Opšta hirurgija

U N I V E R Z I T E T U N O V O M S A D U

P O LJ O P R I V R E D N I F A K U L T E T D E P A R T M A N Z A V E T E R I N A R S K U M E D I C I N U

Definicija

ŠOK

Hipovolemijski

Kardiogeni

Opstruktivni

Distributivni

Septički

Anafilaktički

Neurogeni

Etiopatogeneza šoka Insuficijencija kardiovaskularnog sistema u

dopremanju krvi do tkiva Nemogućnost da krv prenese dovoljno kiseonika Nemogućnost iskorišćavanja kiseonika na periferiji

Etiopatogeneza šoka Insuficijencija kardiovaskularnog sistema u

dopremanju krvi do tkiva hipoperfuzija

Nemogućnost da krv prenese dovoljno kiseonika Pulmonalno oboljenje ili trauma, jaka anemija (retko)

Nemogućnost iskorišćavanja kiseonika na periferiji Trovanje cijanidom (retko)

Hipovolemijski šok Smanjenje intravaskularnog volumena krvi 30-35%

Krvarenje, dehidracija

Smanjen dotok krvi u desnu

pretkomoru

Smanjen minutni volumen

Smanjena perfuzija

tkiva

Oštećenje ćelija zbog

hipoksije

Oštećenje endotela

Povećana propusljivost

krvnih sudova

Smanjen ukupni

volumen krvi

Kardiogeni šok Ventrikularna tahikardija Zastoj srca Ventrikularna fibrilacija

Opstruktivni šok Kompresija velikih krvnih sudova koji dovode krv u

srce Proširenje i zavrnuće želudca psa Tamponada srca pneumotoraks

Distributivni šok Inadekvatna tkivna perfuzija usled vazodilatacije koja

mošže da bude posledica infekcije, anafilakse i neurološkog oboljenja.

Septični šok Anafilaktični šok Neurogeni šok

Septični šok SIRS – (Systemic Inflammmatory Response Syndrome) Prodor medijatora upale u sistemsku cirkulaciju Bakterijemija, toksemija, septikemija Medijatori upale dovode do:

Povećane permeabilnosti kapilara Vazodilatacije, aktiviranja leukocita Zgrušavanja krvi Poremećaj kontrakcije miokarda

Pankreatitis, trauma, opekotine, tumori Ako je uzrok SIRS infekcija onda je reč o Sepsi Pozitivna hemokultura potvrđuje sepsu.

MODS Multi Organ Disfunction Syndrome Javlja se u teškoj sepsi i septičnom šoku Bubrezi (prestanak diureze) Srce i krvni sudovi (hipovolemija, hipotenzija,

aritmije) Jetra – akutni hepatitis GIT– adinamički ileus, bakterijska translokacija CNS – metabolička encefalopatija Mišići - rabdomioliza

Anafilaktički šok Anafilaktički šok – vrsta distribucijskog šoka koji

nastaje kao posledica alergijske reakcije Anafilaktoidna reakcija – reakcija posredovana

neimunim mehanizmom za koji nije potrebna prethodna senzibilizacija organizma na neki alergen kao što je slučaj sa anafilaktičkim šokom

•Simptomi kod anafilaksije- pojava edema (obrazi, očni kapci, prepucijum), osip, svrab, opstrukcija gornjih disajnih puteva, uznemirenost, proliv, povraćanje, cirkulatorni kolaps, epi-napadi, koma, smrt • Najčešći uzroci - antibiotici (penicilin), vakcine, vitamini, ugriz insekta, sastojci hrane • Lečenje- adrenalin IV, infuzija, glukokortikoidi, antihistaminici

Klinički simptomi kod anafilakse

Neurogeni šok

Smanjenje simpatičkog tonusa Hipotenzija, bradikardija, hipotermija Neurološke bolesti, povrede produžene moždine

Klinički stadijumi šoka Kompenzovani stadijum Klinički:

povećanje frekvencije pulsa i disanja svest i krvni pritisak bez osobenosti CRT<1 sec, blaga metabolička acidoza

Klinički stadijumi šoka Dekompenzovani rani stadijum Redistribucija protoka krvi do srca i mozga sa posledičnim

smanjenjem snadbevanja ostalih organa kiseonikom, metabolička acidoza, konstrikcija arteriola

Klinički znaci: tahikardija, tahipnea, blede sluznice, produženo CRT, slab kvalitet pulsa, hipotermija, hipotenzija,

motorički nemir, anurija ili oligourija

Klinički stadijumi šoka Dekompenzovani stadijum gubitak autoregulacijske kontrole Klinički:

niska frekvencija pulsa usprkos niskom minutnom volumenu, odsutnost CRT, jaka hipotenzija, jaka hipotermija, anurija, teška metabolička i respiratorna acidoza

Smrtnost – visoka

Opšta hirurgija

U N I V E R Z I T E T U N O V O M S A D U

P O LJ O P R I V R E D N I F A K U L T E T D E P A R T M A N Z A V E T E R I N A R S K U M E D I C I N U

“

Terapija šoka VIP protokol Ventilation (ventilacija) Infuzion (infuzija) Pump (srce) Lečenje primarne bolesti koja je prouzrokovala šok

(zaustavljanje krvarenja, antibiotici, hirurška sanacija npr. torzije želudca).

