11

TÜRKİYE’NİN SU GÜNDEMİTÜRKİYE’NİN SU GÜNDEMİ

Su Yönetimi ve AB Su PolitikalarıSu Yönetimi ve AB Su Politikaları

ÖZDEN BİLENÖZDEN BİLEN16 ARALIK 200816 ARALIK 2008

22

SUNUM İÇERİĞİSUNUM İÇERİĞİ

• Bölüm 1 : Temel KavramlarBölüm 1 : Temel Kavramlar• Bölüm 2 : Su Yönetişimi ve KüreselleşmeBölüm 2 : Su Yönetişimi ve Küreselleşme• Bölüm 3 : Su Zengini ve Fakiri TartışmasıBölüm 3 : Su Zengini ve Fakiri Tartışması• Bölüm 4 : Su ve Çevresel GöstergelerBölüm 4 : Su ve Çevresel Göstergeler• Bölüm 5 : Kuraklık ve Kuraklık YönetimiBölüm 5 : Kuraklık ve Kuraklık Yönetimi• Bölüm 6 : AB Su Politikalarının EvrimiBölüm 6 : AB Su Politikalarının Evrimi• Bölüm 7 : AB Su Çerçeve YönergesiBölüm 7 : AB Su Çerçeve Yönergesi• Bölüm 8 : AB Su Çerçeve Yönergesine İlişkin TartışmalarBölüm 8 : AB Su Çerçeve Yönergesine İlişkin Tartışmalar• Bölüm 9 : Su Çerçeve Yönergesinin UygulanmasıBölüm 9 : Su Çerçeve Yönergesinin Uygulanması• Bölüm 10 : AB Ülkeleri Arasında Sınıraşan Su İlişkileriBölüm 10 : AB Ülkeleri Arasında Sınıraşan Su İlişkileri• Bölüm 11 : AB’nin Sınıraşan Su Politikaları ve TürkiyeBölüm 11 : AB’nin Sınıraşan Su Politikaları ve Türkiye• Bölüm 12 : Türkiye’de AB Su Mevzuatına Uyum ÇalışmalarıBölüm 12 : Türkiye’de AB Su Mevzuatına Uyum Çalışmaları• Bölüm 13 : Su Sektöründe Kurumsal Yapılanma Bölüm 13 : Su Sektöründe Kurumsal Yapılanma

33

Bölüm 1 : Temel KavramlarBölüm 1 : Temel Kavramlar

• Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Yönetimi Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Yönetimi NEDİR?NEDİR?– Su Kaynaklarının GeliştirilmesiSu Kaynaklarının Geliştirilmesi; Fiziksel yapılar ile ; Fiziksel yapılar ile

mühendislik ilkeleri doğrultusunda kaynakların mühendislik ilkeleri doğrultusunda kaynakların değerlendirilmesi.değerlendirilmesi.

– Su Kaynaklarının YönetimiSu Kaynaklarının Yönetimi; Yasal ve kurumsal yapı ; Yasal ve kurumsal yapı içinde sosyal, çevresel ve ekonomik ihtiyaçların içinde sosyal, çevresel ve ekonomik ihtiyaçların karşılanması için politik kararları standartları su tahsisi, karşılanması için politik kararları standartları su tahsisi, su hakları ekonomik düzenlemeler gibi unsurları kapsar. su hakları ekonomik düzenlemeler gibi unsurları kapsar.

– Su Yönetimi kaynak geliştirmesini de kapsayabilir!Su Yönetimi kaynak geliştirmesini de kapsayabilir!

44

Bölüm 1 : Temel Kavramlar Bölüm 1 : Temel Kavramlar (Devam)(Devam)

• Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Yönetimi Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Yönetimi NASIL YAPILMALIDIR?NASIL YAPILMALIDIR?– Yönetim Ölçeği ne olabilir?Yönetim Ölçeği ne olabilir?

• Havza mı?Havza mı?• İdari Teşkilatlanma mı?İdari Teşkilatlanma mı?

– Havza yönetimi düşünüldüğü gibi yeni bir kavram değildir. 1950lerden beri Havza yönetimi düşünüldüğü gibi yeni bir kavram değildir. 1950lerden beri uygulanmaktadır.uygulanmaktadır.

– Havza yönetimine itirazlar vardır. (AB öncesi İsveç örneği)Havza yönetimine itirazlar vardır. (AB öncesi İsveç örneği)– Klasik havza yönetiminin 3 aşaması;Klasik havza yönetiminin 3 aşaması;

• Etüd/Araştırma – Planlama – UygulamaEtüd/Araştırma – Planlama – Uygulama– Klasik havza yönetimine karşı eleştiriler;Klasik havza yönetimine karşı eleştiriler;

• Su arzının ön plana alınması,Su arzının ön plana alınması,• Eko sistemlerin korunmasına yeterli önem vermemesi,Eko sistemlerin korunmasına yeterli önem vermemesi,• Su bedelinin tüm maliyet unsurlarını içermemesi,Su bedelinin tüm maliyet unsurlarını içermemesi,• Katılımcı olmaması,Katılımcı olmaması,

– Alternatif yaklaşım : Alternatif yaklaşım : Bütüncül Su Kaynakları Yönetimi (Integrated Water Resources Bütüncül Su Kaynakları Yönetimi (Integrated Water Resources Management)Management)

• Bütüncül Su Kaynakları Yönetimi, Bütüncül Su Kaynakları Yönetimi, Hayati önemi haiz ekosistemlerinHayati önemi haiz ekosistemlerin sürdürülebilirliğinden ödün sürdürülebilirliğinden ödün vermeden, vermeden, eşitlik ilkesieşitlik ilkesi esas alınarak, ekonomik ve sosyal refahın en üst düzeye çıkarılması için esas alınarak, ekonomik ve sosyal refahın en üst düzeye çıkarılması için su, su, toprak ve ilgili kaynakların eşgüdümtoprak ve ilgili kaynakların eşgüdüm içerisinde geliştirilmesi ve yönetiminin teşvik edilmesi içerisinde geliştirilmesi ve yönetiminin teşvik edilmesi dir (Küresel dir (Küresel Su Ortaklığı, 2000)Su Ortaklığı, 2000)

• Integrated Water Resouces Management is Integrated Water Resouces Management is a process which promotes the coordinated development a process which promotes the coordinated development and management of and management of water, land and related resourceswater, land and related resources, in order to maximize the resulted economic , in order to maximize the resulted economic and social welfare in an and social welfare in an equitable mannerequitable manner without compromising the without compromising the sustainability of vital ecosystemssustainability of vital ecosystems

– Alternatif yaklaşıma karşı eleştiriler;Alternatif yaklaşıma karşı eleştiriler;• Karmaşık, soyut, hayata geçirilmesi güç, amaç mı araç mı ? Karmaşık, soyut, hayata geçirilmesi güç, amaç mı araç mı ?

