Upload
dangmien
View
216
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Ś R O D O W I S K O
Środowisko to ogół elementów
przyrodniczych i antropogenicznych
(przyrody martwej i ożywionej,
pozostających w stanie naturalnym
lub przekształconym przez człowieka),
tworzących otoczenie, w którym
żyje człowiek.
Ś R O D O W I S K O
„Środowisko jest to ogół czynników
abiotycznych (środowisko fizyczne),
biotycznych (środowisko biologiczne) oraz
społeczno-ekonomicznych (środowisko
społeczne), mających bezpośrednie
znaczenie dla życia i rozwoju organizmów
żywych i społeczności ludzkich”.
Środowisko przyrodnicze - ogólny
termin oznaczający trójwymiarową
powłokę kuli ziemskiej, stanowiącą
miejsce przenikania się:
LITOSFERY,
ATMOSFERY,
HYDROSFERY
BIOSFERA – obejmuje żywe organizmy
Ś R O D O W I S K O
Środowisko przyrodnicze jest miejscem
zachodzenia wszystkich procesów
geograficznych.
Składa się z komponentów:
budowy geologicznej (geologia - gleby),
klimatu i stosunków wodnych (hydrologia),
rzeźby terenu (krajobraz),
szaty roslinnej (flora) i
świata zwierzęcego (fauna).
B I O S F E R A
Obejmuje ona powierzchnię Ziemi (granicę
trzech elementów):
• zewnętrzną część skorupy ziemskiej - litosferę
(ok. 3 m w głąb – gleby i skały),
• powłokę gazową okalającą Ziemię (dolna
część atmosfery – troposfera i stratosfera),
• zasoby wodne naszej planety, czyli hydrosferę.
B I O S F E R A
Ziemia nazywana jest
niekiedy planetą wody,
ponieważ woda pokrywa
większą część jej
powierzchni, tj. ok. 70%
A T M O S F E R A
Atmosfera stanowi zewnętrzną, gazową
strefę Ziemi. W składzie pionowym
atmosfery wyróżnia się 6 warstw:
1. troposfera,
2. stratosfera,
3. mezosfera,
4. termosfera,
5. jonosfera i
6. egzosfera.
L I T O S F E R A
Litosfera - (skorupa ziemska) jest
zróżnicowana pod względem grubości
(5 – 70 km) i nie jest jednorodna.
Jest źródłem składników
mineralnych dla biosfery (obieg materii).
L I T O S F E R A
Skorupa ziemska jest zbudowana ze
skał, czyli zespołów mineralnych.
Wśród skał wyróżnia się trzy główne
grupy genetyczne: magmowe,
metamorficzne,
i osadowe.
L I T O S F E R A
Skały magmowe stanowią podstawowy
element budujący skorupę ziemską, zaś
udział skał wtórnych, tj. osadowych
i metamorficznych w całości litosfery
jest podrzędny.
HYDROSFERA I WODY PODZIEMNE
Wszystkie wody występujące
bezpośrednio na powierzchni
ziemskiej, czyli tzw. wody
powierzchniowe tworzą
h y d r o s f e r ę.
HYDROSFERA I WODY PODZIEMNE
Prawie 98% stanowią wody mórz
i oceanów zajmujących ponad
70% całej powierzchni Ziemi.
HYDROSFERA I WODY
PODZIEMNE
Pozostała ilość, tj. ok. 2% przypada
na wody lądowe: jeziora, rzeki,
morza wewnętrzne, lądolody,
lodowce i śniegi.
HYDROSFERA I WODY PODZIEMNE
Średnia głębokość mórz i oceanów
wynosi w przybliżeniu 3 700 m,
a maksymalnie ponad 11 000 m
(Rów Mariański na Oceanie Spokojnym -
ciśnienie rzędu 1000 atmosfer).
Wyróżnia się wody słone i słodkie
oraz wody podziemne i atmosferyczne.
Zanieczyszczenie środowiska
rozumiemy jako „stan środowiska wynikający
z wprowadzania do powietrza, wody lub gleby,
substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub
energii w takich ilościach i takim składzie, że:
może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka,
przyrodę ożywioną, klimat i glebę, wodę lub
powodować inne niekorzystne zmiany, np.
korozję metali”.
Źródła zanieczyszczeń
źródła naturalne (np. wulkany, erozja wietrzna
skał, pył kosmiczny, pożary lasów) lub
sztuczne (antropogeniczne – spowodowane
działalnością człowieka), które następuje
„w wyniku niezamierzonej, ale systematycznej
działalności człowieka, polegającej na ciągłej
emisji czynników degradujących środowisko
lub jest następstwem awarii będącej przyczyną
nagłego uwolnienia zanieczyszczeń”.
Przemysł chemiczny i energetyczny,
Przemysł wydobywczy,
Motoryzacja,
Rolnictwo.
Źródła zanieczyszczeń
https://www.google.pl/search?q=zanieczyszczenie
Rodzaje zanieczyszczeń środowiska
Substancje gazowe, stałe i ciekłe.
Punktowe (ściekowe, kopalniane,
z elektrowni cieplnych, mogilniki,
składowiska odpadów, promieniowanie).
Liniowe (wzdłuż szlaków komunikacyjnych,
linie energetyczne, rurociągi itp.).
Obszarowe (z rolnictwa, sady,
lasy, odpady przemysłowe,
komunalne).
Zanieczyszczenie gleby utrzymuje się
bardzo długo (obniża jakość plonów).
Wody podziemne stanowią główne ujęcie
wody pitnej (zanieczyszczenie metalami
ciężkimi oraz żelazem, bakteriami).
