiyon çalışması kapsamında araştı-rıcılar; Üst Kretase (veya sonrası) yaşlı mağ-matik kayaçlara bağlı olarak gelişmiş alte-rasyon ve mineralizasyon alanlarının baz ve değerli metal potansiyellerini araştırmışlardır.

HÜYÜKLÜ (KAYIŞINDERE) RUHSAT SAHASI (201100379)

Cevherleşme alanında; 90‘lı yılların ilk ya-rısında madencilik çalışmaları yapılmış olup olası kırık hatları boyunca Pb-Zn-Cu’ ca zen-ginleşmiş damarlar galeri sürülerek işletilmiş ancak daha sonra cevher bitti düşüncesi ile saha terk edilmiştir.

2010 yılında başlayan proje kapsamında (Şekil 2 a), prospeksiyon çalışmaları sırasında

tespit edilen sahanın ruhsatı (Şekil 2b), ancak 2011 yılında alınabilmiştir. Ruhsat sahasında öncelikle 682.97 hektarlık bir alanda 1/10.000 ölçekli yarıdetay maden jeoloji haritası yapıl-mıştır (Şekil 3). Neredeyse tamamı tersiyer çökellerle örtülü alanlar dışında kalan altere zonlardan, haritalama çalışmaları ile eşzaman-lı yüzey örnekleri toplanmıştır (Şekil 4). Örnek-lerden elde edilen analiz sonuçlarının olumlu olması ile de sondajlı arama çalışmaları 2012 yılında başlamıştır.

2012 yılı içinde 17 lokasyonda 8574,40 m sondajlı arama çalışması yapılmıştır. 2013 yılı için 14 lokasyonda 10,000 m sondaj çalışması planlanmış ve sondajların tamamlanmasından sonra ilave sondaj yapılmasına gerek duyul-muş ve aynı yıl içerisinde 15,000 m sondajlı arama çalışmaları yapılacaktır.

100

Şek

il 2

a- 1

/100

.000

ölç

ekli

jeol

oji h

arita

sı (M

TA) v

e pr

oje

alan

ı (Y

ılmaz

ve

diğe

rleri,

199

7).

101

Şekil 2 b- Ruhsat sahası yer bulduru haritası.

Şekil 3- Ruhsat sahasının yarı detay maden jeoloji haritası ve 2012 yılı sondaj lokasyonları.

102

Şekil 4- Altere zondan derlenen örnek profil hatları

103

Foto 1a- Porfirik dokulu dasidik kayaçların ince kesit görünümü

Foto 1b- Porfirik dokulu dasitik kayaçların karot görünümü

ALTERASYON

Bu porfirik dokulu dasitlerin (Foto 1a-b) aşırı derecede silisleşmiş, serizitleşmiş ve li-monitleşmiş olduğu, az altere olan bölümlerin-de grimsi yeşilimsi renkte yoğun olarak limo-nitleşmiş bölgeler de ise; sarımsı beyaz renkli olduğu gözlenmiştir. Sondaj verilerine göre sa-hada halihazırda potasik, fillik ve propilitik ol-mak üzere üç alteresyon zonu tespit edilmiştir.

Potasik ve propilitik alterasyon daha geniş bir alanda, fillik alterasyon ise daha dar bir alanda gözlenmektedir. Potasik alterasyon, yoğun bir şekilde ikincil biyotit oluşumları (Foto 2-3) ile temsil edilmekle birlikte, kesen K-feldspat da-marları ve anhidrit oluşumları da gözlenmiştir (Foto 4). Bu çalışmada tespit edilen alteras-yon parajenezleri, sırasıyla, Lowell ve Guilbert (1970)’ın önerdiği, potasik, propilitik ve fillik al-terasyon tanımlarıyla uyum sağlamaktadır.

104

Resim 2. İkincil biyotitlerin mikroskop görüntüsü

Resim 3. Potasik zonda gelişmiş ikincil biyotitlerin karot görüntüsü

Resim 4. Anhidritin karot görünümü.

CEVHERLEŞME

Cevherleşme, altere dasit porfirler içerisinde saçınımlı ve damarcıklar şeklinde gözlenmekte olup; sondajlı arama çalışmaları esnasın da; cevherleşmenin yüzeye yakın kesimlerde (yaklaşık 7-15m.) oksitlenmelerden etkilendiği derinlere doğru ise kesintisiz biçimde cevherli olduğu gözlenmiştir. Cevherleşme dasit porfirlerde; bakır, kurşun, çinko, molibden polimetal mineralizasyonu şeklindedir.