– AB Su Çerçeve Yönergesi Bütüncül Su Kaynakları Yönetimini hayata geçirmek için bir AB Su Çerçeve Yönergesi Bütüncül Su Kaynakları Yönetimini hayata geçirmek için bir metodoloji ortaya koymaktadır.metodoloji ortaya koymaktadır.

55

Tablo-1.1: Klasik ve Bütüncül Su Kaynakları Yönetiminin Karşılaştırılması

Ölçütler Klasik Su Kaynakları Yönetimi

Bütüncül Su Kaynakları Yönetimi

Su arz güvenliği Yüksek öncelikli ve karar vermede temel bir

unsur

Arz ve talep yönetimi karar vermede eşit

ağırlıklı unsurlar

Planlamayı yönlendiren değerlendirme

yöntemi

En az maliyetle arz güvenliğinin en üst düzeye çıkarılması

Maliyet ve risk yönetimi ile birlikte çevre koruma

Ekosistemlerin ve çevre kalitesinin korunması

Havza kaynaklarının planlamasında kısıt

Havza planlamasının amacı

Su tarifelerinin rolü Yatırım giderlerinin geri ödenmesi aracı

Su tüketimini miktarsal olarak yönlendiren

araç

Verimlilik Tesislerin işletilmesi aşamasında bir su

tasarruf aracı olarak kabul edilir.

Çeşitli seçenekler arasında karar verirken, artan verimlilikle sağlanan

tasarruf su kaynağı olarak değerlendirilir

66

Maliyet unsurları ve yatırım Maliyet unsurları ve yatırım verimliliğiverimliliği

Doğrudan yatırım ve işletme Doğrudan yatırım ve işletme giderleri ile giderleri ile

sınırlandırılmış olup, sınırlandırılmış olup, projelerin dışsal maliyet projelerin dışsal maliyet

unsurları dikkate unsurları dikkate alınmaz.alınmaz.

Çevresel maliyetlerin Çevresel maliyetlerin içselleştirilmesi ve yatırım içselleştirilmesi ve yatırım

giderlerinin bir unsuru giderlerinin bir unsuru olarak değerlendirilir.olarak değerlendirilir.

Risk ve belirsizlik unsurlarıRisk ve belirsizlik unsurları Risklerden kurtulmak veya Risklerden kurtulmak veya risk düzeyini düşürmek risk düzeyini düşürmek

amaçtır.amaçtır.

Riskler analiz edilmeli ve Riskler analiz edilmeli ve yönetilmelidiryönetilmelidir

Kurumsal yapılanma modeliKurumsal yapılanma modeli Hiyerarşik merkezi yönetimHiyerarşik merkezi yönetim Ademi merkezi ve katılımcı Ademi merkezi ve katılımcı yönetimyönetim

77

Bölüm 2 : Su Yönetişimi ve Bölüm 2 : Su Yönetişimi ve KüreselleşmeKüreselleşme

• Yönetişim (Governance) = Birlikte YönetimYönetişim (Governance) = Birlikte Yönetim• Küresel Ölçekte YönetişimKüresel Ölçekte Yönetişim

– İklim Değişikliği Ülkeleri Birbirine bağlıyor,İklim Değişikliği Ülkeleri Birbirine bağlıyor,– Su Kirliliği Küresel Bir Olgu (deniz kirliliği),Su Kirliliği Küresel Bir Olgu (deniz kirliliği),– Sanal Su Ticareti (Virtual Water Trading),Sanal Su Ticareti (Virtual Water Trading),– Suyun Sosyal ve Ekonomik Değeri,Suyun Sosyal ve Ekonomik Değeri,– Sınır Aşan SularSınır Aşan Sular

• Dünya Su Konseyi (WWC)/Dünya Su Konseyi (WWC)/PolitikalarPolitikalar ve Küresel Su Ortaklığı ve Küresel Su Ortaklığı (GWP,1996)/(GWP,1996)/StratejilerStratejiler

• Dünya Su Forumları (1997 Marakeş, 2000 Lahey, 2003 Kyoto, Dünya Su Forumları (1997 Marakeş, 2000 Lahey, 2003 Kyoto, 2006 Meksika, 2009 İstanbul)2006 Meksika, 2009 İstanbul)

• Muhafazakar ve Neoliberal Su GündemleriMuhafazakar ve Neoliberal Su Gündemleri– UNDP Raporu (2006)UNDP Raporu (2006)– BM Bin Yıl Hedefi (2000)BM Bin Yıl Hedefi (2000)– TartışmalarTartışmalar

88

Tablo-2.1: Özel Sektör Katılım Modelleri

Kamu Kamu SektörüSektörü

Kamu-Özel Sektör OrtaklığıKamu-Özel Sektör Ortaklığı Varlık Satışı Varlık Satışı ile ile

ÖzelleştirmeÖzelleştirmeHizmet Hizmet SözleşmesiSözleşmesi

Yönetim Yönetim SözleşmesiSözleşmesi

KiralamaKiralama İmtiyaz İmtiyaz SözleşmesiSözleşmesi

Yap İşlet Yap İşlet Devret Devret (YİD)(YİD)

Varlık Varlık MülkiyetiMülkiyeti

KamuKamu KamuKamu KamuKamu KamuKamu KamuKamuKamu/Özel Kamu/Özel SektörSektör

Özel SektörÖzel Sektör

Sermaye Sermaye YatırımıYatırımı KamuKamu KamuKamu KamuKamu KamuKamu Özel SektörÖzel Sektör Özel SektörÖzel Sektör Özel SektörÖzel Sektör

Ticari Ticari RiskRisk

KamuKamu KamuKamu KamuKamuKamu/ Kamu/ Özel SektörÖzel Sektör

Özel SektörÖzel Sektör Özel SektörÖzel Sektör Özel SektörÖzel Sektör

İşletme ve İşletme ve BakımBakım

KamuKamuKamu/Özel Kamu/Özel SektörSektör

Özel Özel SektörSektör

Özel SektörÖzel Sektör Özel SektörÖzel Sektör Özel SektörÖzel Sektör Özel SektörÖzel Sektör

Sözleşme Sözleşme SüresiSüresi SüresizSüresiz 1–2 yıl1–2 yıl 3–5 yıl3–5 yıl 8–15 yıl8–15 yıl 25–30 yıl25–30 yıl 20–30 yıl20–30 yıl SüresizSüresiz

99

Bölüm 3 : Su Zengini ve Fakiri Bölüm 3 : Su Zengini ve Fakiri Tartışması Tartışması

• Kişi başına yıllık ortalama su miktarı ne ölçüde doğru bir yaklaşım? Kişi başına yıllık ortalama su miktarı ne ölçüde doğru bir yaklaşım? • Çeşitli GöstergelerÇeşitli Göstergeler