Wody powierzchniowe - przy dużym
zanieczyszczeniu tracą zdolność do
samooczyszczania.
Zanieczyszczenie powietrza, wody (podziemne,
lądowe, atmosferyczne, mórz i oceanów) i gleby.
W morzach i oceanach plamy ropy naftowej i olejów
opałowych.
Zanieczyszczenie hałasem to zanieczyszczenie
spowodowane dużą emisją hałasu przez urządzenia
mechaniczne np. maszyny budowlane, środki
transportu – takie jak samoloty, samochody, głośniki
nadające muzykę w miejscach publicznych, itp.
Jest typowe dla środowiska miejskiego.
Zanieczyszczenie krajobrazu polega na
zmniejszeniu wartości estetycznych otoczenia
przez ingerencję człowieka np. hałdy.
Zanieczyszczenie światłem to emisja
światła (duże aglomeracje miejskie), która
zakłóca równowagę w przyrodzie (żerowanie
zwierząt) czy obserwacje astronomiczne.
Stałe źródła światła w nocy, głównie miejskie, skupiają się
wzdłuż wybrzeży i szlaków transportowych np. autostrad
międzystanowych w USA, kolei transsyberyjskiej
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ludno%C5%9B%C4%87_%C5%9Bwiata
Hałas jest spowodowany głównie przez
środki transportu, urządzenia techniczne, ale
także zachowania społeczne powodujące
nieustanną emisję dźwięków w otoczeniu.
Uszkodzenia słuchu są najstarszą i najpowszechniejszą
chorobą zawodową w Polsce.
Konsekwencją hałasu są również zaburzenia
organiczne oraz agresja, depresja i inne.
Odory (niepożądane zapachy) są skutkiem
obecności w powietrzu zanieczyszczeń
pobudzających receptory węchowe (siarka).
Najczęściej są to mieszaniny bardzo wielu różnych
związków, występujących w bardzo małych ilościach.
Ich oddziaływanie na zdrowie ludzi ma zwykle
charakter psychosomatyczny.
Skażenie środowiska
to „zanieczyszczenie środowiska
przyrodniczego (głównie powietrza, wody
i gleby), albo organizmu ludzkiego
i zwierzęcego toksycznymi związkami
chemicznymi, promieniotwórczymi
materiałami lub zakaźnymi biologicznymi
czynnikami, bez względu na ich rodzaj
i czas ich oddziaływania”.
Skażenie środowiska – prowadzi do
całkowitego zniszczenia normalnej struktury
danego układu.
Następuje najczęściej na skutek wypadków
np. radiologicznych (najczęściej tam, gdzie
materiały radioaktywne są używane,
składowane lub transportowane).
Przykłady: awarie elektrowni atomowych,
wyciek substancji żrących, odpady szpitalne,
laboratoria badawcze (mikrobiologiczne) itp.
Pierwiastki promieniotw.: rad, polon, pluton, uran.
Skażenie promieniotwórcze
obejmuje zanieczyszczenie powietrza,
wody, gleby, ciała ludzkiego, przedmiotów itp.
substancjami promieniotwórczymi.
Występuje w wyniku wybuchu jądrowego, awarii
reaktorów jądrowych, podczas pracy
w laboratorium radiochemicznym. Jest bardzo
groźne dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt.
Skażenie promieniotwórcze usuwa się metodami
mechanicznymi i chemicznymi.
EKOSYSTEM
Ekosystem to jedno z podstawowych pojęć w ekologii.
Termin ten został sformułowany przez brytyjskiego
ekologa Arthura Tansley’a w 1935 roku.
Stanowi skrót od angielskich słów ecological system
Ekosystem stanowi największą jednostkę
funkcjonalną biosfery.
Na ekosystem składają się dwa składniki:
1. biocenoza - czyli ogół gatunków występujących
na danym obszarze powiązanych ze sobą w jedną
całość różnymi zależnościami (element żywy
ekosystemu).
2. biotop - czyli nieożywione elementy
obszaru, jak: podłoże, woda, powietrze (czyli
środowisko zewnętrzne).
CECHY EKOSYSTEMU I BIOCENOZY
FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMU
Każdy w pełni rozwinięty
ekosystem składa się
z elementów:
• biotycznych (żywych).
• abiotycznych
(nieożywionych),
FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMU
Elementami abiotycznymi są:
• woda,
• gleba,
• gazy atmosferyczne (tlen, azot, dwutlenek węgla),
• rzeźba terenu,
• klimat,
• temperatura.
Tworzą one biotop, czyli nieożywioną część
ekosystemu.
Wyróżniamy:
• Biocenozy naturalne (np. biocenozę
morza, rzeki, jeziora, sawanny, torfowiska,
lasu, łąki), w powstanie których człowiek nie
ingerował.
• Biocenozy sztuczne (np. biocenozę stawu
hodowlanego, pola, sadu, pastwiska, parku,
ogrodu), w powstaniu których uczestniczył
człowiek.
BIOCENOZA
Biocenozę tworzą:
• fitocenoza - organizmy roślinne,
(PRODUCENCI)
• zoocenoza - organizmy zwierzęce,
(KONSUMENCI)
• drobnoustroje (DESTRUENCI) .
BIOCENOZA
FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMU
Każdy naturalny ekosystem stanowi układ
otwarty i funkcjonuje dzięki przepływowi energii
i krążeniu materii.
Najważniejszym źródłem energii w ekosystemach
jest energia słoneczna.
Energia przepływa jednokierunkowo
strumieniem w układzie otwartym,
natomiast materia krąży w ekosystemie
w obiegu zamkniętym.