Foto 2- İkincil biyotitlerin mikroskop görüntüsü

Foto 3- Potasik zonda gelişmiş ikincil biyotitlerin karot görüntüsü

Foto 4- Anhidritin karot görünümü.

105

CEVHERLEŞME Cevherleşme, altere dasit porfirler içeri-sinde saçınımlı ve damarcıklar şeklinde göz-lenmekte olup; sondajlı arama çalışmaları esnasın da; cevherleşmenin yüzeye yakın kesimlerde (yaklaşık 7-15 m) oksitlenmelerden etkilendiği derinlere doğru ise kesintisiz biçim-de cevherli olduğu gözlenmiştir. Cevherleşme dasit porfirlerde; bakır, kurşun, çinko, molibden polimetal mineralizasyonu şeklindedir.

Cevher mineralleri; stokwork silis-pirit-kal-kopirit, sfalerit, galenit damarları ile bunları

kesen karbonat damarlarında pirit, kalkopirit, sfalerit ve galenit, fahlerz (Foto 5A), çatlak ve kırıklarda sıvama şeklinde ve kayaçta ise sa-çınımlar halinde gözlenmektedir. Yapılan çalış-malarda ana cevher minerali olarak pirit, kalko-pirit, sfalerit, galenit, molibdenit (Foto 5B) tali cevher minerali olarak arsenopirit (Foto 5C), bornit, pirotin, manyetit, rutil, bizmut ve aikinit (Foto 5D) gözlenmektedir. Ayrıca ikincil olarak markazit, kalkozin, kovellin (Foto 5E) ve hema-tit oluşumları da tespit edilmiştir.

Cevher mineralleri; stokwork silis-pirit-kalkopirit, sfalerit, galenit damarları ile bunları kesen karbonat damarlarında pirit, kalkopirit, sfalerit ve galenit, fahlerz (Resim 5A), çatlak ve kırıklarda sıvama şeklinde ve kayaçta ise saçınımlar halinde gözlenmektedir. Yapılan çalışmalarda ana cevher minerali olarak pirit, kalkopirit, sfalerit, galenit, molibdenit (Resim 5B) tali cevher minerali olarak arsenopirit (Resim 5C), bornit, pirotin, manyetit, rutil ve bizmut,aikinit (Resim 5D) gözlenmektedir. Ayrıca ikincil olarak markazit, kalkozin, kovellin (Resim 5E) ve hematit oluşumları da tespit edilmiştir.

Foto 5- Cevher minerallerinin parlak kesit görüntüleri

106

Resim 6. Saçınımlı ve damarlar halinde pirit, kalkopirit, bornit ve nabit bakır oluşumları

Resim 7. Fillik zonda gelişmiş ağsal damarlar ve kesen kalkopirit damarı

Resim 8. Kalsit damarına bağlı olarak gelişmiş pirit, kalkopirit, galen.

SONUÇ

Çalışma alanındaki cevherleşme çoğunlukla porfiri dasitle ilişkilidir. Yapılan çalışmalarla cevherleşme alanında fillik, potasik, propilitik alterasyon zonlarının varlığı tespit edilmiştir. Yan kayaç, cevher parajenezi ve alterasyon desenleri cevherleşmenin Porfiri Cu-Mo cevherleşmeleriyle benzerlikler sunduğunu göstermiştir. Ayrıca çeşitli zonlarda da damar halinde Pb-Zn zenginleşmeleri gözlenmiştir. Bu içeriğiyle saha polimetalik bir cevherleşme içermektedir. Sondaj verilerine dayalı yapılan ilk hesaplamalara göre; ortalama % 0.25 (2500 ppm) Cu içeren yaklaşık 950 milyon tonluk bir kütle görünür kaynak haline getirilmiştir. Ayrıca çeşitli kalınlık ve seviyelerde olmak üzere; 185 m. kalınlığında ortalama 1600 ppm Pb, 240 m. kalınlığında ortalama 2000 ppm Zn ve 85 m. kalınlığında ortalama 250 ppm Mo değerleri elde edilmiştir.

SONUÇ

Çalışma alanındaki cevherleşme çoğun-lukla porfiri dasitle ilişkilidir. Yapılan çalış-malarla cevherleşme alanında fillik, potasik, propilitik alterasyon zonlarının varlığı tespit edilmiştir. Yan kayaç, cevher parajenezi ve al-terasyon desenleri cevherleşmenin Porfiri Cu-Mo cevherleşmeleriyle benzerlikler sunduğunu göstermiştir. Ayrıca çeşitli zonlarda da damar halinde Pb-Zn zenginleşmeleri gözlenmiştir.