SınıflandırmaSınıflandırma Su miktarı Su miktarı (m(m33/kişi/yıl)/kişi/yıl)

Su baskısı yokSu baskısı yok >1700>1700

Su baskısının başlamasıSu baskısının başlaması 1700–10001700–1000

Yoğun su baskısıYoğun su baskısı 1000–5001000–500

Yoğun su sorunlarının Yoğun su sorunlarının yaşanmasıyaşanması

<500<500

Tablo-3.1: Falkenmark Göstergesi

Sınıflandırma Sınıflandırma

Su miktarı (mSu miktarı (m33/kişi/yıl)/kişi/yıl)

Olağanüstü az Olağanüstü az 1 000 1 000

Çok az 1 000 – 2 000Çok az 1 000 – 2 000

Az 2 000 – 5 000 Az 2 000 – 5 000

Vasat 5 000 – 10 000Vasat 5 000 – 10 000

Vasat üstü 10 000 – 20 000Vasat üstü 10 000 – 20 000

Yüksek 20 000 – 50 000Yüksek 20 000 – 50 000

Çok yüksek Çok yüksek 50 00050 000

Tablo-3.2: Shiklomanov Göstergesi

• Dünya ölçeğinde bilgi bankaları (EUROSTAT, AQUASTAT vb.)Dünya ölçeğinde bilgi bankaları (EUROSTAT, AQUASTAT vb.)Su Çevriminin ana unsurları : Yağış, yüzeysel sular, YAS ve buharlaşma-terleme Su Çevriminin ana unsurları : Yağış, yüzeysel sular, YAS ve buharlaşma-terleme

1010

Tablo-3.3: AB ve ASTB Ülkeleri ile Türkiye’nin Su Kaynakları (milyar m3)

Ülkeler Yağış Gerçek Buharlaşma

- terleme

İç Akım Dış Akım Deniz ve Komşu

Ülkelere Boşalım

Toplam Su Kaynağı

Belçika 28.55 16.15 12.40 8.35 17.79 20.75

Çek Cum. 54.65 39.41 15.24 0.74 15.98 15.98

Danimarka 38.49 22.15 16.34 : 1.94 16.34

Almanya : 190.00 117.00 71.00 180.00 188.00

Estonya 30.65 18.60 12.04 9.07 11.92 21.11

Yunanistan 115.00 55.00 60.00 12.00 : 72.00

İspanya 346.53 235.39 111.13 0 111.13 111.13

Fransa 488.43 310.38 178.05 11.00 168.00 189.05

İtalya 296.00 129.00 167.00 8.00 155.00 175.00

Kıbrıs 2.67 2.30 0.37 - 0.12 0.37

Letonya 42.20 9.69 32.51 17.42 33.53 49.92

Lituanya 44.01 28.50 15.51 8.99 25.90 24.50

Luksenburg 2.03 1.13 0.91 0.74 1.60 1.64(e)

Macaristan 58.00 52.00 6.00 114.00 120.40 120.00

Malta 0.18 0.11 0.07 - : 0.07

Hollanda 29.77 21.29 8.48 81.2 86.3 89.68

1111

Avusturya 98.00 43.00 55.00 29.00 84.00 84.00

Polonya 193.10 138.30 54.80 8.30 63.10 63.10

Portekiz 82.16 43.57 38.59 35.00 34.00 73.59

Slovenya 31.75 13.15 18.60 13.50 32.27 32.09

Slovakya 37.35 24.28 13.07 67.25 81.68 80.33

Finlandiya 222.00 115.00 107.00 3.20 110.00 110.00

İsveç 335.60 165.60 170.00 : 179.00 179.00

İngiltere 268.21 125.19 : 2.74 160.63 160.63

İrlanda : : : : : 46.76

Bulgaristan : : 18.94 0.49 15.75 19.43

Romanya 154.00 114.59 39.42 2.88 17.93 42.30

Türkiye 501.00 273.60 227.40 6.90 178.00 234.30

Norveç : : 369.04 12.39 390.80 381.43

İsviçre 60.10 19.95 40.15 13.10 53.50 53.25

İzlanda 200.00 30.00 170.00 : 170.00 170.00

1212

Tablo-3.4: Eurostat ve FAO Verilerinin Karşılaştırılması

Ülkeler Farklı Kuruluşlara Göre Su Kaynakları (km3)

Eurostat/NewCronos1 FAO/Aquastat2

Toplam su kaynağı Kullanılabilir su kaynağı

Avusturya 84.00 77.70 --

Belçika 20.75 18.30 --

Çek Cumhuriyeti 15.98 13.20 --

Danimarka 16.34 6.00 --

Estonya 21.11 12.80 --

Finlandiya 110.00 110.00 --

Fransa 189.05 203.70 100.00 (%49.01)

Almanya 188.00 154.00 --

Yunanistan 72.00 74.30 29.00 (%39.10)

Macaristan 120.00 104.00 --

İrlanda 46.76 52.00 --

İtalya 175.00 191.30 123.00 (%64.3)

Letonya 49.92 35.40 --

Lituanya 24.50 24.90 --

1313

Tablo-3.5: AB Üyesi Ülkeler ile Türkiye’de Kişi Başına Yıllık Ortalama Su (1950-2050)

1414

Tablo-3.5 (DEVAM)

15150 5000 10000 15000 20000 25000

LetonyaFinlandiya

İsveçEstonya

SlovenyaSlovakya

Macaristan İrlanda

AvusturyaLitvanyaPortekiz

YunanistanHollanda

LüksenburgTürkiyeFransa

Danimarka İngiltereİspanya

BulgaristanAlmanyaBelçika

RomanyaPolonya

Çek CumhuriyetiKıbrısMalta

M3 / KİŞİ / YIL

1700 m3/kişi/yıl 'dan küçük

1700 m3/kişi/yıl 'dan küçük1700 m3/kişi/yıl 'dan büyük

1700 m3/kişi/yıl 'dan küçük

Şekil-3.1: Türkiye ve AB Üyesi Ülkelerde Kişi Başına Ortalama Yıllık Su Miktarı (2005 Yılı)

1616

Bölüm 4 : Su ve Çevresel GöstergelerBölüm 4 : Su ve Çevresel Göstergeler

• AÇA (EEA) 37 adet temel çevresel gösterge var;AÇA (EEA) 37 adet temel çevresel gösterge var;– Su konulu çevresel göstergeler,Su konulu çevresel göstergeler,