Opšta hirurgija

U N I V E R Z I T E T U N O V O M S A D U

P O LJ O P R I V R E D N I F A K U L T E T D E P A R T M A N Z A V E T E R I N A R S K U M E D I C I N U

“

Stres za vterinara, zbog?? Rizik od uginuća Razmišljate o grešci Razmišlajte o vašim mogućnostima Razmišljate o mogućoj odšteti Ni vlasnik vam često nije od pomoći (histerija, suze)

Samostalan rad U vašu kliniku gotovo istovremeno su primljena su

četiri hitna pacijenta. Odradili ste trijažni pregled Legenda:

MM (mucous membrane) HR (heart rate) RR (respiratory rate) CRT (capillary refill time)

Rezultati su sledeći: Odredite stepen hitnosti i redosled terapije

Pacijent br 1 Dva meseca stara Čiuvava epi napadi. U rukama vlasnika deluje somnolentno HR 120 bpm RR norman

Pacijent br 2. Mops 3 godine star Unilateralna okualrna proptoza HR 80 Sinusna aritmija MM i puls uredni Blagi respiratorni stretor

Pacijent br 3. Mačka 6 meseci Okularna hemoragija Epistaksa RR 30 pm, inspiratorna dispneja HR 180 bpm, iregularan puls MM roze CRT < 1 sec

Pacijent br 4. Labrador 2 godine Epi napad kod kuće HR 80 MM roze CRT 1 sec Svestan ali Dezorijentisan

Inicijalni – trijažni pregled Odmah po prijemu….. ABC (Airway, Breathing, Circulation) Kratka istorija oboljenja Pregled sistema organa

ABC A B C Airway

Prohodnost disajnih puteva Breathing

Da li životinja pokušava da diše? Circulation

Da li se čuju otkucaji srca i da li se oseti puls na periferiji?

Kratka istorija Starost, rasa, pol Kazivanje vlasnika Trajanje problema Ostale kratke i važne informacije

Hrana, terapija (alergija) Prisutna oboljenja

Trijažni Pregled sistema organa Uvek razmišljamo šta je to to će prvo ubiti mog

pacijenta? Srce, Mozak, Pluća Nije neophodan ovaj redosled

Srce – Trijažni pregled Puls Mukozne membrane CRT HR Auskultacija srca

Disanje – trijažni pregled Frekvencija disanja RR Respiratory rate Respiratorni napor Auskultacija toraksa

Neurološki trijažni pregled Stanje svesti Reakcija na stimuluse Orijentisanost (u humanoj medicini prema vremenu,

prostoru i ljudima)

Dakle šta je trijažni pregled? Puls Mukozne membrane CRT HR Auskultacija srca__________Srce_______ Stanje svesti Neurološki simptomi Abnormalnosti u hodu_____________Mozak_______ Frekvenca disanja RR Napor pri disanju Auskultacija toraksa _________Pluća______

Pas je bez svesti 260 bpm Slab periferni puls Blede mukozne membrane Koji je najverovatniji tip šoka?

Evaluacija pregleda kardiovaskularnog sistema Hr psi 80 - 120 bpm, mačke 160 - 200 bpm >220-240 kod aritmije Puls

Femoralna arterija Metatarzalna arterija

Lokalizacija respiratornog obolejnja Koja su od ovih stanja urgentna

Pneumotoraks Edem larinksa Strano telo u traheji Hronična opstruktivna plućna bolest Upala pluća

Evaluacija nervnog sistema Stanje svesti

Depresija, stupor, komaMentation status Hiperekscitacija, yperexcitable, dysphoric, hysterical

Kretanje Leži ne ustaje, pareza, ataksija, paraliza

Ukoliko je neurološko oboljenje primarno, odraditi detaljan neurološki pregled u cilju lokalizacije oboljenja.

Definicija Re – ponovo; animare – oživeti CPR – Cardio Pulmonal Reanimation Podrazumeva postupke koje sprovodimo kod

prestanka disanja i rada srca. Respiratorni zastoj Srčani zastoj Započeti unutar 4 minuta Trajanje CPR-a 20 minuta

Respiratorni zastoj Oboljenja pluća i grudnog koša Oboljenja CNS-a Predoziranje anesteticima (često u toku opšte anestezije)

Srčani zastoj

U smislu CPR-a, srčani zastoj je iznenadani prestanak rada srca tj njegove funkcije da pumpa krv i to usled:

Ventrikularne fibrilacije Asistolija Električne aktivnosti srca bez pulsa

Kako prepoznati kardiopulmonalni zastoj? Agonalno disanje Apneja Gubitak svesti Cijanoza Midrijaza Miorelaksacija Pad Ta Puls se teško ili ne palpira