Bu içeriğiyle saha polimetalik bir cevherleşme içermektedir. Sondaj verilerine dayalı yapılan ilk hesaplamalara göre; ortalama % 0,25 (2500 ppm) Cu içeren yaklaşık 850-950 milyon ton-luk bir kütle görünür kaynak haline getirilmiş-tir. Ayrıca çeşitli kalınlık ve seviyelerde olmak üzere; 185 m. kalınlığında ortalama 1600 ppm Pb, 240 m kalınlığında ortalama 2000 ppm Zn ve 85 m kalınlığında ortalama 250 ppm Mo de-ğerleri elde edilmiştir.

Foto 6- Saçınımlı ve damarlar halinde pirit, kalkopirit, bornit ve nabit bakır oluşumları

Foto 7- Fillik zonda gelişmiş ağsal damarlar ve kesen kalkopirit damarı

Foto 8- Kalsit damarına bağlı olarak gelişmiş pirit, kalkopirit, galen.

107

DEĞİNİLEN BELGELER

Bedi, Y., Şenel, M., Usta, D., Özkan, M. K. ve Beyazpirinç, M., 2004, Binboğa Dağ-ları’nın Jeolojik Özellikleri ve Batı-Orta Toroslar’daki Benzer Birimler ile Deneş-tirilmesi, 57. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, s. 271-272.

Bedi, Y., Usta, D., Özkan, M.K., Beyazpirinç, M., Yıldız, H. ve Yusufoğlu, H., 2005, Doğu Toroslar’da (Göksun-Sarız-Elbistan) Allokton İstiflerin Tektono-Stratigrafik Özellikleri: 58.Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, 262-263, Ankara.

Bedi, Y. ve Usta, D., 2006, Tufanbeyli-Feke-Ko-zan Dolayının Paleozoyik Stratigrafi-si (Doğu Toroslar), Türkiye Stratigrafi Komitesi 6. Çalıştayı. Toros Kuşağı ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Prekamb-riyen-Paleozoyik Kaya Birimlerinin Li-tostratigrafi Adlamaları., Özler Kitabı s., 22-23, Ankara.

Bedi, Y., Yusufoğlu, H., Özkan, M.K., Beyazpi-rinç, M., Usta, D., Baran, C., 2009, Ma-latya-Elbistan Dolayının tektono-Stra-tigrafik Özellikleri: 388 s. MTA Rapor No. 11150 (yayımlanmamış), Ankara.

Dumanlılar, H., Aydal, D., Dumanlılar, Ö., 1999 İspendere (Malatya) yöresi, Sülfit Mine-ralleşmelerinin Jeolojisi, Mineralojisi ve Jeokimyası. MTA dergisi 121, 217-223.

Dumanlılar, Ö., Aydal, D., Dumanlılar, H., 2005 Baskil (Elazığ) Güneyindeki Cevherleş-melerin Jeolojik ve Mineralojik Özellik-leri JMO Dergisi, 29 (1).

Erdoğan, B., 1982, Ergani-Maden yöresindeki Güneydoğu Anadolu ofiyolit kuşağının jeolojisi ve volkanik kayaları: Türkiye Jeol. Kur., Bült., 25/1, 45-59.

Gözübol, A.M. ve Gürpınar., O., 1980, Kahra-manmaraş kuzeyinin jeolojisi ve tekto-nik evrimi. Türkiye 5. Petrol Kongresi Jeoloji-Jeofizik Bildirileri, 21-29, Ankara.

Ketin, İ., 1983, Türkiye Jeolojisine Genel Bir Bakış Istanbul Technical Univercity.

Publications, Istanbul, 595 pp.

Kozlu, H., Fourcade, E. ve Günay, E., 1990, Doğu Toros bölgesinde Neo-Tetisin Ev-rimi: Türkiye 8. Petrol Kong., Genişletil-miş Bildiri Özleri, 387-402.

Lowell, J. D. ve Guilbert, J. M., 1970, Lateral and vertical alteration-mineralization zoning in porphyry ore deposits: Econ. Geol., 65, 373-408

Mengeloğlu, M., 1999, K.Maraş–Elbistan yöre-si genel jeokimya raporu. MTA Genel

Müdürlüğü Rapor No: 10245 (yayımlan-mamış), Ankara.

Özgül, N., 1976, Toroslar’ın bazı temel jeo-loji özellikleri: TJK Bült. 19, s. 65-78,

Ankara.

Özgül, N., Turşucu, A., Özyardımcı, N., Şenol, M., Bingöl, İ. ve Uysal, Ş., 1981, Mun-zur Dağları’nın jeolojisi: MTA Derleme Rapor No: 6995 Ankara (yayımlanma-mış).