• Tatlı Su Kaynaklarının kullanımı (CSI–018)Tatlı Su Kaynaklarının kullanımı (CSI–018)• Nehirlerde Oksijen Tüketen Maddeler (CSI–019): Organik Nehirlerde Oksijen Tüketen Maddeler (CSI–019): Organik

maddeler ve amonyum yoğunluğumaddeler ve amonyum yoğunluğu• Tatlı Sulardaki Besin Maddeleri (CSI–020): Nitrat ve fosfor Tatlı Sulardaki Besin Maddeleri (CSI–020): Nitrat ve fosfor

yoğunluğuyoğunluğu• Kıyı ve Deniz Sularında Besin Maddeleri (CSI–021): Nitrat ve Kıyı ve Deniz Sularında Besin Maddeleri (CSI–021): Nitrat ve

fosforfosfor• Yüzme Suları Kalitesi (CSI–022): Yüzme suyu yönergesine Yüzme Suları Kalitesi (CSI–022): Yüzme suyu yönergesine

uyumuyum• Kıyı ve Deniz Sularında Klorofil Miktarı (CSI–023)Kıyı ve Deniz Sularında Klorofil Miktarı (CSI–023)• Kentsel Atık Su Arıtımı (CSI–024): Arıtma tesisleri ile hizmet Kentsel Atık Su Arıtımı (CSI–024): Arıtma tesisleri ile hizmet

verilen nüfus yüzdesiverilen nüfus yüzdesi

1717

1990 2002 1990 2002Avusturya 84,00 3,810 3,670 0,045 0,044

Belçika 20,75 7,010 - 0,338 -

Çek Cum. 15,98 3,620 1,910 0,227 0,120Danimarka 16,34 1,260 0,670 0,077 0,041Estonya 21,11 3,220 1,410 0,153 0,067Finlandiya 110,00 2,330 2,330 0,021 0,021Fransa 189,05 39,320 33,160 0,208 0,175Almanya 188,00 46,250 38,000 0,246 0,202Yunanistan 72,00 7,840 8,700 0,109 0,121Macaristan 120,00 7,140 5,760 0,060 0,048İrlanda 46,76 1,180 1,180 0,025 0,025İtalya 175,00 - 41,980 - 0,240Letonya 49,92 0,650 0,250 0,013 0,005Litvanya 24,50 4,310 3,130 0,176 0,128Luksenburg 1,64 - 0,060 - 0,037Malta 0,07 0,021 0,017 0,313 0,254Hollanda 89,68 7,800 8,900 0,087 0,099Polonya 63,10 15,160 11,550 0,240 0,183Portekiz 73,59 7,290 11,110 0,099 0,151Kıbrıs 0,37 - 0,205 - 0,554Slovakya 80,33 2,120 1,040 0,026 0,013Slovenya 32,09 0,440 0,900 0,014 0,028İspanya 111,13 36,900 37,220 0,332 0,335İsveç 179,00 3,040 2,680 0,017 0,015İngiltere 160,63 32,770 36,300 0,204 0,226

AB 25 1925,04 233,481 252,132

Bulgaristan 19,43 10,220 6,590 0,526 0,366

Romanya 42,29 17,510 7,240 0,414 0,171

AB 27 1986,76 261,211 265,962

İzlanda 170,00 0,170 0,170 0,001 0,001

Norveç 381,43 1,910 2,420 0,005 0,006İsviçre 53,25 2,660 2,500 0,050 0,047

AB 27&EFTA 2591,44 265,95 271,05

Türkiye 234,30 28,730 39,780 0,123 0,170

Su kullanım göstergesi (WEI) (kaynaktan alınan su/toplam su

kaynağı)

Ülke Toplam tatlı su kaynağı (km

3

veya milyar m

3)

Kaynaktan alınan brüt su miktarı (km

3 veya milyar m

3 )

Tablo-4.1:

Türkiye ve AB Üyesi Ülkelerde Su Kullanım Göstergesi (1990, 2002)

1818

Tablo-4.2: Sulama Alanları (hektar)

Ülkeler 1990 1995 2000 2005

Çek Cumhuriyeti

----- ----- ----- 47 000

Estonya ----- ----- ----- -----

Macaristan 204 000 210 000 308 000 153 000

Letonya ----- ----- ----- -----

Lituanya ----- ----- ----- -----

Polonya ----- ----- ----- 124 000

Slovakya ----- ----- 225 000 180 000

Slovenya ----- ----- 2 230 4 430

Bulgaristan ----- ----- ----- 112 000

Romanya 3 025 000 ----- ----- 808 000

Eski Doğu Bloğu

3 229 000 1 420 430

• AB’de Sektörel Su Kullanımı

1919

Tablo-4.3: İşletmede Olan Büyük Barajlar

(AB üyesi Akdeniz ülkeleri ve Türkiye)

Ülke Yüzölçümü (km2) Büyük baraj sayısı km2 /baraj

İspanya 504 750 1196 422

Fransa 544 000 569 956

İtalya 301 262 524 575

Portekiz 92 018 103 893

Yunanistan 131 999 46 2870

Türkiye 779 452 547 1425

2020

Bölüm 5 : Kuraklık ve Kuraklık YönetimiBölüm 5 : Kuraklık ve Kuraklık Yönetimi

• Kuraklık NEDİR?Kuraklık NEDİR?– BM Çölleşme Anlaşmasına göre “BM Çölleşme Anlaşmasına göre “yağışların kaydedilen yağışların kaydedilen

normal düzeylerin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu normal düzeylerin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu toprak kaynağının üretim yeteneğini etkileyen ve ciddi toprak kaynağının üretim yeteneğini etkileyen ve ciddi hidrolojik dengesizliklere yol açan doğal olayhidrolojik dengesizliklere yol açan doğal olay “ “

• Kuraklık türleri;Kuraklık türleri;– Meteorolojik,Meteorolojik,– Tarımsal,Tarımsal,– HidrolojikHidrolojik

• Türkiye’de KuraklıkTürkiye’de Kuraklık– 1874 ve 1927/1928/1929 kuraklıkları tarihi kuraklık1874 ve 1927/1928/1929 kuraklıkları tarihi kuraklık

• Kuraklık Yönetimi : Gediz vaka çalışmasıKuraklık Yönetimi : Gediz vaka çalışması

2121

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Yağışlar Ortalama

Şekil-5.1: Türkiye Yıllık Yağış Dağılımı (1970–2007)

Türkiye genelinde 1972-1973, 1988-1989, 1994-1995, 2000-2001, 2006-2007 kurak yıllar. Ortalama 6 yılda bir “orta”, 18 yılda bir şiddetli kuraklık yaşanmış (DMİ). Dünya MeteorolojiÖrgütü kuraklık riski taşıyan 76 ülke arasında sayıyor.