Cilj CPR-a Održavanje ventilacije Održavanje protoka krvi do srca i mozga Povratak normalnog srčanog ritma i minutnog

volumena Oporavak tkiva od hipoksije i acidoze

Postupak reanimacije Airway Breathing Circulation Drugs Elektrokardiogram Fibrilation treatment

Najčešće se spovodi jer nije potrebna oprema

Airway – vazdušni putevi

Čišćenje od krvi, vađenje stranog tela Endotrahealna intubacija Veštačka ventilacija ambu balonom ili respiratorom

Bolje je pri tome koristiti kiseonik Frekvencija 10-12/minuti pas i mačka Ukoliko CPR izvodi jedna osoba onda na 15 ili 30

kompresija grudog koša ide jedno upuhivanje

Breathing – disanje

Stimulacija disanja Stimulacija disanja akupresurna tačka Jen Chung

Circulation - krvotok Masaža srca Kontinuirano bez prekida Vanjska masaža srca

Do 30% od MV Leži na desnom boku Dlan u četvrti ili peti međurebarni prostor, nešto

dorzalnije od kostohondralnog spoja

D – drugs - lekovi Putevi primene lekova: Najčešće intravenski i to najbolje v.jugularis Ali se daje i u perifernu venu, intratrahealno,

ontraosealno, ontralingvalno, intrakardijalno

Drugs – lekovi - za stimulaciju srca i krvotoka

Adrenalin Deluje preko α i β adrenoreceptora Dejstvo povećavaTa Perifern konstrikcija arteriola Povećan venski priliv krvi u srce Povećana kontraktilnost miokarda Povećana frekvenca srca 0,01-0,02 mg/kg iv, za 3-5 minuta 0,1mg/kg iv

Drugs – lekovi - za stimulaciju srca i krvotoka

Atropin Smanjuje tonus vagusa Povećava frekvencu srca Povećava brzinu provoda kroz Hisov snop Indikacije: bradikardija, asistolija 0,02-0,04 mg/kg iv

Drugs – lekovi - za stimulaciju srca i krvotoka

Vazopresin Deluje na V1 receptore i dovodi do vazokonstrikcije

Drugs – lekovi - antiaritmici Lidokain Indikacije: ventrikularna fibrilacija i tahikardija

Ali povećava defibrilacijski prag pa može

prouzrokovati asistoli Zato se preopručuje nakon reanimacije da spreči

aritmije 1-2mg/kg IV

Drugs – lekovi - antiaritmici Amjodaron Indikacije: ventrikularna fibrilacija i tahikardija

Blokira Na, K i Ca kanale, ali deluje i na α i β

receptore. 2-5 mg/kg IV

Drugs – lekovi – antidoti Važniji u humanoj medicini kod suicida Opioidi - antagonist - nalokson Benzodiazepini – antagonist – flumazenil Agonisti α2 receptora - agonistatipamezol Indikacije: ventrikularna fibrilacija i tahikardija

Drugs – lekovi – tekucinska terapija Dekstran 10-20ml/kg psi d0 10 ml/kg macke Hipertoni NaCl 4-6ml/kg

Izotonicni kristaloidi kod hipovolemicnih

EKG - elektrokardiogram Pratiti EKG jer klinicki nije moguce razlikovati

ventrikularnu fibrilaciju, asistoliju i el aktivnost srca bez pulsa (elektromehanička disocijacija).

Ventrikularna fibrilacija može reagovati na

defibrilaciju, što nije slučaj sa asistolijom ili el aktivnosšću bez pulsa

Ventrikularna fibrilacija Bezpulsna aritmija sa iregularnom i haotičnom

mehaničkom ielektričnom aktivnošću srca i takvom kontrakcijom gde srce gubi svojstvo pumpe

Uzroci: ishemija miokarda, kateholamini, stimulacija simpatikusa ,poremecaj acidobazne ravnoteže, hipoksija, hipo ili hipertermija, lekovi.

Defibrilacija 4,7,11 J/kg

Asistolija Odsutnost mehaničke i električne aktivnosti srca Primarna, sekundarna Lečenje: adrenalin, vazopresin, atropin

Električna aktivnost srca bez pulsa Plucna embolija, tamponada Smanjeno volumno opterecenje srca, smanjena

kontraktilnost Lecenje: uklanjanje primarnog uzroka, adrenalin,

vazopresin, atropin.

Terapija fibrilacije Električna defibrilacija Jednosmjerna struja visoke energije se propušta kroz

miokard kratko vreme u cilju depolarizacije celog srca Vanjska defibrilacija Unutražnja defibrilacija

Nakon reanimacije? 65% uspešno reanimiranih pasa ce opet biti u asistoliji Postreanimacijski sindrom Nadzor nad: Disanjem EKG CNS Bubrezi Digestivni sistem

Distribucija tečnosti u organizmu

Fiziologija? Volumenska homeostaza Osmotksa homeostaza Elektrolitska homeostaza Acido – bazna homeostaza

Popio bih Moravu

Voda!?

Ne hvala!