Parlak,O., 2006, Geodynamic significance of granitoid magmatism in the southeast Anatolian orogen: geochemical and ge-ochronogical evidence from Göksun-Af-şin (Kahramanmaraş, Turkey) region: Int. Journal of Earth Sci., 95, 609-627.

Parlak, O., Hock, V., Kozlu, H. ve Delaloye, M., 2004, Oceanic crust generation in an island arc tectonic setting SE Anatolian orogenic belt (Turkey): Geol. Mag. 141 (5), 583-603.

Pehlivan, Ş., Barkurt, M.Y., Bilginer, E., Kurt, Z., Sütçü, Y.F., Can, B., Bilgi, C., Örçen, S., Süer, T. ve Karabıyıkoğlu, M., 1991, El-bistan-Nurhak (Kahramanmaraş)

Perinçek, D., 1979, Geological investigation of Çelikhan-Sincik-Koçali area (Adıyaman province). İstanbul Üniversitesi Fen Fa-kültesi Mecmuası, Seri B44, 127-147.

Perinçek, D. ve Kozlu, H., 1981, Afşin-Elbis-tan-Doğanşehir dolaylarının jeolojisi ve petrol imkanları: TPAO Rapor No: 4209 (yayımlanmamış).

108

Perinçek, D. ve Kozlu, H., 1984a, Afşin-Elbis-tan-Doğanşehir dolayının stratigrafisi ve bölgedeki birliklerin yapısal ilişkileri: TPAO Rapor No: 1909 (yayımlanma-mış).

Robertson AHF ve Dixon JE 1984 Introduction: aspects of the geological evolution of the Eastern Mediterranean. Geological Society of London Special Publication, Vol 17, pp 1-74.

Şenel, M., Bedi, Y., Metin. Y., Dalkılıç, H., Kes-kin, H., Kuru, K., Alan, İ., Balcı, V., Vergili, Ö., Usta, D., Usta, M., Tok, T., Şahin, Ş., Özkan, M.K., Taptık, M.A., Kop, A., 2002, Doğu Toroslar’ın batı ke-siminin stratigrafik ve yapısal özellikleri, komşu bölgelerle korelasyonu. 55. Tür-kiye Jeoloji Kurultayı, 11-15 Mart, Bildiri özleri s. 249, Ankara.

Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y., 1981, Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic ap-proach. Tectonophysics, 75, 181-241.

Tarhan, N., 1982, Göksun-Afşin-Elbistan dola-yının jeolojisi: MTA Genel Müdürlüğü

Rapor No: 7296, 63 s (yayımlanmamış), Ankara.

Tarhan, N., 1986, Doğu Toroslar’da Neo-Tetis’in kapanımına ilişkin granitoyid magma-larının evrimi ve kökeni: MTA Dergisi, 107, 95-110.

Tüfekçi, Ş. ve Dumanlılar, İ., 2011, Afşin-Elbis-tan civarı jeokimya ve prospeksiyon ra-poru. MTA Genel Müdürlüğü Rapor No: 11388 (yayımlanmamış), Ankara.

Yıldırım, M., 1989, Kahramanmaraş kuzeyin-deki (Engizek-Nurhak Dağları) tektonik birliklerin jeolojik-petrolojik incelemesi: İ.Ü. Fen Bilimleri Enst., Doktora Tezi, 306 s., İstanbul.

Yılmaz, Y. ve Yiğitbaş, E., 1991, The different ophiolitic-metamorphic assemblages of the SE Anatolia and their significance in the geological evolution of the regi-on. Proceedings of the 8 th Petroleum Congress, pp. 128-140.

Yılmaz, A., Bedi,Y., Uysal, Ş., Yusufoğlu, H., Atabey, E. ve Aydın, N, 1992, Doğu To-roslar’da Uzunyayla ile Beritdağı arası-nın jeolojisi: MTA Genel Müdürlüğü Ra-por No: 9543 Ankara (yayımlanmamış).

Yılmaz, A., Bedi,Y., Uysal, Ş., Aydın, N., 1997 1/100.000 Ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları. Elbistan-İ23 Paftası, No:50.

Yiğitbaş, E.,1989, Engizek Dağı (K.Maraş) do-layındaki tektonik birliklerin petrolojik in-celemesi: İ.Ü. Fen Bilimleri Enst., Dok-tora Tezi, 347 s., İstanbul.

Yusufoğlu, H., Bedi,Y.,Usta, D., Özkan, M.K., Beyazpirinç, M. ve Yıldız, H., 2005. Af-şin-Elbistan Neojen Havzasının Tekonik Evrimi, Doğu Toroslar, Türkiye. 58.Tür-kiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, 264-265, Ankara.