2222

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1967

1969

1971

1973

1975

1977

1979

1981

1983

1985

1987

1989

1991

1993

1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

2013

2015

2017

2019

1.Aşama128 milyon m3

2. Aşama278 milyon m3

3.Aşama418 milyon m3

4.Aşama568 milyon m3

Yıllara göre Talep eğrisi

Şekil-5.2: Ankara Şehri Su İhtiyacının Karşılanması

Su güvenliği toplum

ve ekonomi üzerinde pozitif bir

etkiyi haiz

Su toplum ve

ekonomi üzerinde

negatif bir etkiyi haiz

Suyun büyüme üzerinde

etkisi

Su güvenliği sağlanmış bölge

Geçiş düzlemi

++

Su güvenliği

temin edilmemiş

bölge _

A Simgesi: Minimum düzeyde alt yapı ve kurumsal yapılanma ihtiyacı

Alt-yapı ve kurumsal yapılanma yatırım miktarı

A

Su güvenliği toplum

ve ekonomi üzerinde pozitif bir

etkiyi haiz

Su toplum ve

ekonomi üzerinde

negatif bir etkiyi haiz

Şekil-5.3: Su Güvenliği ve S-Eğrisi

Belirli noktaya kadar su güvenliği için büyük yatırımlara ihtiyaç var. Bu noktadan Sonra nispeten düşük yatırımlar ve su tasarrufu ile su güvenliği artırılabiliyor. (CSIS, 2005)

2424

Afrika

Asya (Çin dahil)

Kuzey AmerikaAvrupa

Güney Amerika Türkiye

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Şekil-5.4: Kıtalara Göre Geliştirilmiş Hidroelektrik Enerji Potansiyeli

2525

Depolanan su hacmi (m3/kişi)

43

7461287 1406

2486

3255

4729

6150

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

,

Şekil-5.5: Bazı Ülkelerde Kişi Başına Depolanan Su Hacmi

2626

Bölüm 6 : AB Su Politikalarının EvrimiBölüm 6 : AB Su Politikalarının Evrimi

• 1.Dönem (1973-1986)1.Dönem (1973-1986)– Suların kullanım amaçlarına göre yönergeler çıkarıldı (içme suyu amaçlı, yüzme Suların kullanım amaçlarına göre yönergeler çıkarıldı (içme suyu amaçlı, yüzme

amaçlı, kabuklu deniz canlıları amaçlı …)amaçlı, kabuklu deniz canlıları amaçlı …)– 3 adet Çevre Eylem Planına göre yönlendirme yapıldı3 adet Çevre Eylem Planına göre yönlendirme yapıldı– Bilin oluşturma ve şeffaflığın sağlanması dönemi Bilin oluşturma ve şeffaflığın sağlanması dönemi

• 2.Dönem (1987-1992)2.Dönem (1987-1992)– Tek Avrupa Senedi (1987) ile Çevre bağımsız politika alanı olarak benimsendiTek Avrupa Senedi (1987) ile Çevre bağımsız politika alanı olarak benimsendi– Çevre Bakanlarının 1988 Frankfurt Toplantısında Çevre Eylem Planının Çevre Bakanlarının 1988 Frankfurt Toplantısında Çevre Eylem Planının

uygulanmasındaki başarısızlıklar saptandıuygulanmasındaki başarısızlıklar saptandı– Tarımsal kirlenme ile ilgili “Nitrat Yönergesi” ile “Kentsel Atık Suların Arıtılması Tarımsal kirlenme ile ilgili “Nitrat Yönergesi” ile “Kentsel Atık Suların Arıtılması

Yönergesi” uygulamaya konulduYönergesi” uygulamaya konuldu– Yönergelerin getirdiği yüksek maliyetlerin AB Fonlarında karşılanmasına karar verildiYönergelerin getirdiği yüksek maliyetlerin AB Fonlarında karşılanmasına karar verildi

• 3.Dönem (1993-2000)3.Dönem (1993-2000)– 1993 yılında Maastricht Anlaşması ile “Ulusal, bölgesel veya yerel düzeyde AB 1993 yılında Maastricht Anlaşması ile “Ulusal, bölgesel veya yerel düzeyde AB

organlarınca ele alınmaları uygun olmayan konuların üye ülkelere devri” ilkesi (Yetki organlarınca ele alınmaları uygun olmayan konuların üye ülkelere devri” ilkesi (Yetki İkamesi) benimsendiİkamesi) benimsendi

– ““Yetki İkamesi İlkesinin” açık olmaması yasal düzenlemelerin denetlenmesinin AB Yetki İkamesi İlkesinin” açık olmaması yasal düzenlemelerin denetlenmesinin AB organları eliyle mi yerel koşulları dikkate alan çok merkezli bir yönetim anlayışı organları eliyle mi yerel koşulları dikkate alan çok merkezli bir yönetim anlayışı tartışmaları yoğunlaşıyor,tartışmaları yoğunlaşıyor,

– Su Çerçeve Yönergesi üzerinde çalışmalar başlatılıyor ve sonuçlandırılıyorSu Çerçeve Yönergesi üzerinde çalışmalar başlatılıyor ve sonuçlandırılıyor

2727

Bölüm 7 : AB Su Çerçeve Yönergesi Bölüm 7 : AB Su Çerçeve Yönergesi

İnsani Tüketim Amaçlı Sular

Yönergesi

Yüzme Suyu

Yönergesi

İçme Suyu Örnekleme ve Analiz Yönergesi

Deniz KabuklularıYönergesi

Kentsel Atıksu Arıtımı

Yönergesi

Tatlısu Balıkları

Yönergesi

Nitrat Yönergesi

Tehlikeli Maddeler Yönergesi

Yeraltı Suları

Yönergesi

Arıtma Çamuru

Yönergesi

İçme Suyu Amaçlı

Kullanılacak Yüzeysel

Sular Yönergesi

Su Çerçeve Yönerge

si

Şekil-7.1: SÇY ile Bağlantılı Diğer Yönergeler

• Kullanım amaçları değil suyun kendisi odak

2828

• Amaçlar :Amaçlar :– Ekosistemlerin devamlılığı ve korunması, sürdürülebilir kullanım, tehlikeli bazı Ekosistemlerin devamlılığı ve korunması, sürdürülebilir kullanım, tehlikeli bazı

kirleticilerin kademeli olarak kaldırılması, YAS’ın kirliliğinin önlenmesi, su kullanımının kirleticilerin kademeli olarak kaldırılması, YAS’ın kirliliğinin önlenmesi, su kullanımının fiyatlandırılmasında çevresel maliyetlerin dikkate alınmasıfiyatlandırılmasında çevresel maliyetlerin dikkate alınması

• Havza ve Havza Bölgeleri Temelli Kurumsal YapılanmaHavza ve Havza Bölgeleri Temelli Kurumsal Yapılanma• Amaçlara ulaşımda Bütüncül Su Kaynakları YönetimiAmaçlara ulaşımda Bütüncül Su Kaynakları Yönetimi• SÇY’nin getirdiği yenilikler ;SÇY’nin getirdiği yenilikler ;

– Su ortamları kullanım amaçlarına göre sınıflandırılmamış, yüzeysel sular ; nehirler, Su ortamları kullanım amaçlarına göre sınıflandırılmamış, yüzeysel sular ; nehirler, doğal göller, geçiş zonları, kıyı suları olarak tasnif edilmiştir. Ayrıca YAS ve büyük doğal göller, geçiş zonları, kıyı suları olarak tasnif edilmiştir. Ayrıca YAS ve büyük ölçüde değişime uğramış su ortamları (heavily modified water bodies) sınıflandırması ölçüde değişime uğramış su ortamları (heavily modified water bodies) sınıflandırması yapılmıştıryapılmıştır

– Sular morfolojik özelliklerine göre (yükselti, jeoloji, hız vs.) tipleştirilmiştir.Sular morfolojik özelliklerine göre (yükselti, jeoloji, hız vs.) tipleştirilmiştir.– Mevcut durum ekolojik olarak çok iyi (high) – iyi (good) – vasat (moderate) – kötü Mevcut durum ekolojik olarak çok iyi (high) – iyi (good) – vasat (moderate) – kötü

(bad) şeklinde tanımlanmıştır(bad) şeklinde tanımlanmıştır– Kimyasal yönden iyi – kötü şeklinde tanımlanmıştırKimyasal yönden iyi – kötü şeklinde tanımlanmıştır– Bütün suların iyi duruma ulaştırılması hedeflenmiştirBütün suların iyi duruma ulaştırılması hedeflenmiştir– Alıcı su ortam kalitesi ve emisyon eşik değerleri müşterek ele alınmışAlıcı su ortam kalitesi ve emisyon eşik değerleri müşterek ele alınmış– ““Full-cost pricing” benimsenmiştir Full-cost pricing” benimsenmiştir

2929

Gelecekteki su kalitesine ait beklentiler

Gelecekteki su kalitesine ait beklentiler

Çevresel amaçÇevresel amaç

Önlemlerpaketi

FarkAnalizi

6-yıllık dönemler

Şekil 7.2- Fark Analizinin Kavramsal Açıklaması

3030

Ekolojik kalite oranı (EQR) =

İyi kalite

Vasat kalite

Kötü kalite

Vasat altı kalite

Yüksek kalite

Az

Orta

1SapmaKalite durumu

Yok, veya çok az

0

Gözlenen biyolojik parametre değeri

Referans biyolojik değer

Şekil 7.3 - Ekolojik Kalite Ölçeği

3131

Şekil 7.4- Su Ortamlarının Kalite Haritası

3232

Bölüm 8 : AB Su Çerçeve Yönergesine Bölüm 8 : AB Su Çerçeve Yönergesine İlişkin Tartışmalarİlişkin Tartışmalar

• Tartışmaların 2 boyutu var;Tartışmaların 2 boyutu var;– Su Kullanıcıları ; Avrupa Çevre Bürosu ve Su Kullanıcıları ; Avrupa Çevre Bürosu ve

diğer çevre grupları, Endüstri, Tarım diğer çevre grupları, Endüstri, Tarım Sektörü, Ulusal ve Yerel Yönetimler Sektörü, Ulusal ve Yerel Yönetimler

– Farklı politika alanları ; Suyun Farklı politika alanları ; Suyun Fiyatlandırılması, Su Miktar ve Kalite Fiyatlandırılması, Su Miktar ve Kalite Yönetimi, Zararlı Maddeler, Uygulama Yönetimi, Zararlı Maddeler, Uygulama Takvimi, Hukuki BağlayıcılıkTakvimi, Hukuki Bağlayıcılık

3333

AB Parlamentosu

AB Komisyonu

AB Bakanlar Konseyi

AB Organları

Üye Devlet Hükümetleri

Ulusal baskı grupları (STK)

Avrupa düzeyinde uluslar arası

STK’lar

Bilim adamları ve teknokrat

platformları

Ulusal düzeyAvrupa düzeyi

Şekil 8.1 – AB Su Politikalarında Etkin Aktörler

3434

Bölüm 9 : Su Çerçeve Yönergesinin Bölüm 9 : Su Çerçeve Yönergesinin UygulanmasıUygulanması

• Nehir havzalarında mevcut durumun tespitiNehir havzalarında mevcut durumun tespiti• Farklı “su ortamları”Farklı “su ortamları”[1][1] için çevresel amaçların saptanması için çevresel amaçların saptanması• Her “su ortamı” için izleme programlarının hazırlanmasıHer “su ortamı” için izleme programlarının hazırlanması• Su ortamlarının mevcut durumu ile Yönerge’nin hedefleri Su ortamlarının mevcut durumu ile Yönerge’nin hedefleri

arasındaki farklılaşmanın analizi arasındaki farklılaşmanın analizi • Alınması gereken önlemlerin programlanması Alınması gereken önlemlerin programlanması • Nehir havzası yönetim planı raporlarının düzenlenmesiNehir havzası yönetim planı raporlarının düzenlenmesi• Kamuoyunun bilgilendirilmesi ve danışmaKamuoyunun bilgilendirilmesi ve danışma• Önlemlerin uygulamaya konulmasıÖnlemlerin uygulamaya konulması• Planın ve alınan önlemlerin etkinliğinin değerlendirilmesi Planın ve alınan önlemlerin etkinliğinin değerlendirilmesi •

[1][1] “Su ortamı” terimi, Yönerge’nin İngilizce metninde yer “Su ortamı” terimi, Yönerge’nin İngilizce metninde yer alan “water body” yerine kullanılmıştır. alan “water body” yerine kullanılmıştır.

3535

Bölüm 10 : AB Ülkeleri Arasında Bölüm 10 : AB Ülkeleri Arasında Sınıraşan Su İlişkileriSınıraşan Su İlişkileri

• İspanya - Portekizİspanya - Portekiz

3636

Sınıraşan nehirler Sulama alanı Baraj sayısı Depolama hacmi (milyar m3)

Minho ---- 24

Lima (Limia) --- 2 0,17

Douro (Duero) 556 000 31 8,0

Tajo (Tagus) 240 000 49 11,0

Guadiana 300 000 35 8,9

Toplam 1 096 000 141 30,83

Tablo 10.1- Sınıraşan Nehirler ve İspanya’daki Tesisler

1998 İşbirliği Anlaşması;1998 İşbirliği Anlaşması;

• Sınıraşan ortak nehir havzalarının yönetiminde işbirliğine ilişkin olarak Anlaşma’da yer alan temel kavram, Sınıraşan ortak nehir havzalarının yönetiminde işbirliğine ilişkin olarak Anlaşma’da yer alan temel kavram, karşılıklı olarak egemenlik haklarına saygı göstererek, her Devlet’in kendi sınırları içinde kalan havza karşılıklı olarak egemenlik haklarına saygı göstererek, her Devlet’in kendi sınırları içinde kalan havza topraklarında suların yönetiminde işbirliği yapılması olup, suların bölüştürülmesi veya müştereken yönetilmesi topraklarında suların yönetiminde işbirliği yapılması olup, suların bölüştürülmesi veya müştereken yönetilmesi değildir. Böylece, ortak havza sularının iyi duruma getirilmesi ve korunması için her Devlet’in sınırları içinde kalan değildir. Böylece, ortak havza sularının iyi duruma getirilmesi ve korunması için her Devlet’in sınırları içinde kalan su kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanılması bağımsız olarak yönetilecek, Anlaşma’da öngörülen mekanizmalar su kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanılması bağımsız olarak yönetilecek, Anlaşma’da öngörülen mekanizmalar aracılığı ile eşgüdüm sağlanacaktır. Komşu halklar arasında iyi ilişkiler kurulması ilkesinden hareketle, aracılığı ile eşgüdüm sağlanacaktır. Komşu halklar arasında iyi ilişkiler kurulması ilkesinden hareketle, [Eşgüdümün kapsamı] su yönetimi önlemlerinin etkinliğine bağlı olarak ortaya çıkabilecek sınıraşan etkilerle [Eşgüdümün kapsamı] su yönetimi önlemlerinin etkinliğine bağlı olarak ortaya çıkabilecek sınıraşan etkilerle kısıtlanmıştır. Bu anahtar kavram, Su Çerçeve Yönetmeliği, Helsinki ve Espoo Sözleşmeleri ile tam uyumludur….kısıtlanmıştır. Bu anahtar kavram, Su Çerçeve Yönetmeliği, Helsinki ve Espoo Sözleşmeleri ile tam uyumludur….[1][1]

•[1][1] Henriques; A.G. (1999): Henriques; A.G. (1999):‘The Portuguese-Spanish Convention on Shared River Basins’‘The Portuguese-Spanish Convention on Shared River Basins’, International Workshop , International Workshop on River Basin Management, 27-29 October 1999 Proceedings , The Hague p.193. on River Basin Management, 27-29 October 1999 Proceedings , The Hague p.193.

3737

Tablo-10.2: Hidrolojik Plan Yatırımları (2001-2008)

FaaliyetlerFaaliyetler Yatırımlar ( milyon Avro)Yatırımlar ( milyon Avro)

Sulama yöntemlerinin modernleştirilmesiSulama yöntemlerinin modernleştirilmesi 6.150,436.150,43

Kentsel su teminiKentsel su temini 2.815,062.815,06

Hidrolik düzenleme (barajlar, vs)Hidrolik düzenleme (barajlar, vs) 2.718,852.718,85

Kanalizasyon ve arıtmaKanalizasyon ve arıtma 2.605,462.605,46

Ormanların restorasyonuOrmanların restorasyonu 1.859,571.859,57

Nehir yataklarının restorasyonu ve taşkın Nehir yataklarının restorasyonu ve taşkın korumakoruma

1.433,981.433,98

Su kalitesi kontrol programlarıSu kalitesi kontrol programları 1.260,051.260,05

Ebro Nehri’nden su iletilmesiEbro Nehri’nden su iletilmesi 4.207,084.207,08

TOPLAMTOPLAM 23.050,4923.050,49

3838

İspanya – Portekiz Arasındaki Sınıraşan İspanya – Portekiz Arasındaki Sınıraşan Su İlişkilerine Ait Temel SonuçlarSu İlişkilerine Ait Temel Sonuçlar

• Ülkeler arasında işbirliği ve güven ortamı mevcutsa Ülkeler arasında işbirliği ve güven ortamı mevcutsa yukarı kıyıdaş ülkedeki tesisler aşağı kıyıdaş ülkeler için yukarı kıyıdaş ülkedeki tesisler aşağı kıyıdaş ülkeler için tehdit değil su arz-güvenliği sağlayan bir unsurdur.tehdit değil su arz-güvenliği sağlayan bir unsurdur.

• Dış müdahalelere kapalı işbirliği anlayışı başarıda büyük Dış müdahalelere kapalı işbirliği anlayışı başarıda büyük rol oynar.rol oynar.

• Ülkelerin sosyal ve ekonomik kalkınma düzeyi birbirine Ülkelerin sosyal ve ekonomik kalkınma düzeyi birbirine yakın ise yani simetrik bir tablo mevcutsa işbirliği artar.yakın ise yani simetrik bir tablo mevcutsa işbirliği artar.

• Su tahsisi yerine su yönetiminde işbirliği daha kolaydır. Su tahsisi yerine su yönetiminde işbirliği daha kolaydır. • Su kalitesinin yönetiminde işbirliği, uzlaşma Su kalitesinin yönetiminde işbirliği, uzlaşma

arayışlarının başlangıç noktası olmalıdır. Bu konuda arayışlarının başlangıç noktası olmalıdır. Bu konuda işbirliği taraf ülkelere eşdeğer fayda sağlayabilir. işbirliği taraf ülkelere eşdeğer fayda sağlayabilir. Taraflar kazanır toplam pozitiftir. Taraflar kazanır toplam pozitiftir.

3939

Bölüm 11 : AB’nin Sınıraşan Su Bölüm 11 : AB’nin Sınıraşan Su Politikaları ve TürkiyePolitikaları ve Türkiye

• SÇY’nin yaklaşımıSÇY’nin yaklaşımı– ““Uluslararaı havza” terimi (3.) ve (13.) madde “International Uluslararaı havza” terimi (3.) ve (13.) madde “International

River Basin District” BM Sözleşmesinde “uluslar arası su yolu River Basin District” BM Sözleşmesinde “uluslar arası su yolu (water course)” kullanılmıştır.(water course)” kullanılmıştır.

– AB, BM Sözleşmesine taraf değil ancak atıfta bulunuyorAB, BM Sözleşmesine taraf değil ancak atıfta bulunuyor

• İlerleme Raporları ve diğer belgeler (Katılım Ortaklığı)İlerleme Raporları ve diğer belgeler (Katılım Ortaklığı)• Uluslar arası sözleşmeler (AB taraf)Uluslar arası sözleşmeler (AB taraf)

– HelsinkiHelsinki : Sınıraşan Su Yolları ve Uluslar arası Göllerin : Sınıraşan Su Yolları ve Uluslar arası Göllerin Korunması ve KullanılmasıKorunması ve Kullanılması

– EspooEspoo : Sınıraşan Boyutta Çevresel Etki Değerlendirilmesi : Sınıraşan Boyutta Çevresel Etki Değerlendirilmesi– AarhusAarhus : Çevresel Konularda Bilgiye Erişim, Karar Alma : Çevresel Konularda Bilgiye Erişim, Karar Alma

Sürecine Halk Katılımı ve Yargıya Başvuru)Sürecine Halk Katılımı ve Yargıya Başvuru)

4040

Tablo-12.1:-Su Sektörü Uyum Takvimi

AB Mevzuatının AdıYönerge Numarası ve Değişiklikler

Türk Mevzuatı Yürürlük tarihi

1 Kentsel Atıksu Arıtımı Yönergesi

91/271/EEC Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği

08.01.2006

2 İnsani Tüketim Amaçlı Suların Kalitesi Hakkında Konsey Yönergesi

98/83/EC İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik

17.02.2005

3 İçme Suyu Elde Edilmesi Amaçlanan Yüzey Sularında Aranan Kalite Hakkında Yönerge

75/440/EEC İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik

20.11.2005

4 İçme Suyu Elde Edilmesi Amaçlanan Yerüstü Sularının Ölçüm Metodları, Örnekleme ve Analizi Hakkında Yönerge

79/859/EEC İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik

20.11.2005

5 Tarımsal Kaynaklardan Gelen Nitratların Sularda Sebep Olduğu Nitrat Kirliliğinin Önlenmesi Yönergesi

91/676/EEC Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliği

18.02.2004

Bölüm 12 : Türkiye’de AB Su Bölüm 12 : Türkiye’de AB Su Mevzuatına Uyum ÇalışmalarıMevzuatına Uyum Çalışmaları

4141

6 Bazı Tehlikeli Maddelerin Su Ortamlarına Deşarjlarının Yarattığı Kirliliğe Dair Yönerge ve Yan Yönergeler

76/464/EEC Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği

26.11.2005

7 Yüzme Sularının Kalitesine Dair Yönerge

76/160/EEC Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği 09.01.2006

8 Arıtma Çamurunun Tarımda Kullanılması Halinde Çevrenin ve Özellikle Toprağın Korunması Hakkında Yönerge

86/278/EEC Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği

31.05.2005

9 Yeraltı Sularının Bazı Tehlikeli Maddelerin Neden Olduğu Kirlenmeye Karşı Korunması Hakkında Yönerge

80/68/ EEC Teknik çalışmalar devam etmektedir.

2008

10 Balık Yaşamını Korumaya Yönelik Tatlı Su Kalitesine Dair Yönerge

78/659/EEC Teknik çalışmalar devam etmektedir.

2008

11 Deniz Kabukluları Ortamlarının Kalitesinin Korunmasına Dair Yönerge

79/923/EEC Teknik çalışmalar devam etmektedir.

?

12 Su Çerçeve Yönergesi 2000/60/EEC AB’nin su politikalarına ilişkin temel belgesi olan Çerçeve Yönerge’nin uygulanmasına ait kurumsal kapasite geliştirme projesinin 2009 yılında tamamlanması hedeflenmiştir. Bu proje çıktıları uyum çalışmalarını destekleyecektir.

?

4242

Tablo-12.2: Yüksek Maliyetli Çevre Yatırımlarının Sektörel Dağılımı

SEKTÖRLERSEKTÖRLERYATIRIM İHTİYACIYATIRIM İHTİYACI

(Milyon YTL)(Milyon YTL)11 (Milyon Avro)(Milyon Avro) Oran (%)Oran (%)

Su sektörüSu sektörü 63 11463 114 33 96933 969 5858

Katı atık yönetimiKatı atık yönetimi 17 76217 762 9 5609 560 1616

Endüstriyel kirlilik Endüstriyel kirlilik kontrolükontrolü

27 41527 415 14 75514 755 2525

Hava ve Doğa koruma Hava ve Doğa koruma sektörlerisektörleri

559559 301301 11

Genel toplamGenel toplam 108 850108 850 58 58558 585 100100

4343

  2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

  YÖNERGELER

TOPLAMMALİYET                                   

1Kentsel Atık Su Arıtımı

18083 687 717 770 798 833 859 880 957 1112 1179

1227 1260 1303 1332 1303 1443 1423

2 Nitrat Kirliliği 270 15 15 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16

3Su Çerçeve Yönergesi 1550 91 91 91 91 91 91 91 91 91 91 91 91 91 91 92 92 92

4 İçme Suyu 12743 462 517 572 620 642 660 692 713 756 817 869 896 921 949 877 891 889

5 Tehlikeli Maddeler 1300 76 76 76 76 76 76 76 76 76 77 77 77 77 77 77 77 77

6Yüzme Suyu Kalitesi 23 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2

2

                                       

 TOPLAM MALİYET

33969 1332 1417 1526 1602 1659 1703 1756 1854 2052 2181 2281 2342 2410 2467 2367 2521 2499

Tablo 12.3-Su Sektöründe Yönergelere Göre Yatırım İhtiyacı (2007–2023)

4444

Kentsel Atık Su Arıtımı Yönergesi

(18 milyar Avro)

Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönergesi

(270 milyon Avro)

Su Çerçeve Yönergesi(1,55 milyar Avro)

İçme Suyu Elde Edilen Yüzeysel Suların Kalitesi Yönergesi

(12,7 milyar Avro)

Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönergesi

(1,3 milyar Avro)

Şekil-12.1: Yüksek Maliyetli Su Sektörü Yatırımları

4545

Bölüm 13 : Su Sektöründe Kurumsal Bölüm 13 : Su Sektöründe Kurumsal YapılanmaYapılanma

• Kurumsal yapılanma türleriKurumsal yapılanma türleri

• Kurumsal yapılanmada değişim ve Kurumsal yapılanmada değişim ve uyumuyum

Y at

ırı

m

g et

iri

le ri

Altyapı Yatırımlar

ı Yönetim Yatırımları

1.Grup 2. Grup

3.Grup

Gelişmekte

Gelişmiş

1.Grup Ülkeler 2.Grup Ülkeler 3.Grup Ülkeler

Altyapı yatırımları çok az olduğundan karmaşık yönetim yatırımlarının

getirisi düşüktür. Asgari düzeyde altyapı

geliştirilmesine ağırlık verilmelidir.

Bütün ülkeyi kapsayan yeterli düzeyde arıtma

tesisleri, modern sulama sistemleri ve yeterli sayıda

baraj tesisi olmaması nedeniyle karmaşık yönetim

sistemleri kurulması için uygun olmayan bir ortam bulunmaktadır. Pragmatik yönetim sistemleri ve alt

yapı ihtiyaçlarının birlikte ele alınması gerekir.

Altyapı sorunları çözülmüştür. Bütüncül yönetim uygulamalarının geliştirilmesine

odaklanılmalıdır.

Çok düşük gelir düzeyli ülkeler: Etopya, Kenya

Mozambik

Orta-gelir düzeyi: Güney Afrika, Hindistan

Gelişmiş ülkeler: Hollanda, ABD, Japonya

Şekil 13.1-Kalkınma Düzeyine Göre Su Altyapısı ve Yönetim Yatırımları

Yatı

rım

Geti

rile

ri